Notis Hakcipta (Copyright)

Hakcipta ebook dan keseluruhan kandungannya yang

termasuk maklumat, teks, imej, grafik, fail suara, fail video
dan susunannya serta bahan-bahannya ialah kepunyaan
Sakhr Solution, kecuali dinyatakan sebaliknya.

Pembaca dibenarkan untuk menyebarkan ilmu yang diperolehi

dengan cara yang tersendiri. Namun, sesiapa pun tidak
dibenarkan mengubah, menyalin, mengedar, menerbitkan,
melesenkan, menjual atau menghantar dokumen ini kepada
pihak ketiga dalam apa apa bentuk sekali pun tanpa tanpa
mendapat kebenaran secara bertulis yang jelas terlebih
dahulu daripada Sakhr Solution.

Ebook bukanlah seperti buku bercetak. Jika anda berikan buku

bercetak kepada orang lain tetap dikira 1 unit. Tetapi ebook
yang dikongsikan kepada orang lain sudah dikira 2 unit.

Sekiranya anda menerima dokumen "Kit Dialek Mesir"

melalui emel atau WhatsApp atau aplikasi seumpamanya
secara sepenuhnya atau sebahagian tanpa membeli
dokumen ini dari Sakhr Solution, maka anda telah memiliki
dokumen ini secara tidak sah.

Sila lupuskan serta-merta.

Penulis : Nik Ahmad Khalif Bin Nik Ahmad Rizal

Editor : Nurul Amni Binti Azharan

Edisi Pertama Disember Disember 2018.

Edisi Kedua Julai 2019

Diterbitkan Oleh: Sakhr Solution.

I
 Isi Kandungan

Isi Kandungan 1

MUKADDIMAH PENULIS 6

BAB 1 Huruf Dalam Dialek Mesir 9

BAB 2 Kata Ganti Nama Diri (Arab: ‫)الضَّمِ ٌر‬ 17

2.1. Dhamir Munfasil dalam Dialek Mesir 19

2.2. Dhamir Muttasil dalam Dialek Mesir 22

2.2.1. Dhamir Yang Bersambung Dengan Isim 22

2.2.2. Dhamir yang Bersambung dengan Harf dan Zorof 51

2.2.3. Kaedah Berkaitan „Ataf Dhamir 58

BAB 3 Kata Tunjuk 61

BAB 4 Pertanyaan Dalam Dialek Mesir 68

4.1. Penggunaan َ‫ هُو‬dan ًَِ‫ ه‬dalam pertanyaan 78

BAB 5 Kata Kerja dalam Dialek Mesir 80

1
5.1. Fi‟il Madhi (Arab : ٟ‫)اٌفعً اٌّاض‬ 84

5.2. Fi‟il Mudhari‟ (‫ )اٌفعً اٌّضاسع‬dalam Dialek Mesir 99

5.3. Tambahan Huruf ‫ب‬

ِ Berbaris Kasrah di Awal Fi‟il
Mudhari‟ 104

5.4. Beberapa Keadaan Yang Tidak Boleh Ditambah Huruf ‫ب‬

ِ
109

5.5. Fi‟il Amr (‫ )فعً األِش‬dalam Dialek Mesir 115

5.5.1. Persoalan: Apakah maksud perkataan ‫ بقا‬atau ‫ بقى‬ini?

122

5.6. Perbuatan Akan Datang Dalam Dialek Mesir 128

5.7. Penggunaan ً‫ اعُ اٌفاع‬Pada Tempat Fi‟il 130

5.7.1. Isim al-Fa‟il Sebagai Fi‟il Madhi 130

5.7.2. Isim al-Fa‟il Sebagai Fi‟il Mudhari‟ 131

5.7.3. Isim al-Fa‟il Sebagai Perbuatan Akan Datang 132

5.7.4. Pembentukan Ism al-Fa‟il 137

2
 ْ ‫ َو‬dalam Ayat Dialek Mesir
5.8. Fungsi ْ‫ا‬ 140

5.9. Antara bentuk penggunaan lain ْ‫َوا‬ 147

ْ ‫خ َََل‬
101.5 Penggunaan perkataan ‫ؿ‬ 148

11155 Fi‟il Bina Majhul dalam Dialek Mesir 151

11155 Al-Ta‟diah dalam Dialek Mesir 161

5.13. Perkara Penting yang Perlu Diberi Perhatian Berkaitan

Kata Kerja 168

BAB 6 Penafian dalam Dialek Mesir 173

6.1. Penafian Kata Nama. 173

6.2. Penafian Kata Kerja 176

6.3. Penafian Kata Kerja Yang Bersambung Dengan Dhamir

186

6.4. Penggunaan Perkataan ْٗ‫غ‬

ّ ٌِ dalam Dialek Mesir 189

Bentuk Pertama 189

Maklumat Tambahan: 192

3
 Bentuk Kedua 193

BAB 7 Larangan dalam Dialek Mesir 197

BAB 8 KATA HUBUNG RELATIF 205

8.1. Ayat yang Menggunakan elli 206

8.2. Persamaan Antara ‫ب‬ ِ dan juga َُ‫ أ‬/ ُٛ‫أَت‬

ِ ٌٍّٟ‫ا‬ 213

BAB 9 Al-Muthanna (‫ )ال ُمثنَّى‬dan Al-Jam‟(‫)الج ْمع‬ 218

9.1. Al Muthanna 218

9.2. Al-Jam‟ 220

BAB 10 Kata Adjektif dalam Dialek Mesir 224

BAB 11 Al-Idhafah 226

BAB 12 Ism al-Tafdhil 228

BAB 13 Pemilikan Menggunakan ‫ِبتا َْع‬ 234

َْ ‫ِبتا‬
13.1. Beberapa Makna Lain Untuk ‫ع‬ 238

BAB 14 Al-Zharf 244

4
BAB 15 Nombor dan Bilangan 248

15.1. Nombor Ordinal 248

15.2. Nombor Kardinal 250

15.3. Nombor Sebelum Ma‟dud 256

15.4. Cara Menyebut Nombor Perpuluhan 260

BAB 16 Masa, Hari, Tarikh, Bulan 264

16.1. Masa 264

16.2. Hari 268

16.3. Tarikh 269

BAB 17 Gelaran Panggilan 271

BAB 18 Warna 274

BAB 19 Ism al-Dala‟ (Arab: ‫)اسمَالد َّْل َْع‬ 277

5
 MUKADDIMAH PENULIS

Sebagaimana yang diketahui oleh pembaca, dialek Mesir

pada hakikatnya berasal dari bahasa Arab juga. Namun setelah
melalui masa yang panjang, pelbagai perubahan telah barlaku.
Oleh itu masih banyak perkara dalam bahasa Arab Fusha yang
digunakan dalam dialek Mesir.

Dalam buku ini, penulis kumpulkan asas-asas dan kaedah

penting dalam dialek Mesir. Penulis nyatakan kaedah-kaedah
yang berbeza dengan bahasa Arab Fusha dan juga kaedah yang
langsung tidak digunakan dalam bahasa Arab Fusha.

Ada ketika penulis memberikan padanannya dalam bahasa

Arab Fusha dan ada ketikanya juga penulis hanya memberi
isyarat bahawa istilah-istilah tertentu dipinjam daripada bahasa
Arab Fusha bagi memudahkan kefahaman pembaca. Walaupun

6
hakikatnya istilah tersebut digunakan dalam bahasa Arab Fusha
untuk sesuatu yang berbeza. Antara contohnya ialah bab al-fi’il
al mabni lil majhul dalam dialek Mesir.

Kesemua contoh-contoh ayat yang diberikan dalam buku

ini disertakan dengan baris dan dua jenis terjemahan (literal
dan makna) supaya pembaca dapat memahami setiap contoh
dengan baik. Transliterasi juga diberikan. Namun, penulis hanya
menggunakan huruf-huruf rumi dan tidak menggunakan sistem
transliterasi Arab – Melayu yang standard.

Bagi memperolehi hasil yang optimum, pembaca disarankan

untuk menghafal contoh-contoh yang diberikan dalam setiap
tajuk setelah memahaminya dengan baik.

Perlu diingatkan bahawa untuk menguasai dialek Mesir

pada tahap yang terbaik dan hampir menyamai penutur jati,
pembaca juga perlu sentiasa berusaha memperkukuh dan
memperkasakan kemahiran dalam bahasa Arab Fusha seperti
asas-asas Nahu, Sorof, kosa kata, frasa dan binaan ayat.

7
 Setelah menghadam kaedah-kaedah dalam buku ini
dengan baik pembaca bolehlah membaca buku “Bank Kata
Kerja” yang dibekalkan bersama Kit Dialek Mesir ini sebagai
latihan dan pemantapan terhadap apa yang telah dipelajari .
Contoh-contoh yang diberikan dalam buku tersebut mencakupi
hampir semua bab dalam buku ini.

Kemudian, selepas itu barulah pembaca boleh bebas

mencari dan mengayakan kosa kata dan kemahiran membina
ayat sendiri melalui latihan mendengar, menonton dan
membaca menggunakan bahan dan platform yang dicadangkan
di bab 3 dalam buku Teknik Belajar Dialek Mesir Sendiri.

Semoga berjaya!

Khalif Rizal,

El-Sayyeda Zeinab, Kaherah,

1 Mei 2019.

8
 BAB 1
Huruf Dalam Dialek Mesir

Sebelum membincangkan perkara-perkara yang lebih

kompleks, suka untuk penulis ceritakan sedikit perbezaan
antara sebutan huruf-huruf dalam dialek Mesir dan bahasa
Arab Fusha.

Perkara ini sangat penting kerana ianya memberi kesan semasa

proses mendengar dan juga semasa bertutur.

Dengan mengetahui sebutan yang betul bagi setiap huruf, kita

dapat membuat agakan dan memahami pertuturan dalam
bahasa Mesir dengan lebih mudah dan membantu kita untuk
memperbaiki sebutan ke arah menyamai sebutan penutur asli.

Berkenaan sebutan huruf dalam dialek Mesir, ada ketika huruf-

huruf disebut sama seperti dalam dialek Fusha. Ada ketika lain
pula huruf-huruf disebut dengan cara yang berbeza.
Persoalannya bilakah ianya disebut sama seperti dalam

9
bahasa Arab Fusha dan bilakah disebut dengan cara yang
dinyatakan di bawah ini?

Sebenarnya tiada kaedah yang tetap dalam

menentukan perkara ini. Sumber kita dalam cara
sebutan ialah penutur asli. Bagaimana mereka
menuturkannya, begitulah kita mesti menuturkannya.

Apa yang dikongsikan dalam bab ini hanyalah sekadar

pendedahan agar pembaca tahu bahawa ada huruf-huruf
tertentu dalam dialek Mesir yang sebutannya tidak sama
dengan bahasa Arab Fusha.

Dalam kebanyakan keadaan, huruf ‫ القاف‬disebut

sebagaimana huruf ‫)أ(الهمزة‬.

Contohnya:

1- َ‫ قاد ِْر‬-> ‫ِر‬

َْ ‫آد‬

‫ق‬ ْ ُ‫ ِبٌق‬->‫ول‬
2- َ‫ول‬ َْ ُ‫َ ِبٌؤ‬
3- َ‫ القل ْم‬-> ‫األل َْم‬
4- َ‫القم ْر‬->‫َاألم َْر‬

Namun, ada ketikanya huruf ‫ القاف‬sama seperti

dalam bahasa Arab Fusha. Contohnya: ‫العقٌدة‬.

10
 ‫التاء‬
Contoh:
َْ ‫أناَسا ِك ْنَفًَالد‬
‫ُور التَانِي‬
Saya Tinggal di Tingkat Kedua

‫ث‬
‫السٌن‬
Contoh:

‫يَ ِإ ٌْ ْهَمث َ ًل؟‬

ْ ‫( ز‬Sebut: Masalan)
Contohnya macam mana?

11
 Bunyi G

Contoh:

!‫( ج ْمب ِري‬Sebut: Gambari)

‫ج‬ Bunyi asal ‫ج‬

Contoh:

َ‫( ِجٌْب ْه‬Sebut: Jiiba)

12
 ‫الزاي‬
Contoh:

ْ ‫ذَا ِك ْرَعش‬
ْ ‫انَ ِت ْنجحْ َفًَِا ِال ْمتِح‬
َ‫ان‬

Ulangkaji supaya kamu lulus

dalam peperikasaan

‫ذ‬
‫الدال‬
Contoh:

ْ ‫ع ْم ِريَ َما َب ْكد‬

َ‫ِبَعلىَح ّد‬ ُ

Seumur hidup saya tak

13
 ‫الضاد‬
Contoh:

َ‫ار ْح‬ ْ ‫ض ِار ْةَش ْم‬

ِ ‫سَا ِْمب‬ َّ َ‫ٌتَن‬ ِ ‫اِ ْش‬
ْ ‫تر‬

Saya beli sunglasses

kelmarin

‫ظ‬
Sebutan asal
‫ظ‬
Contoh:

َ‫ظ ْل ْم‬
ُ ‫ال‬

Zalim

14
 ‫الظاء‬
Contoh:

‫الظابط‬

Polis

‫ض‬
Sebutan asal
‫ض‬
Contoh:

‫الرضا‬
ِ

15
16
 BAB 2
Kata Ganti Nama Diri (Arab: ‫ز‬ََِّٞ ‫)اىض‬

Sebagaimana dalam bahasa Arab Fusha, Kata Ganti Nama

Diri (Arab: ‫ش‬١َِّّ ‫ )اٌض‬dalam dialek Mesir dari sudut bersambung
dengan perkataan lain atau tidak bersambung, dibahagikan
kepada dua, iaitu dhamir munfasil dan muttasil.

Dhamir munfasil adalah dhamir yang boleh berada sendiri

dalam ayat tanpa perlu bersambung atau bergabung dengan
mana-mana perkataan lain. Contohnya seperti ٛ٘, ٟ٘, ُ٘ dan
lain-lain.

Manakala dhamir muttasil pula adalah dhamir yang tidak

dapat berada di dalam ayat melainkan mesti bersambung atau
bergabung dengan perkataan lain seperti ‫ن‬,
َ ُٖ, ‫ َ٘ا‬dan sebagainya.

Apa yang berbeza dengan bahasa Arab Fusha, dhamir atau kata
ganti nama diri dalam dialek Mesir hanya ada 8. Dhamir yang

17
menunjukkan bilangan ‘dua orang’ (seperti ‫ ُ٘ َّا‬dan ‫ )أَ ْٔـر ُ َّا‬dan
juga ‘mereka’ untuk perempuan (iatu َُّٓ ٘) tidak digunakan.

18
2.1. Dhamir Munfasil dalam Dialek Mesir

Dhamir munfasil dalam dialek Mesir hanya mencakupi 8

dhamir sahaja daripada 14 dhamir yang ada dalam bahasa Arab
Fusha. Dhamir-dhamir tersebut adalah seperti dalam jadual
berikut.
„Dia’. Digunakan
untuk lelaki sahaja.
Dhamir Ghaib

َ‫ُه َّو‬
ََّ ‫ِه‬
ً „Dia’. Digunakan
untuk perempuan
‫ُه َّما‬ sahaja.

„Mereka’. Digunakan
untuk lelaki dan
perempuan yang
bilangan melebihi
seorang. Dalam erti
kata lain, untuk
muthanna dan jamak
bagi lelaki dan
perempuan.
19
 „Kamu/Awak’.
Digunakan untuk
lelaki sahaja.
Dhamir Mukhatab

َ‫ِإ ْنت‬ „Kamu/Awak’.

ًِ‫إ ْنت‬ Digunakan untuk

perempuan sahaja.
‫ِإ ْنتُو‬
„Kalian’.
Digunakan untuk
lelaki dan
perempuan yang
bilangannya
melebihi seorang.

20
 Dhamir Mutakallim „Saya‟. Digunakan
untuk lelaki dan
perempuan.
‫أ نا‬
‫اِ ْحنا‬ „Kita atau kami’.
Digunakan untuk
lelaki dan
perempuan yang
bilangannya
melebihi seorang.

Sebagaimana yang telah disebutkan sebelum ini, dhamir ‫ّ٘ا‬, ‫أٔرّا‬

ّ tidak digunakan dalam dialek Mesir.
, ٓ‫ أٔر‬dan juga ٓ٘

21
2.2. Dhamir Muttasil dalam Dialek Mesir

Dhamir muttasil dalam dialek Mesir dari sudut perkataan yang

bersambung dengannya terbahagi kepada tiga. Dhamir yang
bersambung dengan kata nama (Arab: ُ‫)االع‬, harf (Arab: ‫)اٌذشف‬
dan juga kata kerja (Arab: ً‫)اٌفع‬.

Dalam bab ini, penulis hanya akan membincangkan dua

bahagian sahaja iaitu dhamir yang bersambung dengan dan
juga dhamir yang bersambung dengan harf dan zorof kerana
melihat kepada kepentingan untuk difahami kedua-duanya
dengan baik oleh pembaca.

Dhamir yang bersambung dengan fi’il akan dibincangkan dalam

bab fi’il.

2.2.1. Dhamir Yang Bersambung Dengan Isim

Dari sudut makna, dhamir-dhamir yang bersambung dengan

kata nama ini membawa maksud pemilikan. Sebagai contoh:

‫ط ْح‬
َ ْٕ ‫ؽ‬
َ - Beg.

22
Apabila disambungkan dengan dhamir ٞ yang bermaksud
‘saya’, maknanya akan berubah menjadi ‘beg saya’ ataupun
‘beg milik saya’.

ٟ‫ؽ ْٕ ِط ِر‬
َ - Beg saya.

Bentuk dhamir-dhamir yang bergabung dengan kata nama ialah

seperti berikut:

Dhamir Ketika Bersambung Contoh

Dengan Kata Nama

‫أََٔا‬ ٟ
َّ ‫ ـــــ‬/ ْٟ ‫ـــ‬ ٟ‫ِورَا ِت‬

‫ِإدْ َٕا‬ ‫ـــــــــــــَٕـــا‬ ‫ِورَا ْتَٕا‬

َُّٛ ٘ ْٗ‫ـــــــــــــــ‬ ْٗ ُ‫ِورَات‬

ٟ
َّ ِ٘ ‫ا‬َٙ ‫ــــــــــ‬ ‫ا‬َٙ ‫ِورَا ْت‬

23
 َُّ ُ٘ ُْ ُٙ ‫ـــــــــــــــــ‬ ُْ ُٙ ‫ِوـرَا ْت‬

َ ْٔ ِ‫إ‬
‫د‬ ‫ــــــــــَ ْه‬ ‫ِورَاتَ ْه‬

ٟ‫ِإ ْٔ ِر‬ ٟ‫ ـــــــــــ ِو‬/ ‫ــــــــــــــِ ْه‬ ‫ِورَا ِت ْه‬

ُٛ‫ِإ ْٔر‬ ٛ‫ــــــــــــــــــ ُى‬ ٛ‫ِورَا ْت ُى‬

Dari sudut sebutan, penting untuk pembaca ketahui bahawa

dalam pertuturan dialek Mesir, baris pada huruf akhir untuk
setiap perkataan tidak disebutkan. Kerana itu pembaca
َ dan ‫ ِن‬untuk ِٟ‫ ِإ ْٔر‬disukunkan.
mendapati baris huruf ‫ َن‬untuk ‫إٔد‬

Untuk memahami bab ini dengan baik, penulis membahagikan

kata nama kepada beberapa bentuk supaya pembaca dapat
melihat cara sebutan yang berbeza-beza apabila kata nama
yang berada dalam bentuk-bentuk tertentu bergabung
dengan dhamir.

24
Jenis-jenis tersebut ialah:

1. Jenis Pertama: Perkataan biasa. Kebanyakan perkataan

dalam pertuturan seharian dialek Mesir termasuk dalam
kategori ini. Perkataan ini berakhir dengan satu
konsonan1.

Huruf terakhirnya sahaja yang berbaris sukun, manakala

huruf sebelum terakhir tidak berbaris sukun. Seperti:

1
Dalam bahasa Arab, vokal dibahagikan kepada dua. Iaitu vokal panjang dan vokal
pendek. Vokal pendek merujuk kepada setiap baris yang berada pada huruf.
Contoh, perkataan ‫السال َُم‬. Baris pada huruf ‫س‬, ‫ل‬, dan ‫ م‬menerima baris. Jadi setiap
baris itu adalah vokal.

Vokal panjang merujuk kepada huruf ‫ا‬, ‫و‬, ‫ ي‬yang didahului oleh huruf yang
mempunyai baris yang sejenis dengannya. Sekiranya huruf alif, maka sebelumnya
huruf berbaris fathah, sekiranya ya‟ sebelumnya kasrah dan sekiranya waw maka
sebelumnya dhammah.

Sebagai contoh ‫سول‬ُ ‫الر‬. Huruf‫ و‬dalam perkataan ini adalah vokal panjang sebab
didahului oleh huruf berbaris ‫ الضمة‬yang merupakan sejenis dengannya.

Manakala, huruf konsonen pula adalah setiap huruf yang tidak berbaris.

25
 ْ‫اٌ َّ ْىرَة‬

2. Jenis Kedua: Perkataan yang berakhir dengan dua huruf

yang berbaris sukun berturut-turut. Dalam erti kata lain,
perkataan yang berakhir dengan dua konsonan.
Contohnya:

ًْ ‫ق‬
ْ َ‫اٌف‬

Perkataan ini berakhir dengan dua sukun iaitu sukun yang

berada pada huruf َ‫ اٌَل‬dan juga ‫اٌقاد‬.

3. Jenis Ketiga: Perkataan yang berakhir dengan ta’ al

marbutah secara umum. Seperti:
َِْٗ ‫اٌ َج ْض‬

4. Jenis Keempat: Perkataan yang berakhir dengan ta’ al

marbutah dan suku kata sebelum yang terakhirnya ialah

26
 vokal. Tidak kira vokal panjang(harf al-mad) atau pendek
(baris – tashkeel), kedua-dua nya termasuk dalam kategori
ini. Lihat contoh berikut:

‫ع ََل ِِ ْح‬
َ (Baca: Sa laa mah)
Perkataan ini mempunyai tiga suku kata.

Suku kata pertama: Sa

Suku kata kedua – sebelum terakhir: Laa
Suku kata ketiga - akhir: mah (ketika berada di akhir) atau
met2 (menjadi mudhaf).

2
Untuk perkataan yang berakhir dengan ta‟ al-marbutah (‫)ة‬, orang Arab tidak
menyebut huruf ta' marbuthah itu jika berada di akhir perkataan. Contohnya:

‫ عاٌْزة‬- Saya mahu (P)

ْ - Saya akan turun (P)
‫نازلة‬

Walaupun perkataan ini diakhiri huruf ta' akan tetapi dalam sebutan huruf itu
seolah-olah tidak ada. Sebutannya hanya akan menjadi:

27
‫„– عاٌْزا‬ayza
ْ - nazla
‫نازال‬

Begitu juga perkataan yang bersambung dengan perkataan selepasnya (biasanya

perkataan muannath yang diikuti dengan sifatnya selepas itu) yang kedua-duanya
ada ‫ أل‬seperti:

‫اللغةَالعربٌة‬.

‫المدٌنةَالمنورة‬

Sebutannya menjadi:

ْ ‫ اللُّغ‬- ellughal 'arabeyya

‫َالعر ِبٌَّا‬

‫ ْالمدٌِنَال ُمن َّورا‬- elmedinal munawwara

Akan tetapi ada juga keadaan yang mana ta' marbuthah dibunyikan.
Biasanya apabila perkataan yang mempunyai ta' marbuthah itu menjadi mudhaf.

Contohnya:

‫مدٌِنةَبدْر‬

28
 Suku kata yang terakhir adalah mah, jadi suku kata
sebelum terakhir adalah Laa. Suku kata ini berakhir
dengan vokal panjang (harf al-mad).

Manakala contoh perkataan yang suku kata sebelum

terakhirnya adalah vokal pendek (baris - tashkeel) adalah:

‫( ُِ ْؾ ِىٍَ ْح‬Sebut: Mush ki lah)

Perkataan ini juga mempunyai tiga suku kata:

ْ
ً‫منَ ِشدَّةَغض ِب‬
ّ ‫مح‬
‫طةَرمسٌس‬

Sebutannya menjadi:

Madinet Badr

Min syiddet ghadabi

Mahattet Ramsis

29
 Suku kata pertama: Mush
Suku kata kedua – sebelum akhir: Ki
Suku kata ketiga - akhir: Lah

5. Jenis Kelima: Perkataan yang mempunyai bentuk seperti

‫ – فَا ِعو‬berada atas wazan ini.

6. Jenis Keenam: Perkataan yang berakhir dengan vokal

panjang – sebelum akhirnya ialah huruf alif, waw atau
ْ َّ ‫ َج‬.
ya’. seperti ‫ َِضَ ا ْج‬, ْ‫ ِورَاب‬, ‫اي‬

Supaya pembaca dapat melihat sendiri perubahan-perubahan

yang berlaku pada setiap jenis perkataan ini, pembaca
disarankan untuk perhatikan dengan baik jadual bagi setiap
jenis perkataan di bawah dan sentiasa membuat latihan
sebutan.

30
Jenis Pertama: Perkataan Yang Berakhir dengan Satu
Konsonan

‫ٍَنرَة‬

Maktabi ٜ‫ٍَنرَ ِثــــ‬ ‫أٔا‬

Maktabak ‫ٍَنرَ َثل‬ َ ْٔ ‫إ‬

‫د‬

Maktabik ‫ٍَنرَ ِثل‬ ٟ‫إِ ْٔ ِر‬

Maktabu ٔ‫ٍَنرَث‬ َُّٛ ٘

Maktabha ‫ٍَنرَث َٖا‬ ٟ

َّ ِ٘

Maktabhum ٌٖ‫ٍَنرَث‬ َُّ ُ٘

Maktabkoo ٘‫ٍَنرَثن‬ ُٛ‫إ ْٔر‬

Maktabna ‫ٍَنرَثَْا‬ ‫إدٕا‬

31
Jika pembaca perhatikan, isim yang berada dalam kotak
berwarna oren, huruf terakhirnya3 mempunyai baris(tashkeel).
Berbeza dengan isim yang berada dalam kotak tidak berwarna,
huruf terakhirnya berbaris sukun.

Ini kerana dhamir yang bersambung dengan isim terbahagi

kepada dua jenis:

Pertama: Dhamir yang terdiri daripada satu huruf yang

berbaris sukun.

Kedua: Dhamir yang terdiri daripada dua huruf dan huruf

pertamanya mempunyai baris

Oleh itu, pembaca mendapati isim yang bersambung dengan

dhamir yang berbaris sukun dihidupkan baris akhirnya.
Manakala isim yang bersambung dengan dhamir yang huruf
pertamanya mempunyai baris, dimatikan huruf akhirnya.

3
Iaitu huruf ‫الباء‬.

32
Lihat contoh berikut:

ٔ‫ – ٍَنرَث‬Dhamir ini terdiri daripada satu huruf yang berbaris

sukun iaitu ْٗ‫ـــ‬, maka huruf akhir isim tersebut dibariskan.

‫ – ٍَنرَث َٖا‬Huruf pertama dalam dhamir ini iaitu َٖ mempunyai

baris, maka huruf akhir dalam isim tersebut dimatikan.

Penting: Kaedah ini terpakai dalam semua jenis perkataan

kecuali jenis yang kedua – akan diterangkan selepas ini.

Nota:

Untuk dhamir ‫ أد‬dan ٟ‫أر‬, dalam bahasa Arab Fusha adalah ‫َن‬
ِ Namun dalam dialek Mesir, huruf ‫ ْن‬bagi kedua-dua
dan juga ‫ن‬.
dhamir ini sentiasa sukun. Apa yang membezakan antara ‫أد‬
dan ٟ‫ أر‬adalah baris pada perkataan sebelumnya. Contoh:

‫أد‬
َ ‫َِ ْىرَثَ ْه‬

ٟ‫أ ِر‬ ‫َِ ْىرَ ِث ْه‬

*Perhatikan pada baris huruf ‫اٌثاء‬.

33
Jenis Kedua: Perkataan Yang Berakhir dengan Dua Konsonen

‫فَػو‬

Fasli ٜ‫فَػ ِيــــــ‬ ‫أٔا‬

Faslak ‫فَػيَــــل‬ َ ْٔ ‫إ‬

‫د‬

Faslik ‫فَػ ِيـــــل‬ ٟ‫ِإ ْٔ ِر‬

Faslu ٔ‫فَػيــــــ‬ َُّٛ ٘

Faslaha ‫فَػيَـــــ َٖا‬ ٟ

َّ ِ٘

Fasluhum ٌٖ‫فَػيــــــ‬ َُّ ُ٘

Fasluku ٘‫فَػيــــــــن‬ ُٛ‫إ ْٔر‬

Faslina ‫فَػ ِيـــَْا‬ ‫إدٕا‬

34
Jika pembaca perhatikan, isim dalam kotak berwarna oren,
kaedahnya masih sama seperti kaedah dalam perkataan jenis
pertama sebelum ini – isim yang bersambung dengan dhamir
yang berbaris sukun dihidupkan baris akhirnya.

Namun untuk isim yang berada dalam kotak berwarna putih

berbeza dengan kaedah sebelum ini. Walaupun bersambung
dengan dhamir yang huruf pertamanya mempunyai baris, huruf
terakhir bagi isim itu4 juga dibariskan. Isim ini bariskan dengan
baris yang sejenis dengan baris dhamir selepasnya kecuali
dhamir ‫ادْا‬. Contoh:

‫ا‬َٙ ‫ـ‬ ‫فَػيَ َٖا‬

ُْ ُٙ ‫ـ‬ ٌٖ‫فَػي‬

ٛ‫ـ ُى‬ ٘‫فَػين‬

4
Dalam contoh ini, merujuk kepada huruf ‫الالم‬.

35
Untuk dhamir ‫ ادٕا‬akhir perkataan yang bersambung
dengannya akan dibariskan dengan kasrah – disebabkan baris
kasrah lebih ringan daripada fathah. Contoh

Faslena ْ َ‫ف‬
‫ق ٍَِٕا‬

‘andena ‫َع ْٕ ِذَٔا‬

Filmena ‫ٍ َِّٕا‬١ْ ِ‫ف‬

*Perhatikan baris huruf terakhir dalam setiap perkataan. Huruf

terakhir perkataan adalah huruf sebelum dhamir ‫ ـَٕا‬dan
kesemuanya berbaris kasrah sepeti yang telah dinyatakan.

36
Jenis Ketiga: Perkataan yang Bersambung dengan Ta’ al-
Marbutah

‫َجش ٍَح‬

Gazmeti ِٜ‫َجش ٍِر‬ ‫أٔا‬

Gazmetak ‫َجش ٍِرَل‬ َ ْٔ ‫إ‬

‫د‬

Gazmtik ‫َجش ٍِرِل‬ ٟ‫إِ ْٔ ِر‬

Gazmetuh ٔ‫َجش ٍِر‬ َُّٛ ٘

Gazmetha ‫َجش ٍِر َٖا‬ ٟ

َّ ِ٘

Gazmethum ٌٖ‫َجش ٍِر‬ َُّ ُ٘

Gazmetko ٘‫َجش ٍِرن‬ ُٛ‫إ ْٔر‬

Gazmetna ‫َجش ٍِرَْا‬ ‫إدٕا‬

37
Perubahan berlaku pada baris huruf sebelum ta’ al marbutah, di
mana huruf tersebut yang asalnya5 berbaris fathah menjadi
kasrah. Dalam contoh ini merujuk kepada huruf ُ١ٌّ‫ا‬.

5
Sebelum idhafah atau dalam bahasa mudahnya, sebelum bersambung dengan
dhamir.

38
Jenis Keempat: Perkataan yang Berakhir dengan Ta’ al
Marbutah yang Suku Kata Sebelum Akhir Perkataan Berakhir
dengan Vokal6

‫( ٍط ِنيَح‬Sebut: Mush ki lah)

Perkataan ini mempunyai tiga suku kata, iaitu: mush, ki, lah.
Suku kata sebelum yang terakhir adalah ki dan suku kata ini
berakhir dengan vokal pendek.

