Anda di halaman 1dari 8

Rahasia Serat Wirid Wirayat Jati

Rahasia Serat Wirid Wirayat Jati adalah buku yang


ditulis oleh R.Ng. Ronggo Warsito (Kiyahi Ageng Burhan).
Rahasia Serat Wirid Wirayat Jati merupakan kitab babon
bagi para penganut Kêjawen Islam Abangan. Kumpulan
ajaran rahasia para wali di tanah Jawa yang pernah
diwejangkan kepada santri-santri khusus pada abad ke-
15 dan 16. Dalam Rahasia Serat Wirid Wirayat Jati
tercatat ada delapan wali yang membabarnya secara
bersamaan pada masa-masa itu. Pada abad ke-16 Sunan
Kalijaga merangkum seluruh ajarannya. Raden Ngabehi
Ranggawarsita kemudian menuliskannya kembali Rahasia
Serat Wirid Wirayat Jati pada pertengahan abad ke-19.
Melalui beliaulah Rahasia Serat Wirid Wirayat Jati atau
Wirid Hidayat Jati dikenal secara luas dan menjadi
sumber rujukan hampir seluruh aliran Kêjawen Islam
sebab sebagai pedoman dalam bab kebatinan.

Berikut ini adalah Rahasia Serat Wirid Wirayat Jati yang


merupakan kaweruh tingkat tinggi di kalangan ahli
kebatinan kejawen aliran islam abangan, sebagaimana
yang diajarkan oleh Sunan Kalijaga. Kami tampilkan serat
wirid wirayat jati atau wirid hidayat jati versi original,
latin-nya dan terjemahannya versi bahasa Indonesia.
Semoga manfaat untuk menambah wawasan dalam
khasanah ilmu kebatinan, ilmu kejawen dan wejangan
spiritual.

Rahasia Serat Wirid Wirayat Jati


Anenggih punika pituduh ingkang sanyata, anggelaraken
dunung lan pangkating kawruh kasampurnan,winiwih
saking pamêjangipun para wicaksana ing Nungsa Jawi,
karsa ambuka pitedah kasajatiningkawruh kasampurnan,
tutuladhan saking Kitab Tasawuf, panggelaring wejangan
wau thukul sakingkaweningan raosing panggalih, inggih
cipta sasmitaning Pangeran, rinilan ambuka
wedharingpangandikaning Pangeran dhateng Nabi Musa,
Kalamolah, ingkang suraosipun makatên: Ing sabener-
benere manungsa iku kanyatahaning Pangeran, lan
Pangeran iku mung sawiji.

Terjemahan:
Inilah sebuah petunujuk yang benar yang menjelaskan
tentang ilmu sirr kesempurnaan hidup, yangberakar dari
ajaran para ahli hikmah di tanah Jawa, yang hendak
membuka hakikat kesempurnaan sejati,sebuah pelajaran
dari kitab Tasawuf, tersingkapnya ajaran ini terpancar
dari kebersihan jiwa heningnyaalam pikiran, yaitu
tanggapnya rasa atas cipta Tuhan, dengan ikhlas
mengawali pelajaran ini yaknidengan menukil Firman
Allah kepada Nabi Musa AS yang bermakna : Yang
sebenar- benar manusia ituadalah kenyataan (adanya)
Tuhan, dan Tuhan itu Maha Esa

Pangandikaning Pangeran ingkang makaten wau, inggih


punika ingkang kawedharaken deningpara gurunadi

2
dhateng para ingkang sami katarimah puruitanipun. Dene
wonten kawruh wau,lajeng kadhapuk 8 papangkatan,
sarta pamejanganipun sarana kawisikaken ing talingan
kiwa. Mangertosipun asung pepenget bilih wedharing
kawruh kasampurnan, punika boten kenging
kawejangaken dhateng sok tiyanga, dene kengingipun
kawejangaken, namung dhateng tiyangingkang sampun
pinaringan ilhaming Pangeran, tegesipun tiyang ingkang
sampun tinarbukapapadhanging budi pangangen-
angenipun (ciptanipun).

