TEMANTEN ADAT

UPACARA ADAT BETAWI

 ATUR PANGIRING
Puji syukur katur dumateng Gusti Ingkang Akarya Jagad,awit
kanugrahanipun panulis saged ngrampungaken tugas palapuranpunika
tanpa alangan satunggal punapa. Pramila saking punika, panulis
ngaturaken agenging panuwun ingkang tanpa pepindhan dhumateng
narasumber ingkag sampun paring wewarah saha informasi babagan mula
bukane, tata rakite, saha uba rampenipun. Mugi-mugi pitulungan ingkang
sampun kaparingaken pikantuk limpahan rahmat saking Gusti Ingkang
Murbeng Dumados. Kula sakanca anggadhahi pangajab upacara adat
punika tansah diuri-uri.
Mugi-mugi palapuran punika saged dipunginakake kangge angleluri
sarta nglestantunaken upacara adat temanten. Hambok bilih makalah
punika taksih kathah kiragipun,Pramila panyaruwe saking para maos
sanget kaantu-antu kangge sampurnanipun palapuran punika. Mugi-mugi
palapuran punika saged migunani tumrap pamaos.
DAFTAR ISI

Kaca Judhul...........................................................................................................i
Atur Pangiring…………………………………………………………………….ii
Dhaftar Isi.................................................................................................................iii
BAB I
Purwaka
A. Landhesaning
panaliten............................................................................................
B. Undering panaliten...........................................................................................2
C. Tujuan panaliten……………………………………………………...………..…2
BAB II
Andharan
A. Sejarah Suku
Betawi……………………………………………………..………….…………3

1. Asal Mula
Betawi……………………………………….…….……………………………3
2. Penduduk
Betawi…………………………………………………………………….…….4
3. Kebudayaan
Betawi…………………………………………………………………………..
4. Kebiasaan Masyarakat
Betawi…………………………………………….……………..………..…..5

B. Deskripsi Proses temanten

Betawi………………………………………………………………….….…..6
BAB III
Panutup
Dudutan.............................................................................................................................
11
Kapustakawan...................................................................................................................
12
Panyaruwe.....................................................................................................................12
Ii
BAB I
PENDAHULUAN

A. Latar
Perkawinan minangka salah sawijining ritual ing lingkungan sing dianggep
penting. Ing tradisi related kanggo marriage khusus saka region, liyane ana
aturan karo kang siji bisa nindakake kekawin, ana sing cara lan langkah-
langkah sing kudu liwati dening saperangan putri lan pihak melu supaya
marriage iki bisa dikenali dening masyarakat. Kabeh tata cara lan seri adat
istiadat perkawinan diatur ing upacara nikah.
Upacara dhewe wis ditetepake minangka prilaku sah kanggo nandhani
acara sing ora ono ing aktivitas technical padinan, nanging sing
magepokan karo kapercayan njaba daya manusia.Oleh Mulane, ing saben
upacara marriage, putri lan ngresiki ing tampilan khusus, dilengkapi karo
dandanan, bun lan busana make-up rampung kanthi maneka warna kastil
adat sadurunge lan sawise nikah.
Tujuan perkawinan miturut komunitas lan budaya Betawi yaiku nepaki
kewajiban mulia sing dibutuhake kanggo saben warga sing wis dewasa lan
wis memenuhi syarat. wong Betawi mayoritas Muslim pracaya marriage
punika sunnah kanggo wong, supaya katon minangka agama pesenan
suau kanggo ngrampungake aturan gesang manungsa minangka makhluk
sosial lan ciptan Gusti kang minulya.
Alasan religius sing kasebut ing ndhuwur kasebut nyebabake wong Betawi
nganggep proses perkawinan kasebut kudu dileksanakake sakmenika
miturut pranata adat istana perkawinan. Watesan adat istiadat sing
diwenehake diwenehake marang nilai-nilai tradhisi sing suci, supaya wong-
wong mau kudu diisi kanthi manah dening warga generasi mudha.

B. Identifikasi Masalah
Pernikahan tradisional Betawi sing kurang dikonservasi dening warga
Betawi pribumi kudu dibangun maneh supaya budaya Betawi dikelola
kanthi nggunakake kasebut sajrone upacara manten.
Kajaba iku, masyarakat Betawi kudu ngerti prosedur utawa kahanan sing
kudu ditindakake kanggo nglakoni proses perkawinan Betawi, supaya bisa
entuk manfaat saka putri lan keluargane.

