KPD 3016

PENGAJARAN, TEKNOLOGI DAN

PENTAKSIRAN 1
KULIAH 7:
KAEDAH, TEKNIK,
PENDEKATAN DAN STRATEGI
PENGAJARAN
Pensyarah Kursus;
Ts. Dr. Che Ghani Haji Che Kob
Pensyarah Kanan
Jabatan Teknologi Kejuruteraan
Fakulti Pendidikan Teknikal dan Vokasional, UPSI
Tel: 05-4806134 / 019-3876048
Email: cheghani@fptv.upsi.edu.my
Definasi :
Kaedah, Teknik, Pendekatan dan Srategi

Anda bercadang memasak ikan? Apakah objektif

anda memasak ikan?

Apakah kaedah, teknik, pendekatan dan strategi

yang anda pilih untuk memastikan masakan ikan
anda mencapai objektif?

2
Definasi :
Kaedah, Teknik, Pendekatan dan Srategi

Anda bercadang memasak ikan? Apakah objektif

anda memasak ikan?
Kaedah?
• Mengoreng
• Merebus
• Membakar
• Memanggang
• Mengukus
• Lain-lain
Jika anda memilih mengoreng? Apakah
tekniknya?
3
Definasi :
Kaedah, Teknik, Pendekatan dan Srategi

Anda bercadang memasak ikan? Apakah objektif

anda memasak ikan?
Kaedah? Teknik Mengoreng?
• Mengoreng • memanaskan kuali terlebih dahulu
• Merebus sebelum mencurahkan minyak.
• Membakar • untuk mengelakkan ikan melekat pada
• Memanggang kuali, suatu lagi teknik ialah
• Mengukus memasukkan sedikit garam ke dalam
• Lain-lain minyak yang telah panas di kuali.
• api juga harus dikawal supaya tidak
terlalu panas.

Apakah pula pendekatannya?

4
Definasi :
Kaedah, Teknik, Pendekatan dan Srategi

Anda bercadang memasak ikan? Apakah objektif

anda memasak ikan?
Kaedah? Teknik Mengoreng?
• Mengoreng • memanaskan kuali terlebih dahulu sebelum mencurahkan minyak.
• Merebus • untuk mengelakkan ikan melekat pada kuali, suatu lagi teknik ialah
• Membakar memasukkan sedikit garam ke dalam minyak yang telah panas di
• Memanggang kuali.
• Mengukus • api juga harus dikawal supaya tidak terlalu panas.
• Lain-lain

Apakah pula pendekatannya?

• Pendekatan Barat – keutamaan pada nilai kalori, nilai makanan
dari segi zat makanan dan ciri-ciri makanan seimbang.
• Pendekatan Timur - keutamaan adalah diberi kepada rasa seperti
rupa makanan tetapi tidak begitu mementingkan nilai kalori atau ciri-
ciri makanan seimbangan.

Apakah pula strateginya?

5
Definasi :
Kaedah, Teknik, Pendekatan dan Srategi

Anda bercadang memasak ikan? Apakah objektif

anda memasak ikan?
Kaedah? Teknik Mengoreng?
• Mengoreng • memanaskan kuali terlebih dahulu sebelum mencurahkan minyak.
• Merebus • untuk mengelakkan ikan melekat pada kuali, suatu lagi teknik ialah
• Membakar memasukkan sedikit garam ke dalam minyak yang telah panas di
• Memanggang kuali.
• Mengukus • api juga harus dikawal supaya tidak terlalu panas.
• Lain-lain

Apakah pula pendekatannya?

• Pendekatan Barat – keutamaan pada nilai kalori, nilai makanan dari segi zat makanan dan ciri-ciri makanan
seimbang.
• Pendekatan Timur - keutamaan adalah diberi kepada rasa seperti rupa makanan tetapi tidak begitu
mementingkan nilai kalori atau ciri-ciri makanan seimbangan.

Apakah pula strateginya? kita menggoreng

kepalanya, merebus ekornya, memanggang tulang
diikuti dengan mendidihnya dalam sup, menjerut
telurnya dan sebagainya.
6
Pendekatan Dalam
Pengajaran
Pendekatan
Dalam Pengajaran
• Mengikut Kamus Dewan (1998), pendekatan merupakan cara
atau langkah-langkah yang diambil bagi memulakan dan
melaksanakan sesuatu tugas.
• Di dalam konteks pendidikan, konsep pendekatan bermakna
cara mendekati sesuatu, misalnya objektif pelajaran yang
ditentukan untuk pengajaran dan pembelajaran, maka
pendekatan adalah merujuk kepada cara bagaimana sesuatu
mata pelajaran yang diajarkan untuk mencapai objektifnya.
• Terdapat beberapa pendekatan yang akan dibincangkan iaitu
• Pendekatan Induktif,
• Pendekatan Deduktif,
• Pendekatan Integratif,
• Pendekatan Eklektik dan
• Pendekatan Tematik.
8
Pendekatan Induktif Dalam
Pengajaran

Terdapat banyak kaedah pengajaran induktif yang boleh

digunakan untuk pelbagai mata pelajaran. Antara
pelbagai pendekatan induktif termasuklah :
1. Pembentukan asas yang umum daripada contoh yang
khusus;
2. Pembentukan prinsip asas daripada eksperimen yang
khusus;
3. Pembentukan teori asas daripada aktiviti induktif
4. Membentuk teori asas daripada suatu aliran pembelajaran

9
Pendekatan Induktif Dalam
Pengajaran

Pemerhatian
Belajar Membuat
Contoh
Kesimpulan
Khusus Kenal Pasti Umum
Terjemahan

Sesuai untuk pembelajaran matematik, sains,

teknologi dan kejuruteraan
Contoh : Kaedah penyelidikan dan penemuan untuk
pengajaran sains, teknologi dan kejuruteraan.