Mush kil ti ِٜ‫ٍط ِنير‬ ‫أٔا‬

Mush kil tak ‫ٍط ِنيرَل‬ َ ْٔ ‫إ‬

‫د‬

Mush kil tik ‫ٍط ِنيرِل‬ ِٟ‫ِإ ْٔر‬

Mush kil tu ٔ‫ٍط ِنير‬ َُّٛ ٘

Mush kilet ha ‫ٍط ِن ِير َٖا‬ ٟ

َّ ِ٘

6
Lihat contoh yang telah diberikan sebelum ini supaya lebih jelas.

39
 Mush kilet hum ٌٖ‫ٍط ِن ِير‬ َُّ ُ٘

Mush kilet ko ٘‫ٍط ِن ِيرن‬ ُٛ‫إ ْٔر‬

Mush kilet na ‫ٍط ِن ِيرَْا‬ ‫إدٕا‬

Pembaca perhatikan perkataan yang berada dalam kotak oren,

huruf sebelum ta’ al-marbutah disukunkan. Berbeza dengan
perkataan-perkataan dalam kotak putih, huruf sebelum ta’ al-
marbutah dibariskan dengan baris kasrah.

40
‫س ََل ٍَح‬
َ (Sebut: Sa laa mah)

Perkataan ini mempunyai tiga suku kata, iaitu: sa, laa, mah.
Suku kata sebelum yang terakhir adalah laa dan suku kata ini
berakhir dengan vokal panjang.

Sa lam ti ِٟ‫ع ََل ِْر‬

َ ‫أٔا‬

Sa lam tak ‫ع ََل ِْر َْه‬

َ َ ْٔ ‫إ‬
‫د‬

Sa lam tik ‫ع ََل ِْ ِر ْه‬

َ ٟ‫ِإ ْٔ ِر‬

Sa lam tu ْٗ ُ ‫ع ََل ِْر‬

َ َُّٛ ٘

Sa lamet ha ‫ا‬َٙ ْ‫ع ََل ِِر‬

َ ٟ
َّ ِ٘

Sa lamet hum ُْ ُٙ ْ‫ع ََل ِِر‬

َ َُّ ُ٘

Sa lamet ko ٛ‫ع ََل ِِرْ ُى‬

َ ُٛ‫إ ْٔر‬

Sa lamet na ‫ع ََل ِِرَْٕا‬

َ ‫إدٕا‬

41
Juga seperti contoh sebelum ini, bagi perkataan yang berada
dalam kotak oren, huruf sebelum ta’ al-marbutah disukunkan.
Manakala perkataan-perkataan dalam kotak putih, huruf
sebelum ta’ al-marbutah dibariskan dengan baris kasrah.

42
‫( ِر َّجاىَح‬Sebut: Rig gaa lah)

Perkataan ini mempunyai tiga suku kata, iaitu: rig, gaa, lah.
Suku kata sebelum terakhir ialah gaa dan berakhir dengan
vokal panjang.

Rig gal ti ِٜ‫ِر َّجاىر‬ ‫أٔا‬

Rig gal tak ‫ِر َّجاىرَل‬ َ ْٔ ‫إ‬

‫د‬

Rig gal tik ‫ِر َّجاىرِل‬ ٟ‫ِإ ْٔ ِر‬

Rig gal tu ٔ‫ِر َّجاىر‬ َُّٛ ٘

Rig galet ha ‫ِر َّجا ِىر َٖا‬ ٟ

َّ ِ٘

Rig galet hum ٌٖ‫ِر َّجا ِىر‬ َُّ ُ٘

Rig galet ko ٘‫ِر َّجا ِىرن‬ ُٛ‫إ ْٔر‬

Ri galet na ‫ِر َّجا ِىرْا‬ ‫إدٕا‬

43
Jenis Kelima: Perkataan yang mempunyai bentuk seperti ‫فَا ِعو‬.

‫( َٗا ِىذ‬Sebut: Waa lid)

Wal di ِٞ‫ا ٌْذ‬َٚ ‫أٔا‬

Wal dak ‫ا ٌْذَ ْن‬َٚ َ ْٔ ‫إ‬

‫د‬

Wal dik ْ ‫ا ٌْذ‬َٚ

‫ِن‬ ِٟ‫ِإ ْٔر‬

Wal du ْٖ ُ‫ا ٌْذ‬َٚ َُّٛ ٘

Wa lid ha ‫ا ٌِ ْذَ٘ا‬َٚ ٟ
َّ ِ٘

Wa lid hum ُْ ُ٘ ‫ا ٌِ ْذ‬َٚ َُّ ُ٘

Wa lid ko ٛ‫ا ٌِ ْذ ُو‬َٚ ُٛ‫إ ْٔر‬

Wa lid na ‫ا ٌِ ْذَٔا‬َٚ ‫إدٕا‬

44
Penting: Untuk isim jenis ini, perubahan hanya berlaku bagi
isim yang berada dalam kotak oren. Perubahan yang berlaku
ialah, huruf sebelum akhir disukunkan.

* Huruf yang berwarna merah merupakan huruf sebelum akhir.

Begitu juga seperti contoh dibawah:

‫ادة‬
ِ ‫غ‬َ (Sebut: Saa hib)

Sah bi ٟ‫فادْ ِث‬

َ ‫أٔا‬

Sah bak ‫فادْ ثَ ْه‬

َ َ ْٔ ‫إ‬
‫د‬

Sah bik ‫فادْ ِث ْه‬

َ ٟ‫ِإ ْٔ ِر‬

Sah bu ْٗ ُ‫فادْ ث‬
َ َُّٛ ٘

Sa hib ha ‫ا‬َٙ ‫فا ِد ْث‬

َ ٟ
َّ ِ٘

Sa hib hum ُْ ُٙ ‫فا ِد ْث‬

َ َُّ ُ٘

45
‫‪Sa hib ko‬‬ ‫فا ِد ْث ُى‪ٛ‬‬
‫َ‬ ‫إ ْٔرُ‪ٛ‬‬

‫‪Sahebna‬‬ ‫فا ِد ْثَٕا‬

‫َ‬ ‫إدٕا‬

‫‪46‬‬
Jenis Keenam: Perkataan yang Berakhir dengan Vokal Panjang

Tidak ada apa-apa perubahan yang berlaku kepada isim dalam

bentuk ini.

Hanya perlu perhatikan huruf akhirnya sahaja seperti dalam

contoh-contoh sebelum ini. Iaitu isim yang bergabung dengan
dhamir yang huruf pertamanya sukun, dihidupkan baris
akhirnya. Manakala isim yang bergabung dengan dhamir yang
huruf pertamanya mempunyai baris (tashkeel), dimatikan huruf
akhirnya.

‫ٍَ َشاج‬

Ma zaa gi ٜ‫ٍَ َشا ِجــــ‬ ‫أٔا‬

Ma zaa gak ‫ٍَ َشا َجـــل‬ َ ْٔ ‫إ‬

‫د‬

Ma zaa gik ‫ٍَ َشا ِجـــل‬ ٟ‫ِإ ْٔ ِر‬

Ma zaa gu ٔ‫ٍَ َشاجـــ‬ َُّٛ ٘

47
 ‫‪Ma zag ha‬‬ ‫ٍَ َشاجـــ َٖا‬ ‫‪ٟ‬‬
‫ِ٘ َّ‬

‫‪Ma zag hum‬‬ ‫ٍَ َشاجــــٌٖ‬ ‫ُ٘ َُّ‬

‫‪Ma zag ko‬‬ ‫ٍَ َشاجــــن٘‬ ‫إ ْٔرُ‪ٛ‬‬

‫‪Ma zag na‬‬ ‫ٍَ َشاجـــَْا‬ ‫إدٕا‬

‫ِمرَاب‬

‫‪Ki taa bi‬‬ ‫ِمرَا ِتـــ‪ٜ‬‬ ‫أٔا‬

‫‪Ki taa bak‬‬ ‫ِمرَاتَـــل‬ ‫إ ْٔ َ‬

‫د‬

‫‪Ki taa bik‬‬ ‫ِمرَا ِتـــل‬ ‫ِإ ْٔرِ‪ٟ‬‬

‫‪Ki taa bu‬‬ ‫ِمرَاتـــٔ‬ ‫٘ َُّ‪ٛ‬‬

‫‪Ki tab ha‬‬ ‫ِمرَاتـــ َٖا‬ ‫‪ٟ‬‬

‫ِ٘ َّ‬

‫‪48‬‬
 ‫‪Ki tab hum‬‬ ‫ِمرَاتـــٌٖ‬ ‫ُ٘ َُّ‬

‫‪Ki tab ko‬‬ ‫ِمرَاتـــن٘‬ ‫إ ْٔرُ‪ٛ‬‬

‫‪Ki tab na‬‬ ‫ِمرَاتـــَْا‬ ‫إدٕا‬

‫َج ََاه‬

‫‪Ga maa li‬‬ ‫َج ََا ِىـــ‪ٜ‬‬ ‫أٔا‬

‫‪Ga maa lak‬‬ ‫َج ََاىَـــل‬ ‫إ ْٔ َ‬

‫د‬

‫‪Ga maa lik‬‬ ‫َج ََا ِىـــل‬ ‫ِإ ْٔرِ‪ٟ‬‬

‫‪Ga maa lu‬‬ ‫َج ََاىـــٔ‬ ‫٘ َُّ‪ٛ‬‬

‫‪Ga mal ha‬‬ ‫َج ََاىـــ َٖا‬ ‫‪ٟ‬‬

‫ِ٘ َّ‬

‫‪49‬‬
‫‪Ga mal hum‬‬ ‫َج ََاىـــٌٖ‬ ‫ُ٘ َُّ‬

‫‪Ga mal ko‬‬ ‫َج ََاىـــن٘‬ ‫إ ْٔرُ‪ٛ‬‬

‫‪Ga mal na‬‬ ‫َج ََاىـــَْا‬ ‫إدٕا‬

‫‪50‬‬
2.2.2. Dhamir yang Bersambung dengan Harf dan Zorof

Harf dan Zorof yang kerap digunakan dalam dialek Mesir ialah
seperti berikut:

ٍِِ – ‘dari’ dan beberapa makna lain.

Min ni ٍِِْٜ ‫أٔا‬

Min nak ‫ٍَِّْل‬ َ ْٔ ‫إ‬

‫د‬

Min nik ‫ٍِِْل‬ ٟ‫ِإ ْٔ ِر‬

Min nuh ٍُِّْٔ َُّٛ ٘

Min naha ‫ٍِْ َٖا‬ ٟ

َّ ِ٘

Min nuhum ٌٍُِّْٖ َُّ ُ٘

Min nuko ٘‫ٍُِّْن‬ ُٛ‫إ ْٔر‬

51
 Min ni na ‫ٍِِِْْا‬ ‫إدٕا‬

ْٓ ‫‘ – َع‬tentang, dari’ dan lain-lain makna.

Berikut pula adalah jadual perubahan bentuk ٓ‫ ع‬apabila

bersambung dengan dhamir.

‘anni ِّٟٕ‫َع‬ ‫أٔا‬

‘annak ‫َعَّٕ ْه‬ َ ْٔ ‫إ‬

‫د‬

‘annik ‫َعِّٕ ْه‬ ِٟ‫ِإ ْٔر‬

‘annuh ْٗ ٕ‫َع‬ َُّٛ ٘

‘anha ‫ا‬َٙ ْٕ ‫َع‬ ٟ

َّ ِ٘

‘anhum ُْ ُٙ ْٕ ‫َع‬ َُّ ُ٘

52
‘annuko ٛ‫َعٕ ُى‬ ُٛ‫إ ْٔر‬

‘annena ‫َعَِّٕٕا‬ ‫إدٕا‬

53
‫ – ِي‬untuk, kepada7, sehingga

Leyya ‫َّا‬١ٌِ / ٌِٟ ‫أٔا‬

Leek / Lak ‫ ٌَ ْه‬/ ‫ ْه‬١ٌِ َ ْٔ ‫إ‬

‫د‬

Liiki / Lik ‫ ْه‬١ٌِ / ٟ‫ ِى‬١ٌِ ٟ‫إِ ْٔ ِر‬

Liih / Lu ٌُْٗ / ْٗ ١ٌِ َُّٛ ٘

Lii ha / Laha ‫ا‬َٙ ٌَ / ‫ا‬ِٙ ١ٌِ ٟ

َّ ِ٘

Lii hum / Luhum ُْ ُٙ ٌُ / ُْ ُٙ ١ٌِ َُّ ُ٘

Lii ko / Luko ٛ‫ ٌُ ُى‬/ٛ‫ ُى‬١ٌِ ُٛ‫إ ْٔر‬

7
Amat jarang didapati dalam dialek Mesir, perkataan ٌٝ‫ إ‬digunakan. Kerana itu,
pembaca akan dapati dalam banyak keadaan, harf ‫ ِي‬hadir dengan membawa
maksud ٌٝ‫إ‬. Contohnya:
ْ ‫ع‬ِٛ ٌِ ‫د ِِ ْٓ ََٕ٘ا‬١ِ
Kelmarin, saya berjalan dari sini sehingga ke pusat bandar. – ‫ْظ‬ ْ ‫ا ِِْثَا ِسحْ ِِؾ‬
ْ‫اٌ َثٍَذ‬.

54
 Lii na / Lina ‫ ٌَِٕا‬/ ‫ِٕا‬١ٌِ ‫إدٕا‬

‫ب‬
ِ

Bi ‫َّا‬١‫ ِت‬/ ٟ‫ِت‬ ‫أٔا‬

Biik ‫ ْه‬١ِ‫ت‬ َ ْٔ ‫إ‬

‫د‬

Biiki ٟ‫ ِى‬١‫ِت‬ ِٟ‫ِإ ْٔر‬

Biih ْٗ ١‫ِت‬ َُّٛ ٘

Bii ha ‫ا‬َٙ ١ِ‫ت‬ ٟ

َّ ِ٘

Bii hum ُْ ُٙ ١‫ِت‬ َُّ ُ٘

Bii ko ٛ‫ ُى‬١‫ِت‬ ُٛ‫إ ْٔر‬

Bii na ‫َٕا‬١ِ‫ت‬ ‫إدٕا‬

55
ِٟ‫ف‬

Fiyya ‫َّا‬١‫ِف‬ ‫أٔا‬

Fiik ْ ِ‫ف‬
‫ه‬١ َ ْٔ ‫إ‬
‫د‬

Fiiki ٟ‫ ِى‬١ِ‫ف‬ ِٟ‫ِإ ْٔر‬

Fiih ْٗ ١ِ‫ف‬ َُّٛ ٘

Fii ha ‫ا‬َٙ ١ِ‫ف‬ ٟ

َّ ِ٘

Fii hum ُْ ُٙ ١‫ِف‬ َُّ ُ٘

Fii ko ْٛ ‫ ُى‬١ِ‫ف‬ ُٛ‫إ ْٔر‬

Fii na ‫َٕا‬١ِ‫ف‬ ‫إدٕا‬

56
ٍَٝ‫َع‬

‘alayya ‫َّا‬١ٍَ‫َع‬ ‫أٔا‬

‘aleyk ْ ‫َع‬
‫ه‬١ٍ َ ْٔ ‫إ‬
‫د‬

‘aley ki ٟ‫ ِى‬١ٍ‫َع‬ ِٟ‫ِإ ْٔر‬

‘aleyh ْٗ ١ٍ‫َع‬ َُّٛ ٘

‘aley ha ‫ا‬َٙ ١ٍ‫َع‬ ٟ

َّ ِ٘

‘aley hom ُْ ُٙ ١ٍ‫َع‬ َُّ ُ٘

‘aley ko ٛ‫ ُى‬١ٍَ‫غ‬ ُٛ‫إ ْٔر‬

‘aley na ‫َٕا‬١ٍ‫َع‬ ‫إدٕا‬

57
Manakala berkenaan dhamir yang bersambung dengan kata
kerja akan dibincangkan dalam bab Kata Kerja nanti
disebabkan perbincangannya yang agak panjang.

2.2.3. Kaedah Berkaitan ‘Ataf Dhamir

Dalam bahasa Arab Fusha, kaedah yang dinyatakan oleh para

ulama Nahu ialah isim zahir tidak elok (walaupun harus dan
dibolehkan) untuk di ‘atafkan kepada dhamir mustatir marfu'
tanpa sebarang pemisah.

Sebagaimana dalam Firman Allah:

َ‫ ُج َه ْاٌ َجَّٕح‬ْٚ َ‫ص‬َٚ َ‫َا آدَ َُ ا ْع ُى ْٓ أَّد‬٠ ‫لُ ٍَْٕا‬َٚ

Perkataan ‫جه‬ٚ‫ ص‬tidak di'atafkan terus kepada dhamir mustatir

yang ada pada fi'il ٓ‫اعى‬. Akan tetapi dihadirkan dhamir bariz8 ‫أٔد‬
sebagai pemisah supaya isim zahir ‫جه‬ٚ‫ ص‬dapat di'atafkan.

Dalam ayat biasa, kita katakan:

8
Dhamir (Kata Ganti Nama Diri) yang dapat dilihat - bukan mustatir/tersembunyi.

58
 َ َٚ َ‫ا ْرَ٘ةْ أَّد‬.
‫مَ َه‬٠ِ‫فذ‬

Jarang ditemui:

َ َٚ ْ‫ا ْرَ٘ة‬.
‫مَ ْه‬٠ِ‫فذ‬

Kaedah ini juga masih ada digunakan dalam Dialek Mesir dan
dialek-dialek Arab yang lain.

Sebagai contoh, kita boleh katakan:

"Kamu pergi turun dengan ayah kamu, cari adik kamu. Entah-
entah sesat ke apa."

ْ ‫ أَ ُخ‬ٍٝ‫ا َع‬ٚ‫ ُس‬َّٚ َ‫ن د‬ٛ

َ ‫ن ٌَ ْذ‬ٛ
ْٗ ‫ َال َدا َج‬َٚ ْٖ ُٛ ‫ِر‬٠ ْٓ ‫غ‬ ْ ُ‫أَت‬َٚ ‫ا ْٔ ِض ْي أَّد‬

ْٗ ‫ َال َدا َج‬َٚ ْٖ ُٛ‫ر‬٠ِ َ ْ‫ٌَذ‬

ْٓ ‫غ‬ ْ ‫أَ ُخ‬
‫ن‬ٛ ٍٝ‫ا َع‬ٚ‫ ُس‬َّٚ َ‫د‬ ْ ُ‫أَت‬َٚ
‫ن‬ٛ ‫أَّد‬ ‫ا ْٔ ِض ْي‬

Ke apa Dia Kalau Adik Pergi cari Dan ayah Kamu Pergi
ke(atau sesat tidak kamu kamu turun
apa-apa
berlaku

59
padanya)

Wala yituuh lahsan akhuuk dawwaruu Waabuuk enta inzil

haaga

Kesan daripada kaedah dalam bahasa Arab Fusha tadi, kita

hampir tidak akan temui orang Arab berkata,

ْ ُ‫أَت‬َٚ ‫ا ْٔ ِض ْي‬
‫ن‬ٛ

Akan tetapi, yang lebih elok dan digunakan secara meluas

adalah:

ْ ُ‫أَت‬َٚ َ‫ا ْٔ ِض ْي اّد‬

‫ن‬ٛ

Walaupun dibolehkan untuk 'athaf isim zahir kepada dhamir

mustatir marfu', tetapi penggunaan tersebut dianggap sebagai
tidak elok (ٓ‫ش اٌّغرذغ‬١‫ )غ‬oleh kebanyakan ulama Nahu.9

9
Awdah al-Masalik, Al-Nahw al-Wafi.

60
 BAB 3
Kata Tunjuk

Kata tunjuk dalam dialek Mesir hanya 5:

• 'Ini'. Digunakan ketika menunjuk

َ‫د ْه‬ kepada perkara yang bersifat

muzakkar. Padanan dalam bahasa
Arab Fusha adalah ‫هذا‬.

• 'Ini'. Digunakan ketika menunjuk

َ‫ي‬
ْ ‫ِد‬
kepada perkara yang bersifat
muannath. Padanan dalam
bahasa Arab Fusha adalah ‫ه ِذَِه‬.

• 'Ini'. Digunakan untuk menunjukkan

ْ ‫د‬
َ‫ُول‬ perkara yang banyak tanpa mengira
jantina. Padanannya dalam bahasa
Arab Fusha adalah ‫ هؤالء‬dan ‫أوالئك‬.

61
 ‫"• ِهنا‬Di sini."
ْ ‫"• ِهن‬Di sana."
َ‫اك‬
Ini merujuk kepada loghat yang digunakan di ibu kota
Kaherah. Ada juga beberapa loghat lain yang sangat masyhur di
Mesir, mereka menyebut perkataan ٓ‫ د‬dengan dawwat, ٛ‫د‬
dengan diyyat dan ‫ دٗه‬dengan doolat.

Manakala di beberapa bandar lain seperti al-Fayyoum, mereka

ْ ُ‫د‬.
gunakan ْٖ َ‫ذ‬٠‫ ِد‬, ٞ‫ ِذ‬٠‫ ِد‬dan juga ‫ي‬ٚ

Contoh penggunaan kata tunjuk dalam ayat:

1- Lelaki ini penipu!

ْ‫قاب‬
َّ َٔ ْٖ َ‫د‬ ًْ ‫اج‬
ِ ‫اٌش‬
َّ

62
 ini Lelaki
penipu
da Er Raa gil
Nassob

2- Saya nak kamu datang awal kali ini.

ِٞ
ْ ‫د‬ ْٖ ‫اٌ َّ َّش‬ ْ ‫تَ ْذ‬
ٞ‫س‬ ٟ‫ج‬١
ِ ِ‫ذ‬ ‫ضَ ْن‬٠ِ ‫َعا‬

Kali awal datang Saya nak

Ini.
kamu

El-Marra badri Tii gi ‘Aa yizak

Di

3- Geng itu selalu datang lambat.

‫ِِرْأ َ َّخ ْش‬ ٛ‫ج‬١
ِ ِ١ِ‫ت‬ ‫ ًّا‬٠ْ ‫دَا‬ ْ ‫د‬
‫ي‬ُٚ ‫اٌ َج َّا َع ْح‬

datang selalu itu Geng

Lambat.
Bi yii gu Dayman Dol El-
Mit akh
Gama’aa
khar

63
4- Maafkan saya, tolong angkat beg-beg itu dengan saya.
‫َا‬٠‫َِ َعا‬ ْ ‫د‬
‫ي‬ُٚ ْ ٕ‫اٌؾ‬
‫َظ‬ ْ ‫ِؽ‬
ً١ ‫ْد‬ َ ْٛ ٌَ
ْ ‫ع َّذ‬

Itu Beg-beg Angkat Excuse me

Dengan
(suruhan)
saya.
Di El Shunot Shiil Law
Ma ‘aa ya.
samaht

5- Beg ini berat.

ْٗ ٍَ١ٍ‫ذِم‬ ِٞ
ْ ‫د‬ َ ْٕ ‫ؾ‬
ْٗ‫ط‬ َّ ٌ‫ا‬

ini Beg
berat.
di El Shanto
Ti i ila
(huruf ‫ ق‬di sini
ditukarkan dengan
‫)أ‬

64
 6- Tadi dia ada di sini.
‫َِٕ٘ا‬ ْ ‫َو‬
ْ‫ا‬ َُّٛ ٘

Tadi Dia
Di sini
Kaan Huwwa
Hena

7- Di Kaherah sana, orang-orangnya sangat panas baran.

‫ِجذَّا‬ ‫ َّْح‬١‫ق ِث‬

َ ‫َع‬ ‫َاط‬
ْ ٌٕ‫ا‬ ْ‫اٌمَاِ٘شج‬ ٟ‫ِف‬ ْ ِٕ٘
‫َان‬

Panas Orang- Kaherah Di Di sana

Sangat!
Baran orangnya
‘asobiyyah El naas El fe henak
geddan
Qaherah

Nota:

Perkataan ‫ َّْح‬١‫ق ِث‬

َ ‫ َع‬adalah muannath kepada perkataan ّٟ ‫ق ِث‬
َ ‫َع‬
yang bermaksud “panas baran”. Dalam dialek Mesir,
perkataan ini kerap digunakan untuk menunjukkan makna

65
 panas baran. Bukanlah bermaksud racist sebagaimana
yang digunakan dalam bahasa Melayu. Racist dalam dialek
Mesir biasanya diungkapkan dengan ‫ َّْح‬٠‫س‬ٛ
ِ ‫ق‬ُ ْٕ ‫ع‬
ُ .

Persoalan:

Kenapa digunakan perkataan muannath (‫ َّْح‬١‫ق ِث‬

َ ‫ ) َع‬sebagai
ْ ٌَّٕ‫ ?ا‬Bukankah ‫اط‬
sifat kepada ‫اط‬ ْ ٌَّٕ‫ ا‬itu muzakkar?

Dalam dialek Mesir, perkataan ‫ اىَّْاص‬sentiasa digunakan

sebagai muannath. Kita akan dapati dalam percakapan
orang Mesir ayat-ayat seperti berikut:

“Ada orang kata …”

ْ ُ‫ِترْم‬
‫ي‬ٛ ‫َاط‬
ْ ٔ ْٗ ١ِ‫ف‬

Orang Ada
Berkata

66
 ْ ُ‫ تِرْم‬dimuannathkan kerana fa’ilnya ‫ٔاط‬
Kata kerja ‫ي‬ٛ
dalam dialek Mesir dianggap sebagai muannath.

67
 BAB 4
Pertanyaan Dalam Dialek Mesir

Dalam dialek Mesir, ayat pertanyaan boleh dibentuk daripada

ayat penyata dengan hanya mengubah intonasi suara tanpa
menggunakan apa-apa kata tanya. Ini kerana intonasi ayat
penyata agak mendatar. Manakala intonasi ayat pertanyaan
pula bersifat menaik.

Contohnya:

ْ‫َجاب‬ َُّٛ ٘
ًْ ‫األ َ ْو‬
Bawakan Dia
Makanan

Ayat ini boleh menjadi ayat penyata dan boleh juga menjadi
ayat pertanyaan.

Kita boleh katakan:

68
“Dia bawakan makanan.” Dengan intonasi agak mendatar
ketika ingin memberitahu maklumat bahawa seseorang telah
bawakan makanan.

Kita juga boleh katakan:

“Dia bawakan makanan?” Dengan intonasi sedikit menaik

apabila ingin bertanyakan adakah seseorang itu membawakan
makanan?

Selain itu, kita juga boleh membina ayat tanya dengan

menggunakan bantuan kata tanya. Kata tanya dalam dialek
Mesir pada kebiasaannya berada di akhir ayat. Namun dalam
beberapa keadaan tertentu juga boleh berada di pangkal ayat.

69
Antara kata tanya dalam dialek Mesir ialah:

Bila? Siapa? Bagaimana? Di Yang Mana

mana? Satu?

َٝ‫ا ِِْر‬ ْ ِِ
ٓ١ ٞ َّ
ْ ‫اص‬ ْ ِ‫ف‬
ٓ١ ْٟ ِٙ ْٔ َ‫أ‬

Imta Mien Ezzay? Fien? Anhi?

Kenapa? Apa? Berapa?

ْٗ ١ٌِ ْٗ ٠ِ‫ا‬ ‫َوا َْ؟‬

Leh? Eh? Berapa?

70
Contoh penggunaan kata tanya dalam ayat:

1- Hari lahir kamu(L) bila?

َ ِِ ‫ ْذ‬١ْ ‫ِع‬
‫؟‬َٝ‫َلدَ ْن ا ِِْر‬١
‫؟‬َٝ‫ا ِِْر‬ َ ِِ ‫ ْذ‬١ْ ‫ِع‬
‫َلدَ ْن‬١

Hari lahir kamu

Bila?
‘id milaadak
Imta

2- Siapa bersama saya (bercakap dengan saya)? (Situasi

dalam percakapan telefon)
ْ ِِ
‫ا؟‬١َ ‫ٓ َِ َع‬١
‫ا؟‬١َ ‫َِ َع‬ ْ ِِ
ٓ١

Siapa
Bersama saya?
mien
Ma ‘aa ya?

71
3- Macam mana kamu(P) masuk?
ْ ‫ ا َِّص‬ِٟ‫دَخ ٍَْر‬
‫؟‬ٞ
ْ ‫ا َِّص‬
‫؟‬ٞ ٟ‫دَخ ٍَْ ِر‬

Kamu(P) masuk
Macam mana?
dakhalti
Ezzay

4- Kamu tinggal di mana?

ْ ِ‫ لَا ِع ْذ ف‬/ ْٓ ‫عا ِو‬
‫ٓ؟‬١ َ
ْ ِ‫ف‬
‫ٓ؟‬١ ‫ لَا ِع ْذ‬/ ْٓ ‫عا ِو‬
َ

Kamu tinggal
Di mana?
Saa kin / Aa ‘id (‫ق‬->‫)أ‬
Fein?

72
5- Rumah kamu di tingkat mana?
ْ ‫ اٌذ‬ِٟٙ ْٔ َ‫ أ‬ْٟ ِ‫ؽ ٍمّر َْه ف‬
‫س‬ٚ َ
‫س‬ٚ
ْ ‫اٌذ‬ ِٟٙ ْٔ َ‫أ‬ ْٟ ‫ِف‬ ‫ؽ ٍمّر َْه‬
َ

Yang mana Di Rumah kamu

Tingkat
satu
Anhi Fi Sya’ etak
El dor

6- Kenapa macam ni?

‫ ْٗ ِوذَ ْٖ؟‬١ٌِ
‫ِوذَ ْٖ؟‬ ْٗ ١ٌِ

Kenapa
Macam ni?
leh
Keda?

73
 7- Kamu cakap apa?
ْ ُ‫تِرْم‬
‫ ْٗ؟‬٠‫ي ِإ‬ٛ
‫ ْٗ؟‬٠ِ‫إ‬ ْ ُ‫تِرْم‬
‫ي‬ٛ

Kamu cakap
Apa?
Bit ul
Eh?

8- Kamu nak berapa kilo Apple?

‫ ذُفّاحْ ؟‬ٍُٛ١‫ ْض َوا َْ ِو‬٠ِ ‫َعا‬

Apple? kilo berapa10 Kamu(L) nak

ٍُٛ١‫ِو‬ َْ ‫َوا‬ ‫ِ ْض‬٠‫َعا‬

ْ‫ذُفّاح‬

10
Kata tanya ‫ كام‬sememangnya dieja dengan begitu secara meluas dalam dialek
Mesir, memandangkan mereka memanjangkan sedikit vokal pada huruf ‫ك‬.
Sebutannya berbunyi kaam (sedikit panjang), dengan sedikit panjang. Bukan kam
(pendek).

74
 Kata tanya َ‫ وا‬digunakan untuk bertanyakan bilangan
sesuatu objek, orang, benda, timbangan dan lain-lain.
Namun, jika ingin bertanya tentang harga sesuatu, harf
ِ mesti ditambah sebelum َْ ‫ وا‬-> َْ ‫ ِت َىا‬. Contohnya:
‫ب‬

Sekilo epal berapa (harganya)?

‫ ذُفَّاحْ ِت َىا َْ؟‬ٍُٛ١‫ِو‬

berapa epal Sekilo
(harganya)?
ْ‫ذُفَّاح‬ ٍُٛ١‫ِو‬
َْ ‫تِ َىا‬

75
 Sekilo berapa (harganya)?

‫؟‬ٍُٛ١‫ِت َىا َْ اٌ ِى‬

Sekilo Berapa (harga)

َْ ‫ِت َىا‬
ٍُٛ١‫اٌ ِى‬

Perkataan َْ ‫ َوا‬juga hadir dalam dialek Mesir dengan

maksud ‘beberapa’ (bukan sebagai kata tanya).

Contohnya seperti:
“Saya akan buat beberapa panggilan kemudian saya
akan buat panggilan kepada kamu semula.”

