FAKULTAS VOKASI
INSTITUT TEKNOLOGI SEPULUH NOPEMBER
FAKULTAS VOKASI
INSTITUT TEKNOLOGI SEPULUH NOPEMBER
KATA PENGANTAR
Puji syukur kami panjatkan kehadirat Allah Subhanahu Wa Ta’ala yang telah
melimpahkan rahmat dan kemudahan-Nya sehingga kami dapat menyelesaikan Laporan Tugas
Besar Perancangan Jembatan ini dengan baik dan tepat pada waktunya. Laporan Tugas Besar
Perancangan Jembatan ini disusun guna memenuhi mata kuliah Perancangan Jembatan Program
Studi Diploma Sipil, Fakultas Vokasi Institut Teknologi Sepuluh Nopember, Surabaya.
Kami menyadari sepenuhnya bahwa laporan ini tidak akan selesai tanpa bantuan dan
dorongan dari berbagai pihak. Maka dari itu, pada kesempatan ini kami menyampaikan terima
kasih kepada:
1. Ibu Fitria Wahyuni, S.T,M.T selaku dosen mata kuliah Proyek Rekayasa Jembatan.
2. Bapak Dr. Machsus, S.T., M.T. selaku dosen mata kuliah Proyek Rekayasa Jembatan.
3. Semua pihak yang tidak bisa disebutkan satu per satu yang telah membantu sehingga saya
dapat menyelesaikan Laporan Tugas Besar Perancangan Jembatan ini dengan baik.
Saya menyadari dalam penyusunan Laporan Tugas Besar ini masih banyak kekurangan
dan jauh dari sempurna karena keterbatasan kemampuan saya. Untuk itu, Saya mengaharapkan
saran dan kritik yang membangun guna kesempurnaan laporan ini. saya berharap semoga laporan
ini dapat bermanfaat bagi penyusun khususnya dan pembaca pada umumnya.
FAKULTAS VOKASI
INSTITUT TEKNOLOGI SEPULUH NOPEMBER
DAFTAR ISI
FAKULTAS VOKASI
INSTITUT TEKNOLOGI SEPULUH NOPEMBER
BAB X PERENCANAAN PLAT INJAK .......................................................................................................... 94
BAB XI PERENCANAAN ABUTMENT ...................................................................................................... 100
BAB XII PERENCANAAN TIANG PANCANG ............................................................................................ 113
BAB XII DATA PERENCANAAN JEMBATAN BAJA .................................................................................... 118
BAB XIV PERENCANAAN PELAT LANTAI ................................................................................................. 119
14.1 PERHITUNGAN PLAT LANTAI ............................................................................................ 120
14.1.1 Faktor Beban....................................................................................................................... 120
14.1.2 Pembebanan ........................................................................................................................ 120
14.1.3 Perhitungan Momen melintang........................................................................................... 120
14.1.4 Penulangan Plat .................................................................................................................. 120
14.1.5 Kontrol Geser Pons ............................................................................................................. 122
BAB XV PERENCANAAN BALOK MEMANJANG....................................................................................... 123
15.1 Model Gambar Perhitungan ....................................................................................................... 123
15.2 Perhitungan Balok Memanjang ................................................................................................. 123
15.2.1 Pembebanan ........................................................................................................................ 123
15.2.2 Kontrol Penampang Profil .................................................................................................. 125
15.2.3 Kontrol tegangan Lentur ..................................................................................................... 125
15.2.4 Kontrol Lendutan ................................................................................................................ 126
15.2.5 Kontrol tegangan geser ....................................................................................................... 126
BAB XVI PERENCANAAN BALOK MELINTANG ........................................................................................ 127
BAB XVII PERENCANAAN IKATAN ANGIN............................................................................................... 138
BAB XIII PERENCANAAN PORTAL ........................................................................................................... 142
BAB XIV PERENCANAAN ELASTOMER .................................................................................................... 145
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
INSTITUT TEKNOLOGI SEPULUH NOPEMBER
BAB 1
DATA PERENCANAAN
Bentang Jembatan L = 15 m
Spasi girder s = 1,6 m
Lebar Jembatan B = 8,2 m
Lebar lantai trotoara = 0,6 m
Tebal trotoar tt = 250 mm
Tebal lantai jembatan ts = 200 mm
Tebal lapis perkerasan (aspal) ta = 70 mm
Tinggi air hujan th = 50 mm
Tinggi girder H = 1250 mm
Tebal girder BW = 600 mm
Jumlah n = 6 buah
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
INSTITUT TEKNOLOGI SEPULUH NOPEMBER
Dimensi diafragma dan jumlahnya
hd = 350 mm
bd = 500 mm
n = 7 buah
Dimensi kerb
h kerb = 250 mm
b kerb = 200 mm
FAKULTAS VOKASI
INSTITUT TEKNOLOGI SEPULUH NOPEMBER
BAB II
PENENTUAN DIMENSI
Keterangan:
h kerb = 25 cm
b kerb = 60 cm
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
INSTITUT TEKNOLOGI SEPULUH NOPEMBER
= 8,5 buah
FAKULTAS VOKASI
INSTITUT TEKNOLOGI SEPULUH NOPEMBER
2.4 PENENTUAN DIMENSI GIRDER
Perencanaan dimensi girder meliputi tinggi girder (H) dan
tebal girder (BW) Direncanakan:
Tinggi girder (H) = 1 ≥H≥ 1 m
L L
12 15
n = 6,125 buah
n = 6 buah
Jadi jumlah girder yang digunakan 6 buah
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
INSTITUT TEKNOLOGI SEPULUH NOPEMBER
hd
Lebar diafragma = ≥ 300
(bd) 3
hd ≥ 300
3
116,666667 ≥ 300 (tidak
memenuhi)
Jadi lebar diafragma yang digunakan 500 mm
adalah bd
n = 6,45454545 bua
h
n = 7 bua
h
Jadi jumlah diafragma yang digunakan adalah 7 buah
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
INSTITUT TEKNOLOGI SEPULUH NOPEMBER
BAB III
PERENCANAAN KERB
Beban hidup pada kerb diperhitungkan menggunakan beban tumbukan kerb sebesa 15 kN/m
1. Data-data
b = 600 mm L= 1 m
h = 250 mm
d' = 20 mm
fc' = 35 MPa
fy = 320 MPa
ø tul.lentur= 12 mm
ø tul.bagi= 10 mm
2. Perhitungan momen
Mu = Pxbxhx Ku =
Ku kNm
=
= 1.35 Nmm
1350000
3. Penulangan kerb
Tulangan
lentur
d = h - d' - ø tul.bagi - 1/2 øtul.lentur
= 214 mm
m = 10.576 𝑓𝑦 ∶ (0.85 . 𝑓𝑐 u )
Mn = 1500000 Nmm 𝑀𝑢 ∶ 0.9
Rn = 0,164 𝑀𝑛 : (b . d^2)
ρb = 0,0515 0.85 . 0.85 . 𝑓𝑐 u : 𝑓𝑦 . (600: 600 + 𝑓𝑦 )
ρmin = 0,004375 1.4 ∶ 𝑓𝑦
ρmax = 0,0386528 75 ∶ 100 . 𝑝𝑏
ρ = 0,0005132 1 ∶ 𝑚 . (1 − 1 − 2 . 𝑚 . 𝑅𝑛 ∶ 𝑓𝑦)
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
INSTITUT TEKNOLOGI SEPULUH NOPEMBER
As = 187.25 𝑝.𝑏.𝑑
Tulangan bagi
As' = 20% x As mm2
= 37.45 mm2
s max = 2097.1914 mm
dipasang= 200 mm
s As = 392,69908 mm2
tersedia
As tersedia > As' (OK)
392,69908 > (OK)
Kontrol 37
FAKULTAS VOKASI
INSTITUT TEKNOLOGI SEPULUH NOPEMBER
BAB IV
PERENCANAAN PIPA DAN TIANG SANDARAN
Data Pipa sandaran Ø 3" inside dia.76.2mm : TABEL PROFIL outside dia. Max 89.5
t= 4,00 mm tebal
A= 10,69 cm 2
1. Perhitungan beban
BEBAN VERTIKAL
beban sandaran pejalan = 0,075 t/m
kaki berat pipa sandaran Ø = 0,00713 t/m
3" berat total (q) = 0,08213 t/m
momen vertikal (Mv) = 1/8 x q x panjang pipa sandaran2
= 0,041065 tm
BEBAN HORIZONTAL
= berat sandaran pejalan kaki
beban sandaran (q) = 0,075 t/m
= 1/8 x q x panjang pipa sandaran2
momen horizontal = 0,0375 tm
Kontrol
FAKULTAS VOKASI
INSTITUT TEKNOLOGI SEPULUH NOPEMBER
FAKULTAS VOKASI
INSTITUT TEKNOLOGI SEPULUH NOPEMBER
tt = 200 mm
bt = 200 mm
Ht = 1500 mm
d' = 30 mm
tul. utama ø 13
tul. sengkang ø 10
fc' = 35 Mpa
fy = 320 Mpa
= 0,000000032 t/m2
2. Perhitungan beban dan
momen Beban hidup
Mu = MLL x 1.8
= 0,30375 tm
= 153,5 mm
m = 10,75630 𝑓𝑦 ∶ (0.85 . 𝑓𝑐 u )
Mn = 0,3375 tm
𝑀𝑢 ∶ 0.9
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
INSTITUT TEKNOLOGI SEPULUH NOPEMBER
Rn = 0,71618797 Nmm 𝑀𝑛 : (b . d^2)
ρb = 0,0515 0..85 . 0.85 . 𝑓𝑐 u : 𝑓𝑦 . (600: 600 + 𝑓y)
ρmin = 0,0044 1.4 ∶ 𝑓𝑦
ρmax = 0,0387 75 ∶ 100 . 𝑝𝑏
ρ = 0,00227 1 ∶ 𝑚 . (1 − 1 − 2 . 𝑚 . 𝑅𝑛 ∶ 𝑓𝑦)
K Kontrol ρmax > ρ > ρmin
0,03387 > 0,00227 > 0,0044 (OK)
As perlu 2
= 134,31250 mm 𝑝 . 𝑏𝑡 . 𝑑
Direncanakan tulangan lentur D 13
n= 2
As pasang = 265,4645792 mm2 𝑙𝑢𝑎𝑠 𝑡𝑢𝑙𝑎𝑛𝑔𝑎𝑛 𝑙𝑒𝑛𝑡𝑢𝑟 ∶ 𝑛
Kontrol As pasang > As perlu (OK)
265,4645792 > 134,31250 (OK)
Maka dipasang tulangan lentur D 13
n= 2
Tulangan geser
Gaya geser = PLL x Ku
(Vu) = 0,135 t
Vc =
= 30270,60822 N
= 3.027060822 t
Luas tulangan geser yang diperlukan
= 0.65 x Vc
= 1,967589535 t
KKontrol
ɸ x Vc > Vu (Tidak perlu tulangan geser)
1,967589535 > 0,135 (Tidak perlu tulangan geser)