10
Pendekatan Induktif Dalam
Pengajaran
Pemerhatian
Membuat
Contoh Belajar
Kesimpulan
Khusus Kenal Pasti Umum
Terjemahan

Contoh : Sifat Kemagnetan Bahan Akhirnya, pelajar

dikehendaki untuk
merumuskan dalam satu
Pelajar disediakan; Kemudian pelajar
ayat tentang eksperimen
klip kertas, pemadam, diberikan sebatang
mereka. Pelajar dengan
butang plastik, paku, magnet menjalankan
bimbingan guru akan
duit, pensel, paku uji kaji untuk melihat
membuat rumusan bahawa
tekan, pembaris bahan manakah yang
“magnet akan menarik
plastik dan pembaris akan melekat pada
bahan-bahan yang
logam magnet.
diperbuat daripada
logam”.
11
Pendekatan Deduktif Dalam
Pengajaran
Pendekatan yang agak kompleks kerana ia memerlukan pemahaman
yang mendalam, pengetahuan yang cukup dan berkebolehan untuk
memilih formula, prinsip, hukum, teorem atau aturan di mana
pelajar perlu menggunakan pada contoh yang spesifik;

Formula, Aplikasi formula, prinsip,

Prinsip, Kaedah teorem atau aturan
Teorem atau Deduktif
Aturan telah Terbit formula, prinsip,
diketahui teorem atau aturan baru

Langkah : 1. Beritahu pelajar objektif pembelajaran

2. Pandu pelajar mengingat semula hukum,
prinsip, teori atau aturan untuk membolehkan
pelajar menyelesai masalah atau mendapatkan
formula baru.
12
Pendekatan Deduktif Dalam
Pengajaran
Formula, Aplikasi formula, prinsip,
Prinsip, Kaedah teorem atau aturan
Teorem atau Deduktif
Aturan telah Terbit formula, prinsip,
diketahui teorem atau aturan baru

Contoh : Sifat Kemagnetan Bahan

Terlebih dahulu guru Perbincangan
akan memberitahu dilaksanakan dengan
bahawa “ Magnet akan melakukan
menarik objek-objek eksperimen di mana Pada akhir perbincangan, guru bersama
tertentu, iaitu logam”. guru memberi pelajar pelajar merumuskan bahawa magnet
Guru akan sebatang magnet dan menarik objek logam sahaja berdasarkan
menerangkan konsep “ meminta mereka eksperimen dan contoh-contoh lain di
penarikan” dan menggunakan dalam bilik darjah.
mengemukakan soalan magnet tersebut
“Adakah magnet akan untuk menguji sama
menarik pensel?”. ada objek di dalam
bilik darjah melekat
padanya atau tidak
13
Aplikasi Pendekatan Deduktif

Menggunakan pendekatan daripada “spesifik

kepada umum”. Guru boleh melaksanakan kaedah
inkuari-penemuan di mana mengandungi prosedur
berikut :
1. Mengenal pasti masalah
2. Merancang kaedah penyelesaian
3. Mengumpul maklumat
4. Membuat terjemahan
5. Membuat rumusan

14
Tiga (3) kaedah pendekatan
deduktif :
1. Penyelesaian masalah
- pendekatan deduktif menggunakan kaedah
penyelesaian masalah secara berulang-ulang.
2. Membentuk rumusan baru
- Mengunakan pendekatan deduktif untuk
membentuk rumusan atau kesimpulan yang
baru
3. Pembuktian hipotesis
- Digunakan untuk membuktikan atau
mencabar hipotesis melalui pembelajaran
prinsip atau hukum
15
Implementasi Strategi Prinsip
Pembelajaran Deduktif
1. Pada permulaan setiap masalah atau hipotesis perlu
diwujudkan sempadan;
2. Pelajar dipandu untuk mengingat semula secara umum
prinsip atau teori untuk membolehkan mereka menyelesaikan
masalah;
3. Rumusan, prinsip atau teori digunakan untuk menyelesaikan
masalah atau hipotesis yang sepatutnya diketahui atau difahami
4. Penggunaan penyebab deduktif sepatutnya mengikut prosedur
yang betul seperti rajah di bawah
Selesaikan
Masalah atau Pilih rumusan,
masalah atau
hipotesis teori atau prinsip
buktikan
disempadankan yang diketahuhi
hipotesis

16
Implimentasi Strategi Prinsip
Pembelajaran Deduktif
5. Proses menyelesaikan masalah atau
hipotesis tidak semestinya
mengunakan satu rumusan,
prinsip atau teorem yang dipelajari
sahaja sebaliknya boleh digunakan
dengan pelbagai;
6. Guru tidak perlu menunjukkan
bagaimana suatu masalah boleh
diselesaikan atau menerangkan
bagaimana suatu hipotesis boleh
dibuktikan. Sebaliknya guru perlu
memandu pelajar melalui soal-jawab
sehingga pelajar boleh mendapatkan
jalan penyelesaian.
17
Pendekatan Eklektik Dalam
Pengajaran
1. Pendekatan eklektik menggunakan dua atau lebih kaedah yang
menggabungkan segala ciri yang baik daripada pendekatan
tersebut dan menggunakannya dalam satu-satu pengajaran dan
pembelajaran.
2. Pendekatan eklektik boleh dihasilkan dengan menggunakan kedah
induktif dan deduktif.
3. Contohnya, guru boleh mula dengan memberikan contoh, diikuti
dengan generalisasi, ataupun guru akan mengakhiri nya dengan
memberikan contoh untuk mengukuhkan peraturan atau
generalisasi. Hal ini lebih mirip kepada pendekatan induktif.
4. Selain itu, guru boleh memulakan pelajaran dengan memberikan
peraturan atau generalisasi diikuti dengan contoh dan diakhiri
dengan penerangan tentang peraturan sekali lagi. Hal ini lebih
mirip kepada pendekatan deduktif.

