PBK3093

ETIKA BIMBINGAN DAN

KAUNSELING
 Pengenalan kepada Etika
• Konsep
• Prinsip-prinsip
• Kepentingan dan amalan
 Hasil Pembelajaran:
1. Menjelaskan konsep dan kandungan kod
etika kaunseling.
2. Menghuraikan prinsip-prinsip etika dalam
amalan bimbingan dan kaunseling.
3. Membincangkan amalan kerja berdasarkan
prinsip etika kerja perkhidmatan awam dan
kod etika keguruan Malaysia.
Konsep  ETIKA

 istilah
etika berasal daripada istilah Yunani
iaitu “ethos” dan “ethikos”
◦ Ethos bererti sifat, watak, kebiasaan, tempat
yang biasa, cara hidup dan budaya
◦ Ethikos ialah tatasusila, adab, kelakuan atau
perbuatan yang baik
Konsep  ETIKA

 Etika merupakan teori yang berkaitan

dengan tindakan, hujah dan tujuan yang
mengarah kepada makna sesuatu
tindakan
(Thiroux, 2001)
 Tumpuan etika ialah terhadap tingkah

laku individu, bagaimana manusia

bertingkah laku dalam sesuatu keadaan.
Konsep  ETIKA

 Etika ialah proses pemikiran tentang baik

dan buruk berkaitan perilaku seseorang.
(Ismail Ibrahim, 1995)
 Etika bukan hanya merujuk tingkah laku

tetapi juga tentang proses itu sendiri atau

apa jua yang difikirkan oleh seseorang
kerana biasanya ia akan diikuti oleh
perbuatan atau tingkah laku.
Konsep  ETIKA

 Etimologi
etika menekankan kepada dua
asas utama
◦Sifat-sifat individu
◦Panduan sosial yang mengawal
dan menghadkan tindakan kita
terutamanya peraturan dasar yang
menekankan baik atau buruk atau
yang lebih dikenali dengan moraliti
(Solomon R.C. dlm Shaw W.H., 1999)
Konsep  ETIKA

 Etikaadalah merujuk kepada prinsip-

prinsip yang memandu dan mendorong
manusia untuk melakukan sesuatu yang
bermoral, iaitu kajian tata etika yang
sepatutnya dipatuhi oleh manusia
(Robert B. Zeuschner, 2001)
Konsep  ETIKA

 Etika
memainkan
◦peranan penting dalam
melaksanakan tugas dan peranan
dalam pekerjaan,
◦matlamat utama etika digubal
adalah untuk membimbing ke arah
tahap profesional yang lebih tinggi
(Francis, 2009). 
Konsep  ETIKA

Secaraumumnya terdapat tiga ciri

utama etika iaitu
◦bertindak sebagai peraturan,
◦manual kerja atau prosedur kerja, dan
◦nilai-nilai murni yang perlu dipatuhi

(Professional Counseling, 2010). 

Konsep  ETIKA

antaranya ialah seperti kod etika

yang digariskan oleh Persatuan
Kaunseling Amerika (American
Counseling Association)
Di Malaysia badan yang

bertanggungjawab mengeluarkan
kod etika dan prinsip-prinsip
kaunseling dijalankan oleh Persatuan
Kaunseling Malaysia (PERKAMA).
Konsep  ETIKA
Rasional penekanan etika
profesional dalam perkhidmatan
kaunseling
◦ untuk menjadikan kaunselor menjadi lebih cekap,
sebarang kesilapan oleh kaunselor dapat
diminimakan.
◦ dapat meningkatkan keberkesanan perkhidmatan
kaunseling yang dijalankan (Sapora Sipon,
Ahmad Jazimin Jusoh & Hapsah Md. Yusof, 2002).
◦ mengelak kaunselor bertindak di luar daripada
etika yang digariskan
◦ menggalakkan kaunselor mengarah ke arah
tahap profesional. 
Konsep  ETIKA

Rasional penekanan prinsip etika

persetujuan termaklum (informed
consent)
◦ memberikan penerangan kepada klien tentang
perkara-perkara berkaitan matlamat kaunseling,
teknik dan prosedur dalam perkhidmatan
kaunseling, kerahsiaan, limitasi dan risiko tertentu
serta hal-hal penting lain yang melibatkan
kaunselor dan juga klien. 
◦ klien dapat mengetahui dengan lebih mendalam
dan dapat memberi gambaran secara kasar tentang
proses-proses yang akan berlaku pada keseluruhan
khidmat kaunseling yang diterima oleh mereka. 
Konsep  ETIKA