Karena ɸ x Vc > Vu maka tidak perlu dipasang tulangan geser. Tetapi untuk
menjaga kestabilan struktur maka dipasang tulangan geser dengan diameter minimum
dan dengan ja maksimum
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
INSTITUT TEKNOLOGI SEPULUH NOPEMBER
= 50,26548246 mm2
s =
= 40,78280291 mm
FAKULTAS VOKASI
BAB V
PLAT LANTAI
Sketsa potongan melintang jembatan
Beban hidup
P akibat T = T x 1,4
= 16,065 ton
Pu akibat T = P akibat T x 1.8 (Ku)
= 28,917 ton
q akibat hujan = th (m) x BJ air (t/m3) x jarak
= 0,05 t/m
qu akibat hujan = q akibat hujan x 1.8 (Ku)
= 0,09 t/m
Mtu akibat DL
= -0,1692 tm
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
= 1- qu L2 tm
12
= -0.0192 tm
Mtu akibat LL = 1 tm
- PL
8
= -5.7834 tm
Mtu = -5.9717733 tm
b. Penulangan lapangan
ts = 250 mm
d' = 40 mm
d = 160 mm
b = 1000 mm
fc' = 30 Mpa
fy = 320 Mpa
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
c. Tulangan bagi
As tulangan bagi ≥ 50% x Asmax
≥ 0,5 x 2010,6193
≥ 1005,3096 mm2/m1
14 - 150
Ht = 1,5 m
tt = 0,2 m
bt = 0,2 m
jarak antar tiang = 2 m
PERHITUNGAN BEBAN
Beban mati
Berat plat
= ts x bs x BJ beton bertulang
Trotoar (beton rabat) = 0,3 t/m
= tt x bt x BJ beton ringan
= 0,33 t/m
q DL = 0,63 t/m
qu DL = q DL x 1.3 (Ku)
= 0,819 t/m
Tiang sandaran = bt x tt x Ht x BJ beton bertulang
= 0,15 ton
Pu akibat tiang sandaran = P tiang sandaran x 1.3 (Ku)
= 0,195 t/m
Pipa sandaran = n x L x BJ pipa
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
= th x b x BJ air
akibat hujan
= 0,03 t/m
qu akibat hujan = q akibat hujan x 1.8 (Ku)
= 0,054 t/m
q akibat pejalan kaki = 0,5 t/m
qu akibat pejalan kaki = 0,9 t/m
Perhitungan momen ultimate
= 1
Mu akibat qu DL qL2
2
= 0,14742 tm
Mu akibat tiang sandaran = PxL
= 0,117 tm
Mu akibat pipa sandaran = PxL
= 0,0222456 tm
1
Mu akibat hujan = qL2
= 0,00972 tm
1
Mu akibat pejalan kaki = qL2
= 0,162 tm
Mu = 0,4583856
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
b. Tulangan bagi
≥ 50% x As
As tulangan bagi ≥ 0,5 x 804,2477
≥ 402,1239 mm2
Direncanakan dipasang tulangan ø 14 - 250
2
As tulangan bagi = 615,7522 mm
615,7522 ≥ 402,1239 (OK)
Maka dipasang tulangan ø 14 - 250
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
a = 200 mm
b = 500 mm
ta = 70 mm
ts (h) = 200 mm
A geser pons = 640000 mm2
fc' = 30 Mpa
P akibat Truk = 11,475 Ton
faktor reduksi kekuatan (ɸ) = 0,65 (RSNI T-12-2004)
FAKULTAS VOKASI
a = 200 mm
b = 500 mm
ta = 70 mm
ts (h) = 200 mm
u = a + ta + 1/2ts = 370 mm
V = b + 2(ta + 1/2ts) = 840 mm
b' = 2u + v = 1580 mm
d = 210 mm
A geser pons = 331800 mm2 \
fc' = 35 Mpa
P akibat Truk = 11,475 Ton
X x faktor dinamik/kejut 1,4 = 16,065 Ton
faktor reduksi kekuatan (ɸ) = 0,65
FAKULTAS VOKASI
Beban mati
Berat plat = ts x bs x BJ beton bertulang
= 0,375 t/m
Trotoar (beton rabat) = tt x bt x BJ beton ringan
= 0,33 t/m
q DL = 0,705 t/m
qu DL = q DL x Ku
= 0,9165 t/m
Tiang sandaran = bt x tt x Ht x BJ beton bertulang
= 0,15 ton
Pu akibat tiang sandaran = P tiang sandaran x Ku
= 0,195 t/m
Pipa sandaran = n x L x BJ pipa
= 0,02852 t/m
Pu akibat pipa sandaran = Pipa sandaran x Ku
= 0,037076 t/m
Pu DL = 0,232076
Beban hidup
Q akibat hujan = th x b x BJ air
= 0,03 t/m
Q qu akibat hujan = q akibat hujan x Ku
= 0,054 t/m
q akibat pejalan kaki = 0,5 t/m
Q qu akibat pejalan kaki = 0,9 t/m
qu LL = 0,954 t/m
FAKULTAS VOKASI
μ BA : μ BC μ CB : μ CD
0 : 1 0,5 : 0,5
~dst tipikal~
MF BA = -1,63 tm MF HI = 1,63 tm
MF ED = -6,55 tm
MF EF = 6,55 tm
MF FE = -6,55 tm
MF FG = 6,55 tm
MF GF = -6,55 tm
MF GH = 9,83 tm
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
FAKULTAS VOKASI
6.1 SEGMEN B
FAKULTAS VOKASI
Berat sendiri
b. terpusat (P
MS)
(ℎ𝑑 𝑥 𝑏𝑑 𝑥 (𝑠 − 𝐵𝑊) 𝑥 𝑊𝑐)
Diafragma = = 0.4375 t
P MS = 0.4375 t
Pu MS = 0.5688 t
Beban mati tambahan
2 (𝑠 𝑥 𝑡𝑎 𝑥 𝑊𝑎)
(MA)
Aspal = (𝑠 𝑥 𝑡ℎ 𝑥 𝑊𝑤) = 0.176 t/m
bebab air hujan = = 0.08 t/m
q MA = 0.256 t/m
3 Beban Hidup (LL)
a. Merata
Beban terbagi rata (BTR)
untuk L < 30m q = 0.92 t/m2
BTR TD = = 1.4684 t/m
(𝐵𝑇𝑅 𝑥 𝑠)
Q LL = 1.4684 t/m
qu LL = 2.6431 t/m
FAKULTAS VOKASI
Pu
BGT
= 20.152 T
Potongan = 2 m
n diafragma = 1 buah
Reaksi perletakan
Reaksi perletakan
a. akibat beban sendiri
(MS) (𝑉𝑎 𝑎𝑘𝑖𝑏𝑎𝑡 𝑞 𝑀𝑆
Va = + 𝑉𝑎 𝑎𝑘𝑖𝑏𝑎𝑡 𝑃 𝑀𝑆)
1 1
= ( 𝑥 𝑞𝑀𝑆 𝑥 𝐿) + ( 𝑥 𝑃𝑀𝑆 𝑥 𝑛) = 14070.03
2 2 t
= 14070.03
Va = Vb t
Reaksi perletakan
c.
akibat beban lajur
(TD)
Va = (𝑉𝑎 𝐵𝑇𝑅 𝑇𝐷 + 𝑉𝑎 𝐵𝐺𝑇 𝑇𝐷)
1 𝐿 −𝑥
= (2 𝑥 𝐵𝑇𝑅 𝑥 𝐿) + (𝐵𝐺𝑇𝑥 𝐿
) = 20.72 t
Vb = (𝑉𝑏 𝐵𝑇𝑅 𝑇𝐷 + 𝑉𝑏 𝐵𝐺𝑇 𝑇𝐷)
= 1 𝑥 = 12.51 t
( 𝑥 𝐵𝑇𝑅 𝑥 𝐿) + (𝐵𝐺𝑇𝑥 )
2 𝐿
Gaya lintang D
V akibat berat sendiri
a.
(MS) 𝑉𝑎𝑀𝑆 − (𝑞𝑀𝑆 . 𝑥)
V MS = − (𝑃𝑀𝑆 . 𝑛) = 10317.99 t
b. V akibat beban mati tambahan (MA)
𝑉𝑎𝑀𝐴 − (𝑞𝑀𝐴 . 𝑥)
V MA = = 1.41 t
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Kombinasi beban
Berat sendiri Vu MS = V MS x 1.3 = 13413.392 t
Beban mati tambahan Vu MA = V MA x 2.0 = 2.816 t
Beban lajur Vu TD = V TD x 1.8 = 37.2879792 t
Vu = 13453.496 t
Gaaya momen
Momen akibat berat sendiri
a.
(MS)
1
M MS = (𝑉𝑎𝑀𝑆 . 𝑥) − (𝑞𝑀𝑆 . . 𝑥 2 ) − (𝑃𝑀𝑆 . 𝑥) = 24387.5875 t.m
2
b. Momen akibat beban mati tambahan (MA) 1
(𝑉𝑎𝑀𝐴 . 𝑥) − (𝑞𝑀𝐴 . . 𝑥2)
2
M MA = = 3.328 t.m
c. Momen akibat beban lajur (TD) 1
(𝑉𝑎 𝑇𝐷 . 𝑥) − (𝑞𝑇𝐷 . . 𝑥2)
2
M TD = = 38.494352 t.m
Kombinasi momen
Berat sendiri Mu MS = M MS x 1.3 = 31703.8638
Beban mati Mu MA = M MA x 2.0 = 6.656
Beban lajur Mu TD = M TD x 1.8 = 69.2898336
Mu
= 31779.8096
total
= 3.178E+11 Nmm
Perhitungan penulangan
Penulangan lentur
Mu = 3.17798E+11 Nmm
Mn = 3.53109E+11 Nmm
Rn = 0.000376753
m = 10.75630252
ρb = 0.051537024
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Mm
Tinggi
= 1249828
eff girder
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
FAKULTAS VOKASI
6.2 SEGMEN C
A. Data - data perencanaan
1 Beton
Mutu beton fc' = 35 Mpa
Berat jenis beton Wc = 2.5 t/m3
a. Plat
Tebal plat lantai kendaraan ts = 0.2 m
Panjang bentang jembatan L = 15 m
b. Girder
Tinggi girder H = 1250 m
Tebal spasi d' = 0.172 m
Tinggi bersih girder d = 1249.8 m
Lebar girder BW = 0.6 m
Jarak antar girder s = 1.6 m
c. Diafragma
Tinggi diafragma hd = 0.35 m
Lebar diafragma bd = 0.5 m
Jumlah diafragma n = 7 buah
2 Baja
Mutu baja tulangan utama fy = 320 Mpa
Mutu baja tulangan sengkang fy = 320 Mpa
3 Aspal
Tebal aspal + overlay ta = 0.05 m
Berat jenis aspal Wa = 2.2 t/m3
4 Air hujan
Tebal genangan air hujan th = 0.05 m
Berat jenis air Ww = 1 t/m3
B. Pembebanan girder tengah
1 Berat sendiri (MS)
a. Berat sendiri merata (q MS)
(𝑠 𝑥 𝑡𝑠 𝑥 𝑊𝑐)
Plat lantai = (𝐻 𝑥 𝐵𝑊 𝑥 𝑊𝑐) = 0.8 t/m
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Berat sendiri
b.
terpusat (P
MS)
(ℎ𝑑 𝑥 𝑏𝑑 𝑥 (𝑠 − 𝐵𝑊) 𝑥 𝑊𝑐)
Diafragma = = 0.4375 t
P MS = 0.4375 t
n diafragma = 2 buah
Reaksi perletakan
Reaksi perletakan akibat beban
a. (𝑉𝑎 𝑎𝑘𝑖𝑏𝑎𝑡 𝑞 𝑀𝑆
sendiri (MS)
Va = + 𝑉𝑎 𝑎𝑘𝑖𝑏𝑎𝑡 𝑃 𝑀𝑆)
1 1
= ( 𝑥 𝑞𝑀𝑆 𝑥 𝐿) + ( 𝑥 𝑃𝑀𝑆 𝑥 𝑛) = 14070.03 t
2 2
Va = Vb = 14070.03 t
Reaksi perletakan akibat beban
b.
mati tambahan (MA) (𝑉𝑎 𝑎𝑘𝑖𝑏𝑎𝑡 𝑞 𝑀𝐴)
Va = 1
( 𝑥 𝑞𝑀𝐴 𝑥 𝐿)
2
= = 1.92 t
Va = Vb = 1.92 t
Reaksi perletakan akibat
c.
beban lajur (TD) (𝑉𝑎 𝐵𝑇𝑅 𝑇𝐷 + 𝑉𝑎 𝐵𝐺𝑇 𝑇𝐷)
Va =
1 𝐿 −𝑥
( 𝑥 𝐵𝑇𝑅 𝑥 𝐿) + (𝐵𝐺𝑇𝑥 )
= 2 𝐿 = 19.22 t
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
= = 14.00 t
1 𝑥
( 𝑥 𝐵𝑇𝑅 𝑥 𝐿) + (𝐵𝐺𝑇𝑥 )
2 𝐿
Gaya lintang D
a. V akibat berat sendiri (MS)
𝑉𝑎𝑀𝑆 − (𝑞𝑀𝑆 . 𝑥)
V MS = − (𝑃𝑀𝑆 . 𝑛) = 6565.956 t
b. V akibat beban mati tambahan (MA) 𝑉𝑎𝑀𝐴 − (𝑞𝑀𝐴 . 𝑥)
V MA = = 0.896 t
c. V akibat beban lajur (TD)
V TD = Va TD = 19.22 t
Kombinasi beban
Vu V MS x
Berat sendiri = = 8535.743 t
MS 1.3
Vu
V MA x
Beban mati tambahan M = = 1.792 t
2.0
A
Vu V TD x
Beban lajur = = 34.60105 t
TD 1.8
Vu
= 8572.136 t
total
Gaaya momen
Momen akibat berat
a.
sendiri (MS)
1
M MS = (𝑉𝑎𝑀𝑆 . 𝑥) − (𝑞𝑀𝑆 . . 𝑥 2 ) − (𝑃𝑀𝑆 . 𝑥) = 41271.98 t.m
2
b. Momen akibat beban mati tambahan (MA)
1
M MA = (𝑉𝑎𝑀𝐴 . 𝑥) − (𝑞𝑀𝐴 . . 𝑥2) = 5.632 t.m
2
c. Momen akibat beban lajur (TD) 1
(𝑉𝑎𝑇𝐷 . 𝑥) − (𝑞𝑇𝐷 . . 𝑥2)
2
M TD = = 65.14429 t.m
Kombinasi momen
Mu
Berat sendiri = M MS x 1.3 = 53653.57 t.m
MS
Mu
Beban mati = M MA x 2.0 = 11.264 t.m
MA
Mu
Beban lajur = M TD x 1.8 = 117.2597 t.m
TD
Mu total = 53782.09 t.m
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
FAKULTAS VOKASI
FAKULTAS VOKASI
6.3 SEGMEN D
A. Data - data perencanaan
1 Beton
Mutu beton fc' = 35 Mpa
Berat jenis beton Wc = 2.5 t/m3
a. Plat
Tebal plat lantai kendaraan ts = 0.25 m
Panjang bentang jembatan L = 18 m
b. Girder
Tinggi girder H = 1250 m
Tebal spasi d' = 0.172 m
Tinggi bersih girder d = 1249.8 m
Lebar girder BW = 0.6 m
Jarak antar girder s = 1.6 m
c. Diafragma
Tinggi diafragma hd = 0.35 m
Lebar diafragma bd = 0.5 m
Jumlah diafragma n = 7 buah
2 Baja
Mutu baja tulangan utama fy = 320 Mpa
Mutu baja tulangan sengkang fy = 320 Mpa
3 Aspal
Tebal aspal + overlay ta = 0.05 m
Berat jenis aspal Wa = 2.2 t/m3
4 Air hujan
Tebal genangan air hujan th = 0.05 m
Berat jenis air Ww = 1 t/m3
B. Pembebanan girder tengah
1 Berat sendiri (MS)
a. Berat sendiri merata (q MS)
Plat lantai = (𝑠 𝑥 𝑡𝑠 𝑥 𝑊𝑐) = 1 t/m
Girder = = 1875 t/m
(𝐻 𝑥 𝐵𝑊 𝑥 𝑊𝑐)
q MS = 1876 t/m
b.