C. Rumusan Masalah
Ing pengamatan iki, ana sawetara rumus masalah, yaiku:
1. Piye carane proses pernikahan adat Betawi?
2. Apa fungsi pernikahan tradisional Betawi?

D. Tujuan Observasi
Tujuan observasi iki yaiku kanggo mangerteni proses perkawinan sing ana
ing budaya Betawi lan ngreksa adat istana Betawi.

E. Keuntungan Hasil Pengamatan

Keuntungan saka asil pengamatan iki kayata:
1. Bisa ngerti proses pernikahan adat Betawi kanthi rinci.
2. Ngerti fungsi utawa makna pernikahan adat Betawi.
BAB II
DISCUSSION

A. Suku Betawi Sejarah

Asal saka Betawi
Suku term, wong, ing Betawi, muncul lan dadi misuwur nalika Mohammad
Husni Tamrin didegaké asosiasi "Ing Betawi" ing taun 1918. Malah nalika
"durung dijenengi pribumi Betawi, nanging Kutha Batavia diarani" domestik
"pisanan Betawi.Asal Betawi ana beda salah siji saka wong-wong mau
nyatakake yen kasunyatane nyatakake tembung Batavia dadi Betawi.
Miturut Bunyamin Ramto, wong Betawi sing wilayahé dipérang dadi rong
bagéan, yaiku Tengah lan Suburban. Komunitas Betawi Tengah kalebu
wilayah sing sadurungé Kementerian Kehakiman Batavia ngilangi Tanjung
Priok lan sekitarnya. Ing istilah basa, ana akeh owah-owahan ing aksara
ing syllable final dadi e Indonesia, contone carane supaya bagaimane.
Pinggiran wong Betawi, asring diarani minangka wong Betawi Ora sing
diklompokaké dadi rong bagéan, lor lan kidul. Ing Betawi Ora ana ing
sawetara desa ing Jakarta, asalé saka basa Jawa sing dicampur karo
suku-suku liya. Paling akeh yaiku petani sing tuwuh padi, wit buah lan
sayuran. Sisih lor kalebu Jakarta Utara, West, Tangerang dipengaruhi
budaya Cina, contone Kromong Gambang music, tari lan téater cokek
Lenong. bagean South kalebu East Jakarta Selatan, Bogor, lan Bekasi
banget banget kabudayan Jawa lan owah-owahan dialect tembung
Sunda.Sub Salam sing duwe tembung Final hurup A kanggo ah, kayata
gua menyang guah