76
 ِٟٔ‫ َ٘ َى ٍِّ َّ ْه ذَا‬َٚ ْٖ َ‫َ٘ ْع ِّ ًْ َوا َْ ُِ َى ْاٌ َّ ْح ِوذ‬
ِٟٔ‫ذَا‬ ‫َ٘ َى ٍِّ َّ ْه‬ َٚ ْٖ َ‫ِوذ‬ ‫ُِ َى ْاٌ َّ ْح‬ َْ ‫َوا‬ ًْ ِّ ‫َ٘ ْع‬

Saya kemudian (macam Panggilan Beberapa Saya

semula
akan tu) akan
call buat
kamu(L)

77
4.1. Penggunaan َ٘ ٕ dan َٜ ِٕ dalam pertanyaan

Dua dhamir ini ada ketikanya diletakkan di awal ayat

pertanyaan bagi tujuan menarik perhatian orang yang
ditanya. Dhamir yang digunakan bergantung kepada jenis
perkataan selepasnya. Sekiranya muzakkar, maka ‫هُو‬. Manakala
sekiranya muannath, maka ً
ََّ ‫ ِه‬.

Contohnya:

1- “Kenapa kamu tak beritahu saya dari awal?”

ْ ٍِ ْ‫ ْٗ َِالُ ٍْر‬١ٌِ ‫د‬

‫ ْي؟‬ِٚ ّ َ ‫ؼ ِِ ْٓ األ‬١ َ ْٔ ‫ ا‬َُّٛ ٘

‫ ْي‬ِٚ ّ َ ‫األ‬ ْٓ ِِ ْ ٍِ ْ‫َِالُ ٍْر‬

‫ؼ‬١ ْٗ ١ٌِ َ ْٔ ‫ا‬
‫د‬ َُّٛ ٘

Awal Dari Kamu tak Kenapa Kamu Eh

beritahu
saya

El Awwel Mi Ma ulte Leeh Enta Huwa

liish

78
2- “Stesen bas kat mana?”

ْ ِ‫ت‬ُٛ‫طحْ األُذ‬
‫ٓ؟‬١ِ‫ظ ف‬١ ّ ِ ‫ َِ َذ‬ٟ
َّ ِ٘

ٓ١ِ‫ف‬ ْ ِ‫ت‬ُٛ‫األُذ‬
‫ظ‬١ ْ‫طح‬
ّ ِ ‫َِ َذ‬ ٟ
َّ ِ٘

Kat mana ya? Bas Stesen Eh

Kat mana? El Utubiis Mahattet Hiyya

79
 BAB 5
Kata Kerja dalam Dialek Mesir

Sebagaimana dalam bahasa Arab Fusha, kata kerja dalam dialek

Mesir dari sudut masa sesuatu perbuatan dilakukan
dibahagikan kepada tiga, fi’il madhi (Arab: ٟ‫)اٌفعً اٌّاض‬, fi’il
mudhari’ (Arab: ‫ )اٌفعً اٌّضاسع‬dan juga fi’il amr (Arab: ‫)فعً األِش‬.

Namun, ada beberapa perubahan yang berlaku terhadap fi’il-

fi’il ini dalam dialek Mesir. Antaranya adalah seperti:

1- Perubahan baris pada fi’il madhi, َُ ِٙ َ‫ ف‬dalam Fusha menjadi

ُْ ِٙ ِ‫ ف‬dalam dialek.
ُ ُ ‫ ْىر‬٠َ dalam Fusha menjadi
2- Perubahan pada fi’il mudhari’, ‫ة‬
ْ‫ ْىرِة‬٠ِ dalam dialek, ًُ ‫ ْذ ُخ‬٠َ menjadi ًْ ‫ُ ْذ ُخ‬٠ dan lain-lain
perubahan.
3- Ada juga perkataan yang tidak berasal dari bahasa Arab
Fusha namun digunakan dalam dialek Mesir dan
mengalami konjugasi ataupun tasrif sebagaimana kata

80
 kerja lain dalam bahasa Arab. Seperti ‫“ ؽاف‬lihat”, ‫َؼ‬
ّ ‫خ‬
“masuk” dan lain-lain.
4- Ada juga perkataan yang berasal dari bahasa Inggeris,
seperti ًِْ ‫ َو ْٕغ‬yang bermaksud cancel. Perkataan ini juga
boleh mengalami konjugasi tasrif menjadi ًِْ ‫ أ َو ْٕغ‬yang
bermaksud saya cancel,ًِْ ‫ َى ْٕغ‬٠ِ dan lain-lain.

Terdapat banyak lagi perkataan-perkataan dari bahasa

Inggeris yang digunakan secara meluas dalam dialek Mesir
ini. InsyaAllah kita akan terdedah kepada perkataan-
perkataan seperti ini apabila kita mula banyakkan
mendengar dan memerhati pertuturan Arab Mesir nanti.

Namun untuk perhatian, bukan semua lapisan

masyarakat menggunakan dan memahami gaya bahasa
ini. Gaya bahasa seperti ini biasanya digunakan oleh
golongan muda yang berpendidikan dan terdedah kepada
media sosial, golongan berada dan yang seangkatan
dengannya.

81
 5- Sebagaimana kata ganti nama dalam dialek Mesir hanya
ada lapan, konjugasi atau tasrif fi’il juga hanya untuk lapan
dhamir tersebut sahaja. Bukan 14 seperti dalam bahasa
Arab Fusha.

Tidak ada kaedah tertentu yang terpakai untuk menentukan

perubahan dan perbezaan baris dalam kata kerja. Seandainya
ada, kaedah itu masih bersifat ‘kebanyakan’ dan tidak terpakai
pada kesemuanya.

Namun, satu prinsip yang boleh dipegang dalam mempelajari

dialek Mesir ialah perubahan baris atau huruf yang berlaku
kebanyakannya bertujuan untuk meringankan sebutan bagi
penutur asli. Sengaja penulis sebutkan “ringan sebutan bagi
penutur asli” kerana andainya sesuatu perkataan ringan disebut
oleh bukan penutur asli, belum tentu ringan bagi penutur asli.

Bagi memudahkan pembaca, penulis telah mengumpul

beberapa kata kerja penting digunakan dalam dialek Mesir
disertakan dengan baris dan contoh ayat untuk setiap kata
82
kerja dalam buku “Kata Kerja Penting” dalam Kit Dialek Mesir
ini.

Penting:

Asas yang sangat penting untuk dikuasai ialah perubahan yang

berlaku kepada setiap fi’il apabila bersambung dengan dhamir-
dhamir tertentu.

Apabila pembaca dapat menguasai perkara ini dengan baik

barulah pembaca akan dapat menggunakannya dalam ayat
dengan betul dan maklumat-maklumat lain akan bertambah
dalam diri pembaca dari semasa ke semasa seiring dengan
usaha pembaca memperbanyak latihan membaca, mendengar,
bercakap dan menulis dalam dialek Mesir.

83
5.1. Fi’il Madhi (Arab : ٜ‫)اىفعو اىَاض‬

Contoh tasrif Fi’il Madhi dalam dialek Mesir:

ْ‫ِؽ ِشب‬

(Minum)

Shi ribt ‫ض ِزتد‬

ِ ‫أٔا‬

Shi ribt ‫ض ِزتد‬

ِ َ ْٔ ‫إ‬
‫د‬

Shi rib ti ِٜ‫ض ِزتر‬

ِ ِٟ‫ِإ ْٔر‬

Shi rib to ٘‫ض ِزتر‬

ِ ُٛ‫إ ْٔر‬

Shi rib ‫ض ِزب‬

ِ َُّٛ ٘

Shir bit ‫ضز ِتد‬

ِ ٟ
َّ ِ٘

Shir bu ‫ضزت٘ا‬
ِ َُّ ُ٘

84
 Shi rib na ‫ض ِزتَْا‬
ِ ‫إدٕا‬

*Perhatikan setiap perubahan yang berlaku pada setiap kata

kerja dengan baik. Terutamanya perubahan yang berlaku di
bahagian akhir kata kerja.

Penjelasan:

1- Kata kerja ‫ض ِزتد‬

ِ kelihatan sama untuk dhamir ‫ أٔا‬dan ‫أٔد‬.
َ
Sedangkan dalam bahasa Arab Fusha ada bezanya. Iaitu
pada baris ‫خ‬.

Untuk ‫أٔا‬, kita katakan ُ‫ؽ ِش ْتد‬

َ dengan dhammah pada huruf
ta’, manakala untuk ‫أٔد‬
َ kita katakan ‫د‬
َ ‫ؽ ِش ْت‬
َ dengan fathah
pada huruf ta’. Namun, oleh kerana baris terakhir dalam fi’il
ini dimatikan/disukunkan maka ianya kelihatan seperti
sama.

85
 Apabila pembaca dapat fahami perkara ini dengan baik,
pembaca sendiri dapat dengan mudah membezakan antara
‫ض ِزتد‬
ِ yang digunakan untuk ‫ أٔا‬dan juga yang digunakan
untuk ‫أٔد‬.
َ

2- Kata kerja ِٜ‫ض ِزتر‬

ِ digunakan untuk pihak kedua wanita yang
berseorangan iaitu; ِٜ‫إّر‬. Untuk kata kerja ini, hanya huruf ٞ
ditambah di akhir fi’il dan huruf sebelum ٞ dikasrahkan
supaya sesuai dengannya. Berbeza dengan bahasa Arab
Fusha, di mana kata kerja untuk dhamir ‫د‬
ِ ٔ‫ إ‬ini hanya dengan
menambah huruf ‫خ‬
ِ berbaris kasrah, tanpa huruf ٞ.

3- Kata kerja ٘‫ض ِزتر‬

ِ pula padanannya dalam bahasa Arab Fusha
adalah ُْ ُ ‫ؽشتر‬. Bezanya, dalam dialek Mesir, huruf َ di
akhirnya digantikan dengan huruf ٚ. Tujuannya ialah untuk
meringankan sebutan.

86
4- Kata kerja ‫ض ِزب‬
ِ (untuk َُّٛ ٘) pula hanya berbeza pada huruf ‫ِش‬
sahaja – dalam Fusha difathahkan. Kemudian, baris akhirnya
pula disukunkan.

5- Kata kerja ‫ضزتِد‬

ِ digunakan untuk ٟ٘. Merujuk kepada pihak
ketiga perempuan berseorangan. Huruf ta’ ditambah di
akhir fi’il untuk menunjukkan pelakunya adalah perempuan.
Huruf ta’ ini dinamakan oleh ulama bahasa sebagai ta’ al-
ta’nith al-sakinah (Arab: ‫ث اٌغاوٕح‬١ٔ‫ – ذاء اٌرأ‬ta’ berbaris sukun
yan digunakan untuk perempuan).

Sukun yang berada pada ta’ ini ialah sukun yang asli – ianya
bukan berlaku disebabkan berhenti atau asalnya
mempunyai baris kemudian dimatikan dalam percakapan.

Berbeza dengan ta’ untuk dhamir ‫ أٔا‬dan ‫أٔد‬.

َ Ini kerana ta’
untuk dhamir ‫ أٔا‬dan ‫أٔد‬
َ ini asalnya masing-masing berbaris
dhammah dan juga fathah, kemudian disukunkan kerana
berada di akhir perkataan.

87
 Kerana itu pembaca dapati, huruf ‫ اٌثاء‬untuk ٟ٘ (‫ضز ِتد‬
ِ )
berbaris kasrah manakala untuk ‫ أٔا‬dan ‫ض ِزتد( أٔد‬
ِ ) pula
sukun.

Untuk memahami perkara ini dengan lebih terperinci,

pembaca mestilah memahami satu konsep dalam bahasa
Arab Fusha.

Dalam bahasa Arab Fusha, asal untuk ketiga-tiga fi’il ini

adalah:

ِٟ
َ ٘ ‫أٔد‬
َ ‫أٔا‬

ْ ‫ؽ َِش َت‬
‫د‬ ‫ْد‬
َ ‫ؽ َِشت‬ ُ‫ؽ َِشتْد‬

Huruf ‫ ب‬untuk ‫ أٔا‬dan ‫أٔد‬

َ disukunkan kerana ianya bersambung
dengan huruf ta’ yang mempunyai baris. Ini merupakan kaedah

88
penting dalam bahasa Arab di mana tidak boleh berlaku 4
huruf yang mempunyai baris (Arab: ‫و‬ٞ‫ )اىرطن‬secara berturut-
turut dalam satu perkataan.

Sekiranya huruf ‫ ب‬dalam kedua-dua fi’il ini11 kekal dalam

keadaan kasrah, maka akan berlakulah keadaan 4 huruf
mempunyai baris secara berturut-turut dan ini bertentangan
dengan kaedah. Oleh kerana itu, huruf ‫ ب‬terpaksa disukunkan.

Berbeza dengan ta’ untuk ٟ٘. Ta’ ini sememangnya berada

dalam keadaan sukun12, maka tiadalah keperluan untuk
mensukunkan huruf akhir fi’il (iaitu huruf ‫ )ب‬disebabkan tidak
ada kemungkinan untuk berlaku keadaan yang 4 huruf yang
mempunyai baris dalam satu perkataan yang sama.

Setelah memahami konsep bahasa Arab Fusha ini dengan baik,

kita berbalik kepada dialek Mesir.

11
Merujuk kepada َُ‫ ش َِربْت‬dan َ‫ش َِربْت‬.
12
Sebagaimana yang dinyatakan sebelum ini, ta‟ ini dinamakan oleh ulama bahasa
sebagai ‫تاءَالتأنٌثَالساكنة‬.

89
Lihat dua fi’il dalam Fusha berikut:

‫أٔد‬
َ ‫أٔا‬

‫ْد‬
َ ‫ؽ َِشت‬ ُ‫ؽ َِشتْد‬

Dalam pertuturan, huruf terakhir dalam perkataan itu mesti

disukunkan. Maka jadilah ‫ ض َِزتد‬untuk kedua-dua fi’il. Kelihatan
sama. Kemudian, oleh kerana baris fathah agak berat bagi
orang Arab, maka baris fathah pada huruf ‫ ش‬dikasrahkan –
untuk tujuan meringankan. Maka jadilah seperti berikut:

‫أٔد‬
َ ‫أٔا‬

ْ ‫ِؽ ِشت‬
‫ْد‬ ْ ‫ِؽ ِشت‬
‫ْد‬

Begitu juga untuk kata kerja ‫ضـــ ِز َتد‬

َ dikasrahkan semua huruf ‫ػ‬
dan ‫ ب‬maka jadilah, ‫ضــــــ ِزتِد‬
ِ .

90
Persoalan: Bagaimana dari ‫ضــــــ ِزتِد‬
ِ boleh menjadi ‫ضـــزتِد‬
ِ ?
Kenapakah baris huruf ‫ ر‬disukunkan?

Huruf ‫ س‬disukunkan untuk meringankan sebutan. Bukankah

‫ضــــــ ِز ِتد‬
ِ apabila disebut dengan pantas dan berkali-kali,
bunyinya sama sahaja dengan ‫ضـــزتِد‬
ِ ?

6- Kata kerja ‫ضزت٘ا‬

ِ hampir sama sahaja dengan bahasa Arab
Fusha. Bezanya hanya pada baris huruf dan huruf ‫ ر‬dan ‫ش‬
disukunkan untuk tujuan meringankan sebutan.

7- Kata kerja ‫ض ِزتَْا‬

ِ – Perubahan yang berlaku ialah huruf ‫ش‬
dikasrahkan untuk tujuan meringankan sebutan.

Berdasarkan jadual dan penjelasan ini, tekuni dengan teliti

beberapa lagi fi’il madhi dalam jadual-jadual berikut:

91
ْ‫ِسوِة‬

(Tunggang, tumpang atau naik sesuatu kenderaan)

Ri kibt ْ ‫ِس ِوث‬

‫ْد‬ ‫أٔا‬

Ri kibt ْ ‫ِس ِوث‬

‫ْد‬ َ ْٔ ‫إ‬
‫د‬

Ri kib ti ٟ‫ِس ِو ْث ِر‬ ٟ‫ِإ ْٔ ِر‬

Ri kib to ُٛ‫ِس ِو ْثر‬ ُٛ‫إ ْٔر‬

Ri kib ْ‫ِسوِة‬ َُّٛ ٘

Rik bit ْ ‫ِس ْو ِث‬

‫د‬ ٟ
َّ ِ٘

Rik bu ُٛ‫ِس ْوث‬ َُّ ُ٘

Ri kib na ‫ِس ِو ْثَٕا‬ ‫إدٕا‬

92
‫ف‬
ْ ‫ِع ِش‬

(Tahu)

‘I rift ْ ‫ِع ِش ْف‬

‫د‬ ‫أٔا‬

‘I rift ْ ‫ِع ِش ْف‬

‫د‬ َ ْٔ ‫إ‬
‫د‬

‘I rifi ٟ‫ِع ِش ْف ِر‬ ٟ‫ِإ ْٔ ِر‬

‘I rifto ُٛ‫ِع ِش ْفر‬ ُٛ‫إ ْٔر‬

‘I rif ‫ف‬
ْ ‫ِع ِش‬ َُّٛ ٘

‘Ir fit ْ ِ‫ِع ْشف‬

‫د‬ ٟ
َّ ِ٘

‘Ir fu ُٛ‫ِع ْشف‬ َُّ ُ٘

‘I rif na ‫ِع ِش ْفَٕا‬ ‫إدٕا‬

93
‫َاف‬
ْ ‫ؽ‬

(Lihat)

Shuft ْ ‫ ْف‬ٛ‫ؽ‬
‫د‬ ُ ‫أٔا‬

Shuft ْ ‫ ْف‬ٛ‫ؽ‬
‫د‬ ُ َ ْٔ ‫إ‬
‫د‬

Shuf ti ٟ‫ ْف ِر‬ٛ‫ؽ‬
ُ ٟ‫ِإ ْٔ ِر‬

Shuf to ُٛ‫ ْفر‬ٛ‫ؽ‬

ُ ُٛ‫إ ْٔر‬

Shaf ‫َاف‬
ْ ‫ؽ‬ َُّٛ ٘

Sha fet ْ ِ‫ؽَاف‬

‫د‬ ٟ
َّ ِ٘

Sha fu ُٛ‫ؽَاف‬ َُّ ُ٘

Shuf na ‫ ْفَٕا‬ٛ‫ؽ‬
ُ ‫إدٕا‬

94
َّٜ‫عذ‬

(Lintas, berlalu, singgah)

‘addeyt ْ ٠َّ‫َعذ‬
‫ْد‬ ‫أٔا‬

‘addeyt ْ ٠َّ‫َعذ‬
‫ْد‬ َ ْٔ ‫إ‬
‫د‬

‘addeyti ٟ‫ ِر‬٠ْ َّ‫َعذ‬ ٟ‫ِإ ْٔ ِر‬

‘addey tu ُٛ‫ر‬٠ْ َّ‫َعذ‬ ُٛ‫إ ْٔر‬

‘adda َّٜ‫َعذ‬ َُّٛ ٘

‘addet ْ ّ‫َعذ‬
‫ِخ‬ ٟ
َّ ِ٘

‘addu ٚ‫َعذ‬ َُّ ُ٘

‘addey na ‫َٕا‬٠ْ َّ‫َعذ‬ ‫إدٕا‬

95
Contoh ayat yang menggunakan fi’il madhi:

Contoh 1

“Puan Fatimah dah pergi.”

‫د‬ِٞ ‫اط َّ ْح ٍِط‬

ْ َ‫َِذَا َْ ف‬

‫د‬ِٞ ‫ٍِط‬ ‫اط َّ ْح‬

ْ َ‫ف‬ َْ ‫َِذَا‬

Telah pergi (dari Fatimah Puan

sesuatu tempat)

Mish yit Fatma Madaam

Nota:

Perkataan ِٟ‫( َِؾ‬Baca: mishi) ataupun dalam Fusha َٝ‫ َِؾ‬bukan

sahaja bererti ‘berjalan’, antara maknanya juga adalah ‘pergi’
dari sesuatu tempat.

96
Contoh 2

“Mimpi ngeri telah berlalu.”

َّٙ‫عذ‬ ْ ُ‫اٌ َىات‬

َ ‫ط‬ٛ

َّٙ‫عذ‬
َ ْ ُ‫اٌ َىات‬
‫ط‬ٛ

berlalu Mimpi ngeri

‘adda Ekkabuus

Nota:

Perkataan َّٜ‫ َعذ‬mempunyai sekurang-kurangnya tiga makna.

ْ ‫ط‬
Pertama, ‘lintas’, seperti melintas jalan (‫ك‬٠‫ش‬ َ ٌ‫ ا‬َّٜ‫) َعذ‬. Kedua,
‘singgah’. Namun, untuk makna ‘singgah’ kata kerja ini mesti
datang dengan harf ٍَٝ‫ َع‬. Ketiga, ‘berlalu’, seperti berlalunya
sesuatu perkara atau tempat. Untuk contoh berlalunya sesuatu
perkara atau kejadian ialah seperti ayat yang dinyatakan di

97
atas. Manakala untuk contoh ‘melintas’ dan ‘singgah’ sila
perhatikan contoh-contoh berikut:

1- “Kami telah melintas ke jalan yang sebelah sana.”

ْٗ ١َ ْٔ ‫ ْح اٌرَا‬١َ ْ‫َْا ٌٍَِّٕاد‬ٝ‫عَذ‬
ْٗ ١َ ْٔ ‫اٌرَا‬ ‫ ْح‬١َ ْ‫ٌٍَِّٕاد‬ ‫َٕا‬٠ْ ّ‫َعذ‬

Ke arah / bahagian Kami telah lintas

Yang satu lagi
Lin nahya ‘addeyna
Tan-ya.

2- “Saya akan singgah ke tempat kamu, lebih kurang Zohor.

Boleh?”
‫ِ ْٕفَع؟‬٠ ،،‫ ْش‬ْٙ ‫ اٌض‬ٍَٝ‫ه َع‬١ٍ‫ َع‬ِٛ‫َٕعَذ‬
‫ ْٕفَع‬٠ِ ‫ ْش‬ْٙ ‫اٌض‬ ٍَٝ‫َع‬ ‫ه‬١ٍ‫َع‬ ِّٞ‫َ٘ َعذ‬

Waktu Lebih Tempat Saya akan

Boleh?
zohor kurang kamu singgah

El duhr ‘ala ‘aleyk Ha ‘addi

Yenfa’?

98
 3- Dalam situasi kita berada di atas bas, kemudian ada orang
tanya, “ el-‘Atabah sudah lepas ke?”. Untuk bertanya ayat
ini dalam dialek Mesir kita katakan:
‫اٌعَرَثَ ْح عَذِخ؟‬
ْ ّ‫َعذ‬
‫ِخ‬ ْ‫اٌ َعرَ َثح‬

El ‘Atabah
Dah lepas ke?
El ‘ataba
‘addet?

5.2. Fi’il Mudhari’ (‫ )اىفعو اىَضارع‬dalam Dialek Mesir

Berikut antara perbezaan umum antara fi’il mudhari’ dalam

dialek Mesir dan bahasa Arab Fusha. Antaranya adalah:

1- Kebanyakan huruf pertama fi’il mudhari’ akan bermula

dengan baris kasrah kecuali untuk dhamir ‫أٔا‬. Contohnya:
ْ ‫ ْذ ِس‬٠ِ – ْ‫ ْش َوة‬٠ِ - ْ‫ ْؾ َشب‬٠ِ
ْ‫ح‬ٚ‫ ُش‬٠ِ – ‫ط‬

99
 2- Sesetengah fi’il yang huruf ketiganya berbaris dhammah,
huruf mudhara’ah (selain ‫ )أٔا‬akan berbaris dhammah
juga. Contohnya:
‫ذخو‬ٝ

Sebagaimana fi’il madhi, tasrif fi’il mudhari’ dalam dialek Mesir

juga untuk lapan dhamir sahaja. Perhatikan jadual di bawah:

ْ‫ِ ْش َوة‬٠

Ar kab ْ‫أَ ْس َوة‬ ‫أٔا‬

Tir kab ْ‫ذِ ْش َوة‬ َ ْٔ ‫إ‬

‫د‬

Tir kabi ٟ‫ذِ ْش َو ِث‬ ِٟ‫ِإ ْٔر‬

Tir kabu ُٛ‫ذِ ْش َوث‬ ُٛ‫إ ْٔر‬

Yir kab ْ‫ ْش َوة‬٠ِ َُّٛ ٘

Tir kab ْ‫ِذ ْش َوة‬ ٟ

َّ ِ٘

100
 Yir kabu ُٛ‫ِ ْش َوث‬٠ َُّ ُ٘

Nir kab ْ‫ِٔ ْش َوة‬ ‫إدٕا‬

Setelah memerhatikan jadual ini dengan baik, pembaca dapat

memahami bahawa:

1- Akhir fi’il mudhari, selain ‫ األفعاي اٌخّغح‬disukunkan dalam

apa sahaja keadaan.
2- Kebanyakan huruf mudhara’ah (‫د‬٠‫ )ٔأ‬yang berada di awal
fi’il berbaris kasrah, kecuali ‫ أ‬untuk ‫ أٔا‬dan sesetengah fi’il
yang huruf ketiganya berbaris dhammah.
3- Huruf ُ pada akhir al-af’al al khamsah tidak disebut /
tiada.

Sebagai latihan, baca dan perhatikan jadual-jadual berikut

dengan baik:

101
‫ِس َٖز‬ٝ

(Berjaga malam)

As har ‫ ْش‬َٙ ‫أَ ْع‬ ‫أٔا‬

Tis har ‫ ْش‬َٙ ‫ذِ ْغ‬ َ ْٔ ‫إ‬

‫د‬

Tis ha ri ٞ‫ ِش‬َٙ ‫ِذ ْغ‬ ٟ‫ِإ ْٔ ِر‬

Tis ha ru ٚ‫ ُش‬َٙ ‫ذِ ْغ‬ ُٛ‫إ ْٔر‬

Yis har ‫ ْش‬َٙ ‫ ْغ‬٠ِ َُّٛ ٘

Tis har ‫ ْش‬َٙ ‫ذِ ْغ‬ ٟ

َّ ِ٘

Yis ha ru ٚ‫ ُش‬َٙ ‫ ْغ‬٠ِ َُّ ُ٘

Nis har ‫ ْش‬َٙ ‫ِٔ ْغ‬ ‫إدٕا‬

102
‫و‬ِٞ‫ِط‬ٝ

(Angkat, tanggung, padam)

Ashil ْ ‫أَ ِؽ‬

ً١ ‫أٔا‬

Ti shil ْ ‫ذِؾ‬
ً١ِ َ ْٔ ‫إ‬
‫د‬

Ti shi li ٍِٟ ١ِ‫ِذؾ‬ ٟ‫ِإ ْٔ ِر‬

Ti shi lu ٍُٛ١ِ‫ذِؾ‬ ُٛ‫إ ْٔر‬

Yi shil ْ ‫ؾ‬٠ِ
ً١ِ َُّٛ ٘

Ti shil ْ ‫ذِؾ‬
ً١ِ ٟ
َّ ِ٘

Yi shi lu ٍُٛ١ِ‫ؾ‬٠ِ َُّ ُ٘

Ni shil ْ ‫ِٔؾ‬
ً١ِ ‫إدٕا‬

103
5.3. Tambahan Huruf ‫ ِب‬Berbaris Kasrah di Awal
Fi’il Mudhari’

Huruf ‫ب‬
ِ berbaris kasrah digunakan di awal fi’il mudhari’ pada
dua keadaan:

1- Pada fi’il yang menunjukkan perbuatan yang masih sedang

dilakukan ketika ketika kata-kata itu diucapkan
(Progressive Action). Contohnya seperti:

“Dia (P) sedang panaskan makanan untuk ayahnya.”

13
‫َ٘ا‬ُٛ‫غ َّخ ْٓ األ َ ْوً ألَت‬
َ ْ‫ ِتر‬ٟ
َّ ِ٘
‫َ٘ا‬ُٛ‫أَت‬ ‫ِي‬ ً‫األ َ ْو‬ َ ْ‫ِتر‬
ْٓ ‫غ َّخ‬ ٟ
َّ ِ٘

untuk makanan Sedang Dia (P)

ayahnya
panaskan

13
Berbeza dengan bahasa Arab Fusha, apabila al-asma‟ al-khamsah seperti ‫أبو‬
berada pada keadaan majrur kerana idhafah atau harf al-jar, huruf ‫ و‬ditukar kepada
‫ ي‬sebagai alamat al-jar. Dalam dialek Mesir, perkataan seperti ‫أبو‬, ‫ ح ُمو‬tetap
digunakan dalam keadaan marfu‟ dan tidak terkesan dengan kedudukan I‟rab.

104
2- Pada fi’il yang menunjukkan perbuatan yang sentiasa atau
kerap dilakukan (Habitual Action). Contohnya seperti:

“Budak lelaki ini selalu(sentiasa) pegang telefon saja.”

ْ ‫ط‬
‫ي‬ٛ ُ ٍَٝ‫ً ع‬٠‫ا‬
ْ َ‫ت‬ُّٛ ٌ‫ِه ا‬
ْ ‫ِ ّْغ‬١ِ‫ا ْد دَ ْٖ ت‬ٌٛ‫ا‬
َ
ْ ‫ط‬
‫ي‬ٛ ُ ٍَٝ‫ع‬ ْ َ‫ت‬ُّٛ ٌ‫ا‬
ً٠‫ا‬ ْ ‫ِ ّْغ‬١ِ‫ت‬
‫ِه‬ ْٖ َ‫د‬ ْ‫اد‬ٌٛ‫ا‬
َ

Telefon pegang ini Budak

sentiasa
bimbit lelaki

“Saya selalu ziarah nenek saya di kampung.”

ْ ‫ ًّا تَ ُض‬٠ْ ‫أََٔا دَا‬

‫ اٌثٍََ ْذ‬ِٟ‫ ف‬ِٟ‫س ِجذَّذ‬ٚ
ْ‫اٌثٍََذ‬ ِٟ‫ف‬ ِٟ‫ِجذَّذ‬ ْ ‫تَ ُض‬
‫س‬ٚ ‫ ًّا‬٠ْ ‫دَا‬ ‫أََٔا‬

di Nenek ziarah selalu Saya

Kampong.
saya

105
Nota:

ْ ‫ َت ُض‬, huruf alif

Jika pembaca perhatikan pada kata kerja ‫س‬ٚ
selepas ‫ ب‬dibuang. Asalnya ‫س‬ٚ‫أص‬, kemudian apabila
dimasuki huruf ‫ب‬, maka huruf ‫ أ‬dibuang. Ianya tidak
ْ ‫ تَأ ْ ُص‬atau ‫س‬ٚ
menjadi ‫س‬ٚ ُ َ‫ت‬. Kaedah ini berlaku pada semua
ْ ‫اص‬
fi’il mudhari’ untuk ‫ أّا‬yang bersambung dengan ‫ب‬.

Persoalan:
Kenapa huruf ‫ األٌف‬dalam kata kerja seperti ‫ تَامو‬masih
ada?

Huruf ‫ ا‬ini masih ada kerana asalnya ialah alif mad (‫) آ‬
dalam kata kerja ًْ ‫ – آ ُو‬sebelum dimasuki ‫ب‬.

Manakala kata kerja yang lain, tiada ‫ األٌف‬selepas ‫ ب‬kerana

asalnya ialah hamzah al-qat’ (‫ )أ‬dan bukan lah huruf alif al
mad (‫)آ‬. Contohnya seperti, ْ‫تَ ْش َوة‬. Tidak ada huruf alif
selepas ‫ ب‬kerana asalnya ialah ْ‫ أَ ْس َوة‬dan bukannya ْ‫آ ْس َوة‬.

106
 Ada ‫ األٌف‬selepas ‫ب‬ Tiada ‫ األٌف‬selepas ‫ب‬

ْ‫َت ْش َوة‬
ًْ ‫َتا ُو‬
Asalnya: ْ‫أَ ْس َوة‬
Asalnya: ًْ ‫آ ُو‬

Kesimpulannya, sekiranya huruf awal untuk fi’il mudhari’

bagi ‫ أٔا‬adalah hamzah al-qat’ maka tiada ‫ األٌف‬selepas ‫ب‬.
Jika huruf awalnya adalah alif mad, ada ‫ األٌف‬selepas ‫ب‬.