(ℎ𝑑 𝑥 𝑏𝑑 𝑥 (𝑠 − 𝐵𝑊) 𝑥 𝑊𝑐)
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Potongan = 6 m
n diafragma = 3 buah
Reaksi perletakan
Reaksi perletakan akibat beban
a.
sendiri (MS) (𝑉𝑎 𝑎𝑘𝑖𝑏𝑎𝑡 𝑞 𝑀𝑆
Va = + 𝑉𝑎 𝑎𝑘𝑖𝑏𝑎𝑡 𝑃 𝑀𝑆)
1 1
= ( 𝑥 𝑞𝑀𝑆 𝑥 𝐿) + ( 𝑥 𝑃𝑀𝑆 𝑥 𝑛) = 16885.5313 t
2 2
Va = Vb = 16885.5313 t
Reaksi perletakan akibat beban mati
b.
tambahan (MA)
Va = (𝑉𝑎 𝑎𝑘𝑖𝑏𝑎𝑡 𝑞 𝑀𝐴)
= 1 = 2.304 t
( 𝑥 𝑞𝑀𝐴 𝑥 𝐿)
2
Va = Vb = 2.304 t
Reaksi perletakan akibat
c.
beban lajur (TD)
Va = (𝑉𝑎 𝐵𝑇𝑅 𝑇𝐷 + 𝑉𝑎 𝐵𝐺𝑇 𝑇𝐷)
1 𝐿 −𝑥
= (2 𝑥 𝐵𝑇𝑅 𝑥 𝐿) + (𝐵𝐺𝑇𝑥 𝐿
) = 20.68 t
Vb = (𝑉𝑏 𝐵𝑇𝑅 𝑇𝐷 + 𝑉𝑏 𝐵𝐺𝑇 𝑇𝐷)
1 𝑥
= ( 𝑥 𝐵𝑇𝑅 𝑥 𝐿) + (𝐵𝐺𝑇𝑥 ) = 16.95 t
2 𝐿
Gaya lintang D
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Gaya momen
Momen akibat berat
a.
sendiri (MS) 1
(𝑉𝑎𝑀𝑆 . 𝑥) − (𝑞𝑀𝑆 . . 𝑥 2 ) − (𝑃𝑀𝑆 . 𝑥)
2
M MS = = 67542.5625 t.m
b. Momen akibat beban mati tambahan (MA) 1
(𝑉𝑎𝑀𝐴 . 𝑥) − (𝑞𝑀𝐴 . . 𝑥2)
2
M MA = = 9.216 t.m
c. Momen akibat beban lajur (TD) 1
(𝑉𝑎𝑇𝐷 . 𝑥) − (𝑞𝑇𝐷 . . 𝑥2)
2
M TD = = 97.643328 t.m
Kombinasi momen
Mu
Berat sendiri = M MS x 1.3 = 87805.3313 t.m
MS
Mu
Beban mati = M MA x 2.0 = 18.432 t.m
MA
Beban lajur Mu TD = M TD x 1.8 = 175.75799 t.m
Mu total = 87999.5212 t.m
Perhitungan penulangan = 8.8E+11 N.mm
Penulangan lentur
Mu = 8.79995E+11 N.mm
Mn = 9.77772E+11 N.mm
Rn = 0.001043244
m = 10.75630252
ρb = 0.051537024
ρmin = 0.00438
ρmax = 0.0387
ρperlu = 0.0000033
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
FAKULTAS VOKASI
6.4 SEGMEN E
A. Data - data perencanaan
1 Beton
Mutu beton fc' = 35 Mpa
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Berat sendiri
b.
terpusat (P MS)
Diafragma = (ℎ𝑑 𝑥 𝑏𝑑 𝑥 (𝑠 − 𝐵𝑊) 𝑥 𝑊𝑐) = 0.4688 t
P MS = 0.4688 t
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Potongan = 8 m
n diafragma = 3 buah
Reaksi perletakan
Reaksi perletakan akibat beban sendiri
a.
(MS)
(𝑉𝑎 𝑎𝑘𝑖𝑏𝑎𝑡 𝑞 𝑀𝑆
Va = + 𝑉𝑎 𝑎𝑘𝑖𝑏𝑎𝑡 𝑃 𝑀𝑆)
= 1 1 = 16887.0469 t
( 𝑥 𝑞𝑀𝑆 𝑥 𝐿) + ( 𝑥 𝑃𝑀𝑆 𝑥 𝑛)
2 2
Va = Vb = 16887.0469 t
Reaksi perletakan akibat beban mati
b.
tambahan (MA)
Va = (𝑉𝑎 𝑎𝑘𝑖𝑏𝑎𝑡 𝑞 𝑀𝐴)
= 1 = 3.3966 t
( 𝑥 𝑞𝑀𝐴 𝑥 𝐿)
2
Va = Vb = 3.3966 t
Reaksi perletakan akibat
c.
beban lajur (TD)
Va = (𝑉𝑎 𝐵𝑇𝑅 𝑇𝐷 + 𝑉𝑎 𝐵𝐺𝑇 𝑇𝐷)
1 𝐿 −𝑥
= (2 𝑥 𝐵𝑇𝑅 𝑥 𝐿) + (𝐵𝐺𝑇𝑥 𝐿 ) = 22.47 t
(𝑉𝑏 𝐵𝑇𝑅 𝑇𝐷 + 𝑉𝑏 𝐵𝐺𝑇 𝑇𝐷)
Vb =
1 𝑥
= ( 𝑥 𝐵𝑇𝑅 𝑥 𝐿) + (𝐵𝐺𝑇𝑥 ) = 21.03 t
2 𝐿
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Kombinasi beban
Vu
Berat sendiri = V MS x 1.3 = 2439.308 t
MS
Vu
Beban mati tambahan = V MA x 2.0 = 0.7548 t
MA
Vu
Beban lajur = V TD x 1.8 = 40.4491881 t
TD
Vu
= 2480.512 t
total
Gaaya momen
Momen akibat berat
a.
sendiri (MS)
1
M MS = (𝑉𝑎𝑀𝑆 . 𝑥) − (𝑞𝑀𝑆 . . 𝑥 2 ) − (𝑃𝑀𝑆 . 𝑥) = 75055.625 t.m
2
b. Momen akibat beban mati tambahan (MA)
M MA = 1 = 15.096 t.m
(𝑉𝑎𝑀𝐴 . 𝑥) − (𝑞𝑀𝐴 . . 𝑥2)
2
c. Momen akibat beban lajur (TD)
1
M TD = (𝑉𝑎𝑇𝐷 . 𝑥) − (𝑞𝑇𝐷 . . 𝑥2) = 125.444553 t.m
2
Kombinasi momen
Mu
Berat sendiri = M MS x 1.3 = 97572.3125 t.m
MS
Mu
Beban mati = M MA x 2.0 = 30.192 t.m
MA
Beban lajur Mu TD = M TD x 1.8 = 225.800196 t.m
Mu total = 9.7828E+11 Nmm
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
FAKULTAS VOKASI
FAKULTAS VOKASI
FAKULTAS VOKASI
A. Data data
Perencanaan
1. Beton
Mutu beton fc' = 35 MPa
Berat jenis beton Wc = 2.5 t/m3
Berat beton tidak
bertulang Wc' = 2.2 t/m3
a. Plat
Panjang bentang
jembatan L = 15 m
Tebal plat
kendaraan ts = 0.20 m
b. Girder
Tinggi girder h = 1250 m
Tebal decking d' = 0.04 m
Tinggi bersih
girder d = 1249.96 m
Lebar girder bw = 0.6 m
Jarak antar girder s = 1.6 m
c. Diafragma
Tinggi diafragma hd = 900 m
Lebar diafragma bd = 0.5 m
d. Trotoar
Tinggi trotoar ht = 0.25 m
e. Kerb
Tinggi kerb hk = 0.25 m
f. Tiang Sandaran
Tinggi tiang
sandaran h = 1.50 m
Lebar tiang
sandaran bt = 0.20 m
Tebal tiang
sandaran tt = 0.20 m
g. Pipa Sandaran
Panjang pipa sandaran d = 2.00 m
Berat pipa sandaran 1 Wpipa1 = 0.007 t/m
Berat pipa sandaran 2 Wpipa2 = 0.007 t/m
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
2. Baja
4. Air Hujan
Tebal
genangan
air hujan th = 0.05 m
Berat jenis
3
air Ww = 1 t/m
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Berat sendiri
merata
a. (qMS)
Plat lantai = 𝑠 𝑥 𝑡𝑠 𝑥 𝑊𝑐 = 0.8 t/m
Trotoar = 𝑏 𝑥 ℎ𝑡 𝑥 𝑊𝑐' = 0.66 t/m
Kerb = 𝑏 𝑥 ℎ𝑘 𝑥 𝑊𝑐 = 0.75 t/m
Girder = ℎ 𝑥 𝑏𝑤 𝑥 𝑊𝑐 = 1875 t/m
qMS = 1877.21 t/m
b. Berat sendiri
terpusat (PMS)
Diafragma = ℎ𝑑 𝑥 𝑏𝑑 𝑥 𝑠 𝑥 𝑊𝑐 = 1800.00 t
Tiang sandaran = 𝑏𝑡 𝑥 𝑡𝑡 𝑥 ℎ 𝑥 𝑊𝑐 = 0.15 t
Pipa 1 = 𝑃2 𝑥 𝑊𝑝𝑖𝑝𝑎1 = 0.01 t
Pipa 2 = 𝑃3 𝑥 𝑊𝑝𝑖𝑝𝑎2 = 0.01 t
PMS = 1800.18 t
Beban mati
2 tambahan (MA)
Aspal = 𝑠 𝑥 𝑡𝑎 𝑥 𝑊𝑎 = 0.176 t/m
Air hujan = 𝑠 𝑥 𝑡ℎ 𝑥 𝑊𝑤 = 0.08 t/m
qMA = 0.26 t/m
Beban lalu
3 lintas (TD)
Beban lajur "D"
(TD)
Beban terbagi
a. rata (BTR)
Untuk L < 30 m, q = 0.92 t/m2
BTR TD = 𝐵𝑇𝑅 𝑥 𝑠 𝑥 50% = 0.734184 t/m
Beban garis
b. terpusat (BGT)
(SNI 1725-
Untuk L < 50 m, FBD = 0.4 2016 pasal 8.6)
P = 4.998 t/m
BGT TD = 𝑃 𝑥 𝑠 𝑥 (1 + 𝐹𝐵𝐷) 𝑥 50% = 5.60 t
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Reaksi perletakan
akibat beban mati
b. tambahan (MA)
Va = Va akibat qMA
Va = 1 = 1.92 t
( 𝑥 𝑞𝑀𝐴 𝑥 𝐿)
2
Vb = Va = 1.92 t
Reaksi perletakan
c. akibat beban lajur (TD)
Va BTR TD +
Va = Va BGT
1 TD 𝐿 −𝑥
( 𝑥 𝐵𝑇𝑅 𝑥 𝐿) + (𝐵𝐺𝑇𝑥 )
Va = 2 𝐿 = 10.36 t
Vb BTR TD +
Vb = Vb BGT
1 TD 𝑥
( 𝑥 𝐵𝑇𝑅 𝑥 𝐿) + (𝐵𝐺𝑇𝑥 )
Vb = 2 𝐿 = 6.25 t
Gaya
Lintang D
V akibat berat sendiri
a. (MS)
VMS = 𝑉𝑎𝑀𝑆 − (𝑞𝑀𝑆 . 𝑥) = 9424.57 t
V akibat beban mati − (𝑃𝑀𝑆 . 𝑛)
b. tambahan (MA)
V = 𝑉𝑎𝑀𝐴 − (𝑞𝑀𝐴 . 𝑥) = 1.41 t
MA
V akibat beban lajur
c. (TD)
VTD = VaTD = 10.36 t
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Gaya Momen
Momen akibat berat sendiri
a. (MS)
1
MMS =(𝑉𝑎𝑀𝑆 . 𝑥) − (𝑞𝑀𝑆 . . 𝑥 2 ) − (𝑃𝑀𝑆 . 𝑥)= 22603.55 tm
2
Kombinasi Momen
Berat sendiri, MuMS = 𝑀𝑀𝑆 𝑥 1,3 = 29384.62 t.m
Beban mati, MuMA = 𝑀𝑀𝐴 𝑥 2,0 = 6.66 t.m
Beban lajur MuTD = 𝑀𝑇𝐷 𝑥 1,8 = 34.64 t.m
Mu
total = 29425.92 t.m
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Perhitungan
penulangan
Penulangan
lentur
Mu = 29425.92 t.m = 2.94259E+11 N.mm
Mn = 3.26955E+11 N.mm
Rn = 0.00 N/mm2
m = 10.76
ρb = 0.0515
ρmin = 0.0044
ρmaks = 0.0387
ρperlu = 0.0000
Kontrol
ρmin ≤ ρperlu ≤ ρmaks
0.0044 ≤ 0.0000 ≤ 0.0387 (NOT OK)
Maka diambil ρpakai = 0.0000
As perlu = 817.4176 mm2
Direncanakan menggunakan tulangan 2 D 32
2
As pasang = 3216.990877 mm
Jumlah tulangan tiap baris nt = 2
Jarak bersih antar tulangan xs = 432.00 mm
Kontrol
As pasang > As perlu
3216.990877 > 817.4176 (OK)
Maka dipasang tulangan 2 D 32
Untuk menjamin agar girder bersifat
daktail, maka digunakan tulangan
tekan
As' = 245.2252666 mm2
Direncanakan menggunakan tulangan 2 D 32
2
As pasang = 1608.495439 mm
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Kontrol Kapasitas
Momen Ultimit
Letak titik berat
tulangan tarik
terhadap sisi bawah
d' = 81.71 mm
b eff diambil
nilai yang
b eff = 3000 mm paling kecil
b eff = 1600 mm Jadi nilai b eff = 1600 mm
b eff = 2400 mm
a = 21.62682943 mm
Mn = 1.28674E+12 N.mm
ø Mn = 1.0294E+12 N.mm
Kontrol
1.0294E+12 > 2.94259E+11 (OK)
Penulangan
geser
Vc = 739486308.6 N
ø Vc = 480666100.6 N
ø Vs perlu = -357932146.05 N
Direncanakan
menggunakan tulangan
sengkang ø 12 - 200
Vs pasang = 452374865.7 N
Kontrol
Vs pasang > ø Vs perlu
452374865.7 > -357932146.05 (OK)
Maka dipasang
sengkang ø 12 - 200
Penulangan