Rasional penekanan prinsip

etika kerahsiaan.
◦ Prinsip kerahsiaan dalam etika kaunseling ini
sangat penting dan perlu diterangkan kepada
klien pada setiap sesi kaunseling yang
dijalankan.
◦ mengelakkan klien daripada menerima keaiban
daripada orang lain
◦ klien lebih yakin, percaya dan berasa selamat
dengan maklumat yang mereka dedahkan.
◦ menonjolkan diri sebagai individu yang boleh
dipercayai, amanah dan bertanggungjawab untuk
menjaga hak dan kepentingan privasi klien.
Konsep  ETIKA

 Rasional penekanan prinsip etika

keadilan.
◦ menekankan kaunselor bersikap adil secara sama
rata terhadap klien yang datang mendapatkan
bantuan kaunseling.
◦ membantu klien berasa selesa semasa menerima
khidmat kaunseling.
◦ garis panduan kepada kaunselor agar tidak
bersikap prejudis kepada klien dan melayan klien
secara sama rata tanpa mengimbilkira perbezaan
yang ada pada manusia.
Konsep  ETIKA

 Rasionalpenekanan prinsip
etika kesejahteraan (wellness)
◦ seseorang kaunselor perlu menggalakkan
pertumbuhan dan perkembangan klien dengan
cara memelihara minat dan kesejahteraan klien
(Pack-Brown & Williams, 2003).
◦ memberi perlindungan kepada klien dari segi
fizikal, emosi dan juga trauma psikologikal.
◦ memastikan bahawa kebajikan dan kepentingan
klien dapat dijaga sepanjang mereka menerima
khidmat kaunseling.
Konsep  ETIKA

 Rasional
penekanan prinsip etika
perhubungan kaunselor dan klien
dalam kaunseling
◦ tidak boleh menjalankan perkhidmatan
kaunseling dengan klien yang mempunyai
pertalian atau hubungan tertentu dengan
kaunselor,
◦ kaunselor juga harus mengelak hubungan
hubungan dua hala
◦ kaunselor tidak boleh terlibat dengan aktiviti
yang memberi kepentingan kepada mereka
seperti terlibat dengan perniagaan atau aktiviti-
aktiviti yang dilakukan oleh klien. 
Kemahiran Berfikir

Apakah konsep
yang boleh
anda katakan
apabila anda
mendengar
perkataan
ETIKA
Prinsip-Prinsip

 Etika Mandatori
◦ Terma yang menggambarkan tahap
kefungsian etika.
◦ Ahli-ahli bertindak berdasarkan Standard
Minimum
◦ Mengambil kira asas “mesti” dan “jangan”.
 Etika Aspirasional
◦ Terma yang menggambarkan standard
amalan paling tinggi
◦ Memerlukan individu melakukan lebih
daripada standard amalan
Prinsip-Prinsip

 Enam prinsip asas etika aspirational

(Corey, Corey & Callanan, dlm Rafidah &
Lau, 2014)
◦ Autonomi
◦ Tiada Kemudaratan
(Nonmaleficence)
◦ Amal Jariah(Beneficence)
◦ Keadilan (Justice)
◦ Kesetiaan (Fidelity)
◦ Kebenaran/ Ketelusan (Veracity)
Prinsip-Prinsip
 Autonomi
◦ Individu berhak untuk bertindak sebagai
ejen bebas.
◦ bebas untuk memutuskan bagaimana
mereka menjalani kehidupan mereka selagi
keputusan mereka tidak memberi kesan
negatif kepada kehidupan orang lain.
◦ mempunyai hak untuk melaksanakan
kebebasan berfikir atau pilihan.
◦ Contoh:
 Ahli psikologi menggalakkan klien berkembang dan
membangun dalam konteks sosiobudaya sendiri
Prinsip-Prinsip
 Tiada Kemudaratan (nonmaleficence)
◦ Kita berinteraksi dengan orang-
orang (dalam profesion
membantu atau tidak) tidak
memudaratkan orang lain.
◦ Tidak terlibat dalam apa-apa
aktiviti yang berisiko untuk
merosakkan klien.
◦ Contoh:
 Sentiasa memberi manfaat kepada orang yang
mereka bantu
Prinsip-Prinsip