2. Wong Betawi
Masyarakat ing Jawa (Pulo Nusa Jawa) sing ngomong basa Melayu, banjur
diarani Betawi. Wong Betawi uga disebut wong Jawa. Punika asil dicampur
antarane Jawa, Malay, Balinese, Bugis, Makasar, Ambon, Manado, Timor,
Sunda, lan Mardijkers (keturunan Indo-Portugis) sing wiwit nglenggahi
kutha plabuhan Batavia, wiwit awal abad ka-15. Kajaba iku, uga sing
nyawiji saka getih antarane macem-macem kelompok ètnis: babu Bali,
pasukan Walanda lan prajurit Eropah, pedagang Cina utawa Arab
Merchant, prajurit utawa prajurit Bugis Ambon, Kapten Malay, prajurit
Mataram, Sundanese lan Mestizo.
Kangge wong kuna Betawi, minangka wong iku pulo kuna Jawa ing umum,
ing awal wong umur tembaga Betawi wis menowo karo tani tanam.Mereka
urip lsp lan sing tansah looking kanggo papan perlindungan sing sumber
banyu, lan ana akeh wit woh. Banjur diarani panggonan panggonan sesuai
karo alam saka tanah padha ngenggoni, contone Bojong jeneng
panggonan, sing tegesé "tanah ing sudhut".
Latar mburi populasi utawa panyengkuyung kabudayan Betawi, ing jaman
biyen lan saiki ora dikenal kanthi pasti. Cathetan saka 1673 nuduhake
manawa populasi (ing tembok kutha) Jakarta ana 27.068. Nomer iki
kasusun saka wong "gratis" lan "budhak", sing angka sing meh padha.
Populasi ing tembok kutha iki ana 7.286 jiwa. Tembok kutha kasebut
kalebu Mardijkers, Tionghoa, Landa, Moors, Jawa, Bali, Peranakan, lan
Melayu. Grup paling gedhé yaiku Mardijkers (5.352 wong) lan wong Melayu
paling cilik (611 wong). Miturut proyeksi anyar babagan nomer wong
Betawi ing Jakarta lan sakiwa tengene, nomer wong Betawi ing taun 1930
(miturut sensus) punika 418 894 jiwa, lan ing taun 1961 ana 655 400 jiwa.
3. Budaya Betawi
Punika budaya diprodhuksi dening sing nyawiji antarane kelompok ètnis
lan suku, kayata Portugis, Arab, Cina, Landa, lan konflik bangsa
lainnya.dari saka kapentingan sing wis padang macem-macem budaya.
Budaya Betawi wiwit berkembang ing abad ka-17 lan 18 minangka asil
saka proses asimilasi populasi sing beda-beda ing Jakarta. Miturut Umar
Kayam, budaya Betawi iki wiwit katon ing abad ka-19. Kang bisa katon,
karo gati kanggo basa kuwi dialect Betawi Betawi, téater (mask Betawi,
wayang Betawi), music (gambang Kromong, Tanjidor, tambourine),
sandhangan, upacara ningkah lan arsitektur omah.
Adhedhasar nggunakake dialect, budaya Betawi bisa diklompokaké dadi
papat, yaiku: 1) Betawi Coastal, kalebu Betawi Pulo; 2) Betawi Tengah /
Kutha; 3) Betawi Pinggir; 4) Betawi Udik, sawijining tapel wates karo
budaya Sunda. Yen pemetaan budaya disusun adhedhasar intensitas
transformasi budaya Barat, dibagi dadi telu, yaiku: 1) Indo Betawi; 2)
Betawi Tengah / Kutha; 3) Pantai Betawi, Tepir, Udik.

4. Kebiasaan urip ing masyarakat Betawi

A gambaran babagan pirang-pirang pola urip sing ana gegayutan karo
kulawarga lan masyarakat Betawi, utamane ing Timur / Tenggara Jakarta
lan liya-liyane. Khusus sing nyoroti macem-macem etika sing kudu dilakoni
ing sesambetan antarane wong tunggal lan bocah wadon ing omah. Awalé
wong bakal lelungan karo kanca-kancane, ngunjungi omah bojo sing bakal
diajak ngobrol lan ngomong nganti esuk. Hubungan ora langsung nanging
liwat jendhela siji utawa jendhela Tionghoa. Wong lungguh utawa lying ing
kamar (kamar ngarep) nalika wong wadon ing omah peering saka ing
jendhela siji. Wanita uga ora bisa njagong ing tramp (lawang). Ana
keyakinan yen "para prawan diusulake, wong katon dening wong", sing
tegese wanita nemokake angel kanggo nemokake pasangan lan yen wong
bisa salah. Dadi, wanita sing lungguh ing trampas dianggep nuduhake diri
lan dianggep ora pantes, nalika wong sing ngeculake trah bisa dianggep
minangka wong sing jahat.
Istilah ngebruk uga katon, yaiku yen wong-wong wis wani mlayu liwat omah
trampa (utamane omah karo putri), mangka prawan kudu nikah karo bocah
wadon sing manggon ing omah. Amarga yen sampeyan ora omah-omah
sampeyan bakal oleh jeneng sing ala ing masyarakat. Undhake ngebruk
uga disebut "nyerahke awak dhewe", ing pangertene yen wong rawuh ing
omahe wong wadon yen dheweke kepengin nikah kanthi menehi dhuwit
utawa sandhangan.