torsi
FAKULTAS VOKASI
Tu = 226.8 kN.m
Tn = 283.5 kN.m
= 283500000 N.mm
Acp = 750000000 mm2
Pcp = 2501200 mm
Aoh = 649958400 mm2
Poh = 2500880 mm
Cek syarat tulangan
torsi ∅ 𝑥 √𝑓𝑐′ 𝑥 𝐴𝑐𝑝2
Tu > 12 𝑥 𝑃𝑐𝑝
(NOT
226800000 > 83154957570 OK)
(Perlu
tulangan
Kesimpulan : torsi)
Direncanakan
menggunakan tulangan
2 D 25
As pasang = 981.7477042
T = 314159.2654
a = 17.59995884
Mu terpasang = 31414700059
Kontrol
Mu
Mu terpasang > akibat
torsi
31414700059 > 16041167886 (OK)
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
7.2 Segmen 3
A. Data Data Perencanaan
1. Beton
FAKULTAS VOKASI
4. Air Hujan
B. Pembebanan
Girder Tepi
1 Berat sendiri (MS)
Berat sendiri merata
a. (qMS)
Plat lantai = 𝑠 𝑥 𝑡𝑠 𝑥 𝑊𝑐 = 0.8 t/m
Trotoar = 𝑏 𝑥 ℎ𝑡 𝑥 𝑊𝑐' = 0.66 t/m
Kerb = 𝑏 𝑥 ℎ𝑘 𝑥 𝑊𝑐 = 0.75 t/m
Girder = ℎ 𝑥 𝑏𝑤 𝑥 𝑊𝑐 = 1875 t/m
qMS = 1877.21 t/m
Diafragma = ℎ𝑑 𝑥 𝑏𝑑 𝑥 𝑠 𝑥 𝑊𝑐 = 1800.00 t
Tiang sandaran = 𝑏𝑡 𝑥 𝑡𝑡 𝑥 ℎ 𝑥 𝑊𝑐 = 0.15 t
Pipa 1 = 𝑃2 𝑥 𝑊𝑝𝑖𝑝𝑎1 = 0.01 t
Pipa 2 = 𝑃3 𝑥 𝑊𝑝𝑖𝑝𝑎2 = 0.01 t
PMS = 1800.18 t
2 Beban mati
tambahan (MA)
Aspal = 𝑠 𝑥 𝑡𝑎 𝑥 𝑊𝑎 = 0.176 t/m
Air hujan = 𝑠 𝑥 𝑡ℎ 𝑥 𝑊𝑤 = 0.08 t/m
qMA = 0.26 t/m
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Potongan = 4 m
n diafragma = 2 buah
Reaksi
perletakan
Reaksi perletakan akibat
a. beban sendiri (MS)
Va akibat qMS +
Va = Va akibat PMS
Va = 1 1 = 15879.25 t
( 𝑥 𝑞𝑀𝑆 𝑥 𝐿) + ( 𝑥 𝑃𝑀𝑆 𝑥 𝑛)
2 2
Vb = Va = 15879.25 t
Reaksi perletakan akibat
b. beban mati tambahan (MA)
Va = Va akibat qMA
Va = 1 = 1.92 t
( 𝑥 𝑞𝑀𝐴 𝑥 𝐿)
2
Vb = Va = 1.92 t
Reaksi perletakan akibat
c. beban lajur (TD)
Va BTR TD +
Va = Va BGT TD
1 𝐿 −𝑥
Va = ( 𝑥 𝐵𝑇𝑅 𝑥 𝐿) + (𝐵𝐺𝑇𝑥 ) = 9.61 t
2 𝐿
Vb BTR TD +
Vb = Vb BGT TD
Vb = 1 𝑥 = 7.00 t
( 𝑥 𝐵𝑇𝑅 𝑥 𝐿) + (𝐵𝐺𝑇𝑥 )
2 𝐿
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Gaya
Momen
Momen akibat berat sendiri
a. (MS) 1
(𝑉𝑎𝑀𝑆 . 𝑥) − (𝑞𝑀𝑆 . . 𝑥 2 ) − (𝑃𝑀𝑆 . 𝑥)
MMS = 2 = 41298.62 t.m
Kombinasi
Momen
Berat sendiri, MuMS = 𝑀𝑀𝑆 𝑥 1,3 = 53688.21 t.m
Beban mati, MuMA = 𝑀𝑀𝐴 𝑥 2,0 = 11.26 t.m
Beban lajur MuTD = 𝑀𝑇𝐷 𝑥 1,8 = 58.63 t.m
Mu
total = 53758.10 t.m
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
FAKULTAS VOKASI
Penulangan geser
Vc = 739486308.6 N
ø Vc = 480666100.6 N
ø Vs perlu = -418464441.06 N
Direncanakan menggunakan
tulangan sengkang ø 12 - 200
Vs pasang = 452374865.7 N
Kontrol
Vs pasang > ø Vs perlu
-
452374865.7 > 418464441.06 (OK)
Maka dipasang sengkang ø 12 - 200
Penulangan torsi
Beban truk pada lantai
jembatan, T = 112.5 kN
Tu = 226.8 kN.m
Tn = 283.5 kN.m
= 283500000 N.mm
Acp = 750000000 mm2
Pcp = 2501200 mm2
Aoh = 649958400 mm2
Poh = 2500880 mm
Cek syarat tulangan torsi
Tu > ∅ 𝑥 √𝑓𝑐′ 𝑥 𝐴𝑐𝑝2
12 𝑥 𝑃𝑐𝑝
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
As pasang = 981.7477042
T = 314159.2654
a = 17.59995884
Mu terpasang = 31414700059
Kontrol
Mu akibat
Mu terpasang >
torsi
31414700059 > 16041167886 (OK)
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
7.3 Segmen 4
A. Data data perencanaan
1. Beton
Mutu beton fc' = 35 MPa
Berat jenis beton Wc = 2.5 t/m3
Berat beton tidak
bertulang Wc' = 2.2 t/m3
a. Plat
Panjang bentang
jembatan L = 15 m
Tebal plat
kendaraan ts = 0.2 m
b. Girder
Tinggi girder h = 1250 m
Tebal decking d' = 0.04 m
Tinggi bersih
girder d = 1249.96 m
Lebar girder bw = 0.6 m
Jarak antar girder s = 1.6 m
c. Diafragma
Tinggi diafragma hd = 900 m
Lebar diafragma bd = 0.5 m
d. Trotoar
Tinggi trotoar ht = 0.25 m
e. Kerb
Tinggi kerb hk = 0.25 m
f. Tiang Sandaran
Tinggi tiang
sandaran h = 1.5 m
Lebar tiang
sandaran bt = 0.2 m
Tebal tiang
sandaran tt = 0.2 m
g. Pipa Sandaran
Panjang pipa
sandaran d = 2 m
Berat pipa
sandaran 1 Wpipa1 = 0.00713 t/m
Berat pipa
sandaran 2 Wpipa2 = 0.00713 t/m
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
2. Baja
Mutu baja tulangan utama fy = 320 MPa
Mutu baja tulangan
sengkang fy = 320 MPa
3. Aspal
Tebal aspal +
overlay ta = 0.05 m
Berat jenis
aspal Wa = 2.2 t/m3
4. Air Hujan
Tebal genangan
air hujan th = 0.05 m
Berat jenis air Ww = 1 t/m3
Berat sendiri
b. terpusat (PMS)
Diafragma = ℎ𝑑 𝑥 𝑏𝑑 𝑥 𝑠 𝑥 𝑊𝑐 = 1800.00 t
Tiang sandaran = 𝑏𝑡 𝑥 𝑡𝑡 𝑥 ℎ 𝑥 𝑊𝑐 = 0.15 t
Pipa 1 = 𝑃2 𝑥 𝑊𝑝𝑖𝑝𝑎1 = 0.01 t
Pipa 2 = 𝑃3 𝑥 𝑊𝑝𝑖𝑝𝑎2 = 0.01 t
PMS = 1800.18 t
Beban mati
2 tambahan (MA)
Aspal = 𝑠 𝑥 𝑡𝑎 𝑥 𝑊𝑎 = 0.176 t/m
Air hujan = 𝑠 𝑥 𝑡ℎ 𝑥 𝑊𝑤 = 0.08 t/m
qMA = 0.26 t/m
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
3 Beban lalu
lintas (TD)
Beban lajur "D"
(TD)
Beban terbagi rata
a. (BTR)
Untuk L < 30 m, q = 0.92 t/m2
BTR TD = 𝐵𝑇𝑅 𝑥 𝑠 𝑥 50% = 0.734184 t/m
Beban garis
b. terpusat (BGT)
Untuk L < 50 m, FBD = 0.4
P = 5.00 t/m
BGT TD = 𝑃 𝑥 𝑠 𝑥 (1 + 𝐹𝐵𝐷) 𝑥 50% = 5.60 t
Reaksi
perletakan
Reaksi perletakan akibat
a. beban sendiri (MS)
Va = Va akibat qMS + Va akibat PMS
Va = 1 1 = 16779.34 t
( 𝑥 𝑞𝑀𝑆 𝑥 𝐿) + ( 𝑥 𝑃𝑀𝑆 𝑥 𝑛)
2 2
Vb = Va = 16779.34 t
Reaksi perletakan akibat
b. beban mati tambahan (MA)
Va = Va akibat qMA
Va = 1 = 1.92 t
( 𝑥 𝑞𝑀𝐴 𝑥 𝐿)
2
Vb = Va = 1.92 t
Reaksi perletakan akibat
c. beban lajur (TD)
Va = Va BTR TD + Va BGT TD
Va = (1 𝑥 𝐵𝑇𝑅 𝑥 𝐿) + (𝐵𝐺𝑇𝑥 𝐿 − 𝑥 ) = 8.87 t
2 𝐿
Vb BTR TD +
Vb = Vb BGT TD
Vb = 1 𝑥 = 7.75 t
( 𝑥 𝐵𝑇𝑅 𝑥 𝐿) + (𝐵𝐺𝑇𝑥 )
2 𝐿
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Gaya
Lintang D
a. V akibat berat sendiri (MS)
VMS = 𝑉𝑎𝑀𝑆 − (𝑞𝑀𝑆 . 𝑥) − (𝑃𝑀𝑆 . 𝑛) = 115.55 t
V akibat beban mati
b. tambahan (MA)
VMA = 𝑉𝑎𝑀𝐴 − (𝑞𝑀𝐴 . 𝑥) = 0.38 t
c. V akibat beban lajur (TD)
VTD = VaTD = 8.87 t
Kombinasi
Beban
Berat sendiri, VuMS = 𝑉𝑀𝑆 𝑥 1,3 = 150.21 t
Beban mati, VuMA = 𝑉𝑀𝐴 𝑥 2,0 = 0.77 t
Beban lajur VuTD = 𝑉𝑇𝐷 𝑥 1,8 = 15.96 t
Vu
total = 166.94 t
Gaya
Momen
Momen akibat berat sendiri
a. (MS)
1 2
MMS = (𝑉𝑎𝑀𝑆 . 𝑥) − (𝑞𝑀𝑆 . 2 . 𝑥 ) − (𝑃𝑀𝑆 . 𝑥)= 56085.21 t.m
Kombinasi
Momen
Berat sendiri, MuMS = 𝑀𝑀𝑆 𝑥 1,3 = 72910.77 t.m
Beban mati, MuMA = 𝑀𝑀𝐴 𝑥 2,0 = 13.82 t.m
Beban lajur MuTD = 𝑀𝑇𝐷 𝑥 1,8 = 71.95 t.m
Mu
total = 72996.55 t.m
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Perhitungan Penulangan
Penulangan lentur
Mu = 72996.55 t.m = 7.29965E+11 N.mm
Mn = 8.11073E+11 N.mm
Rn = 0.00 N/mm2
m = 10.76
ρb = 0.0515
ρmin = 0.0044
ρmaks = 0.0387
ρperlu = 0.0000
Kontrol
ρmin ≤ ρperlu ≤ ρmaks
(NOT
0.0044 ≤ 0.0000 ≤ 0.0387 OK)
Maka diambil ρpakai = 0.0000
As perlu = 2027.7762 mm2
Direncanakan menggunakan tulangan 5 D 32
As pasang = 8042.477193 mm2
Jumlah tulangan tiap baris nt = 4
Jarak bersih antar tulangan xs = 453.33 mm
Ukuran agregat terbesar = 30 mm
Kontrol
As pasang > As perlu
8042.477193 > 2027.7762 (OK)
Maka dipasang tulangan 5 D 32
Untuk menjamin agar girder bersifat daktail,
maka digunakan tulangan tekan
As' = 608.3328628 mm2
Direncanakan menggunakan tulangan 4 D 32
As pasang = 3216.990877 mm2
Kontrol
As pasang > As'
3216.990877 > 608.3328628 (OK)
Maka dipasang tulangan 4 D 32
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Kontrol Kapasitas
Momen Ultimit
Letak titik berat tulangan tarik
terhadap sisi bawah
d' = 81.71 mm
Tinggi
efektif = 1249960 mm
girder
b eff diambil
nilai yang paling
b eff = 3000 mm kecil
b eff = 1600 mm Jadi nilai b eff = 1600 mm
b eff = 2400 mm
a = 54.06707357 mm
Mn = 3.21682E+12 N.mm
ø Mn = 2.57345E+12 N.mm
Kontrol
2.57345E+12 > 7.29965E+11 (OK)
Penulangan geser
Vc = 739486308.6 N Maka tidak perlu
ø Vc = 480666100.6 N tulangan geser, akan