Terjemahan:
Firman Allah yang demikian ini yang diajarkan oleh para
ahli (mursyid) kepada sesiapa yangditerima
penghambaannya(salik). Dimana ajaran itu, kemudian
teringkas menjadi 8 hal,penyampaiannya dengan cara
membisikkan ke telinga murid sebelah kiri. Pemahaman
semacanini memberikan pengertian bahwa ilmu
'kasampurnan' ini tidak seyogyanya diajarkan
kepadasembarang orang, kecuali kepada orang-orang
yang telah mendapat hidayah dari Allah SWT,artinya
orang yang telah tercerahkan dirinya (ciptanya)

Awit saking punika, pramila ingkang sami kasdu maos


serat punika sayuginipun sinembuha nunuwun ing
Pangeran, murih tinarbuka ciptaning saged anampeni
saha angecupi suraosing wejangan punika, awit
suraosipun pancen kapara nyata yen saklangkung gawat.
Mila kasembadanipun saged angecupi punapa suraosing
wejangan punika, inggih muhung dumunung ing ndalem
raosing cipta kemawon.

3
Terjemahan:
Maka dari itu, barang siapa yang sudi membaca tulisan ini
seyogyanya berlandaskan permohonankepada Allah, agar
kiranya dapat terbuka ciptanya hingga mampu menerima
dan memahami maknanya,karena makna dari ajaran ini
ternyata sangat rumit/berbahaya. Maka bisanya
memahami ajaran ini tidaklain hanya berada di dalam
cipta - rasa pribadi.

Mila inggih boten kenging kangge wiraosan kaliyan tiyang


ingkang dereng nunggil raos, inggih ingkangdereng
kepareng angsal ilhaming Pangeran. Hewa dene
sanadyana kangge wiraosing kaliyan tiyangingkang
dereng nunggil raos, wedaling pangandika ugi mawi
adudugi lan pramayogi, mangertosipunkêdah angen
mangsa lan empan papan saha sinamun ing lulungidaning
basa.

Terjemahan:
Maka tidak boleh kiranya untuk didiskusikan dengan
orang yang belum sapai atau belum mengunggalrasanya
dengan kita, yaitu orang yang belum menerima hidayah
dari Allah SWT. Walau demikianseandainya harus
disampaikan kepada orang yang belum sampai,
hendaknya disampaikan dengansangat hati-hati, melihat
situasi- kondisi, waktu dan tempat yang tepat serta
disampaikan dengan kiasanbahasa yang indah.

Menggah wontening wewejangan 8 pangkat wau, kados


ing ngandhap punika:

4
Terjemahan:
Delapan wejangan tersebut di atas, sebagaimana di bawah
ini:

Wewejangan ingkang rumiyin, dipun wastani: pitedahan


wahananing Pangeran, sasadan pangandikanipun
Pangeran dhateng Nabi Mohammad s.a.w. Makaten
pangandikanipun: Sajatine ora ana apa-apa, awit duk
maksih awang-uwung durung ana sawiji-wiji, kang ana
dhihiniku ingsun, ora ana Pangeran anging ingsun
sajatine kang urip luwih suci, anartani warna aranlan
pakartiningsun (dat, sipat, asma, afngal).

Terjemahan:
Wejangan yang pertama, disebut pelajaran akan sifat-
sifat Allah. Sebagaimana firman Allahkepada Nabi
Muhammad SAW yang bermakna kurang lebih begini:
Sesungguhnya tidak ada apa-apa tatkala sebelum masa
penciptaan, yang ada (paling awal) itu hanya Aku, tidak
ada Tuhankecuali Aku yang Hidup dan Maha Suci baik
asma maupun sifatKu (dzat, sifat, asma, af'al).

Menggah dunungipun makatên: kang binasakake


angandika ora ana Pangeran anging ingsun, sajatine urip
kang luwih suci, sajatosipun inggih gesang kita punika
rinasuk dening Pangeran kita, menggahing warna nama
lan pakarti kita, punika sadaya saking purbawisesaning
Pangeran kita, inggih kang sinuksma, tetep tintetepan,
inggih kang misesa, inggih kang manuksma, umpami
surya lan sunaripun, mabên lan manisipun, sayekti botên
saged den pisahan.