 Amal Jariah -Manfaatkan lain

(beneficence)
◦ Tindakan kita harus secara
aktif menggalakkan kesihatan
dan kesejahteraan orang lain.
◦ Contoh:
 Berusaha menjaga klien dengan sebaik-
baiknya dan menghormati maruah mereka
Prinsip-Prinsip

 Keadilan (justice)
◦ Berlaku adil. Hal ini terutama berlaku
apabila hak-hak individu atau kumpulan
yang diimbangkan dengan lain.
◦ tiga piawaian.
 kesaksamaan,
 kesamarataan, dan
 kesalingan (berdasarkan panduan
penting: melayan orang lain seperti yang
anda mahu untuk dirawat).
◦ Contoh:
 Memberikan perkhidmatan secara samarata
dengan penerimaan tanpa syarat
Prinsip-Prinsip

 Kesetiaan (fidelity)
◦ Memberikan komitmen yang
realistik dan berpegang kepada
janji mereka
◦ melibatkan kesetiaan,
kebenaran, penyimpanan janji,
dan rasa hormat.
◦ Contoh:
 Menghormati kepercayaan klien dan berusaha
menunaikan janji untuk membantu kliennya.
Prinsip-Prinsip

Lain-lain PRINSIP ETIKA

Autonomy: The duty to maximize the individual's
rights to make his/her own decisions
Beneficence: The duty to do good
Confidentiality: The duty to respect privacy and

trust and to protect information

Competency: The duty to only practice in areas of

expertise
Fidelity: The duty to keep one's promise or word
Gratitude: The duty to make up for (or repay) a

good
Justice: The duty to treat all fairly, distributing risks

and benefits equitably

Nonmaleficence: The duty to cause no harm
Prinsip-Prinsip

 Ordering: The duty to rank the ethical principles that one

follows in order of priority and to follow that ranking in
resolving ethical issues
 Publicity: The duty to take actions based on ethical standards
that must be known and recognized by all who are involved
 Reparation: The duty to make up for a wrong
 Respect for persons: The duty to honor others, their rights,
and their responsibilities
 Universality: The duty to take actions that hold for everyone,
regardless of time, place, or people involved
 Utility: The duty to provide the greatest good or least harm for
the greatest number of people
 Veracity: The duty to tell the truth
Kemahiran Berfikir

Kalau anda sebagai

kaunselor,
kategorikan susunan
prinsip-prinsip
mengikut keutamaan
sabagai pegangan
kepada kaunselor.
Prinsip-Prinsip
UMUM
 Individu
 Dia akan membentuk pegangan falsafah
hidup
 Dia akan sentiasa menjaga tingkah laku
 Keluarga
 Rasa tanggungjawab, mewujudkan
suasana harmonis
 Organisasi
 Mewujudkan kualiti dan produktif
 Mengurangkan masalah pelanggaran
disiplin
 Masyarakat & Negara
 Progresif, aman, damai, harmonis
Prinsip-Prinsip dalam
kaunseling
 Klien
 Memberi perlindungan kepada ahli dalam profesion
kaunseling daripada sebarang tindakan yang boleh
menyebabkan manipulasi klien
 Kaunselor dan
 Sebagai pengukur kepada “self-regulation” dalam
profesion itu sendiri.
 Mempertingkatkan keberkesanan diri melalui
perkongsian pengetahuan dan kemahiran selaras
dengan tuntutan dan kesedaran pihak klien berkaitan
hak mereka dalam undang-undang.
 Melindungi kaunselor dari tindakan klien
 Martabat profesion dapat dipelihara
 Mengawal dan mengawasi aktiviti dan amalan
Kemahiran Berfikir

Bagaimana etika
boleh menjadi satu
pelindungan
kepada klien dan
kaunselor dalam
melaksanakan
perkhidmatan
kaunseling?
Prinsip-Prinsip

1. Tanggungjawab terhadap pelajar

2. Tanggungjawab terhadap ibu bapa
3. Tanggungjawab terhadap masyarakat
dan negara
4. Tanggungjawab terhadap rakan sejawat
& profesion
Prinsip-Prinsip

 Tanggungjawab terhadap pelajar

mengutamakan kebajikan dan dan
keselamatan pelajar
bersikap adil terhadap pelajar
merahsiakan maklumat ikhtisas
membimbing /mengajar pelajar tanpa
sebarang bayaran
menunjukkan cara berpakaian, pertuturan
dan tingkah laku
memelihara dan membaiki kecekapan
ikhtisas
Prinsip-Prinsip