tetapi untuk menjaga
kestabilan struktur
ø Vs perlu maka tetap dipasang
= -478996736.06 N tulangan geser
Direncanakan menggunakan tulangan
sengkang ø 12 - 200
Vs pasang = 452374865.7 N
Kontrol
Vs pasang > ø Vs perlu
-
452374865.7 > 478996736.06 (OK)
Maka dipasang sengkang ø 12 - 200
Penulangan torsi
Beban truk pada lantai
jembatan, T = 112.5 kN
Tu = 226.8 kN.m
Tn = 283.5 kN.m
= 283500000 N.mm
Acp = 750000000 mm2
Pcp = 2501200 mm2
Aoh = 649958400 mm2
Poh = 2500880 mm
Cek syarat tulangan
torsi ∅ 𝑥 √𝑓𝑐′ 𝑥 𝐴𝑐𝑝2
Tu > 12 𝑥 𝑃𝑐𝑝
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
(NOT
226800000 > 83154957570 OK)
Perlu tulangan
Kesimpulan : torsi
FAKULTAS VOKASI
7.4 Segmen 5
a. Plat
Panjang bentang
jembatan L = 15 m
Tebal plat kendaraan ts = 0.2 m
b. Girder
Tinggi girder h = 1250 m
Tebal decking d' = 0.04 m
Tinggi bersih girder d = 1249.96 m
Lebar girder bw = 0.6 m
Jarak antar girder s = 1.6 m
c. Diafragma
Tinggi diafragma hd = 900 m
Lebar diafragma bd = 0.5 m
d. Trotoar
Tinggi trotoar ht = 0.25 m
e. Kerb
Tinggi kerb hk = 0.25 m
f. Tiang Sandaran
Tinggi tiang sandaran h = 1.5 m
Lebar tiang sandaran bt = 0.2 m
Tebal tiang sandaran tt = 0.2 m
g. Pipa Sandaran
Panjang pipa
sandaran d = 2 m
Berat pipa sandaran 1 Wpipa1 = 0.00713 t/m
Berat pipa sandaran 2 Wpipa2 = 0.00713 t/m
2. Baja
Mutu baja tulangan utama fy = 320 MPa
Mutu baja tulangan
sengkang fy = 320 MPa
3. Aspal
Tebal aspal + overlay ta = 0.05 m
Berat jenis aspal Wa = 2.2 t/m3
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
4. Air Hujan
Tebal genangan air hujan th = 0.05 m
Berat jenis air Ww = 1 t/m3
Diafragma = ℎ𝑑 𝑥 𝑏𝑑 𝑥 𝑠 𝑥 𝑊𝑐 = 1800.00 t
Tiang sandaran = 𝑏𝑡 𝑥 𝑡𝑡 𝑥 ℎ 𝑥 𝑊𝑐 = 0.15 t
Pipa 1 = 𝑃3 𝑥 𝑊𝑝𝑖𝑝𝑎2 = 0.01 t
Pipa 2 = 𝑃2 𝑥 𝑊𝑝𝑖𝑝𝑎1 = 0.01 t
PMS = 1800.18 t
FAKULTAS VOKASI
FAKULTAS VOKASI
Kombinasi Beban
Berat sendiri, VuMS = 𝑉𝑀𝑆 𝑥 1,3 = -4730.53 t
Beban mati, VuMA = 𝑉𝑀𝐴 𝑥 2,0 = -0.26 t
Beban lajur VuTD = 𝑉𝑇𝐷 𝑥 1,8 = 14.61 t
Vu
total = -4716.18 t
Gaya Momen
Momen akibat berat sendiri
a. (MS)
1
MMS = (𝑉𝑎𝑀𝑆 . 𝑥) − (𝑞𝑀𝑆 . . 𝑥 2 ) − (𝑃𝑀𝑆 . 𝑥) = 59762.59 t.m
2
Momen akibat beban mati
b. tambahan (MA) 1
(𝑉𝑎𝑀𝐴 . 𝑥) − (𝑞𝑀𝐴 . . 𝑥2)
MMA = 2 = 7.17 t.m
Kombinasi
Momen
Berat sendiri, MuMS = 𝑀𝑀𝑆 𝑥 1,3 = 77691.37 t.m
Beban mati, MuMA = 𝑀𝑀𝐴 𝑥 2,0 = 14.34 t.m
Beban lajur MuTD = 𝑀𝑇𝐷 𝑥 1,8 = 74.62 t.m
Mu
total = 77780.33 t.m
Perhitungan
penulangan
Penulangan
lentur
Mu = 77780.33 t.m = 7.77803E+11 N.mm
Mn = 8.64226E+11 N.mm
Rn = 0.00 N/mm2
m = 10.76
ρb = 0.0515
ρmin = 0.0044
ρmaks = 0.0387
ρperlu = 0.0000
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Kontrol
ρmin ≤ ρperlu ≤ ρmaks
0.0044 ≤ 0.0000 ≤ 0.0387 (NOT OK)
Maka diambil ρpakai = 0.0000
As perlu = 2160.6673 mm2
Direncanakan
menggunakan tulangan 6 D 32
As pasang = 9650.972632 mm2
Jumlah tulangan tiap
baris nt = 4
Jarak bersih antar
tulangan xs = 453.33 mm
Ukuran agregat terbesar = 30 mm
Kontrol
As pasang > As perlu
9650.972632 > 2160.6673 (OK)
Maka dipasang
tulangan 6 D 32
Untuk menjamin
agar girder bersifat
daktail, maka
digunakan tulangan
tekan
As' = 648.2001866 mm2
Direncanakan
menggunakan
tulangan 4 D 32
Kontrol
As pasang > As'
3216.990877 > 648.2001866 (OK)
Maka dipasang
tulangan 4 D 32
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
d' = 81.71 mm
Tinggi
efektif = 1249960 mm
girder
b eff diambil nilai yang
b eff = 3000 mm paling kecil
b eff = 1600 mm Jadi nilai b eff = 1600 mm
b eff = 2400 mm
a = 64.88048828 mm
Mn = 3.86017E+12 N.mm
ø Mn = 3.08813E+12 N.mm
Kontrol
3.08813E+12 > 7.77803E+11 (OK)
Penulangan geser
Vs pasang = 452374865.7 N
Kontrol
FAKULTAS VOKASI
Penulangan torsi
FAKULTAS VOKASI
7.5 Segmen 1
A. Data data perencanaan
1. Beton
Mutu beton fc' = 35 MPa
Berat jenis beton Wc = 2.5 t/m3
Berat beton tidak
bertulang Wc' = 2.2 t/m3
a. Plat
Panjang bentang
jembatan L = 15 m
Tebal plat kendaraan ts = 0.2 m
b. Girder
Tinggi girder h = 1250 m
Tebal decking d' = 0.04 m
Tinggi bersih girder d = 1249.96 m
Lebar girder bw = 0.6 m
Jarak antar girder s = 1.6 m
c. Diafragma
Tinggi diafragma hd = 900 m
Lebar diafragma bd = 0.5 m
d. Trotoar
Tinggi trotoar ht = 0.25 m
e. Kerb
Tinggi kerb hk = 0.25 m
f. Tiang Sandaran
Tinggi tiang sandaran h = 1.5 m
Lebar tiang sandaran bt = 0.2 m
Tebal tiang sandaran tt = 0.2 m
g. Pipa Sandaran
Panjang pipa sandaran d = 2 m
Berat pipa sandaran 1 Wpipa1 = 0.00713 t/m
Berat pipa sandaran 2 Wpipa2 = 0.00713 t/m
2. Baja
Mutu baja tulangan utama fy = 320 MPa
Mutu baja tulangan
sengkang fy = 320 MPa
3. Aspal
Tebal aspal + overlay ta = 0.05 m
Berat jenis aspal Wa = 2.2 t/m3
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
4. Air Hujan
Tebal genangan air hujan th = 0.05 m
Berat jenis air Ww = 1 t/m3
FAKULTAS VOKASI
Reaksi
Perletakan
Reaksi perletakan akibat
a. beban sendiri (MS)
Va = Va akibat qMS + Va akibat PMS
Va = 1 1 = 14979.16 t
( 𝑥 𝑞𝑀𝑆 𝑥 𝐿) + ( 𝑥 𝑃𝑀𝑆 𝑥 𝑛)
2 2
Vb = Va = 14979.16 t
Reaksi perletakan akibat
b. beban mati tambahan (MA)
Va = Va akibat qMA
Va = 1 = 1.92 t
( 𝑥 𝑞𝑀𝐴 𝑥 𝐿)
2
Vb = Va = 1.92 t
Reaksi perletakan akibat
c. beban lajur (TD)
Va BTR TD +
Va = Va BGT TD
Va = (1 𝑥 𝐵𝑇𝑅 𝑥 𝐿) + (𝐵𝐺𝑇𝑥 𝐿 − 𝑥 ) = 11.10 t
2 𝐿
Vb BTR TD +
Vb = Vb BGT TD
Vb = 1 𝑥 = 5.51 t
( 𝑥 𝐵𝑇𝑅 𝑥 𝐿) + (𝐵𝐺𝑇𝑥 )
2 𝐿
Gaya Lintang D
a. V akibat berat sendiri (MS)
VMS = 𝑉𝑎𝑀𝑆 − (𝑞𝑀𝑆 . 𝑥) − (𝑃𝑀𝑆 . 𝑛) = 13178.99 t
V akibat beban mati
b. tambahan (MA)
VMA = 𝑉𝑎𝑀𝐴 − (𝑞𝑀𝐴 . 𝑥) = 1.92 t
c. V akibat beban lajur (TD)
VTD = VaTD = 11.10 t
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Kombinasi Beban
Gaya
Momen
a. Momen akibat berat sendiri (MS)
MMS = (𝑉𝑎𝑀𝑆 . 𝑥) − (𝑞𝑀𝑆 . 1 . 𝑥 2 ) − (𝑃𝑀𝑆 . 𝑥) = 0.00 t.m
2
Momen akibat beban mati
b. tambahan (MA) 1
(𝑉𝑎𝑀𝐴 . 𝑥) − (𝑞𝑀𝐴 . . 𝑥2)
MMA = 2 = 0.00 t.m
Perhitungan Penulangan
Penulangan Lentur
FAKULTAS VOKASI
Kontrol
ρmin ≤ ρperlu ≤ ρmaks
0.0044 ≤ 0.0000 ≤ 0.0387 (NOT OK)
Kontrol Kapasitas
Momen Ultimit
b eff diambil
nilai yang paling
b eff = 3000 mm kecil
b eff = 1600 mm Jadi nilai b eff = 1600 mm
b eff = 2400 mm
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Mn = 1.28674E+12 N.mm
ø Mn = 1.0294E+12 N.mm
Kontrol
1.0294E+12 > 0 (OK)
Penulangan geser
Vc = 739486308.6 N
ø Vc = 480666100.6 N
ø Vs perlu = -309101011.43 N
Vs pasang = 452374865.7 N
Kontrol
Vs pasang > ø Vs perlu
-
452374865.7 > 309101011.43 (OK)
Penulangan torsi
Beban truk pada lantai
jembatan, T = 112.5 kN
Tu = 226.8 kN.m
Tn = 283.5 kN.m
= 283500000 N.mm
Acp = 750000000 mm2
Pcp = 2501200 mm2
Aoh = 649958400 mm2
Poh = 2500880 mm
FAKULTAS VOKASI
Direncanakan menggunakan 2 D 25
tulangan
As pasang = 981.7477042
T = 314159.2654
a = 17.59995884
Mu terpasang = 31414700059
Kontrol
Mu akibat
>
Mu terpasang torsi
> 16041167886 (OK)
31414700059
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
BAB VIII
PERENCANAAN DIAFRAGMA
A. Pembebanan Diafragma
∆ = 12.5 mm
∆ = 4.6875 mm
∆total = 17.1875 mm
FAKULTAS VOKASI
B. Perhitungan momen
6 𝐸𝐼 ∆
M lendutan = 𝐿2 = 38710573918 t.m
M lendutan
Mu lendutan = x 1.8 = 69679033053 t.m
C. Penulangan Diafragma
1 Penulangan lentur
Mu = 6.42217E+21 N.mm
Mn = 7.13575E+21 N.mm
Rn = 17621798.389
m = 10.756
ρb = 0.05154
ρmin = 0.00438
ρmaks = 0.03865
ρperlu = #NUM!