Dari sudut sebutan pula, kata kerja yang dimulakan

dengan alif mad (‫ )آ‬ini sebutannya lebih panjang
berbanding kata kerja yang asalnya hamzah al-qat’ny a(‫)أ‬.
Contoh:

Kata Kerja Sebutan Asalnya

Baa kul ًْ ‫آ ُو‬

ًْ ‫َتا ُو‬

107
 Barkab ْ‫أس َوة‬
ْ
ْ‫تَ ْش َوة‬
Bashrab ْ‫أَ ْؽ َشب‬
ْ‫تَ ْؾ َشب‬
Baktib ْ‫أَ ْورِة‬
ْ‫َت ْىرِة‬

Persoalan:
Kenapa perkataan ‫ ًّا‬٠ْ ‫( دَا‬dayman) disebut begitu? Bukankah
ejaan yang sebenar adalah ‫?دَائِ ًّا‬

Huruf hamzah di tengah-tengah perkataan itu ditukarkan

kepada huruf ٞ untuk meringankan sebutan. Kebanyak
huruf hamzah di atas ‫ ِٔثْشج‬ditukarkan kepada ٞ dalam
dialek Mesir. Contohnya seperti:
ًْ ِ٠‫ لَا‬yang berasal daripada ً‫لائ‬
‫ ْذ‬٠‫ َعا‬yang berasal daripada ‫عائِ ْذ‬

108
5.4. Beberapa Keadaan Yang Tidak Boleh
Ditambah Huruf ‫ِب‬

Huruf ‫ب‬
ِ tidak boleh digunakan pada awal fi’il mudhari’
pada 3 tempat:

1- Selepas perkataan ِ‫ ٍَ ِن‬yang bermaksud ‘boleh’. Ayat

berikut adalah salah:
“Bolehkah kamu tolong saya?”
َ ‫ُِ ّْ ِى ْٓ تِر‬
‫؟‬ِّٜ‫سا ِعذ‬

Ayat yang tepat adalah tanpa ‫ ب‬di awal kata kerja:

َ ِ‫ُِ ّْ ِى ْٓ ذ‬
‫؟‬ِّٜ‫ساعذ‬
ِّٜ‫سا ِعذ‬
َ ِ‫ذ‬ ْٓ ‫ُِ ّْ ِى‬

Bolehkah
Kamu tolong saya?

2- Selepas perkataan ً‫ ََل ِس‬yang bermaksud ‘mesti’. Ayat

berikut adalah salah:

109
 “Kamu mesti diet!”
ْ ‫د َال ِص َْ تِرْ ِخ‬
‫ظ‬ ْ ْٔ ‫إ‬

Ayat yang tepat adalah tanpa ‫ ب‬di awal kata kerja:

ْ ْٔ ‫إ‬
ْ ‫د َال ِص َْ ذِ ِخ‬
‫ظ‬
‫ظ‬
ْ ‫ذِ ِخ‬ َْ ‫َال ِص‬ ْ ْٔ ‫إ‬
‫د‬

mesti Kamu
Diet.

3- Selepas perkataan ‫ِش‬ٝ‫عَا‬. Ayat berikut adalah salah:

“Saya nak travel.”
َ َ‫ ْض ت‬٠ِ ‫َعا‬
‫غافِ ْش‬

Ayat yang tepat adalah tanpa ‫ ب‬di awal kata kerja:

َ َ‫ ْض أ‬٠ِ ‫َعا‬
‫عافِ ْش‬
َ َ‫أ‬
‫عافِ ْش‬ ‫ ْض‬٠ِ ‫َعا‬

Saya nak
Saya travel

110
Nota:

Perkataan ‫ ْض‬٠ِ ‫ َعا‬merupakan antara perkataan yang kerap

digunakan dalam dialek Mesir yang bermaksud ‘saya
ATAU dia(L) mahu’. Perhatikan jadual berikut:
Saya (L) / kamu ‘aa yiz ‫ ْض‬٠ِ ‫َعا‬
(L) / dia (L) mahu
‘aa yiza ٖ َ‫ِض‬٠‫َعا‬
Saya (P) / kamu
(P) / dia (P) mahu
‘aa yiziin ْ ‫ ِض‬٠ِ ‫َعا‬
ٓ٠
Kami (L&P) /
Mereka (L&P)

Ada sebahagian loghat lain dalam dialek Mesir yang

menyebut perkataan ini dengan ‫ ْص‬ِٚ ‫ َعا‬, ْٖ َ‫ص‬ِٚ ‫ َعا‬, ٓ٠
ْ ‫ ِص‬ِٚ ‫ َعا‬.

Perkataan ini sebenarnya adalah ً‫ اعُ اٌفاع‬bagi kata

kerja ‫ َعا ْص‬namun kata kerja ini hampir tidak digunakan

111
 dalam bentuk madhi. Ia hanya digunakan dalam bentuk
fi’il mudhari’ sahaja dalam beberapa keadaan seperti:

“Seseorang itu, apabila dia ingin melarikan diri dari

sesuatu, dia akan mereka-reka penipuan.”

ْ ‫ ْخرِ ِش‬١ِ ‫شبْ ِِ ْٓ َدا َجحْ ِت‬ٙ

ْٗ َ‫ع ِوذْت‬ َ ٠ِ ‫ ْص‬ُٛ‫ع‬٠ِ ‫اد ْذ ٌَ َّّا‬
ِ ٌٛ‫ا‬
َ
ْٗ َ‫ِو ْذت‬ ْ ‫ ْخرِ ِش‬١ِ ‫ِت‬
‫ع‬ ‫َدا َج ْح‬ ْٓ ِِ ْ‫شب‬ٙ َ ٠ِ ‫ ْص‬ُٛ‫ع‬٠ِ ‫ٌَ َّّا‬ ْ‫ادذ‬
ِ ٌٛ‫ا‬
َ

Dia Sesuatu Dari Melarikan Dia Apabila Seseorang

penipuan
akan diri ingin itu
mereka-
reka

112
Contoh lain:

“Apabila kamu sangat inginkan sesuatu, kamu mesti pergi

dapatkannya sendiri. Jika tidak, lebih baik kamu lupakan saja
dan berehat – tidak perlu susah-susah-pent.”

َ ْٕ ِ‫غ ْٓ ذ‬
‫غاَ٘ا‬ َ ‫ا تَِٕ ْف‬َٙ ‫ ْث‬١‫حْ ذِ ِج‬ٚ‫ٌَ َّّا ذِع٘س َدا َج ْح تِ ِؾذَّجْ َال ِص َْ ذِ ُش‬
َ ْ‫ِ ْثمَا أَد‬٠ ‫ ِإ َّال‬َٚ ‫غ ْه‬
‫َّخ‬٠‫ ِذ ْغر ََش‬َٚ

Disebabkan kata kerja ‫ َعاص‬atau ‘mahu’ tidak digunakan

dalam bentuk madhi, maka untuk menunjukkan
perbuatan ‘mahu’ berlaku pada masa lepas perkataan
ْ ‫ َو‬boleh digunakan. Maksud masa lepas di sini adalah
ْ‫ا‬
‘mahu’ itu telah mula berlaku dan berakhir ‘mahu’ itu
sebelum pertuturan diucapkan.

113
Perhatikan jadual di bawah:

Tadi saya (L) / dia Kaan ‘aa yiz ‫ ْض‬٠ِ ‫مَاُ َعا‬
(L) mahu
Kaanet ‘aa yiza ٖ َ‫ِض‬٠‫مَاِّد َعا‬
Tadi saya(P) / dia
(P) mahu
Kaanu ‘aa yiziin ْ ‫ ِض‬٠ِ ‫مَاّ٘ َعا‬
ٓ٠
Tadi Kami (L&P) /
Mereka (L&P)

114
5.5. Fi’il Amr (‫ )فعو األٍز‬dalam Dialek Mesir

Sebagaimana dalam bahasa Arab Fusha, fi’il amr dibentuk

daripada fi’il mudhari’ melalui dua langkah;

Pertama, jazamkan fi’il.

Kedua, buang huruf mudhara’ah14.

Dalam dialek Mesir, langkah pertama sudah tidak perlu

dilakukan kerana dalam pertuturan dialek Mesir, huruf akhir fi’il
sememangnya sentiasa disukunkan dan huruf ْ di akhir al-
af’aal al-khamsah (Arab: ‫غح‬
َ َّْ ‫اٌخ‬ ‫)األ َ ْف َعاي‬ juga tidak
disebutkan/dibuang15.

Jadi, langkah yang tinggal untuk pembentukan fi’il amr dalam

dialek Mesir hanyalah, membuang huruf al-mudhara’ah.

14
Ahruf al-Mudhara‟ah dalam bahasa Arab ada 4 iaitu ‫َأ‬, ‫ن‬, ‫ي‬, ‫ ت‬yang berada pada
awal fi‟il mudhari‟. Ahruf al-Mudhara‟ah inilah yang menjadi tanda bahawa
sesuatu kata kerja itu adalah fi‟il mudhari‟.

15
Rujuk perbincangan dan jadual fi‟il mudhari‟ yang telah dinyatakan sebelum ini.

115
Apabila ditanyakan, bagaimana ingin membentuk fi’il amr
dalam dialek Mesir?

Kita katakan, buang sahaja huruf al-mudhara’ah dari sesuatu

fi’il mudhari’. Jika fi’il dapat dibaca, maka itulah fi’il amrnya.
Jika tidak dapat dibaca16, letak hamzah wasal di awal fi’il
terbentuklah fi’il amrnya.

Contoh 1:

Kata kerja ‫ف‬ٛ

ْ ‫ؾ‬ُ ٠ِ , setelah dibuang huruf al-mudhara’ah iaitu ٞ,
akan menjadi ‫ف‬ٛ
ْ ‫ؽ‬ُ .

Maka, fi’il amr untuk ‫ف‬ٛ

ْ ‫ؾ‬ُ ٠ِ adalah ‫ف‬ٛ
ْ ‫ؽ‬ُ .

Contoh 2:

ّ ‫ ُخ‬٠ِ , setelah dibuang huruf al-mudhara’ah iaitu ٞ,

Kata kerja ‫ؼ‬
ّ ‫ ُخ‬.
akan menjadi ‫ؼ‬

16
Seperti dalam Contoh 4.

116
 17
ّ ‫ِ ُخ‬٠ adalah ‫ؼ‬
Maka, fi’il amr untuk ‫ؼ‬ ّ ‫ ُخ‬.

Contoh 3:

Kata kerja ‫زَا ِو ْش‬٠ِ , setelah dibuang huruf al-mudhara’ah iaitu ٞ,

akan menjadi ‫رَا ِو ْش‬.

Maka fi’il amr untuk ‫ِزَا ِو ْش‬٠ adalah ‫رَا ِو ْش‬.18

Contoh 4:

Kata kerja ‫ض َذ ْه‬

ْ ٠ِ , setelah dibuang huruf al-mudhara’ahnya iaitu
ٞ, akan menjadi ‫ض َذ ْه‬
ْ .

Perkataan ini tidak dapat disebut memandangkan huruf

pertamanya berbaris sukun. Oleh itu, kita datangkan hamzah
al-wasl di awal fi’il untuk membolehkan kita menyebutnya.

Maka, fi’il amr-nya adalah, ‫اِض َذل‬.19

17
Kata kerja ‫ ٌخش‬bermaksud „masuk‟.
18
Kata kerja ini bermaksud „ulang kaji‟ pelajaran.
19
Kata kerja ini bermaksud „ketawa‟ atau senyum.

117
Setelah meneliti contoh-contoh yang diberikan dengan baik,
pembaca dapat menyimpulkan kaedah penting dalam
membina fi’il Amr dialek Mesir:

1- Dapatkan fi’il mudhari’ bagi fi’il yang ingin dijadikan fi’il

amr.
2- Buang huruf al-mudhara’ah.
3- Sekiranya huruf pertama dalam fi’il mempunyai baris atau
tashkeel – boleh dibaca, maka itulah fi’il amr untuknya.
4- Jika huruf pertama dalam fi’il berbaris sukun, datangkan
hamzah wasl di awal perkataan untuk memudahkan
sebutan. Maka itulah fi’il amr untuknya.

Supaya lebih memahami perubahan bentuk fi’il amr, sila

perhatikan setiap contoh dalam jadual berikut:

118
‫‪ٛ‬ف‬
‫ؽ ْ‬‫ُ‬

‫‪Shuf‬‬ ‫‪ٛ‬ف‬
‫ؽ ْ‬‫ُ‬ ‫إ ْٔ َ‬
‫د‬

‫‪Shu fi‬‬ ‫ُ‬

‫ؽ‪ٛ‬فِ‪ٟ‬‬ ‫ِإ ْٔ ِر‪ٟ‬‬

‫‪Shu fu‬‬ ‫ؽ‪ٛ‬فُ‪ٛ‬‬

‫ُ‬ ‫إ ْٔرُ‪ٛ‬‬

‫رَا ِو ْش‬

‫‪Za kir‬‬ ‫رَا ِو ْش‬ ‫إ ْٔ َ‬

‫د‬

‫‪Zak ri‬‬ ‫رَا ْو ِش‪ٞ‬‬ ‫ِإ ْٔرِ‪ٟ‬‬

‫‪Zak ru‬‬ ‫رَا ْو ُش‪ٚ‬‬ ‫إ ْٔرُ‪ٛ‬‬

‫‪119‬‬
‫ض َذ ْه‬
ْ ِ‫ا‬

Id hak ‫ض َذ ْه‬
ْ ِ‫ا‬ َ ْٔ ‫إ‬
‫د‬

Id haki ْ ِ‫ا‬
ٟ‫ض َذ ِى‬ ٟ‫ِإ ْٔ ِر‬

Id haku ٛ‫ض َذ ُى‬

ْ ِ‫ا‬ ُٛ‫إ ْٔر‬

Contoh ayat yang menggunakan fi’il amr:

Contoh 1

“Pergi dari sini!”

‫ ِِ ْٓ َِٕ٘ا‬ِٜ‫اٍِط‬

‫َِٕ٘ا‬ ْٓ ِِ ِٜ‫اٍِط‬

sini dari Pergi

120
 hina min imshi

Contoh 2

“Keluarkan semua yang ada dalam poketmu.”

‫ثَ ْه‬١ْ ‫ ِج‬ِٟ‫ ف‬ٌٍٟ‫َطيَّع ُوً ا‬

‫ثَ ْه‬١ْ ‫ِج‬ ِٟ‫ف‬ ٌٍٟ‫ا‬ ً‫ُو‬ ‫َطيَّع‬

Poketmu dalam yang semua Keluarkan

geybak fi elli kullu Thalla’

Contoh 3

“Kamu tidak berada di tempat saya. Diam lah!”

‫! اِخ َزص َتمَا‬ِٟٔ‫ؼ َِ َىا‬ َ ْٔ ِ‫ا‬

ْ ِِ ‫د‬

121
 ‫تَمَا‬ ‫اِخ َزص‬ ِٟٔ‫َِ َىا‬ ‫ؼ‬
ْ ِِ َ ْٔ ِ‫ا‬
‫د‬

Lah! diam (berada di) tidak Kamu

tempat
saya

Ba aa! Ikh ras makaani mish ent

5.5.1. Persoalan: Apakah maksud perkataan ‫ تَقَا‬atau َٚ‫تَق‬

ini?

Secara umum, perkataan ini mempunyai 4 maksud dan fungsi:

1- Berfungsi sebagai 'taukid' memberi penekanan terhadap

sesuatu ayat. Sebagai contoh:

“Duduk diam lah!”

‫د تَقَا‬ َ ‫ا ُ ْلعُ ْذ‬

ْ ‫عا ِو‬

“Jangan risau lah!”

122
 ْ ‫َِا ذِ ْمٍَ ْم‬
‫ؼ تقا‬

2. Membawa maksud ‫‘ – فاس‬telah menjadi’.

“Budak ni dah jadi macam ayah dia.”

ّ َ‫ٌَ ْذ دَ ْٖ تَقَا ص‬ٌٛ‫ا‬

ْٖ ُٛ‫ اَت‬ٞ َ

“Jadi berapa lama kamu dah ada di Mesir ni?”

ْ َِ ِٟ‫ ْٗ ف‬٠‫تَقَا ٌَ ْه لَ ِذّ ِإ‬

‫ق ْش؟‬

3. Membawa maksud ‫ش‬١‫ق‬٠ atau ْٛ‫ى‬٠, menjadi (yang sedang dan

masih berlaku atau akan berlaku).

Ketika ini, perkataan ‫ تما‬hadir dalam bentuk mudhari, ‫ِ ْثمَا‬٠ .

Sebagai contoh:

“Semua perkara akan jadi okey.”

َ ّ٠ِ َٛ ‫ُوً َدا َج ْٗ َٕرِثقا ُو‬

ْٗ ‫غ‬

123
4. Maksud yang kedua ketika perkataan ini hadir dalam bentuk
‫ ْثمَا‬٠ِ , adalah ‫ ِإرًا‬, oleh itu. Sebagai contoh, selepas penerangan
yang panjang seorang penutur ingin membuat kesimpulan. Lalu
dia katakan:

"Jadi (oleh itu), esok setiap orang mesti bawa 500 LE."

ْٖ ‫ ْٗ تُ ْى َش‬١ِٕ‫ ِج‬٠ٓٓ ْٖ ‫ةْ َِ َعا‬١‫ِ ِج‬٠ َْ ‫اد ْذ َال ِص‬

ِ َٚ ً‫ ُو‬،‫ثقَا‬ِٝ

Biasanya dia kedai runcit, ketika cashier sedang kira jumlah

pembelian kita di kaunter kita akan berkata;

‫ثقَا َوا َْ؟‬ِٝ

Jadi (semuanya) berapa?

124
 Bentuk Makna

Al-Madhi (‫)تَقَا‬ 1 Penguat (BM: ‘lah’)

2 Telah menjadi (Fusha:

‫غار‬
َ )

Al-Mudhari’ (‫ثقَا‬ِٝ ) 1 Sedang atau akan

menjadi (Fusha: ُ٘‫ن‬ٝ
atau ‫ز‬ٞ‫ػ‬ٝ)

2 Jadi (Inggeris: ‘so’)

Kesimpulannya:

Pertama: Perkataan ini hadir dalam dua bentuk, ‫ تما‬dan juga ‫ثما‬٠
– madhi dan mudhari’. Setiap bentuk ini pula secara
mempunyai dua makna.

125
Kedua: Sebagaimana fi’il-fi’il lain, ‫ تَمَا‬dan ‫ِ ْثمَا‬٠ juga boleh
ditasrifkan.

Persoalan: Bagaimana pula jika perkataan ini hadir dalam

bentuk penafian seperti ‫ َْاش‬ٞ‫? ٍَا َت َق‬

Sekiranya perkataan َٚ‫ َتق‬atau juga ditulis sebagai ‫ تَقَا‬ini hadir

dalam bentuk penafian maka ia membawa maksud, ‘sudah
tidak lagi’. Padanannya dalam bahasa Arab Fusha ialah ‫َعذ‬ٝ ٌَ‫ى‬.
Berikut adalah jadual konjugasi atau tasrif bagi ‫ َت َما‬jika berada
dalam bentuk penafian:

Ma ba eytsh Saya sudah ْ ْ‫ر‬١‫َِاتَ ِم‬

‫ؼ‬ ‫أٔا‬
tidak lagi …

Ma ba eytsh Kamu (L) ْ ْ‫ر‬١‫َِاتَ ِم‬

‫ؼ‬ َ ْٔ ‫إ‬
‫د‬
sudah tidak
lagi …

Ma ba ei tish Kamu (P) ‫ؼ‬١

ْ ‫ ِر‬١‫َِا َت ِم‬ ٟ‫ِإ ْٔ ِر‬

126
 sudah tidak
lagi …

Ma ba aash Dia (L) sudah ْ ‫َِا َت َم‬

‫اػ‬ َُّٛ ٘
tidak lagi …

Ma ba atsh Dia (P) sudah ْ ْ‫َِاتَمَر‬

‫ؼ‬ ٟ
َّ ِ٘
tidak lagi …

Ma ba uush Mereka sudah ْ ُ‫َِاتَم‬

‫ػ‬ٛ َُّ ُ٘
tidak lagi …

Ma ba ei Kamu semua ْ ُ ‫ر‬١ْ ‫َِا َت ِم‬

‫ػ‬ٛ ُٛ‫إ ْٔر‬
tuush sudah tidak
lagi …

Ma ba ei Kami semua ‫َاػ‬

ْ ٕ١‫َِاتَ ِم‬ ‫إدٕا‬
naash sudah tidak
lagi …

127
5.6. Perbuatan Akan Datang Dalam Dialek Mesir

Dalam bahasa Arab Fusha, huruf ‫ط‬

َ atau ‫ف‬
َ ْٛ ‫ع‬
َ ditambah
sebelum fi’il mudhari’ untuk menunjukkan satu perbuatan akan
dilakukan di masa akan datang.

Namun, dalam dialek Mesir hanya huruf َٓ (dengan baris

fathah) sahaja yang akan ditambah di awal fi’il untuk
menunjukkan perbuatan di masa akan datang.

Bentuknya sama sahaja seperti fi’il mudhari, cuma kali ini, huruf
َٖ ditambah di awalnya. Contohnya:

ًْ ‫ا ُو‬١َ َ٘

Ha kul ًْ ‫َ٘ا ُو‬ ‫أٔا‬

Ha taa kul ًْ ‫َ٘رَا ُو‬ َ ْٔ ‫إ‬

‫د‬

Ha tak li ٍِٟ ‫َ٘رَا ْو‬ ِٟ‫ِإ ْٔر‬

128
Ha tak lu ٍُٛ‫َ٘رَا ْو‬ ُٛ‫إ ْٔر‬

Ha yaa kul ًْ ‫َا ُو‬١َ٘ َُّٛ ٘

Ha taa kul ًْ ‫َ٘رَا ُو‬ ٟ

َّ ِ٘

Ha yaaklu ٍُٛ‫َا ْو‬١َ٘ َُّ ُ٘

Ha naa kul ًْ ‫َٕ٘ا ُو‬ ‫إدٕا‬

129
5.7. Penggunaan ‫ اسٌ اىفاعو‬Pada Tempat Fi’il

Dalam dialek Mesir, ً‫ اعُ اٌفاع‬juga boleh membawa makna yang

sama dengan madhi’ dan mudhari’. Makna yang dibawa oleh
isim al-fa’il ini dapat ditentukan dengan melihat kepada
konteks ayat.

5.7.1. Isim al-Fa’il Sebagai Fi’il Madhi

“Nagib Mahfouz telah menulis novel ini pada tahun 1939.”

1.191 ‫عٕ َْح‬

َ ْٓ ِِ ِٞ‫َح د‬٠‫ا‬َٚ ‫اٌش‬ ْ ُ‫ةْ َِذْ ف‬١‫ٔ ٍَج‬
ّ ِ ‫ظ مَاذِة‬ٛ

.191 ‫عٕ َْح‬

َ ْٓ ِِ ِٞ‫د‬ ‫ح‬٠َ ‫ا‬َٚ ‫اٌش‬
ِّ ْ‫َواذِة‬ ْ‫ة‬١‫ٔ ٍَج‬
ْ ُ‫َِذْ ف‬
‫ظ‬ٛ

Tahun Pada / ini novel Telah Nagib

1939 sejak tulis Mahfouz

Sanet alf min dii Er Kaatib Nagiib

we tis’a riwaaya Mahfouz
we

130
 talateen

Perkataan ‫ واذة‬dalam ayat ini membawa makna madhi kerana

konteks yang ada iaitu “sejak tahun 1939” jelas menununjukkan
perkara tersebut telah berlaku.

5.7.2. Isim al-Fa’il Sebagai Fi’il Mudhari’

“Saya nampak kamu.”

‫فَ ْه‬٠ْ ‫أََٔا ؽَا‬

‫فَ ْه‬٠ْ ‫ؽَا‬ ‫أََٔا‬

Sedang nampak saya

Shaifak ana

131
5.7.3. Isim al-Fa’il Sebagai Perbuatan Akan Datang

“Saya akan travel esok.”

َ ِِ ‫أََٔا‬
ْ‫غافِ ْش تُ ْى َشج‬

ْ‫تُ ْى َشج‬ ‫غافِ ْش‬

َ ِِ ‫أََٔا‬

esok Akan travel saya

bukro misaafir ana

Ism al-fa’il dalam ayat ini menunjukkan perbuatan yang akan

berlaku kerana konteks yang ada iaitu, “esok” menunjukkan
perbuatan tersebut akan berlaku di masa akan datang – bukan
waktu pertuturan diucapkan.

Perhatikan contoh-contoh berikut dan tentukan makna yang

dibawa oleh setiap ism al-fa’il:

Contoh 1

“Saya sedang datang kepada kamu – saya on the way.”

132
ٟ‫ ْل ِر‬َٛ ٌِْ ‫ ٌَ ْه د‬ٞ‫ا‬
ْ ‫أَٔا َج‬

sekarang Kepada kamu Sedang datang Saya

ِٟ‫ ْلر‬َٛ ٌِْ ‫د‬ ‫ٌَ ْه‬ ٛ‫َجا‬ ‫أَٔا‬

Dil wa’ ti Lak gaii Ana

(huruf ‫ ق‬-> ‫)أ‬

ْ ‫ َج‬adalah ism al-fa’il daripada ْٗ ‫( ِج‬ini bentuk

Perkataan ٞ‫ا‬
madhinya – untuk َُٛ ٘) yang bermaksud ‘datang’. Jika pembaca
perhatikan, dalam ayat ini, tempat ٞ‫ا‬
ْ ‫ َج‬itu boleh digunakan fi’il
mudhari’ juga kerana ianya membawa maksud yang sama. Kita
boleh juga katakan:

ٟ‫ ْل ِر‬َٛ ٌِْ ‫ ٌَ ْه د‬ٟ‫أََٔا أَ ِج‬

Namun, orang Arab lebih cenderung untuk menggunakan

perkataan ٞ‫ا‬
ْ ‫ َج‬dalam keadaan ini.

133
Contoh 2:

“Kamu mahu ke mana?”

ْ ِ‫خْ ف‬٠ِ ‫َسا‬

‫ٓ؟‬١

Ke mana? Sedang nak pergi

ْ ‫ِف‬
‫ٓ؟‬١ ْ‫خ‬٠ِ ‫َسا‬

Fein rayeh

Contoh 3:

“Saya akan kembali kepada kamu.”

ْ ٌِ ‫اج ْع‬
‫ه‬١ ِ ‫َس‬

Kepada kamu. Saya akan kembali

ْ ٌِ
‫ه‬١ ‫اج ْع‬
ِ ‫َس‬

134
 Liik Ragi’

Contoh 4:

“Saya bawakan makanan ni haa!”

َُٛ٘‫ِةْ ٌَ ْه أَ ْو ًْ أ‬٠‫أََٔا َجا‬

Ini dia ha! Makanan Untuk bawakan Saya

awak

َُٛ٘‫أ‬ ًْ ‫أَ ْو‬ ‫ٌَ ْه‬ ْ‫ة‬٠ِ ‫َجا‬ ‫أََٔا‬

Aho Akl lak gayeb ana

Perkataan ‫ة‬ِٝ ‫ َجا‬merupakan ism al-fa’il untuk kata kerja ‫ جاب‬yang

bermaksud ‘bawakan.’

135
Persoalan: Apakah maksud perkataan َُٛ٘‫ أ‬dan َِٟ٘‫?أ‬

Perkataan ini berasal daripada bahasa Arab Fusha. Masing-

masing berasal daripada ُٛ٘ ‫ َ٘ا‬dan ِٟ٘ ‫َ٘ا‬.20 Terjemahan dalam
bahasa pasarnya ialah, “ni haa”, “ini dia”, “ambil lah”.

Dalam dialek Mesir, َٕ٘‫ أ‬digunakan untuk muzakkar. Manakala

ِٜٕٞ َ‫ أ‬digunakan untuk muannath. Kadang-kadang ditambah
huruf ْٗ‫ ـــ‬berbaris sukun di akhir kedua-duanya.

Contoh penggunaan perkataan ini untuk muannath ialah:

“Ambil duit ni ha!”

ِٕٔٞ َ‫ أ‬ِٞ‫ط د‬ٛ

ْ ٍُ‫ُخ ْذ اٌف‬

20
Dalam bahasa Arab Fusha, perkataan ‫ َها‬diklasifikasikan sebagai ‫ اسم فعل أمر‬yang
bermaksud ‫ ُخ ْذ‬. Ianya juga boleh bersambung dengan dhamir mansub. Contoh di
dalam al-Quran ialah:

ِ ‫َها ُؤ ُمَا ْقر ُء‬

َ‫واَكتا ِبٌ ْه‬

“Ambillah dan baca kitab amalanku ini.” (Surah al-Haaqah : Ayat 19)

136
5.7.4. Pembentukan Ism al-Fa’il

Sama seperti bahasa Arab Fusha, ism al-fa’il untuk kata kerja 3
huruf disesuaikan dengan bentuk ًْ ‫فَا ِع‬.

Isim al-fa’il bagi fi’il yang mempunyai huruf ‘illah di tengah:

ْ ِّْ ٠‫ لَا‬-‫ َّ ْح‬٠ْ ‫ِ ُْ – لَا‬٠‫( لَا‬Berdiri)

1- ً‫ٓ – قَا‬١
ْ ِّْ ٠‫ َّ ْح – َٔا‬٠ْ ‫ ُْ – َٔا‬٠ِ ‫( َٔا‬Tidur)
2- ً‫ َّا‬- ٓ١
ْ ‫ ِث‬٠ْ ‫ َث ْح – َجا‬٠ْ ‫ةْ – َجا‬٠ِ ‫( َجا‬Bawakan)
3- ‫ٓ – َجاب‬١
ْ ٍِ ٠ْ ‫ٍَ ْح –ؽَا‬٠ْ ‫َاي – ؽَا‬
4- ‫ٓ – ضَاه‬١ ْ ‫( ؽ‬Angkat/tanggung/padam)
ْ ‫ ِف‬٠ْ ‫فَ ْح – ؽَا‬٠ْ ‫ف – ؽَا‬
5- ‫ضَاف‬- ٓ١ ْ ِ٠‫( ؽَا‬Lihat)

Isim al-Fa’il bagi fi’il yang berakhir dengan syaddah:

ّ ِ ‫اط ْح – َد‬
ْ ‫اط‬
1- ‫ٓ – َدظ‬١ ْ ‫اط‬
َّ ‫ظ – َد‬ ِ ‫( َد‬Letak)

Isim al-fa’il bagi fi’il yang bermula dengan َ‫ أ‬seperti ‫ أَ َم َو‬dan َ‫أَ َخذ‬:

ْ ٍِ ‫ا ْو‬َٚ – ‫ا ْوٍَ ْح‬َٚ – ًْ ‫ا ِو‬َٚ (Makan)

1- ‫ٓ – أَ َم َو‬١
2- ‫ٓ – أَ َخذ‬٠ِ ْ َٚ – ْ‫اخذَج‬
ْ ‫اخذ‬ ْ َٚ – ‫اخ ْذ‬
ِ َٚ (Ambil)

Pembentukan ism al-fa’il dalam dialek Mesir tidak terhad

kepada fi’il yang berasal daripada tiga huruf sahaja, bahkan

137
boleh juga dibentuk daripada fi’il yang mempunyai empat, lima
dan enam huruf.

Isim al-fa’il daripada fi’il empat huruf:

ْ‫ح‬َّٚ ‫ ُِ َش‬berasal daripada perkataan ْ‫ح‬َّٚ ‫س‬.

َ Bermaksud ‘pulang’ ke
rumah. Perkataan ini khas digunakan untuk menunjukkan
makna pulang ke rumah.

‫ ْس‬ََّٛ ِِٕ berasal daripada perkataan ‫ ْس‬ََّٛ ٔ. Bermaksud ‘bercahaya’,

atau ‘menyala’.

Isim al-fa’il daripada fi’il lima huruf:

‫ ْص‬ِٛ ّ ‫ِِرْ َج‬ berasal daripada perkataan ‫ ْص‬ِٛ ّ ‫اِذْ َج‬. Bermaksud
‘berkahwin.’

