WIM Tanaman T2 - Deraf Rintis

JPK
BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM

KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA
ARAS 4-8, BLOK E9
KOMPLEKS KERAJAAN PARCEL E
PUTRAJAYA.
TRAINING MANUAL
(Written Instructional Material)
JOB TITLE PEKERJA AM TANAMAN
PROGRAM CODE AF-010-1
LEVEL 01
MODULE M01 PEMBERSIHAN TAPAK TANAMAN

ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS KERJA
KOD NAMA DAN

PROGRAM / PROGRAM AF-010-1 PEKERJA AM TANAMAN
CODE AND NAME
TAHAP / LEVEL TAHAP 1
NO DAN TAJUK MODUL/

M01 PEMBERSIHAN TAPAK TANAMAN
MODULE NO AND TITLE
NO DAN PERNYATAAN
06.03 LAKUKAN KERJA MERUMPAI
TUGASAN TASK(S) NO
01.01 BERSIH TAPAK TANAMAN
AND STATEMENT
BERSIH TAPAK TANAMAN MENGGUNAKAN PERALATAN

PEMBERSIH TAPAK TANAMAN, PERALATAN MERACUN,
MESIN RUMPUT, KERETA SORONG DAN PAKAIAN
OBJEKTIF MODUL / KESELAMATAN SUPAYA PERALATAN KERJA
OBJECTIVE MODULE DIPEROLEHI,RUMPAI DITAPAK TANAMAN DITEBAS,
DITARAH, DIRACUN, SISA RUMPAI DIKUMPUL DAN
TAPAK TANAMAN DIPASTIKAN BERSIH DARI RUMPAI
MENGIKUT MANUAL TANAMAN.
NO KOD / CODE NO AF-010-1/M01/K(1/5) Muka : 1 Drp : 5
TAJUK : PEMBERSIHAN KAWASAN TANAMAN DENGAN MENEBAS DAN MENARAH
TUJUAN:
Pelatih mesti boleh
1. Sedia dan periksa peralatan kerja

2. Tebas dengan menggunakan parang
3. Tarah dengan menggunakan cangkul
4. Sapu, kumpul sisa rumpai dan bawa ke tempat pelupusan
ARAHAN :
Kertas kerja ini mengandungi langkah-langkah kerja pembersihan tapak tanaman menebas dan
menarah rumpai. Pelatih dikehendaki melaksanakan kerja-kerja tersebut seperti yang ditunjukkan
di dalam rajah dengan menggunakan peralatan, perkakasan dan mesin yang disediakan.
LUKISAN, DATA DAN JADUAL :

- TIADA -
PERALATAN/PERKAKASAN/BAHAN :
1. Parang. 2. Cangkul
Gambar 1 : Parang Gambar 2 : Cangkul
LANGKAH KERJA BUTIRAN KERJA
1. Periksa peralatan 1.1 Panjang parang sesuai , panjang 18-20 inci atau gunakan
sabit panjang.
1.2 Bentuk mata cangkul yang rata dan tajam.
1.3 Paralatan berkeadaan baik dan selamat digunakan

2. Menebas dan 2.1 Tarah rumpai dengan sudut 10-20 darjah

menarah.
2.2 Tebas rumpai rapat dengan tanah.
2.3 Mata parang dalam keadaan condong ke tanah bila menebas

anak kayu.
2.4 Tebas dari kanan kekiri atau sebaliknya atau dari bawah ke
atas bagi tanah bukit / lereng.
2.5 Jarakkan diri bila bekerja dalam kumpulan

3. Kumpul dan bersih sisa 3.1 Sapu dan kumpul sisa rumpai. Potong pendek atau asingkan
rumpai rumpai jika perlu
3.2 Isikan dalam kereta sorong. Bawa ke tempat pelupusan
4. Bersih dan simpan 4.1 Cuci bersih peralatan dengan air bersih. Simpan dalam stor
peralatan
SENARAI SEMAK KERJA
BIL TAHAP PENCAPAIAN TERIMA TIDAK CATATAN

TERIMA
A. PROSES KERJA
1 Periksa peralatan
2 Tebas dan tarah rumpai
3 Kumpul dan lupus rumpai
4 Bersih dan simpan peralatan
B. HASIL KERJA
1 Rumpai ditebas pendek/rapat dengan tanah
2 Rumpai ditarah dengan bersih
3 Sampah dan sisa rumpai dikumpul dan dilupuskan
4 Peralatan kerja disimpan dengan baik
C. SIKAP
1 Kerjasama dalam kumpulan
2 Tanggungjawab dan menepati masa
3. Tidak membazir
D. KESELAMATAN KERJA
1 Prosedur kerja yang betul
2 Gunakan peralatan dengan betul
(Tandatangan & Nama Calon) (Tandatangan & Nama PP)
Tarikh Tarikh
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS KERJA
KOD NAMA DAN

CODE AND NAME
NO DAN TAJUK MODUL/

MODULE NO AND TITLE
NO DAN PERNYATAAN
TUGASAN TASK(S) NO
AND STATEMENT

TAJUK : PEMBERSIHAN TAPAK TANAMAN MENGGUNAKAN MESIN

RUMPUT BERGALAS
TUJUAN :
Pelatih mesti boleh :

1. Sedia dan periksa peralatan
2. Kendalikan mesin rumput bergalas
3. Potong rumput menggunakan mesin rumput bergalas
ARAHAN :
Kertas kerja ini mengandungi langkah-langkah kerja pembersihan tapak tanaman menebas dan
menarah rumpai. Pelatih dikehendaki melaksanakan kerja-kerja tersebut seperti yang ditunjukkan
di dalam rajah dengan menggunakan peralatan, perkakasan dan mesin yang disediakan.

- TIADA -
PERALATAN / BAHAN
1. Mesin rumput bergalas

2 Penyukat bahan api
3 Berus/kain
4 Spanar boleh laras
1. Buat pemeriksaan 1.1 Ikat mata mesin hingga kemas, pusing mengikut pusingan
pada mesin jam
1.2 Atau pasang tali nylon, pada piring mata mesin 2 urat yang
berkedudukan selari, panjang tali kurang lebih 8 inci setiap
satu
1.3 Periksa palam pencucuh bersih / kemas.

1.4 Periksa minyak kabel
2. Periksa isi kandungan 2.1 Periksa tangki bahan api

bahan api Isi atau tambah bahan api jika berkurangan
2.2 Buat campuran bahan api,tentukan nisbah (25:1)

25 bahagian petrol + 1 bahagian 2T
2.3 Guna penyukat bahan api
3. Hidupkan enjin 3.1 Tutup choke (tarik ke bahagian atas)

3.2 Buka injap saluran bahan api
3.3 Tidak ada gangguan pada mata mesin atau terkena tanah
3.4 Tarik tali starter, pastikan tali starter lekat.

Tarik sehingga tiga perempat bahagian tali starter.
Lepaskan starter setelah mesin hidup
3.5 Biarkan mesin hidup kurang lebih 3-5 minit

dengan kelajuan rendah, kemudian buka choke
(tolak ke bawah)
4. Lakukan kerja 4.1 Pakai pakaian ladang (bersarung tangan,kasut getah,dan

merumput cermin mata)
4.2 Memesin rumpai rapat dengan tanah (1 inci)
4.3 Laraskan kelajuan enjin mengikut ketebalan rumpai.

Gunakan tuil penyelaras kelajuan.
4.4 Mesin dari kiri ke kanan atau sebaliknya bagi tanah

berlereng.
4.5 Pastikan jarak yang sesuai apabila memesin lebih dari

seorang
4.6 Matikan enjin jika mata mesin tersangkut
4.7 Matikan mesin setelah selesai kerja memesin.
Rendahkan kelajuan enjin dan tekan suis matikan enjin
4.8 Tutup injap saluran bahan api
5.1 Sapu kotoran pada mesin dengan kain atau berus

5. Bersih dan simpan
mesin dan peralatan
5.2 Simpan mesin di dalam stor

SENARAI SEMAK KERJA

TERIMA
A. PROSES KERJA
1 Periksa peralatan
2 Tebas dan tarah rumpai
3 Kumpul dan lupus rumpai
B. HASIL KERJA
1 Rumpai ditebas pendek/rapat dengan tanah
2 Tapak tanaman dengan bersih
3 Sampah dan sisa rumpai dikumpul dan dilupuskan
4 Peralatan kerja disimpan dengan kemas dan cermat
C. SIKAP
3. Tidak membazir
2 Gunakan peralatan dengan betul
Tarikh Tarikh
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS KERJA
KOD NAMA DAN

CODE AND NAME
NO DAN TAJUK MODUL/

MODULE NO AND TITLE
NO DAN PERNYATAAN
TUGASAN TASK(S) NO
AND STATEMENT

TAJUK : MERUMPAI DENGAN MENGGUNAKAN PAM RACUN HIGH POWER

SPRAYER
TUJUAN :
Kertas Kerja ini adalah bertujuan untuk menerangkan kaedah merumpai dengan menggunakan pam
racun high power sprayer mengikut arahan.
Di akhir kursus ini, pelatih mesti boleh:
1. Periksa komponen pam racun sebelum digunakan

2. Lakukan bancuhan racun
3. Larutkan racun mengikut kadar yang ditetapkan
4. Sembur racun pada rumpai
5. Bersihkan pam penyembur
ARAHAN :
Anda dikehendaki membersih tapak tanaman secara merumpai lokasi tapak tanaman berpandukan
langkah kerja seperti berikut:

3. Larutkan racun mengikut kadar yang ditetapkan
4. Sembur pada rumpai
5. Bersihkan pam penyembur
PERALATAN / PERKAKASAN BAHAN;
a) Sarung tangan
b) Pam penyembur High Power Sprayer
c) Cermin mata
d) Penutup hidung / mulut
e) Baldi
f) Kasut getah
g) Racun
h) Penyukat racun
i) Topi
j) Apron
k) Seluar dan baju lengan panjang

- TIADA -
1. Periksa peralatan 1.1 Periksa tangki bahan api
1.2 Masukkan/tambah bahan api (petrol)

2. Bancuh racun 2.1 Pakai pakaian keselamatan,

• penutup hidung
• cermin mata
• sarung tangan
2.2 Buka penutup tangki racun.
2.3 Masukkan air mengikut tanda pada tangki racun.,

2.4 Masukkan racun rumpai dengan kadar yang
ditentukan.
2.5 Tutup rapat tangki racun

3. Hidupkan enjin pam 3.1 Buka choke (ikut arahan ke kiri,kanan,bawah atau atas)
penyembur
3.2 Buka suis enjin
3.3 Tarik starter hingga ¾ bahagian tali,lepaskan apabila enjin

sudah hidup.
3.4 Biarkan enjin hidup selama 5 minit,kemudian kembalikan

choke ke tempat asal atau (tutup)
3.5 Tinggikan sedikit kelajuan enjin dengan laraskan injap

kelajuan
4. Menyembur racun 4.1 Tarik saluran getah semburan ke tempat menyembur.
4.2 Tolak keatas injap saluran air ke atas bertujuan

melarutkan air racun. Pastikan racun betul-betul larut.
Biarkan kurang lebih 5 ke 10 minit.
4.3 Tolak injap ke bawah apabila kerja meracun hendak

dilakukan
4.4 Kunci kelajuan tekanan semburan dengan memusingkan

injap ke bawah.
4.5 Laraskan nozle mengikut semburan (jauh @ dekat)
4.6 Meter kelajuan tekanan berada di paras 20 psi.
4.7 Lakukan kerja penyemburan dengan mengikut langkah

keselamatan.
4.8 Buka injap saluran pada getah semburan.
5. Bersihkan pam 5.1 Tutup injap bahan api,injap saluran racun apabila kerja
menyembur selesai.
5.2 Gulung kembali getah semburan
5.3 Buka injap saluran bersih tangki
5.3 Masuk air bersih dalam tangki dan lakukan kerja pembersihan.
6. Penyimpanan dan 6.1 Simpan racun dalam stor racun

penstoran
6.2 Simpan peralatan yang digunakan ke tempat yang disediakan.
6.3 Simpan traktor bersama dengan pam high power sprayer

dalam garaj
SENARAI SEMAK KERJA

TERIMA
A. PROSES KERJA
1 Periksa peralatan
2 Buat bacuhan racun
3 Meracun rumpai
4 Bersih dan Simpan peralatan
B. HASIL KERJA
1 Kesempurnaan peralatan l
2 Kesempurnaan bancuhan racun
3 Kesempurnaan meracun/mengikuti peraturan
4 Bersih dan kemas
C. SIKAP
2 Gunakan peralatan keselamatan semasa bekerja
Tarikh Tarikh
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS KERJA
KOD NAMA DAN

CODE AND NAME
NO DAN TAJUK MODUL/

MODULE NO AND TITLE
NO DAN PERNYATAAN
TUGASAN TASK(S) NO
AND STATEMENT

TAJUK : MERUMPAI DENGAN MENGGUNAKAN PAM RACUN KNAPSACK

SPRAYER
TUJUAN :
Kertas Kerja ini adalah bertujuan untuk menerangkan kaedah merumpai dengan menggunakan pam
racun Knapsack Sprayer mengikut arahan

3. Larutkan racun mengikut kadar yang ditentukan
4. Sembur racun pada rumpai mengikut spesifikasi yang ditetapkan
5. Bersihkan dan simpan pam penyembur
ARAHAN :
Anda dikehendaki membersih tapak tanaman secara merumpai lokasi tapak tanaman berpandukan
langkah kerja seperti berikut:

3. Larutkan racun
5. Bersih pam penyembur

- TIADA -
PERALATAN / PERKAKASAN BAHAN :
a) Sarung tangan
b) Pam penyembur Knapsack Sprayer
c) Cermin mata
e) Baldi
f) Kasut getah
g) Racun
h) Penyukat racun
i) Topi
j) Apron
Rajah 1: Knapsack Sprayer

1. Periksa peralatan 1.1 Periksa bahagian utama pada pam penyembur

• Muncung penyembur
• Penapis
• Bebola
• Pam
1.2 Pakai pakaian keselamatan. Sarung tangan getah,cermin

mata, kasut getah, penutup mulut dan hidung dan apron
1.3 Masukkan air bersih dan lakukan ujian penyemburan
1.4 Pastikan setiap bahagian berfungsi dan tiada kebocoran

2. Buat bancuhan racun 2.1 Masukkan setengah bahagian air bersih ke dalam tangki pam
2.2 Baca label pada bekas / tong racun
2.3 Masukkan racun ke dalam tangki dengan kadar yang tertentu.
2.4 Bagi racun bentuk butiran atau berbentuk tepung, larutkan di

luar pam terlebih dahulu.
3. Larutkan racun 3.1 Penuhkan air dalam pam racun.
3.2 Kacau dengan kayu larutan racun supaya rata

3.3 Tutup kemas tangki racun
4. Menyembur racun 4.1 Mampatkan tekanan udara dengan mengerakkan tuil tekanan ke
atas dan ke bawah beberapa kali.
4.2 Buka injap saluran racun dan lakukan semburan.

Lakukan semburan pada waktu pagi dan tidak berangin.
4.3 Sembur dengan mengikut arah angin.
4.4 Sembur dengan kadar basah yang cukup sahaja.
4.5 Lakukan pergerakan kaki secara mengundur jika perlu.
4.6 Berhenti menyembur jika ada kebocoran
4.7 Jangan makan,minum dan merokok semasa meracun, Letakkan

tanda amaran bahaya kawasan yang telah disembur.
5. Bersih pam penyembur 5.1 Cuci bahagian pam sehingga bersih.
5.2 Cuci pakaian meracun.
5.3 Keringkan pam penyembur

6. Simpan peralatan /bahan 6.1 Letak peralatan yang telah dibersihkan ke dalam stor
SEMAK KERJA

TERIMA
A. PROSES KERJA
1 Periksa peralatan
2 Buat bacuhan racun
3 Meracun rumpai
B. HASIL KERJA
1 Kesempurnaan peralatan
4 Bersih dan kemas
C. SIKAP
Tarikh Tarikh
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS KERJA
KOD NAMA DAN

CODE AND NAME
NO DAN TAJUK
MODUL/ MODULE NO M01 PEMBERSIHAN TAPAK TANAMAN
AND TITLE
NO DAN PERNYATAAN 06.03 LAKUKAN KERJA MERUMPAI

TUGASAN TASK(S) NO 01.01 BERSIH TAPAK TANAMAN
AND STATEMENT
BERSIH TAPAK TANAMAN MENGGUNAKAN
PERALATAN PEMBERSIHAN TAPAK
TANAMAN,PERALATAN MERACUN,MESIN
RUMPUT,KERETA SORONG DAN PAKAIAN
OBJEKTIF MODUL /
KESELAMATAN SUPAYA PERALATAN KERJA
OBJECTIVE MODULE
DIPEROLEHI,RUMPAI DITAPAK
DITEBAS,DITARAH,DIRACUN,SISA RUMPAI DIKUMPUL
DAN TAPAK DIPASTI BERSIH DARI RUMPAIMENGIKUT
MANUAL TANAMAN.
NO KOD / CODE NO AF-010-1/M01/K( 5/5 ) Muka : 1 Drp : 10
TAJUK : MERUMPAI DENGAN MENGGUNAKAN PAM RACUN POWER

SPRAYER
1. Periksa komponen power sprayer sebelum digunakan

3. Larutkan racun mengikut kadar yang ditentukan
4. Sembur racun pada rumpai mengikut spesifikasi ditetapkan
5. Bersihkan dan simpan power sprayer
ARAHAN :
Anda dikehendaki membersih tapak tanaman secara merumpai lokasi tapak tanaman
berpandukan langkah kerja seperti berikut:

3. Larutkan racun
5. Bersih pam penyembur
PERALATAN / PERKAKASAN BAHAN;
a) Sarung tangan
b) Pam penyembur power sprayer
c) Cermin mata
e) Baldi
f) Kasut getah
g) Racun
h) Penyukat racun
i) Topi
j) Apron
1. Periksa pada enjin pam. 1.1 Periksa tangki bahan api

1.2 Masukkan/tambah bahan api mengikut

nisbah 25:1 (25 bahagian petrol + 1 bahagian)
2T)
2 Buat bancuhan racun 2.1 Pakai pakaian keselamatan

• sarung tangan
• penutup mata
• penutup hidung
2.2 Buka penutup tangki racun.

2.3 Tapis dan masukkan air setengah tangki (10

liter)
2.4 Baca label pada tong racun, Masukkan racun

dengan kadar yang ditentukan.
2.5 Lakukan larutan luar tangki bagi racun yang

susah larut, kemudian masukkan ke dalam tangki
racun.
2.6 Masukkan air sehingga penuh atau paras 20

liter.
2.7 Kacau bancuhan racun menggunakan kayu

supaya ia menjadi rata.Letakkan penapis dan
tutup penutup tangki racun dengan rapat.
3 Hidupkan enjin pam 3.1 Buka choke

3.2 Buka injap bahan api
3.3 Tarik starter hingga ¾ bahagian tali,lepaskan

apabila enjin sudah hidup.
3.4 Biarkan enjin hidup selama 5 minit,kemudian

kembalikan choke ke tempat asal (tutup)
3.5 Tinggikan sedikit kelajuan enjin dengan laraskan

injap kelajuan
___________________________________________________________________________
4 Menyembur racun rumpai 4.1 Angkat atau galaskan pam racun ke bahagian
belakang. Panggil rakan untuk membantu
4.2 Tingkatkan kelajuan enjin
4.3 Buka injap saluran racun pada nozel dan lakukan

semburan.
4.4. Patuhi langkah-langkah keselamatan semasa

meracun.
5 Membersih peralatan 5.1 Buka penutup tangki buangan sisa racun.
5.2 Cuci bahagian pam sehingga bersih.

5.3 Cuci pakaian meracun.
5.4 Keringkan pam penyembur
6. Menyimpan peralatan 6.1 Simpan racun dalam stor racun
6.2 Simpan peralatan yang digunakan ke tempat yang

disediakan.
6.3 Simpan pam racun ke dalam stor mesin-mesin

kecil.
SEMAK KERJA
TERIMA
A. PROSES KERJA
1 Periksa peralatan
2 Buat bancuhan racun
3 Meracun rumpai
B. HASIL KERJA
1 Kesempurnaan peralatan
4 Bersih dan kemas
C. SIKAP
Tarikh Tarikh
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS KERJA
KOD DAN NAMA

CODE AND NAME
NO DAN TAJUK
MODUL/ MODULE NO M12 PEMBERSIHAN TAPAK TANAMAN
AND TITLE
NO DAN PERNYATAAN
TUGASAN TASK(S) NO
AND STATEMENT
OBJEKTIF MODUL / KESELAMATAN SUPAYA PERALATAN KERJA DIPEROLEHI,
OBJECTIVE MODULE RUMPAI DITAPAK TANAMA DITEBAS,DITARAH, DIRACUN,
SISA RUMPAI DIKUMPUL DAN TAPAK TANAMAN
DIPASTIKAN BERSIH DARI RUMPAI MENGIKUT MANUAL
TANAMAN.
NO KOD / CODE NO AF-010-1/M01/P( 1/1 ) Muka : 1 Drp : 11
TAJUK : PEMBERSIHAN TAPAK TANAMAN
TUJUAN.
Kertas penerangan ini bertujuan memberi pengetahuan dan kemahiran dalam kerja membersih tapak
tanama dengan cara manual menggunakan peralatan dan bahan pembersihan
NO KOD / CODE NO AF-010-1/M01/P( 1/1 ) Muka : 2 Dpd : 11
1. PENGENALAN :
1.1 Maksud pembersihan
Pembersihan bermaksud mencuci , membuang kotoran dan bahan yang tidak dikehendaki. Kerja
pembersihan meliputi kerja menebas, menarah, meracun, memesin rumpai, mengumpul rumpai
yang telah ditebas dan ditarah. Aktiviti pembersihan dilaksanakan diperingkat sebelum tanah
dibajak atau selepas tanaman ditanam.Pelaksanaan aktiviti yang sempurna akan memudahkan
kerja-kerja terkemudian dapat dilaksanakan dengan lebih mudah. Kerja pembersihan elok
dilaksanakan pada awal musin panas.
1.2 Definisi rumpai

Rumpai adalah tumbuhan yang tidak diperlukan dalam sesuatu kawasan. Pertumbuhannya lebih
cepat dari pokok yang ditanam.
1.3 Definisi sampah

Sampah ialah sisa buangan ( guni , tin, bekas racun, plastik, kertas dan juga sisa buangan
tumbuhan).
Gambar 1 : Tapak belum bersih
2. Kepentingan membersih tapak tanaman
a. Menentukan kecekapan aktiviti kerja berjalan dengan lancar.
b. Penggunaan kawasan tanaman dengan sepenuhnya.
c. Meningkatkan hasil produktiviti.
d. Mengurangkan input pengeluaran.

PERALATAN/BAHAN KEGUNAAN
a) Mesin rumput - Memesin rumpai di tapak tanaman
b) Parang panjang - Menebas rumpai
c) Pencakar - Mengait rumpai dan dikumpulkan .

d) Kereta sorong - Mengangkut rumpai dan sampah
e) Cangkul - Menarah/Merumput rumpai
f ) Baldi - Sebagai bekas untuk bancuhan racun.

g) Pakaian keselamatan - Pelindung anggota badan semasa meracun
h) Pam-pam penyembur racun - Menyembur racun

i) Racun - Membunuh/mematikan rumpai
j) Penyukat racun - Menyukat racun mengikut kadar yang

ditentukan
2.1 Kaedah membersih tapak tanaman cara manual.
a) Menebas
Diperingkat permulaan sebelum kawasan tanaman hendak dimajukan, rumpai yang ada
hendaklah ditebas. Kerja menebas dilakukan pada musim panas.Rumpai yang ditebas
akan cepat kering dan mudah untuk dilupuskan. Cara menebas bergantung kepada
kawasan tapak tanaman dan rumpai yang terdapat dikawasan tersebut. Kerja menebas
di kawasan tanah berbukit dan berlereng lebih rumit dibanding dengan tanah rata. Rumpai
yang berbatang dan bersaiz kecil sesuai ditebas dengan menggunakan parang
panjang,manakala bersaiz kecil dan jenis tidak berbatang sesuai menggunakan sabit
panjang.
Gambar 2: Menebas rumpai
b) Menarah
Kerja menarah rumpai dilakukan dibahagian pangkal pokok tanaman, tarah rapat dengan
tanah tanpa merosakkan akar tanaman. Mata cangkul yang berbentuk rata sesuai untuk
kerja menarah.
Gambar 3 : Menarah rumput
c) Meracun
Penggunaan pam racun bergalas sesuai digunaan bagi mengawal rumpai dikawasan
tanaman yang bersaiz kecil. Kawasan tanaman bersaiz besar gunakan power sprayer
atau High power sprayer. Penggunaan High power sprayer hendaklan dikendalikan lebih
dari seorang bergantung kepada keluasan tapak, ketebalan rumpai dan jauh jarak getah
semburan akan ditarik dari kedudukan tangki racun. Pastikan pam selamat digunakan,
buat permilihan jenis racun , jenis rumpai kadar bancuhan yang ditentukan. Kerja
penyemburan elok dilakukan pada awal pagi.
Gambar 4 : Meracun rumpai

d) Mesin rumput
Penggunaan mesin rumput lebih ekonomik jika dibandingkan dengan cara menebas
menggunakan parang. Rumpai yang bersaiz,kecil boleh menggunakan tali nylon sebagai
mengantikan mata mesin kerana ia lebih selamat. Lakukan kerja memesin dengan pergerakan
kaki ke hadapan.Bagi tidak terkena kaki, mata mesin dan kaki mempunyai jarak kurang lebih
(1.5kaki)semasa melaksanakan kerja memesin
Anak pokok yang telah ditebas hendaklah dipotong pendek, ini memudahkan kerja untuk
mengumpul dan diisi dalam plastik atau kereta sorong dan dibawa ketempat pengumpulan dan
dilupuskan.
Gambar 5 : Memesin rumpai
2.2 Langkah Keselamatan :
Keselamatan pengendalian alat/bahan perlu dipatuhi bagi mengelakkan sebarang

kemalangan atau kecederaan berlaku.
a. Penggunaan cangkul / parang
• Pemeriksaan peralatan berkeadaan baik

• Bawa ketempat kerja dengan selamat
• Tarah / tebas rumpai
• Cuci dan simpan peralatan
b. Penggunaan Pam penyebur racun bergalas
• Pemeriksaan pada pam penyembur (baik dan selamat digunakan)

• Lakukan uji pada pam racun sebelum digunakan
• Lakukan bancuhan racun dengan betul
• Laksanakan kerja menyembur rumpai
• Bersih dan simpan pam dalam setor
c. Penggunaan mesin rumput
• Periksa bahagian mesin rumput

• Lakukan ujian pada mesin
• Laksanakan kerja memesin
• Bersih dan simpan mesin dalam stor
Rumpai yang telah dipotong,ditarah hendaklah di kumpul . Tujuan pengumpulan adalah

seperti berikut :
3.1 Kepentingan mengumpul sisa rumpai.
a. Memudahkan kerja pengkelasan sisa tanaman dengan betul.

b. .Memudahkan kerja mengangkut
c. Kerja pembersihan dapat dilaksanakan dengan lebih teratur.
d. Memudahkan pergerakan kerja.
e. Memudahkan kerja pelupusan.
3.2 Pengumpulan dan mengangkut sisa rumpai
a. Sisa rumpai diasingkan jika perlu,terutama yang melibatkan sisa rumpai yang
besar.
b. Dipotong kepada beberapa bahagian bagi yang besar.
c. Sisa disapu,dikaut dan di longgokkan.
d. Sisa diisi dalam plastik sampah atau kereta sorong,kemudian dibawa ketempat
pengumpulan
3.3 Kepentingan membersih dan menyimpan peralatan,

a. Peralatan yang digunakan hendaklah dibersihkan.
b. Susun atur peralatan dalam setor dalam keadaan baik.
c. Peralatan yang rosak perlu diberitahu untuk diperbaiki.
Jawab semua soalan:
1. Namakan satu pam penyembur racun yang digunakan untuk membersih tapak tanaman?
_____________________________________________________.
2. Pam racun Knapsack Sprayer sesuai digunakan untuk mengawal rumpai di kawasan yang
bersaiz?
_____________________________________________________.
3. Nyatakan satu kepentingan membersih tapak tanaman.