Kontrol
ρmin ≤ ρperlu ≤ ρmaks (OK)
0.00438 ≤ #NUM! ≤ 0.038652768
Maka dipakai, ρpakai = #NUM!
As perlu = #NUM! mm2
Direncanakan
menggunakan tulangan 4 D 22
As pasang = 1520.53 mm2
Kontrol
As pasang > As perlu `
1520.53 > #NUM! #NUM!
Maka dipasang tulangan 4 D 22
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
2 Tulangan geser
Vu = 40218.75 kN
Vc = 443672.4593 kN
ø Vc = 288387.0985 kN
ø Vsperlu = -248168.3485 kN
Maka tidak perlu tulangan geser, akan tetapi untuk menjaga kestabilan struktur maka tetap
dipasang tulangan geser
Direncanakan
menggunakan sengkang ø 10 - 200
Av = 157.0796327 mm2
Vs pasang = 226177580.8 N
= 226177.5808 kN
Kontrol
Vs pasang > Vs perlu
FAKULTAS VOKASI
BAB IX
KONTROL LENDUTAN BALOK
Lendutan akibat
pengaruh tetap
0 < Lawan lendutan < L/300 = 50 mm
Lendutan akibat
beban hidup layan
Menentukan Ecj
Ecj = √𝑊𝑐 3 𝑥 0.045 𝑥 √𝑓𝑐′ = 33277.94878 Mpa
Menentukan Ief
0.3 𝑥 𝑏𝑤
Ief = 0.045 𝑥 ℎ 𝑥 𝑑3 𝑥 (0.7 + ) = 89253204774164200000000 mm4
𝑏𝑒𝑓𝑓
Kontrol lendutan
Lendutan sesaat
akibat berat sendiri
5 𝑥 𝑊𝑐 𝑥 𝐿4
∆st = = 5.54834E-12 mm
384 𝑥 𝐸𝑐𝑗 𝑥 𝐼𝑒𝑓
Lendutan jangka
panjang 𝐴𝑠𝑐
2 − (1.2 𝑥 )
Kcs = 𝐴𝑠𝑡 = 1.55 mm
FAKULTAS VOKASI
Kontrol :
0 < 0.0000 < 50 (OK)
Lendutan sesaat
akibat beban roda
= 𝑃 𝑥 1.4 = 157.5 kN
𝑃 𝑥 𝐿3
∆LL = 48 𝑥 𝐸𝑐𝑗 𝑥 𝐼𝑒𝑓 = 3.72849E-12 mm
Kontrol :
FAKULTAS VOKASI
1. Beton
Mutu beton fc' = 35 MPa
Berat jenis beton Wc = 25 kN/m3
Berat beton tidak
bertulang Wc' = 22 kN/m3
a. Plat
Panjang bentang
jembatan L = 18 m
Tebal plat kendaraan ts = 0.25 m
b. Girder
Tinggi girder h = 1.5 m
Tebal decking d' = 0.05 m
Tinggi bersih girder d = 1.45 m
Lebar girder bw = 0.8 m
Jarak antar girder s = 1.85 m
c. Diafragma
Tinggi diafragma hd = 0.5 m
Lebar diafragma bd = 0.3 m
d. Trotoar
Tinggi trotoar ht = 0.25 m
e. Kerb
Tinggi kerb hk = 0.25 m
f. Tiang Sandaran
Tinggi tiang
sandaran h = 1.00 m
Lebar tiang sandaran bt = 0.20 m
Tebal tiang sandaran tt = 0.20 m
g. Pipa Sandaran
Panjang pipa
sandaran d = 2.00 m
Berat pipa sandaran 1 Wpipa1 = 0.051 kN/m
Berat pipa sandaran 2 Wpipa2 = 0.051 kN/m
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
2. Baja
Mutu baja tulangan utama fy = 390 MPa
Mutu baja tulangan sengkang fy = 240 MPa
3. Aspal
Tebal aspal + overlay ta = 0.05 m
Berat jenis aspal Wa = 22 kN/m3
4. Air Hujan
Tebal genangan air hujan th = 0.05 m
Berat jenis air Ww = 9.8 kN/m3
FAKULTAS VOKASI
C. Perhitungan Momen
Perhitungan modulus
puntir
x=
bw = 800 mm
y=h = 1500 mm
Jt = 0.4 𝑥 𝑏𝑤 2 𝑥 ℎ = 384000000 mm3
Batas kehancuran
badan
Vu
′
max = (0.2 𝑥 𝑓𝑐 𝑥 𝑏𝑤 𝑥 ℎ) = 8400000 N
Tu
max = (0.2 𝑥 𝑓𝑐 ′ 𝑥 𝐽𝑡) = 2688000000 N.mm
= 2688 kN.m
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
BAB X
PERENCANAAN PLAT INJAK
A. Perhitungan Beban
1 Beban mati
Berat sendiri = 22.5 kN/m
2 Beban hidup
q BTR = 27 kN/m
qLL = 27 kN/m
quLL = 48.6 kN/m
Momen ultimate
Mu akibat quDL = 83.538 kN/m
Mu akibat quLL = 54.675 kN/m
Mu
= 138.213 kN/m
total
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Kontrol:
ρmin < ρperlu < ρmaks
0.00438 < 0.01161 < 0.03865 (OK)
= 0.01161
Maka diambil ρ pakai
As perlu = 2437.4186 mm2
Direncanakan menggunakan
tulangan D 16
s maks = 82.4897 mm
Kontrol:
As pasang > As perlu
2010.6193 > 2437.4186 (NOT OK)
D 16 - 100
Maka dipasang tulangan
Tulangan bagi
As perlu = 487.4837 mm2
Direncanakan menggunakan ø 12
tulangan
s maks = 232.0023
= 200 mm
Maka diambil s
As pasang = 565.4867 mm2
Kontrol
As pasang > As perlu
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
FAKULTAS VOKASI
Perletakan balok girder pada abutment menggunakan bantalan elastomer dengan acuan
spesifikasi Freyssinet Elastomeric bearings. Elastomer mampu memberikan reaksi terhadap
pembebanan vertikal, horizontal dan geser
a. Beban vertikal
2. Beban hidup
b. Beban horizontal
FAKULTAS VOKASI
Pemilihan elastomer
(direncanakan)
Kebutuhan elastomer
n = 3.579050742 buah = 4 buah
Tebal total = 35 mm
Terhadap
gelincir
𝐻 𝑡𝑜𝑡𝑎𝑙 ≤
𝑉 𝑡𝑜𝑡𝑎𝑙 0.2
= 8.333333333
Syarat, s ≥ 4
8.333333333 ≥ 4 (OK)
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Terhadap
bearing
σ = 0.025470911 kN/mm2
= 25.47091111 Mpa
Syarat, σ ≤ fc'
25.47091111 ≤ 20 (NOT OK)
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
1. Beban vertikal
P untuk
abutment = 283.1825 ton
b. Beban sendiri abutment
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
berat jarak
lebar tinggi lebar abutment volume berat momen x
No jenis x
(m) (m) (m) (m3) (ton) (m)
(t/m3) (m)
1 1 0.7 12.9 9.03 1.8 16.254 1.3 21.1302
2 0.7 1.5 12.9 13.545 1.8 24.381 1.45 35.35245
3 0.3 0.5 12.9 1.935 1.8 3.483 0.9 3.1347
4 1.3 2.8 12.9 46.956 1.8 84.5208 1.15 97.19892
Jumlah 128.6388 156.81627
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Beban kendaraan yang berupa beban lajur D terdiri dari beban terbagi rata (BTR)
dan beban garis terpusat (BGT).
