y = f(x) z = f(x,y)
f(x)
y
x
df f f
f x f x y
dx x y
y y0
df
( x x0 ) f f
z z0 ( x x0 ) ( y y0 )
dx x y
Aturan berantai (chain rule)
f f x f y
df dy dx
dt dx dt t x t y t
y = f(x)
z = f(x,y)
Grafik z = f(x,y) adalah permukaan pada ruang xyz
x dan y adalah variabel bebas / independen
z adalah variabel bergantung pada x dan y
Bidang dasar adalahbidang pada x-y
z f ( x, y ) x 2 y 2
Gambarkan permukaan dari persamaan diatas
• Suku sebelah kanan menggambarkan apa
• Apa bentuk permukaan yang dihasilkan?
• Apa bentuk level kurva ?
z f ( x, y ) x 2 y 2 z f ( x, y ) x 2 y 2
f ( x, y ) x y
f ( x, y ) y / x
f f f ( x, y y ) f ( x, y )
( x, y ) lim lim
y y 0 y y 0 x
z f ( x, y ) x 2 y 2 z f ( x, y ) x 2 y 2
f ( x, y ) y 2 x 2
2 f 2 f 2 f 2 f
Cari turunan kedua dari fungsi dibawah ? , , , 2
x x y y x y
2
f ( x, y ) x / y
f ( x, y ) 4 x 2 3xy y 2
z 14 x 2 y 2
• Permukaan F(x,y,z) = c
Persamaan linier dari bidang tangen
F F F
( x x0 ) ( y y0 ) ( z z0 ) 0
x 0 y 0 z 0
Vektor Normal F F F
N i j k
x 0 y 0 z 0
Kalau c > 0 ?
c=0 ? F x2 y2 z2 c
c<0 ?
f F
f ( x, y ) f ( x0 , y0 ) ( x x0 ) ( y y0 )
x 0 y 0
• Turunan berarah
Turunan funsi f dalam arah vektor u (unit vektor)
dimana u = (u1, u2)
f f
Du f u1 u2
x y
Fungsi linier
f 3x y 1
Cari turunan berarah
f f
grad f f i j
x y
Unit vektor u
grad f
u
grad f
Kemiringan (slope)
2
grad f
Du f ( grad f ) u grad f
grad f
Page 20 Moelyadi, 10.09.2013
TURUNAN ARAH
• Soal : Fungsi
f ( x, y ) (14 x 2 y 2 ) / 3
• Laju perubahan
d f d f dx d f dy
( grad f ) v
dt d x dt d y dt
• Kemiringan / slope
d f d f dx d f dy
( grad f ) T
ds dx ds d y ds