 Tanggungjawab terhadap ibu bapa

Menghormati tanggungjawab ibu bapa
terhadap anak-anak mereka.
Mewujudkan hubungan yang mesra dan
kerjasama.
Mengganggap semua maklumat yang diberi
ibu bapa sulit.
Memberi maklumat kepada ibu bapa demi
kepentingan anak-anak mereka.
Mengelakkan daripada
menggunakan/dipengaruhi oleh kedudukan
sosial/ekonomi ibu bapa.
Prinsip-Prinsip
 Tanggungjawab terhadap masyarakat dan
negara
Tidak menyebarkan ajaran yang boleh
merosakkan pelajar, masyarakat atau negara
Memupuk sikap dan nilai supaya menjadi
warganegara yang taat setia,
bertanggungjawab,.....
Menghormati masyarakat tempat berkhidmat.
Menggalakkan kerjasama dan persefahaman
antara guru dengan ibu bapa, institusi
pendidikan dengan masyarakat.
Berpegang pada tingkah laku yang sopan dan
diterima masyarakat.
Prinsip-Prinsip
 Tanggungjawab terhadap rakan
sejawat & profesion
Mengelakkan diri daripada membuat kenyataan
yang boleh mencemarkan nama baik rakan
sejawat  dihadapan pelajar atau ibu bapa.

Tidak melibatkan diri dalam kegiatan yang

boleh  menjejaskan kecekapan sebagai guru.

Berusaha menunaikan tanggungjawab.

Prinsip-Prinsip

 Sentiasa membantu rakan yang baru

dalam profesion perguruan.

 Sentiasa mengawasi diri supaya tidak

mencemarkan nama baik profesion
perguruan.

 Menjadi ahli sesebuah pertubuhan

guru.
Kemahiran Berfikir

Bagaimana
hubungan kod
etika guru
bimbingan
dengan kod etika
keguruan
Prinsip-Prinsip
 Etika Perkhidmatan Awam
◦ “Etika Perkhidmatan Awam” yang telah
dilancarkan pada tahun 1979 dan bertujuan
untuk menimbulkan kesedaran di kalangan
semua kakitangan kerajaan mengenai
tanggungjawab mereka kepada rakyat.
◦ Adalah menjadi hasrat kerajaan untuk
memberikan perkhidmatan awam yang sebaik-
baiknya kepada rakyat di Negara ini.
◦ Beberapa usaha kea rah pencapaian hasrat
tersbut dilancarkan untuk seterusnya
dilaksanakan bagi semua peringkat jentera
pentadbiran.
Prinsip-Prinsip

 Etika Perkhidmatan Awam

Etika kerja adalah prinsip-prinsip moral yang

ditetapkan dalam sesebuah organisasi bagi
mengawal tingkah laku pekerja organisasi
Prinsip-Prinsip

Teras Perkhidmatan Awam

Sebagai yang terkandung dalam buku Panduan
Perkhidmatan Cemerlang teras perkhidmatan awam adalah
seperti berikut:
Berazam meninggikan mutu perkhidmatan;
Bekerja dengan penuh tanggungjawab;
Berusaha mengikis sikap mementingkan diri;
Berkhidmat dengan pen uh muhibah dan kemesraan;
Bekerja ke arah memajukan pemikiran rakyat dan
pembangunan Negara;
Bekerjasama dalam membentras kelemahan dan
musuh negara; dan
Berpegang teguh kepada ajaran agama.
 Ketujuh-tujuh teras di atas tadi diperkukuhkan lagi dengan
cogankata “BERKHIDMAT UNTUK NEGARA”
Kemahiran Berfikir
Mari kita bincangkan?
1. Kepentingan kod etika kaunselor
2. Hubungan kod etika kaunselor dengan
tugas harian
3. Hubungan amalan antara kod etika
perguruan dan kod etika pejawat awam
dengan kod etika kaunselor
Prinsip-Prinsip

Tugasan 1:
Bincangkan perbezaan antara konsep
etika dan prinsip-prinsip dalam etika
kaunseling
Prinsip-Prinsip

Tugasan 2:
Membuat banding beza prinsip-prinsip
kaunseling di sekolah dengan konsep
kod etika yang dipelajari