BTR memiliki nilai q (kPa) yang besarnya tergantung pada panjang total L yang
dibebani lalu lintas atau dinyatakan dengan rumus sebagai berikut:
q = 9 kPa untuk L ≤ 30 m
15
q = 9 𝑥 (0.5 + ) kPa untuk L > 30 m
𝐿
Jadi untuk jembatan dengan
L = 18 m , maka :
q = 9 kPa
untuk 50 m < L
DLA = 0.4 − (0.0025 𝑥 (𝐿 − 50)) < 90 m
WTD = 1236.8 kN
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
e. Beban jalur D
PTD = 0.5 𝑥 𝑊𝑇𝐷
= 618.4 kN
= 61.84 ton
Ket :
A = luas bidang trotoar
yang dibebani pejalan kaki
(m2)
𝐿
A = 𝑏𝑥 𝑥𝑛
2
= 18 m2
Sehingga q =5 − (0.033 𝑥 (𝐴 − 10))kPa
= 4.736 kPa
Jadi, beban
akibat pejalan
kaki adalah
PTP = (𝐴 𝑥 𝑞)
= 85.248 kN
= 8.5248 ton
2. Beban horizontal
a. Beban rem
Pengaruh rem dan percepatan lalu lintas harus dipertimbangkan sebagai gaya memanjang. Gaya
ini tidak tergantung pada lebar jembatan
Dimana panjang jembatan bentang pinggir
(L) adalah L = 18 m
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Gaya rem
Panjang bentang (m) (kN)
L ≤ 80 250
80 <L< 180 2.5 L + 50
L ≥ 180 500
b. Beban angin
Gaya angin
Tew = 0.0006 𝑥 𝐶𝑤 𝑥 𝑉𝑤 2 𝑥 𝐴𝑏
= 32.6592 kN
= 3.26592 ton
FAKULTAS VOKASI
= 1.874693095 m
d. Beban Gempa
faktor kepentingan I = 1
Kh = (𝐶 𝑥 𝑆)
Teq = (𝐾ℎ 𝑥 𝐼 𝑥 𝑊)
Beban gempa akibat bangunan atas
Teq1 = 50.973 ton
Beban gempa akibat berat sendiri
abutment
Teq2 = 48.5298 ton
Beban gempa akibat tekanan tanah
dinamis
Teq3 = 47.0044 ton
Menurut PPPJJR 1987, gaya gesekan pada perletakan adalah 5% dikalikan total beban
mati struktur atas (DL) yang membebani abutment. Beban tersebut yaitu:
(5% 𝑥 𝐷𝐿)
F =
FB = (5% 𝑥 (𝑀𝐴 + 𝑀𝑆))
MA = 23.94 ton
MS = 269.61 ton
FB = 14.6775 ton
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
FAKULTAS VOKASI
FAKULTAS VOKASI
FAKULTAS VOKASI
Jarak terhadap
Gaya O Momen
No Beban Bagian V H x y Mv Mh
(ton.m (ton.m
(ton) (ton) (m) (m) ) )
269.6 0.0863 23.268
1 MS Abutment 1 03828 375
283.1 1557.5
2 MS Bangunan atas 825 5.5 0375
Tanah
timbunan di
belakang 128.6 1.2190 156.81
3 MS abutment 388 43321 627
Beban mati
4 MA tambahan 23.94 5.5 131.67
Tekanan tanah 261.13 1.8746 489.54
5 TA aktif 53128 93095 85676
6 TD Beban lajur D 61.84 5.5 340.12
Beban pejalan 8.524 46.886
7 TP kaki 8 5.5 4
8 TB Gaya rem 25 6 150
9 ET Suhu
10 EW Beban angin
Beban gempa
11 EQ bangunan atas
Beban gempa
12 EQ abutment
Beban gempa
tekanan tanah
13 EQ aktif
Gesekan pada 14.677
14 FB perletakan 5 6 88.065
775.7 300.81 2256.2 727.61
Total 361 28128 64795 35676
969.6 376.01 2820.3 909.51
125% 70125 60159 30994 69595
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
FAKULTAS VOKASI
Kombinasi
5 MS + MA + EQ
Jarak
Gaya terhadap O Momen
V H x y Mv Mh
No Beban Bagian
(
m
(ton) (ton) (m) ) (ton.m) (ton.m)
0.0863 23.268
1 MS Abutment 269.61 03828 375
283.18 1557.5
2 MS Bangunan atas 25 5.5 0375
Tanah timbunan di
belakang 128.63 1.2190 156.81
3 MS abutment 88 43321 627
Beban mati
4 MA tambahan 23.94 5.5 131.67
Tekanan tanah
5 TA aktif
6 TD Beban lajur D
Beban pejalan
7 TP kaki
8 TB Gaya rem
9 ET Suhu
10 EW Beban angin
Beban gempa 5. 280.35
11 EQ bangunan atas 50.973 5 0675
Beban gempa 1. 58.235
12 EQ abutment 48.530 2 76
Beban gempa
tekanan tanah 1. 70.506
13 EQ aktif 47.004 5 53444
Gesekan pada
14 FB perletakan
705.37 146.50 1869.2 409.09
Total 13 70063 58395 29694
1058.0 219.76 2803.8 613.63
150% 5695 05094 87593 94542
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
∑V = 1086.03054 ton
∑H = 421.1379379 ton
∑Mv = 3158.770713 ton.m
∑Mh = 1018.658995 ton.m
D. Kontrol Abutment
Kontrol terhadap
guling
SF ≥ 2.2
∑𝑀𝑣
SF =
∑𝑀ℎ
SF = 3.10
SF ≥ 2.2 (OK)
3.10 > 2.2 (OK)
Kontrol terhadap
geser
SF ≥ 1.1
𝐶 𝑥 𝐵𝑥 𝑥 𝐵𝑦 + 𝑉 𝑥 tan 𝜃 𝑥 (1 + 𝑘)
SF =
∑𝐻
SF = 1.671
SF ≥ 1.1 (OK)
1.671 > 1.100 (OK)
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
BAB XII
PERENCANAAN TIANG PANCANG
Diketahui
Panjang Tiang = 18 m
Diameter Tiang = 0.6 m
Φ = 14.9 ``
C = 0.18
Ɣ = 1.8 ton/m3
1 + tan²
Kp = Φ
= 1.071
Koefisien
Daya Dukung
Tanah
Terzaghi
Φ° Nc Nq Nɤ
0 5,7 1 0
5 7,3 1,6 0,5
10 9,6 2,5 1,2
15 12,9 4,4 2,5
20 17,7 7,4 5
25 25,1 12,4 9,7
30 37,2 22,5 19,7
34 52,6 36,5 35
35 57,8 41,4 42,4
40 95,7 81,3 100,4
48 258,3 287,9 780,1
50 347,5 415,1 1153,2
FAKULTAS VOKASI
Perhitungan Tiang
Pancang
Daya Dukung Tiang
Pancang
Daya Dukung Satu Tiang
Pancang
P 1 tiang = P pb + P fb + P ap
A1
tiang = 1/4 x π x d2
= 1/4 x 3.14 x 0.62
= 0.2826 m2
P fb = 1/3 x σ x A tiang
= 1/3 x 178.7218 x 0.2826
= 13.67157871 ton
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
N = 1/2 x Df2 x Ɣ x Kp
= 312.3036 ton
P fp = 1/3 x K x N x tanΦ
= 104.3705389 ton
A penampang tiang = 2 x π x B x Df
2 x 3.14 x 0.6 x
= 18
= 67.85840132 m2
P ap = 1/3 x C x A
= 4.071504079 ton
P 1 tiang = P pb + P fp + P ap
= 122.1136217 ton
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Daya dukung 1 pondasi tiang pancang adalah 122.114 ton, sehingga dapat direncanakan
jumlah tiang pancang yang mampu menahan abutment. Gaya vertikal yang menentukan
adalah gaya vertikal yang paling besar dari kombinasi, yaitu pada kombinasi 4.
P max = V x 140 %
= 1184.6 ton x 140 %
= 1658.44 ton
Berat sendiri
tiang = (1/4 x π x D2) x Df x 2.5
= (1/4 x 3.14 x 0.620 x 18 x 2.5
= 12.72345025
∑V = ( n x BT ) + P max
= ( n x 12.7170 ) +1628.998
∑V ≤ P 1 tiang x n
( n x 12.7170
) + 1628.998 ≤ 134.4612 x n
1658.44 ≥ 121.7442 x n
n ≥ 13.62233273
1/3 x 178.7218 x
P fb = 20.16
= 1201.01 ton
b. Daya dukung akibat gesekan pada tiang
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
P fp = 1/3 x K x N x tanΦ
1/3 x 26 x 284.3683 x
= tan 17.89
= 796.0417 ton
c. Kontrol
P
Kelompok
∑V ≤ Tiang
1761.626 ≤ 1953.817948
FAKULTAS VOKASI
Diket :
beban hidup
Jembatan adalah kelas ₌ 100% BMS
Bentang jembatan balok pratekan (L1) ₌ 15 m
Bentang jembatan rangka batang (L2)
• nxλ ₌ 7 x 5 m ₌ 35 m
Lebar ruang bebas (B1) ₌ 7 m
Tinggi ruang bebas (H1) ₌ 3,8 m
Tinggi balok (d1) dan rangka (d2):
• d1 ₌ 1/8 x L2 ₌ 5,000 m
₌
Muka tanah asal ₌ ±0,00 m
Muka Air Banjir Tertinggi (MAT) ₌ -3 m
Tinggi bebas (TB) ₌ 1,5 m
BJ 44 : fu ₌ 440 Mpa ₌ 4400 kg/cm²
fy ₌ 280 Mpa ₌ 2800 kg/cm²
Mutu beton : fy ₌ 320 Mpa ₌ 3200 kg/cm²
fc' ₌ 35 Mpa ₌ 350 kg/cm²
Zona gempa ₌ 6
Kekuatan angin/ letak jembatan ₌ ≥ 5 km dari pantai
FAKULTAS VOKASI
BAB XIV
PERENCANAAN PELAT LANTAI
b1 = lx = 1.75 m
Pelat lantai non komposit, sehingga S = b1
* dianggap pelat 1 arah (tertumpu menerus pada balok memanjang)
ly *
≥ 2
lx
ly 5
₌ ₌ 2,8571 OK
lx 1,75
≥ 100 + 40 . 1,47
≥ 159 mm
Maka, dipakai d3 = 200 mm ₌ 20 cm
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
14.1.2 Pembebanan
12.1.2.1 Beban Mati
Beban sendiri pelat ₌ d3 x γbeton x KuMS
₌ 0,2 x 24 x 1,3 ₌ 6,24 kNm
Beban aspal ₌ d4 x γaspal x LF
₌ 0,05 x 22 x 1,3 ₌ 1,43 kNm +
qMU ₌ 7,67 kNm
12.1.2.2 Beban Hidup
Beban hidup "T" diperhitungkan sebesar 100 kN (beban roda truk) yang dikalikan dengan
KuTT dan tambahan faktor kejut (DLA) sebesar 0,3.
FAKULTAS VOKASI
600
ρb ₌ 0,85 x β1 x fc' → (SK SNI 3.1.4-3)
fy 600 + fy
dx ₌ h - d' - dt - 1/2Ø
₌ 200 40 14 5
₌ 141 mm ₌ 14,1 cm
Mu 44713410,3
Rn ₌ ₌ ₌ 2,811 N/mm² (Mpa)
φ . b . dx² 15904800
fy 320
m ₌ ₌ ₌ 10,8
0,85 x fc' 29,75
1 2 m Rn
ρ perlu = - 1 -
1
m fy
1 2 10,76 2,81
₌ - 1 - ₌ 0,0092
1
10,8 320
FAKULTAS VOKASI
• Keliling Kritis
U= 2 x (bo+d3+do+d3)
₌ 220 cm
bo
bc = ₌ 1,75
do
₌ + 2 f'c U dx
Kemampuan geser nominal 1 x
beton (Vc) bc 6
FAKULTAS VOKASI
λ ₌ 5 m
FAKULTAS VOKASI
MD = 1/8 qMU λ 2
2
= 0,125 14,70 5
= 45,95 kN m
= 468351,81 Kg cm
ML2 = Tu 1/4 λ
= 260 0,25 5
= 325 kNm
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Pelat Badan :
h 488
λ ₌ ₌ ₌ 44,4
tw 11
1680 1680
λp ₌ ₌ ₌ 100,40
√ fy √240
λ < λp → Penampang Kompak OK
Karena Penampang Kompak, maka Mn = Mp
Mp ₌ fy x Zx
₌ 2800 x 2910 ₌ 8148000 kgcm
Mu = MD + MT
= 468351,81 + 3781297,783
= 4249649,59 kgcm
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
φMp ≥ Mu
→ 733,32 kNm ≥ 424,96 kNm OK
FAKULTAS VOKASI
7 m kerb
0,6m
A
B ₌ 9,22 m
Direncanakan Profil
WF : 700 x 300 x 16 x 28
A ₌ 273,60 cm2
w ₌ 215 Kg/m = 2,150 kN/m
Zx ₌ 8400 cm3 Baja BJ 44
Zy ₌ 853 cm3 fy = 2800 Kg/cm2
Ix ₌ 237000 cm4 fu = 4400 Kg/cm2
Iy ₌ 12900 cm 4 E= 2000000 Kg/cm2
ix ₌ 29,4 cm
iy ₌ 6,88 cm
r ₌ 28 mm
tf ₌ 28 mm
h ₌ 700 mm
• Sebelum Komposit
Beban
Mati
Balok memanjang ₌ ( W x λ / b1 ) x LF
₌ 1,280 5 ./1,5 x 1,1 ₌ 4,02 kN/m
berat profil
Balok melintang ₌ x LF
₌ 2,150 x 1,1 ₌ 2,37 kN/m
Pelat
beton ₌ d3 x γbeton x λ x LF
₌ 0,2 24 5 1,3 ₌ 31,2 kN/m
0,5 kN/m x
Bekisting (asumsi) ₌ LF
₌ 0,5 x 1,4 ₌ 0,7 kN/m +
qD1 ₌ 38,29 kN/m
2
MqD1 = 1/8 qD1 B
2
= 0,125 38,29 9,22
= 406,84868 kNm
= 4068486,844 kgcm
FAKULTAS VOKASI
• Setelah Komposit
Beban
Aspal ₌ d4 x γaspal x λ x LF
₌ 0,05 22 5 1,3 ₌ 7,15 kN/m
Berat
Kerb ₌ dk x γbeton x λ x LF
₌ 0,5 24 5 1,3 ₌ 78 kN/m +
qD2 ₌ 85,2 kN/m
• Σ MB ₌ 0
9,22 Ra ₌ 78 0,6 8,62 + 7,15 7 4,4 + 78 0,3 0,6
9,22 Ra ₌ 403,4 + 220,2 + 14,04
9,22 Ra ₌ 637,68
Ra ₌ 69,162 kN
₌ 97,20 kNm
FAKULTAS VOKASI
• Σ MB ₌ 0
9,22 Va ₌ 213,5 7 4,61 + 106,7 -0,5 8,32 + ####
-
9,22 Va ₌ 6889,0 + -444,04 + 48,03
9,22 Va ₌ 6396,93
Va ₌ 693,81 kN
A 1,75 m B 1,75 m
T T T T
2,36 2,36
1
B= 9,22 m
• Σ MB ₌ 0
9,22 Va ₌ Tu 6,86 + 5,11 + 4,11 + 2,36
₌ 1682,20 kNm
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
A B 1,47 m
T T
3,88 3,875
B= 9,22 m
• Σ MB ₌ 0
9,22 Va ₌ Tu 5,345 + 3,875
₌ 1007,50 kNm
Kontrol Geser
Gaya geser maksimum terjadi jika UDL + KEL tidak simetris.