_____________________________________________________.
4. Nyatakan 2 bahan dan 2 peralatan digunakan membersih tapak tanaman?
_____________________________________________________.
5. Di kawasan manakan kerja-kerja menarah sesuai dilakukan?
_____________________________________________________.
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS TUGASAN
KOD NAMA DAN

CODE AND NAME
NO DAN TAJUK MODUL/

M 01 PEMBERSIHAN TAPAK TANAMAN
MODULE NO AND TITLE
NO DAN PERNYATAAN
TUGASAN /TASK(S) NO
AND STATEMENT
BERSIH TAPAK TANAMAN MENGGUNAKAN
PERALATAN PEMBERSIH TAPAK TANAMAN,
OBJEKTIF PENCAPAIAN PERALATAN MERACUN,MESIN RUMPUT,KERETA
AKHIRAN / TERMINAL SORONG DAN PAKAIAN KESELAMATAN SUPAYA
PERFORMANCE PERALATAN KERJA DIPEROLEHI,RUMPAI DITAPAK
OBJECTIVE TANAMAN DITEBAS, DITARAH, DIRACUN, SISA RUMPAI
DIKUMPUL DAN TAPAK TANAMAN DIPASTIKAN BERSIH
DARI RUMPAI MENGIKUT MANUAL TANAMAN
NO KOD / CODE NO AF-010-1/M01/T( 1/1 ) Muka : 1 Drp : 3
NAMA PELATIH /
TRAINEE’S NAME
TAJUK : PEMBERSIHAN KAWASAN
TUJUAN :
Kertas tugasan ini adalah bertujuan menguji kefahaman pelajar di dalam tajuk prosedur
Pembersihan kawasan sepertimana yang dipelajari dalam kertas penerangan AF-010-
1/M01/P (1/1)
.
NO KOD / CODE NO AF-010-1/M01/T(1/1) Muka : 2 Drp : 3
Jawab semua soalan di bawah dengan merujuk kepada kertas penerangan AF-010-1/M01/P
(1/1)
1. Apa yang dimaksudkan dengan rumpai?

________________________________________________________________
________________________________________________________________
(2 markah)
2. Apa yang dimaksudkan dengan sampah?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
(2 markah)
3. Nyatakan kepentingan membersih kawasan tanaman?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
(3 markah)
4. Namakan 3 pam penyembur rumpai yang biasa digunakan?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
(3 markah)
5. Nyatakan langkah keselamatan semasa meracun?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
(5 markah)
6. Berapakah nisbah bahan api dan 2T yang diperlukan semasa membuat bancuhan
untuk mesin rumput.
________________________________________________________________
(2 markah)
7. Nyatakan kaedah membersih kawasan tanaman
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
(3 markah)
8. Nyatakan kepentingan membuat bancuhan racun dengan betul
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
(2 markah)
9. Nyatakan langkah yang perlu diikuti sebelum melaksanakan kerja membancuh racun.
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
(2 markah)
10. Bagaimanakah cara menggunakan racun yang susah larut.
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
(2 markah)
JPK

ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
TRAINING MANUAL
LEVEL 01
MODULE M02 PEMBAJAKAN TAPAK TANAMAN

ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS KERJA
KOD NAMA DAN

CODE AND NAME
NO DAN TAJUK MODUL/

M02 PEMBAJAKAN TAPAK TANAMAN
MODULE NO AND TITLE
NO DAN PERNYATAAN
01.02 BAJAK TAPAK TANAMAN MENGGUNAKAN
TUGASAN /TASK(S) NO
TRAKTOR 2 RODA
AND STATEMENT
BAJAK TAPAK TANAMAN MENGGUNAKAN TRAKTOR
DUA RODA, IMPLEMEN PEMBAJAK, IMPLEMEN
OBJEKTIF PENCAPAIAN PENGGEMBUR, MANUAL TRAKTOR DUA RODA,
AKHIRAN / TERMINAL MANUAL GARDEN TILLER, BAHAN API, KAPUR ( GML ),
PERFORMANCE BAJA ORGANAN DAN MANUAL KESELAMATAN SUPAYA
OBJECTIVE BAJA ORGANAN DAN KAPUR DITABUR RATA, TANAH
DIBAJAK,DIGEMBUR HALUS DAN RATA MENEPATI
SPESIFIKASI KERJA.
NAMA PELATIH /
TRAINEE’S NAME
TAJUK : MENGHIDUP ENJIN DAN MEMBAJAK MENGGUNAKAN TRAKTOR DUA

RODA
TUJUAN : Kertas kerja ini bertujuan untuk memberi panduan kepada pelatih mengenai
kaedah memandu traktor 2 roda dengan selamat tanpa membahayakan keselamatan
diri dan tidak merosakkan peralatan yang digunakan.
NO KOD / CODE NO AF-010-1/M02/K (1/2) Muka : 2 Drp : 9
ARAHAN :
Kertas kerja ini mengandungi langkah-langkah memandu traktor dua roda. Pelatih
dikehendaki melaksanakan kerja-kerja tersebut seperti yang ditunjukkan di dalam rajah
dengan menggunakan implemen, perkakasan dan mesin yang disediakan.
1.
Gambar 1 : Traktor dua roda ( power tiller )

1. 1. Menghidupkan enjin 1.1 Tongkat traktor
1.2 Tetapkan gear dalam keadaan neutral sebelum enjin

dihidupkan
1.3 Tarik valve release untuk memudahkan memusingkan engkol
Ditarik rapat
1.4 Pusing engkol mengikut arah jam
!
1.5 Lepaskan tuil nyah mampatan dahulu diikuti engkol penghidup
1.6 Tarik tuil cekam supaya traktor tidak bergerak semasa

memasukkan gear
!
2. Mengendali traktor 2 roda 2.1. Laraskan ketinggian roda pelaras kedalaman bagi menurunkan
kedalaman rotor.
2.2 Masukkan gear membajak – plough untuk bajak pertama

(kasar).
2.3 Tinggikan kelajuan enjin mengikut kesesuaian
2.4 Lepaskan tuil cekam setelah gear dimasukkan
2.5 Pandu dengan berhati-hati. Patuhi arahan keselamatan.

3. Penyimpanan / penstoran 3.1 Basuh traktor terlebih dahulu sebelum disimpan dan sapukan
minyak diesel pada semua bahagian untuk mengelakkan
pengaratan dan debu melekat pada traktor yang disimpan
3.2 Rekodkan segala aktiviti jentera dan implemen di dalam buku

log
SENARAI SEMAK KERJA

TERIMA
A. PROSES KERJA
1 Hidupkan enjin traktor 2 roda
2 Laraskan roda dan mata rotor
3 Laraskan gear yang sesuai
4 Bajak kawasan menggunakan traktor 2 roda
B. HASIL KERJA
1 Enjin dihidupkan
2 Roda dan mata rotor dilaraskan
3 Gear dimasukkan dengan betul
4 Kawasan dibajak menggunakan traktor 2 roda
C. SIKAP
Tarikh Tarikh
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS KERJA
KOD NAMA DAN
CODE AND NAME
NO DAN TAJUK MODUL/

MODULE NO AND TITLE
NO DAN PERNYATAAN
01.02 BAJAK TAPAK TANAMAN MENGGUNAKAN
TUGASAN /TASK(S) NO
TRAKTOR 2 RODA
AND STATEMENT
SPESIFIKASI KERJA
NAMA PELATIH /
TRAINEE’S NAME
TAJUK : MENABUR KAPUR DAN BAJA ORGANAN SERTA MENGGEMBUR TANAH
cara menabur kapur dan baja organan serta menggembur tapak tanaman dengan
menggunakan traktor 2-roda dengan selamat tanpa membahayakan keselamatan diri
dan tidak merosakkan peralatan yang digunakan.
ARAHAN :
Kertas kerja ini mengandungi langkah-langkah pembajakan tanah menggunakan traktor
dua roda. Pelatih dikehendaki melaksanakan kerja-kerja tersebut seperti yang
ditunjukkan di dalam rajah dengan menggunakan implemen, perkakasan dan mesin
yang disediakan.

1.
Gambar 1 : Traktor dua roda ( power tiller )
Rajah 1 : Kadar Pengapuran dan Baja Organan
2. PERALATAN DAN BAHAN
I) Baldi
II) Sarung tangan
III) Baja
IV) Kapur
V) Baja organan

1. Menabur kapur dan baja 1.1 Tabur kapur secara selerak dengan rata
organan
1.2 Tabur baja organan dengan rata.
2. Laraskan kepada gear 2.1 Tetapkan gear kepada ”FINE” untuk menggembur.
menggembur
(cara menghidupkan traktor

dua roda telah diajar pada
kertas kerja 1)
2.2 Laraskan ketinggian roda pelaras kedalaman bagi

menurunkan kedalaman rotor.
2.3 Lakukan kerja menggembur dengan berhati-hati

3. Penyimpanan / penstoran 3.1 Basuh dan sapukan minyak diesel kepada semua bahagian
untuk mengelakkan pengaratan komponen traktor sebelum
disimpan
3.2 Rekod aktiviti jentera dan implemen ke dalam Buku Log

SENARAI SEMAK KERJA

TERIMA
A. PROSES KERJA
1 Tabur kapur dan baja organan
2 Laraskan gear gembur
3 Laraskan roda dan mata rotor
4 Gembur tanah
B. HASIL KERJA
1 Kapur dan baja organan ditabur
2 Gear gembur dilaraskan
3 Roda dan mata rotor dilaraskan
4 Tanah digemburkan
C. SIKAP
Tarikh Tarikh
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS KERJA
KOD DAN NAMA

CODE AND NAME
NO DAN TAJUK
MODUL/ MODULE NO
AND TITLE
NO DAN PERNYATAAN
01.02 BAJAK TAPAK TANAMAN MENGGUNAKAN TRAKTOR 2
TUGASAN TASK(S) NO
RODA
AND STATEMENT
BAJAK TAPAK TANAMAN MENGGUNAKAN TRAKTOR DUA
RODA, IMPLEMEN PEMBAJAK, IMPLEMEN PENGGEMBUR,
MANUAL TRAKTOR DUA RODA, MANUAL GARDEN TILLER,
OBJEKTIF MODUL /
BAHAN API, KAPUR ( GML ), BAJA ORGANAN DAN MANUAL
OBJECTIVE MODULE
KESELAMATAN SUPAYA BAJA ORGANAN DAN KAPUR
DITABUR RATA, TANAH DIBAJAK,DIGEMBUR HALUS DAN
RATA MENEPATI SPESIFIKASI KERJA
TAJUK : MENGENAL IMPLEMEN TRAKTOR DUA RODA DAN KAEDAH MENGENDALI
TUJUAN : Kertas penerangan ini bertujuan untuk memberi kefahaman kepada pelatih mengenai
implemen traktor 2-roda dan kaedah mengendali serta dapat menggunakannya dengan selamat tanpa
membahayakan keselamatan diri dan tidak merosakkan implemen yang digunakan.
NO KOD / CODE NO AF-010-1/M02/P (1/3) Muka : 2 Drp : 7
PENGENALAN :
1. Traktor dua roda adalah sebuah traktor kecil dan ringan, juga dikenali sebagai traktor pejalan
kaki atau ’pedestrian tractor’ .Kegunaan utamanya adalah untuk melakukan kerja
menggemburkan tanah melibatkan kawasan yang kecil di tanah kering dan juga di kawasan
sawah. Disamping itu juga, ia boleh disambungkan dengan trailer,untuk pengangkutan barang-
barang serta hasil ladang.
1.1 Jenis Traktor Dua Roda :
Gambar 1 : Traktor Dua Roda ( power tiller )
Gambar 2 : Traktor Dua Roda ( kerbau besi )

1.2 Jenis Garden Tiller
Gambar 3 : Mini Tiller ( garden tiller )
2 . Kaedah Mengendali Traktor Dua Roda
2.1 Pemeriksaan.
• Pastikan bahanapi di dalam tangki bahanapi mencukupi.

• Periksa air penyejukan di dalam tangki air. Selalu gunakan air yang bersih.
• Tentukan paras minyak pelicin berada pada paras/had yang dinyatakan pada dipstick,
gunakan SE 40.
2.2 Sebelum menghidupkan enjin, tentukan keadaan sekeliling yang sesuai tanpa kanak-kanak dan di
tempat yang tidak tertutup.
i. Menghidupkan enjin.
• Tentukan tuil pencengkam (clutch lever) telah diputuskan.
• Tentukan semua tuil gear samada tuil gear pembajak atau tuil penggerak di dalam
keadaan neutral.
• Letakkan tuil pendikit / pengawal kelajuan di tempat yang bertanda start
• Tekan decompressor lever.
• Hidupkan enjin dengan menggunakan starting handle (engkol).
• Teruskan memusing enjin setelah dilepaskan decompressor lever sehingga enjin itu
hidup.
• Setelah enjin hidup, sila lihat isyarat perjalanan minyak pelicin dan perhatikan supaya
ianya berjalan betul, serta perhatikan juga bunyi enjin yang luar biasa jika ada.
• Biarkan enjin berjalan dengan perlahan selama 3 – 5 minit dahulu sebelum ianya
dilajukan.
• Kelajuan enjin yang paling bagus ialah pada rated speednya.
Gambar 4 : Mengendali traktor 2 roda
ii. Mengendali
• Untuk memandu – tukarkan tuil gear penggerak ( shift lever ) pada kelajuan yang
dikehendaki.
• Lepaskan tuil pencengkam ( main clutch lever ) dan traktor itu akan berjalan perlahan-
lahan.
• Tinggikan / besarkan sedikit bahanapi dengan menarik tuil bahan api untuk pergerakan
yang lebih laju lagi.
• Kurangkan kelajuan mengikut keadaan seperti semasa membelok, pada tanah yang
tidak rata dan pada masa memandu ke belakang.
• Jangan tukarkan tuil giar semasa traktor masih bergerak.
• Hendaklah lebih berhati-hati semasa memandu ke arah ke belakang, kerana traktor
handle mudah terangkat pada ketika itu..
• Adalah lebih selamat menurun ke tempat yang rendah dengan memandu ke belakang (
reverse ) dan mendaki dengan cara ke hadapan.
• Tarik main clutch lever dengan cepatnya apabila berlakunya sesuatu kecemasan.
• Jangan memandu terlalu laju sehingga terpaksa berlari mengikutinya.
• Batas yang tinggi hendaklah dicangkul terlebih dahulu sebelum melangkahnya, apabila
melangkah, langkahlah dengan sudut yang condong adalah amat merbahaya. Batas
boleh dibuat dengan traktor 2-roda dengan ukuran lebarnya 90 cm, tinggi 15 cm dan
panjang yang sesuai dengan kehendak masing-masing, contoh 9 m.
• Di antara setiap batas hendaklah dibuat ruang dalam linkungan 45 cm – 60 cm dengan
kedalaman 30 cm. Ruang ini bertindak sebagai tempat saliran dan tempat laluan pada
waktu perawatan dan pemeliharaan tanaman dilakukan.
iii. Mematikan enjin
• Tarikkan tuil pengcengkam ( main clutch lever ) di kedudukan neutral.

• Bebaskan tuil penggerak ( shift lever ).
• Turunkan penungkat.
• Tarikan tuil pendikit / pengawal kelajuan ke butang ‘stop’ .
PERHATIAN
Kadang-kadang enjin tidak berhenti walaupun pengawal kelajuannya ditolak ke butang ‘stop’ Dalam
Keadaan begini bolehlah berhentikan enjin itu dengan cara berikut :-
• Menutup lubang sedutan udaranya.
• Longgarkan sambungan paip tekanan tinggi bahanapi.
• Menekan decompressor lever.
2.3 Kaedah Mengendali Garden Tiller
• Pemeriksaan
- Tentukan bahanapi di dalam tangki bahan api mencukupi.
- Pastikan implemen yang digunakan sesuai dengan kerja.
• Menghidupkan enjin
- Pastikan semua gear dalam keadaan bebas
- Hidupkan enjin dengan menggunakan starting handle (engkol)
Gambar 6 : Mengendali garden tiller
• Mengendali
- Tukarkan tuil gear penggerak pada kelajuan yang dikehendaki.
- Lepaskan tuil pencengkam, garden tiller akan bergerak perlahan-lahan.
• Mematikan enjin
- Tarik tuil pencengkam di kedudukan neutral.
- Bebaskan tuil penggerak
- Tarik tuil pendikit / pengawal kelajuan ke tempat stop (berhenti).
2.4 Langkah – Langkah Keselamatan Kendali Traktor Dua Roda
• Jangan menggunakan cekam stereng untuk tujuan membelokkan traktor dua roda
• Jangan memandu dengan laju
• Jangan menukar gear kelajuan jika traktor dua roda tidak diberhentikan dahulu
• Jangan mengundurkan traktor ke belakang serta merta
• Elakkan bergurau dengan rakan sewaktu mengendalikan traktor dua roda
3. Implemen Traktor 2 Roda
Rajah 1 : Jenis Implemen Tambahan Power Tiller

Jawab semua soalan dibawah:-

1. Berikan tiga jenis traktor 2 roda :
i. _______________________________________________________________
ii. _______________________________________________________________
iii. _______________________________________________________________
2. Berikan 2 langkah keselamatan yang perlu ada semasa mengendalikan traktor 2 roda?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
3. Kegunaan utama traktor 2 roda adalah ?

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
4. Terangkan secara ringkas cara-cara menghidupkan enjin traktor 2 roda

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
5. Berikan tiga jenis implemen traktor 2 roda :

i. _______________________________________________________________
ii. _______________________________________________________________
iii. _______________________________________________________________
RUJUKAN:
1. Bahagian Sayur-sayuran, (1997), Pakej Teknologi Tanaman Sayur-sayuran ( Bayam, Kangkong,

Sawi, Cili, Bendi, Timun, Petola, Peria, Kacang Panjang, Kacang Buncis dan lain-lain ) Terbitan
Jabatan Pertanian. ISBN 983-047-035-0
2. Bahagian Buah-buahan (1997) Pakej Teknologi Tanaman Buah-buahan ( Nenas, Tembikai, Pisang,
Durian, Rambutan, Nangka, Cempedak Ciku, Jambu, Jambu Batu, Manggis ) Terbitan Jabatan
Pertanian. ISBN 983-047-080-6
3. Bahagian Tanaman Industri dan Bunga (2000), Pakej Teknologi Tanaman Hiasan ( Orkid, Bunga
Keratan) ,Terbitan Jabatan Pertanian.
4. Lee Chew Kang, Menanam Sayur Untuk Keperluan Sendiri Terbitan Dewan Bahasa dan Pustaka.
ISBN KK.763-2776-0101
5. Redaksi Agromedia Group, (2006), Synergy Media Books Penanaman Buah-buahan ( Durian,
Mangga, Jambu Batu) oleh, Terbitan ISBN 983197472-7
6. Mustafa Kamal Mohd Shariff, (2002), Hortikultur Hiasan terbitan Dewan Bahasa dan Pustaka.
ISBN 983-62-1075-X
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS KERJA
KOD DAN NAMA

CODE AND NAME
NO DAN TAJUK
MODUL/ MODULE NO
AND TITLE
NO DAN PERNYATAAN
TUGASAN TASK(S) NO
RODA
AND STATEMENT
OBJEKTIF MODUL /
OBJECTIVE MODULE
DITABUR RATA, TANAH DIBAJAK,DIGEMBUR HALUS DAN
TAJUK : MEMBAJAK DAN MENGGEMBUR MENGGUNAKAN TRAKTOR 2 RODA
kaedah membajak dan mengembur tapak tanaman dengan menggunakan traktor 2-roda dengan
selamat tanpa membahayakan keselamatan diri dan tidak merosakkan implemen yang digunakan.
PENGENALAN :
• Membajak ialah kerja-kerja yang dilakukan bagi menghasilkan struktur tanah yang baik dan
sesuai untuk tumbesaran tumbuhan.
• Menggembur ialah kerja-kerja yang dilakukan bagi menghancurkan tanah kasar kepada
butiran yang lebih halus untuk pengakaran tanaman dan mudah untuk menyerap air.
1. Bahan Dan Peralatan Untuk Mengukur Kawasan Membajak Dan Menggembur :
PERALATAN/PERKAKASAN/BAHAN KEGUNAAN
Tali
• Penandaan kawasan kerja
Kayu pancang
• Untuk menanda kawasan diukur
Pita ukur
• Untuk mengukur kawasan kerja
1. 1 Objektif Utama Pembajakan Tanah
i. Menghasilkan struktur tanah yang baik dan sesuai untuk tumbesaran pokok di mana air
dan udara menembusi tanah yang longgar dan akar dapat membesar dengan mudah.
ii. Mengawal pertumbuhan rumpai dengan cara membajak ; iaitu memotong, mendedah dan
menimbusnya terus ke dalam tanah dan dengan ini bahan hijau ini boleh dijadikan baja
organan bagi tanaman.
iii. Mengawal musuh dan serangga peosak tanaman dengan mengeluarkannya dari tanah
dan mendedahkan kepada cahaya matahari dan musuh-musuh mereka umpamanya
burung.
iv. Mencampur gaulkan bahan-bahan kompos dan kapur ke dalam tanah.
v. Mengawal kelembapan tanah.
vi. Mengurangkan hakisan tanah lebih-lebih lagi dengan membajak mengikut kontur.
vii. Mengawal suhu tanah.
1.2 Kaedah Membajak Dengan Traktor Dua Roda
Kaedah membajak yang biasa digunakan adalah :

i. Kepala tanah (Head Land)
1.3 Langkah – Langkah Keselamatan Ketika Membajak Menggunakan Traktor Dua Roda
i. Jangan menggunakan cekam stereng untuk tujuan membelokkan traktor dua roda
ii. Jangan memandu dengan laju
iii. Jangan menukar gear kelajuan jika traktor dua roda tidak diberhentikan dahulu
iv. Jangan mengundurkan traktor ke belakang serta merta
v. Elakkan bergurau dengan rakan sewaktu mengendalikan traktor dua roda
2. Kaedah Menggembur Tanah Menggunakan Garden Tiller Dan

Traktor Dua Roda
• Memutar dan menggemburkan tanah diatas batas tanaman sayur-sayuran

• Membuat alur antara batas dan pada masa sama membentuk batas
• Membaiki alur antara batas tanaman dan pada masa sama membaiki dinding batas
2.1 Langkah – Langkah Keselamatan Semasa Menggembur Tanah
• Pastikan traktor berada dalam keadaan yang baik sebelum kerja dijalankan
• Memakai pakaian bersesuaian dengan gerak kerja
- Baju lengan panjang
- Seluar panjang
- Safety boot dan berstokin
- Google
• Gunakan kelajuan gear yang sesuai dengan gerak kerja
• Tumpukan perhatian sepenuhnya semasa menggembur
1. Berikan tiga langkah keselamatan menggembur tanah :

i. _______________________________________________________________
ii. _______________________________________________________________
iii. _______________________________________________________________
2. Terangkan kaedah menggemburkan tanah menggunakan garden tiller

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
3. Terangkan maksud bajak dan gembur :

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
4. Berikan 4 objektif pembajakan tanah

i. _______________________________________________________________
ii. _______________________________________________________________
iii. _______________________________________________________________
iv. _______________________________________________________________
5. Berikan tiga langkah keselamatan ketika membajak menggunakan traktor 2 roda :

i. _______________________________________________________________
ii. _______________________________________________________________
iii. _______________________________________________________________
RUJUKAN:

ISBN KK.763-2776-0101
ISBN 983-62-1075-X
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS KERJA
KOD DAN NAMA

CODE AND NAME
NO DAN TAJUK
MODUL/ MODULE NO
AND TITLE
NO DAN PERNYATAAN
TUGASAN TASK(S) NO
RODA
AND STATEMENT
OBJEKTIF MODUL /
OBJECTIVE MODULE
DITABUR RATA, TANAH DIBAJAK, DIGEMBUR HALUS DAN
TAJUK : PENGENALAN BAJA ASAS DAN PENGAPURAN
pengenalan baja asas dan pengapuran dengan dengan selamat tanpa membahayakan keselamatan diri
PENGENALAN :
1. Jenis – Jenis Baja Organan Dan Kegunaannya
Baja terbahagi kepada dua kelas yang, iaitu baja organan dan bukan organan. Baja organan
berasal dari bahan keluaran hayat, manakala baja bukan organan pula berasal sama ada dari
galian yang di lombong dari dalam tanah atau dari bahan kimia yang dibuat secara tiruan.
Baja organan terdiri daripada :
• Tinja haiwan
- Ditakrifkan sebagai tahi atau air kencing binatang ternakan
- Terdiri daripada dua komponen asal ; pepejal dan cecair ( air kencing )
• Sisa tanaman
- Ditakrifkan sebagai sampah sarap yang terdapat berselerak di kebun atau di ladang
- Terdiri daripada jerami padi, hampas tebu, serbuk kayu, rumput rumpai, daun–daun kayu
dan lain-lain sisa tanaman.
1.1 Jenis – Jenis Kapur Dan Kegunaannya
Nama lain bagi kapur pertanian ialah dolomite atau Ground Magnesium Limestone (GML).
Dolomite merujuk kepada batu mineral yang mengandungi unsur magnesium (dalam bentuk
MgO) iaitu kehadirannya melebihi 18%. Dolomite juga kaya dengan unsur Kalsium (Ca).
Anda pasti lebih mengenali dolomite atau kapur pertanian dengan nama GML. Digunakan
sebagai soil conditioner atau perawat tanah untuk memperbaiki pH tanah yang berasid
kembali optimum. Kandungan Mg, Ca, dan silikanya memperbaiki struktur tanah serta
mengimbangi pH atau darjah kemasaman tanah. Ia merupakan ubat terbaik dan paling
ekonomi untuk merawat tanah berasid yang sudah mula mengeras, berketul-ketul dan tidak
subur lagi.
2. Kadar Keperluan Baja Organan Dan Kapur
Di syorkan untuk 1 ekar tanah, anda memerlukan hampir 7 beg kapur untuk tujuan perawatan
tanah. 7 x 25kg = 175kg/ekar. Jika tanah tersebut setelah diperiksa didiagnosiskan sebagai tanah
berasid, maka penaburan kapur amat sesuai. Ia juga lebih murah. Tetapi jika tanah tersebut
didapati mengandungi kealkalian yang tinggi, apa yang diperlukan bukanlah kapur, tetapi sulfur
untuk mengimbangi pHnya. Penggunaan kapur dolomite ini amat sesuai untuk tanaman
limau/sitrus. Pokok limau adalah tanaman yang banyak menggunakan Magnesium. Gejala
kekurangan magnesium adalah urat-urat pada daun-daun yang tua menjadi kekuningan. Dalam
akuakultur, kapur digunakan untuk membersihkan kolam ikan daripada sisa-sisa kimia pelindung
plastik atau tangki poliester.
3. Kaedah Menabur Baja Organan Dan Kapur

Kaedah yang digunakan adalah secara serak (ditabur rata di permukaan tanah)
Gambar 1 : Menabur kapur
Gambar 2 : Menabur baja organan

3.1 Bahan dan peralatan untuk membaja dan mengapur :
Baldi
• Untuk isi baja
Sarung tangan
• Untuk keselamatan
Baja organan dan kapur

• Pembentukan tanah
Alat penimbang
• Untuk menyukat baja
1. Berikan tiga peralatan menabur baja :

i. _______________________________________________________________
ii. _______________________________________________________________
iii. _______________________________________________________________
2. Baja organan terdiri daripada?

