, MT
Pertemuan IX,X,XI
VI. Tegangan Pada Balok
VI‐1
Bahan Ajar – Mekanika Bahan – Mulyati, ST., MT
VI‐2
Bahan Ajar – Mekanika Bahan – Mulyati, ST., MT
VI‐3
Bahan Ajar – Mekanika Bahan – Mulyati, ST., MT
VI‐4
Bahan Ajar – Mekanika Bahan – Mulyati, ST., MT
M .y
σ=
I .......... (6.1)
Dimana M adalah besarnya momen yang bekerja, y adalah jarak dari serat
yang ditinjau terhadap garis netral, I adalah momen inersia penampang.
VI‐5
Bahan Ajar – Mekanika Bahan – Mulyati, ST., MT
VI‐6
Bahan Ajar – Mekanika Bahan – Mulyati, ST., MT
V .Q .......... (6.2)
τ=
I .b
Dimana V adalah besarnya gaya geser yang bekerja, Q adalah statis momen
dari tegangan geser pada serat yang ditinjau terhadap garis netral, I adalah
momen inersia penampang, b adalah lebar penampang pada serat yang
ditinjau.
V ⎛ h2 ⎞
τ= ⎜⎜ − y12 ⎟⎟ .......... (6.3)
2I ⎝ 4 ⎠
VI‐7
Bahan Ajar – Mekanika Bahan – Mulyati, ST., MT
Dimana,
⎛ πr 2 ⎞⎛ 4r ⎞ 2r 3
Qmak = ⎜⎜ ⎟⎟⎜ ⎟ =
⎝ 2 ⎠⎝ 3π ⎠ 3
πr 4
I= ; b = 2r
4
VI‐8
Bahan Ajar – Mekanika Bahan – Mulyati, ST., MT
Q mak =
2 3
3
(
r2 − r13 )
π
I =
4
(r 2
4
− r14 )
b = 2 (r2 − r1 )
VI‐9
Bahan Ajar – Mekanika Bahan – Mulyati, ST., MT
⎛ ⎛ c ⎞⎞ 2
V ⎜ t .c 2 ⎜ 2 ⎟ ⎟ V . c 2
V .Q mak ⎝ 2 ⎠⎠
τ mak = = ⎝ = 2
I .t I .t I
V .Q
τ =
I .t
Q =
b
8
(
h 2 − h 12 + )
t
8
(
h 12 − 4 y 12 )
I =
1
b .h 3 −
(b − t )h 13 = 1 b . h 3 − b . h 3 + t . h 3
( )
1 1
12 12 12
τ min =
V .b
8 I .t
(
h 2 − h12 )
VI‐10
Bahan Ajar – Mekanika Bahan – Mulyati, ST., MT
τ mak =
V .Q mak
I .t
=
V
8 I .t
(
b .h 2 − b .h12 + t .h12 )
P
30 cm
20 cm
Penyelesaian :
• Momen maksimum :
M mak = 1
8 .q.L 2 + 1 4 .P .L
M mak = 1
8 .1 .6 2 + 1
4 .5 .6 = 12 .kNm = 12 x10 6 Nmm
x = 1
2 . 20 = 10 .cm = 100 . mm
ya = 1
2 . 30 = 15 .cm = 150 . mm
y b = 150 . mm
Ix = 1
12 . 200 . 300 3
= 4 , 5 x 10 8
mm 4
VI‐11
Bahan Ajar – Mekanika Bahan – Mulyati, ST., MT
σ1 =
+
M mak .ya
=
( )
12 x10 6 .150
= 4.N / mm 2
Ix 4,5 x10 8
σ2 =
+
M mak . yb
=
( )
12 x10 6 .150
= 4.N / mm 2
8
Ix 4,5 x10
q
20 cm
A B 80 cm
6 m 2 m
40 cm
40 cm 40 cm
VI‐12
Bahan Ajar – Mekanika Bahan – Mulyati, ST., MT
Penyelesaian :
• Reaksi perletakan dan momen maksimum :
1x8 x 2
RVA = = 2,67.kN
6
1x8 x 4
RVB = = 5,33.kN
6
M x = RVA .x − 1 2 .q.x 2
dM x R 2,67
= 0 → RVA − qx = 0 → x = VA = = 2,67 m
dx q 1
M mak = (2,67.2,67) − ( 1 2 .1.(2,67 2 )) = 3,564.kNm
M B = −1x 2 x1 = −2.kNm
σ 1(tekan ) =
+
M mak .ya
=
( )
3,564 x10 6 .38,57
= 0,008.N / mm 2
Ix 1,74 x1010
+
M mak . y b (3,564 x10 6 ).61,43
σ 2(tarik ) = = 10
= 0,013.N / mm 2
Ix 1,74 x10
σ 1(tarik ) =
−
M mak .ya
=
( )
2 x10 6 .38,57
= 0,004.N / mm 2
10
Ix 1,74 x10
−
M mak . y b (2 x10 6 ).61,43
σ 2(tekan ) = = = 0,007.N / mm 2
Ix 1,74 x1010
VI‐13
Bahan Ajar – Mekanika Bahan – Mulyati, ST., MT
P
30 cm
20 cm
Penyelesaian :
• Gaya geser maksimum
V mak = R VA = R VB = 1
2. .q . L + 12 . P
V mak = 1
2 . 1 . 6 + 12 . 5 = 5 ,5 .kN
V ⎛ h2 ⎞
τ = ⎜⎜ − y12 ⎟⎟
2I ⎝ 4 ⎠
5,5 x10 3 ⎛ 300 2 ⎞
τ = 8 ⎜
⎜ − 75 2 ⎟⎟ = 0,103 . N / mm 2
2 .( 4,5 x10 ) ⎝ 4 ⎠
VI‐14
Bahan Ajar – Mekanika Bahan – Mulyati, ST., MT
q
20 cm
A B 80 cm
6 m 2 m
40 cm
40 cm 40 cm
Penyelesaian :
• Reaksi perletakan dan gaya geser maksimum :
1x8 x 2
R VA = = 2 , 67 .kN
6
1x8 x 4
R VB = = 5 ,33 .kN = V mak
6
• Statis Momen
⎛ h ⎞ ⎛ 800 ⎞
Q1 = t .h1 ⎜ c 2 − 1 ⎟ = 400 .800 ⎜ 614 ,3 − ⎟ = 68576000 .mm
3
⎝ 2 ⎠ ⎝ 2 ⎠
⎛c ⎞ ⎛ 614 ,3 ⎞
Q mak = t .c 2 ⎜ 2 ⎟ = 400 .614 ,3⎜ ⎟ = 75472898 .mm
3
2
⎝ ⎠ ⎝ 2 ⎠
VI‐15
Bahan Ajar – Mekanika Bahan – Mulyati, ST., MT
⎛ ⎛ c ⎞⎞ 2
V ⎜⎜ t .c 2 ⎜ 2 ⎟ ⎟⎟ V . c 2
V .Q mak ⎝ 2 ⎠⎠
τ mak = = ⎝ = 2
I .t I .t I
5500 x 75472898
τ mak = 8
= 2 , 3 . N / mm 2
( 4 , 5 x 10 ) 400
VI‐16