ْ‫ِِذْ رَاج‬ berasal daripada perkataan ْ‫ اِدْ رَاج‬yang bermaksud

‘memerlukan’.

‫ِِرْٕ َْشفِ ْض‬ berasal daripada perkataan ‫ اذْٕ َْش َف ْض‬yang bermaksud
‘marah’.

138
Isim al-fa’il daripada fi’il enam huruf:

‫ ٍِسرَ ِفش‬yang berasal daripada perkataan ‫اِسرَفَش‬. Bermaksud

‘menjengkelkan’ (B. Inggeris : annoying).

Secara umumnya boleh dikatakan, ism al-fa’il untuk kata kerja

yang melebihi tiga huruf dapat dikenali dengan:

1- Huruf mim (َ) sama ada berbaris kasrah atau dhammah

ditambahkan di awalnya.
2- Baris huruf sebelum akhir perkataan kasrah atau fathah.

Secara umumnya pembentukan ism al-fa’il dalam dialek

Mesir sama dengan bahasa Arab Fusha. Apa yang berbeza
ialah pada baris bagi kebanyakan ism al-fa’il bagi kata kerja
yang melebih 3 huruf. Tidak ada kaedah khas untuk
menentukan baris bagi huruf-huruf ini. Namun dengan
pendedahan dan latihan yang berterusan, pembaca akan
dapat mengetahui sendiri perbezaan antara ism al-Fa’il
dalam bahasa Arab Fusha dan dialek.

139
5.8. Fungsi ُ‫ مَا‬dalam Ayat Dialek Mesir

Sama seperti bahasa Arab Fusha, perkataan ُ‫ ما‬berfungsi untuk

menunjukkan sesuatu perkara berlaku pada masa lepas.

Perhatikan contoh-contoh berikut:

Contoh 1

ْ ‫َو‬
Tanpa ْ‫ا‬ ْ ‫َو‬
Dengan ْ‫ا‬

َ ‫أََٔا‬
ْ‫طاٌِة‬ َ ‫مْد‬
ْ‫طاٌِة‬

Saya seorang pelajar. Dahulu saya seorang pelajar.

Ana tholib Kunt tholib

140
Contoh 2

ْ ‫َو‬
Tanpa ْ‫ا‬ ْ ‫َو‬
Dengan ْ‫ا‬

ُْ ٠ِ ‫ َٔا‬َُّٛ ٘ ُْ ٠ِ ‫مَاُ َٔا‬

Dia sedang tidur. Tadi dia sedang tidur.

Huwwa nayem Kaan nayem

Perkataan ْ‫ وا‬boleh hadir sebelum jumlah ismiyyah, jumlah

fi’liyyah dan juga jar majrur. Pembaca dapat melihat perkara ini
dalam contoh-contoh berikut:

Contoh 1

ْ ‫َو‬
Tanpa ْ‫ا‬ ْ ‫َو‬
Dengan ْ‫ا‬

َ ْٕ ‫ؾ‬
‫دَ ْٖ َِٕ٘ا‬ٛ‫ ُج‬ْٛ َِ ْٗ ‫ط‬ َّ ٌ‫ا‬ َ ْٕ ‫ؾ‬
‫دَ ْٖ َِٕ٘ا‬ٛ‫ ُج‬ْٛ َِ ‫ط ْٗ مَاِّد‬ َّ ٌ‫ا‬

141
 Beg ada di sini. Tadi beg ada di sini.

El Shantoh Maugudah hena. El Shantoh kanet mawguda

hena.

Contoh 2

ْ ‫َو‬
Tanpa ْ‫ا‬ ْ ‫َو‬
Dengan ْ‫ا‬

َْٛ ْ٘ٛ َٙ ْ‫اٌ ِى ََلبْ تِر‬ َْٛ ْ٘ٛ َٙ ْ‫اٌ ِى ََلبْ مَاِّد تِر‬

Anjing-anjing sedang Anjing-anjing pada ketika itu

menyalak. sedang menyalak.

El Kilaab Bithaw haw El Kilaab Kanet Bithaw haw

142
Contoh 3

ْ ‫َو‬
Tanpa ْ‫ا‬ ْ ‫َو‬
Dengan ْ‫ا‬

ْٗ١ِٕ ‫غ ْٗ ِج‬
َ َّ‫اٌ ِىرَابْ د ْٖ ِتخ‬ ْٗ ١ِٕ ‫غ ْٗ ِج‬
َ َّْ ‫اٌىِرابْ د ْٖ مَاُ ِتخ‬

Buku ini berharga 5 genih. Buku ini dulu berharga 5

genih.

El Kitab dah bi khamsah ginieh El Kitab dah kaan bi khamsah

ginieh

Contoh 4

ْ ‫َو‬
Tanpa ْ‫ا‬ ْ ‫َو‬
Dengan ْ‫ا‬

‫د‬١‫ اٌث‬ٟ‫ ِف‬َُّٛ ٘ ‫د‬١‫ اٌث‬ٟ‫ مَاُ ِف‬َُّٛ ٘

Dia sedang berada di rumah Tadi/ketika itu dia berada di

143
 rumah

Huwwa fe el beyt Huwwa kaan fe el beyt

Perkataan ْ‫ َوا‬ini juga boleh dinafikan dalam dialek mesir

dengan menambah ‫ َِا‬sebelumnya dan huruf ‫ػ‬
ْ berbaris sukun
selepasnya. Namun huruf ‫ َِا‬tidak panjang sebutannya.

Contoh:

Penyataan Penafian

‫د‬١‫ اٌث‬ِٟ‫ مَاُ ف‬َُّٛ ٘ ‫د‬١‫ اٌث‬ِٟ‫ ٍَامَاّـــص ف‬َُّٛ ٘

Tadi dia di rumah Tadi dia tak di rumah pun.

Huwwa kaan fe el beyt Huwwa ma kansh fel beyt

144
Supaya mendapat gambaran yang lebih jelas, berikut adalah
jadual untuk ْ‫ وا‬dalam keadaan penyataan dan penafian:

Penyata - ُ‫مَا‬

Kunt ْ ْٕ ‫ُو‬
‫د‬ ‫أٔا‬

Kunt ْ ْٕ ‫ُو‬
‫د‬ َ ْٔ ‫إ‬
‫د‬

Kun ti ِٟ‫ُو ْٕر‬ ِٟ‫ِإ ْٔر‬

Kun tu ُٛ‫ُو ْٕر‬ ُٛ‫إ ْٔر‬

Kaan ْ ‫ًو‬
ْ‫ا‬ َُّٛ ٘

Kaa net ْ ِٔ‫َوا‬

‫د‬ ٟ
َّ ِ٘

Kaa nu ُٛٔ‫َوا‬ َُّ ُ٘

Kun na ‫ُوَّٕا‬ ‫إدٕا‬

145
Penafian - ‫ٍَا مَاّص‬

Ma kun tish ْ ِ‫َِا ُو ْٕر‬

‫ؼ‬ ‫أٔا‬

Ma kun tish ْ ‫َِا ُو ْٕ ِر‬

‫ؼ‬ َ ْٔ ‫إ‬
‫د‬

Ma kun tiiish ْ ‫َِا ُو ْٕ ِر‬

‫ؼ‬١ ٟ‫إِ ْٔ ِر‬

Ma kun tuush ْ ُ ‫َِا ُو ْٕر‬

‫ػ‬ٛ ُٛ‫إ ْٔر‬

Ma kansh ْ ْٔ ‫َِا ًوا‬

‫ؼ‬ َُّٛ ٘

Ma ka netsh ْ ْ‫َِا َوأِر‬

‫ؼ‬ ٟ
َّ ِ٘

Ma ka nuush ْ ُٔ‫َِا َوا‬

‫ػ‬ٛ َُّ ُ٘

Ma kun naash ْ َّٕ‫َِا ُو‬

‫اػ‬ ‫إدٕا‬

146
5.9. Antara bentuk penggunaan lain ُ‫مَا‬

Kaana juga turut digunakan untuk sesuatu perbuatan yang

sepatutnya dilakukan seseorang, tetapi dia tidak
melakukannya.

Rangkai kata yang digunakan ialah:

"‫ش "ب‬١‫اٌفعً اٌّضاسع ِٓ غ‬ ُ‫مَا‬

Kaana yang digunakan dalam konteks ini diterjemahkan

sebagai „sepatutnya’.

Contoh:

1- “Sepatutnya mereka sabarlah sampai betul-betul kenal

antara satu sama lain terlebih dahulu.”
ْ ‫ تَ ْع‬ُٛ‫ِ ْع َشف‬٠ ‫ ٌَ َّّا‬َٕٛ‫ِ ْغر‬٠ ّ٘‫مَا‬
ْ ِّ٠َٛ ‫ض ُو‬
‫ظ‬
ْ ِّ٠َٛ ‫ُو‬
‫ظ‬ ‫ض‬
ْ ‫تَ ْع‬ ُٛ‫ِ ْع َشف‬٠ ‫ٌَ َّّا‬ َٕٛ‫ِ ْغر‬٠ ّ٘‫مَا‬

Satu Mereka Apabila Mereka Sepatutnya

Betul-
sama kenal nanti tunggu
betul

147
 lain
Ba’d Yi’rafuu lamma Yistan Kaanu
Kuway
nu
yis

2- “Sepatutnya dia tamatkan pelajaran dahulu sebelum

berhijrah ke luar negara.”
ْ‫َانَ ٌِك ِّم ْلَدِرا ْست ُ ْهَاأل ّ ِو ْلَق ْب ِلماَ ٌِسافِ ْرَب َّرَة‬
ْ ‫ك‬
َْ‫ب َّرة‬ َ‫ٌِسافِ ْر‬ ‫ق ْب ِلما‬ َ‫األ ّ ِو ْل‬ َ‫دِرا ْست ُ ْه‬ َ‫ٌِك ِّم ْل‬ ْ ‫ك‬
‫َان‬

Berhijrah Sebelum Terlebih Pelajaran Tamatkan Dia

Luar
dahulu sepatutnya
negara

yisaafir Ablima El dirostuh yikammil Kaan

barra
awwel

5.10. Penggunaan perkataan ‫َخ ََلظ‬

ْ ‫ َخ َل‬membawa maksud sesuatu perbuatan itu telah

Perkataan ‫ص‬
dilakukan dan tidak boleh ‘patah balik’ lagi. Biasanya ‫ص‬
َْ ‫خال‬

148
biasanya diterjemah sebagai „sudah’ atau „dah’. Perkataan ini
paling kerap digunakan bersama fi‟il madhi. Namun ada
beberapa keadaan fi‟il madhi tidak digunakan. Apa yang
ْ ‫ َخ َل‬menunjukkan sesuatu yang sudah
penting, perkataan ‫ص‬
tidak boleh diubah dan telah berlaku.

Contohnya, kita dijemput untuk makan dan kita sudah makan

sehingga kenyang terlebih dahulu sebelum itu. Dalam keadaan
ini kita katakan kepada mereka:

“Saya sudah makan dah.”

ْ ‫أناَك ْل‬
ْ ‫تَ َخ ََل‬
‫ص‬

ْ ‫َخ ََل‬
‫ص‬ ْ ‫ك ْل‬
َ‫ت‬ ‫أنا‬

Sudah Telah makan Saya

khalas kalt ana

Atau boleh juga ‫ص‬ َْ ‫لصَك ْل‬

َْ ‫ خال‬didahulukan seperti: ‫ت‬ ْ ‫أناَ َخ‬.

149
Contoh 2

“Saya sudah tak boleh nak makan dah.”

َ‫شَقاد ِْرَآ ُك ْل‬ ْ ‫أناَ َخ َل‬

ْ ‫صَ ِم‬

Dalam contoh ini, pembaca dapat lihat bahawa hanya ism al-
fa‟il digunakan dan bukan fi‟il.

Contoh 3

“Saya dah akan pergi dari sini.”

‫ًَم ْنَهِنا‬ ْ ‫أناَ َخ َل‬

ِ ‫صَه ْم ِش‬

Bererti: “Saya sudah buat keputusan dan sudah tidak boleh

diubah. Saya akan tetap pergi dari sini.” Dalam ayat ini juga,
pembaca dapat lihat bahawa fi‟il madhi tidak digunakan.
Bahkan fi‟il yang digunakan ialah fi‟il mudhari‟.

150
5.11. Fi’il Bina Majhul dalam Dialek Mesir 21

Tiada perubaan baris untuk membentuk fi’il mabni lil majhul

ْ ‫ ٌٍ َّج‬ٟ
(Arab: ‫ي‬ْٛٙ ّ ِٕ‫ )اٌ ِف ْعً اٌ َّ ْث‬sebagaimana dalam bahasa Arab
Fusha. Akan tetapi, menjadi kebiasaan orang Arab Mesir untuk
menunjukkan sesuatu fi’il itu adalah mabni lil majhul dengan
menggunakan dua wazan (BM: bongkah binaan) berikut:

1- ًْ ‫( اذْفَ َع‬wazan ini lebih banyak digunakan).

2- ًْ ‫ا ْٔفَ َع‬

Perhatikan contoh berikut:

Contoh 1

Mabni lil Ma’lum Mabni lil Majhul

ْ‫ فَرَخ اٌثَاب‬ِٟ‫ا‬
ِ ‫ع‬َ ‫اٌثَابْ اذفَرَخ‬

21
Fi‟il bina majhul ialah satu bentuk kata kerja yang digunakan khas dalam ayat yang ingin
menceritakan tentang berlakunya sesuatu perbuatan, namun tidak dinyatakan siapakah
yang melakukan perbuatan tersebut. Sila rujuk contoh.

151
 Sami telah buka pintu. Pintu itu telah dibuka.

Sami fatah el bab El Bab itfatah

Contoh 2

Mabni lil Ma’lum Mabni lil Majhul

َّ ‫َٕ ْٗ َم‬١ِِ َ‫أ‬

ْٗ ١َ َّ‫س َزخ اٌ ُىث‬ َ ‫ ْٗ اذن‬١َ َّ‫اٌ ُىث‬
‫َسزخ‬

Aminah telah pecahkan Cawan itu telah dipecahkan.

cawan.

Amina kassaret el Kubbaaya El Kubbaaya itkasart

152
Contoh 3

Mabni lil Ma’lum Mabni lil Majhul

َ ‫مَ ْح‬١‫اٌ َذ ِم‬

ِْٜ ‫غذ ٍَِر‬ ْ‫مَح‬١‫د اٌ َذ ِم‬ َ ‫أََٔا اذ‬
ْ ‫ػذٍَد ٌَ َّا ِع ِش ْف‬

Kebenaran itu telah buat saya Saya terkejut apabila saya

terkejut. tahu kebenarannya.

El Ha ‘ii aa sadametny Anat sadamt lamma ‘irift el ha

ii aa.
(‫ق‬->‫)أ‬
(‫ق‬->‫)أ‬

Contoh 4

Mabni lil Ma’lum Mabni lil Majhul

ِٟ‫َج َّزح لَ ٍْث‬ ‫ِْ ِج ِزح‬ِٞ‫ ت‬ِٟ‫ئْ لَ ٍْث‬

ّ ‫ظ ِو‬
ْ ‫َدا ِع‬

153
 Dia lukakan hati saya. Saya rasa seolah-olah hati saya
dilukai.

Garrah albi. Hasis ke enn albi biyingereh.

Contoh-contoh lain:

1- “Telefon bimbit itu terbuka dengan sendiri.”

ْٖ ُ‫دْ ذ‬َٛ ٌِ ‫ ًْْ اذفَرَخ‬٠‫اٌ ُّ َثا‬
ْٖ ُ‫دْ ذ‬َٛ ٌِ ‫اذفَرَخ‬ ًْْ ٠‫اٌ ُّ َثا‬

terbuka Telefon bimbit

Dengan sendiri
(mobile)

Itfatah El moboil
Li wah du

2- “Ah! Saya terkejut sangat masa tu!”

َ ِٞٚ َ‫د أ‬ٝ‫َاا ْٖ اذ َخذ‬٠
‫ا‬َٙ ْ‫عا ِعر‬

154
 ‫ا‬َٙ ْ‫عا ِعر‬
َ ِٞٚ َ‫أ‬ ‫د‬ٝ‫اذ َخذ‬ ْٖ ‫َاا‬٠

sangat Saya terkejut Ah

Ketika itu
awi It khad deyt Yaah
Sa ‘etha

3- “Tulisan kamu mesti diperbaiki.”

َّ ‫خ‬
ِِ‫ر َذس‬ِٝ َْ ‫َط ْه َال ِص‬
ِِ‫ر َذس‬ِٝ َْ ‫َال ِص‬ َّ ‫خ‬
‫َط ْه‬

mesti Tulisan kamu

diperbaiki
laazim khattak
Yit hassin

4- “Roti ‘Ish ini dimakan macam mana?”

ْ ‫رأ ِمو ِإ َّص‬ِٞ ‫ؼ دَ ْٖ ِت‬١
‫؟‬ٞ ْ ‫اٌ ِع‬
ْ ‫إِ َّص‬
ٞ ًْ ‫ِرْأ ّ ِو‬١ِ‫ت‬ ْٖ َ‫د‬ ‫ؼ‬١
ْ ‫اٌ ِع‬

Di makan ni Roti ‘ish

Macam mana

155
 (dengan apa)
Bi yittakel dah El eish
Ezzay?

5- “Saluran air tandas tersumbat. Macam mana saya nak

buka saluran itu?”
ْ ‫ا ا َِّص‬َٙ ‫ع ٍِّ ْى‬
‫؟‬ٞ َ ‫اٌ َث ََّل َع ْح اِذ‬
َ َ‫ أ‬1‫سذِخ‬
ْ ‫ا َِّص‬
ٞ ‫ا‬َٙ ‫ع ٍِّ ْى‬
َ َ‫أ‬ َ ْ‫اِذ‬
ْ ّ‫غذ‬
‫ِخ‬ ‫اٌثَ ََّل َع ْح‬

Saya buka tersumbat Saluran air

Macam
saluran tandas
mana?
(luaskan) (bukan
lubang
tandas)

Asallik ha It saddet El- balla’aa

Ezzay?

6- “Budak perempuan ini tidak biadap dan tidak diajar(kurang

ajar)!”

156
 ْ َ‫ ل‬ِٞ‫د د‬
‫ َِا اذ َزتِرص‬َٚ ْ‫ٍح األدَب‬١ٍ ّ ِ‫اٌث‬
‫َِا اذ َز ِترص‬ َٚ ْ َ‫ل‬
ْ‫ٍح األدَب‬١ٍ ِٞ‫د‬ ّ ‫اٌ ِث‬
‫د‬

dan Kurang ini Budak

Tidak
adab perempuan
ditarbiah
(kurang
ajar)
wa Alilet el dii El bitt
Mat
adab
robbett sh

7- “Lipas itu dipukul.”

َ ‫اس اِذ‬
‫ض َزب‬ ْ ‫ف‬َ ‫اٌق ْش‬
َ ‫اِذ‬
‫ض َزب‬ ‫اس‬
ْ ‫ف‬َ ‫اٌق ْش‬

lipas
dipukul
Es sur soor
It dharab

157
8- “Bekalan elektrik terputus.”
‫شتَا اذقَ َط ِعد‬ٙ
َ ‫اٌ َى‬
‫اذقَ َط ِعد‬ ‫ َشتَا‬ْٙ ‫اٌ َى‬

elektrik
Terputus
Al kahraba
It atha ‘et

9- “Jus itu diminum.”

‫ش اذط ََزب‬١
ْ ‫ق‬ِ ‫اٌ َع‬
‫اذط ََزب‬ ‫ش‬١
ْ ‫ق‬ِ َ‫اٌع‬

jus
Diminum
El ‘ashir
It sharab

10- “Makanan telah dimasak.”

‫األ ْو ًْ اذ َطثَخ‬
‫اذ َطثَخ‬ ًْ ‫األ ْو‬

158
 makanan
Dimasak
El akl
It thabakh

11- “Pelajaran telah ditulis.”

‫ط اذ َن ِرة‬
ْ ‫اٌذ َّْس‬
‫اذ ِن ِرة‬ ‫ط‬
ْ ‫اٌذ َّْس‬

pelajaran
Ditulis
El dars
It kiteb

12- “Kata-kata telah diucapkan.”

22
‫اٌىَل َْ اذقَاه‬
ْ َ‫اذْم‬
‫اي‬ َْ ‫اٌىَل‬

22
Huruf ‫ ق‬dalam kata kerja ini disebut dengan ‫أ‬.

159
 Kata-kata
Diucapkan
El kalam
It aal

Sebagai maklumat tambahan, fi’il –fi’il dalam bentuk mabni lil

majhul ini boleh berada dalam bentuk madhi dan mudhari’
kedua-duanya.23

23
Penting: Dalam bahasa Arab Fusha, fi‟il-fi‟il di atas wazan ini tidak dinamakan
sebagai mabni lil majhul akan tetapi dinamakan sebagai kata kerja yang membawa
maksud ‫ال ُمطاوعة‬. Namun, memandangkan kedua-duanya mendukung makna yang
hampir sama, penulis menamakannya sebagai „Fi‟il Bina Majhul dalam dialek
Mesir‟.

160
5.12. Al-Ta’diah dalam Dialek Mesir

Al-Ta’diah bermaksud: Perbuatan menjadikan fi’il yang asalnya

tidak memerlukan maf’ul bih24 sebagai fi’il yang memerlukan
maf’ul bih25. Contoh:

Kata kerja ‫ خشج‬dalam ayat berikut26 adalah fi’il lazim yang tidak
memerlukan maf’ul bih:

‫د‬١‫ٌ ِٓ اٌث‬ٞ‫ خزج رد‬- Rahim telah keluar dari rumah.

‫د‬١‫ِٓ اٌث‬ ٌٞ‫َر ِد‬ ‫َخ َزج‬

Jar Majrur Fa’il (ً‫)اٌفاع‬ Fi’il (ً‫)اٌفع‬

24
Arab: ‫َالفعلَالقاصر‬/َ‫الفعلَالالزم‬
25
Arab:‫َالفعلَالمتعدي‬
26
Ayat contoh ini ialah dalam bahasa Arab Fusha.

161
Tidak ada maf’ul bih dalam ayat ini. Yang ada hanya fi’il, fa’il,
kemudian jar majrur.

Namun, setelah kata kerja ‫ خ ََشج‬ini dimasuki ‫ أ‬dan menjadi ‫ أَخ َز َج‬,
kata kerja ini akan berubah menjadi fi’il yang memerlukan
maf’ul bih. Perhatikan contoh di bawah:

ِٗ ِ‫َثَر‬١‫اىنراب ِِ ْٓ َد ِم‬
َ ُ١‫ – أَخ َز َج َس ِد‬Rahim telah keluarkan buku itu dari
begnya.

ِٗ ‫ َث ِر‬١َ ‫ِٓ َد ِم‬ ‫اىنراب‬

َ ُ١‫َس ِد‬ ‫أَخ َز َج‬

Dari begnya. Buku itu Rahim Telah

mengeluarkan

Dalam ayat ini, ada maf’ul bih iaitu; ‫اىنراب‬

َ dan kita dapat melihat
bahawa ‫أَخ َز َج‬ telah menjadi fi’il muta’addi.

162
 Jika dalam bahasa Arab Fusha, ada dua wazan yang kerap
digunakan untuk al-Ta’diah:

1- ‫أَف َع َو‬
2- ‫فَعَّ َو‬

Namun dalam dialek Mesir, hanya wazan ‫فَعَّ َو‬ sahaja yang
digunakan untuk tujuan al-Ta’diah27.

‫فَعَّ َو‬
Perhatikan contoh-contoh berikut:

1- “Dia keluarkan sekotak rokok kemudian meletaknya di

atas meja.”
َّ ‫ َد‬ٚ ‫ ْش‬٠ِ ‫َطيَّع ِع ٍْ ِث ْح ِع َجا‬
ْ‫ضَ ج‬١‫ اٌر ََشا ِت‬ٍَٝ‫ا َع‬َٙ ‫ط‬

ْ‫ضَ ج‬١ِ‫اٌر ََشات‬ ٍَٝ‫َع‬ َّ ‫َد‬

‫ا‬َٙ ‫ط‬ ٚ ‫ِ ْش‬٠‫ِع َجا‬ ‫ِع ٍْ ِث ْح‬ ‫َطيَّع‬

163
 atas Meletaknya Dan rokok sekotak Dia
Meja
(kemudian) keluarkan

ala hattaha wa sigaayir ‘ilbet Thalla’

Al
tarabiiza

2- “Jangan risau, saya akan datang dan akan baiki peti sejuk
kamu.”
‫غيَّخ اٌرَّ ََّل َج ْٗ تِرَا ْعر َْه‬
َ َ‫ا‬َٚ ٟ‫َاج‬ ْ ‫َِاذِمٍَ ْم‬
ِ ٘ ،،‫ؼ‬
‫تِرَا ْعر َْه‬ ْٗ‫اٌرَّ ََّل َج‬ ‫غيَّخ‬
َ َ‫ا‬ َٚ ٟ‫َاج‬
ِ ٘ ْ ‫َِاذِمٍَ ْم‬
‫ؼ‬

Peti sejuk baiki dan Saya akan Kamu

Milik
datang jangan
kamu
risau

El tallaga asollah wa Haa gi Ma ti’

Bita’tak
la’sh

164
3- “Maafkan saya, bolehkah tuan pemandu turunkan kami di
sini?”
َ ‫ا ْع‬٠َ ‫ ُِ ّْ ِى ْٓ ذَِْ ِشىَْا َِٕ٘ا‬،،‫د‬
‫طا؟‬ َ ْٛ ٌَ
ْ ‫ع َّ ْذ‬
َ ‫َا ْع‬٠
‫طا‬ ‫َِٕ٘ا‬ ‫ذَِْ ِشىَْا‬ ْٓ ‫ُِ ّْ ِى‬ َ ْٛ ٌَ
ْ ‫ع َّذ‬
‫ْد‬

Di sini Kamu Bolehkah Maafkan

Wahai
turunkan saya
tuan
kami
pemandu?
hina Ti nazzilna mumkin Law
Yasto?
samaht

4- “Suka untuk saya kenalkan ahli keluarga bahagia ini

kepada kalian seorang demi seorang.”
َّ ٌ‫ األُع َْشجْ ا‬ٍَٝ‫أَ ِدةّ أَع ََّزفن٘ َع‬
‫ َٔفَ ْش َٔفَ ْش‬ِٞ‫ذَجْ د‬١‫غ ِع‬
‫ َٔفَ ْش َٔفَ ْش‬ِٞ‫ذَجْ د‬١‫غ ِع‬ َّ ٌ‫ا‬ ْ‫األُع َْشج‬ ٍَٝ‫َع‬ ٘‫أَع ََّزفن‬ ّ‫أَ ِدة‬

ini bahagia keluarga dengan Kenalkan Saya

Seorang
kepada suka
demi
kamu

165
 seorang
dii El El usrah ’ala A ‘arrof ahibb
Nafar
sa’ida ko
nafar

5- “Pulangkan duit itu kepadanya.”

ْ ٍُُ‫َر َّجع ٌُ ْٗ اٌف‬
‫ط‬ٛ
ْ ٍُُ‫اٌف‬
‫ط‬ٛ ْٗ ٌُ ‫َر َّجع‬

kepadanya Pulangkan
Duit
lu Ragga’
El fulus

6- “Saluran air tandas tersumbat. Macam mana saya nak

bukakan saluran itu?”
َ َ‫ أ‬1‫ِخ‬
ْ ‫س ِين َٖا ا َِّص‬
‫؟‬ٞ َ ْ‫اٌثَ ََّل َع ْح اِذ‬
ْ ّ‫غذ‬

ْ ‫ا َِّص‬
ٞ َ َ‫أ‬
‫س ِين َٖا‬ َ ْ‫اِذ‬
ْ ّ‫غذ‬
‫ِخ‬ ‫اٌثَ ََّل َع ْح‬

Saya bukakan tersumbat Saluran air

Macam
saluran tandas

166
 mana? (luaskan) (bukan
lubang
tandas)

Asallik ha It saddet El- balla’aa

Ezzay?

7- “Saya akan kerjakan dia!”

ْٖ ُٛ‫ٓ أَت‬١
ْ ‫َٕ َطيَّع ِع‬
ْٖ ُٛ‫أَت‬ ْ ‫ِع‬
ٓ١ ‫َٕ َطيَّع‬

mata Saya akan

Ayahnya
keluarkan

‘eyn Hathalla’
Abuuh

167
5.13. Perkara Penting yang Perlu Diberi Perhatian
Berkaitan Kata Kerja

Supaya penggunaan kata kerja kita tepat, antara perkara

yang perlu kita beri perhatian ialah jenis kata kerja tersebut.

Sama ada ianya merupakan kata kerja yang bersendirian

ataupun kata kerja yang hadir bersama harf.

Kata kerja yang digunakan oleh orang Arab bersama-sama

dengan harf jar, wajib kita guna bersama-sama dengan har jar
juga. Jika kita tak guna harf jar pada kata kerja yang memang
‘berpakej’ dengan harf jar, maka ayat yang kita bina itu
dianggap tidak tepat.

Berikut ialah contoh-contoh kata kerja yang sentiasa hadir

bersama harf:

168
1- “Ludah kat pakcik tu!” – diucapkan kepada baby yang
masih kecil sebagai gurauan apabila ada orang lain
mendukungnya.
ّٛ‫ َع‬َٚ‫عي‬
َ ‫ذِف‬
ّٛ‫َع‬ َٚ‫عي‬
َ ‫ذِف‬

kat ludah
Pakcik
‘ala tiff
‘ammu

2- “Dia sedang mencari kasutnya.”

ْٗ ُ ‫ اٌ َجضَ َِ ْح ِترَا ْعر‬َٚ‫عي‬
َ ‫ذ ََّٗر‬ٞ‫ ِت‬َُٛ ٘
ْٗ ُ ‫ِترَا ْعر‬ ْ‫اٌ َجضَ َِح‬ َٚ‫عي‬
َ ‫ذ ََّٗر‬ٞ‫ِت‬ َُٛ ٘

kasut (tidak Sedang dia

miliknya
diterjemah mencari
kerana
kata kerja
ini
memang

169
 hadir
bersama
ٍَٝ‫) َع‬
El gazma ‘ala biydawwar huwwa
Bita’tu

3- “Boleh tak kamu tolong tengok-tengokkan kucing ini

sehingga saya pulang (ke sini) semula?”
ْ َِ ‫َ ْح‬٠‫ ٌِغَا‬ِٞ
‫ااس َج ْع؟‬ َّ ُ‫ُِ ّْ ِى ْٓ ذَاخذ تَاٌَ ْه ٍِِ ْاٌم‬
ْ ‫ط ْٗ د‬
‫أَ ْس َج ْع؟‬ ‫َ ْح َِا‬٠‫ٌِغَا‬ ِٞ
ْ ‫د‬ َّ ُ‫ْاٌم‬
ْٗ‫ط‬ ٍِِ ‫تَاٌَ ْه‬ ‫ذَاخذ‬ ْٓ ‫ُِ ّْ ِى‬

Sehingga28 ini kucing terhadap perhatian Kamu Boleh

Saya
ambil tak
pulang?
Li ghayet di El min baalak takhud mumkin
Arga’?
ma utttoh

28
‫ لغاٌةَما‬hanya digunakan sekiranya selepasnya fi‟il. Jika selepasnya adalah isim maka digunakan ‫ لغاٌة‬sahaja tanpa
‫ما‬.

170
Nota:
ْ َ‫ ت‬ٍَِّٟ ‫ خ‬untuk
Selain daripada ‫ خَذ تاي‬kita juga boleh gunakan ‫اي‬
maksud ‘tolong tengok-tengokkan. Kesimpulannya kita
boleh gunakan rangkai kata berikut untuk buat ayat
‘tolong tengok-tengokkan.’

orang atau ْٓ ِِ ‫ش‬١ّ‫(ض‬ ‫َتاي‬ ٍَِّٟ ‫ ذُخ‬/ ‫ذا ُخ ْذ‬

benda yang )ً‫ِرق‬
kita nak
minta
untuk
ditengok-
tengokkan.