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
3. Nyatakan secara ringkas kaedah menabur baja :

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
4. Terangkan kadar keperluan baja organan dan kapur?

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
5. Terangkan jenis-jenis kapur dan kegunaannya?

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
RUJUKAN:

ISBN KK.763-2776-0101
ISBN 983-62-1075-X
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS KERJA
KOD DAN NAMA

CODE AND NAME
NO DAN TAJUK
MODUL/ MODULE NO
AND TITLE
NO DAN PERNYATAAN
TUGASAN TASK(S) NO
RODA
AND STATEMENT
OBJEKTIF MODUL /
OBJECTIVE MODULE
DITABUR RATA, TANAH DIBAJAK, DIGEMBUR HALUS DAN
TAJUK : PENGENALAN BAJA ASAS DAN PENGAPURAN
pengenalan baja asas dan pengapuran dengan dengan selamat tanpa membahayakan keselamatan diri
PENGENALAN :
1. Jenis – Jenis Baja Organan Dan Kegunaannya
Baja terbahagi kepada dua kelas yang, iaitu baja organan dan bukan organan. Baja organan
berasal dari bahan keluaran hayat, manakala baja bukan organan pula berasal sama ada dari
galian yang di lombong dari dalam tanah atau dari bahan kimia yang dibuat secara tiruan.
Baja organan terdiri daripada :
• Tinja haiwan
- Ditakrifkan sebagai tahi atau air kencing binatang ternakan
- Terdiri daripada dua komponen asal ; pepejal dan cecair ( air kencing )
• Sisa tanaman
- Ditakrifkan sebagai sampah sarap yang terdapat berselerak di kebun atau di ladang
- Terdiri daripada jerami padi, hampas tebu, serbuk kayu, rumput rumpai, daun–daun kayu
dan lain-lain sisa tanaman.
1.1 Jenis – Jenis Kapur Dan Kegunaannya
Nama lain bagi kapur pertanian ialah dolomite atau Ground Magnesium Limestone (GML).
Dolomite merujuk kepada batu mineral yang mengandungi unsur magnesium (dalam bentuk
MgO) iaitu kehadirannya melebihi 18%. Dolomite juga kaya dengan unsur Kalsium (Ca).
Anda pasti lebih mengenali dolomite atau kapur pertanian dengan nama GML. Digunakan
sebagai soil conditioner atau perawat tanah untuk memperbaiki pH tanah yang berasid
kembali optimum. Kandungan Mg, Ca, dan silikanya memperbaiki struktur tanah serta
mengimbangi pH atau darjah kemasaman tanah. Ia merupakan ubat terbaik dan paling
ekonomi untuk merawat tanah berasid yang sudah mula mengeras, berketul-ketul dan tidak
subur lagi.
2. Kadar Keperluan Baja Organan Dan Kapur
Di syorkan untuk 1 ekar tanah, anda memerlukan hampir 7 beg kapur untuk tujuan perawatan
tanah. 7 x 25kg = 175kg/ekar. Jika tanah tersebut setelah diperiksa didiagnosiskan sebagai tanah
berasid, maka penaburan kapur amat sesuai. Ia juga lebih murah. Tetapi jika tanah tersebut
didapati mengandungi kealkalian yang tinggi, apa yang diperlukan bukanlah kapur, tetapi sulfur
untuk mengimbangi pHnya. Penggunaan kapur dolomite ini amat sesuai untuk tanaman
limau/sitrus. Pokok limau adalah tanaman yang banyak menggunakan Magnesium. Gejala
kekurangan magnesium adalah urat-urat pada daun-daun yang tua menjadi kekuningan. Dalam
akuakultur, kapur digunakan untuk membersihkan kolam ikan daripada sisa-sisa kimia pelindung
plastik atau tangki poliester.
3. Kaedah Menabur Baja Organan Dan Kapur

Kaedah yang digunakan adalah secara serak (ditabur rata di permukaan tanah)
Gambar 1 : Menabur kapur
Gambar 2 : Menabur baja organan

3.1 Bahan dan peralatan untuk membaja dan mengapur :
Baldi
• Untuk isi baja
Sarung tangan
• Untuk keselamatan
Baja organan dan kapur

• Pembentukan tanah
Alat penimbang
• Untuk menyukat baja
1. Berikan tiga peralatan menabur baja :

i. _______________________________________________________________
ii. _______________________________________________________________
iii. _______________________________________________________________

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
3. Nyatakan secara ringkas kaedah menabur baja :

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
4. Terangkan kadar keperluan baja organan dan kapur?

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
5. Terangkan jenis-jenis kapur dan kegunaannya?

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
RUJUKAN:

ISBN KK.763-2776-0101
ISBN 983-62-1075-X
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS TUGASAN
KOD NAMA DAN

CODE AND NAME
NO DAN TAJUK MODUL/

MODULE NO AND TITLE
NO DAN PERNYATAAN
01.02 BAJAK TAPAK TANAMAN GUNA TRAKTOR 2
TUGASAN /TASK(S) NO
RODA
AND STATEMENT
SPESIFIKASI KERJA
NAMA PELATIH /
TRAINEE’S NAME
TAJUK : PEMBAJAKAN TAPAK TANAMAN
TUJUAN :
Kertas tugasan ini adalah bertujuan menguji kefahaman pelajar didalam tajuk pembajakan tapak
tanaman sepertimana yang dipelajari dalam kertas penerangan AF-010-1/M02/P(1/3), AF-010-
1/M02/P(2/3), AF-010-1/M02/P(3/3),
Jawab semua soalan di bawah:
1. Apakah tujuan menggembur tanah tapak tanaman?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
(2 markah)
2. Namakan dua jenis implemen yang digunakan untuk menggembur tanah?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
(2 markah)
3. Berikan langkah-langkah keselamatan yang perlu ada semasa mengendalikan

traktor dua roda ?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
(2 markah)
4. Berikan tiga jenis traktor 2 roda :

i. ________________________________________________________
ii. ________________________________________________________
iii. ________________________________________________________
(3 markah)
5. Berikan 2 langkah keselamatan yang perlu ada semasa mengendalikan traktor 2 roda?
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
(2 markah)
6. Kegunaan utama traktor 2 roda adalah ?
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(2 markah)
7. Berikan tiga langkah keselamatan menggembur tanah :

i. _________________________________________________________
ii. _________________________________________________________
iii. _________________________________________________________
(3 markah)
8. Berikan 4 objektif pembajakan tanah?

______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
(4 markah)
9. Terangkan maksud bajak dan gembur :

______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
(5 markah)
10. Berikan tiga kaedah utama menabur baja :

i. _________________________________________________________
ii. _________________________________________________________
iii. _________________________________________________________
(3 markah)
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(3 markah)
12. Nyatakan dua jenis bahan/peralatan yang digunakan untuk menabur kapur/ baja
organan :
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(3 markah)
JPK

ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
TRAINING MANUAL
LEVEL 01
MODULE M03 PEYUNGKUPAN BATAS TANAMAN

ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
JPK

ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
TRAINING MANUAL
LEVEL 01
MODULE M04 PENYEDIAAN TAPAK SEMAIAN
Jabatan Pembangunan Kemahiran

Aras 7-8, Blok D4, Kompleks D
Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan
62530 Wilayah Persekutuan Putrajaya
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
TRAINING MANUAL
LEVEL 01
MODULE M05 PENYEMAIAN BIJI BENIH

Date of approval:
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS KERJA
KOD DAN NAMA

PROGRAM /
AF-010-1 PEKERJA AM TANAMAN
PROGRAM CODE AND
NAME
NO DAN TAJUK
MODUL/ MODULE NO M 05 PENYEMAIAN BIJI BENIH TANAMAN
AND TITLE
NO DAN
PERNYATAAN 02.04 SEDIA MEDIA TANAMAN
TUGASAN TASK(S) NO 02.05 SEMAI BIJI BENIH TANAMAN
AND STATEMENT
SEMAI BIJI BENIH TANAMAN MENGGUNAKAN BAHAN
MEDIA TANAMAN, BENIH TANAMAN, PERALATAN
OBJEKTIF MODUL / MENYEDIA MEDIA DAN MENYEMAI BENIH TANAMAN
OBJECTIVE MODULE SUPAYA MEDIA TANAMAN DIPEROLEHI, CAMPURAN
MEDIA TANAMAN DI BUAT, BIJI BENIH DISEDIAKAN,
DIRAWAT DAN DISEMAI MENGIKUT MANUAL TANAMAN.
NO KOD / CODE NO AF-010-1/M05/K(1/3) Muka : 1 Drpd : 5
TAJUK : PENYEDIAAN MEDIA TANAMAN
TUJUAN :
1. Sukat bahan media tanaman.
2. Sedia John Innes Seedling Compost 2:1:1
3. Sedia John Innes Potting Mixture 3:2:1
NO KOD / CODE NO AF-010-1/M05/K(1/3) Muka : 2 Dpd : 5
ARAHAN :
Kertas kerja ini mengandungi langkah-langkah menyediakan John Innes Seedling Compost
2:1:1 dan John Innes potting Mixture 3:2:1. Pelatih dikehendaki melaksanakan kerja-kerja
tersebut seperti yang ditunjukkan di dalam gambar dengan menggunakan peralatan,
perkakasan dan bahan yang disediakan.
Gambar 1. Campuran media yang telah sedia untuk digunakan.
PERALATAN/ PERKAKASAN DAN BAHAN :
1. Peralatan dan bahan di nurseri :
i. Tanah atas (top soil)

ii. Bahan organan
iii. Pasir sungai
iv. Cangkul
v. Penapis pasir/ tanah
vi. Bekas penyukat
vii. Skop
viii. Sudip tangan
ix. Mesin penggaul tanah
x. Kereta sorong
xi. Penutup hidung
1. Tapis media. 1.1 Ayak tanah atas dan pasir sungai menggunakan penapis
berukuran 0.5cm
2. Sediakan tanah atas. 2.1 Sukat tanah atas.

• Sukat 2 bahagian tanah atas untuk penyediaan J.I.S 2:1:1
• Sukat 3 bahagian tanah atas untuk penyediaan J.I.P 3:2:1
3. Sediakan bahan 3.1 Sukat bahan organan.

organan. • Sukat 1 bahagian bahan organan untuk penyediaan J.I.S
2:1:1
• Sukat 2 bahagian bahan organan untuk penyediaan J.I.P
3:2:1
4. Sediakan pasir sungai. 4.1 Sukat pasir sungai.

• Sukat 1 bahagian pasir sungai untuk penyediaan J.I.S 2:1:1
dan 1 bahagian lagi untuk penyediaan J.I.P 3:2:1
5. Lapiskan bahan 5.1 Longgok bahan media secara berlapis.

media. • Lapisan bawah ialah tanah atas
• Lapisah tengah ialah bahan organan
• Lapisan atas ialah pasir sungai
6. Gaul bahan media. 6.1 Balik-balikkan bahan media sebanyak tiga pusingan.
SENARAI SEMAK KERJA

TERIMA
A. PROSES KERJA
1 Sukat bahan media.
2 Campurkan dan gaul bahan media.
B. HASIL KERJA
1 Bahan media disukat mengikut nisbah..
2 Bahan media digaul hingga bercampur rata.
C. SIKAP
Tarikh Tarikh
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS KERJA
KOD DAN NAMA

PROGRAM /
PROGRAM CODE AND
NAME
NO DAN TAJUK
MODUL/ MODULE NO M 05 PENYEMAIAN BIJI BENIH TANAMAN
AND TITLE
NO DAN
PERNYATAAN 02.04 SEDIA MEDIA TANAMAN
TUGASAN TASK(S) NO 02.05 SEMAI BIJI BENIH TANAMAN
AND STATEMENT
MEDIA TANAMAN, BENIH TANAMAN, PERALATAN
OBJEKTIF MODUL / MENYEDIA MEDIA DAN MENYEMAI BENIH TANAMAN
OBJECTIVE MODULE SUPAYA MEDIA TANAMAN DIPEROLEHI, CAMPURAN
MEDIA TANAMAN DI BUAT, BIJI BENIH DISEDIAKAN,
TAJUK : PEMPROSESAN BIJI BENIH TANAMAN
TUJUAN :

1. Proses biji benih daripada buah matang.
2. Rawat biji benih dengan racun kulat / serangga.
ARAHAN :
Kertas kerja ini mengandungi langkah-langkah memproses dan merawat biji benih tanaman.
Pelatih dikehendaki melaksanakan kerja-kerja tersebut seperti yang ditunjukkan di dalam
gambar dengan menggunakan peralatan, perkakasan dan bahan yang disediakan.
Gambar 1 : Betik yang telah dibelah untuk pemprosesan bij benih.
Gambar 2 : Biji benih palma dirawat dengan bancuhan racun kulat.
PERALATAN / PERKAKASAN DAN BAHAN :
1. Peralatan dan bahan di nurseri :
i. Buah- buahan matang

ii. Pisau
iii. Besen plastik
iv. Penapis/jaring
v. Sarung tangan getah
vi. Penutup hidung (masker)
vii. Penimbang
viii. Sudu penyukat
ix. Racun kulat/ serangga
x. Air
1. Kupas / belah buah 1.1 Pilih buah yang cukup matang dan kupas / belah buah tersebut.
matang. 1.2 Potong pangkal dan hujung buah
• Keluarkan biji benih.
2. Menyediakan biji 2.1 Tanggalkan selaput biji benih.

benih.
• Betik – ramas dalam penapis untuk membuang sarcotesta

Mangga, rambutan dan palma – hiris isinya dengan pisau.
• Durian, timun dan cili - rendam dalam air.
• Jambu batu - gaul dengan pasir untuk membuang selaput
berlendir.
• Amaranthus - ramas kulit lengai.
3. Membersih dan 3.1 Basuh biji benih dengan air yang bersih.
mengeringkan biji
benih.
3.2 Keringkan biji benih (kering udara).
4. Merawat biji benih. 4.1 Rawatan kering.

• Timbang biji benih sebanyak 100 gram.
• Timbang racun kulat / serangga sebanyak 1 gram.
• Gaul biji benih dengan racun tersebut di dalam besen

plastik. Gunakan sudu atau kayu untuk menggaul.
4.2 Rawatan basah.

• Sediakan 2 liter air bersih.
• Bancuh racun tersebut dengan air di dalam besen plastik.
• Rendam biji benih di dalam bancuhan racun tersebut

selama 1 minit.
4.3 Rendaman air suam.

• Sediakan 2 liter air suam bersuhu 50˚C.

• Sesuai bagi biji benih palma.
• Bancuh racun dengan air tersebut di dalam besen plastik.

• Rendam biji benih selama satu jam.

SENARAI SEMAK KERJA

TIDAK
BIL TAHAP PENCAPAIAN TERIMA CATATAN
TERIMA
A. PROSES KERJA
1 Kupas/ belah buah matang.
2 Buang selaput biji benih.
3 Basuh dan keringkan biji benih.
4 Timbang biji benih.
5 Timbang racun kulat/ serangga.
6 Sedia air bersuhu 50˚c untuk rawatan secara rendaman

air suam.
7 Bancuh racun kulat/ serangga untuk rawatan basah dan

rendaman air suam.
8 Gaul/ rendam biji benih dengan racun kulat.
B. HASIL KERJA
1 Buah matang dikupas/ dibelah.
2 Selaput biji benih dibuang.
3 Biji benih dibasuh dan dikeringkan.
4 Biji benih ditimbang.
5 Racun kulat/ serangga ditimbang.
6 Air bersuhu 50˚c disediakan untuk rawatan secara

rendaman air suam.
7 Racun kulat/ serangga dibancuh untuk rawatan basah

dan rendaman air suam.
8 Biji benih digaul/ direndam dengan racun kulat.
C. SIKAP

Tarikh Tarikh
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS PENERANGAN
KOD DAN NAMA

CODE AND NAME
NO DAN TAJUK MODUL/

M05 PENYEMAIAN BIJI BENIH TANAMAN
MODULE NO AND TITLE
NO DAN PERNYATAAN
02.04 SEDIA MEDIA TANAMAN
TUGASAN TASK(S) NO
02.05 SEMAI BIJI BENIH TANAMAN
AND STATEMENT
SEMAI BIJI BENIH TANAMAN MENGGUNAKAN BAHAN MEDIA
TANAMAN, BENIH TANAMAN, PERALATAN MENYEDIA MEDIA
OBJEKTIF MODUL / DAN MENYEMAI BENIH TANAMAN SUPAYA MEDIA TANAMAN
OBJECTIVE MODULE DIPEROLEHI, CAMPURAN MEDIA TANAMAN DI BUAT, BIJI
BENIH DISEDIAKAN, DIRAWAT DAN DISEMAI MENGIKUT
MANUAL TANAMAN.
NO KOD / CODE NO AF-010-1/M05/P(1/2) Muka : 1 Drpd : 6
TAJUK : SEDIA MEDIA TANAMAN
TUJUAN :
Kertas penerangan ini bertujuan untuk memberi kefahaman kepada pelatih mengenai cara membuat
campuran media tanaman menggunakan peralatan yang betul dengan selamat tanpa membahayakan
keselamatan diri dan rakan kerja.
NO KOD / CODE NO AF-010-1/M05/P(1/2) Muka : 2 Dpd : 6
1. DEFINISI MEDIA TANAMAN
Bahan yang digunakan sebagai media penyemaian bagi membantu percambahan biji benih dan
perakaran tanaman.
1.1 Kebaikan media tanaman
• Memudahkan kerja penyemaian dalam kuantiti yang banyak

• Peredaran udara dalam tanah yang baik membolehkan akar bernafas dengan
sempurna.
• Membolehkan akar lebih aktif untuk menyerap air dan unsur-unsur yang ada didalam
tanah
• Penyerapan air yang lebih tinggi
• Mengandungi unsur-unsur yang mencukupi dan seimbang untuk keperluan pokok.
• Bebas dari serangga dan penyakit
1.2 Media Tunggal
• Pasir sungai
• Tanah gambut
• Tanah atas
• Tanah bakar
• Serbuk sabut kelapa (cocoapeat)
• Peatmoss
1.3 Media Campuran
• John Innes Seedling Compost (JIS) 2 : 1 : 1

• John Innes Potting Mixture (JIP) 3 : 2 : 1 atau 7 : 3 : 2
Nisbah yang dipamerkan mewakili tanah atas : bahan organan : pasir sungai
2. FUNGSI MEDIA TANAMAN
2.1 Tanah Atas (Top Soil)
Gambar 1 : Tanah atas (top soil)

• Sokongan kepada akar pokok.

• Membekalkan nutrien makro (N, P dan K).
• Membekalkan oksigen.
2.2 Bahan Organan (Hasil Daripada Reputan Hijau atau Organisma)
Gambar 2 : Bahan Organan
• Mengekalkan kelembapan tanah.

• Meningkatkan daya penyerapan air.
• Memperbaiki struktur tanah dan saliran.
• Memperbaiki pengudaraan dalam tanah.
• Meningkatkan aktiviti mikrob dalam tanah untuk tujuan penggemburan tanah.
• Meningkatkan Kadar Pertukaran Kation (KPK) / Cation Exchange Capasity (CEC) –
nutrien tidak terikat dan mudah diambil oleh tanaman.
• Contoh bahan organan ialah baja kandang, sekam padi bakar, malameal special
(darah dan tulang), peatgro (tanah gambut proses) dan kompos.
2.3 Pasir Sungai
Gambar 3 : Pasir sungai
• Berperanan memperbaki saliran dan pengudaraan dalam tanah.

• Pasir sungai bersaiz 0.1-1.0mm disyorkan sebagai campuran media semaian (diayak untuk
mendapatkan saiz yang dikehendaki).
• Pasir pantai tidak digalakkan kerana kandungan garam yang tinggi, manakala pasir
lombong pula terlalu halus dan padat.
3. PERALATAN DAN BAHAN MENYEDIAKAN MEDIA CAMPURAN
PERALATAN DAN BAHAN KEGUNAAN
Digunakan untuk menceduk atau menggaul media.
Skop
Digunakan untuk memunggah media dari tempat longgokan

bahan untuk dibuat campuran.
Kereta sorong
Melindungi hidung dan mulut ketika dari debu dan kotoran

ketika menggaul media.
Penutup hidung
Menyukat media mengikut nisbah yang dikehendaki.
Bekas penyukat
Mengasingkan partikal tanah/ pasir yang kasar dengan yang

halus.
Penapis tanah/ pasir

Elemen asas dalam pembuatan media campuran
Membekalkan nutrien makro. Merupakan salah satu elemen

dalam media campuran.
Tanah atas
Elemen asas dalam pembuatan media campuran
Merupakan salah satu elemen dalam media campuran. Ia

berfungsi membekalkan nutrien makro.
Bahan organan

• Meningkatkan aktiviti mikrob dalam tanah
• Meningkatkan kadar pertukaran kation
Pasir sungai
4. PENYEDIAAN MEDIA CAMPURAN
Media campuran JIP 3:2:1 dan JIS 2:1:1 disediakan dengan menggaul tanah atas, bahan organan dan
pasir sungai mengikut nisbah yang telah ditetapkan, tapis media untuk mendapatkan partikal yang sma
saiz. Bahagian- bahagian media ini disukat menggunakan bekas penyukat seperti baldi. Penyediaan
dalam kuantiti yang banyak boleh juga disukat menggunakan kereta sorong. Bahagian- bahagian
media ini kemudian dilonggok secara berlapis dan dibalik- balikkan sebanyak tiga pusingan
menggunakan skop supaya campuran lebih sekata. Bagi memudahkan kerja menggaul, penggunaan
mesin penggaul adalah disyorkan.
Jawab semua soalan di bawah:-
1. Senaraikan tiga jenis media tunggal.

I. _______________________________________________________________________
II. _______________________________________________________________________
III. _______________________________________________________________________
2. Berikan dua jenis media campuran yang digunakan untuk penyemaian bahan tanaman.
I. _______________________________________________________________________
II. _______________________________________________________________________
3. Berikan dua fungsi pasir sungai dalam media campuran.

II. _______________________________________________________________________
III. _______________________________________________________________________
4. Nyatakan empat fungsi bahan organan dalam media campuran.