B. Deskripsi Proses Pernikahan Budaya Betawi

Pranakan Betawi ngatur cara proses kawin. Wiwit saka proses pria lan
wanita ngidhag kepinginan kanggo medhak, proses hubungan seksual
antarane bojo lan bojo. Banjur ing 'berume-Rume' (Kanada) dikenal
minangka 'ngedelengin', kang usaha kanggo golek wahyu umum lan misi
antarane lanang lan wadon supaya Foster ngarep.
Kanggo nggayuh tingkat rumah tangga, wong Betawi kudu melu sawetara
proses.
1. Ngedelengin (matchmaker)
Ngedelengin minangka proses calon pengantar utawa pacaran karo
kawruh lan idin saka wong tuwa. Sawise ketemu partner sing ngrasa
cocok, proses nuntut wanita wis rampung dening wong sing biasane
disebut Combat Mak. Yen ana pertandhingan karo wanita, banjur cah
wadon bakal diwenehi dhuwit kanggo bayar utawa angpao. The
matchmaker bakal terus karo ancang-ancang lan apa wae sing dibutuhake
dening wong utawa asring disebut proposing.
2. Aplikasi
Ing adat wedding Betawi, Ngelamar statement lan panjalukan formal lan
kulawarga lanang menyang aplikasi kanggo wong wadon kanggo
kulawarga wanita. Kaputusan saka wanita bakal dijawab langsung. Sawise
kuwi, syarat lan ketentuan aplikasi bakal diwenehi dening wong wadon.
Syarat sing kudu disusun ing proses aplikasi, yaiku:
1. godhong sirih
2. gedhang raja
3. Roti bajol
4. Hadiah liyane
5. Ing ngarsane wong dadi saksi lan nguatake keputusan sing digawe
dening wanita

3. Nggawa Breaking Tande

Ing adat wedding Betawi, Tande bejat munggah tandha yen likens wadon
sing wis ngandika kanggo anak ngirim ora bisa Kagodha dening pihak
malah yen acara isih kontrak adoh nihak. Pemecahan bisa dadi apa, sing
ngandhut jaminan resmi.

4. Marriage Contract
Sadurunge program Akad Nikah ing adat istana Betawi, ana kontrak pra-
kawin sing prosese kaya mangkene:
a. wektu Dipiare, IE wektu kang ora ana utawa unggulake dheweke bakal
ngadhepi upacara marriage Diare aktivitas kontrol dening seniman utawa
tukang klamben.
b. acara Mandiin, acara iki acara kanggo putri ngendi putri bakal dilulur lan
sasuwene minggu supaya wedding bisa nerusake lancar.
c. Acara utawa acara nasional minangka bathi uap kanthi tujuan ngresiki
sisa-sisa ing awak wanita. Putri bakal njagong ngisor benchath kang ana
godaan rempah-rempah. Kira-kira 30 menit nganti rempah panganten sing
dipangan.
d. Funnels utawa girlfriend nights
Acara kanggo pengantin kanggo nyuda kuku kuku lan kuku karo pacar.

Sawise upacara wis acara rampung, prosesi upacara bisa

dilakukan.Kedatangan ngresiki lan kulawarga padha disambut karo
macem-macem firecrackers memeriahkan atmosfer. Item sing digawa ing
kontrak kawin kalebu:
1. Aplikasi nanas betel
2. betel ornate nanas
3. dowry
4. Masjid cilik sing ngemot dhuwit belanja
5. sepasang roti buaya
6. Hiasan kunyit Cina utawa kotak kanggo sayuran lan endhog asin
7. Kapal jin utawa perahu sing nggambarake pethi pethi omah
8. hadiah pelengkap
9. Kue pengantin
10. kekudang artine item utawa pangan utawa apa wae sing di senengi
dening bocah-bocah wadon saka bocah cilik nganti diwasa.

Ing wedding tradisional Betawi, sawise upacara rampung, lanang bakal

mbukak kudung sing isine kaya ing pasuryan saka putri kanggo nggawe
manawa apa iku bener, kang konco kudung wong wadon impen kang.
Sawise pangantèn putri sing diijini ngadegake sisih lan ngisi acara kanggo
ngahibur pengantèn lan pengantin.
5. Acara Negor
Siji dina sawise upacara nikah, ing upacara penganten Betawi, pangantèn
lanang diijini tetep ana ing pangantèn, nanging ora diijini duwe hubungan
kaya bojo lan bojo. Kanggo nangani sikap ora ana utawa putri, wong kudu
ngetrapake strategi kanthi menehi pemberontakan sing diselehake ing
taplak meja.

6. Bali menyang Tige Ari

Minangka tandha kesenengan ing bagean wong, ing adat istana Betawi,
wong tuwa lanang kanggo kesucian sing wis diwasa dening wanita, bakal
diwenehi hadiah kanggo wong tuwa wanita. Sawise acara iki rampung
mangan master lan nyonye betawi duwe hak tetep manggon ing omah
utawa manggon ing panggonan sing wis disetujoni marang loro.