18
Pendekatan Eklektik Dalam
Pengajaran

19
Pendekatan Integratif Dalam
Pengajaran

1. Pendekatan yang
menggabungjalinkan beberapa
pendekatan, kaedah, strategi dan
teknik agar murid lebih mudah
memahami apa yang sedang
disampaikan.
2. Guru sentiasa berusaha
mengintegrasikan idea-idea baru
dalam unit-unit pengajaran sedia ada
supaya pembelajaran murid lebih
berkesan dan mereka berupaya
mengaplikasikan apa yang dipelajari
dalam kehidupan seharian 20
Prinsip Pendekatan Integratif
Dalam Pengajaran
1. Tumpuan diberikan kepada strategi pemusatan murid
2. Penggunaan pembelajaran aktif, di mana teknik koperatif
diintegrasikan untuk memberikan pelajar-pelajar peluang
mengaplikasikan maklumat yang telah dipelajari secara
teori kepada situasi dalam kehidupan seharian.
3. Lebih menekankan perkembangan kemahiran berbanding
dengan penyampaian maklumat semata-mata.
4. Peranan guru sebagai fasilitator.
5. Keutamaan diberikan kepada kemahiran asas
6. Peluang untuk kerja berpasukan
7. Pendekatan ini membolehkan guru memberikan fokus
kepada kandungan dan kemahiran berfikir.
21
Langkah Pendekatan Integratif
Dalam Pengajaran (Hilda Taba, 1962)
Fasa 1: Menghuraikan - Pelajar digalakkan untuk menghuraikan tentang ciri
sesuatu aspek yang dikaji. Contohnya, guru meminta pelajar menghuraikan warna katak,
jenis makanan dan habitat nya. Kemudian, pelajar diminta untuk menghuraikan ciri-ciri
kodok pula.
Fasa 2: Membandingkan - Apabila kedua-dua aspek diperhatikan dan
dihuraikan, pelajar diminta untuk membuat perbandingan antara kedua-dua haiwan tersebut.
Pelajar akan mengenal pasti persamaan dan perbezaan antara katak dan kodok menggunakan
pengurusan grafik “banding beza”
Fasa 3: Menerangkan - Setelah pelajar mengenal pasti persamaan dan
perbezaan antara katak dengan kodok, mereka diminta untuk menerangkan dengan lebih
terperinci tentang ciri-ciri katak dan kodok. Penerangan melalui pemerhatian merupakan
bahagian penting dalam fasa ini.
Fasa 4: Hipotesis - Pelajar diminta untuk membentuk hipotesis serta memikirkan
secara abstrak dari segi penaakulan sesuatu. Apa hipotesis Katak dan Kodok?
Fasa 5: Membuat generalisasi - Pelajar diminta untuk membuat rumusan
tentang maklumat yang dikumpulkan dan membentuk satu atau lebih generalisasi,
bergantung kepada keluasan skop satu-satu pelajaran. Apa generalisasi nya?
22
Langkah Pendekatan Integratif
Dalam Pengajaran (Hilda Taba, 1962)

Apakah hipotesis katak dan kodok?

Buatkan generalisasi katak dan kodok?

23
Pendekatan Tematik Dalam
Pengajaran
• Pengajaran menggunakan tema yang disampaikan
melalui konsep atau idea yang besar.
• Pendekatan secara tema akan membolehkan pelajar
menganalisis, membuat generalisasi dan
mengaplikasikan pengetahuan.
• Secara keseluruhannya, pendekatan ini akan memberikan
peluang kepada pelajar mengalami pelbagai pengalaman
• dalam situasi yang berlainan.
• Selain daripada berasaskan idea-idea utama berhubung
dengan kandungan sesuatu mata pelajaran, unit-unit
tematik merentasi disiplin, iaitu aktiviti-aktiviti
pembelajaran terbit daripada tema (Guillanme, 2000).
24
Pendekatan Tematik Dalam
Pengajaran
• Konsep daripada pelbagai bahagian dalam mata
pelajaran.
• Pelajaran diwujudkan dan dikaitkan dengan penggunaan
tema.
• Unit-unit tematik selalu mengandungi pilihan-pilihan
untuk pelajar-pelajar.
• Dengan memberi peluang kepada pelajar untuk memilih
beberapa perbincangan individu dan kumpulan kecil
akan mewujudkan rasa kepunyaan dan kemasyarakatan
apabila pelajar dapat belajar bersama-sama dan
berkongsi dapatan mereka.

25
Langkah Pendekatan Tematik
Dalam Pengajaran
1. Pilih satu tema : Tema hendaklah cukup luas untuk
memuatkan maklumat daripada banyak bidang sesuatu
mata pelajaran tetapi ia hendaklah tidak terlalu luas
sehinggakan perkaitan yang bermakna hilang. Anda
perlu fikirkan tentang matlamat yang lebih besar dan
minat pelajar.
2. Membina jaringan perancangan : Membuat
sumbangsaran untuk membina carta atau peta semantik
yang meneroka pelbagai contoh bagaimana timbulnya
tema tersebut.

26
Langkah Pendekatan Tematik
Dalam Pengajaran

Perhatikan bahawa jaringan di atas tidak menerangkan tentang bidang-bidang mata

pelajaran tradisional seperti matematik atau kajian sosial dan ia seharusnya tidak
terkongkong dengan pemikiran tertumpu secara tradisional. Membuat jaringan bersama
rakan akan menghasilkan pemikiran yang divergent (mencapah).
27
Langkah Pendekatan Tematik
Dalam Pengajaran
3. Pilih bahan : Perancangan bertujuan untuk
menyediakan bahan-bahan yang banyak. Ini termasuk
bahan-bahan untuk seni, sastera, sumber-sumber yang
lain, bahan-bahan teknologi dan bahan-bahan untuk
masyarakat.
4. Rancang aktiviti : Pilih dan rekabentuk aktiviti-
aktiviti yang sesuai dengan tema, gunakan bahan-bahan
yang banyak dan galakkan peningkatan prestasi pelajar-
pelajar ke arah pencapaian matlamat pembelajaran.
Jangan lupa untuk memberi peluang kepada pelajar
untuk memilih pembelajaran mereka.