Penjelasan:
Jika pembaca perhatikan, semua kata kerja dalam contoh-
contoh di atas hadir bersama harf jar. Sekiranya hadir
tanpa harf jar, maka ayat itu dianggap sebagai tidak tepat.

171
Maklumat Tambahan:
Bagi sesetengah fi’il yang hadir bersama ‫ ِي‬yang bermaksud
‘untuk, kepada dsb.’ seperti ْ‫ َجاب‬dan ‫ لَاي‬, huruf ‫ ِي‬biasanya
ditulis bersambung dengan kata kerja. Contoh:

“Siapa yang beritahu macam ni kepada kamu?”

‫ٓ قَاىَّل ِوذَ ْٖ؟‬١
ْ ِِ - Asalnya ialah ‫قَاه ىَل‬

“Berikan kepada saya sedikit susu.”

ْٓ ‫ َّْح ٌَ َث‬٠َٛ ‫ؽ‬
ُ ٜ‫ث ِي‬ٞ‫ – ِج‬Asalnya ialah ٜ‫ة ِى‬ٞ‫ِج‬

172
 BAB 6
Penafian dalam Dialek Mesir

Penafian dalam dialek Mesir berkisar tentang menafikan kata

nama, fi’il madhi’, fi’il mudhari’ dan juga perbuatan yang akan
berlaku.

6.1. Penafian Kata Nama.

Untuk menafikan kata nama, pembaca boleh

menggunakan rangkai kata berikut:

Kata nama (ُ‫)االع‬ ‫ٍِص‬

Nota: Perkataan ‫ ٍِص‬boleh dibaca dengan huruf mim yang

berbaris kasrah atau dhammah. Kedua-duanya betul dan
membawa maksud yang sama.

Contohnya:

173
1- “Saya bukan isterinya.”
ُْٗ‫أََٔا ٍِص َِ َشاذ‬
ٔ‫ٍَ َزاذ‬ ‫ٍِص‬ ‫أََٔا‬

Bukan Saya
Isterinya
mish ana
Marotuh

Perkataan ْٗ ُ ‫َِ َشاذ‬ adalah kata nama, jadi untuk

menafikannya hanya dengan menambahkan perkataan
‫ؼ‬
ْ ِِ sebelumnya.

2- “Kami bukan musuh kamu – kami tidak menentang

kamu.”
‫اِدْ َٕا ٍِص ِضذَّك‬
‫ِضذَّك‬ ‫ٍِص‬ ‫اِدْ َٕا‬

bukan kami
Musuh

174
 kamu/lawan
kamu/seteru
kamu.
mish ehna
Dhiddak

3- “Saya tak mahu tengok muka kamu di sini lagi.”

َّ ِٚ ‫ف‬ٛ
ِٟٔ ‫ؽ ْه َِٕ٘ا ذَا‬ ْ ‫ؽ‬ُ َ‫ش أ‬ِٝ ‫ٍِص عَا‬
ِٟٔ ‫ذَا‬ ‫َِٕ٘ا‬ َّ ِٚ
‫ؽ ْه‬ ‫ف‬ٛ
ْ ‫ؽ‬ُ َ‫أ‬ ‫ش‬ِٝ ‫عَا‬ ‫ٍِص‬

Di sini Muka tengok mahu Tak

lagi
kamu
Hina weshhak ashouf ‘aa yiz mush
taani

Jar majrur juga boleh berada selepas ‫ؼ‬

ْ ُِ . Contohnya:
1- “Kita bukan di kedai kopi.”
‫ قَٖ َ٘ج‬ِٜ‫اِدْ َٕا ٍِص ف‬

175
 2- “Kita bukan untuk satu sama lain.”
‫اِدَٕا ٍِص ِىثَعض‬

6.2. Penafian Kata Kerja

1. Penafian perbuatan yang telah berlaku dan sudah selesai

(ٜ‫اض‬
ِ ََ ‫)اٌفعً اى‬.

Untuk menafikan fi’il madhi, rangkai kata berikut

digunakan:

‫ش‬ ٟ‫اٌفعً اٌّاض‬ ‫ٍَا‬

Contohnya:

1- “Kenapa kamu tak datang kelmarin?”

ْ‫اسح‬ ِ ٍَ ْٗ ١ٌِ
ِ َ‫رص ا ِِْث‬ٞ‫اج‬

176
 ‫اسحْ؟‬
ِ َ‫اِث‬
ْ ‫رؼ‬١
ْ ‫اج‬ِ َِ ْٗ ١ٌِ

Kamu tak Kenapa

Kelmarin
datang
Ma gitsh liih
imbaareh

2- “Kenapa kamu tak beritahu saya?”

‫ص؟‬ٞ‫ ْٗ ٍَاقير ِي‬١ٌِ
ْ ٍِ ْ‫َِالُ ٍْر‬
‫ؼ‬١ ْٗ ١ٌِ

Kenapa
Kamu tak beritahu kepada
saya
liih
Ma ult lish

3- “Saya tak buat begini! Sumpah!”

!‫هللا‬َٚ ْٖ َ‫ع ََيرص ِوذ‬
َ ‫ٍَا‬
‫هللا‬َٚ ْٖ َ‫ِوذ‬ ْ ْ‫َِا َع َّ ٍْر‬
‫ؼ‬

177
 begini Saya tak buat
Sumpah!
(Demi Allah)
kidah Ma ‘amaltsh
Wallahi!

178
2- Penafian perbuatan yang sedang berlaku29 atau sentiasa
dilakukan. (‫)اٌفعً اىَضارع‬.

Untuk menafikan fi’il mudhari’, ada dua rangkai kata yang

digunakan:

Pertama: Ditambahkan huruf ‫ ٍَا‬sebelum fi’il dan ‫ ش‬di akhir fi’il

- sama seperti dengan fi’il madhi-. Huruf ba’ ditambah sebelum
fi’il mudhari’:

‫ش‬ ‫اٌفعً اٌّضاسع‬+‫ب‬ ‫ٍَا‬

Kedua: Tambah perkataan ‫ؼ‬

ْ ِِ sebelum fi’il mudhari’. Huruf ba’
digunakan bersama fi’il mudhari’ dan tidak bersambung
dengan ‫ ش‬selepasnya:

29
Maksud „sedang’ di sini ialah perbuatan itu sudah mula berlaku sebelum kata-
kata itu diucapkan dan masih lagi berlaku sewaktu kata-kata diucapkan. Contoh,
ketika kita kata “Dia sedang tidur.” Sedang tidur di sini bererti orang itu telah
mula tidur sebelum kita mengucapkan kata-kata itu dan masih lagi sedang tidur
ketika kata-kata diucapkan. Dalam bahasa Inggeris, kata kerja seperti ini
dinamakan sebagai Present Continuous.

179
 ‫ اٌفعً اٌّضاسع‬+ ‫ب‬
ِ ‫ٍِص‬

Perhatikan contoh-contoh berikut:

1- “Saya tak keluar pada waktu malam.”

ًْ١ٌٍّ‫أََٔا ٍَاتَخزجص تا‬
ًْ١ٌٍّ‫تا‬ ‫ٍَاتَخزجص‬ ‫أََٔا‬

Saya tak keluar Saya

Pada waktu
malam
Ma bakhrugsh ana
Billeil

ْ ِ‫أََٔا ٍِص تَخزج ت‬

ً١ٌٍ‫ا‬

ْ ‫ِت‬
ً١ٌٍ‫ا‬ ‫تَخزج‬ ‫ٍِص‬ ‫أََٔا‬

Saya keluar tak saya

Pada waktu

180
 malam
bakhrug mish ana
billeil

2- “Dia(P) tak pandai cakap Spanyol.”

ْٟ ِٔ‫ ٍَا ِترن َِيَرص أَ ْع َثا‬ٟ
َّ ِ٘
ْٟ ِٔ‫أَ ْعثَا‬ ‫ٍَا ِترن َِيَرص‬ ٟ
َّ ِ٘

Dia tak bercakap dia

Bahasa Spanyol
Ma bit kallimtsh hiyya
Asbaani

ِٟٔ‫ ٍِص ِتر َنيٌَّ أَ ْؽثَا‬ٟ

َّ ِ٘
ِٟٔ‫أَ ْؽثَا‬ ٌَّ‫ِتر َني‬ ‫ٍِص‬ ٟ
َّ ِ٘

Dia bercakap tidak dia

Bahasa
Spanyol
bitkallim mish hiyya
asbaani

181
3- “Sharif tidak berjaga pada waktu malam.”
‫س َٖزش‬ِٞ ‫ف ٍَا ِت‬٠
ْ ‫ِؽ ِش‬

‫س َٖزش‬ِٞ ‫ٍَا ِت‬ ‫ف‬٠

ْ ‫ِؽ ِش‬

Sharif
Tak berjaga
malam
Sheriif
Mab yis harsh

‫س َٖز‬ِٞ ‫ف ٍِص ِت‬٠

ْ ‫ِؽ ِش‬
‫ ْش‬َٙ ‫ ْغ‬١ِ ‫ِت‬ ‫ؼ‬
ْ ِِ ‫ف‬٠
ْ ‫ِؽ ِش‬

Tidak Sherif
Berjaga malam
Mish Sherif
Bi yes-har

182
3. Penafian sesuatu perbuatan akan dilakukan pada masa akan
datang.

Sebagaimana diketahui, untuk menunjukkan sesuatu perbuatan

akan dilakukan pada masa akan datang, huruf َٖ (huruf ha’
berbaris fathah) ditambah di awal fi’il mudhari’. Manakala,
untuk menafikan perbuatan di masa akan datang ini pula, kita
hanya perlu menambah ‫ؼ‬
ْ ِِ sebelumnya.

Ini bererti, rangkai kata yang digunakan adalah seperti berikut:

‫اٌفعً اٌّضاسع‬+َٓ ‫ٍِص‬

Perhatikan contoh-contoh berikut:

1- “Saya minta maaf. Saya tidak akan lakukannya lagi.”

ْ ‫أََٔا آ ِع‬
ِٟٔ‫ف ٍِص َٕع َِي َٖا ذَا‬
ِٟٔ‫ذَا‬ ‫َٕع َِي َٖا‬ ‫ٍِص‬ ‫ف‬
ْ ‫آ ِع‬ ‫أََٔا‬

Akan saya Tidak minta saya

lagi

183
 lakukannya maaf
Ha’ mil haa mish aasif ana
taani

2- “Saya tak akan biarkan mereka menipu kamu.”

ْ ٠ِ ٌَّٖٞ‫ٍِص َٕ َخي‬
ْ ‫ َع‬ٛ‫ض َذ ُى‬
‫ه‬١ٍ
ْ ‫َع‬
‫ه‬١ٍ ٛ‫ض َذ ُى‬
ْ ِ٠ ٌَّٖٞ‫َٕ َخي‬ ‫ٍِص‬

Mereka Akan saya Tidak

Kamu –
menipu biarkan
perkataan ٍَٝ َ‫ع‬
mereka
tidak
diterjemah
kerana kata
kerja ‫ضذه‬
sememangnya
hadir bersama
ٍَٝ َ‫ع‬.
yidhakuu Ha khalliihum mish
‘alayk

184
3- “Saya tidak akan keluar di sini melainkan anak
perempuan saya bersama saya.”
‫ا‬٠َ ‫ َِ َعا‬ِٟ‫ ِت ْٕر‬َٚ ‫ٍِص َٕخزج ِِ ْٓ َِٕ٘ا َّإال‬
‫ا‬٠َ ‫َِ َعا‬ ِٟ‫ِت ْٕر‬ َٚ ‫َّإال‬ ‫َِٕ٘ا‬ ْٓ ِِ ‫َٕخزج‬ ‫ٍِص‬

Anak Dalam kecuali sini dari Akan tidak

Bersama
perempuan keadaan saya
saya
saya keluar

binti wa illa hina min Hakh mish

Ma’aaya
rug

185
6.3. Penafian Kata Kerja Yang Bersambung Dengan
Dhamir

Kata kerja sama ada madhi atau mudhari‟ boleh

bersambung dengan dhamir-dhamir yang berada pada konsituen
maf‟ul bih. Penting untuk diketahui oleh pembaca, kata kerja
yang bersambung dengan dhamir-dhamir ini juga boleh
dinafikan.

Contoh fi’il madhi yang bersambung dengan dhamir yang

dinafikan:

ْ ‫ع َم ْلت َها‬
‫ش‬ َ ‫ – َما‬Saya tak buat perkara itu.

ْ ‫ – َما َك ِلّ َم ْك‬Dia (L) tidak bercakap dengan kamu.

‫ش‬

‫ش‬ َ ‫– َما‬Dia (L) tidak pukul saya.

ْ ‫ض َر ْبنِي‬

Asalnya sebelum dinafikan:

‫ع َم ْلت َها‬
َ – Saya telah buat perkara itu.

‫ – َك ِلّ َم ْك‬Dia (L) telah bercakam dengan kamu (L).

186
 َ - Dia(P) telah memukul saya.
‫ض َر ْبنِي‬

Contoh fi’il mudhari’ yang bersambung dengan dhamir

yang dinafikan:

ْ ‫ – َمابِيَ ْع ِم ْل َها‬Dia(L) tidak melakukannya.

‫ش‬

ْ ‫ – َما ِبتْ َك ِلّ ْمنِي‬Dia (P) tidak bercakap dengan saya.

‫ش‬

‫ش‬
ْ ‫ – َما ِبنِش َْر ْب َها‬Kami tak minum minuman itu.

‫ش َحا َج ْة‬
ْ ‫ – َما َجا ْب ِلي‬Dia(L) tak bawakan apa-apa untuk saya.

Asalnya sebelum dinafikan:

‫ – ِبيَ ْع ِم ْل َها‬Dia(L) sedang melakukannya.

‫ – بِتْ َك ِلّ ْمنِي‬Dia (P) sedang bercakap dengan saya.

‫ ِبنِش َْر ْب َها‬- Kami sentiasa minum minuman itu.

‫ – َجا ْب ِلي َحا َج ْة‬Dia (P) bawakan sesuatu untuk saya.

187
Peta Minda Berikut Ialah Kesimpulan Ringkas Bab Penafian:

188
6.4. Penggunaan Perkataan ٔ‫ ِىس‬dalam Dialek Mesir

Lessah atau Lessa dalam dialek Mesir bukanlah padanan

َ ٌَ dalam bahasa Arab Fusha sebagaimana yang
kepada ‫ظ‬١
difahami oleh kebanyakan orang.

Dalam dialek Mesir, perkataan ٔ‫س‬

َّ ‫ ِى‬bermaksud ‘masih’ dan
‘masih belum’.

Lessa dengan makna ‘masih’ datang dalam dua bentuk:

Bentuk Pertama

‫ح‬ٙ‫ اٌقفح اٌّؾث‬/ً‫اعُ اٌفَا ِع‬ ٔ‫س‬

َّ ‫ِى‬

Contoh:

1- “Dia masih hidup.”

ٟ
ّ ‫سٔ َد‬
َّ ‫ ِى‬َُّٛ ٘

ٟ
ّ ‫َد‬ ٔ‫س‬
َّ ‫ِى‬ َُّٛ ٘

189
 hidup masih dia

hayy lessa huwwa

2- “Dia(P) masih tidur.”

ْ‫ َّح‬٠ْ ‫سٔ َٔا‬

َّ ‫ ِى‬ٟ
َّ ِ٘

‫ َّ ْح‬٠ْ ‫َٔا‬ ٔ‫س‬

َّ ‫ِى‬ ٟ
َّ ِ٘

tidur masih Dia (P)

Nai maa lessa hiyya

3- “Kamu masih kecil untuk cakap benda-benda macam ni.”

ْٖ َ‫ اٌ َى ََل َْ د‬ٍَٝ‫ َّْش َع‬١َ‫فغ‬

ُ ٔ‫س‬ َ ْٔ ‫أ‬
َّ ‫د ِى‬

190
 ْٖ َ‫د‬ َْ ‫اٌ َى ََل‬ ٍَٝ‫َع‬ ‫ َّْش‬١َ‫فغ‬
ُ ٔ‫س‬
َّ ‫ِى‬ َ ْٔ ‫أ‬
‫د‬

ini Kata- Berbanding kecil masih kamu

kata / / untuk
perkara

dah El ‘ala Su ghayy lessa enta

kalaam yar

Nota:

1- Kadang-kadang, apabila percakapan terlalu laju, perkataan

ٍَٝ‫ َع‬tidak disebutkan sepenuhnya. Ianya akan berbunyi
َ sahaja. Contohnya: ْٖ َ‫ع ْاٌ َى ََل َْ د‬
seperti ‫ع‬ َ ‫ َّْش‬١َ‫فغ‬
ُ ْٗ‫غ‬ ْ .
َّ ٌِ ‫أٔد‬
Sebut: Ent lessa sughayyar ‘al kalaam dah.
2- Antara perkataan lain yang moden dan sama maksud
ُ adalah ََِّْ‫( غغ‬L), ‫( غغَََّْْح‬P), ََِِّْْٞ‫( غغ‬Jamak).
dengan ‫ َّْش‬١َ‫فغ‬

191
 Perkataan ini digunakan secara meluas dalam kalangan
anak muda.

4- “Kamu masih ingat saya?”

‫؟‬ِٟٔ‫سٔ فَا ِو ْش‬ َ ْٔ ‫إ‬

َّ ‫د ِى‬

ِٟٔ ‫فَا ِو ْش‬ ٔ‫س‬

َّ ‫ِى‬ َ ْٔ ‫إ‬
‫د‬

Ingat saya? Masih Kamu

Faakir ni? lessa enta

Maklumat Tambahan:

Ada ketika, ayat yang hadir dalam bentuk pertama ini juga
membawa maksud ‘baru sahaja’. Contohnya seperti ayat
berikut:

“Kamu baru sahaja sampai(datang) kelmarin.”

192
‫اس ْح‬
ِ َ‫اِث‬
ْ ٓ١ِّ٠‫سٔ َجا‬
َّ ‫ادْ َٕا ِى‬

‫اس ْح‬
ِ ‫اِ َث‬
ْ ٓ١٠ِّ ‫َجا‬ ٔ‫س‬
َّ ‫ِى‬ ‫ادْ َٕا‬

Kelmarin datang Baru sahaja kami

Imbaareh Gai yiin lessa Ehna

Perkataan ٓ١ّ٠ِ ‫ َجا‬adalah jamak (plural) kepada ٞ

ْ ‫ َجا‬.

Bentuk Kedua

‫ب‬
ِ ‫اٌفعً اٌّضاسع ِع‬ ٔ‫س‬
َّ ‫ِى‬

Contoh:

1- “Dia(P) masih duk makan.”

ًْ ‫سٔ ِترَا ُو‬
َّ ‫ ِى‬ٟ
َّ ِ٘
ًْ ‫ِترَا ُو‬ ٔ‫س‬
َّ ‫ِى‬
ٟ
َّ ِ٘

masih Dia
Sedang makan

193
 lessa hiyya
Bi taa kul

Manakala lessa yang bermaksud ‘belum’ pula hadir dalam

bentuk berikut:

‫ ش‬+ ٟ‫ اٌفعً اٌّاض‬+ ‫ٍَا‬ ٔ‫س‬

َّ ‫ِى‬

Contohnya:

1- “Mereka masih belum buat apa-apa.”

ْ‫سٔ ٍَا عََي٘ش َدا َجح‬
َّ ‫ُ٘ َُّ ِى‬
‫َدا َج ْح‬ ‫ٍَا عََي٘ش‬ ٔ‫س‬
َّ ‫ِى‬ َُّ ُ٘

Tidak buat Masih Mereka

Apa-apa
Ma ‘amlush lessa humma
Haa ga

194
 2- “Saya masih belum tamatkan bacaan.”
ْ‫َح‬٠‫سٔ ٍَا َخيَّػرِص اٌ ِمشا‬
َّ ‫أََٔا ِى‬
ْ‫َح‬٠‫اٌ ِمشا‬ ‫ؼ‬ ْ ٍََّ‫َِاخ‬
ْ ِ‫قر‬ ٔ‫س‬
َّ ‫ِى‬ ‫أََٔا‬

Belum Masih Saya

bacaan
tamatkan
Ma lessa ana
El Iraaya
khallas
(‫ ق‬-> ‫)أ‬
tish

Nota:

Lessa juga boleh digunakan secara bersendirian dalam ayat

tanpa digandingkan dengan apa-apa perkataan sebelum atau
selepasnya. Contohnya, apabila ada orang tanya,

“Sudah makan tengah hari ke belum?”

َّ ‫ َّال ِى‬َٚ ‫ْد‬

‫سٔ؟‬ ْ ٠َّ‫ذَغَذ‬

195
 ‫سٔ؟‬
َّ ‫ِى‬ ‫ َّال‬َٚ ْ ٠َّ‫ذَغَذ‬
‫ْد‬

Belum? atau Kamu sudah makan

tengah hari

Lessa? walla taghaddeyt

Kita pun jawab dengan satu perkataan sahaja, “Belum” – ٔ‫س‬

َّ ‫ ِى‬.

196
 BAB 7
Larangan dalam Dialek Mesir

Larangan di sini bermaksud melarang seseorang melakukan

sesuatu perbuatan tertentu. Dalam dialek Mesir, kata kerja
larangan mempunyai empat bentuk.

Bentuk Pertama: Menggunakan rangkai kata berikut:

‫ش‬ "‫ب‬
ِ " ‫ز‬ٞ‫اٌفعً اٌّضاسع ٍِِ غ‬ ‫ٍَا‬

Nota:

1- Fi’il mudhari’ yang digunakan untuk larangan berbeza

dengan fi’il mudhari’ untuk penafian. Untuk larangan,
fi’il mudhari’ tidak didahului oleh ‫ب‬
ِ sebagaimana yang
dapat dilihat dalam rangkai kata di atas.
2- Bentuk larangan ini merupakan yang paling kerap
digunakan dalam pertuturan seharian. Disebabkan
itulah penulis mendahulukan bentuk ini berbanding
bentuk-bentuk yang lain.

197
3- Apabila bercakap mengenai larangan, kita hanya
melarang mukhatab (BM: pihak kedua) sahaja. Kita
tidak melarang diri sendiri ataupun orang yang tidak ada
di hadapan kita.
4- Ini bererti, wazan yang digunakan untuk larangan
hanyalah untuk 3 dhamir daripada 8 dhamir yang
digunakan dalam dialek Mesir. Pihak-pihak yang
ْ
dilarang ialah, ‫إٔد‬, ٟ‫ إٔر‬dan juga ٛ‫إٔر‬. Lihat contoh
dibawah:

‫“ – ٍَا ذِشعَيص‬Jangan marah/sedih”

Ma tez ‘alsh ‫ٍَا ذِشعَيص‬ ْ ْٔ ‫إ‬
‫د‬

‫ص‬ٞ‫ع ِي‬
َ ‫ٍَا ِذش‬ ِٟ‫إ ْٔر‬
Ma tez ‘aliish
‫ٍَا ذِشعَي٘ش‬ ُٛ‫إ ْٔر‬
Ma tez ‘aluush

198
2- Bentuk Kedua: Menggunakan rangkai kata berikut:

‫تَ ََلش‬
"‫ب‬
ِ " ‫ز‬ٞ‫اٌفعً اٌّضاسع ٍِ غ‬

Contohnya:
“Tak usahlah kamu dekatkan diri dengan saya lagi.”
ِٟٔ‫ ذَا‬ِِِّٟٕ ْ‫تَ ََلش ذِمَ َّشب‬
ِٟٔ‫ذَا‬ ِِِّٟٕ ْ‫ذِمَ َّشب‬ ‫تَ ََلش‬

Dengan saya Kamu

lagi Tak usahlah
dekatkan diri

minni Ti arrab balaash

taani

Nota:
1- Ini merupakan bentuk larangan yang paling ringan.
Perkataan ‫ تَ ََلش‬biasanya diterjemah sebagai ‘tak usah,
usahlah’.

199
2- Perkataan ‫َلػ‬
ْ َ‫ ت‬juga boleh didahului oleh ‫ َِا‬sebagai
penguat.– ‫ ٍَا تََلش‬.
3- Sekiranya perkataan ‫َلػ‬
ْ ‫ َت‬didahului oleh huruf ‫ب‬
ِ ,- ‫ِت َثَلش‬
maknanya adalah ‘percuma’ . Tiada kaitan dengan
larangan.
4- Isim juga boleh hadir selepas perkataan ‫تََلش‬. Contoh:
ْ ‫“ – تََلش ٌِ ْعةْ اٌ ِع‬Tak payah buat kerja macam budak-
‫اي‬١
budak.”

ْ ‫اٌ ِع‬
‫اي‬١ ْ‫ٌِ ْعة‬ ‫تََلش‬

permainan Tak payah

Budak-budak /
anak-anak
Li’b balaash
El-‘iyaal

200
 ْ ٌٍُ‫ تَ ََلش ا‬- “Taknak lah sedih-sedih macam ni.”
ْٖ َ‫ْ اٌغَا ِِ ْك د‬ٛ
Kata-kata yang digunakan untuk memujuk seseorang yang
kelihatan sedih, murung atau tidak gembira. Makna
literalnya ialah:

ْٖ َ‫د‬ ‫َاِ ْك‬

ِ ‫اٌغ‬ ْ ٌٍُ‫ا‬
ْٛ ‫تَ ََلش‬

gelap warna Tak usah

ini
El ghami’ El loun balaash
da

Bentuk Ketiga: Menggunakan rangkai kata berikut:

َٚ‫إِٗع‬
"‫ب‬
ِ " ‫ز‬ٞ‫اٌفعً اٌّضاسع ٍِ غ‬

Contohnya:
“Jangan lupa!”
َ ْٕ ِ‫ ذ‬َٚ‫إِٗع‬
ٝ‫غ‬
َ ْٕ ِ‫ذ‬
ٝ‫غ‬ َٚ‫إِٗع‬

201
 Jangan
Lupa

Nota:

Larangan menggunakan rangkai kata ini adalah lebih keras

berbanding larangan menggunakan bentuk pertama dan
kedua.

Perkataan ٝ‫ َع‬ٚ‫ ْإ‬ini juga boleh ditasrifkan seperti berikut:

ٝ‫ َع‬ٚ‫ْإ‬ ْ ْٔ ‫إ‬
‫د‬
Iw ‘aa
ٟ‫ ِع‬ٚ‫ْإ‬ ٟ‫إ ْٔ ِر‬
Iw ‘ii
ٛ‫ع‬
ُ ٚ‫ْإ‬ ُٛ‫إ ْٔر‬
Iw ‘uu

Bentuk Keempat: Menggunakan rangkai kata berikut:

"‫ب‬
ِ " ‫ش‬١‫اٌفعً اٌّضاسع ِٓ غ‬ ‫َّاك‬ٝ‫ِإ‬

202
Contoh:
“Jangan biar aku tengok muka kau sekali lagi.”
َّ ِٚ ‫َّاك أَض٘ف‬ٝ‫ِإ‬
ِٟٔ‫ؽ ْه ذَا‬
ِٟٔ‫ذَا‬ َّ ِٚ
‫ؽ ْه‬ ‫أَض٘ف‬ ‫َّاك‬ِٝ‫إ‬

Muka kamu Aku tengok Jangan

Lagi
Wishhak ashouf Iyyaak
taani

Nota:
1- Bentuk ini mengandungi makna larangan yang paling
keras antara kempat-empat bentuk.
2- Namun begitu, bentuk ini jarang digunakan dalam
percakapan harian. Hanya bentuk pertama, kedua dan
ketiga sahaja yang digunakan secara meluas.
3- Bentuk ini juga boleh mengalami perubahan. Lihat
jadual berikut:

Iyyak ْ ٠‫ِإ‬
‫َّان‬ ْ ْٔ ‫إ‬
‫د‬

203
 ٟ‫َّا ِو‬٠ِ‫إ‬ ٟ‫إ ْٔ ِر‬
Iyyaa kii
ٛ‫َّا ُو‬٠‫ِإ‬ ُٛ‫إ ْٔر‬
Iyya kuu

204
 BAB 8
KATA HUBUNG RELATIF

Berbeza dengan bahasa Arab Fusha, dalam dialek Mesir, kata

hubung relatif yang digunakan hanya satu, iaitu – َّٜ‫ اىي‬yang
bermaksud, ‘yang’. Kata hubung ini digunakan untuk muzakkar
dan muannath tanpa melihat sama ada ianya mufrad,
muthanna atau jama’.

Selain dialek Mesir, kebanyakan lahjah di negara-negara Arab

lain juga menggunakan perkaraan ‘elli’ untuk tujuan yang sama.

Sebutannya ialah elli. Bukan allay atau allai. Apabila berada di

tengah ayat, e hampir tidak kedengaran dan yang kedengaran
hanyalah lli sahaja.

205
8.1. Ayat yang Menggunakan elli

1- “Bocorkan kepada saya apa yang kamu dengar tadi.”

ُْٗ‫ ِع ِّعر‬ٜ‫اىي‬
ِ ٍِٟ ْ‫َّذ‬١‫ع‬
َ
ُْٗ‫ِع ِّعر‬ ٜ‫اىي‬
ِ ٌِٟ ْ‫َّخ‬١‫ع‬
َ

Apa yang Kepada saya Bocorkan /

Kamu dengar
dedahkan
tadi
sesuatu
perkara

Lli lii sayyah

Simi’tu

Nota:
Dalam dialek Mesir, banyak kata kerja seperti ْ‫َّخ‬١‫ع‬
َ yang
bersambung dengan harf ٌِٟ untuk menunjukkan ‘lakukan
sesuatu perbuatan untuk saya/ kepada saya’. Contohnya:

206
 ٍِٟ ‫ ْث‬١ْ ‫ ِج‬merupakan gabungan antara ْ‫ة‬١‫ ِج‬yang bermaksud
‘dapatkan’ (arahan ditujukan kepada lelaki) dan juga ‘ٌِٟ ’
yang bermaksud ‘untuk saya’.

Contoh kedua seperti, ٍِٟ ١ٌِ ُٛ‫ل‬. Asalnya adalah ٌِٟ ُٛ‫ل‬ -
‘katakanlah’ (arahan ditujukan kepada perempuan) dan
juga harf jar ٌِٟ .

2- "Tuan rumah yang buat macam ni, bukan saya.”

‫ؼ أََٔا‬ ِ ‫ؾمَّ ْح‬
ْ ِِ ،ْٖ َ‫ َع َّ ًْ ِوذ‬ٜ‫اىي‬ َّ ٌ‫ادةْ ا‬
ِ ‫ف‬َ
‫أََٔا‬ ‫ؼ‬
ْ ِِ ْٖ َ‫ِوذ‬ ًْ َّ ‫َع‬ ٜ‫اىي‬
ِ ْ‫ؾمَّح‬
َّ ٌ‫ا‬ ْ‫ادة‬
ِ ‫ف‬َ

bukan Begini Telah Yang Rumah Tuan(pemilik)

saya
buat
mish Keda ‘amal elli El sya’ sahib
ana
ah (‫ق‬-
>‫)أ‬

207
3- “Apa yang kamu buat ni?”
‫أد تِرَ ْع ٍُِّ ْٗ دَ ْٖ؟‬ ِ ْٗ ٠‫ِإ‬
َ ٜ‫اىي‬
ْٖ َ‫د‬ ٍُِّْٗ ‫تِرَ ْع‬ ‫أد‬
َ ٜ‫اىي‬
ِ ْٗ ٠ِ‫إ‬

Sedang Kamu Yang Apa

Ini?
buat
Bita’milu Enta elli eh
Da?

4- “Ikut arahan yang (tertulis) pada kotak.”

‫ اٌ ِع ٍْ َث ْح‬ٍَٝ‫ َع‬ٜ‫اىي‬ ِ ‫اِذَّ ِث ْع‬
ْ َ‫اإل ْسؽَاد‬
ِ ‫اخ‬
‫اٌ ِع ٍْثَ ْح‬ ٍَٝ‫َع‬ ٜ‫اىي‬
ِ ْ َ‫اإل ْسؽَاد‬
‫اخ‬ ِ ‫اِذَّ ِث ْع‬

Pada Yang Arahan ikut

kotak
‘ala Elli El Irsyaa Ittabi’
El ‘ilbah
daat

5- “Saya beli yang sama macam awak punya.”