7. Tradisi "Palang Pintu" dan Penerimaan Perayaan

Doorstop acara upacara Betawi banget menghibur.Palang Pintu iku
sawijining kegiatan ngarahke ing saben liyane ing antarane kulawarga lan
tujuan kedatangan.Kemudian minangka kondisi panrimo saka ngresiki,
kudu nembus ing kancing pisanan dijaga dening juara Kalin Betawi putri.
Acara iki dianakaké sadurunge upacara wiwit, persis nalika rombongan
Grooms anyar teka ing ngarepe panggonan saka putri. Klompok pengantin
wanita bakal dicegat dening kulawarga putri. Pahlawan calon pengantin
kudu nglawan pahlawan calon pengantin.
The melek putri banjur kabuka obrolan karo sawetara pantun.Selanjutnya,
wakil ngresiki kang mangsuli sajak. Dialog pantun diarani tawa banget. Isi
pantun biasane ana pitakonan lan jawaban babagan maksud lan tujuane
wong.
Sasampunipun punika, salah satunggaling putri ingkang nate nantang
salah satunggaling gelut seni bela diri. Prosesi kasebut nglambangake
upaya para pangantèn lanang kanggo nikah karo idol jantung. Unik, saben
petarungan silat, pangantèn putri kudu dikalahaké déning calon pengantin.
Saliyane puisi paukuman adu lan seni bela dhiri, Grooms uga tantangan
skill kanggo maca Al Quran.Dan sawise kabeh tes wis liwati dening
menang trials, pungkasanipun kancing bisa dibukak lan mlebu dening
ngresiki.
Sawise upacara wis rampung, ing reception wedding njupuk Panggonan
karo tradisi-knacks meriah.Pernak bakal Betawi iku ondel-ondel lan warni
riasan. music bakal diiringi Tanjidor swara lan marawis (pemain tambourine
lan klompok nyayian nggunakake basa Arab). Kejabi iku uga diputer
keroncong lan xylophone kromong Betawi.
Pangantèn lanang lan putri ngagem busana sing gedhe banget lan dihias.
Saka gaya busana pengantin Betawi, ana loro budaya manca sing wujud
ing prosesi pesta. Pengantin lanang dipengaruhi budaya Arab, nanging
sandhangane wanita dipengaruhi dening adat istiadat Cina.
BAB III
Nutup

A. Dudutan
Kawin ing wong Betawi iku salah siji saka siklus urip banget important.In
mengkono, seri saka upacara marriage ora bisa dipisahake saka mores
berlaku lan isih nganut dening wong Betawi. Ing seri wedding ceremony
Betawi, ana sawetara langkah-langkah sing kudu dihadapicalon putri
antara liya: ngedelengin, Ngelamar, njupuk Tande bejat munggah, upacara
ningkahan, oversize, negor danpulang Tige ari.
Marriage dhewe minangka bagéan saka siklus urip nduweni sawetara
fungsi sing kalebu: fungsi agama, sosial lan pariwisata. Saliyane fungsi,
marriage uga wis nilai tartamtu sing nilai-nilai Teknologi kerjasama lan
rembugan lan Mulane kanggo ngreksa fungsi budaya supaya ora luwih
ngganti lan pembangunan, iku njupuk kabeh masyarakat tansah ngreksa
liwat crita modern-dina kanggo penerus supaya tetep informed lan
kepéngin tetep tanpa ngganti wujud sing ana.
Senajan miturut téori budaya bakal owah-owah kanthi wektu, ora kabeh
barang ing budaya bisa diganti kanthi gampang. Amarga alesan manawa
kabudhayan apa wae minangka kasugihan lan wis digawe dening leluhur
kita minangka awal sing bisa, sanajan nalika ngomong yen budaya kudu
diganti. Budaya minangka kekayaan lan bangsa Indonesia sing sugih ing
budaya.
 B. Kapustakawan

C. Panyaruwe
Ing palapuran iki akeh pirembugan kang during karembug kanthi
sampurna. Mula saka iku, kanggo kasampurnane palapuran iki panulis
ngarepake panyaruwe saka para maos. Sakabehe panyaruwe mau saperlu
kanggo mbenerake utawa nyalahake saengga wekasane bisa luwih
sampurna.