28
Kaedah & Teknik
Dalam Pengajaran
Definasi :
Kaedah Dalam Pengajaran

1. Menerangkan suatu siri tindakan bersistematik oleh

seseorang guru di mana matlamatnya untuk mencapai
objektif pembelajaran tertentu dalam masa tertentu;
2. Menerangkan juga cara mana pendekatan yang
diambil kepada objektif pembelajaran tertentu melalui
langkah penyusunan penyampaian;
3. Melakukan perkara yang di fikir secara sistematik;
4. Mengenai sains pengajaran : fokuskan kepada cara
guru melakukan, teknik atau proses yang mereka
laksanakan;
5. Merujuk kepada usaha menyusun prosedur berdasarkan
kepada pendekatan yang dipilih.
30
Definasi :
Teknik Dalam Pengajaran

1. Menerangkan kemahiran guru melaksanakan kaedah

pengajaran di dalam pengajaran tertentu dan aktiviti
pembelajaran;
2. Merujuk kepada pekerjaan, strategi atau teknik
dimana digunakan oleh guru untuk mencapai objektif
pembelajaran yang optimum;
3. Contoh :
Bercerita, syarahan, perbincangan, demostrasi,
praktikal dan menghafal, bersoal-jawab, main
peranan, simulasi, penyelesaian masalah,
percambahan fikiran dan permainan.

31
Tujuan penggunaan pelbagai
teknik pengajaran :
• Menarik minat pelajar
• Mengekal perhatian pelajar
• Membangkitkan sifat ingin tahu pelajar
• Mencapai objektif pengajaran

Pilihan teknik pengajaran sepatutnya

berdasarkan kepada :
• Usia pelajar, intelektual, kemampuan dan minat pelajar;
• Gaya pembelajaran
• Kandungan mata pelajaran
• Objektif pengajaran
32
Teknik Pengajaran
Tahap Kemahiran Teknik Pengajaran
 Pengetahuan  Praktik dan hafal
 Kefahaman  Syarahan
 Aplikasi  Demostrasi
 Analisa  Soal-jawab
 Gabungan (sintesis)  Perbincangan
 Penilaian  Sumbangsaran

33
Kategori : Penekanan terhadap
kandungan dan proses pengajaran

Penekanan Penekanan
Kaedah
Kandungan Proses
Digunakan oleh  Bercerita  Penyelesaian masalah
guru  Syarahan  Penemuan / Jumpaan
 Perbincangan  Penyiasatan / Penyelidikan
 Demostrasi  Eksperimen
Digunakan oleh  Praktik  Sumbangsaran
pelajar  Hafal
 Main peranan
 Drama
 Permainan
Simulasi

34
Aplikasi Teknik Pengajaran

1. Bercerita 3. Demonstrasi
2. Perbincangan 4. Penyelesaian
a. Sumbangsaran Masalah
b. Forum 5. Bermain
c. Seminar 6. Lawatan
d. Sesi Buzz
e. Perbahasan

35
Faktor Pemilihan Kaedah &
Teknik Dalam Pengajaran
1. Guru perlu memilih kaedah dan teknik pengajaran
yang sesuai agar penyampaian kepada pelajar akan
menarik dan bermakna.
2. Mengikut Pierce dan Lorber (1977), faktor-faktor yang
mempengaruhi pemilihan kaedah dan teknik mengajar
termasuklah:
a) Objektif Pengajaran
b) Jangka masa Pengajaran
c) Bahan Pengajaran
d) Latar belakang Pelajar, dan
e) Jumlah dan Susunan Pelajar

36
Faktor Pemilihan Kaedah &
Teknik Dalam Pengajaran
a) Objektif Pengajaran – Penyediaan objektif berdasarkan
isi atau kandungan mata pelajaran yang terkandung dalam sukatan
mata pelajaran tersebut. Jumlah objektif tertakluk kepada kelas yang
diajar, bagi kelas yang agar baik pencapaian pelajarnya, bilangan
objektif pengajaran mungkin lebih daripada kelas yang agak lemah
pencapaian pelajarnya.
b) Jangka masa Pengajaran - Kebanyakan sekolah
menetapkan jangka masa pengajaran di antara 30 minit hingga 40
minit atau 60 minit hingga 80 minit sekiranya pelajaran tersebut
mengambil dua masa yang berturutan. Dengan tempoh masa yang
ditetapkan, guru boleh memilih kaedah dan teknik yang sesuai untuk
masa tersebut. Sebagai contoh, jika dua waktu mengajar, teknik
perbincangan sesuai kerana memberi peluang pelajar untuk
mengemukakan idea dan berpeluang untuk membentang serta
berkongsi pandangan dengan seluruh kelas.
37
Faktor Pemilihan Kaedah &
Teknik Dalam Pengajaran
c) Bahan Pengajaran - Guru perlu menentukan isi
pelajaran yang hendak disampaikan. Sekiranya isi
pelajaran itu berbentuk kemahiran seperti kemahiran
mendengar dan bertutur di dalam pelajaran bahasa,
guru perlu memilih kaedah dan teknik yang sesuai
supaya pelajar dapat mempraktikkan kemahiran-
kemahiran tersebut. Sekiranya guru perlu
menggunakan alat bantu mengajar, alat tersebut
hendaklah sesuai digunakan dengan kaedah atau
teknik yang dipilih.

38
Faktor Pemilihan Kaedah &
Teknik Dalam Pengajaran
d) Latar belakang Pelajar - Tahap keupayaan otak
dan kemampuan pelajar yang berbeza-beza. Jumlah
pelajar dan susunan tempat duduk pelajar juga boleh
mempengaruhi kaedah yang mahu digunakan. Antara
perkara yang perlu diberi perhatian ialah umur, jantina
dan peringkat pencapaian atau keupayaan pelajar.
Kaedah yang agak rumit seperti kaedah menyelesaikan
masalah yang memerlukan pelajar mencari penyelesaian
sesuatu masalah adalah tidak sesuai bagi murid-murid di
tahap 1 sekolah rendah.