I. _______________________________________________________________________
II. _______________________________________________________________________
III. _______________________________________________________________________
IV. _______________________________________________________________________
5. Berikan tiga jenis nutrien makro yang terdapat dalam tanah atas.
I. _______________________________________________________________________
II. _______________________________________________________________________
III. _______________________________________________________________________
RUJUKAN:
1. Bahagian Sayur- sayuran, (2001), Pakej Teknologi Kangkung, Terbitan Jabatan Pertanian.
ISBN 983-047-080-6
2. Bahagian Buah-buahan, (2001) Pakej Teknologi Jambu Batu, Terbitan Jabatan Pertanian.
ISBN 983-047-084-9
3. Abdul Rahim Mohd Rashid, (2003), Seri Taman, Terbitan Berita Publishing Sdn. Bhd.
ISBN 967-969-521-2
4. Halimathul Saadiah A. Shafiei, (1995), Asas Teknologi Biji Benih, Terbitan Dewan Bahasa dan
Pustaka ISBN 983-62-4577-4
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS PENERANGAN
KOD DAN NAMA

CODE AND NAME
NO DAN TAJUK MODUL/

M 05 PENYEMAIAN BIJI BENIH TANAMAN
MODULE NO AND TITLE
NO DAN PERNYATAAN
TUGASAN TASK(S) NO
AND STATEMENT
SEMAI BIJI BENIH TANAMAN MENGGUNAKAN BAHAN MEDIA
TANAMAN, BENIH TANAMAN, PERALATAN MENYEDIA MEDIA
OBJEKTIF MODUL / DAN MENYEMAI BENIH TANAMAN SUPAYA MEDIA TANAMAN
OBJECTIVE MODULE DIPEROLEHI, CAMPURAN MEDIA TANAMAN DI BUAT, BIJI
BENIH DISEDIAKAN, DIRAWAT DAN DISEMAI MENGIKUT
MANUAL TANAMAN.
TAJUK : SEMAI BIJI BENIH TANAMAN
TUJUAN :
Kertas penerangan ini bertujuan memberi kefahaman kepada pelatih mengenai cara memproses biji benih
dari buah matang dan menyemai biji benih menggunakan peralatan yang betul dengan selamat tanpa
membahayakan keselamatan diri dan rakan kerja.
1. PENGENALAN
Gambar 1 : Buah longan matang yang sedia diproses untuk penyemaian biji benih.
Tumbuhan boleh dibiak melalui dua kaedah utama iaitu biji benih atau kaedah tampang.
• Penyemaian biji benih merupakan satu proses mendapatkan anak benih dengan menanam dahulu
biji benih di suatu tempat khas dengan penjagaan tertentu sebelum dialih atau ditanam ke
lapangan.
2. KEBAIKAN DAN KELEMAHAN PEMBIAKAN BIJI BENIH
2.1 Kebaikan
• Kerja pembiakan mudah dilaksanakan

• Pokok tegap kerana mempunyai akar tunjang
• Menyediakan pokok penanti untuk digunakan dalam pembiakan tampang
• Biji benih boleh disimpan lama di tempat yang sejuk, kering, dan suhu yang sesuai
(10ºc)
2.2 Kelemahan
• Lambat mengeluarkan hasil

• Tidak mewarisi baka atau induk
• Pertumbuhan pokok tidak seragam
• Berkemungkinan menghasilkan pokok jantan
• Menghasilkan pokok yang besar dan tinggi (menyukarkan kerja memungut hasil)
3. CIRI- CIRI BIJI BENIH YANG BAIK
• Bernas
• Tidak berpenyakit
• Terhasil daripada buah yang matang dari pokok yang sihat dan segar.
• Mempunyai bentuk dan saiz yang normal
• Mempunyai peratus percambahan yang tinggi (lebih 80%)
• Biji tidak cedera atau cacat (contoh: kulit pecah)
4. KATEGORI BIJI BENIH
4.1 Biji Benih Halus :
• Sayur- sayuran :
- Sawi
- Salad
- Bayam
• Tanaman Hiasan :
- Marigold
- Celosia
4.2 Biji Benih Kecil
• Buah- buahan :
- Jambu batu
- Betik
- Manggis
• Sayur- sayuran :
- Kangkung
- Bendi
- Kacang panjang
• Tanaman hiasan :
- Bunga matahari
4.3 Biji Benih Besar :
• Buah buahan :
- Durian
- Mangga
- Nangka
• Tanaman Hiasan :
- Pelbagai jenis palma

5. PEMPROSESAN BIJI BENIH
Gambar 2. Rupa bentuk betik yang telah dibelah dan sedia untuk diproses.
5.1 Definisi Pemprosesan Biji Benih
Definisi pemprosesan biji benih ialah satu proses mendapatkan biji benih yang berkriteria
baik dari buah-buah terpilih melalui kaedah pengasingan, pembersihan, pengeringan dan
rawatan.
6. PERALATAN DAN BAHAN MEMPROSES BIJI BENIH
Digunakan untuk mengupas dan membelah buah kecil seperti

betik dan jambu. Bagi buah- buahan yang besar seperti
durian, penggunaan parang adalah disyorkan.
Pisau
Merendam biji benih.
Besen Plastik
Digunakan untuk memproses biji benih daripada buah-

buahan jenis bergetah.
Sarung Tangan Getah
Menapis / tos biji benih selepas direndam.
Penapis Plastik
Menanggalkan selaput (sarcotesta) pada biji benih betik.

Jenis penapis yang boleh digunakan ialah jaring BRC ½ inci
x ½ inci bagi menapis biji yang besar dan penapis plastik.
Penapis
7. KAEDAH MEMPROSES BIJI BENIH
• Ciri-ciri memilih buah yang baik.

- Buah yang sihat dan tidak berpenyakit
- Buah yang benar-benar masak
- Bentuk buah yang elok dan normal
- Tidak rosak seperti luka, pecah, leban dan berlubang-lubang
• Kupas/ belah buah :

- Belah atau kopek dengan menggunakan parang. Ia sesuai bagi buah yang besar seperti
durian.
- Belah atau potong dengan menggunakan pisau. Ia sesuai untuk bagi buah yang sederhana
besar dan kecil seperti betik dan jambu batu.
- Kupas kulit dengan tangan. Ia sesuai bagi buah yang kecil, berbiji sedikit, tunggal dan
berkulit lembut seperti rambutan dan langsat.
• Tanggalkan isi/ selaput biji benih:

- Mangga, rambutan dan palma – hiris isinya dengan pisau.
- Durian, mentimun dan cili - rendam dalam air.
- Jambu batu- gaul dengan pasir untuk membuang selaput berlendir.
- Betik – ramas dalam penapis untuk membuang sarcotesta.
- Amaranthus - ramas kulit.
- Kacang panjang dan keembong - pecahkan kulit.
- Koko dan langsat – peram selama 12-24 jam, isinya akan tertanggal sendiri.
• Basuh dan keringkan biji benih:

- Isi biji benih dalam penapis berlubang kecil.
- Basuh biji benih dengan air sebanyak 3 kali.
- Keringkan biji benih ditempat yang teduh.
- Simpan biji benih dalam bekas
8. RAWATAN BIJI BENIH
Gambar 3. Bancuhan racun kulat untuk rawatan biji benih.
Rawatan biji benih merupakan satu kaedah membasmi dan melindungi biji benih dari serangan
penyakit dan perosak.
8.1 Tujuan Merawat Biji Benih
• Mencegah serangan perosak serangga dan kulat dari luar ke atas biji benih.
• Membunuh perosak serangga dan kulat yang ada pada biji benih.
8.2 Jenis- jenis Rawatan
• Rawatan kering – adalah satu kaedah dimana biji benih digaul dengan racun serangga
dan kulat berbentuk debu dengan kadar yang disyorkan sebelum penyemaian dilakukan.
- Biji benih boleh disimpan 6 bulan
- Boleh menghindari perosak/ penyakit.
• Rawatan basah – adalah satu kaedah rawatan yang dimana biji benih direndam dalam
racun serangga atau kulat mengikut kadar yang disyorkan sebelum penyemaian
dilakukan.
- Biji benih perlu disemai segera

- Boleh menghindari perosak / penyakit.
- Mempercepatkan percambahan biji benih.
• Rendaman air suam – adalah satu kaedah rawatan dimana biji benih berkulit keras
direndam di dalam air suam yang bersuhu 50°C yang bercampur racun serangga atau
kulat.
- Biji benih perlu disemai segera
- Boleh menghindari perosak/ penyakit.
- Mempercepatkan percambahan biji benih.
8.3 Peralatan dan Bahan Merawat Biji Benih
Bahan tanaman yang akan dibiakkan menjadi anak pokok.
Biji benih
Mencegah dan merawat biji benih daripada serangan

serangga kulat.
Racun kulat
Mencegah dan merawat biji benih daripada serangan

serangga perosak.
Racun serangga
Menimbang biji benih dan racun.
Penimbang
Mencedok racun kulat / serangga untuk disukat.
Sudu
Menggaul biji benih dengan racun kulat dan racun

serangga.
Besen Plastik
Melindungi hidung dan mulut daripada racun kimia
Penutup Hidung
Melindungi tangan daripada racun kimia.
Sarung Tangan Getah

8.4 Kaedah Rawatan Biji Benih
• Rawatan kering
- Timbang biji benih betik.
- 100 gram biji benih dicampur 1gm racun kulat atau serangga.
- Gaul biji benih dengan racun tersebut di dalam besen plastik.
• Rawatan basah
- Timbang biji benih.
- 5 gram racun dicampur dengan 2 liter air.
- Rendam biji benih dengan bancuhan racun di dalam besen plastik’selama 10 minit.
• Rawatan air suam

- Sedia 2 liter air suam bersuhu 50˚c
- Campur air tersebut dengan 5 gram racun.
- Rendam biji benih dengan bancuhan racun di dalam besen plastik selama 25 minit.
9 PENYEMAIAN BIJI BENIH
Gambar 4. Semaian biji benih durian di dalam bekas semaian plastik.
9.1 Kepentingan Menyemai Biji Benih
• Memudahkan penanaman biji benih halus.

• Memastikan peratus percambahan tinggi.
• Mengelakkan pembaziran biji benih yang mahal.
• Meransang pertumbuhan anak benih yang baik di peringkat awal.
• Membolehkan anak benih terbaik dipilih untuk diubah ke lapangan.
9.2 Kaedah Menyemai Biji Benih
• Tabur rata
- Semai untuk biji benih halus seperti bayam atau sawi.
- Secara manual .
- Gaul biji benih dengan pasir halus pada kadar 1; 10.
- Taburkan biji benih serata di atas permukaan media semaian secara manual.
- Jarak antara biji benih yang terbaik ialah 3-5 cm.
- Kambuskan dengan media semaian setebal 1-2 cm
- Siram air secukupnya
• Tabur jalur
- Sesuai bagi biji benih yang bersaiz kecil.
- Buat alur sedalam 2-3 cm. Jarak antara alur ialah 5-10 cm.
- Taburkan biji benih di dalam alur.
- Jarak antara biji benih yang terbaik ialah 3-5 cm.
- Kambuskan dengan media semaian setebal 1-2 cm
- Siram air secukupnya
• Satu persatu
- Buat lubang semaian 2x ganda lebih besar daripada saiz biji benih.
- Jarak antara lubang ialah 5 cm.
- Masukkan satu biji benih bagi setiap lubang.
- Kambus lubang sehingga menutupi biji benih.
- Siram air secukupnya.
9.3 Peralatan dan Bahan Penyemaian Biji Benih
Biji benih merupakan bahan tanaman yang akan disemai

supaya bercambah dan tumbuh menjadi anak benih/
pokok.
Biji Benih
Digunakan untuk menyemai biji benih bersaiz kecil dan

sederhana. 2 jenis dulang berbilang sel yang lazim
digunakan iaitu 104 sel dan 51 sel. Ia sesuai digunakan
kerana ringan dan mudah dikendali.
Dulang Berbilang Sel
Digunakan untuk menyemai biji benih bersaiz kecil dan

besar. Biasanya mempunyai kedalaman 10-15cm. Selain
bekas semaian plastik, bekas semaian kayu juga boleh
digunakan untuk tujuan penyemaian biji benih, tetapi
kurang sesuai kerana ia terlalu berat dan sukar dikendali.
Bekas Semaian Plastik

Digunakan untuk menyemai biji benih sederhana atau

besar seperti durian, rambutan dan nangka.
Polibeg
Media pengakaran merupakan tapak pertumbuhan akar.

John Innes Seedling Compost 2:1:1 digunakan untuk
penyemaian dalam dulang berbiliang sel dan bekas
semaian plastik, manakala John Innes Potting Mixture
3:2:1 atau 7:3:2 untuk penyemaian dalam polibeg.
Media Pengakaran
10 PENYIRAMAN SEMAIAN
Gambar 5. Penyiraman semaian biji benih durian.
Penyiraman semaian menggunakan semburan halus amat sesuai. Ini kerana bahan tanaman yang
baru disemai masih belum kukuh pertumbuhan akarnya dalam media. Ia dapat mengelakkan
semaian cedera atau teralih dari media. Penyiraman 2 kali sehari adalah disyorkan untuk
memastikan semaian mendapat air yang mencukupi dan mencapai prestasi percambahan
sebanyak 75%.
10.1 Cara Penyiraman
• Menggunakan penyiram tangan.

• Menggunakan hos getah dan nozel yang boleh dilaras.
• Menggunakan sprinkler system yang lembut sebaran airnya.
1. Nyatakan tiga ciri biji benih yang baik.

I. _______________________________________________________________________
II. _______________________________________________________________________
III. _______________________________________________________________________
2. Berikan tiga kategori biji benih.

I. _______________________________________________________________________
II. _______________________________________________________________________
III. _______________________________________________________________________
3. Berikan tiga jenis rawatan biji benih.

I. ______________________________________________________________________
II. ______________________________________________________________________
III. ______________________________________________________________________
4. Senaraikan tiga kaedah menyemai biji benih.

I. ______________________________________________________________________
II. ______________________________________________________________________
III. ______________________________________________________________________
5. Nyatakan tiga kaedah penyiraman semaian.

I. ______________________________________________________________________
II. ______________________________________________________________________
III. ______________________________________________________________________
RUJUKAN:
ISBN 983-047-080-6
ISBN 983-047-084-9
ISBN 967-969-521-2
4. Halimathul Saadiah A. Shafiei, (1995), Asas Teknologi Biji Benih, Terbitan Dewan Bahasa dan
Pustaka ISBN 983-62-4577-4
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS TUGASAN
KOD NAMA DAN

CODE AND NAME
NO DAN TAJUK MODUL/

MODULE NO AND TITLE
NO DAN PERNYATAAN
TUGASAN /TASK(S) NO
AND STATEMENT
OBJEKTIF PENCAPAIAN MEDIA TANAMAN, BENIH TANAMAN, PERALATAN
AKHIRAN / TERMINAL MENYEDIA MEDIA DAN MENYEMAI BENIH TANAMAN
PERFORMANCE SUPAYA MEDIA TANAMAN DIPEROLEHI, CAMPURAN
OBJECTIVE MEDIA TANAMAN DI BUAT, BIJI BENIH DISEDIAKAN,
NO KOD / CODE NO AF-010-1/M05/T(1/2) Muka : 1 Drpd : 2
NAMA PELATIH /
TRAINEE’S NAME
TAJUK : SEDIA MEDIA TANAMAN
TUJUAN :
Kertas tugasan ini bertujuan menguji kefahaman pelatih berkaitan tajuk Penyediaan Media
Tanaman seperti yang telah dipelajari dalam Kertas Penerangan AF-010-1/M05/P(1/2).
Jawab semua soalan di bawah dengan merujuk kepada Kertas Penerangan AF-010-1/M05/P(1/2).
1. Nyatakan definisi media semaian : (2 markah)
________________________________________________________________
________________________________________________________________
2. Nyatakan dua kaedah penyediaan media semaian. (4 markah)
I. ______________________________________________________________
II. ______________________________________________________________
3. Berikan tiga fungsi bahan organan : (6 markah)
I. ______________________________________________________________
II. ______________________________________________________________
III. ______________________________________________________________
4. Senaraikan dua kepentingan media semaian : (4 markah)
I. ______________________________________________________________
II. ______________________________________________________________
5. Namakan dua jenis media campuran yang digunakan untuk menyemai (4 markah)
biji benih:
I. ______________________________________________________________
II. ______________________________________________________________
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS TUGASAN
KOD NAMA DAN

CODE AND NAME
NO DAN TAJUK MODUL/

MODULE NO AND TITLE
NO DAN PERNYATAAN
TUGASAN /TASK(S) NO
AND STATEMENT
OBJEKTIF PENCAPAIAN MEDIA TANAMAN, BENIH TANAMAN, PERALATAN
AKHIRAN / TERMINAL MENYEDIA MEDIA DAN MENYEMAI BENIH TANAMAN
PERFORMANCE SUPAYA MEDIA TANAMAN DIPEROLEHI, CAMPURAN
OBJECTIVE MEDIA TANAMAN DI BUAT, BIJI BENIH DISEDIAKAN,
NO KOD / CODE NO AF-010-1/M05/T(2/2) Muka : 1 Drpd : 2
NAMA PELATIH /
TRAINEE’S NAME
TAJUK : SEMAI BIJI BENIH TANAMAN
TUJUAN :
Kertas tugasan ini bertujuan menguji kefahaman pelatih berkaitan tajuk Penyediaan Media
Tanaman seperti yang telah dipelajari dalam Kertas Penerangan AF-010-1/M05/P(2/2).
Jawab semua soalan di bawah dengan merujuk kepada Kertas Penerangan AF-010-1/M05/P(2/2).
1. Berikan dua kelemahan pembiakan biji benih : (4 markah)
________________________________________________________________
________________________________________________________________
2. Nyatakan lima ciri biji biji benih yang baik. (10 markah)
I. ______________________________________________________________
II. ______________________________________________________________
III. ______________________________________________________________
IV. ______________________________________________________________
V. ______________________________________________________________
3. Berikan tiga kategori biji benih : (6 markah)
I. ______________________________________________________________
II. ______________________________________________________________
III. ______________________________________________________________
4. Senaraikan tiga kaedah menanggalkan isi/ selaput biji benih : (6 markah)
I. ______________________________________________________________
II. ______________________________________________________________
III. ______________________________________________________________
5. Namakan dua kaedah menyemai biji benih : (4 markah)
I. ______________________________________________________________
II. ______________________________________________________________
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS KERJA
KOD NAMA DAN

CODE AND NAME
NO DAN TAJUK MODUL/

M04 PENYENGGARAAN TAPAK SEMAIAN
MODULE NO AND TITLE
02.01 SEDIA TAPAK SEMAIAN TANAMAN BUAH-BUAHAN
NO DAN PERNYATAAN
02.02 SEDIA TAPAK SEMAIAN TANAMAN SAYUR-
TUGASAN /TASK(S) NO
SAYURAN
AND STATEMENT
02.03 SEDIA TAPAK SEMAIAN TANAMAN HIASAN
SENGGARA TAPAK SEMAIAN MENGGUNAKAN
PERALATAN PENYEDIAAN TAPAK SEMAIAN, BAHAN
OBJEKTIF PENCAPAIAN
PENYEDIAAN TAPAK SEMAIAN, BAHAN PENYEDIAAN
AKHIRAN / TERMINAL
MEDIA TANAMAN DAN BEKAS SEMAIAN SUPAYA TAPAK
PERFORMANCE
SEMAIAN DAN BEKAS MEDIA SEMAIAN DISEDIAKAN,
OBJECTIVE
MEDIA SEMAIAN DIISI DALAM BEKAS DAN DISUSUN
DENGAN KEMAS DAN TERATUR MENGIKUT SOP.
NAMA PELATIH /
TRAINEE’S NAME
TAJUK : PEMBERSIHAN DAN MENGEMAS TAPAK SEMAIAN
TUJUAN : Kertas kerja ini bertujuan untuk memberi panduan kepada pelatih
mengenai kaedah memotong rumput menggunakan mesin rumput bergalas, menarah
rumput dan mengumpul dan memungut sisa tanaman dengan kaedah yang betul.
ARAHAN :
Kertas kerja ini mengandungi langkah-langkah memotong rumput, menarah rumput
menggunakan cangkul dan mengumpul dan memungut sisa tanaman. Pelatih
dikehendaki melaksanakan kerja-kerja tersebut seperti yang ditunjukkan di dalam rajah
dengan menggunakan peralatan, perkakasan dan mesin yang disediakan.
1. Memotong rumput:
• Mesin rumput bergalas
• Sarung tangan
2. Menarah rumput
• Cangkul
• Sarung tangan
3. Mengumpul dan memungut sisa tanaman / sampah
• Pongkes
• Plastik sampah
• Pencakar
• Penyapu
• Skop
• Kereta sorong
1. Memotong rumput 1.1 Potong rumput dengan kelajuan enjin yang sesuai mengikut
ketebalan rumput
1.2 Arahkan mata pisau / nylon yang berputar pada satu ketinggian
yang tetap bagi rumput yang rendah. Bagi rumput yang tinggi
potong pada paras atas dahulu dan diikuti pada paras bawah
1.3 Sekiranya menggunakan mata pisau, pastikan kelajuan enjin

adalah rendah jika berdekatan dengan dinding, tiang atau objek
yang keras
2. Menarah rumput 2.1 Sediakan alatan yang sesuai untuk kerja menarah rumput iaitu
cangkul bermata lurus.
2.2 Tarah rumput dengan sudut tarahan 10º-20º.
2.3 Tarah rumput menggunakan cangkul untuk membersihkan

lorong laluan, sekeliling pokok semaian atau batas semaian
yang memerlukan kawasan bebas rumpai.
2.4 Tarah rumput di sekitar tepi longkang.
3. Mengumpul dan memungut 3.1 Sapu dan kumpul semua sisa tanaman dan sampah
sisa tanaman / sampah menggunakan penyapu yang keras seperti penyapu buluh /
penyapu lidi / penyapu nylon.
3.2 Sekiranya sisa tanaman dan sampah banyak, kumpulkan ke

beberapa longgokan
3.3 Gunakan skop untuk memasukkan longgokan ke dalam bekas

sampah.
3.4 Gunakan kereta sorong untuk mengangkut

bekas-bekas sampah ke tempat pelupusan.
SENARAI SEMAK KERJA

TERIMA
A. PROSES KERJA
1 Potong rumput menggunakan mesin rumput bergalas.
2 Tarah rumput dengan sudut tarahan 10º-20º
3 Bersih kawasan tapak semaian.
B. HASIL KERJA
1 Rumput dimesin dengan sekata
2 Rumpai ditarah.
3 Sampah dikumpul dan dibuang ke tempat pembuangan

sampah.
4 Peralatan dibersihkan dengan baik
C. SIKAP
Tarikh Tarikh
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS KERJA
KOD NAMA DAN

CODE AND NAME
NO DAN TAJUK MODUL/

M04 PENYEDIAAN TAPAK SEMAIAN
MODULE NO AND TITLE
02.01 SEDIA TAPAK SEMAIAN TANAMAN BUAH-
NO DAN PERNYATAAN BUAHAN
TUGASAN /TASK(S) NO 02.02 SEDIA TAPAK SEMAIAN TANAMAN SAYUR-
AND STATEMENT SAYURAN
SEDIA TAPAK SEMAIAN MENGGUNAKAN PERALATAN
OBJEKTIF PENCAPAIAN
TAPAK SEMAIAN, BAHAN PENYEDIAAN MEDIA
AKHIRAN / TERMINAL
TANAMAN DAN BEKAS SEMAIAN SUPAYA TAPAK
PERFORMANCE
OBJECTIVE
NAMA PELATIH /
TRAINEE’S NAME
TAJUK : MENGISI MEDIA KE DALAM BEKAS SEMAIAN
kaedah mengisi media tanaman ke dalam polibeg, bekas plastik dan dulang semaian
berbilang sel dan menyusun atur dengan kaedah yang betul.
ARAHAN :
Kertas kerja ini mengandungi langkah-langkah mengisi media ke dalam polibeg, bekas
plastik dan dulang semaian berbilang sel dan cara-cara menyusun dengan betul. Pelatih
dikehendaki melaksanakan kerja-kerja tersebut dengan menggunakan peralatan dan
perkakasan yang disediakan.
1. Menyedia bekas semaian polibeg:
• Sudip tangan
• Polibeg
• Tanah campuran (2:1:1)
• Plastik hitam
• Pita pengukur
• Gunting
2. Menyedia bekas semaian plastik

• Sudip tangan
• Bekas plastik
• Pasir sungai
3. Menyedia dulang semaian berbilang sel

• Dulang berbilang sel
• Peatmoss
1. Menyedia bekas semaian 1.1 Isi tanah campuran ke dalam polibeg

polibeg
1.1.1 Sediakan tanah campuran 2:1:1 (tanah + pasir + bahan
organik)

1.1.2 Sediakan peralatan dan bahan.
1.1.3 Isikan 1/3 bahagian beg dengan tanah.

1.1.4 Betulkan kedudukan bawah beg (lipat bucu).
1.1.5 Tambah tanah sehingga penuh.

1.1.6 Hentakkan / padatkan polibeg
1.2 Menyusun polibeg
1.2.1 Sediakan tapak semaian yang rata
1.2.2 Ukur kawasan yang diperlukan

1.2.3 Rancangkan susunan polibeg
1.2.4 Bentang lapik plastik hitam
1.2.5 Susunkan 5 x 20 beg atau 4 x 25 beg dalam petak.
1.2.6 Sediakan juga lorong untuk memudahkan pengangkutan.