‫ َع ْٕذَ ْن‬ٜ‫اىي‬
ِ ٞ ْ ‫اِ ْؽر َِش‬
ّ َ‫د ص‬٠

208
 ‫َع ْٕذَ ْن‬ ٜ‫اىي‬
ِ ٞ
ّ َ‫ص‬ ْ ‫اِ ْؽر َِش‬
‫د‬٠

Apa yang Sama seperti Saya dah beli

Ada pada
awak
elli zayy Ish tareyt
‘andak

6- “Saya tak suka gadis yang pakai make-up tebal.”

ْ ِ‫اجْ ِور‬١َ ‫ظ ِِ ْى‬
‫ش‬١ ّ ‫ ِترْ ُذ‬َّٜ‫د اىي‬
ْ ْٕ ‫َّؼ اٌ ِث‬
ْ ‫َِاتَ ِذث‬
‫ش‬١
ْ ِ‫ِور‬ ْ‫َاج‬١‫ِِ ْى‬ ّ ‫ِترْ ُذ‬
‫ظ‬ َّٜ‫اىي‬ ْ ْٕ ‫اٌ ِث‬
‫د‬ ‫َّؼ‬
ْ ‫َِاتَ ِذث‬

Make up Selalu yang Gadis/budak Saya tak

Banyak
letak perempuan suka

Mik yaaj Bit hutt elli El bint Ma

Kitiir
(huruf ‫ج‬ bahibbesh
disebut
seperti dalam
Fusha)

209
7- “Konsert yang kita pergi kelmarin memang terbaik.”
ْ‫ٍَح‬٠ْ ‫د َ٘ا‬
ْ ِٔ‫اسحْ َوا‬
ِ َ‫اِث‬ ِ ‫اٌ َذ ْفٍَ ْح‬
ْ ‫دْ َٕاَ٘ا‬ٚ‫ ُس‬ٜ‫اىي‬

‫ٍَ ْح‬٠ْ ‫َ٘ا‬ ْ ِٔ‫َوا‬

‫د‬ ‫اس ْح‬
ِ َ‫اِث‬
ْ ‫دْ َٕاَ٘ا‬ٚ‫ُس‬ ٜ‫اىي‬
ِ ْ‫اٌ َذ ْفٍَح‬

Hebat, (tidak Kelmarin Kita pergi yang Konsert

terbaik, diterjemah, kepadanya
fantastic. kehadirannya
hanya untuk
memberi
petunjuk
masa lalu.)

haailah Kaanet Im Ruhnaa elli El hafla

baareh haa

8- “Siapa yang nak balik, balik lah!”

ْ‫ح‬َّٚ ‫ َش‬٠ِ ، ْ‫ح‬َّٚ ‫ َش‬٠ِ ‫ ْض‬٠ِ ‫ َعا‬ٜ‫اىي‬
ِ
ْ‫ح‬َّٚ ‫ َش‬٠ِ ْ‫ح‬َّٚ ‫ َش‬٠ِ ‫ ْض‬٠ِ ‫َعا‬ ٜ‫اىي‬
ِ

210
 Balik, nak (Siapa) yang
Balik lah
Yi rowwah ‘aayiz elli
Yi rowwah

Nota:
1- Perkataan ٌٍٟ‫ ا‬juga boleh berada di pangkal ayat
sebagaimana dalam contoh di atas.
2- Ada perbezaan antara kata kerja ‫( َسا ْح‬sebut: raah) dan
juga ْ‫ح‬َّٚ ‫( َس‬rawwah). Pertama bermaksud ‘pergi’ secara
umum. Manakala yang kedua, bermaksud ‘pulang’ ke
rumah. Apabila kita katakan ْ‫ح‬َّٚ ‫ أََٔا ُِ َش‬tanpa menyebut
‫د‬١‫ اٌث‬pun sudah difahami yang kita maksudkan ialah saya
sedang/akan pulang ke rumah.

Berbeza dengan ْ‫خ‬٠ِ ‫سا‬,

َ jika kita katakan ْ‫خ‬٠ِ ‫‘ أٔا َسا‬saya
sedang/akan pergi’ kita mesti nyatakan tempat yang
dituju kerana maksud pergi dalam kata kerja ini umum
dan tidak terhad kepada pergi(pulang) ke rumah sahaja.

211
 9- “Tekan brek, kalau tak kamu akan langgar kereta yang kat
depan.”
ِ ‫ َّْح‬١‫ظ اٌ َع َش ِت‬
‫ لُذَّا َِ ْه‬ٜ‫اىي‬ ْ ‫غ ْٓ ذِ ْخ َث‬
َ ‫ً ٌَ ْذ‬١ ِ ‫ اٌفَ َش‬ٍَٝ‫ط َع‬ُٚ
ْ ِ‫ا‬ ْ ‫د‬
‫لُذَّا َِ ْه‬ ٜ‫اىي‬
ِ ‫ َّْح‬١‫اٌعَ َش ِت‬ ْ ‫ذِ ْخ َث‬
‫ظ‬ َ ْ‫ٌَذ‬
ْٓ ‫غ‬ ْ ِ‫ا‬
ً١ ِ ‫اٌفَ َش‬ ٍَٝ‫َع‬ ‫ط‬ُٚ
ْ ‫د‬

Yang Kereta Kamu Jika Brek (Tidak tekan

Depan
langgar tidak diterjemah
kamu
kerana
datang
berpasangan
bersama
‫اط‬
ْ َ‫)د‬
elli El Tikhbat lahsan El ‘ala duus
Uddaamak
‘arabiyya ‘faramiil
(‫ق‬->‫)أ‬

10- “Pelajar-pelajar lelaki yang kat belakang tu, takda

rasa hormat ke?” – Tanya guru kepada muridnya.
212
 ْ ِ‫ ِاَف‬،،‫ َسا‬َٚ ٜ‫اىي‬
‫ؼ اِدْ رِشا َْ؟‬١ َّ ٌ‫ا‬
ِ ْ‫ؾ َثاب‬
َْ ‫اِدْ ِرشا‬ ْ ‫ِا َ ِف‬
‫ؼ‬١ ‫ َسا‬َٚ ٜ‫اىي‬
ِ َّ ٌ‫ا‬
ْ‫ؾ َثاب‬

tiada Di yang Pemuda-

hormat
belakang pemuda

Mafish Waroo elli Esh

Ihtiraam?
shabaab

8.2. Persamaan Antara ‫ب‬

ِ ٜ‫اىي‬
ِ dan juga ًُّ ‫ أ‬/ ٘‫أَت‬

Dalam dialek Mesir, selain daripada untuk tujuan gelaran (Arab:

‫َح‬١ْٕ ‫ )اٌ ُى‬seperti Abu Abdir Rahman yang bermaksud bapa Abdul
Rahman atau ‫ ْذ‬١‫ع ِع‬ َ َّ ُ ‫ أ‬yang bermaksud ibu kepada Sa’id,
perkataan ٘‫ أَت‬dan ً‫ أ‬juga digunakan untuk menisbahkan ciri-
ciri tertentu kepada seseorang atau seseuatu objek.

Perhatikan contoh berikut:

213
El mahall abu baab Kedai yang ْ‫اٌ َّ َذ ًّ أَت٘ تَابْ َخؾَة‬
kha shab mempunyai pintu
kayu ATAU Kedai
yang berpintu kayu.

El galabiyya umm Jubah yang yang ً٠ َ ُّ ‫ َّْح أً ُو‬١ِ‫اٌ َج ََلت‬

ْ ِٛ ‫ط‬
kumm thawiil mempunyai
panjang ATAU
Jubah yang
berlengan panjang.

El Banthalunoot Seluar-seluar yang ْٗ ١ِٕ‫د ِج‬١ ْ ٍُٔٛ‫ط‬

ْ ِِ ً‫َاخ أ‬ َ ْٕ ‫اٌ َث‬

umm miyt ginih. berharga .55 Genih

ATAU Seluar-seluar
yang berharga 100
Genih

Al amiis abu kumm Baju yang ً٠ َ ُّ ‫ـ أت٘ ُو‬١

ْ ِٛ ‫ط‬ ْ ِّ َ‫اٌم‬
mempunyai lengan

214
 thawiil panjang ATAU Baju
yang berlengan
panjang.

El walad abu Budak lelaki yang ُِّٟٕ‫ٌَ ْذ أت٘ َج ْض َِ ْح ت‬ٌٛ‫ا‬

َ
gazmah bunni mempunyai kasut
koko itu ATAU
Budak yang
berkasut koko.

Kesemua perkataan-perkataan ٘‫ أت‬dan ً‫ أ‬dalam ayat-ayat ini

ِ َّٜ‫ اىي‬yang bermaksud ‘yang
boleh ditukarkan kepada ‫ب‬
dengan/yang mempunyai’.

215
Perhatikan contoh berikut:

El mahall elli bi Kedai yang ِ َّٜ‫اٌ َّ َذ ًّ اىي‬

ْ‫بتَابْ َخؾَة‬
baab kha shab mempunyai pintu
kayu ATAU Kedai
yang berpintu kayu.

El galabiyya elli bi Jubah yang yang ً٠ ِ َّٜ‫ َّْح اىي‬١‫اٌ َج ََل ِت‬
َ ُّ ‫ب ُو‬
ْ ِٛ ‫ط‬
kumm thawiil mempunyai
panjang ATAU
Jubah yang
berlengan panjang.

El Banthalunoot elli Seluar-seluar yang ْ ِِ ‫ب‬

‫د‬١ ْ ٍُٔٛ‫ط‬
ِ َّٜ‫َاخ اىي‬ َ ْٕ ‫اٌ َث‬
bi miyt ginih. berharga .55 Genih ْٗ ١ِٕ‫ِج‬
ATAU Seluar-seluar
yang berharga 100
Genih

216
Al amiis elli bi Baju yang َ ُّ ‫ب ُو‬
ْ ِٛ ‫ط‬
ً٠ ِ َّٜ‫ـ اىي‬١
ْ ِّ َ‫اٌم‬
kumm thawiil mempunyai lengan
panjang ATAU Baju
yang berlengan
panjang.

El walad elli bi Budak lelaki yang ُِّٟٕ‫ب َج ْض َِ ْح ت‬

ِ َّٜ‫ٌَ ْذ اىي‬ٌٛ‫ا‬
َ
gazmah bunni mempunyai kasut
koko itu ATAU
Budak yang
berkasut koko.

217
 BAB 9
Al-Muthanna (ََّْٚ‫ )اىَث‬dan Al-Jam’(‫)اى َجَع‬

9.1. Al Muthanna

Al-Muthanna dalam bahasa Arab Fusha mempunyai dua

bentuk:

Pertama: ْ‫ا‬
ِ َ‫ – ِورَات‬ketika berada dalam keadaan marfu’.

ِ ‫ – ِمرَا َت‬ketika berada dalam keadaan mansub atau

Kedua: ِٞ
majrur.

Namun, dalam dialek Mesir hanya bentuk kedua yang

digunakan tanpa mengira perkataan tersebut merupakan
marfu’, mansub atau majrur. Contohnya:

1- “Darimana kamu dapatkan dua buat buku itu?”

ْ ِٕ ِِ ‫ي‬ُٚ
‫ٓ؟‬١ ْ ‫ِ د‬ٞ
ِ ‫ْد اى ِنرَا َت‬
ْ ‫ث‬١‫ِج‬
ْ ِِِٕ
ٓ١ ْ ‫د‬
‫ي‬ُٚ ِ ‫اى ِنرَا َت‬
ِٞ ْ ‫ث‬١‫ِج‬
‫ْد‬

218
 Tersebut / itu Dua buku Kamu
Dari mana?
dapatkan

Dol El kitabeyn Gibt

Mineyn?

2- “Dua rumah baru telah terbina.”

‫ا‬ُٕٛ‫ِ اٌ ُجذَا ْد اذْ َث‬ِٞ‫ر‬ٞ‫اى ِث‬
‫ا‬َُٕٛ‫اذْث‬ ْ‫اٌ ُجذَاد‬ ِِٞ‫ر‬ٞ‫اى ِث‬

baru Dua rumah

dibina
El gudad El beyteen
itbinu

Nota:
‫ اٌجذاد‬merupakan jamak kepada perkataan ‫ذ‬٠‫اٌجذ‬. Dalam
dialek Mesir, sifat atau kata adjektif bagi muthanna adalah
jamak.

219
9.2. Al-Jam’

al-Jam’ dalam dialek Mesir juga mempunyai 3 golongan sama

seperti bahasa Arab Fusha.

1- Jam’ al-Muzakkar al-Saalim

2- Jam’ al-Muannath al-Saalim
3- Jam’ al-Taksir

Jam’ al-Muzakkar al-Saalim dalam juga mempunyai dua

bentuk.

Pertama: ُّْٛ ٍِ ‫اٌ ُّ ْغ‬

Kedua: َِِٞ ‫اىَس ِي‬

Namun, yang digunakan dalam dialek Mesir hanyalah bentuk

kedua. Seperti bahasa Arab Fusha, hanya perkataan muzakkar
dan berakal sahaja yang menggunakan jama’ ini.

Perhatikan contoh dibawah:

220
 “Orang-orang Malaysia baik-baik belaka.”

ِِٞ‫س‬ِٝ َ٘ ‫ِ م‬ٞٝ‫ش‬ِٞ ‫اى ََا ِى‬

ِِٞ‫س‬ِٝ َ٘ ‫م‬ ِٞٝ‫ش‬ِٞ ‫اى ََا ِى‬

Baik-baik Orang-orang Malaysia

Kuwayyi siin Mali ziyyin (biasanya orang

Arab tidak memanjangkan
ma walaupun ada huruf alif)

Jam’ al-Muannath al-Saalim pula digunakan untuk perkataan

muannath yang berakal dan juga sebaliknya –sama seperti
dalam bahasa Arab Fusha.

Lihat contoh berikut:

1- “Pelajar-pelajar perempuan itu baru.”

ْ ‫اى َطا ِى َثاخ د‬
ْ‫ي ُجذَاد‬ُٚ

221
 ‫ُجذَا ْد‬ ْ ‫د‬
‫ي‬ُٚ ‫اى َطا ِىثَاخ‬

itu Pelajar-pelajar perempuan

baru
duul El tolibaat
baru

Nota:
Sifat untuk perkataan muannath yang berakal hadir dalam
bentuk jamak’muzakkar. Sebagaimana dalam contoh, ‫ ُجذَا ْد‬.

Namun, untuk muannath yang tidak berakal, sifatnya

datang dalam bentuk muannath mufrad ataupun jama’
muzakkar. Lihat contoh berikut:

2- “Kereta-kereta ini cantik.”

‫ ِدي َ٘ج‬ِٞ‫َّاخ د‬ٞ‫اىعَ َز ِت‬

ْ‫ج‬َٛ ٍْ ‫ِد‬ ِٞ‫د‬ ‫َّاخ‬ٞ‫اىعَ َز ِت‬

222
 ْ ‫َّاخ د‬ِٞ‫اىعَ َزت‬
ِِٝ٘ ‫ي ِدي‬ُٚ
ْ ِٛ ٍْ ‫ِد‬
ٓ٠ ْ ‫د‬
‫ي‬ُٚ ‫َّاخ‬ِٞ‫اىعَ َزت‬

Nota:

Kebanyakan perkataan-perkataan pinjaman daripada bahasa

Inggeris atau bahasa-bahasa lain dijamak menggunakan jama’
ْ ‫غ‬
muannath salim. Contohnya, seperti ‫اخ‬ َ ١ِ‫ت‬ُٛ‫أُذ‬, ‫َاخ‬
ْ ُٔٛ‫ف‬١ٍِ ِ‫ذ‬, ‫ ََْلخ‬٠‫تَا‬ُِٛ
dan lain-lain.

223
 BAB 10
Kata Adjektif dalam Dialek Mesir

Dalam dialek Mesir, apa yang penting berkaitan kata adjektif

ataupun sifat adalah keserasian antara al-sifah dan al-mausuf
dari sudut jantina, bilangan dan juga ma’rifah dan nakirah.
Juga seperti dalam bahasa Arab Fusha, perkataan yang
dimasuki ya’ al-nisbah(Arab: ‫اء إٌغثح‬٠) boleh menjadi sifat.

Perhatikan contoh-contoh berikut:

Pelajar universiti ٟ‫اِ ِع‬ َ

ْ ‫طاٌةْ َج‬

Kewarganegaran Mesir ْ‫َّح‬٠‫ق ِش‬

ْ َّ ٌ‫ َّْح ا‬١‫اٌج ْٕ ِغ‬
ِ

Laluan Padang Pasir ِٞٚ ‫ذْشا‬

َ ‫ف‬ َ ‫ك‬٠ َ
ْ ‫ط ِش‬

Pelajar-pelajar Mesir ٓ١ِّ٠‫ق ِش‬ ُ

ْ َِ ْ‫ط ََّلب‬

224
 Secara harian ِِٟ ْٛ َ٠ ًْ ‫ؾ ْى‬
َ ِ‫ت‬

Perhimpunan tahunan ٞ َ ٌ‫اٌ ُّؤْ ذَ َّ ْش ا‬

ّ ِٛ َٕ‫غ‬

Namun ada beberapa keadaan, al-sifah tidak serasi al-mausuf

dari sudut jantina dan bilangan. Contohnya seperti sifat yang
mengandungi makna ‘jenis’ sesuatu objek.

Perhatikan contoh-contoh dalam jadual berikut:

ْ ١ِ‫َع َشت‬
Jenis / golongan kereta yang dibuat di Jepun. ِٟٔ ‫َاتَا‬٠ ‫َّاخ‬

Kopi Turki ٟ‫جْ ذ ُ ْش ِو‬َٛ ْٙ َ‫ل‬

Kopi Francis َ ْٔ ‫جْ فَ َشا‬َٛ ْٙ َ‫ل‬

ٞٚ‫غا‬

225
 BAB 11
Al-Idhafah

Perbincangan berkaitan al-Idhafah di sini bukanlah dari sudut

Nahu bahasa Arab. Akan tetapi, berkisar sebutan perkataan
yang berada dalam bentuk mudhaf dan mudhaf ilaih.
Terutamanya berkaitan mudhaf yang diakhiri dengan huruf ta’
marbuthah.

Bandingkan sebutan perkataan yang berakhir dengan ta’

marbuthah dalam keadaan bukan mudhaf dan mudhaf.

Bukan Mudhaf

El Madrasa Sekolah ْ‫عح‬

َ ‫اٌ َّ ْذ َس‬

Tooka Ribbon rambut ‫ َو ْح‬ُٛ‫ذ‬

El Mahatta Stesen ْ‫طح‬

َّ ‫اٌ َّ َذ‬

226
Bunyi Ta al-Marbutah disebutkan dengan tidak terlalu jelas
ketika perkataan-perkataan ini tidak menjadi mudhaf.

Mudhaf

Madrasetil banaat Sekolah perempuan ْ ٕ‫َِ ْذ َس ِع ْح اٌ َث‬

‫َاخ‬

Tookit Hizaam Kepala tali pinggang َْ ‫ ِو ْح ِدضَ ا‬ُٛ‫ذ‬

Mahattetil Utubiis Stesen Bas ْ ‫ ِت‬ُٛ‫ط ْح أُذ‬

‫ظ‬١ ّ ِ ‫َِ َذ‬

227
 BAB 12
Ism al-Tafdhil

Ism al-Tafdhil ialah satu bentuk kata nama yang digunakan

untuk membandingkan antara dua perkara. Terdapat dua
darjah perbandingan:

1- Perbandingan Lebih - Contoh: Lebih cantik, lebih kuat dan

lain-lain.
2- Perbandingan Darjah Penghabisan – Biasanya diterjemah
dengan “paling …” atau “ter …”. Contohnya: Paling cantik,
terhebat, terbesar dan lain-lain.

Ism al-Tafdhil hadir dalam bentuk ً‫ أَ ْف َع‬bagi fi’il yang berasal

daripada fi’il madhi 3 huruf sahaja. Contohnya:

‫أَ ْو َث ْش‬- ‫فغ َْش‬

ْ َ‫ – أ‬ٍَٝ‫َـ – أَ ْغ‬ ْ َ‫أٌََزّ – أ‬- ُّ َ٘ َ‫أ‬
ْ ‫ ْي – أَ ْسخ‬َٛ ‫ط‬

228
Perbandingan Lebih

Untuk perbandingan lebih, harf seperti ْٓ ِِ mesti didatangkan

selepas ism al-tafdhil.

ْ ِٕ٘ ٌٍٟ‫اخ أَر َخع ٍِِ ا‬

‫َان‬ ْ ‫ع َدا َج‬١
ْ ِ‫ث‬١ِ‫اٌ َّ َذ ًّ دَ ْٖ ت‬

ْ ِٕ٘
‫َان‬ ٌٍٟ‫ا‬ ٍِِ ‫أَر َخع‬ ْ ‫َدا َج‬
‫اخ‬ ‫ع‬١
ْ ‫ ِث‬١‫ِت‬ ْٖ َ‫د‬ ًّ ‫اٌ َّ َذ‬

Di yang berbanding Lebih Barang- menjual ini Kedai

sana murah barang

hinaek elli min arkhas Ha Biy bii’ da El

gaat mahall

229
Perbandingan Darjah Penghabisan

Manakala untuk perbandingan darjah penghabisan, terdapat

dua cara. Cara yang pertama digunakan secara kerap, lebih
mudah dan dilihat lebih sesuai untuk digunakan terlebih dahulu
untuk pemula.

Cara Pertama:

Perkataan selepas Ism al-Tafdhil mestilah memenuhi dua

syarat:

1- Dalam keadaan mufrad.

2- Tiada ‫أه‬.

Contoh 1:

“Dialah perempuan paling cantik yang pernah aku lihat dalam

hidupku.”

ُ ٍِّٟ ٌ‫ أَج ََو َٗادذَج ا‬ٟ

ِٟ‫َاذ‬١‫ َد‬ِٟ‫ا ف‬َٙ َ‫ ْفر‬ٛ‫ؽ‬ َّ ِ٘

230
 ِٟ‫َاذ‬١‫َد‬ ِٟ‫ف‬ ‫ا‬َٙ َ‫ ْفر‬ٛ‫ؽ‬
ُ ٍِّٟ ٌ‫ا‬ ‫َٗادذَج‬ ‫أَج ََو‬ ٟ
َّ ِ٘

Hidupku. dalam Pernah Yang perempuan Paling Dia

aku lihat cantik (P)

Hayaa ti. Fe shuftaha Elli wahda agmal hiyya

Perrkataan ْ‫ادْ ذَج‬َٚ hadir dalam bentuk mufrad dan tiada ‫أي‬.

Contoh 2:

“Dahulu, saya merupakan pelajar lelaki yang paling tinggi

dalam kelas.”

ْ َ‫ اٌف‬ِٟ‫د أَط َ٘ه َطا ِىة ف‬

ًْ ‫ق‬ ْ ْٕ ‫ُو‬

ًْ ‫ق‬
ْ َ‫ اٌف‬ِٟ‫ف‬ ‫َطا ِىة‬ ‫أَط َ٘ه‬ ْ ْٕ ‫ُو‬
‫د‬

Dalam kelas Pelajar Paling Tinggi Dahulu saya

231
 Fel dasl tholib atwal kunt

Cara Kedua

Sekiranya perkataan selepas ism al-Tafdhil ada ‫ أه‬maka

perkataan tersebut mesti berada dalam keadaan jamak
ataupun dari sudut maknanya, perkara tersebut boleh
dibahagi-bahagikan.

Ini bererti, perkataan selepas Ism al-Tafdhil dalam keadaan ini

mesti memenuhi dua syarat:

1- Mempunyai ‫أل‬.

2- Mengandungi maksud banyak / boleh dibahagi-bahagikan.

Maksud banyak ialah, sama ada apabila perkataan tersebut

berada dalam bentuk jama’ atau maknanya sendiri
mengandungi maksud banyak.

Contoh:

232
“Manusia yang paling baik/terbaik.”

ْ َ ْ َ
‫أحسن الناس‬

Walaupun perkataan al-Naas tidak berada dalam bentuk jama’,

namun ianya mempunyai maksud jama’.

Perkara ini dibincangkan secara terperinci dalam buku-buku

tatabahasa Arab Fusha.

Namun, cukuplah untuk pembaca ketahui dan berpegang

dengan cara pertama ketika ingin membina ayat dalam dialek
Mesir, iaitu perkataan selepas ism al-Tafdhil mesti mufrad dan
tiada ‫أه‬.

Selepas terbiasa menggunakan cara yang pertama, barulah

mula biasakan diri dengan cara yang kedua pula.

233
 BAB 13
Pemilikan Menggunakan ‫ِترَاع‬

Selain menggunakan dhamir yang bersambung dengan isim

sebagaimana yang telah diterangkan dalam bab 230, kita juga
boleh menggunakan perkataan ‫ تِرَاع‬untuk menunjukkan
pemilikan.

Perkataan ‫ ِترَاع‬untuk muzakkar. Manakala muannathnya pula

ialah ‫ ِترَا ِعد‬.

Lihat contoh-contoh dibawah:

1- “Baju ini milik Ahmad.”

ْ‫ـ دَ ْٖ ِترَاع أَدْ َّذ‬١
ْ ِّ َ‫اٌم‬
ْ‫أَدْ َّذ‬ ‫ِترَاع‬ ْٖ َ‫د‬ ْ ِّ َ‫اٌم‬
‫ـ‬١

Milik Ini Baju

Ahmad

30
Rujuk ms. 15

234
 Bitaa’ Dah El Amiis
Ahmad

2- “Beg ini milik Sharif.”

ْ ‫ تِرَا ِعد ِؽ ِش‬ِٞ‫ط ْح د‬
‫ف‬٠ َ ْٕ ‫ؾ‬
َّ ٌ‫ا‬
‫ف‬٠
ْ ‫ِؽ ِش‬ ‫تِرَا ِعد‬ ِٞ‫د‬ ‫اىطَّْ َطح‬

Milik Ini Beg

Sharif
Bitaa ‘et Di El Shantha
Shiriif

Nota:
ْ ‫ تِرَا ِع‬dalam ayat ini adalah muannath kerana ‘benda’ yang
‫د‬
dimiliki iaitu ْ‫طح‬
َ ْٕ ‫ؾ‬
َّ ٌ‫ ا‬adalah muannath. Ini bererti muannath
atau muzakkarnya perkataan ْ ‫ ِترَا‬bergantung kepada
‫ع‬
‘benda’ yang dimiliki bukannya orang yang memiliki.

3- “Kedai ini milik Puan Amni.”

ِِْٟٕ َ‫اٌ َّ َذ ًّ دَ ْٖ ِترَاع َِذَا َْ أ‬

235
 ِِْٟٕ َ‫َِذَا َْ أ‬ ‫ِترَاع‬ ْٖ َ‫د‬ ًّ ‫اٌ َّ َذ‬

Milik Ini Kedai

Puan Amni
Bitaa’ Dah El Mahall
Madam Amni

Nota:
‫ ِترَا ْع‬dalam ayat ini ialah muzakkar kerana ‘benda’ yang
dimiliki iaitu ًّ ‫ اٌّذ‬muzakkar.

Perkataan ْ ‫ تِرَا‬ini juga boleh bersambung dengan dhamir.

‫ع‬
Perhatikan jadual-jadual dibawah dengan baik.

‫ – ِترَا ْع‬Untuk Muzakkar

Bi taa ‘ii ٜ‫تِرَا ِع‬ ‫أٔا‬

Bi taa ‘ak ‫ِترَاعَل‬ َ ْٔ ‫إ‬

‫د‬

236
 Bi taa ‘ik ‫ِترَا ِعل‬ ٟ‫إِ ْٔ ِر‬

Bi taa ‘uh ٔ‫ِترَاع‬ َُّٛ ٘

Bi taa’ haa ‫تِرَاع َٖا‬ ٟ

َّ ِ٘

Bi taa’ hum ٌٖ‫ِترَاع‬ َُّ ُ٘

Bi taa’ ku ٘‫ِترَاعن‬ ُٛ‫إ ْٔر‬

Bi taa’ na ‫تِرَاعَْا‬ ‫إدٕا‬

ْ ‫ – ِترَا ِع‬Untuk Muannath

‫د‬

Bi taa’ ti ِٜ‫تِرَاعر‬ ‫أٔا‬

Bi taa’ tak ‫ِترَاعرَل‬ َ ْٔ ‫إ‬

‫د‬

237
 Bi taa’ tik ‫ِترَأعرِل‬ ٟ‫إِ ْٔ ِر‬

Bi taa’ tu ٔ‫ِترَاعر‬ َُّٛ ٘

Bi taa ‘et ha ‫تِرَأ ِعر َٖأ‬ ٟ

َّ ِ٘

Bi taa ‘et hum ٌٖ‫ِترَا ِعر‬ َُّ ُ٘

Bi taa ‘et ko ٘‫ِترَا ِعرن‬ ُٛ‫إ ْٔر‬

Bi taa ‘et na ‫تِرَا ِعرَْا‬ ‫إدٕا‬

13.1. Beberapa Makna Lain Untuk ‫ِترَاع‬

ْ ‫ ِترَا‬juga digunakan secara

Selain daripada makna pemilikan, ‫ع‬
meluas untuk beberapa makna lain, antaranya:

1- Membawa maksud ‘yang’.31 Lihat contoh-contoh berikut:

31
Dalam dialek Kelantan: “hok”. Dalam dialek Kedah: “hat”.

238
Contoh 1
Dalam suatu keadaan, ketika sudah lama tidak berjumpa
dengan seseorang lalu dia bertanya kepada kita, “Masih
ingat saya?”. Katakanlah kita masih ingat. Lalu kita
katakan kepada dia,

“ Kamu yang kat kedai jus buah-buahan tu, kan?”

‫فخْ ؟‬
َ ،،‫ش‬١
ْ ‫ق‬ َ ْٔ ِ‫ا‬
ِ ‫د ِترَاع اٌ َع‬
ْ‫فخ‬
َ ‫ش‬١
ْ ‫ق‬ِ ‫اٌ َع‬ ‫ِترَاع‬ َ ْٔ ِ‫ا‬
‫د‬

Kedai Jus yang Kamu

Betul?
Buah-Buahan
El ‘Asiir Bitaa’ Enta
Soh?

239
 Contoh 2
“Makanan ini yang kelmarin punya.”
‫اس ْح‬ ْ ‫األ ْو ًْ دَ ْٖ ِترَاع‬
ِ ‫اِ َث‬
‫اس ْح‬
ِ َ‫اِث‬
ْ ‫ِترَاع‬ ْٖ َ‫د‬ ًْ ‫األ ْو‬

Yang ni Makanan
Kelmarin
Bitaa’ Dah El Akl
Imbaarih

2- Digunakan apabila penutur sengaja tidak mahu menyebut

sesuatu atau lupa perkara pada waktu tersebut.

Contoh 1
“Tadi kami makan, nasi lemak, ayam bakar, syawarma
dan lain-lain.”
‫سِا ٗاىثراع‬ٚ‫ؽا‬ٚ ٞٛ‫فشار ِؾ‬ٚ ‫ ٌّان‬ٟ‫َو ٍَْٕا ٔاع‬
‫ٗاىثراع‬ ‫سِا‬ٚ‫ؽا‬ٚ ٞٛ‫فشار ِؾ‬ٚ ‫ ٌّان‬ٟ‫ٔاع‬ ‫َو ٍَْٕا‬

240
 Syawarma Ayam Nasi Kami dah
Dan lain-
Bakar lemak makan
lain.
(Penutur
tidak
mampu
ingat apa
lagi yang
telah
dimakan.)
We We firekh Nasi kalna
We el bitaa’
syawarma masywi lemak

Contoh 2

“Berikan dia benda ni.”