39
Faktor Pemilihan Kaedah Teknik
Dalam Pengajaran
d) Jumlah dan Susunan Pelajar - Jumlah pelajar dan
susunan tempat duduk pelajar juga boleh mempengaruhi kaedah
yang hendak dipilih dalam pengajaran. Bilik darjah yang
mempunyai bilangan pelajar yang ramai akan menimbulkan masalah
dari segi kawalan kelas dan keberkesanan pengajaran. Guru perlu
mengubah suai kaedah yang digunakan supaya jumlah pelajar tidak
menjadi halangan bagi memilih kaedah. Contohnya, jika guru
memilih kaedah permainan, pelajar boleh dibahagikan kepada
kumpulan kecil dan setiap kumpulan ini menjalankan aktiviti
permainan masing-masing. Tempat duduk pelajar yang mudah alih
boleh membantu kaedah pengajaran. Selain dalam bilik darjah, guru
juga boleh menggunakan tempat lain yang sesuai seperti di dalam
dewan, persekitaran sekolah atau padang sekolah jika kaedah yang
dipilih itu memerlukan ruang yang lebih luas.

40
Strategi Dalam
Pengajaran
Strategi Pengajaran
1. Strategi pengajaran meliputi semua keperluan
elemen dalam proses pengajaran dan
pembelajaran (Kemp & Schweller, 1988);
2. Membekalkan maklumat dan mewujudkan taktik
: “Bagaimana kami akan lakukan dalam
pengajaran”
3. Saling berkaitan bagi tindakan pengajaran yang
dibentuk untuk mencapai matlamat khusus;
4. Strategi dibahagikan kepada tiga (4) iaitu
Pemusatan Guru, Pemusatan Pelajar, Pemusatan
Sumber dan Pemusatan Tugasan/Aktiviti
42
Strategi Pemusatan Guru
Guru memainkan peranan
utama; mengawal dan
menguasai semua aktiviti
pembelajaran dan
mengembangkan
maklumat kepada pelajar;
manakala pelajar sebagai
penonton

43
Ciri-ciri
Strategi Pemusatan Guru
1. Aktiviti pengajaran dan pembelajaran : guru
memainkan peranan utama manakala pelajar sebagai
penonton;
2. Interaksi dan komunikasi : secara sehala iaitu guru
bercakap dan pelajar mendengar;
3. Kepimpinan guru : berkuasa sepenuhnya, mengawal dan
menentukan hala arah pembelajaran. Pelajar tidak
berpeluang bersuara atau mengeluarkan pendapat.
4. Keutamaan : mendapatkan objektif pengajaran oleh guru,
strategi pengajaran dan pembelajaran adalah merujuk
kepada kehendak objektif pengajaran
5. Pengembangan : mengutamakan pengembangan
pengetahuan berbanding dengan nilai moral atau
pembangunan rohani dan emosi; 44
Ciri-ciri
Strategi Pemusatan Guru
5. Perhatian : tumpuan lebih kepada pencapaian
akademik berdasarkan kepada keputusan peperiksaan
pelajar;
6. Teknik pengajaran : fokuskan kepada penyampaian
fakta. Pembelajaran berbentuk menghafal atau
mengingat dan pelajar lemah dalam membuat sebarang
penterjemahan;
7. Interaksi di kalangan pelajar : bersifat pasif. Sifat
positif sosial tidak dapat dikembangkan.
8. Penekanan : terhadap kaedah penyeliaan kelas
sepenuhnya;
9. Kreatif dan iniatif : Pelajar akan kurang kreatif dan
iniatif
45
Strategi Pemusatan Pelajar
Pelajar memainkan
peranan yang penting dalam
proses pembelajaran dan
terdorong untuk mengambil
bahagian secara aktif di dalam
aktiviti pembelajaran
manakala guru sebagai
pemimpin atau fasilitator
dimana terlibat untuk
memandu pelajar dalam
penglibatan aktiviti
pembelajaran samada secara
kumpulan atau individu.
46
Ciri-ciri
Strategi Pemusatan Pelajar
1. Aktiviti pengajaran dan pembelajaran : pelajar
memainkan peranan utama manakala guru sebagai
pemimpin atau fasilitator; pandu pelajar dalam penglibatan
aktiviti pembelajaran;
2. Interaksi dan komunikasi : secara dua hala, guru
menggunakan kaedah menyoal untuk memandu pelajar
berfikir dan memberi maklum balas;
3. Kepimpinan guru : kepimpinan secara demokratik;
menggunakan kaedah perbincangan secara meluas; pelajar
digalakkan untuk memberi pendapat;
4. Strategi pengajaran dan pembelajaran : lebih berfokus
kan kepada pencapaian objektif pelajar
5. Pengembangan : secara menyeluruh dan seimbang dari
segi intelek, rohani, sosial dan fizikal. 47
Ciri-ciri
Strategi Pemusatan Pelajar
5. Perhatian : penekanan kepada ujian formatif dan
keputusan ujian digunakan untuk mencari kelemahan
pelajar;
6. Teknik pengajaran : fokuskan kepada isi pembelajaran
dan pelajar boleh memahami fakta dan berkebolehan
membuat rumusan;
7. Interaksi di kalangan pelajar : kelemahan interaksi
dikalangan pelajar dapat dibendung; dan nilai positif
sosial dapat dikembangkan;
8. Penekanan : fokuskan kepada kaedah pengurusan
kumpulan.
9. Kreatif dan iniatif : Pelajar akan lebih kreatif dan
iniatif
48
Strategi Pemusatan Sumber
Sumber terbahagi kepada dua (2)
kategori :
1. Bahan pengajaran : bahan
yang digunakan oleh guru
seperti peta, graf, carta,
spesimen, model, gambar,
slide, radio, tv, video,
projektor dsb.
2. Bahan pembelajaran : bahan
yang digunakan oleh pelajar
dalam aktiviti pembelajaran
seperti buku teks, bahan
bercetak, computer dsb.
49
Strategi Pemusatan Sumber
1. Bahan pengajaran
memainkan peranan utama di
dalam proses pengajaran dan
pembelajaran;
2. Penyampaian isi pelajaran
adalah mudah, menarik dan
efektif;
3. Pelajar dapat memahami
pembelajaran sepenuhnya;
4. Pelajar berkebolehan
mengendalikan aktiviti
pembelajaran tanpa dipantau
oleh guru.
50
Ciri-ciri
Strategi Pemusatan Sumber
• Aktiviti pengajaran dan pembelajaran : bahan
pembelajaran memainkan peranan yang utama;
• Strategi pengajaran dan pembelajaran lebih kepada
kecekapan dan kemahiran menggunakan bahan
pembelajaran bagi mencapai objektif;
• Strateginya juga lebih menekankan kepada pembangunan
kognitif, fizikal dan rohani;
• Guru mengajar fokuskan kepada isi pembelajaran, minat
dan keberkesanan mengajar;
• Memberi peluang yang banyak untuk pelajar berinteraksi;
• Sifat positif sosial boleh dikembangkan melalui aktiviti
berkumpulan;