2. Menyedia bekas semaian 2.1 Sediakan media semaian (pasir sungai).
plastik
2.2 Sediakan bekas semaian plastik dan Isikan medium

semaian ke dalam bekas semaian sehingga 2.5cm daripada
bibir bekas semaian dengan menggunakan sudip tangan
2.3 Susun kotak semaian yang telah diisi media di bawah

rumah teduhan

3. Menyedia dulang semaian 3.1 Sediakan media semaian (peatmoss).
berbilang sel
3.2 Sediakan dulang berbilang sel dan taburkan peatmoss ke

dalam dulang berbilang sel menggunakan tangan sehingga ¾
penuh
3.3 Ratakan peatmoss menggunakan tangan

3.4 Susun dulang yang telah diisi dengan peatmoss di tempat

yang dikhaskan
SENARAI SEMAK KERJA

TERIMA
A. PROSES KERJA
1 Isi tanah ke dalam polibeg.
2 Sediakan kawasan tapak semaian.
3 Susun polibeg.
4 Isi pasir ke dalam bekas semaian plastik.
5 Susun bekas semaian plastik di bawah rumah teduhan.
6 Isi peat moss ke dalam dulang semaian berbilang sel
7 Susun dulang berbilang sel di kawasan yang telah

dikhaskan.
B. HASIL KERJA
1 Tanah dimasukkan secukupnya di dalam polibeg.
2 Kawasan tapak semaian dilapik dengan plastik hitam
3 Polibeg disusun dengan teratur.
4 Pasir diisi secukupnya ke dalam bekas semaian plastik.
5 Bekas semaian plastik disusun dengan teratur
6 Peatmoss diisi ke dalam dulang berbilang sel dengan

kadar yang betul
7 Dulang berbilang sel didusun dengan teratur.

C. SIKAP
Tarikh Tarikh
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS PENERANGAN
KOD DAN NAMA

CODE AND NAME
NO DAN TAJUK
MODUL/ MODULE NO M04 PENYENGGARAAN TAPAK SEMAIAN
AND TITLE
NO DAN PERNYATAAN 02.01 SEDIA TAPAK SEMAIAN TANAMAN BUAH-BUAHAN

TUGASAN TASK(S) NO 02.02 SEDIA TAPAK SEMAIAN TANAMAN SAYUR-SAYURAN
AND STATEMENT 02.03 SEDIA TAPAK SEMAIAN TANAMAN HIASAN
SENGGARA TAPAK SEMAIAN MENGGUNAKAN PERALATAN
PENYEDIAAN TAPAK SEMAIAN, BAHAN PENYEDIAAN TAPAK
SEMAIAN, BAHAN PENYEDIAAN MEDIA TANAMAN DAN
OBJEKTIF MODUL /
BEKAS SEMAIAN SUPAYA TAPAK SEMAIAN DAN BEKAS
OBJECTIVE MODULE
MEDIA SEMAIAN DISEDIAKAN, MEDIA SEMAIAN DIISI DALAM
BEKAS DAN DISUSUN DENGAN KEMAS DAN TERATUR
MENGIKUT SOP.
TAJUK : PENGENALAN TAPAK SEMAIAN
TUJUAN :
Kertas penerangan ini bertujuan untuk memberi kefahaman kepada pelatih mengenai pengetahuan dan
kemahiran dalam aktiviti menyedia tapak semaian menggunakan peralatan yang betul dengan selamat
tanpa membahayakan keselamatan diri dan rakan kerja.
PENERANGAN :
1.0 Pengenalan
Tapak semaian adalah kawasan di mana anak-anak pokok disemai dan dijaga sebelum ia ditanam
di tempat yang kekal. Anak benih dijaga sehingga ia cukup besar untuk ditanam di tempat yang
kekal.
2.0 Tapak semaian

2.1 Terdapat beberapa jenis tapak semaian. Di antaranya adalah seperti berikut :
• Semaian sayur-sayuran
• Semaian buah-buahan
• Semaian tanaman hiasan
Tapak semaian biasanya dibina di kawasan yang berhampiran ladang atau kebun untuk
memudahkan kerja-kerja penyemaian dan pemindahan.
3.0 Bahagian-bahagian tapak semaian
Tapak semaian terdiri daripada beberapa bahagian seperti berikut:
Pejabat dan kaunter jualan
Ianya perlu dilengkapi dengan kemudahan perabot asas

dan peralatan perhubungan untuk memudahkan urusan
pentadbiran. Pejabat ini perlu ditempatkan di satu lokasi
yang strategik samada berhampiran jalan utama atau
kawasan yang tinggi supaya dapat mengawal kesemua
aktiviti di dalam dan di luar kawasan semaian. Kawasan
pejabat juga disediakan surau dan tandas.
Kaunter jualan disediakan untuk mengurus aktiviti jualan
dan pemasaran anak pokok, benih, pasu, baja dan hasil
semaian lain.
Stor
i. Stor kimia :
Stor kimia perlu dibina jauh sedikit daripada tempat

orang ramai kerana ianya menempatkan bahan kimia
seperti racun kulat, racun serangga, racun rumpai, dan
bahan lain jenis meruap yang berbahaya kepada
kesihatan manusia. Stor ini perlu mempunyai sistem
pengudaraan yang baik.
ii. Stor baja :
Stor baja ialah tempat untuk menyimpan stok baja yang

hendak digunakan di kawasan semaian.
iii. Stor peralatan, kelengkapan dan bahan :
Stor ini untuk menyimpan peralatan, kelengkapan dan

bahan yang perlu untuk pembiakan dan
penyelenggaraan tanaman. Ia perlu dibina berasingan
dengan stor kimia kerana bahaya kebocoran bahan
kimia boleh merosakkan peralatan dan kelengkapan
lain.
Tempat Naungan Media
Bagi sebuah nurseri yang besar, sebuah struktur

berbumbung diperlukan untuk menyimpan media
campuran. Di bawah struktur berbumbung tersebut
sekurang-kurangnya 3 petak dibina untuk mengisi tanah,
bahan organik dan pasir. Ia juga mempunyai satu ruang
kerja di mana kerja-kerja percampuran media dan
pengisian media ke dalam polibeg / pasu dilaksanakan.
Garaj
Ianya dibina khusus untuk menempatkan jentera dan

mesin pertanian seperti traktor dua roda, mesin
‘shredder’ dan lain-lain.
Rumah Pembiakan
Rumah pembiakan ialah satu bahagian yang dibina

untuk membiak tanaman. Bumbung struktur ini terdiri
dari bahan yang boleh lutcahaya. Peratus teduhan
bergantung kepada jenis tanaman yang hendak
dibiakkan. Sistem pengairan perlu disediakan untuk
penyiraman. Rumah pembiakan bergantung kepada
jenis tanaman yang dibiak dan boleh mempunyai unit-
unit seperti berikut:
i. Kotak percambahan
ii. Tempat penyusunan polibeg
iii. Batas semaian
iv. Tempat rawatan / baik pulih pembiakan
Rumah tumbuhan
Rumah tumbuhan disediakan untuk tujuan pembesaran

anak semaian. Ianya mempunyai teduhan yang sesuai
mengikut jenis pokok. Susunan pokok mengikut jenis,
klon dan kod warna. Terdapat juga rak-rak yang dibina
untuk menempatkan anak pokok supaya lebih tersusun
dan mempunyai pengudaraan yang baik.
Kawasan pengerasan/penjagaan lanjutan
Kawasan pengerasan disediakan untuk mematangkan

anak pokok sebelum dikeluarkan atau dijual.
Pengerasan anak pokok ialah aktiviti pendedahan pokok
kepada cahaya matahari secara beransur-ansur.
Pengerasan tanaman buah-buahan dibuat mengikut
peratus teduhan iaitu 100% naungan selama sebulan,
65% sebulan, 35% sebulan dan 0% naungan. Bagi
tanaman hiasan peratus teduhan yang dibuat mengikut
jenis tanaman.
Sumber air
Sumber air amat perlu bagi sesebuah tapak semaian.

Sumber air boleh diperolehi daripada kolam, sungai atau
air yang dibekalkan oleh pihak yang berkuasa.
Kawasan Pameran Tanaman
Kawasan pameran tanaman disediakan untuk

mempamerkan produk-produk semaian dan bahan
semaian seperti pasu, baja, racun dan media tanaman.
4.0 Jenis alatan dan bahan-bahan yang biasa digunakan di tapak semaian
Jenis Peralatan dan Bahan Kerja Kegunaan
Mesin rumput bergalas digunakan untuk memotong

rumput disekitar kawasan tapak semaian.
1. Mesin rumput bergalas
Digunakan untuk menghancurkan sisa-sisa pertanian

kepada kepada bentuk yang lebih kecil supaya
mudah untuk dilupuskan atau dijadikan kompos.
2. Mesin penghancur (shredder)

Pencakar digunakan untuk mengaut dan mengumpul

sampah atau sisa tanaman seperti daun dan ranting-
ranting kayu.
3. Pencakar
Beg sampah digunakan untuk mengisi sisa-sisa

rumpai dan sampah dan dibawa ke tempat pelupusan
4. Plastik sampah
Cangkul digunakan untuk menarah rumput di

kawasan semaian dan kawasan yang terpencil
seperti di celah-celah rak semaian, birai longkang dan
lorong laluan.
5. Cangkul
Tong sampah digunakan untuk mengisi sisa-sisa

rumpai dan sampah yang hendak dilupuskan.
6. Tong sampah
Skop digunakan untuk mencedok sisa-sisa rumpai,

sampah ke dalam / keluar kereta sorong atau bekas
sampah bagi tujuan pelupusan.
7. Skop
Digunakan untuk merendam anak benih di dalam air

sebelum disemai.
8. Baldi Plastik
Semasa melaksanakan kerja-kerja pembersihan

kawasan semaian, sarung tangan dipakai untuk
keselamatan dan kebersihan diri.
9. Sarung tangan
Kereta sorong digunakan untuk mengangkut beg-beg

sampah, sisa-sisa tanaman dan lain-lain sampah ke
tempat pelupusan.
10. Kereta sorong

Digunakan untuk memotong lalang atau rumput di

kawasan sekitar tapak semaian. Hanya sesuai
digunakan untuk kawasan yang kecil. Bagi kawasan
yang luas, lebih sesuai mengunakan mesin rumput
bergalas.
11. Sabit
Digunakan untuk kerja-kerja memotong. Boleh

digunakan untuk memotong kayu-kayu.
12. Parang
Digunakan untuk menyapu/membersihkan lantai

daripada sisa-sisa tanah, rumput atau bahan yang
digunakan semasa melakukan kerja di tapak
semaian.
13. Penyapu
Digunakan untuk mengumpul sisa-sisa untuk

dipindahkan ke dalam kereta sorong atau dibuang
terus ke tapak pelupusan
14. Pongkes
Digunakan untuk membersihkan longkang atau

sistem saliran yang tersumbat oleh tanah atau pasir.
Tekanan air yang tinggi ini akan menghancurkan
tanah yang terkumpul dan melancarkan sistem saliran
15. High Pressure Sprayer
Digunakan untuk menyembur racun pada anak

semaian.
16. Knapsack sprayer
5.0 Keselamatan Pengendalian Alat
Keselamatan pengendalian alat perlu diikuti untuk mengelakkan sebarang kemalangan atau
kecederaan yang boleh berlaku. Di antara aspek keselamatan yang perlu dipatuhi ialah seperti
berikut :
i. Pakaian kerja ladang dan pakaian keselamatan mesti digunakan semasa bekerja.
ii. Apabila menggunakan alat-alat, hendaklah mengikut kaedah dan cara seperti yang
diterangkan di dalam manual penggunaan.
iii. Semua alat hendaklah dikendali dengan cara yang baik.
iv. Jangan tinggalkan alat-alat yang tajam di merata tempat.
v. Semua alat hendaklah diperiksa sebelum digunakan.
vi. Semasa menghidupkan mesin rumput bergalas, pastikan mata pisau tidak diletakkan pada
tanah.
vii. Cermin pelindung mata hendaklah dipakai semasa mengendalikan mesin rumput bergalas.
viii. Jangan biarkan mesin hidup jika tidak digunakan.
ix. Jangan cuba menyesuailaraskan alat mesin semasa bekerja.
6.0 Penyelenggaraan Alat
Pembersihan mesin selepas digunakan dan penyelenggaraannya adalah amat penting untuk
memelihara ketahanan dan jangkahayat alat berkenaan. Antara langkah-langkah yang boleh
diambil bagi menjaga ketahanan mesin ialah:
i. Kenalpasti kotoran yang terdapat pada mesin jentera seperti tanah, mendapan minyak
pelincir, debu dan sebagainya.
ii. Pilih bahan pembersih kotoran yang sesuai untuk menanggalkan kotoran tersebut.
! Minyak gris – gunakan bahan pelarut
! Debu dan tanah – gunakan kain pelembap dan bahan pencuci
! Kotoran lain – gunakan air bersih dan pengelap.
iii. Sediakan air sabun, serbuk pencuci dan bahan pelarut untuk menanggalkan kotoran.
iv. Pastikan keselamatan pada anggota badan dan tangan dengan memakai pakaian kerja dan
sarung tangan yang sesuai untuk kerja-kerja mencuci.
v. Alat pemberus dan bilah pencuci atau berus gigi lama boleh digunakan untuk membersih
pada bahagian-bahagian terpencil pada mesin.
vi. Gunakan air yang bersih.
vii. Kain pengelap diperlukan untuk mengemaskan pembersihan.
1. Berikan definisi tapak semaian dan fungsinya.

____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
2. Nyatakan 3 jenis tapak semaian.

i. _________________________________________________________________________
ii._________________________________________________________________________
iii. _________________________________________________________________________
3. Senaraikan tiga kesan yang boleh berlaku kepada alatan atau mesin jika diselenggara dengan
sempurna.
i. _________________________________________________________________________
ii. _________________________________________________________________________
iii. _________________________________________________________________________
4. Senaraikan 4 bahagian tapak semaian

i. _________________________________________________________________________
ii. _________________________________________________________________________
iii._________________________________________________________________________
iv._________________________________________________________________________
5. Apakah tujuan penyelenggaraan alat?

____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
RUJUKAN:
1. Nursery Stock Manual, J.G.D. Lamb, J.C.Kelly & P. Bowbrick, Terbitan Grower Books,London.
ISBN 0-901361-80-1
2. Panduan Penanaman dan Pemprosesan Koko, Terbitan Berita Publishing Sdn. Bhd.
ISBN 967-969-224-8
3. Siri Tanaman Bunga- Bungaan Dalam Lanskap, Bunga Raya. Norain Mohd. Rejab, Terbitan
Dewan Bahasa dan Pustaka. ISBN 983-62-7617-3
4. Pakej Teknologi Terung (1997), Terbitan Jabatan Pertanian. ISBN 983-047-036-9
5. Pakej Teknologi Tomato(1997), Terbitan Jabatan Pertanian. ISBN 983-047-033-4
6. Pakej Teknologi Tanaman Orkid Komersial Untuk Bunga Keratan(1998), Terbitan Jabatan
7. Majalah Wawasan Pertanian (Jilid 6) – KDN PP 8751/12/96 – Bil:1, Vol:1
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS PENERANGAN
KOD DAN NAMA

CODE AND NAME
NO DAN TAJUK
AND TITLE

OBJEKTIF MODUL /
OBJECTIVE MODULE
MENGIKUT SOP.
TAJUK : PEMBERSIHAN TAPAK SEMAIAN
TUJUAN :
Kertas penerangan ini bertujuan untuk memberi kefahaman kepada pelatih mengenai cara-cara
membersih tapak semaian dan kepentingannya menggunakan peralatan yang betul dengan selamat
tanpa membahayakan keselamatan diri dan rakan kerja.
PENERANGAN :
1.0 PEMBERSIHAN TAPAK SEMAIAN

1.1 Definisi kebersihan kawasan semaian
Kebersihan kawasan semaian adalah suasana yang dihasilkan daripada aktiviti kerja seperti
berikut :
• Memotong / mencabut rumput rampai
• Mencuci lantai dan longkang kawasan kerja
• Mengumpul dan memungut sisa tanaman / sampah
• Melupus sisa tanaman / sampah / rumput-rampai
1.2 Kerja-kerja pembersihan yang biasa dilakukan di tapak semaian:
1.2.1 Memotong rumput menggunakan mesin rumput bergalas
• Rumput dipotong dengan menggunakan mesin rumput bergalas dengan kelajuan

yang sesuai mengikut ketebalan rumput.
• Mata pisau / nylon yang berputar diarahkan pada satu ketinggian yang tetap bagi
rumput yang rendah. Bagi rumput yang tinggi, bahagian atas akan dipotong
terlebih dahulu diikuti dengan bahagian bawah.
• Sekiranya menggunakan mata pisau, adalah perlu untuk memastikan kelajuan
enjin adalah rendah jika berdekatan dengan dinding, tiang atau objek yang keras
kerana ia boleh merosakan mata pisau sekiranya tersentuh.
1.2.2 Menarah rumput
• Rumput ditarah menggunakan cangkul untuk membersihkan lorong laluan,

sekeliling pokok semaian atau batas semaian yang memerlukan kawasan bebas
rumpai.
• Rumput ditarah dengan sudut tarahan 10º-20º.
1.2.3 Mengumpul dan memungut sisa tanaman / sampah
• Sisa tanaman dan sampah disapu menggunakan penyapu yang keras seperti
penyapu buluh / penyapu lidi / penyapu nylon.
• Sekiranya sampah terlalu banyak, kumpulkan kepada beberapa longgokan
• Longgokkan sampah dimasukkan ke dalam plastik sampah ataupun kereta
sorong menggunakan skop
• Sampah kemudiannya dibuang ke tempat pelupusan sampah
1.3 Kepentingan menjaga kebersihan kawasan semaian
Kebersihan kawasan semaian amat penting untuk :

• Menentukan kecekapan aktiviti kerja berjalan dengan lancar
• Penggunaan kawasan yang sepenuhnya
• Meningkatkan hasil produktiviti
• Mengurangkan kos pengeluaran
• Menghapuskan perumah bagi perosak tanaman
• Mencantikkan kawasan semaian
2.0 SISA TANAMAN/ SAMPAH
2.1 Definisi sisa tanaman / sampah

Sisa tanaman / sampah ialah bahan-bahan buangan atau bahan-bahan yang tidak
dikehendaki. Ianya boleh terdiri daripada perkara-perkara seperti berikut :
• Tin-tin minuman
• Kaca
• Kertas
• Sisa koyakan polibeg
• Bekas racun
• Pecahan pasu
• Sisa pangkasan
• Rumpai
• Guni-guni reput / koyak
• Dan lain-lain
2.2 Pengkelasan sampah
Sampah dan sisa tanaman untuk kebersihan kawasan semaian dikelaskan seperti berikut :
i. Boleh dikitar semula :
Bahan-bahan buangan yang boleh dikitar semula ialah bahan-bahan yang boleh
digunakan dalam bentuk yang lain seperti pembuatan kompos daripada sisa tanaman,
rumpai atau bahan-bahan mereput. Sisa-sisa pasu pecah dan batu-batu boleh
digunakan dalam proses kerja pemasuan semula.
ii. Tak boleh dikitar semula :

Bahan-bahan yang perlu dilupuskan sama ada secara pembakaran atau ditanam seperti
kaca, plastik, bekas racun dan lain-lain.
3.0 RUMPAI
3.1 Definisi rumpai
Rumpai ialah semua jenis tumbuhan yang tidak dikehendaki yang tumbuh dalam sesuatu
kawasan.
Definisi yang lain :
i. Tumbuhan yang hidup di tempat yang tidak diingini

ii. Tumbuhan yang tidak ada tempatnya
iii. Tumbuhan yang mana kegunaannya masih belum diketahui
iv. Tumbuhan yang menggangu objektif manusia dalam keadaan yang tertentu (hiasan,
pengeluaran, perjalanan dan sebagainya)
3.2 Jenis-jenis rumpai
Boleh dibahagikan kepada 3 jenis :
i. Daun lebar
Kebanyakannya jenis dikotilidan. Contoh yang biasa ialah ara tanah, mamam pasir,
bayam pasir, paku pakis dan lain-lain.
ii. Rusiga
Rumput berbatang berbentuk tiga segi ,tidak ada upih daun dan kebanyakannya terdiri
daripada keluarga Cyperaceae seperti menerong.
iii. Rumput
Terdiri daripada keluarga Graminea, batang bulat, selalunya berongga, ada upih daun
dan beruas. Contohnya lalang, kemuncup, rumput padi burung dan lain-lain.
4.0 KEPENTINGAN / KEBAIKAN MERUMPUT
i. Tiada persaingan antara tanaman dan rumpai oleh itu tanaman mendapat baja dengan
sempurna dan meningkatkan produktiviti tanaman
ii. Menghapuskan perumah bagi perosak tanaman– perumah musuh/serangga dimusnahkan

dan serangan perosak akan berkurangan.
iii. Mencantikkan kawasan tanaman – keadaan sekitar lebih kemas, kelembapan dan
pengudaraan tanaman lebih sempurna.
4.1 Kaedah merumput.
i. Menggunakan kaedah manual.

Menggunakan peralatan manual seperti parang, sabit dan cangkul.
ii. Mengunakan mekanikal / jentera kecil.

Merumput dengan menggunakan jentera kecil pertanian seperti, Mesin rumput bergalas
(Bush cutter).
Gambar 1: Mesin Rumput Bergalas (Bush cuter)

5.0 KESELAMATAN PENGENDALIAN MESIN RUMPUT BERGALAS.
i. Periksa dan pastikan kawasan yang hendak dipotong rumput tiada halangan seperti batu-
batu, kayu, besi, plastik, tali dll.
ii. Pastikan tiada kenderaan diletakkan berdekatan kawasan kerja, batu-batu kecil yang
terpelanting boleh memecahkan cermin kenderaan dan membahayakan pengguna.
iii. Pakaian kerja ladang dan pakaian keselamatan mesti digunakan semasa bekerja.
iv. Apabila menggunakan alat mesin rumput bergalas, hendaklah mengikut kaedah dan cara
seperti yang diterangkan di dalam manual penggunaan mesin rumput.
v. Mesin rumput bergalas hendaklah diperiksa sebelum digunakan.
vi. Semasa menghidupkan mesin rumput bergalas, pastikan mata pisau tidak diletakkan pada
tanah.
vii. Cermin pelindung mata hendaklah dipakai semasa mengendalikan mesin rumput bergalas.
viii. Jangan biarkan mesin hidup jika tidak digunakan.
ix. Jangan cuba menyesuailaraskan alat mesin semasa bekerja.
1. Apakah kepentingan menjaga kebersihan di tapak semaian.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
2. Apakah yang dimaksudkan dengan sampah yang boleh dikitar semula?

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
3. Berikan definisi rumpai.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
RUJUKAN:
ISBN 0 901361 80 1
ISBN 967 969 224 8
Dewan Bahasa dan Pustaka. ISBN 983 62 7617 3
4. Pakej Teknologi Terung, Terbitan Jabatan Pertanian. ISBN 983 047 036 9
5. Pakej Teknologi Tomato, Terbitan Jabatan Pertanian. ISBN 983 047 033 4
6. Pakej Teknologi Tanaman Orkid Komersial Untuk Bunga Keratan, Terbitan Jabatan Pertanian.
ISBN 983 047 053 9
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS PENERANGAN
KOD DAN NAMA

CODE AND NAME
NO DAN TAJUK
AND TITLE

OBJEKTIF MODUL /
OBJECTIVE MODULE
MENGIKUT SOP.
TAJUK : PENYEDIAAN BEKAS DAN MEDIA TANAMAN
TUJUAN :
Kertas penerangan ini bertujuan untuk memberi kefahaman kepada pelatih mengenai jenis-jenis bekas
semaian, media semaian dan tujuan menyusun bekas semaian menggunakan bahan dan peralatan
yang betul dengan selamat.
PENGENALAN
1.0 Jenis-Jenis Bekas Semaian
1.1 Kotak semaian (kayu/plastik)
• Sesuai bagi biji yang kecil seperti jambu batu, limau, markisa, belimbing besi dan betik.
• Saiz kotak semaian yang biasa digunakan berukuran 36cm x 22cm x 8cm.
• Kayu yang digunakan dalam pembuatan kotak semaian ini adalah berketebalan 0.6cm tetapi
bagi bahagian bawah (lantai) adalah lebih tebal.
• Bahagian lantai ditebuk atau dibiarkan berlubang untuk kemudahan saliran.
Gambar 1 : Kotak semaian plastik
1.2 Polibeg
• Sesuai bagi biji benih bersaiz besar dan bersaiz sederhana seperti durian, manggis dan
rambutan. Biji benih disemai satu persatu di dalam polibeg.
• Saiz polibeg adalah mengikut keperluan tetapi biasanya 10cm x 15cm, 20cm x 25cm atau
20cm x 30cm.
Gambar 2 : Polibeg
1.3 Dulang semaian

• Sesuai digunakan bagi biji benih yang halus. Anak semaian yang sudah besar mudah
untuk dipindahkan kerana setiap sel hanya mempunyai 1 anak benih. Sesuai digunakan
bagi semaian tomato.
• Kebiasaannya bekas semaian ini mengandungi 104 lubang.
Gambar 3 : Bekas semaian 104 lubang
2.0 Media Semaian

Media semaian merupakan media pengakaran bagi pertumbuhan bahan tanaman. Berbeza dengan
media tanaman yang berfungsi untuk penanaman pokok yang pertumbuhannya adalah stabil,
contohnya penanaman pokok pasuan, media tanaman ialah John Innes potting mixture (3:2:1 atau
7:3:2).
Manakala John Innes Seedling Compost (2:1:1) merupakan media yang disyorkan untuk
penyemaian bahan tanaman, samada keratan, biji benih atau tut. Angka dalam kurungan mewakili
nisbah tanah atas : bahan organan : pasir sungai. Bahan tanaman bergantung pada media untuk
pegangan akar, mendapatkan sumber air dan nutrien. Maka, nisbah tanah atas, bahan organan dan
pasir sungai perlulah bersesuaian supaya dapat memenuhi keperluan semaian.
3.0 Jenis-Jenis Media Semaian