ْٖ َ‫ ٌُ ْٗ اى ِثرَاع د‬ِّٞ‫اِد‬
ْٖ َ‫د‬ ‫اى ِثرَاع‬ ْٗ ٌُ ِّٞ‫اِد‬

Benda Kepada dia Berikan

Ni

241
 El bitaa’ luu Iddi
Dah

3- Digunakan untuk menggambarkan sesuatu yang sentiasa

dikaitkan dengan seseorang.
Bitaa’ el Khudoor Penjual sayur ‫اس‬
ْ ‫ض‬ ْ ‫ِترَا‬
َ ‫ع اٌ َخ‬

Penjual buah ‫ ْح‬َٙ ‫ع اٌفَا ْو‬

ْ ‫ِترَا‬
Bitaa’ al Fak ha
Pengutip sampah ْ‫اٌض َتاٌح‬
ِّ ‫ع‬ْ ‫ِترَا‬
Bitaa’ el Zibaa la
Orang yang َْ ‫ع اٌ َى ََل‬
ْ ‫تِرَا‬
Bitaa’ el Kalaam
cakapnya banyak,
buatnya tidak.
Orang yang suka ًْ ‫ع َِؾَا ِو‬
ْ ‫تَرَا‬
Bitaa’ mashakil
buat masalah /
banyak masalah.
Orang yang ْٗ ٍ‫ع ُو‬
ْ ‫ِترَا‬
Bitaa’ kullu
lagaknya seolah-

242
olah tahu dan nak
buat semua
perkara tapi
hakikatnya satu
pun tak mahir.

243
 BAB 14
Al-Zharf

Al-Zarf ialah perkataan-perkataan tertentu yang berkaitan

dengan masa dan tempat.

1- Betikut ialah beberapa perkataan penting berkaitan masa:

Dil wa’ ti (Huruf ‫ق‬ Sekarang ِٜ‫دِى َ٘قر‬

disebut ‫)أ‬

Kamaan Sekejap lagi ‫َّح‬َٝ٘ ‫َم ََاُ ض‬

Shuwayya

Ba’d keda Selepas itu / selepas ini َٓ‫تَعذ ِمذ‬

Ba’ deyn Kemudian ِِٝ‫تعذ‬

Min shuwayya Sekejap tadi ‫َّح‬َٝ٘ ‫ٍِِ ض‬

244
 Min Sejak (dalam dialek Mesir ٍِِ
tidak digunakan ُ‫) ُِ ْٕز‬

Hatta Sehingga ًّٚ‫َدر‬

Imbaareh Kelmarin ‫ثارح‬

ِ ٍ‫ا‬

Awwel Imbaareh Hari sebelum kelmarin ‫أَ ِٗه اٍِثَ ِارح‬

Ennaharda Hari ini َٓ‫اَِّّ َٖارد‬

Bukroh Esok ‫تن َزج‬

Ba’d Bukroh Lusa ‫َتعذ تن َزج‬

El Usbu’ Elli Faatet Minggu yang telah lepas ‫ فَاخ‬ٜ‫اىي‬

ِ ‫األسث٘ع‬

El Usbu’ Elli Gaii Minggu yang akan datang ٛ‫ َجا‬ٜ‫اىي‬

ِ ‫األسث٘ع‬

EsShahr Elli Faat Bulan yang telah lepas ‫ فَاخ‬ٜ‫اىطَّٖز اىي‬

245
 EsShahr Elli Gaii Bulan yang akan datang ٛ‫ َجا‬ٜ‫اىطَّٖز اىي‬

Essanal gayya Tahun yang akan datang / ‫َّح‬ٝ‫سَْح اى َجا‬

َّ ‫اى‬
ِ ‫سَْح‬
‫ح‬َّٝ ‫ اى َجا‬ٜ‫اىي‬ َّ ‫اى‬

Essanalli faatet Tahun yang telah lepas ‫ فَاذِد‬ٜ‫اىي‬

ِ ‫سَْح‬
َّ ‫اى‬

2- Berikut pula beberapa perkataan penting berkaitan tempat:

Min ‘ala Dari atas / dari depan َٚ‫عي‬

َ ٍِِ

Min ‘and Dari sesuatu tempat / daripada seseorang ‫ٍِِ عَْذ‬

‘and Dari / dengan ‫عَْذ‬

Gamb Di tepi / di sini ‫َجْة‬

Wist Di tengah ‫ِٗسظ‬

246
 Nuss Di tengah ‫ّع‬

Fii Di ِٜ‫ف‬

Uddaam Di hadapan ً‫قذَّا‬

Usood Bertentangan / di hadapan ‫ػاد‬

َ ‫ق‬

Yimiin Di sebelah kanan َِِٞ ِٝ

Shimaal Di sebelah kiri ‫ض ََاه‬

ِ

Fou’ Di atas ‫فَ٘ق‬

That Di bawah ‫ذَذد‬

Gowwa Di dalam َّٓ٘ ‫ج‬

Barra Di luar ٓ‫تَ َّز‬

247
 BAB 15
Nombor dan Bilangan

Sebagaimana dalam bahasa Arab Fusha dan kebanyakan bahasa

lain, nombor dibahagikan kepada dua:

Pertama: Ordinal - Nombor mengikut turutan, pertama,

kedua, ketiga sehingga akhir.

Kedua: Kardinal – Nombor biasa, satu, dua, tiga, empat

sehingga akhir.

15.1. Nombor Ordinal

ْ َّٔ‫ُِ َؤ‬
‫ث‬ ‫ُِزَ َّو ْش‬

ٌَُٝٚ‫أ‬ ِٟٔ‫ َال‬َّٚ َ‫ أ‬/ ‫ ْي‬َّٚ َ‫أ‬

‫َ ْح‬١ْٔ ‫ذَا‬ ِٟٔ‫ذَا‬

248
 ‫ذ َْاٌر َْح‬ ‫ذَا ٌِ ْ‬
‫د‬

‫َسا ْتعَحْ‬ ‫َساتِ ْع‬

‫غحْ‬
‫َاِ َ‬
‫خ ْ‬ ‫ظ‬
‫َاِ ْ‬
‫خ ِ‬

‫ع ْح‬
‫عا ْد َ‬
‫َ‬ ‫ِط‬
‫عاد ْ‬
‫َ‬

‫عا ْت َع ْح‬
‫َ‬ ‫عا ِت ْع‬
‫َ‬

‫ذ َْإِ َْح‬ ‫ذ َِاِ ْٓ‬

‫ذَا ْع َع ْح‬ ‫ذَا ِع ْع‬

‫َعا ْؽ َشجْ‬ ‫َعا ِؽ ْش‬

‫‪249‬‬
15.2. Nombor Kardinal

Manakala berkaitan dengan nombor cardinal pula, dibahagikan

kepada dua keadaan:

Pertama: Ketika nombor disebut secara bersendirian.

Kedua: Ketika nombor digandingkan dengan ‫د‬ٚ‫ – اٌّعذ‬benda

yang dibilang.

Untuk nombor yang disebut secara sendirian, perhatikan jadual

berikut:

1 Wahed ‫اد ْذ‬

ِ َٚ

2 Itneen ْ ِْٕ‫اذ‬
ٓ١

3 Talaata ‫ذَ ََلذَ ْح‬

4 Arba’a ْ‫أَ ْستَ َعح‬

5 Khamsa ْ‫غح‬
َ ّْ ‫َخ‬

6 Sitta ‫ِعرَّ ْح‬

250
7 Sab’a ‫ع ْث َع ْح‬
َ

8 Taman-ya ‫ ْح‬١َ ْٔ ‫ذَ َّا‬

9 Tis’aa ْ‫ذِ ْغعَح‬

10 ‘Ash ra ْ‫َع ْؾ َشج‬

11 Hidaa shar ‫ؽ ْش‬

َ ‫ِدذَا‬

12 Itnaa shar َ ‫اِذَْٕا‬

‫ؽ ْش‬

13 Talatt taashar َ ‫ذَ ََلذَّا‬

‫ؽ ْش‬

14 Arba’ Taashar َ ‫أَ ْس َت َعرَا‬

‫ؽ ْش‬

15 Khamas Taashar َ ‫َخ َّ ْغرَا‬

‫ؽ ْش‬

16 Sittaa shar َ ‫ِعرَّا‬

‫ؽ ْش‬

17 Sab’a taashar َ ‫ع ْثعَرَا‬

‫ؽ ْش‬ َ

18 Taman taashar َ ‫ذَ َّا ْٔرَا‬

‫ؽ ْش‬

19 Tis’a taashar َ ‫ذِ ْغ َعرَا‬

‫ؽ ْش‬

251
20 ‘Ishreen ْ ‫ِع ْؾ ِش‬
ٓ٠

Nota:

Nombor seperti 20, 30, 40 sehingga akhir tidak ada dalam

bentuk rafa’. Dalam dialek Mesir, tidak digunakan ْٚ‫عؾش‬,ْٛ‫ ثَلث‬,
ْ ُ‫أَ ْس َتع‬, ْٛ
ْٛ ْ ‫غ‬ ْ ‫ٓ ِع ْؾ ِش‬١ِ‫ثَ ََلث‬,
ُ َّْ ‫ خ‬-sehingga akhir- yang ada hanyalah ٓ٠
ْ ‫أَ ْس َت ِع‬, ٓ١ِ
ٓ١ ْ ‫ خ َّْغ‬sehingga akhir.

Waahed we
21 ْ ‫ ِع ْؾ ِش‬َٚ ‫اد ْذ‬
ٓ٠ ِ َٚ
‘Ishreen

22 Itneen we ‘Ishreen ٓ٠ ْ ِْٕ‫اذ‬

ْ ‫ ِع ْؾ ِش‬َٚ ٓ١

Talaata we
23 ْ ‫ ِع ْؾ ِش‬َٚ ‫ذَ ََلذَ ْح‬
ٓ٠
‘Ishreen

24 Arba’a we ‘Ishreen ْ ‫ ِع ْؾ ِش‬َٚ ‫أَ ْستَعَ ْح‬

ٓ٠

252
 Khamsa we
25 ْ ‫ ِع ْؾ ِش‬َٚ ‫غ ْح‬
ٓ٠ َ ّْ ‫َخ‬
‘Ishreen

26 Sitta we ‘Ishreen ْ ‫ ِع ْؾ ِش‬َٚ ‫ِعرَّ ْح‬

ٓ٠

27 Sab’a we ‘Ishreen ْ ‫ ِع ْؾ ِش‬َٚ ‫ع ْث َع ْح‬

ٓ٠ َ

Taman-ya we
28 ْ ‫ ِع ْؾ ْش‬َٚ ‫ ْح‬١َ ْٔ ‫ذَ َّا‬
ٓ٠
‘Ishreen

29 Tis’a we ‘Ishreen ْ ‫ ِع ْؾ ِش‬َٚ ‫ذِ ْغعَ ْح‬

ٓ٠

30 Talateen ْ ِ‫ذَ ََلذ‬

ٓ١

40 Arbe’een ْ ‫أَ ْستَ ِع‬

ٓ١

50 Khamseen ْ ‫َخ ّْ ِغ‬

ٓ١

60 Sitteen ْ ِّ‫ِعر‬
ٓ١

70 Sab’een ْ ‫ع ْث ِع‬
ٓ١ َ

80 Tamaneen ْ ِٔ‫ذَ َّا‬

ٓ١

90 Tis’een ْ ‫ِذ ْغ ِع‬

ٓ١

253
100 Meyya ‫َّ ْح‬١ِِ

101 Meyya we wahed ِ َٚ َٚ ‫َّ ْح‬١ِِ

‫اد ْذ‬

110 Meyya we ‘ashra ْ‫ َع ْؾ َشج‬َٚ ‫َّ ْح‬١ِِ

Meyya we
150 ْ ‫ َخ ّْ ِغ‬َٚ ‫َّ ْح‬١ِِ
ٓ١
khamseen

200 Miyteen ْ ِ‫ر‬١ِِ

ٓ١

300 Tultu meyya ‫َّ ْح‬١ِّ ُ ‫ذ ُ ٍْر‬

254
400 Rub’u meyya ْ‫َّح‬١ِّ ُ‫ُس ْتع‬

500 Khomsu meyya ْ‫َّح‬١ِّ ‫غ‬

ُ ّْ ‫َخ‬

600 Sittu meyya ‫َّ ْح‬١ِّ ‫ِعر‬

700 Sub’u meyya ‫َّ ْح‬١ِّ ُ‫ع ْثع‬

ُ

800 Tumnu meyya ‫َّ ْح‬١ِّ ُّْٕ ُ ‫ذ‬

900 Tis’u meyya ‫َّ ْح‬١ِّ ُ‫ذِ ْغع‬

1000 Alf ْ ٌْ َ‫أ‬

‫ف‬

1020 Alf we ‘eshreen ٓ٠ ْ ٌْ َ‫أ‬

ْ ‫ ِع ْؾ ِش‬َٚ ‫ف‬

2000 Alfeen ْ ‫أَ ٌْ ِف‬

ٓ١

3000 Talatt talaaf ْ ‫ذَ ََلذَّ ََل‬

‫ف‬

4000 Arba’ talaaf ْ ‫أَ ْستَ ْعرَ ََل‬

‫ف‬

5000 Khamas talaaf ْ ‫َخ َّ ْغرَ ََل‬

‫ف‬

6000 Sitt talaaf ْ ‫ِعرَّ ََل‬

‫ف‬

7000 Saba’ talaaf ْ ‫عثَ ْعرَ ََل‬

‫ف‬ َ

8000 Taman talaaf ْ ‫ذَ َّا ْٔرَ ََل‬

‫ف‬

255
 9000 Tes’a talaaf ْ ‫غ ْعرَ ََل‬
‫ف‬ َ ِ‫ذ‬

10000 ‘Ashar talaaf ْ ‫ؾ ْشذَ ََل‬

‫ف‬ َ ‫َع‬

12000 Itnaashar alf ْ ٌْ َ ‫ؽ ْش أ‬

‫ف‬ َ ‫اذَْٕا‬

50000 khamseen alf ْ ٌْ َ ‫ٓ أ‬١

‫ف‬ ْ ‫َخ ّْ ِغ‬

itneen we
52000 ْ ٌْ َ‫ٓ أ‬١
‫ف‬ ْ ِٕ ْ‫اِذ‬
ْ ‫ َخ ّْ ِغ‬َٚ ٓ١
khamseen alf

1 juta Melyoon ْ ُ١ٍْ ِِ

ْٛ

2 juta etneen melyoon ْ ُ١ٍْ ِِ ٓ١

ْٛ ْ ِْٕ‫اذ‬

khamseen
50 juta ْ ُ١ٍْ ِِ ٓ١
ْٛ ْ ‫َخ ّْ ِغ‬
melyoon

15.3. Konsep Nombor Sebelum Ma’dud

Dalam kaedah bahasa Arab Fusha dan dialek Mesir, nombor

mesti sentiasa berada sebelum objek yang dibilang (Arab:
‫د‬ُٚ‫ )اٌ َّ ْعذ‬kecuali untuk nombor satu.

256
Dalam erti kata lain, sebut nombor dahulu kemudian barulah
sebut benda yang ingin dibilang. Contoh:

“Lima orang pelajar.”

ُ ‫ظ‬
ْ‫ط ََّلب‬ ْ َّ ‫َخ‬

Al-‘Adad (Nombor) : ‫ظ‬

ْ َّ ‫َخ‬

ُ
Al-Ma’dud (Benda yang dibilang): ْ‫ط ََّلب‬

Dari sudut sebutan, untuk nombor dari 3 sehingga 10 yang

berada sebelum al-Ma’dud (Arab:‫د‬ٚ‫ – اٌّعذ‬objek yang dibilang),
ada sedikit perbezaan dengan nombor yang disebut secara
bersendirian (tidak berada dalam kedudukan al-‘Adad wa al-
Ma’dud).

Perhatikan contoh:

talat kutub 3 buah buku ْ ٍََ‫ذ‬

ْ‫د ُور ُة‬

arba’ kutub 4 buah buku ْ‫أَ ْس َت ْع ُور ُة‬

257
khomas kutub 5 buah buku ْ‫ظ ُور ُة‬
ْ َّ ‫َخ‬

sitt kutub 6 buah buku ْ‫د ُور ُة‬

ّ ‫ِع‬

saba’ kutub 7 buah buku ْ‫ع َث ْع ُور ُة‬

َ

taman kutub 8 buah buku ْ‫ذَ َّ ْٓ ُور ُة‬

tisa’ kutub 9 buah buku ْ‫غ ْع ُور ُة‬

َ ِ‫ذ‬

‘asyret kutub 10 buah buku ْ‫َع ْؾ ِشجْ ُور ُة‬

Tajuk al-‘Adad wa al-Ma’dud dalam dialek Mesir tidaklah

terperinci sebagaimana dalam bahasa Arab Fusha. Kesimpulan
perkara penting yang perlu ditekankan oleh pembaca ialah:

1- Al-‘Adad sentiasa disebut sebelum al-Ma’dud kecuali

untuk nombor satu.

258
2- al-‘Adad yang datang sebelum al-Ma’dud sentiasa disebut
seperti dalam jadual di atas.
3- Al-Ma’dud untuk nombor 3 sehingga 10 sentiasa berada
dalam keadaan al-Jam’ (Arab: ‫)اٌجّع‬.
4- Al-Ma’dud untuk selain nombor 3 sehingga 10 sentiasa
berada dalam keadaan mufrad.

259
15.4. Cara Menyebut Nombor Perpuluhan

Terdapat dua cara untuk menyebut nombor perpuluhan

dalam dialek Mesir.

Cara Satu

Anggap nombor berikut sebagai contoh:

27.85

Cara menyebutnya:

1- Sebut nombor biasa sehingga habis. Dalam contoh ini ialah

27. Maka sebutannya ialah:

ْ ‫ش َِر‬
َ‫ٌن‬ َِ َ‫سََْبعَ َْةَو‬
َْ ‫ع‬

2- Titik perpuluhan diganti dengan lafaz ‫ َو‬.

3- Sebutkan nombor perpuluhan pula sehingga habis. Dalam

contoh ini ialah 85. Maka sebutannya ialah:

260
 ْ َ‫خَ َْمسَ َةَْوَتَمَا ِن‬
َ‫ٌن‬

4- Sebutkan ‫ ِم ْن‬yang bermaksud ‘per’.

5- Sebutkan nilai tempat perpuluhan, sama ada, per sepuluh,

per seratus, per seribu dan seterusnya. Dalam contoh ini, nilai
tempatnya ialah per seratus iaitu ‫مائة‬. (Baca: Meyya)

Jika kita sebutkan semuanya secara sempurna ianya akan

berbunyi:

ْ‫نَ َِماٌََّ َة‬ َْ َِ‫ٌنَوَخَ َْمسَ َةَْوَتَمَان‬

َْ ‫ٌنَ َِم‬ َِ َ‫سََْبعَ َْةَو‬
َْ ‫ع‬
َْ ‫ش َِر‬

(Baca: Sab‟ah wa „ishreen wa khamsa wa tamanin min meyya.)

Cuba sebutkan nombor di bawah menggunakan cara ini?

261
Cara Dua

Cara ini lebih mudah. Masih menggunakan contoh yang sama,

iaitu:

27.85

1. Sebut nombor biasa. Dalam contoh ini, ‫سبعةَوعشرٌن‬.

262
2. Sebutkan titik perpuluhan. Dalam bahasa Arab dinamakan
sebagai ‫فاصل‬.

3. Sebutkan nombor selepas titik perpuluhan satu persatu.

Dalam contoh ini, ‫تمانٌةَخمسة‬. Jika disebutkan secara

sempurna:

ْ‫اص ْلَتما ْنٌ ْةَوخ ْمس َة‬ ْ ‫سبْع ْةَو ِع ْش ِر‬

ِ َ‫ٌنَف‬

263
 BAB 16
Masa, Hari, Tarikh, Bulan

16.1. Masa

ْ ِٕ ْ‫عا َع ْح اذ‬
ٓ١ َ ‫غ ْح‬ ْ ِْٕ‫عا َع ْح اذ‬
َ َّْ ‫خ‬َٚ ٓ١ َ

264
 ‫عا َع ْح اذْ ِٕ ْ‬
‫‪َ َٚ ٓ١‬ع ْؾ َشجْ‬ ‫َ‬ ‫عا َع ْح اذْ ِٕ ْ‬
‫‪ُ َٚ ٓ١‬ست ْْع‬ ‫َ‬

‫د‬ ‫عا َع ْح اذِْٕ ْ‬

‫‪َٚ ٓ١‬ذِ ٍْ ْ‬ ‫َ‬ ‫غحْ‬ ‫عا َع ْح اذِْٕ ْ‬
‫‪ّ َُٔٚ ٓ١‬‬
‫ـ إال خ َّْ َ‬ ‫َ‬

‫‪265‬‬
 ‫ـ‬ ‫عا َع ْح اذْ ِٕ ْ‬
‫‪ّ َُٔٚ ٓ١‬‬ ‫َ‬ ‫غ ْح‬ ‫عا َع ْح اذْ ِٕ ْ‬
‫‪ّ َُٔٚ ٓ١‬‬
‫ـ َ‪ٚ‬خ َّْ َ‬ ‫َ‬

‫عا َع ْح ذ َََلذ َْح َّإال ذِ ٍْ ْ‬

‫د‬ ‫َ‬ ‫عا َع ْح ذ َََلذ َْح َّإال ُست ْْع‬
‫َ‬

‫‪266‬‬
‫عا َع ْح ذ َََلذ َْح ِإ َّال َع ْؾ َشجْ‬
‫َ‬ ‫غحْ‬
‫عا َع ْح ذ َََلذ َْح ِإ َّال خ َّْ َ‬
‫َ‬

‫عا َع ْح ذ َََلذ َْح‬

‫َ‬

‫‪267‬‬
Perkataan-perkataan penting:

1- ‫ – ُست ْْع‬15 minit atau suku jam

ْ ٍْ ِ‫ – ذ‬20 minit atau 1/3 jam.
2- ‫د‬
ّ ُٔ – 30 minit atau setengah jam.
3- ‫ـ‬

Nota:

Bermula dengan minit 35 ke atas, masa diberitahu dengan cara

menyebut jam yang selepas itu dan disertai dengan ‫ ِإ َّال‬.

16.2. Hari

Youm el Hadd Hari Ahad ‫َ اٌ َذ ْذ‬ٛ٠

Youm el Itneen Hari Isnin ْ ِٕ ْ‫َ االذ‬ٛ٠

ٓ١

Youm et Talaat Hari Selasa ْ ‫َ اٌرَّ ََل‬ٛ٠

‫خ‬

Youm el Arba’ Hari Rabu ‫َ األ َ ْس َت ْع‬ٛ٠

Youm el Khamees Hari Khamis ‫ظ‬١

ْ َِّ ‫َ اٌخ‬ٛ٠

268
Youm el Gom’ah Hari Jumaat ْ‫َ اٌ ُج ّْعَح‬ٛ٠

Youm es Sabt Hari Sabtu ْ ‫غث‬

‫ْد‬ َّ ٌ‫َ ا‬ٛ٠

16.3. Tarikh

Untuk memberitahu tarikh dalam dialek Mesir, sebut sahaja

nombor untuk hari ke berapa dalam bulan tersebut kemudian
sebut pula nombor bulan tersebut mengikut turutan.

Sebagai contoh, kita ditanya; “Hari ini berapa hari bulan?”

‫ اىطَّٖز؟‬ِٜ‫اَّّ َٖاردَٓ مَاً ف‬

Lalu kita jawab:

‫َح‬ّٞ‫( َخ ََسرَاضَز ذَ ََا‬15 hari bulan 8)

Begitu juga sekiranya ditanya, “Kita sekarang dalam bulan

berapa ya?”

ٟ‫ ْل ِر‬َٛ ٌِْ ‫ ْش َوا َْ د‬ْٙ ‫ؽ‬

َ ِٟ‫اِدْ َٕا ف‬

269
Kita jawab, ‫َ ْح‬١ْٔ ‫ ْش ذَ َّا‬ْٙ ‫ؽ‬
َ – bulan 8.

270
 BAB 17
Gelaran Panggilan

Berikut antara panggilan-panggilan yang masyhur dalam dialek

Mesir:

1- ‫َاتَاؽَا‬٠ – Panggilan yang digunakan untuk orang-orang biasa.

Kadang-kadang juga digunakan untuk merujuk kepada
orang yang lebih berpangkat.
2- َْ ‫افَ ْٕ ِذ‬٠َ – ‘Tuan’ atau ‘Cikpuan’. Digunakan untuk lelaki dan
perempuan dengan lafaz yang sama.
3- ‫ْظ‬
ْ ٠‫اس‬
َ َ٠ – ‘Boss’. Digunakan untuk berbahasa dengan orang-
orang biasa juga.
4- ‫ع ّْذَ ْج‬
ُ ‫ا‬٠َ – Digunakan untuk orang-orang yang mempunyai
kedudukan dalam masyarakat. Ada ketika digunakan untuk
membuat seseorang rasa dihormati sahaja walaupun dia
tidak berpangkat.
5- ‫ا أَ ْتٍَ ْح‬٠َ - ‘Cikpuan’. Digunakan untuk perempuan sahaja. Ada
ketika merujuk kepada guru perempuan.

271
6- ‫غ ْح‬
َ ١َِٔ‫َا أ‬٠ – ‘Cikpuan’. Biasanya digunakan untuk merujuk
kepada gadis yang belum berkahwin.
7- َْ ‫ا َِذَا‬٠َ – ‘Puan.’
8- ْ‫ا َدج‬٠َ - ‘Tuan Haji’ atau ‘Pak Haji.’
9- ‫َا َد َّج ْح‬٠ – ‘Puan Hajjah’
10- ‫َا‬٠‫َا َد َّا‬٠ - Panggilan untuk bapa mertua.
11- ِٟ‫ا َد َّاذ‬٠َ - Panggilan untuk ibu mertua.
12- ُّ ‫ا َ َع‬٠ – Secara literal bermaksud, ‘pak cik’. Namun,
dalam beberapa keadaan juga digunakan untuk berbahasa
dengan orang yang lebih kurang sebaya.
13- ِٟٕ‫ا ْت‬٠َ – Secara literalnya bermaksud, ‘anakku’. Namun
ada ketikanya digunakan dengan rakan sebaya.
14- ُْ ٍِّ َ‫َا ُِع‬٠ - Digunakan untuk orang-orang yang
mempunyai kedudukan dalam masyarakat. Ada ketika
digunakan untuk membuat seseorang rasa dihormati
sahaja walaupun dia tidak berpangkat.
15- ‫ععَا ْدذ َْه‬
َ – ‘Tuan.’
16- ‫ع َعا ِدجْ اٌثاؽا‬
َ – ‘Tuan.’ Biasanya digunakan untuk polis.

272
17- ‫ا‬َٛ ٍِ ٌ‫ععَا ِدجْ ا‬
َ – ‘Tuan.’ Biasanya digunakan untuk polis
atau askar yang berpangkat tinggi.
18- ‫‘ – َدض َْشذ َْه‬Tuan.’ Antara yang kerap digunakan dalam
dialek Mesir.
19- ‫ َدض َْشذِ ْه‬- ‘Puan.’ Antara yang kerap digunakan dalam
dielek Mesir.
20- َ ‫ا ا ْع‬٠َ -
‫طا‬ Kerap digunakan untuk memanggil driver
microbus, bas atau teksi.
21- ْ ِ‫َا َوا ْتر‬٠ -
ٓ١ Digunakan untuk memanggil anak-anak
muda lelaki.
22- ْ َّ‫ا ل‬٠َ – Digunakan untuk memanggil budak kecil
‫س‬ٛ
dalam keadaan memuji.
23- ‫د‬ ْ ْٕ ‫َا ِت‬٠. Digunakan untuk memanggil
ْ ِ‫َا ت‬٠ – Asalnya ‫د‬
budak perempuan. Sekiranya memanggil wanita yang
sudah dewasa ianya merupakan satu penghinaan.
24- ‫ َال‬َٚ ‫ا‬٠َ / ‫ا ْد‬َٚ ‫ا‬٠َ – Asalnya adalah ‫ َال‬َٚ ‫ا‬٠َ . ‘Wahai budak.’
25- ْٗ ١ِ‫َا ت‬٠ – ‘Tuan’.
26- ْ ْٔ ‫تش‬
‫ظ‬ ِ ‫َا‬٠ – ‘Bro’. Asalnya adalah ‘prince’. Digunakan
untuk anak-anak muda yang kelihatan kemas dan stylo.

273
 BAB 18
Warna

Juga seperti dalam bahasa Arab Fusha, warna dalam dialek

Mesir juga mempunyai dua bentuk;

Pertama: Muzakkar

Kedua: Muannath

Berikut antara warna-warna yang kerap digunakan:

Maksud Muzakkar Muannath

Merah ‫أَدْ َّ ْش‬ ‫َد ّْ َشا‬

Biru ‫أَ ْص َس ْق‬ ‫صَ ْسلَا‬

Putih ْ ١َ ‫أَ ْت‬

‫ض‬ ‫ضا‬
َ ١‫ِت‬

Kuning ْ َ‫أ‬
‫ف َف ْش‬ ‫ف ْف َشا‬
َ

274
 Hitam ‫ ْد‬ِٛ ‫إِ ْع‬ ‫دَا‬ٛ‫ع‬
ُ

Hijau َ ‫أَ ْخ‬

‫ض ْش‬ ‫َخض َْشا‬

Oren ِٟٔ ‫تُ ْشذُمَا‬ ِٟٔ ‫تُ ْشذُمَا‬

Kelabu ِٞ‫ُس َِاد‬ ِٞ‫ُس َِاد‬

Coklat / Koko ُِّٟٕ‫ت‬ ُِّٟٕ‫ت‬

Perhatian:

Sekiranya warna menjadi sifat kepada objek yang muzakkar

maka bentuk muzakkar mesti digunakan. Begitu juga sekiranya
warna menjadi sifat kepada objek muannath maka bentuk
muannath mesti digunakan.

1- “Beg merah.”
‫ط ْح اٌ َذ ّْ َشا‬
َ ْٕ ‫ؾ‬
َّ ٌ‫ا‬

275
2- “Baju biru.”
‫ـ األ َ ْص َس ْق‬١
ْ ِّ َ‫اٌم‬

3- “Kereta warna koko.”

ِّٟٕ ُ‫ َّْح ت‬١‫َع َش ِت‬

Nota: Seperti yang pembaca perhatikan, ada beberapa

warna yang mempunyai bentuk yang sama sahaja ketika
muzakkar dan muannath. Dalam contoh ini, perkataan ُِّٟٕ‫ت‬
masih dalam bentuk yang sama walaupun kereta adalah
muannath.

276
 BAB 19
Ism al-Dala’ (Arab: ‫)اسٌ اىذَّىع‬

Ism al-Dal’ ialah nama manja atau nama panggilan. Menjadi

kebiasaan orang Mesir untuk meringkaskan dan mengubah
nama-nama menjadi ‫اعُ اٌذٌع‬. Berikut antara nama-nama yang
masyhur dan juga asalnya:

ُّٛ ١‫ِع‬ َْ ‫ِإع ََْل‬

ُّٛ ١‫ِو‬ ُْ ٠‫َو ِش‬

ُٚ‫ذ‬١ِِ / ْ‫َد َّادَج‬ ْ‫أدْ َّذ‬

ُ ‫ ُص‬/ ٚ‫ض‬٠
ٚ‫ص‬ٚ ُ ‫ِص‬ ْ ‫َع ْث ْذ اٌ َع ِض‬
‫تض‬

ِٞ‫د‬ُٚ‫د‬ ‫دُ َعاء‬

ْ‫دَج‬ٛ‫ ُد‬/ ُّٛ ١ِِ ‫ ْد‬ُّٛ ْ‫َِذ‬

277
 ‫ َّا‬١ِ٘ ُ١ِ٘‫إتْشا‬

َْ ٛ‫فَط‬ ‫اط َّ ْح‬

ْ َ‫ف‬

ٚ‫ش‬١
ُ ِِ َ ِِ َ‫أ‬
ْ‫شج‬١

Namun, nama-nama ini biasanya dipanggil oleh ahli keluarga

atau teman rapat sahaja. Orang luar biasanya akan memanggil
nama penuh seseorang.

278