51
Strategi Pemusatan Tugasan/
Aktiviti
1. Strategi berasaskan tugasan/aktiviti bermaksud guru melibatkan pelajar
dalam aktiviti atau tugasan yang memberikan peluang kepada pelajar untuk
melatih atau mengaplikasikan apa-apa yang dipelajari (dan dalam proses
memberikan bimbingan, strategi-strategi mempermudah kan tugasan atau
bantuan/scaffolding yang membolehkan mereka menyempurnakan aktiviti
dengan jayanya).
2. Semasa memperkenalkan aktiviti, guru perlu menegaskan tujuan-tujuan agar
pelajar akan melibatkan diri dalam aktiviti serta mereka jelas tentang
matlamat yang ingin dicapai.
3. Guru boleh membimbing pelajar dengan membekalkan maklumat yang
diperlukan atau bantuan tentang cara menyempurnakan kehendak tugasan.
4. Apabila pelajar mula melaksanakan tugasan, guru boleh memantau
kemajuan dan menyediakan bantuan jika perlu.
5. Kesemua tugasan perlu disusuli refleksi atau perbincangan pada akhir
tugasan. Guru akan membuat semakan dengan pelajar, memberikan maklum
balas umum tentang prestasi dan mengukuhkan idea-idea utama apabila
berhubung dengan matlamat keseluruhan.
52
Ciri-ciri Strategi
Pemusatan Tugasan/ Aktiviti
• Aktiviti yang dipilih harus berfokus kepada matlamat utama topik yang
ingin diajar di mana guru perlu memberikan perhatian kepada jenis aktiviti
yang boleh menuju pencapaian matlamat tersebut iaitu pemahaman
kandungan pelajar dan kebolehan untuk mengaplikasikannya dalam situasi
lain.
• Berdasarkan matlamat pengajaran, boleh diambil kira kepelbagaian aktiviti.
Contohnya, aktiviti boleh merupakan aktiviti permainan atau main peranan;
aktiviti tersebut relevan dan berguna untuk menyampaikan isi kandungan
pelajaran. Walau bagaimanapun, semasa memilih aktiviti yang tidak
memenuhi kriteria utama, guru boleh menambil kira kriteria sekunder.
• Aktiviti akan menyediakan peluang untuk berinteraksi dan membuat
refleksi, bukannya aktiviti yang dilaksanakan secara individu.
• Selain aktiviti dipilih dengan baik, aktiviti perlu dipersembahkan dan
dipantau serta disusuli jika menginginkan impak yang sepenuhnya. Ini
bermakna pelajar perlu bersedia lebih awal sebelum aktiviti. Guru perlu
memberikan bimbingan dan maklum balas semasa aktiviti serta
menstrukturkan refleksi selepas aktiviti.
53
Gabungan Strategi
• Strategi Pemusatan Sumber dan Strategi
Pemusatan Guru
– Contoh : secara demonstrasi atau teknik syarahan
dengan menggunakan transparensi dan projektor
• Strategi Pemusatan Sumber dan Strategi
Pemusatan Pelajar
– Contoh : secara teknik penyiasatan-penemuan,
penyelesaian masalah dan projek dengan
menggunakan alatan makmal dan bahan
pembelajaran lain.
• Strategi Pemusatan Tugasan dan Pemusatan
Pelakar
– Contoh?
• Strategi Pemusatan Tugasan, Pemusatan
Sumber dan Pemusatan Pelajar
– Contoh?
• Lain-lain
54
Implimentasi Strategi Prinsip
Pembelajaran Induktif
1. Menyediakan contoh yang sesuai, dimana boleh
membantu pelajar membina formula. Persediaan soalan
sebagai panduan kepada untuk membuat rumusan;
2. Tidak dijelaskan kandungan pembelajaran tetapi pelajar
dipandu melalui sesi soal-jawab dimana boleh membantu
pelajar membuat rumusan mereka sendiri;
3. Pelbagai contoh yang spesifik sepatutnya diberi. Contoh
sepatutnya berkongsi kriteria yang sama dan
memudahkan pelajar untuk mengenal pastinya;
4. Contoh spesifik yang dipilih perlulah sesuai dan
mencukupi;
5. Selepas guru menunjukkan contoh spesifik, pelajar
didorong untuk memberi contoh lain yang sama;
55
Implementasi Strategi Prinsip
Pembelajaran Induktif
6. Tunjukkan contoh secara satu persatu. Cara ini boleh
menarik perhatian pelajar dan boleh membantu mereka
mengenal pasti kriteria contoh yang lebih mudah
7. Menyediakan alat bantu mengajar sepatutnya bagi
membantu pelajar ketika membuat rumusan;
8. Aktiviti pembelajaran induktif sepatutnya boleh
digunakan untuk semua pancaindera pelajar;
9. Perlaksaan sepatutnya mengikut turutan yang betul
dimana daripada contoh spesifik kepada rumusan umum.