3.1 Kompos
Iaitu reputan sisa-sisa bahan buangan dari tumbuhan dan najis haiwan. Kompos
dicampurkan dengan medium penanaman atau boleh terus digunakan sebagai baja.
Gambar 4 : Kompos
3.2 Peatmoss
Tanah gambut yang diproses dan mengandungi kandungan bahan organik yang tinggi.
Gambar 5 : Peatmoss
3.3 Cocopeat
Cocopeat berasal daripada sabut kelapa yang diproses (kisar) secara halus dengan
menggunakan mesin pengisar khas. Di antara kelebihan penggunaan CocoPeat adalah :-
• Akar tanaman lebih banyak & halus berbandingkan akar yang menggunakan media
tanah kerana cocopeat adalah lebih gembur dan memudah tumbesaran akar.
• Daya penyerapan yang tinggi akan menyebabkan pemberian air-baja amat efektif dan
tidak terbuang.
• Kadar garam yang rendah
• Bebas atau hampir tiada langsung pembiakan bakteria dan serangga perosak
berbanding media tanah.
• Lebih ringan dan mudah dikendalikan.
• Harga yang rendah kerana ia merupakan bahan buangan.
• Walaubagaimanapun, akibat daripada daya serapan air yang tinggi akan
menyebabkannya terdedah kepada risiko rosak dengan cepat sehingga menjejaskan
akar tanaman terutamanya di kawasan yang menerima kadar hujan yang tinggi. Oleh
yang demikian adalah lebih baik sekiranya dibina Struktur Perlindungan Hujan (SPH)
bagi melindungi tanaman dan CocoPeat daripada rosak
Gambar 6 : Cocopeat
3.4 Sekam padi

Sekam padi adalah kulit biji padi (Oryza sativa) yang sudah dikisar. Sekam padi yang biasa
digunakan adalah sekam bakar atau sekam mentah (tidak dibakar). Sebagai media tanam,
keduanya berperanan penting dalam pembaikan struktur media tanaman.
i. Sekam Bakar atau arang sekam adalah sekam atau kulit padi yang dibakar dengan
teknik sedemikian rupa, sehingga menghasilkan sekam yang menjadi arang (berwarna
hitam). Sekam bakar yang baik adalah sekam yang sudah terbakar, tetapi tidak terlalu
hancur. Sekam bakar juga mampu “memegang” tanaman dengan baik. Mudah didapati
dan lebih murah. Kelemahan sekam bakar adalah ianya lebih mudah lapuk.
ii. Sekam Mentah juga boleh digunakan sebagai komponen media tanam. Kelebihan
sekam mentah sebagai media tanam, selain bersifat porous dan mampu menahan air,
adalah kaya akan vitamin B. Kelebihan ini umumnya tidak dimiliki oleh komponen media
tanam lain. Merupakan sumber kalium (K) yang diperlukan oleh tanaman, dan tidak
mudah menggumpal atau memadat sehinggakan akar tanaman dapat tumbuh dengan
sempurna.
Gambar 7 : Sekam padi bakar Gambar 8 : Sekam padi mentah
4.0 Kaedah Mengisi Media Ke Dalam Bekas Semaian

4.1 Kotak semaian (kayu)
i. Sediakan kotak berukuran 36cm x 22cm x 8cm. Gunakan kayu 0.6 tebal tetapi bahagian
bawah (lantai) lebih tebal. Bahagian lantai ditebuk atau dibiarkan berlubang untuk
kemudahan saliran. Lapiskan dengan rumput/pecahan batu-batu.
ii. Sediakan tanah campuran:

• 2 bahagian tanah lapisan atas
• 1 bahagian tanah gambut/tahi lembu/lain-lain baja organik
• 1 bahagian pasir sungai
Isikan tanah campuran ke dalam kotak. Ratakan sedikit dan tekan supaya padat lebih
kurang 2cm di bawah paras permukaan kotak. Siram kotak sehingga lembab dengan
semburan halus.
4.2 Polibeg
i. Saiz polibeg mengikut keperluan tetapi biasanya 10 cm x 15 cm, 20 cm x 25 cm atau

20 cm x 30 cm.
ii. Gunakan campuran tanah 7:3:2 (tanah atas:baja organik:pasir)
iii. Isi tanah ke dalam polibeg sehingga penuh dan padatkan. Susun polbeg mengikut
kelompok- contoh: 25 x 4 polibeg/kelompok. Jarak antara kelompok adalah 60 cm.
5.0 Menyusun Bekas Semaian (Polibeg)

5.1 Tujuan menyusun polibeg
• Memudahkan kerja penyemaian anak benih
• Memudahkan kerja penyelenggaraan dari masa ke semasa
• Susunan tanaman lebih sistematik
• Mengurangkan pertumbuhan rumpai
• Mendapatkan jumlah bilangan polibeg yang tepat
• Kerja pengurusan di tapak semaian lebih mudah dan cekap
5.2 Cara menyusun polibeg
• Berpandukan tali, polibeg disusun dengan rapat serta lurus sehingga mencapai
panjang yang ditetapkan misalnya 25 polibeg sebagai petak yang pertama.
• Jarakkan 30 cm hingga 50 cm bagi petak yang seterusnya sebagai laluan untuk
memudahkan kerja penyelenggaraan
Rajah 1 : Susunan polibeg

1. Nyatakan tiga jenis bekas semaian.

i. _________________________________________________________________________
ii. _________________________________________________________________________
iii. _________________________________________________________________________
2. Apakah kelebihan penggunaan cocopeat sebagai media semaian.

____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
3. Apakah tujuan menyusun bekas semaian (polibeg)?

____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
4. Terangkan secara ringkas tentang sekam

____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
5. Senaraikan 5 kelebihan cocopeat

i. ___________________________________________________________________________
ii. ___________________________________________________________________________
iii. ___________________________________________________________________________
iv. ___________________________________________________________________________
v. ___________________________________________________________________________
RUJUKAN:
ISBN 0 901361 80 1
ISBN 967 969 224 8
Dewan Bahasa dan Pustaka. ISBN 983 62 7617 3
4. Pakej Teknologi Terung, Terbitan Jabatan Pertanian. ISBN 983 047 036 9
5. Pakej Teknologi Tomato, Terbitan Jabatan Pertanian. ISBN 983 047 033 4
6. Pakej Teknologi Tanaman Orkid Komersial Untuk Bunga Keratan, Terbitan Jabatan Pertanian.
ISBN 983 047 053 9
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS TUGASAN
KOD NAMA DAN

CODE AND NAME
TAHAP / LEVEL TAHAP1
NO DAN TAJUK MODUL/

MODULE NO AND TITLE

OBJEKTIF PENCAPAIAN
AKHIRAN / TERMINAL
PERFORMANCE
OBJECTIVE
NAMA PELATIH /
TRAINEE’S NAME
TAJUK : PENGENALAN KEPADA TAPAK SEMAIAN
TUJUAN :
Kertas tugasan ini adalah bertujuan menguji kefahaman pelajar mengenai pengetahuan
dan kemahiran dalam aktiviti menyedia tapak semaian sepertimana yang dipelajari
dalam kertas penerangan AF-010-1/M04/P( 1/3 ).
.
Jawab semua soalan di bawah dengan merujuk kepada kertas penerangan AF-010-
1/M04/P( 1/3 ).
1. Berikan definisi tapak semaian dan fungsinya.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(5 markah)
2. Namakan 3 jenis stor yang biasa terdapat di tapak semaian dan fungsinya.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(6 markah)
3. Berikan 3 jenis tapak semaian.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(3 markah)
4. Apakah kesan kepada alatan atau mesin yang tidak dijaga dan diselenggara
Dengan baik?
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(2 markah)
5. Nyatakan langkah-langkah keselamatan yang perlu diikuti untuk mengelakkan

sebarang kemalangan atau kecederaan semasa mengendalikan alatan di tapak
semaian.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(9 markah)
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS TUGASAN
KOD NAMA DAN

CODE AND NAME
NO DAN TAJUK MODUL/

MODULE NO AND TITLE
OBJEKTIF PENCAPAIAN
AKHIRAN / TERMINAL
PERFORMANCE
OBJECTIVE
NAMA PELATIH /
TRAINEE’S NAME
TAJUK : PEMBERSIHAN TAPAK SEMAIAN
TUJUAN :
Kertas tugasan ini adalah bertujuan menguji kefahaman pelajar mengenai cara-cara
membersih tapak semaian dan kepentingannya sepertimana yang dipelajari dalam
kertas penerangan AF-010-1/M04/P( 2/3 ).
.
1/M04/P( 2/3 ).
1. Berikan 5 kepentingan menjaga kebersihan tapak semaian.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(5 markah)
2. Apakah perbezaan sampah yang boleh dikitar semula dan yang tidak boleh
dikitar semula?
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(4 markah)
3. Nyatakan jenis-jenis rumpai beserta dengan contoh.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(6 markah)
4. Apakah kepentingan merumput?
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(6 markah)
5. Nyatakan 2 perkara yang perlu dielakkan semasa mengendalikan mesin rumput

Bergalas.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(2 markah)
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS TUGASAN
KOD NAMA DAN

CODE AND NAME
NO DAN TAJUK MODUL/

MODULE NO AND TITLE
OBJEKTIF PENCAPAIAN
AKHIRAN / TERMINAL
PERFORMANCE
OBJECTIVE
NAMA PELATIH /
TRAINEE’S NAME
TAJUK : PENYEDIAAN BEKAS DAN MEDIA TANAMAN
TUJUAN :
Kertas tugasan ini adalah bertujuan menguji kefahaman pelajar mengenai jenis-jenis
bekas semaian, media semaian dan tujuan menyusun bekas semaian sepertimana yang
dipelajari dalam kertas penerangan AF-010-1/M04/P( 3/3 ).
1/M04/P( 3/3 ).
1. Berikan 3 jenis bekas semaian.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(3 markah)
2. Nyatakan definisi kompos.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(2 markah)
3. Berikan 5 kelebihan penggunaan cocopeat sebagai media tanaman.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(5 markah)
4. Apakah perbezaan antara sekam padi bakar dan sekam padi mentah?
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(4 markah)
5. Nyatakan 3 kesan daripada penyusunan polibeg yang terlalu rapat.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(3 markah)
Date of approval:
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS KERJA
KOD NAMA DAN

PROGRAM / PROGRAM AF- 010-1 PEKERJA AM TANAMAN
CODE AND NAME
NO DAN TAJUK MODUL/

M03 PENYUNGKUPAN BATAS TANAMAN
MODULE NO AND TITLE
01.03 BUAT BATAS TANAMAM (SAYUR-SAYURAN, BUAH-
NO DAN PERNYATAAN
BUAHAN & HIASAN
TUGASAN TASK(S) NO
01.05 BUAT SUNGKUPAN BATAS TANAMAN SECARA
AND STATEMENT
MANUAL
SUNGKUP BATAS TANAMAN MENGGUNAKAN TRAKTOR
2-RODA, PERALATAN UNTUK MEMBUAT BATAS
TANAMAN, PERALATAN SUNGKUPAN DAN BAHAN
SUNGKUPAN SUPAYA KAWASAN BATAS DIUKUR,
OBJEKTIF MODUL / DITANDA, BATAS DIBINA MENGIKUT UKURAN YANG
OBJECTIVE MODULE TELAH DITETAPKAN, BAHAN SUNGKUPAN DISEDIAKAN,
DIHAMPAR RATA DI PERMUKAAN BATAS, KEMAS,
RAPAT DAN RAPI MELIPUTI KESELURUHAN
PERMUKAAN BATAS MENGIKUT SPESIFIKASI MANUAL
TANAMAN.
TAJUK : BUAT DAN SUNGKUP BATAS TANAMAN.
TUJUAN :
Pelatih mesti boleh:
1. Sedia dan kenalpasti peralatan
2. Ukur dan tanda tapak batas.
3. Pasang ridger pada traktor 2 roda.
4. Buat batas.
5. Buat sungkupan
.
ARAHAN :
Kertas kerja ini mengandungi langkah-langkah mengukur dan menanda kawasan batas, memasang
ridger pada traktor 2-roda, membuat batas dan menghampar sungkupan. Pelatih dikehendaki
melaksanakan kerja-kerja tersebut seperti dinyatakan yang ditunjukkan di dalam rajah dengan
menggunakan peralatan, perkakasan dan mesin yang disediakan.
Rajah 1 : Contoh ukuran batas tanaman
i) Pita ukur (100m atau 30m)

ii) Kayu pancang
iii) Tali rafia / nylon
iv) Implemen pembatas (ridger)
v) Cangkul
vi) Traktor dua roda
vii) Penggali
viii) Plastik silvershine
Gambar 1 : Pita ukur (100 m) Gambar 2 : Power tiller (Traktor 2 roda)

1. Ukur dan tanda tapak 1.1. Gunakan kayu pancang untuk memacak sebagai tanda
batas kepada satu sudut di kawasan tanah yang telah dibajak
dan digemburkan.
Rajah 3 : Kaedah mengukur dan membina batas tanaman
1.2. Gunakan pita ukur untuk mengukur panjang batas yang

akan dibina iaitu 9m dan lebar adalah 120cm
1.3. Ukuran dimulakan pada kayu pancang 1 (K1), seterusnya

ke kayu pancang ke-2 (K2) untuk mengenalpasti lebar
batas. Seterusnya pita ukur ditarik pula ke K3 dan K4
berpandukan ukuran yang ditetapkan pada Rajah 3 di atas.
1.4. Penggunaan tali rafia yang berwarna merah/biru adalah

penting untuk mengenalpasti kedudukan batas yang akan
dibina. Ketinggian batas boleh ditetapkan dengan mengikat
tali pada kayu pancang K1-K4 pada ketinggian 15 cm dari
aras tanah.
1.5. Dengan kaedah yang sama buatkan tanda dengan kayu

pancang empat persegi dengan lebar adalah 45cm hingga
60cm yang merupakan jarak antara batas dan juga sebagai
alur batas. Dan kedalaman alur batas ialah 30cm.
Gambar 3 : Aktiviti mengukur dan membina batas tanaman

2. Pasang ridger pada 2.1 Dapatkan traktor 2 roda dan implemen ridger yang berada
traktor 2-roda . dalam keadaan baik.
2.2 Undurkan traktor menghala ke ridger sehingga diletakkan

dengan betul untuk pemasangan dan laraskan tempat
penyambungan berada pada ketinggian yang betul
2.3 Tarik tuil pencengkam di kedudukan neutral, bebaskan tuil

penggerak dan turunkan penongkat.
2.4 Pasangkan ridger di tengah-tengah traktor di bahagian pelaras

ketinggian
Gambar 4 : Implemen Ridger (untuk traktor

4-roda)
Gambar 5 : Traktor 2-roda (power tiller)


3. Buat batas. 3.1 Pastikan kedudukan ridger dilaraskan bagi menentukan
kedalaman alur dan ketinggian batas.
Tuil
pelaras
! ketinggian
ridger
Gambar 6 : Traktor 2-roda
3.2 Buat batas dengan traktor 2-roda dengan ukuran lebarnya

90cm, tinggi 15cm dan panjang yang sesuai dengan
kehendak masing-masing, contoh 9m.
3.3 Buat ruang di antara setiap batas dalam lingkungan 45cm –

60cm dengan kedalaman 30cm. Ruang ini bertindak sebagai
alur, tempat saliran dan tempat laluan untuk aktviti
penyelenggaraan dan pembajaan.
3.4 Buat batas dibina mengikut arah dari utara ke selatan untuk
menjamin supaya tanaman memperolehi sinaran cahaya
matahari yang mencukupi.
3.5 Pastikan semasa mengendalikan traktor 2-roda, batas yang

dibina haruslah lurus dan kedudukannya adalah mengikut
kedudukan kontur tanah
Gambar 7: Aktiviti menggembur dan membina

batas tanaman

4. Hampar sungkupan 4.1 Belah tepi sekeliling batas menggunakan cangkul 10 – 15cm tebal
sehingga ke dasarnya dan anjakkan 5 -10cm dari batas.
Rajah 1 : Kaedah membentangkan plastik silvershine
4.2 Pacakkan dua batang kayu bercabang Y pada hujung batas.

Masukkan kayu bulat 2meter panjang ke dalam lubang gulungan
plastik silvershine.
4.3 Sangkutkan kedua-dua hujung kayu gulungan plastik

silvershine kepada kayu yang bercabang Y.
4.4 Dengan memastikan bahagian bersinar menghala ke atas, tarik

plastik silvershine selari dengan panjang batas dan menutupi
seluruh permukaan batas sehingga ke hujung batas.
4.5 Potong plastik silvershine di hujung batas dengan menggunakan

gunting yang tajam.
4.6 Dengan menggunakan cangkul, timbus semua tepi plastik

silvershine dan pastikan kedudukan plastik selari
sepanjang batas dan plastik dalam keadaan tegang
semasa menimbus tanah.
Gambar 8 : Tanah ditambun di bahagian tepi

plastik silvershine
SENARAI SEMAK KERJA

TERIMA
A. PROSES KERJA
1 Ukur dan tanda tapak batas
2 Pasang ridger pada traktor 2-roda .
3 Buat batas
4 Hampar sungkupan
B. HASIL KERJA
1 Tapak batas diukur dan ditanda
2 Ridger dipasang pada traktor 2-roda
3 Batas telah dibuat
4 Sungkupan telah dihamparkan
C. SIKAP
Tarikh Tarikh
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS PENERANGAN
KOD DAN NAMA

PROGRAM /
AF- 010-1 PEKERJA AM TANAMAN
PROGRAM CODE AND
NAME
NO DAN TAJUK
MODUL/ MODULE NO M03 PENYUNGKUPAN BATAS TANAMAN
AND TITLE
NO DAN 01.03 BUAT BATAS TANAMAN (SAYUR-SAYURAN,

PERNYATAAN BUAH- BUAHAN & HIASAN)
TUGASAN TASK(S) NO 01.05 BUAT SUNGKUPAN BATAS TANAMAN SECARA
AND STATEMENT MANUAL

TANAMAN.
TAJUK : PENYEDIAAN BATAS TANAMAN
TUJUAN :
Kertas penerangan ini bertujuan untuk memberi kefahaman kepada pelatih mengenai kaedah
membuat batas dan membuat sungkupan tanaman dengan selamat tanpa membahayakan
keselamatan diri dan tidak merosakkan peralatan yang digunakan.
PENERANGAN :
1. Menyedia Dan Menanda Kawasan Batas Tanaman.
1.1 Pengenalan Batas
Batas ialah tambunan tanah yang dibentuk khusus untuk aktiviti penanaman dan
penyemaian.
1.2 Ciri-ciri batas yang baik ialah:

i. Paras tanah yang dibentuk adalah lebih tinggi dari aras tanah sebenar
ii. Mempunyai alur/saliran air yang baik
iii. Keluasan dan saiz batas adalah menepati ukuran yang ditetapkan bagi jenis
tanaman yang dicadangkan.
Gambar 1 : Batas yang dibentuk dengan menggunakan traktor 4 roda
1.3 Tujuan penyediaan batas
Tujuan penyediaan batas ialah untuk memastikan :

i. Baja organan, tanah campuran dapat disediakan secara lebih efisien di atas batas
ii. Memudahkan aktiviti pembajaan, penyiraman, merumpai dan lain-lain aktiviti
penyelenggaraan
iii. Mudah dikawal dan dapat meningkatkan aktiviti pemantauan dari jarak dekat dan
jauh
iv. Mengelakkan dari tanaman ditenggelami air
1.4 Tujuan mengukur dan menanda batas
Tujuan mengukur dan menanda batas tanaman ialah untuk :

i. Mengenalpasti keluasan kawasan yang ingin dibina batas
ii. Mengenalpasti keadaan muka bumi samaada beralun, berbukit dan rata
iii. Memudahkan pekerja mengenali kawasan yang ditanda sebelum kerja-kerja
menyediakan batas dilaksanakan
1.5 Jenis dan ukuran batas
Jenis dan ukuran batas dibina berpandukan kepada jenis tanaman yang akan ditanam
serta keadaan permukaan tanah. Berikut ialah contoh jenis batas untuk tanaman
sayuran, buah-buahan dan tanaman hiasan :
Rajah 1 : Saiz dan ukuran batas untuk tanaman keledek
Rajah 2 : Saiz dan ukuran batas untuk jagung

Rajah 3 : Saiz dan ukuran batas untuk aktiviti penyemaian cili
Rajah 4 : Saiz dan ukuran batas untuk tanaman hiasan iaitu bunga orkid
2. Kaedah Membuat Batas
2.1 Mengukur dan menanda batas.
i. Gunakan kayu pancang untuk memacak kepada satu sudut di kawasan tanah
yang telah di bajak dan digemburkan.
ii. Dengan menggunakan pita ukur tarik memanjang batas mengikut panjang batas
yang hendak dibina, contoh 9m dan mengikut keluasan kawasan dan dicucuk
dengan kayu pancang .
iii. Dengan menggunakan pita ukur tarik melebar mengikut lebar batas yang
hendak dibina contoh 90cm – 120cm dan seterusnya dan ditanda dengan
menyucuk satu lagi kayu pancang.
iv. Dari pancang tersebut tarik pita ukur memanjang batas dan ditanda dengan
kayu pancang yang ke empat.
v. Dengan menggunakan tali, ikat tali mengikut ketinggian batas yang hendak
dibina contoh 30-40cm maka terbentuklah empat segi batas yang akan dibina
seperti contoh dengan ukuran kira-kira 15cm tinggi, 90-120cm lebar dan
panjang mengikut kesesuaian contoh 9m.
vi. Dengan kaedah yang sama buatkan tanda dengan kayu pancang empat persegi
dengan jarak adalah 45cm – 60cm yang merupakan jarak antara batas dan
juga sebagai alur batas.
9m
Rajah 5 : Contoh saiz dan ukuran batas yang akan dibina

Gambar 2 : Aktiviti mengukur dan membina batas tanaman
2.2 Peralatan dan kegunaan peralatan menanda batas.
i. Kayu pancang (rujuk gambar 2)

- Digunakan untuk menanda batas yang telah diukur panjang
ii. Pita pengukur (rujuk gambar 2)

- Digunakan untuk mengukur batas dari segi tinggi, lebar dan panjang
iii. Tali (rujuk gambar 2)

- Digunakan untuk mengikat di kayu pancang yang telah ditandakan batas
2.3 Membina batas dengan menggunakan traktor 2-roda dan implemen pembatas
(ridger).
Traktor dua roda atau lebih dikenali sebagai ‘power tiller’ boleh digunakan untuk
pelbagai aktiviti pertanian seperti membajak, menggembur tanah, mengepam air,
menarik treler dan lain-lain aktiviti pertanian. Dalam aktiviti membuat batas, sejenis
implemen pasang iaitu ‘ridger’.
Gambar 3 : Penggunaan traktor 2 roda untuk Gambar 4 : Penggunaan garden tiller untuk
menggembur dan membentuk batas menggembur dan membentuk batas
Langkah-langkah penggunaan traktor 2 roda adalah:
i. Laras dan pasangkan ridger atau pembatas kepada traktor 2-roda.
Gambar 5: Traktor & Ridger
ii. Hidupkan enjin traktor 2-roda dan mula memandu traktor dengan perlahan dan
laraskan kedudukan ridger bagi menentukan kedalaman alur serta ketinggian
batas. Mulakan membina batas dari bidang tepi ladang dan mamandu traktor
sepanjang batas. Batas yang tinggi hendaklah dicangkul terlebih dahulu
sebelum melangkah kepada batas yang lain. Kurangkan kelajuan mengikut
keadaan seperti semasa membelok, pada tanah yang tidak rata dan pada masa
memandu ke belakang.
iii. Batas boleh dibuat dengan traktor 2-roda dengan ukuran lebarnya 90cm, tinggi
15cm dan panjang yang sesuai dengan kehendak masing-masing, contoh 9m.
iv. Buat batas mengikut arah dari utara ke selatan untuk menjamin supaya
tanaman memperolehi sinaran cahaya matahari yang mencukupi.
v. Di antara setiap batas hendaklah dibuat ruang dalam linkungan 45cm – 60cm
dengan kedalaman 30cm. Ruang ini bertindak sebagai alur tempat saliran dan
tempat laluan pada waktu perawatan dan pemeliharaan tanaman dilakukan.
vi. Batas yang dibina haruslah lurus serta mempunyai alur yang dalam lurus.
Gambar 6 : Batas tanaman yang dibentuk dengan menggunakan traktor 2 roda
2.4 Keselamatan penggunaan alatan dan jentera.
i. Operator ladang yang mengendalikan alatan dan jentera perlu mematuhi arahan
keselamatan dan panduan penggunaan jentera berpandukan buku panduan
penggunaan jentera yang disediakan oleh pengilang/pembekal jentera tersebut.
ii. Kebanyakan kemalangan berlaku disebabkan oleh kecuaian / kelalaian serta

kurangnya pengetahuan kemahiran dalam pengendalian alat dan jentera ladang.
iii. Terdapat banyak kes kemalangan yang melibatkan pengendali alatan dan jentera
ladang. Berikut ialah contoh kes yag biasa berlaku iaitu ;
• Pemandu traktor dihempap oleh traktor yang terbalik

• Gagal mengendalikan engkol hingga menyebabkan kecederaan pada muka
dan kepala akibat engkol tersebut melantun setelah enjin dihidupkan
• Tangan terkena tali sawat yang tidak mempunyai penutup
• Kaki terkena bilah rotor semasa rotor sedang berpusing
iv. Langkah-langkah keselamatan yang harus dipatuhi oleh pengendali jentera :
• Patuhi langkah keselamatan dalam pengendalian traktor dua roda

• Dapatkan bimbingan tenaga pengajar sebelum mengedalikan jentera
• Memahami dengan teliti tentang prosedur untuk memasang implemen pada
jentera
• Berhati-hati dan beri sepenuh tumpuan semasa mengendalikan jentera
Gambar 7 : Gunakan engkol dengan

cermat dan berhati-hati
Gambar 8 : Beri sepenuh tumpuan semasa

mengendalikan jentera

1. Nyatakan ukuran bagi setiap batas untuk sayur-sayuran daun, buah tembikai dan
tanaman orkid monopodium.
i. ____________________________________________________________
ii. ____________________________________________________________
iii. ____________________________________________________________
2. Terangkan dengan ringkas cara membuat batas dengan traktor 2-roda.

______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
3. Nyatakan dua jenis implemen pembatas ?

______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
4. Nyatakan dua (2) peralatan yang digunakan untuk membuat batas..

i. ____________________________________________________________
ii. ____________________________________________________________
5. Terangkan dengan ringkas cara mengukur dan menanda batas.