5
Terjemahan:
Yang dimaksud begini: Yang digambarkan tiada tuhan
kecuali aku, hakekat hidup yang suci, sesungguhnya hidup
kita ini adalah melambangkan citra Allah, sedang nama
dan perbuatan kita itu semua berasal dari
Kemahakuasaaan Allah, yang 'menyatu' ibarat matahari
dan sinarnya, madu dengan manisnya, sungguh tiada
terpisahkan.

Wewejangan ingkang kaping kalih, dipun wastani:


Pambuka kahananing Pangeran, pamêjangipun
amarahaken papangkatan adeging gesang kita dumunung
ing dalem 7 kahanan, sasadan pangandikanipun Pangeran
dhateng Nabi Mohammad s.a.w. Makaten
pangandikanipun: Satuhune ingsun Pangeran sajati, lan
kawasan anitahakên sawiji-wiji, dadi padha sanalika saka
karsa lan pepesteningsun, ing kono kanyatahane
gumelaring karsa lan pakartiningsun, kang dadi
pratandha.

Terjemahan:
Wejangan yang kedua adalah : Pengertian adanya Allah.,
Wejangan ini mengajarkan bahwa elemen hidup kita ini
berada pada 7 keadaan, sebagaimana firman Allah kepada
Muhammad SAW yang maknanya begini: Sesungguhnya
Aku adalah Allah, yang berkuasa menciptakan segala
sesuatu dengan kun fa yakun dari qodrat dan iradatKu,
yang demikian ini menjadi pertanda bahwa Allah Maha
Kuasa atas segala sesuatu.

Kang dhihin, ingsun gumana ing dalem awang-uwung


kang tanpa wiwitan tanpa wêkasan, iya iku alam ingsun

6
kang maksih piningit.

Terjemahan:
Yang pertama, Aku ada dalam ketiadaan yang tanpa awal
serta tanpa akhir, itulah alamKu yang Maha Gaib.

Kapindho, ingsun anganakake cahya minangka


panuksmaningsun dumunung ana ing alam
pasenedaningsun.

Terjemahan:
Kedua, Aku mengadakan cahaya sebagai manifestasiKu,
berada dalam kehendakKu.

Kaping telu, ingsun anganakake wawayangan minangka


panuksma lan dadi rahsaningsun, dumunung ana ing alam
pambabaraning wiji.

Terjemahan:
Ketiga, Aku menciptakan bayang-bayang sebagai
pertanda citraKu, yang berada pada alam
kejadian/penciptaan (mula-jadi).

Kaping pat, ingsun anganakake suksma minangka dadi


pratandha kauripaningsun, dumunung ana ing alaming
getih.

Terjemahan:
Keempat, Aku mengadakan ruh sebagai pertanda
hidupku, yang berada pada darah.

7
Kaping lima, ingsun anganakake angen-angen kang uga
dadi warnaningsun, ana ing dalem alam kang lagi kena
kaumpamaake bae.

Terjemahan:
Kelima, Aku mengadakan angan-angan yang juga menjadi
sifatku, yang berada pada alam yang baru boleh
diumpamakan saja.

Kaping enem, ingsun anganakake budi, kang minangka


kanyatahan pencaring angen-angen kang dumunung ana
ing dalem alaming badan alus.

Terjemahan:
Keenam, Aku mengadakan budi, yang merupakan
kenyataan penjabaran angan- angan yang berada pada
alam ruhani.

Kaping pitu, ingsun anggelar warana kang minangka


kakandhangan sakabehing paserenaningsun. Kasebut
nem prakara ing dhuwur mau tumitah ana ing donya iya
iku sajatining manungsa.

Terjemahan:
Ketujuh, aku menggelar akal sebagai sentral/wadah atas
semua ciptaanku. Enam perkara tersebut di atas tercipta
di dunia yang merupakan hakikat manusia.

Demikian Rahasia Serat Wirid Wirayat Jati atau Rahasia


Serat Wirid Hidayat Jati, semoga menjadi wawasan yang
berharga dan menambah khasanah pengetahuan dalam
bab ilmu kejawen.

Anda mungkin juga menyukai