100% D
A
4,5 m B 50% D
1,5
0 1 B= 9,22 m 1 0
• Untuk UDL
Σ MB ₌ 0
9,22 Va ₌ 90 4,5 4,75 + 45 1,5 1,75
FAKULTAS VOKASI
170 170
λp ₌ ₌ ₌ 10,16
√ fy √240
λ < λp → Penampang Kompak OK
Pelat Badan :
h 700
λ ₌ ₌ ₌ 43,75
tw 16
1680 1680
λp ₌ ₌ ₌ 100,40
√ fy √240
λ < λp → Penampang Kompak OK
Lp ₌ 1,76 iy E
fy
2000000
₌ 1,76 6,88
2800
₌ 323,621 cm
Bentang
Lb < Lp → Pendek
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Mu = MqD1 + Mc
= 406,85 + 2078
= 2484,54 kNm
φMn ≥ Mu
→ 3175,2 kNm ≥ 2484,54 kNm OK
FAKULTAS VOKASI
Mencari "c" :
c1 ₌
As x fy ₌ 274 x 2800 ₌ 766080 kg
0,85 x f'c x
c2 ₌ Ac ₌ 0,85 350 4610 ₌ 1371475 kg
N
c3 ₌ Σ Qn → untuk komposit penuh c3 tidakmenentukan.
n-1
Maka, c diambil yang tekecil yaitu c1 ₌ 766080 kg
c 766080
a ₌ ₌ ₌ 11,17 cm
0,85 f'c beff 0,85 350 231
tb a c
d1
d3
garis netral
tb ₌ 20 cm
a ₌ 11,171622 cm
FAKULTAS VOKASI
f° ₌ 5 x qL1.B4
384 E.Ix
₌ 5 x 106,74 x 922 ⁴
384 2000000 x 237000
₌ 2,12 cm
Untuk jarak perhitungan shear connector (BMS pasal 7.6.8.3) tidak boleh melebihi nilai sebagai berikut :
• 600 mm
• 2 x tebal lantai
• 4 x tebal shear connector
Tinggi minimum dari paku shear connector adalah 75 mm dan jarak antara paku shear connector dengan ujung flens gelagar t
boleh kurang dari 25 mm. Untuk diameter paku shear connector tidak boleh melebihi :
• 1,5 x tebal plat flens bila plat memikul tegangan tarik.
• 2,0 x tebal plat flens bila tidak terdapat tegangan tarik.
Digunakan shear connector jenis paku/ stud dengan data-data sebagai berikut :
• Diameter ₌ 22 mm < 1,5 x 28 ₌ 42mm m
• Asc ₌ 380,132 mm²
• Tinggi total ₌ 100 mm
• Jarak melintang antar stud ₌ 150 mm
• Kuat beton (fc') ₌ 35 Mpa
→ σc ₌ 0,4 x fc' ₌ 0,4 35 ₌ 14Mpa M
• Mutu baja stud (fu) ₌ 410 Mpa
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
150 mm
100 mm
₌ 0,5
Qn 0,5 Asc fc' Ec
₌ 0,5 380 35 28519,03 0,5
₌ 189891,8272 N
Asc x fu = 380,13239 x 410 ₌ 155854,2799 N
Qn ≤ Asc x fu → 189891,8272 N ≤ 155854,2799 N OK
Vh ₌ c ₌ 766080 kg ₌ 7660800 N
FAKULTAS VOKASI
Vu 94115,7
n = = = 4,3632 → 5 buah
Vd 21570,57
Pu ≤ n Vd
94115,7 ≤ 5 21570,57
94115,7 < 107852,85 OK
Sambungan siku pada balok melintang (1 bidang geser)
• Gaya geser max. : Vu = 94115,72 kg
• Profil : WF 700 x 300 x 16 x
• Rencana :
→ Baut ØM22 = 2,2 cm → Tb = 27270
2
Ab = 18,39 cm
→ Pelat Penyambung : t = 2 cm
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Vd = Ø Vh = 10785,285 kg
Pu ≤ n Vd
94115,7 ≤ 9 10785,285
94115,7 < 97067,565 OK
Kontrol Pelat Siku
Dipakai : L 50 x 50 x 5
Ada 2 siku :
Ø Pn = 2 27806 ≥ Vu
= 55611 kg ≥ 94115,72 kg OK
Balok
memanjang = WF 500 x 300 x 11 x 18
Profil L : 50 x 50 x 5
FAKULTAS VOKASI
d2
Ab = 30% λ + 6 λ
7
2
3,8
= 30% 7 5 + 6 5 = 37 m²
2
TEW
1 ₌ 0,0006 Cw Vw² Ab
3 10,6
₌ 0,0006 1,2 20 ² 7 ₌ 7 kN/m
Gaya Nominal Ultimit pada Kendaraan Sepanjang Jembatan
Bekerja pada LK --> hanya dipikul oleh ikatan angin bawah sebagai beban merata
sepanjang jembatan.
TEW2 ₌ 0,0012 Cw Vw²
₌ 0,0012 1,2 20 ² ₌ 0,576 kN/m
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Reaksi Perletakan :
RA = 3 Wb 8,6 a = 63 °
sin
= 3 4,404 7 a = 0,9
cos
= 13,213 kN a a = 0,5
= 1348,268 kg 5
Reaksi Perletakan :
RC = 3 Wa 7,2 a = 57
sin
= 3 1,78 3,9 a = 0,8
cos
= 5,34 kN a a = 0,5
= 533,520 kg 6
Potongan I - I
ΣVo = 0
sin
0 = c1 sin a c2 a + RC Wa/2
0 = c1 0,84 c2 0,8 + 5,34 0,9
-
4,45 = c1 0,84 c2 0,8 ……………..persamaan 1
`
ΣHo = 0
cos
0 = c1 cos a c2 a
0 = c1 0,54 c2 0,5
c1 = (-) c2 ……………..persamaan 2
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Syarat Kelangsingan
Lk → Lk = 2 ² + 6 ² = 6,309 m
< 300
imin = 630,9 cm
Lk 630,9
imin = = = 2,1 → imin > 2,10 cm
300 300
Perencanaan Profil
Direncanakan Profil L : 70 x 70 x 7
A ₌ 9,40 cm2 fy ₌ 280 Mpa ₌ 2800 kg/cm²
Beban tarik
w ₌ 7,38 Kg/m Pu → c1
Ix ₌ Iy ₌ 42 cm4 ₌ 265,06 kg
ix ₌ iy ₌ 2,12 cm Ø baut ₌ 16 mm
b ₌ 70 mm Ø lubang ₌ 16 + 1,6
d ₌ 7 mm ₌ 17,6 mm
e ₌ 1,97 cm Tb ₌ 9500
Kontrol Kelangsingan
Lk 630,89
λmax = = = 298 < 300 OK
iy 2,12
Kontrol Kekuatan Batang Tarik
Batas
• Leleh
Pu ₌ Ø x fy x Ag
₌ 0,9 x 2800 x 9,40
₌ 23688 kg > 265,06 kg OK
Batas
• Putus
An = Ag - 1 dbaut tf
FAKULTAS VOKASI
Vd = Ø Vh = 3757,25 kg
Pu ≤ n Vd
265,1 ≤ 2 3757,25
265,1 < 7514,5 OK
Kontrol Pelat Siku L 70 70 7
Luas Geser = Lmv tL
n
Anv = ( L - n d1 ) tL = 1,5
1,6
= 7 - 1,5 0,7 4
2
= 3,22 cm
Kuat rencana
Ø Pn = Ø 0,6 fu Anv 4 6
= 0,75 0,6 4400 3,2
= 6376 kg
Ø Pn = 6376 kg ≥ Pu = 265,06 kg OK
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Rc G C
d1 = 5 m Ra = Wa
Sin
d1 b1 a = 0,84 Rc = Wb
B = 9,22 m
E dipikul langsung HE (Perletakan)
Ra E A
Ra
A dipikul HE = Rc = 177,84
2 2
VE VA = 88,9 kg
B HA = Rc = 177,84
2 2
d2 = 88,9 kg
d1 = Sin = 5,96 m
a
• ∑ VE = 0 → VE = - VA = - 115 kg
• MG = MC = HA x d1 = 88,9 x 5,96
= 530,12472 kgm
FAKULTAS VOKASI
Kontrol Kolom
Kontrol Penampang
Pelat Sayap
bf 150
λ ₌ ₌ ₌ 7,5
2tf 20
170 170
λp ₌ ₌ ₌ 10,16
√ fy √240
Penampan
λ λp
< →
g
Pelat Badan Kompak
h 152 Karena penampang kompak, maka
λ ₌ ₌ ₌ 21,7 Mn
₌
tw 7 x Zx x fy
24
₌
1680 1680 0 x 2800
λp ₌ ₌ ₌ 100,40
kgc
₌
√ fy √240 672000 m
Lk 738
λx ₌ ₌ ₌ 115
ix 6
172,
₌
172, λy = λ 1
λy ₌ Lk ₌ ₌ 1
645
iy 4
FAKULTAS VOKASI
fy 2800 kg/cm
fcr ₌ ₌ ₌ 533 2
ω 5,26
₌ O
→ фPn > Pu 18171,057 > 177,84 kg K
Kontrol Tekan-Lentur
→ Pu 177,84
₌ ₌ 0,01 < 0,2
фPn 18171,06
dipakai rumus interaksi 2
Kontrol Balok
Ncrbx = π2 E A = 9,86 2000000 40,1 = 59405,49 kg
λx2 13324,17
Ncrby = π2 E A = 9,86 2000000 40,1 = 26722,14 kg
λy2 29620,70
Mu
x = ςbx x Mntx
M1 530,12
Cm = 0,6 - 0,4 = 0,6 - 0,4 = 0,2
M2 530,12
Cmx 0,2
ςbx = = = 0,2
Nu 177,84
1 1
- -
Ncrbx 59405,49
Rumus interaksi 2
→ Pu Mux ≤ 1,0
2.фP +
n фMnx
177,84 530,12 O
₌ +
604800
= 0,01 ≤ 1,0
36342,11 K
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Bridge Design Code pasal 8.3 mengatur persyaratan mengenai perletakan elastomer. Sifat dari perletakan
elastomer yaitu mampu memikul translasi dan rotasi melalaui deformasi elastis.
Perletakan harus dipasang kebelakang dari tepi permukaan tumpuan sebesar jarak minimum 25 mm
untuk mengijinkan pelebaran elastomer dibawah beban.
Bila perletakkan mengalami simpangan geser dan/ atau rotasi secara bersamaan dalam 2 arah, perencana
harus mengeahui bahwa perletakkan sirkuler umumnya akan lebih sesuai dibanding perletakkan persegi.
Pembebanan
Beban Mati
- Aspal = d4 Laspal Baspal γaspal
= 0,05 35 7,5 22
= 288,8 kN = 28875 kg
FAKULTAS VOKASI
Beban Angin
- Beban Angin …dari perhitungan perletakan rangka utama - ikatan angin
Wa1
Wangin = 3 x Wb
y1 = 3 x 440
A B = 1321 kg
VB
B
= 9,22 m
Beban Gempa
Koefisien geser dasar ' C
Dimensi Pilar taksiran
: 1 x 10 x 11
FAKULTAS VOKASI
3
I2 = 60% 1/13 h b
3
= 60% 0,083 1 10 = 50 m4
dimana :
T = waktu getar arah memanjang (dalam detik)
g = percepatan graviatsi (m/dt2)
WTP = berat total nominal bangunan atas termasuk beban mati ditambah
1/2 berat pilar (kN)
Kp = kekakuan gabungan sebagai gaya horisontal yang diperlukan untuk
menimbulkan satu-satuan lendutan pada bagian atas (kN/m)
FAKULTAS VOKASI
Faktor kepentingan I
(Berdasarkan BMS pasal 2.4.7.3 tabel 2.13 - on page 2-50)
Digunakan I = 1,2 yaitu : jembatan memuat lebih dari 2000 kendaraan/hari,
jembatan pada jalan raya utama atau arteri, dan jembatan
dimana tidak ada rute alternatif.
TE
F(x)Q = 0,5 Q
FAKULTAS VOKASI
1/2
Vmax = 1/4 Wd + 1/4 WUDL + 1/2 WKEL + VB
= 14728,53 + 78796,00054 + 39398,00027 + 0
= 132922,53 kg
2. Kombinasi beban horizontal terbesar arah memanjang yaitu:
Ha = Pgempa longitudinal
= F(x)Q = 4948,79 kg = 48498,1 N
FAKULTAS VOKASI
a = 400 mm
Pelat Baja
t = 24 mm
Elastomer
Ha
b = 600 mm
Hb
Kontrol Elastomer
Faktor Bentuk (Berdasarkan BMS pasal 8.3.5)
Ar
S =
P te
Persyaratan
Perencanaan (Berdasarkan BMS pasal 8.3.6)
• Regangan Geser tekan (εsc)
Ha t
δa =
Ar G
Hb t
δb =
Ar G
FAKULTAS VOKASI
Vmax
εc =
3 Aeff G 1 + 2 S 2
218091,68 0,00
= 2
= 2
3 2,E+05 0,9 1 + 2 9,57
9,5 0,00
Maka, εsc = 6 S ec = 6 7 2
= 0,12
* Untuk membatasi distorsi tangensial dan agar ujung perletakan menggelinding seminimum
mungkin atas kecenderungan pelat baja untuk melentur, syarat yang harus dipenuhi adalah
pasal (8.3.6.3) : nilai regangan geser maksimum ijin :
Aef
→ f ≥ 0,9 Ar
212855,85 ≥ 0,9 220400
212855,85 > 198360,00 ..OK!
* Syarat untuk menjamin bahwa regangan geser total yang berkembang tidak berlebihan
berdasarkan pasal 8.3.6.1 adalah:
DEPARTEMEN TEKNIK INFRASTRUKTUR SIPIL
FAKULTAS VOKASI
Syarat 1 :
ts ≥ te = 3
Jadi yang menentukan
3 ≥ 3 adalah ts = 3 mm
3 Vmax t1 3 218091,68 12
ts ≥ = = 0,127
Ar fy 220400 280
→ 3 ≥ 0,127 ..OK!
FAKULTAS VOKASI
LAMPIRAN