______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
6. Nyatakan dua jenis peralatan menanda batas ?

______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
RUJUKAN:
1. Bahagian Buah-buahan (1997), Pakej Teknologi Tanaman Buah-buahan ( Nenas, Tembikai,

Pisang, Durian, Rambutan, Nangka, Cempedak Ciku, Jambu, Jambu Batu, Manggis )
Terbitan Jabatan Pertanian. ISBN 983-047-080-6
2. Bahagian Tanaman Industri dan Bunga (2000), Pakej Teknologi Tanaman Hiasan ( Orkid,
Bunga Keratan) , Terbitan Jabatan Pertanian
3. Redaksi Agromedia Pustaka, (2005), Menanam Sayuran Di Halaman Rumah, Terbitan

Synergy Media Books. ISBN 983-197-413-1
4. J.M. Shippen, C.R. Ellin, C.H. Clover, Diterjemahkan Oleh Abdul Gafar Abdul Rahman,
(1993), Asas Jentera Ladang, Terbitan Dewan Bahasa dan Pustaka, ISBN 983-62-3299-0
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS PENERANGAN
KOD DAN NAMA
PROGRAM /
AF- 010-1 PEKERJA AM TANAMAN
PROGRAM CODE AND
NAME
NO DAN TAJUK
MODUL/ MODULE NO M03 PENYUNGKUPAN BATAS TANAMAN
AND TITLE
NO DAN 01.03 BUAT BATAS TANAMAN (SAYUR-SAYURAN,

PERNYATAAN BUAH- BUAHAN & HIASAN)
TUGASAN TASK(S) NO 01.05 BUAT SUNGKUPAN BATAS TANAMAN SECARA

TANAMAN..
TAJUK : PENYUNGKUPAN BATAS TANAMAN
TUJUAN :
Kertas penerangan ini bertujuan untuk memberi kefahaman kepada pelatih mengenai kaedah
penyungkupan batas tanaman dengan selamat tanpa membahayakan keselamatan diri dan
tidak merosakkan peralatan yang digunakan.
PENERANGAN :
1.0 Membuat Sungkupan.
1.1 Definisi sungkupan dan penyungkupan.
i. Sungkupan ialah bahan yang digunakan untuk menutup permukaan tanah

berhampiran dengan pangkal tanaman.
ii. Penyungkupan ialah satu proses menutup permukaan tanah dengan bahan-
bahan tertentu dengan cara yang disyorkan.
1.2 Tujuan dan faedah sungkupan
Tujuan menyungkup permukaan tanah di sekeliling pangkal tanaman adalah untuk :
i Mengawal pertumbuhan rumpai.

ii Mengurangkan hakisan tanah, terutamanya di lereng bukit.
iii Mengelakkan bijibenih atau anak benih tanaman dan baja daripada dihanyutkan air.
iv Memelihara kelembapan tanah.
v Merendahkan suhu tanah.
vi Mengelakkan berlakunya kepadatan tanah.
vii Menjadi baja bila reput bagi sungkupan daripada bahan tanaman.
viii Plastik silvershine menghindari dari serangga perosak seperti kutu dan trips.
2.0 Jenis-Jenis Sungkupan
Terdapat berbagai jenis sungkupan yang biasa diamalkan dalam pertanian termasuk
kaedah yang dipraktikkan secara tradisi ataupun moden. Antara jenis-jenis sungkupan
ialah:
2.1 Sungkupan batas – menutup keseluruhan batas tanaman dengan menggunakan

medium seperti plastik silvershine, sisa tumbuhan dan alin-lain
Gambar 1 : Batas tanaman yang yang ditutup dengan plastik silvershine

2.2 Sungkupan pangkal pokok – sungkupan yang digunakan untuk menutup seluruh
permukaan tanah hingga ke pangkal pokok
Gambar 2 : Sungkupan dengan menggunakan sisa

tanaman pada pangkal pokok
2.3 Sungkupan tebing – sungkupan yang digunakan untuk menutup seluruh

permukaan tanah yang berada di lereng bukit mengikut kontur tanaman.
Gambar 3 : Sungkupan menggunakan sisa organik pada

lereng bukit untuk tanaman kekacang
2.4 Sungkupan alas polibeg – sungkupan yang digunakan untuk menutup seluruh
permukaan tanah di mana diletakkan polibeg-polibeg anak semaian di atasnya.
Gambar 4 : Polibeg diletak di atas plastik silvershine
3.0 Bahan-Bahan Sungkupan
Terdapat berbagai-bagai jenis bahan yang boleh dijadikan sungkupan termasuklah:-
i Tumbuhan seperti rumput-rumput kering, daun-daun lalang kering, jerami padi, daun-
daun kayu dan pelepah daun pokok kelapa, pokok kelapa sawit dan pokok palma.
ii Bahan pembalut terpakai seperti guni, kertas, plastik dan kain.
iii Bahan kompos spara reput.
iv Bahan jejaring semaian.
v Bahan plastik silvershine.
4.0 ALAT KERJA PENYUNGKUPAN

Bagi sungkupan plastik 'silvershine', peralatan yang perlu disediakan ialah :
i. Kayu bulat garispusat 3 – 5 cm, panjang 2.0 meter

• Untuk dimasukkan ke dalam lubang plastik silvershine
ii. Kayu hujung bercabang pangkal tajam garispusat 3 – 5 cm, panjang 30 – 50 cm

• Untuk disangkutkan kayu yang dimasukkan ke dalam lubang plastik sungkupan
• Sediakan 2 batang
iii. Cangkul
• Untuk membelah tepi batas dan menarik tanah ke tepi plastik 'silvershine’
5.0 KAEDAH MENYUNGKUP BATAS.

Kaedah menyungkup menggunakan plastik silvershine ada dua cara yang biasa digunakan
bergantung kepada kemudahan yang ada di pusat latihan.
i. Menggunakan tenaga 1 orang untuk menarik plastik silvershine yang disangkutkan pada
kayu cabang Y.
ii. Menggunakan tenaga 3 orang atau lebih di mana seorang atau 2 orang menarik plastik
silvershine yang dipegang oleh 2 orang yang lain.
Rajah 1 : Contoh kaedah memasang plastik silvershine secara

manual pada batas tanaman
Gambar 5 : Batas yang telah siap disungkup

1. Berikan empat (4) jenis sungkupan.

i. ____________________________________________________________
ii. ____________________________________________________________
iii. ____________________________________________________________
iv. ____________________________________________________________
2. Nyatakan lima (5) jenis bahan yang boleh dijadikan sungkupan.

i. _______________________________________________________________
ii. _______________________________________________________________
iii. _______________________________________________________________
iv. _______________________________________________________________
v. _______________________________________________________________
3. Nyatakan enam (6) tujuan menyungkup permukaan tanah di sekeliling pangkal tanaman.
i. _____________________________________________________________
ii. ______________________________________________________________
iii.______________________________________________________________
iv.______________________________________________________________
v.______________________________________________________________
vi._____________________________________________________________
4. Nyatakan tiga faedah penyungkupan batas.

i. _______________________________________________________________
ii. _______________________________________________________________
iii. _______________________________________________________________
5. Terangkan dengan ringkas cara penyungkupan menggunakan tenaga satu orang dan
tiga orang.
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
RUJUKAN:
1. Bahagian Buah-buahan (1997), Pakej Teknologi Tanaman Buah-buahan ( Nenas, Tembikai,

Pisang, Durian, Rambutan, Nangka, Cempedak Ciku, Jambu, Jambu Batu, Manggis ) Terbitan
Keratan) , Terbitan Jabatan Pertanian
3. Redaksi Agromedia Pustaka, (2005), Menanam Sayuran Di Halaman Rumah, Terbitan Synergy
Media Books. ISBN 983-197-413-1
4. J.M. Shippen, C.R. Ellin, C.H. Clover, Diterjemahkan Oleh Abdul Gafar Abdul Rahman, (1993),
Asas Jentera Ladang, Terbitan Dewan Bahasa dan Pustaka, ISBN 983-62-3299-0
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS TUGASAN
KOD NAMA DAN

PROGRAM / PROGRAM AF- 010-1 PEKERJA AM TANAMAN
CODE AND NAME
TAHAP / LEVEL L1
NO DAN TAJUK MODUL/

M03 PENYUNGKUPAN BATAS TANAMAN
MODULE NO AND TITLE
01.03 BUAT BATAS TANAMAM (SAYUR-SAYURAN,
NO DAN PERNYATAAN BUAH-BUAHAN & HIASAN
TUGASAN /TASK(S) NO 01.05 BUAT SUNGKUPAN BATAS TANAMAN SECARA
SUNGKUP BATAS TANAMAN MENGGUNAKAN

TRAKTOR 2-RODA, PERALATAN UNTUK MEMBUAT
BATAS TANAMAN, PERALATAN SUNGKUPAN DAN
OBJEKTIF PENCAPAIAN BAHAN SUNGKUPAN SUPAYA KAWASAN BATAS
AKHIRAN / TERMINAL DIUKUR, DITANDA, BATAS DIBINA MENGIKUT UKURAN
PERFORMANCE YANG TELAH DITETAPKAN, BAHAN SUNGKUPAN
OBJECTIVE DISEDIAKAN, DIHAMPAR RATA DI PERMUKAAN BATAS,
KEMAS, RAPAT DAN RAPI MELIPUTI KESELURUHAN
TANAMAN.
NAMA PELATIH /
TRAINEE’S NAME
TAJUK : PENYUNGKUPAN BATAS TANAMAN
TUJUAN :
Kertas tugasan ini adalah bertujuan menguji kefahaman pelajar didalam tajuk kaedah
membuat batas dan membuat sungkupan tanaman sepertimana yang dipelajari dalam
kertas penerangan AF-010-1/MO3/P(1/2).
1/M03/P(1/2)
1. Nyatakan ukuran bagi setiap batas untuk sayur-sayuran daun, buah tembikai
dan tanaman orkid monopodium.
i. ______________________________________________________________
ii. ______________________________________________________________
iii. ______________________________________________________________
(Markah 3)
2. Apakah ciri-ciri batas yang baik?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
(2 markah)
3. Nyatakan dua tujuan penyediaan batas?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
(2 markah)
4.. Nyatakan dua tujuan mengukur dan menanda batas ?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
(2 markah)
5. Apakah fungsi kandungan udara yang cukup?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
(2 markah)
6. Bagaimanakah caranya tali digunakan dalam menanda batas?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
(2 markah)
7. Apakah definisi sungkupan dan penyungkupan ?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
(2 markah)
8. Namakan dua jenis sungkupan yang biasa diamalkan dalam pertanian?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
(2 markah)
9. Apakah empat (4) jenis bahan yang boleh dijadikan sungkupan ?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
(2 markah)
10. Berikan lima (5) tujuan menyungkup permukaan tanah?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
(2 markah)
11. Apakah kegunaan kayu hujung bercabang Y?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
(2 markah)
12. Nyatakan tiga faedah penyungkupan batas.
i________________________________________________________________
ii_______________________________________________________________
iii_______________________________________________________________
(3 markah)
13. Terangkan dengan ringkas cara penyungkupan menggunakan tenaga satu orang
dan tiga orang.
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
RUJUKAN:
1. Bahagian Sayur-sayuran, (1997), Pakej Teknologi Tanaman Sayur-sayuran (

Bayam, Kangkong, Sawi, Cili, Bendi, Timun, Petola, Peria, Kacang Panjang,
Kacang Buncis dan lain-lain ) Terbitan Jabatan Pertanian. ISBN 983-047-
035-0
2. Bahagian Buah-buahan (1997), Pakej Teknologi Tanaman Buah-buahan (

Nenas, Tembikai, Pisang, Durian, Rambutan, Nangka, Cempedak Ciku,
Jambu, Jambu Batu, Manggis ) Terbitan Jabatan Pertanian. ISBN 983-047-
080-6
3. Bahagian Tanaman Industri dan Bunga (2000), Pakej Teknologi Tanaman

Hiasan ( Orkid, Bunga Keratan) , Terbitan Jabatan Pertanian
4. Redaksi Agromedia Pustaka, (2005), Menanam Sayuran Di Halaman Rumah,

Terbitan Synergy Media Books. ISBN 983-197-413-1
5. Lee Chew Kang, Diterjemahkan Oleh Rukayah Aman, (1983), Menanam

Sayur Keperluan Sendiri, Terbitan Dewan Bahasa dan Pustaka
6. J.M. Shippen, C.R. Ellin, C.H. Clover, Diterjemahkan Oleh Abdul Gafar Abdul
Rahman, (1993), Asas Jentera Ladang, Terbitan Dewan Bahasa dan
Pustaka, ISBN 983-62-3299-0
JPK

ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
TRAINING MANUAL
LEVEL 01
MODULE M06 PENYEMAIAN KERATAN TANAMAN

Date of approval:
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS KERJA
KOD NAMA DAN

CODE AND NAME
NO DAN TAJUK MODUL/

M06 PENYEMAIAN KERATAN TANAMAN
MODULE NO AND TITLE
NO DAN PERNYATAAN
TUGASAN TASK(S) NO 02.06 SEMAI KERATAN TANAMAN
AND STATEMENT
SEMAI KERATAN TANAMAN MENGGUNAKAN KERATAN
RANTING, AKAR DAN DAUN, SCATEURS, KAYU
PEMBUAT ALUR/LUBANG, HORMON PENGGALAK AKAR,
RACUN KULAT, BEKAS SEMAIAN, POLIBEG, MEDIA
OBJEKTIF MODUL / SEMAIAN DAN MANUAL TANAMAN SUPAYA RANTING,
OBJECTIVE MODULE AKAR DAN DAUN DIPOTONG DARI POKOK TERPILIH,
DIKERAT/ RENCUNG, DIRAWAT DENGAN RACUN KULAT,
DICELUP DENGAN HORMON PENGAKARAN, DISEMAI
MENGIKUT KEDALAMAN YANG SESUAI DAN MEDIA
SEMAIAN DIPADATKAN.
TAJUK : SEMAI KERATAN RANTING TANAMAN
TUJUAN :
1. Pilih dan potong ranting yang ditentukan.
2. Sedia bekas semaian.
3. Dapatkan JIS 2:1:1 dan JIP 3:2:1 atau 7:3:2.
4. Rawat keratan ranting menggunakan racun kulat.
5. Semai keratan ranting.
ARAHAN :
Kertas kerja ini mengandungi langkah-langkah menyemai keratan ranting/ batang di dalam John
Inne’s Seedling Compost (2.1.1) dan John Inne’s Potting Mixture (3:2:1 atau 7:3:2). Pelatih
dikehendaki melaksanakan kerja-kerja tersebut seperti yang ditunjukkan di dalam gambar dengan
menggunakan peralatan dan perkakasan yang disediakan.
Gambar 1 : Semaian keratan batang Codiaeum sp.
1. Peralatan dan bahan di nurseri.
i. Keratan ranting/ batang tanaman

ii. Scateurs
iii. Kayu pembuat alur/lubang
iv. Hormon penggalak akar
v. Racun kulat
vi. Bekas semaian
vii. Pasu semaian
viii. Polibeg
ix. Media semaian

1. Sedia keratan ranting. 1.1 Potong ranting yang sihat dan subur dari pokok terpilih.
1.2 Potong ranting berdiameter 0.5-1.0 cm sepanjang15 cm.

Pangkal dipotong rencung manakala hujung dipotong
mendatar.
1.3 Buang daun pada keratan.

• Keratan lembut – tinggalkan 2 helai daun paling muda (daun
yang tinggal dipotong separuh)
• Keratan sederhana – tinggalkan maksimum 4 helai daun
(daun yang tinggal dipotong separuh)
• Keratan keras – buang semua daun
Lembut
Sederhana
Keras
2. Sedia bekas semaian. 2.1 Dapatkan polibeg bersaiz 6” x 9” dan bekas semaian plastik.
3. Dapatkan media 3.1 Isi media semaian ke dalam polibeg/ bekas semaian.
semaian.
• John Innes Seedling Compost (2:1:1) diisi ke dalam

bekas semaian plastik
• John Innes Potting Mixture (3:2:1 atau 7:3:2) diisi ke
dalam polibeg
4. Rawat keratan ranting. 4.1 Celup luka keratan ranting dengan racun kulat.
5. Celup pangkal keratan 5.1 Celup pangkal keratan ke dalam hormon pengakaran.
dengan hormon
pengakaran.
6. Semai keratan 6.1 Buat lubang pada media semaian menggunakan kayu pembuat
alur/ lubang
6.2 Tanam keratan pada kedalaman 1/3 daripada panjang keratan

6.3 Padatkan media di sekeliling pangkal keratan.
7. Siram semaian. 7.1 Siram semaian dengan air secukupnya.
7.2 Tempatkan semaian di bawah teduhan 50 % cahaya.

SENARAI SEMAK KERJA

TERIMA
A. PROSES KERJA
1 Sedia keratan ranting.
2 Sedia bekas semaian.
3 Dapatkan media pengakaran.
4 Rawat keratan ranting.
5 Guna hormon penggalak akar.
6 Semai keratan ranting.
7 Siram semaian dan beri teduhan.
B. HASIL KERJA
1 Pilih dan potong ranting mengikut ukuran yang tepat.
2 Sedia bekas semaian yang betul.
3 Isi JIS 2:1:1, JIP 3:2:1 dan 7:3:2 ke dalam bekas

semaian yang betul.
4 Rawat luka keratan ranting dengan racun kulat.
5 Celup pangkal keratan ranting dengan hormon penggalak

akar.
6 Semai keratan ranting dalam JIS 2:1:1, JIP 3:2:1

dan JIP 7:3:2
7 Siram dan ditempatkan semaian di bawah teduhan

50% cahaya.

TERIMA
C. SIKAP
1 Sedia menyiapkan tugasan
2 Kerjasama dalam kumpulan.
3 Tanggungjawab dan menepati masa.
1 Prosedur kerja yang betul.
2 Gunakan peralatan keselamatan semasa bekerja.
3 Persekitaran kerja yang bersih.
4 Kemas dan simpan peralatan setelah selesai tugasan.
Tarikh Tarikh
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS KERJA
KOD NAMA DAN

PROGRAM / PROGRAM
CODE AND NAME
NO DAN TAJUK MODUL/

MODULE NO AND TITLE
NO DAN PERNYATAAN
AND STATEMENT
SEMAIAN DIPADATKAN.
TAJUK : SEMAI KERATAN AKAR TANAMAN
TUJUAN :
1. Pilih dan potong akar yang ditentukan.
4. Rawat keratan akar menggunakan racun kulat.
5. Semai keratan akar.
ARAHAN :
Kertas kerja ini mengandungi langkah-langkah menyemai keratan akar di dalam John Inne’s Seedling
Compost (2:1:1), John Inne’s Potting Mixture (3:2:1 atau 7:3:2) dan pasir sungai. Pelatih
dikehendaki melaksanakan kerja-kerja tersebut seperti yang ditunjukkan di dalam gambar dengan
menggunakan peralatan dan perkakasan yang disediakan.
Gambar 1 : Semaian keratan batang Codiaeum sp.
Gambar 1. Akar Kesidang yang telah siap digali.
1. Manual Tanaman.
i. Keratan ranting/ batang tanaman

ii. Scateurs
v. Racun kulat
vi. Bekas semaian
vii. Pasu semaian
viii. Media semaian
1. Sedia keratan akar. 1.1 Teknik Kelaran

• Gali sekeliling zon akar sehingga menampakkan akar primer
(utama).
• Buat kelaran sepanjang 10 cm. Kedalaman kelaran ialah 1/3

daripada diameter akar. Kelaran dibiarkan selama sebulan
sebelum dipotong dan disemai.
1.2 Teknik semai terus

• Gali sekeliling zon akar sehingga menampakkan akar primer
(utama).
• Potong akar sepanjang 10 cm.
2. Sedia bekas semaian. 2.1 Dapatkan bekas semaian seperti takung plastik dan pasu
semaian. Pastikan bekas tersebut mepunyai lubang saliran.
3. Dapatkan media 3.1 Isi media semaian ke dalam bekas semaian.

semaian.
• John Inne’s Potting Mixture (3:2:1 atau 7:3:2) diisi ke

dalam pasu semaian.
• John Inne’s Seedling Compost (2:1:1) dan pasir sungai
di gunakan untuk penyemaian di dalam takung plastik.
4. Celup keratan dengan 4.1 Celup luka keratan dengan racun kulat.
racun kulat
5. Celup pangkal keratan 5.1 Celup pangkal keratan ke dalam hormon pengakaran.
dengan hormon
pengakaran.
6. Semai keratan 6.1 Semai keratan mengikut langkah kerja berikut :
• Buat lubang pada media semaian menggunakan kayu

pembuat alur/ lubang
• Tanam dan kambus keratan hingga tertutup.

7.2 Tempatkan semaian di bawah teduhan 50 % cahaya

SENARAI SEMAK KERJA

TERIMA
A. PROSES KERJA
1 Sedia keratan akar.
4 Rawat keratan akar (jika berkenaan).
5 Guna hormon penggalak akar (jika berkenaan).
6 Semai keratan akar.
B. HASIL KERJA
1 Pilih dan potong/ kelar akar mengikut ukuran yang tepat.

semaian yang betul.
4 Rawat luka keratan akar dengan racun kulat.

(jika berkenaan)
5 Celup pangkal keratan akar dengan hormon penggalak

Akar (jika berkenaan).
6 Semai keratan akar dalam JIS 2:1:1, JIP 3:2:1

dan JIP 7:3:2

50% cahaya.

TERIMA
C. SIKAP
Tarikh Tarikh
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS KERJA
KOD NAMA DAN

PROGRAM / PROGRAM
CODE AND NAME
NO DAN TAJUK MODUL/

MODULE NO AND TITLE
NO DAN PERNYATAAN
AND STATEMENT
SEMAIAN DIPADATKAN.
TAJUK : SEMAI KERATAN DAUN TANAMAN
TUJUAN :
1. Pilih dan potong bahagian daun yang ditentukan.
4. Rawat keratan daun menggunakan racun kulat.
5. Semai keratan daun.
NO KOD / CODE NO AF-010-1/M06(3/3) Muka : 2 Drpd : 8
ARAHAN :
Kertas kerja ini mengandungi langkah-langkah menyemai keratan daun di dalam John Inne’s
Seedling Compost (2:1:1) dan John Inne’s Potting Mixture (3:2:1 atau 7:3:2). Pelatih dikehendaki
melaksanakan kerja-kerja tersebut seperti yang ditunjukkan di dalam gambar dengan menggunakan
peralatan dan perkakasan yang disediakan.
Gambar 1 : Semaian keratan Lidah jin (Sanseiveria)
1. Manual Tanaman.
i. Keratan daun tanaman

ii. Scateurs
v. Racun kulat
vi. Bekas semaian
vii. Polibeg
viii. Media semaian
1. Sedia keratan daun. 1.1 Lidah jin (Sanseiveria)

• Potong daun yang sihat dan subur dari pokok terpilih.
• Potong daun sepanjang 10 cm.
1.2 Resam batu (Begonia)

A. Keratan tangkai daun
• Potong daun yang sihat dan subur dari pokok terpilih.
• Potong tangkai daun sepanjang 5 cm.

B. Keratan daun
• Pilih pokok yang subur, kemudian potong daun matang.
• Kerat helai daun menjadi bentuk ”V” mengikut uratnya.
2. Sedia bekas semaian. 2.1 Dapatkan polibeg, bekas semaian plastik, dan pasu semaian.
3. Dapatkan media 3.1 Isi media semaian ke dalam bekas semaian.

semaian.
4. Rawat keratan daun. 4.1 Celup luka keratan daun dengan racun kulat.
5. Celup pangkal keratan 5.1 Celup pangkal keratan daun ke dalam hormon pengakaran.
dengan hormon
pengakaran.
6. Semai keratan 6.1 Buat lubang pada media semaian menggunakan kayu pembuat
alur/ lubang
6.2 Tanam keratan daun pada kedalaman 1/3 daripada panjang

keratan
6.3 Padatkan media di sekeliling pangkal keratan.
7.2 Tempatkan semaian di bawah teduhan 50 % cahaya.

SENARAI SEMAK KERJA

TERIMA
A. PROSES KERJA
1 Sedia keratan daun.
4 Rawat keratan daun.
5 Guna hormon penggalak akar.
6 Semai keratan daun.
B. HASIL KERJA
1 Pilih dan potong bahagian daun mengikut ukuran yang

tepat.

semaian yang betul.
4 Rawat luka keratan daun dengan racun kulat.
5 Celup pangkal keratan daun dengan hormon penggalak

akar.
6 Semai keratan daun dalam JIS 2:1:1, JIP 3:2:1

dan JIP 7:3:2

50% cahaya.