56
Klasifikasi Kaedah dan Teknik Merujuk
kepada Strategi Pengajaran

STRATEGI
PENGAJARAN

Pemusatan Pemusatan Pemusatan Pemusatan

Guru Pelajar Sumber Tugasan/Aktiviti
Penerangan Penyiasatan dan Modul Tugasan
Syarahan penemuan Audio Visual Kerja Kursus
Demostrasi Simulasi Bahan Rujukan Uji kaji
Bercerita Main peranan Amali
Sumbang saran Projek
Soal-jawab Lawatan
Perbincangan

57
Perbandingan antara kaedah, teknik,
pendekatan dan strategi

Pendekatan Kaedah Teknik Strategi

Bagaimana suatu Cara mana Kemahiran Kebijaksanaan dalam
subjek diajar pendekatan bagi mengimplikasi dan memilih kaedah
berdasarkan kepada objektif yang mengurus kaedah pendekatan & teknik
objektifnya digunakan melalui dalam pengajaran dan dan perancangan
penyusunan langkah aktiviti pembelajaran untuk pembelajaran
penyampaian
Contoh : Contoh : Contoh : Klasifikasi :
 Konkrit ke abstrak Masteri  Bercerita  Pemusatan Guru
 Mudah ke kompleks Kontruktivis  Syarahan  Pemusatan Pelajar
 Keseluruhan ke Penyelidikan dan  Perbicangan  Pemusatan Sumber
bahagian penemuan;  Demostrasi Pemusatan Tugasan
 Umum ke spesifik  Penyiasatan  Menghafal
Induktif Praktik kerja  Teroka dan paraktik
Deduktif  Pencarian  Soal jawab
Integritif (sepadu) dsb  Simulasi
Tematik dsb
dsb

58
Pendekatan Mutakhir Pengajaran
Pendidikan Teknik dan Vokasional
1. Pendekatan Secara
Konseptual
• Gambaran minda atau
gambar sesuatu perkara;
• Boleh diingat semula
oleh individu yang
terlibat untuk
mengembangkannya;
• Boleh berkomunikasi
antara satu sama lain;
• Penggunaan sepenuhnya
Nilai pemahaman konseptual
• Konsep merupakan sumber yang
sepatutnya digunakan cekap dan
berkesan;
• Konsep membolehkan susun atur
maklumat secara berkesan;
• Konsep boleh menjadikan maklumat
bermanfaat kerana perlukan pengetahuan
asas dalam aplikasinya; Faktor
keberkesanan
Guru mesti mahir dengan konsep;
• Pelbagai pengalaman pengkonseptual
pelajar
• Perlu penyusunan aplikasi konsep
• Perlu lebih pendedahan aktiviti di bilik
kuliah, bengkel dan makmal.
59
Pendekatan Mutakhir Pengajaran
Pendidikan Teknik dan Vokasional
2. Pendekatan Secara Gabungan Kelebihan kepada pelajar;
Bidang • Pelajar akan lebih memahami
2. Isi kandungan / perkara adalah perhubungan antara pelbagai bidang
bersepadu; pengajian;
3. Kandungan daripada bidang
• Pelajar boleh mengaplikasikan apa yang
berlainan disepadukan dalam mereka belajar dalam kursus lain ke
kelas; dalam kursus utamanya
Kelebihan kepada guru;
• Kerjasama antara guru dari bidang • Contoh : mengaplikasikan konsep
berlainan; matematik dan fizik dalam mata
• Dapatkan nasihat daripada ahli lain atau pelajaran kejuruteraan;
komuniti sekolah/ipt/UA
• Guru boleh memahami perkara penting • Pelajar akan bekerjasama di antara
dari pelbagai bidang dalam pendidikan pelajar daripada bidang dan komuniti
teknik dan vokasional; yang berbeza;
• Guru dari bidang lain boleh
mengembangkan kefahaman dengan
lebih baik dalam Pendidikan Teknik dan
Vokasional;

60
Pendekatan Mutakhir Pengajaran
Pendidikan Teknik dan Vokasional
3. Pendekatan Penyelesaian JENIS PROSES
Masalah MASALAH PEMIKIRAN
• Masalah : Apabila terdapat
Struktur
halangan yang membatasi Tak Sempurna Mencapah
pencapaian objektif;
• Masalah boleh berbentuk soalan
yang perlu diselesaikan

PENYELESAIAN
• Penyelesaian Masalah :
Mencari pelbagai jalan
penyelesaian atau jawapan bagi
suatu masalah

Mengambarkan
perhubungan antara
jenis masalah dan proses Struktur Menumpu
pemikiran oleh Van
Gundy
61
Pendekatan Mutakhir Pengajaran
Pendidikan Teknik dan Vokasional
3. Pendekatan Penyelesaian
Masalah
Masalah Berstruktur baik :
• Mudah diselesaikan dengan hanya
menggunakan satu kaedah
penyelesaian sahaja;
• Skop yang sempit
• Menggunakan pemikiran penumpu
Masalah berstruktur :
• Perlu digunakan dan diamalkan;
• Suatu Kemahiran diperoleh : jadi
sebagai ulangan pada masa akan
datang dalam membina penyelesaian
masalah yang lain kerana jadi
kebiasaan;
Semi Masalah Berstruktur :
• Mempunyai lebih dari satu
penyelesaian
• Selesai menggunakan heuristik
(panduan dalam mencari jawapan
kepada masalah)
Masalah Struktur Tak Sempurna :
• Mungkin ada pelbagai jawapan betul
• Pelajar perlu kreatif untuk jana pelbagai
jawapan
• Menggunakan pemikiran mencapah
62
Pendekatan Mutakhir Pengajaran
Pendidikan Teknik dan Vokasional
3. Pendekatan Penyelesaian Masalah