TERIMA
C. SIKAP
Tarikh Tarikh
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS PENERANGAN
KOD DAN NAMA

CODE AND NAME
NO DAN TAJUK MODUL/

MODULE NO AND TITLE
NO DAN PERNYATAAN
AND STATEMENT
RANTING, AKAR DAN DAUN, SCATEURS, KAYU PEMBUAT
ALUR/LUBANG, HORMON PENGGALAK AKAR, RACUN KULAT,
BEKAS SEMAIAN, POLIBEG, MEDIA SEMAIAN DAN MANUAL
OBJEKTIF MODUL /
TANAMAN SUPAYA RANTING, AKAR DAN DAUN DIPOTONG
OBJECTIVE MODULE
DARI POKOK TERPILIH, DIKERAT/ RENCUNG, DIRAWAT
DENGAN RACUN KULAT, DICELUP DENGAN HORMON
PENGAKARAN, DISEMAI MENGIKUT KEDALAMAN YANG
SESUAI DAN MEDIA SEMAIAN DIPADATKAN.
TAJUK : PENYEDIAAN KERATAN TANAMAN
TUJUAN :
Kertas penerangan ini bertujuan untuk memberi kefahaman kepada pelatih mengenai kaedah memilih,
memotong dan merawat keratan tanaman menggunakan peralatan yang betul dengan selamat tanpa
membahayakan keselamatan diri dan rakan kerja.
PENERANGAN:
Keratan tanaman merupakan salah satu bahagian yang digunakan dalam pembiakbakaan tanaman.
Kaedah pembiakan tersebut merupakan kaedah pembiakan tampang yang biasa digunakan di nurseri-
nurseri komersil. Selain faktor teknik yang mudah, kaedah ini turut mempunyai peratus kejayaan yang
tinggi terutamanya bagi tanaman hiasan dan beberapa jenis komoditi buah- buahan dan sayur-
sayuran. Adalah penting untuk mempelajari bagaimana ia disediakan kerana setiap kategori keratan,
mempunyai kaedah penyediaan yang tersendiri.
Gambar 1. Penyemaian keratan batang Puding (Codiaeum sp.)
1. DEFINISI KERATAN TANAMAN

Kaedah pembiakan tanaman secara vegetatif/ tampang/ aseks menggunakan bahagian ranting/ akar/
daun yang disemai ke dalam media semaian. Tidak semua jenis tanaman sesuai dibiakkan dengan
kaedah ini. Berikut antara tanaman yang boleh dibiakkan secara keratan ranting, akar dan daun:
• Ranting/ batang
- Pitaya
- Kangkung
- Puding
• Akar
- Sukun
- Belimbing buluh
- Kesidang
• Daun
- Setawar
- Resam batu
- Lidah jin
2. KEBAIKAN PEMBIAKAN KAEDAH KERATAN TANAMAN

• Proses penyediaan mudah dan cepat
• Cepat mengeluarkan hasil
• Mengekalkan ketulenan baka
• Pertumbuhan pokok dan mutu hasil yang seragam
• Mengatasi masalah pembiakan tanaman tanpa biji
3. KELEMAHAN PEMBIAKAN KAEDAH KERATAN TANAMAN

• Anak pokok mewarisi penyakit daripada induk
• Ketiadaan akar tunjang menyebabkan pokok mudah tumbang
4. PERALATAN DAN BAHAN KERJA

.
Bahagian tanaman yang akan digunakan untuk tujuan

pembiakbakaan.
Gambar 2: Keratan tanaman
Memotong keratan ranting, akar dan daun tanaman.
Gambar 3: Scateaurs
Media pengakaran digunakan untuk tujuan percambahan

bahan tanaman.
Gambar 4: Media pengakaran
Bekas untuk mengisi media semaian/ media tanaman, di

mana bahan tanaman akan disemai sementara sebelum
dipindah ke polibeg/ lapangan. Bekas semaian perlu memiliki
lubang saliran untuk tujuan pengaliran air siraman yang
berlebihan.
Gambar 5: Bekas semaian plastik

Bekas untuk mengisi media semaian/ media tanaman, di

mana bahan tanaman akan disemai sementara sebelum
dipindah lapangan.
Gambar 6: Polibeg
Pengawalatur tumbuhan yang bertindak meransang/

menggalakkan pertumbuhan akar bahan tanaman.
Gambar 7: Hormon penggalak akar
Digunakan untuk membuat lubang pada media sebelum

menyemai. Tujuannya mengelakkan salutan hormon
tertanggal ketika keratan dicucuk ke media semaian/
tanaman.
Gambar 8: Kayu pembuat alur/ lubang
Digunakan untuk merawat keratan ranting agar bebas

daripada serangan fungus/ kulat.
Gambar 9: Racun kulat

5. PEMILIHAN BAHAGIAN KERATAN
Secara amnya, pemilihan bahagian keratan sama ada ranting, akar atau daun adalah mengikut
panduan berikut :
5.1 Kategori
• Pemilihan kategori keratan yang sesuai akan memastikan pertumbuhan akar dan pucuk yang
aktif.
• Terdapat tiga kategori bagi keratan ranting iaitu keratan lembut (berwarna hijau), sederhana
(berwarna hijau dan sedikit coklat) dan keras (berwarna coklat).
• Keratan akar mengutamakan penggunaan akar primer. Bahagian paling hampir dengan pangkal
pokok dikategorikan sebagai zon pengakaran paling aktif.
• Bagi keratan daun pula, ciri- ciri yang ditekankan ialah penggunaan daun matang dan mempunyai
urat daun primer yang merentasi zon keratan yang disediakan.
5.2 Saiz
• Diameter ranting yang disyorkan ialah 0.5- 1.0 cm dan panjang di antara 15-30 cm.
• Bagi keratan akar pula, tiada saiz spesifik yang ditetapkan. Walau bagaimanapun, penggunaan
akar primer adalah digalakkan.
• Keratan daun juga tidak menghadkan saiz tertentu untuk tujuan pembiakan, memadai jika
kematangan dan kesuburan daun diambil kira.
5.3 Sihat
• Keratan yang sihat dan subur menyumbang kepada pertumbuhan pokok yang sempurna,
mengelakkan jangkitan penyakit daripada induk dan meningkatkan potensi kejayaan semaian.
6. PENYEDIAAN BAHAGIAN KERATAN
6.1 Keratan Ranting
• Pilih pokok yang sihat dan subur

• Pilih dan potong ranting yang kurang bercabang
• Potong ranting dalam julat 15 cm panjang
• Pangkal ranting direncung, manakala hujung ranting dipotong mendatar. Perbezaan bentuk
potongan ini bertujuan membezakan pangkal dan hujung keratan serta meluaskan zon
pengakaran.
• Potong tangkai daun :
! Keratan keras - potong semua tangkai daun.
! Keratan sederhana - tinggalkan maksimum 4 helai daun bahagian atas. Daun dipotong separuh
untuk mengurangkan transpirasi.
! Keratan lembut – potong semua daun di bahagian bawah, tinggalkan pucuk muda sahaja.
6.2 Keratan Akar
6.2.1 Teknik Semai Terus

• Gali sedikit tanah di sekeliling zon akar
• Potong akar berhampiran pangkal pokok sepanjang 10-15 cm
6.2.2 Teknik Kelaran

• Gali sedikit tanah di sekeliling zon akar
• Buat beberapa kelaran pada akar tersebut sepanjang 10-15 cm. Kedalaman kelaran ialah ½
daripada diameter akar.
6.3 Keratan Daun
6.3.1 Resam Batu (Begonia sp.)

• Pilih daun yang matang, sihat dan subur.
• Potong daun menjadi bentuk “V” selari mengikut uratnya.
• Daripada sehelai daun boleh diperolehi sehingga 4 keratan, bergantung pada saiz daun.
6.3.2 Lidah Jin (Sansevieria sp.)

• Pilih daun yang sihat dan subur.
• Potong kepada beberapa bahagian sepanjang 10 cm.
• Bilangan keratan yang diperolehi bergantung kepada panjang daun induk.
7. RAWATAN KERATAN TANAMAN
Keratan tanaman lazimnya dibuat rawatan dengan racun kulat untuk mencegah jangkitan kulat pada
bahagian keratan yang luka. Serangan kulat boleh menyebabkan keratan reput dan mati. Racun kulat
jenis debu kering dan cecair sesuai digunakan untuk tujuan tersebut. Antara racun kulat yang biasa
digunakan ialah Thiram, Benlate dan Captain. Bahagian luka dicelup ke dalam racun kulat debu
kering atau cecair yang telah siap dibancuh.
8. HORMON PENGGALAK AKAR
Hormon penggalak akar digunakan bertujuan meransang dan mempercepatkan proses pengakaran
keratan. Hormon penggalak akar ini berbentuk debu kering. Pangkal keratan tanaman boleh dicelup
terus ke dalam hormon atau dibancuh dengan sedikit air untuk mendapatkan salutan hormon yang
lebih menyeluruh.
8.1 Hormon Penggalak Akar Yang Terdapat Di Pasaran
Berikut merupakan nama dagangan bagi beberapa jenis hormon penggalak akar yang biasa
digunakan di nurseri komersial:
• Hortomon A
• Hortomon B
• Seradix no. 1 ( keratan lembut )
• Seradix no. 2 ( keratan sederhana )
• Seradix no. 3 ( keratan keras )
SOALAN:
1. Terangkan dengan ringkas definisi keratan tanaman.

_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
2. Nyatakan tiga jenis peralatan dan bahan kerja yang digunakan dalam penyemaian keratan
tanaman.
I. _____________________________________________________________________
II. _____________________________________________________________________
III. _____________________________________________________________________
3. Nyatakan tiga kategori ranting yang boleh dibiakkan secara keratan.

I. _____________________________________________________________________
II. _____________________________________________________________________
III. _____________________________________________________________________
4. Melalui Teknik Kelaran, akar perlu dikelar sepanjang______ hingga _______cm.

Kedalaman kelaran pula ialah ½ daripada____________ akar.
5. Berikan dua nama dagangan bagi hormon pengakaran yang terdapat di pasaran.
I. _____________________________________________________________________
II. _____________________________________________________________________
RUJUKAN:
ISBN 983-047-080-6
2. Bahagian Buah-buahan, (2001) Pakej Teknologi Limau Bali, Terbitan Jabatan Pertanian.
ISBN 983-047-018-4
ISBN 983-047-084-9
ISBN 967-969-521-2
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS PENERANGAN
KOD DAN NAMA

CODE AND NAME
NO DAN TAJUK MODUL/

MODULE NO AND TITLE
NO DAN PERNYATAAN
AND STATEMENT
RANTING, AKAR DAN DAUN, SCATEURS, KAYU PEMBUAT
ALUR/LUBANG, HORMON PENGGALAK AKAR, RACUN KULAT,
BEKAS SEMAIAN, POLIBEG, MEDIA SEMAIAN DAN MANUAL
OBJEKTIF MODUL /
TANAMAN SUPAYA RANTING, AKAR DAN DAUN DIPOTONG
OBJECTIVE MODULE
DARI POKOK TERPILIH, DIKERAT/ RENCUNG, DIRAWAT
DENGAN RACUN KULAT, DICELUP DENGAN HORMON
TAJUK : PENYEMAIAN KERATAN TANAMAN
TUJUAN :
Kertas penerangan ini bertujuan untuk memberi kefahaman kepada pelatih mengenai penyediaan bekas
dan media semaian, seterusnya mempelajari kaedah penyemaian keratan ranting, akar dan daun seperti
yang terdapat dalam manual tanaman.
PENERANGAN:
Penyemaian keratan tanaman
Penyemaian keratan tanaman perlulah dilaksanakan dengan cermat, bermula dari penyediaan bekas
dan media semaian, kaedah penyemaian, penyiraman dan memberi teduhan pada semaian. Keratan
tanaman sebenarnya merujuk pada tiga bahagian utama iaitu ranting, daun dan akar. Terdapat
beberapa perbezaan antara ketiga- tiganya, khususnya merujuk kepada teknik penyemaian.
1. BEKAS SEMAIAN
Istilah bekas semaian merujuk pada bekas percambahan bahan tanaman untuk tujuan
pembiakbakaan. Penggunaan bekas ini bersifat sementara, memandangkan anak benih tanaman
yang sudah cukup tempoh akan dipindah ke lapangan atau bekas tanaman yang kekal seperti pasu.
Terdapat beberapa jenis bekas semaian yang sering digunakan di nurseri. Bekas- bekas semaian ini
terdiri dari pelbagai jenis material. Contohnya plastik, kayu dan simen. Pemilihan bekas semaian
bergantung kepada fungsinya, samada perlu sentiasa dialih atau berkedudukan tetap. Bekas semaian
berasaskan plastik adalah disyorkan untuk semaian yang perlu sentiasa dialih, ini kerana ia lebih
ringan dan mudah dikendali.
1.1 Jenis- Jenis Bekas Semaian
• Kotak semaian kayu

• Takung semaian plastik
• Takung konkrit/ simen
• Polibeg
• Dulang berbilang sel (tray cell)
• Pasu
1.2 Ciri- Ciri Bekas Semaian Yang Baik
• Ringan dan mudah dikendali

• Mempunyai pemegang
• Mempunyai lubang saliran
2. MEDIA PENGAKARAN
Pasir sungai Organan
Media campuran
Tanah atas
Gambar 3: Media semaian dan media tanaman/ pemasuan.
Media pengakaran penting untuk pertumbuhan bahan tanaman. Contoh media tanaman ialah John
Inne’s Potting Mixture (3:2:1 atau 7:3:2.), manakala John Inne’s Seedling Compost (2:1:1) merupakan
media yang disyorkan untuk penyemaian bahan tanaman, samada keratan, biji- behih atau tut.
Angka dalam kurungan mewakili nisbah tanah atas : bahan organan : pasir sungai. John Inne’s
Potting Mixture (3:2:1 atau 7:3:2.) digunakan untuk tujuan pemasuan dan penanaman dalam polibeg,
manakala John Inne’s Seedling Compost (2:1:1) digunakan untuk penyemaian bahan tanaman dalam
lain- lain bekas semaian. Bahan tanaman bergantung pada media untuk pegangan akar,
mendapatkan sumber air dan nutrien.
2.1 Tanah Atas (Top Soil)

• Sokongan kepada akar pokok.
• Membekalkan nutrien makro (N, P dan K).
• Membekalkan oksigen.
2.2 Bahan Organan (Hasil Daripada Reputan Hijau Atau Organisma)

• Meningkatkan aktiviti mikrob dalam tanah untuk tujuan penggemburan tanah.
• Meningkatkan Kadar Pertukaran Kation (KPK) / Cation Exchange Capasity (CEC) – nutrien tidak
terikat dan mudah diambil oleh tanaman.
• Contoh bahan organan ialah baja kandang, sekam padi bakar, Malameal Special (darah dan
tulang), Peatgro (tanah gambut proses) dan kompos.
2.3 Pasir Sungai

• Berperanan memperbaki saliran dan pengudaraan dalam tanah.
• Pasir sungai bersaiz 0.1-1.0 mm disyorkan sebagai campuran media semaian (diayak untuk
mendapatkan saiz yang dikehendaki).
• Pasir pantai tidak digalakkan kerana kandungan garam yang tinggi, manakala pasir lombong pula
terlalu halus dan padat.
3. PENYEMAIAN KERATAN TANAMAN
3.1 Keratan Ranting
• Lubang semaian disedia menggunakan kayu pembuat alur/ lubang. Kedalaman lubang semaian
ialah 1/3 daripada panjang keratan.
• Keratan yang telah dicelup ke dalam hormon pengakaran ditanam ke dalam lubang semaian
secara condong untuk mengukuhkan kedudukan (tidak tercabut apabila disiram).
• Tanah di sekeliling pangkal keratan dipadatkan.
• Semaian disiram dua kali sehari, pada waktu pagi dan petang.
3.2 Keratan Akar
• Alur disedia menggunakan kayu pembuat alur/ lubang. Kedalaman alur mestilah berdasarkan
diameter keratan akar yang akan disemai.
• Keratan akar yang telah dicelup hormon pengakaran dibaringkan ke dalam alur.
• Keratan akar ditimbus dengan media semaian.
3.3 Keratan Daun
• Alur disedia menggunakan kayu pembuat alur/ lubang. Kedalaman alur ialah 1/3 daripada
panjang keratan.
• Keratan daun yang telah dicelup hormon pengakaran ditanam condong ke dalam alur untuk
mengukuhkan kedudukan, supaya tidak mudah tercabut apabila disiram.
• Media di sekeliling pangkal keratan dipadatkan.
4. PENYIRAMAN DAN TEDUHAN UNTUK SEMAIAN
Kerja penyemaian sebaik- baiknya dilakukan di nurseri yang telah dipasang naungan (tolynet). Ia
bertujuan memudahkan kerja- kerja penyediaan media semaian dan penyenggaraan seperti
penyusunan, penyiraman, pembajaan, pemangkasan dan pengerasan (hardening). Semaian
memerlukan naungan 50% cahaya untuk membiasakannya dengan keadaan sebenar di lapangan
dan menjamin pertumbuhan yang sempurna.
SOALAN:
1. Nyatakan empat jenis bekas semaian.

I. _______________________________________________________________________
II. _______________________________________________________________________
III. _______________________________________________________________________
IV. _______________________________________________________________________
2. Berikan tiga ciri- ciri bekas semaian yang baik.

I. _______________________________________________________________________
II. _______________________________________________________________________
III. _______________________________________________________________________
3. Nyatakan nama penuh bagi media semaian JIS dan apakah bahan yang diwakili oleh
nisbah 2:1:1
JIS - _____________________________________________________________________
Nisbah 2 1 1
Bahan
4. Berikan dua sebab pasir pantai dan pasir lombong tidak sesuai digunakan sebagai
media semaian.
I. ______________________________________________________________________
II. ______________________________________________________________________
5. Senaraikan tiga jenis bahan organan yang sesuai digunakan sebagai campuran dalam
media semaian
I. ______________________________________________________________________
II. ______________________________________________________________________
III. ______________________________________________________________________
6. Nyatakan kerja- kerja penyenggaraan yang biasa dilakukan selepas penyemaian bahan
tanaman.
I. ______________________________________________________________________
II. ______________________________________________________________________
III. ______________________________________________________________________
RUJUKAN:
ISBN 983-047-080-6
2. Bahagian Buah-buahan, (2001) Pakej Teknologi Limau Bali, Terbitan Jabatan Pertanian.
ISBN 983-047-018-4
ISBN 983-047-084-9
ISBN 967-969-521-2
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS TUGASAN
KOD NAMA DAN

CODE AND NAME
NO DAN TAJUK MODUL/

MODULE NO AND TITLE
NO DAN PERNYATAAN
TUGASAN /TASK(S) NO 02.06 SEMAI KERATAN TANAMAN
AND STATEMENT
PEMBUAT ALUR/LUBANG, HORMON PENGGALAK
OBJEKTIF PENCAPAIAN AKAR, RACUN KULAT, BEKAS SEMAIAN, POLIBEG,
AKHIRAN / TERMINAL MEDIA SEMAIAN DAN MANUAL TANAMAN SUPAYA
PERFORMANCE RANTING, AKAR DAN DAUN DIPOTONG DARI POKOK
OBJECTIVE TERPILIH, DIKERAT/ RENCUNG, DIRAWAT DENGAN
RACUN KULAT, DICELUP DENGAN HORMON
NAMA PELATIH /
TRAINEE’S NAME
TAJUK : PENYEDIAAN KERATAN TANAMAN
TUJUAN :
Kertas tugasan ini bertujuan menguji kefahaman pelatih berkaitan tajuk Penyediaan Keratan
Tanaman seperti yang telah dipelajari dalam kertas penerangan AF-010-1/M06/P(1/2).
ARAHAN :
Jawab semua soalan di bawah dengan merujuk kepada kertas penerangan AF-010-1/M06/P(1/2).
1. Nyatakan tiga jenis keratan tanaman yang lazim dibiakkan di nurseri. (6 markah)
I. ________________________________________________________________
II. ________________________________________________________________
III. ________________________________________________________________
2. Berikan dua contoh tanaman yang dibiak menggunakan kaedah keratan (4 markah)
daun :
I. ________________________________________________________________
II. ________________________________________________________________
3. Senaraikan dua kebaikan pembiakan kaedah keratan. (4 markah)
I. ________________________________________________________________
II. ________________________________________________________________
4. Nyatakan tiga kategori keratan ranting. (6 markah)
I. ________________________________________________________________
II. ________________________________________________________________
III. ________________________________________________________________
5. Nyatakan ukuran ranting yang disyorkan bagi tujuan penyemaian keratan (4 markah)
tanaman.
I. Diameter : ___________________cm
II. Panjang : ___________________cm

6. Seperti yang telah dipelajari, pangkal keratan ranting perlu direncung (4 markah)
atau dipotong serong, manakala hujungnya pula dipotong mendatar.
Nyatakan rasional perbezaan kaedah potongan tersebut.
I. ________________________________________________________________
II. ________________________________________________________________
7. Berikan dua teknik pembiakan keratan akar. (4 markah)
I. ________________________________________________________________
II. ________________________________________________________________
8. Senaraikan tiga jenis racun kulat yang boleh digunakan untuk rawatan (6 markah)
keratan tanaman.
I. _________________________________________________________________
II. _________________________________________________________________
III. _________________________________________________________________
ARAS 4-8, BLOK E9
PUTRAJAYA.
KERTAS TUGASAN
KOD NAMA DAN

CODE AND NAME
NO DAN TAJUK MODUL/

MODULE NO AND TITLE
NO DAN PERNYATAAN
TUGASAN /TASK(S) NO 02.06 SEMAI KERATAN TANAMAN
AND STATEMENT
PEMBUAT ALUR/LUBANG, HORMON PENGGALAK
OBJEKTIF PENCAPAIAN AKAR, RACUN KULAT, BEKAS SEMAIAN, POLIBEG,
AKHIRAN / TERMINAL MEDIA SEMAIAN DAN MANUAL TANAMAN SUPAYA
PERFORMANCE RANTING, AKAR DAN DAUN DIPOTONG DARI POKOK
OBJECTIVE TERPILIH, DIKERAT/ RENCUNG, DIRAWAT DENGAN
RACUN KULAT, DICELUP DENGAN HORMON
NAMA PELATIH /
TRAINEE’S NAME
TAJUK : PENYEMAIAN KERATAN TANAMAN
TUJUAN :
Kertas tugasan ini bertujuan menguji kefahaman pelatih berkaitan tajuk Penyemaian Keratan
Tanaman seperti yang telah dipelajari dalam kertas penerangan AF-010-1/M06/P(2/2).
ARAHAN:
Jawab semua soalan di bawah dengan merujuk kepada kertas penerangan AF-010-1/M06/P(2/2).
1. Nyatakan tiga jenis bekas semaian yang lazim digunakan di nurseri. (6 markah)
I. ________________________________________________________________
II. ________________________________________________________________
III. ________________________________________________________________
2. Senaraikan 3 jenis nutrien makro yang dibekalkan oleh tanah atas (top soil). (6 markah)
I. _________________________________________________________________
II. _________________________________________________________________
III. _________________________________________________________________
3. Berikan dua contoh media campuran yang digunakan untuk penyemaian (4 markah)
keratan :
I. ________________________________________________________________
II. ________________________________________________________________
4. Senaraikan tiga bahan yang digunakan dalam penyediaan media campuran. (6 markah)
I. ________________________________________________________________
II. ________________________________________________________________
III. ________________________________________________________________
5. Mengapakah lubang pada media perlu disediakan terlebih dahulu sebelum (2 markah)
menyemai?
__________________________________________________________________
6. Berikan tiga jenis penyenggaraan yang dilakukan di nurseri selepas kerja (6 markah)
menyemai.
I. ________________________________________________________________
II. ________________________________________________________________
III. ________________________________________________________________

WIM Tanaman T2 - Deraf Rintis

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

WIM Tanaman T2 - Deraf Rintis

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

JPK

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM

JOB TITLE PEKERJA AM TANAMAN

PROGRAM CODE AF-010-1

MODULE M01 PEMBERSIHAN TAPAK TANAMAN

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM

KOD NAMA DAN

NO DAN TAJUK MODUL/

BERSIH TAPAK TANAMAN MENGGUNAKAN PERALATAN

NO KOD / CODE NO AF-010-1/M01/K(1/5) Muka : 1 Drp : 5

TAJUK : PEMBERSIHAN KAWASAN TANAMAN DENGAN MENEBAS DAN MENARAH

Pelatih mesti boleh

1. Sedia dan periksa peralatan kerja

LUKISAN, DATA DAN JADUAL :

Gambar 1 : Parang Gambar 2 : Cangkul

LANGKAH KERJA BUTIRAN KERJA

1.2 Bentuk mata cangkul yang rata dan tajam.

1.3 Paralatan berkeadaan baik dan selamat digunakan

2. Menebas dan 2.1 Tarah rumpai dengan sudut 10-20 darjah

2.2 Tebas rumpai rapat dengan tanah.

2.3 Mata parang dalam keadaan condong ke tanah bila menebas

2.5 Jarakkan diri bila bekerja dalam kumpulan

3.2 Isikan dalam kereta sorong. Bawa ke tempat pelupusan

SENARAI SEMAK KERJA

BIL TAHAP PENCAPAIAN TERIMA TIDAK CATATAN

2 Tebas dan tarah rumpai

3 Kumpul dan lupus rumpai

4 Bersih dan simpan peralatan

1 Rumpai ditebas pendek/rapat dengan tanah

2 Rumpai ditarah dengan bersih

3 Sampah dan sisa rumpai dikumpul dan dilupuskan

4 Peralatan kerja disimpan dengan baik

1 Kerjasama dalam kumpulan

2 Tanggungjawab dan menepati masa

1 Prosedur kerja yang betul

2 Gunakan peralatan dengan betul

(Tandatangan & Nama Calon) (Tandatangan & Nama PP)

KOD NAMA DAN

NO DAN TAJUK MODUL/

BERSIH TAPAK TANAMAN MENGGUNAKAN PERALATAN

NO KOD / CODE NO AF-010-1/M01/K(2/5) Muka : 1 Drp : 7

TAJUK : PEMBERSIHAN TAPAK TANAMAN MENGGUNAKAN MESIN

Pelatih mesti boleh :

LUKISAN, DATA DAN JADUAL :

1. Mesin rumput bergalas

LANGKAH KERJA BUTIRAN KERJA

1.3 Periksa palam pencucuh bersih / kemas.

1.4 Periksa minyak kabel

2. Periksa isi kandungan 2.1 Periksa tangki bahan api

2.2 Buat campuran bahan api,tentukan nisbah (25:1)

3. Hidupkan enjin 3.1 Tutup choke (tarik ke bahagian atas)

3.2 Buka injap saluran bahan api

3.4 Tarik tali starter, pastikan tali starter lekat.

3.5 Biarkan mesin hidup kurang lebih 3-5 minit

4. Lakukan kerja 4.1 Pakai pakaian ladang (bersarung tangan,kasut getah,dan

4.3 Laraskan kelajuan enjin mengikut ketebalan rumpai.

4.4 Mesin dari kiri ke kanan atau sebaliknya bagi tanah

4.5 Pastikan jarak yang sesuai apabila memesin lebih dari

5.1 Sapu kotoran pada mesin dengan kain atau berus

5.2 Simpan mesin di dalam stor

SENARAI SEMAK KERJA

BIL TAHAP PENCAPAIAN TERIMA TIDAK CATATAN

2 Tebas dan tarah rumpai

3 Kumpul dan lupus rumpai