Kenal pasti masalah Heuristik adalah

garispanduan dalam
mencari jawapan kepada
Analisa punca atau penyebab
masalah

Penyelesaian

Pilih penyelesaian yang terbaik

Maklumbalas
Penilaian hasil

63
Pendekatan Mutakhir Pengajaran
Pendidikan Teknik dan Vokasional
3. Jenis-jenis pembelajaran yang menggunakan
pendekatan penyelesaian masalah
a. Pembelajaran Berasaskan Masalah
b. Pembelajaran Berasaskan Kes
c. Pembelajaran Berasaskan Projek

64
 Pendekatan Mutakhir Pengajaran
Pendidikan Teknik dan Vokasional
3. Latihan Pendekatan Penyelesaian Masalah
(Pembelajaran Berasaskan Masalah)
Contoh Masalah:
Kenal pasti masalah
Saya mempunyai ISMP (KH) tetapi
telah lebih setahun masih belum
Analisa punca atau penyebab
ditempatkan mengajar pada mana-
mana sekolah lagi. Saya cuba
Penyelesaian
memohon pekerjaan dengan pihak
Maklum
balas industri, namun sehingga saya tidak
Pilih penyelesaian yang terbaik
mendapat apa-apa tawaran
walaupun sudah 25 syarikat telah
Penilaian hasil saya cuba. Apa lagi yang nak saya
lakukan?
65
 Pendekatan Mutakhir Pengajaran
Pendidikan Teknik dan Vokasional
3. Latihan Pendekatan Penyelesaian Masalah
(Pembelajaran Berasaskan Projek)
Contoh Projek:
Kenal pasti masalah Seorang pelanggan gemar menghabiskan
cuti hujung minggunya dengan berbasikal
Analisa Konsep Rekaan ke lokasi-lokasi perkelahan. Namun begitu
beliau menyatakan kesukaran baginya
membawa peralatan-peralatan perkelahan
Cadangan Beberapa Rekaan dengan menggunakan basikal. Pelanggan
Maklum
balas
berkenaan membuat tempahan agar
Bangunkan Produk Rekaan membuat reka bentuk gabungan meja, dua
kerusi dan tempat simpanan makanan,
pinggan, cawan dan sudu yang boleh
Penilaian hasil dibawa ke mana-mana dengan
menggunakan basikal
66
Pendekatan Mutakhir Pengajaran
Pendidikan Teknik dan Vokasional
3. Latihan Pendekatan Penyelesaian Masalah
(Pembelajaran Berasaskan Masalah)
Konsep Rekaan
a. Meja mini untuk dua
orang;
b. Dua kerusi bercantum
dengan meja;
c. Ruang simpanan
makanan, pinggan, cawan
dan sudu; dan
d. Mudah di bawa ke mana-
mana dengan basikal.

67
Pendekatan Mutakhir Pengajaran
Pendidikan Teknik dan Vokasional
Ciri-ciri PBM/PBK dan PBP

68
Pendekatan Mutakhir Pengajaran
Pendidikan Teknik dan Vokasional
4. Pembelajaran Maya
a. E-Pembelajaran
b. M-Pembelajaran
c. Blended Learning

69
Pendekatan Mutakhir Pengajaran
Pendidikan Teknik dan Vokasional
4. Pembelajaran Maya
a. E-Pembelajaran
satu proses pembelajaran yang
menggunakan sistem atau
komponen elektronik bagi
mempelbagaikan penggunaan
teknologi untuk meningkatkan
ke boleh capaian dan
keberkesanan pembelajaran
(Kamaludin Ahmad,
2008). Secara dasarnya, e-
pembelajaran ini melibatkan
penggunaan komputer atau
komponen elektronik
termasuklah CD-ROM dan
bahan pembelajaran melalui
atas talian (online).
70
Pendekatan Mutakhir Pengajaran
Pendidikan Teknik dan Vokasional
4. Pembelajaran Maya
b. M-Pembelajaran
Mobile learning
didefinisikan oleh Clark
Quinn [Quinn 2000] :
Peggunaan pengkomputeran
mudah alih dan e-
pembelajaran : sumber yang
boleh diakses di mana sahaja
berada pada masa dan ruang
yang tidak terhad,
kemampuan carian yang kuat
, interaksi yang pelbagai,
sokongan yang kuat untuk
pembelajaran yang berkesan,
dan penilaian berasaskan
prestasi.
71
Pendekatan Mutakhir Pengajaran
Pendidikan Teknik dan Vokasional
4. Pembelajaran Maya
c. Pembelajaran Teradung (Blended Learning)
Definisi pembelajaran teradung yang di gunakan adalah merujuk
kepada pembelajaran yang diolah secara campuran pendekatan
pembelajaran mod online dan mod pembelajaran bersemuka iaitu
melibatkan kandungan dan aktiviti pembelajaran dikendalikan secara
atas talian sama ada menyokong atau menggantikan pembelajaran
bersemuka (CAP eLearning 2014, KPM).

72
Pendekatan Mutakhir Pengajaran
Pendidikan Teknik dan Vokasional
5. Pendekatan Sosial- Tujuan mengajar Pendekatan Sosial-
Kebudayaan budaya :
• Fokuskan kepada
kemahiran / pengetahuan
teknologi individu;
• Membolehkan mereka
menyelesaikan masalah
berkaitan dengan teknologi
• Pelbagai sistem sosial :
keluarga, agama, tahap
pendidikan, kerajaan dan
industri
• Supaya pelajar peroleh pandangan lebih
luas tentang teknologi dan
perkembangan;
• Sedarkan pelajar tentang sistem nilai diri
dan perkaitan dengan teknologi;
• Bekalkan pelajar kemahiran dan
pengetahuan untuk guna dan analisis
teknologi;
• Bantu pelajar faham kesan / faktor
teknologi ke atas persekitaran;
• Sedarkan pelajar bahawa terdapat
pilihan tentang penggunaan teknologi;
• Sebagai pekerja terbaik terutama
memilih kerjaya dalam bidang teknologi
73