Anda di halaman 1dari 7

Busana Kejawen (Jangkep) ing Surakarta Ngrembag bab busana kejawen ing Surakarta

 punika boten saged oncat saking budaya


budaya jawi. Sabab busana kejawen makaten kalebet
"Pangipun Budaya Jawi". ene budaya jawi ing ngriki! tegesipun budaya jawi ingkang
sumberipun saking Keraton Surakarta adiningrat inggi# punika busana kejawen ingkang
dumugi sapriki ad#akan sami dipun wuningani. $et#anipun manawi wonten tiyang gad#a#
damel mantu umpamanipun! dipun tema#a itawi mboten dipun tema#a! ngertos utawi mboten
ngertos nyatanipun sa%emper kaliyan busana tatanan ing Keraton Surakatra adiningrat.
&engga# busana tatanan Keraton Surakarta adiningrat punika sakawit ing jaman Juneneng
alem 'ngkang Sinoe#oen Kanjeng Soesoe#oenan Paku Buwana Kaping ''' rikala
#amarengaken Pangeran &angkubumi (Bapa Paman piyambak 'SKS PB ''') utawi rayi
alem 'ngkang Sinoe#oen Kanjeng Seosoe#oenan Pakoe Buwono Kaping '' kagem
#angrenggani Keraton Ngayojakarta (Perjanjian iyanti warsa *+,,) Busana lami ingkang
kalebet tetilaran saking &ajapa#it lan emak Bintara Kanjeng Pangeran &angkubumi (B ')
kagem ing Ngayojakarta kados ingkang sami dipun uningani ngantos dumugi! salajengipun
lumampa#ipun pamarinta# wonten ewa#-ewa#an sawetawis ing jaman 'SKS PB '
kalajengaken ewa#-ewa#an mali# ing jaman 'SKS PB  tuwin PB '. ene ingkang bad#e
kaand#araken ing ngand#ap punika busana jawi ing jaman 'ngkang Sinoe#oen Paku Boewono
Kaping '' sawargi ngantos punika. Busana kejawen ing Surakarta sakpunika! kados wonten
ing Keraton Surakarta tumrap kakung wonten kali# inggi# punika/ Busana Jawi Jangkep
(0geman warni $emeng) Busana Jawi Jangkep Padintenan (Saugeran boten $emeng) Busana
Jawi saking Nginggil mangand#ap antawisipun / 1d#eng (Blangkon! d#estar) Kulambi
(2asukan krowok wingking) Setagen (paningset) Sabuk (paningset) 3pek - 4imang - 5erep
Sinjang (nyamping) Keris ( #uwung! 6angkingan)
6angkingan) $enela utawi selop (namung kagem
sanjawining Keraton)

7'58S87' B1S0N0 P2'0 J06


J060
0

 Busana adat Jawa biasa disebut dengan busana kejawen mempunyai perlambang tertentu bagi
orang Jawa. Busana Jawa penu# dengan piwulang sinand#i (ajaran tersamar) kaya akan ajaran
Jawa. alam busana Jawa ini tersembunyi ajaran untuk melakukan segala sesuatu di dunia ini
secara#armoni yang berkaitan dengan akti9itas se#ari-#ari! baik dalam #ubungannya dengan
sesama manusia! diri sendiri maupun 4u#an
4u#an :ang
:ang &a#a Kuasa Pencipta segalanya. Pakaian
adat yang dikenakan pada bagian kepala adala#! seperti iket! ud#eng ibagian tubu# ada
rasukan (baju)/ jarik sabuk! epek! timang ibagian belakang tubu# yakni keris ikenakan
dibagian bawa# atau bagian kaki yaitu canela. busana pria jawa Penutup Kepala 1ntuk bagian
kepala biasanya orang Jawa kuna (tradisional) mengenakan iket yaitu ikat kepala yang
dibentuk sedemikian rupa se#ingga menjadi penutup kepala. $ara mengenakan iket #arus
kenceng (kuat) supaya ikatan tidak muda# terlepas. &akna iket dimaksudkan manusia
seyogyanya mempunyai pemikiran yang kenceng! tidak muda# terombang-ambing #anya
karena situasi atau orang lain tanpa pertimbangan yang matang. ampir sama penggunaannya
yaitu ud#eng juga! dikenakan di bagian kepala dengan cara mengenakan seperti mengenakan
sebua# topi. Jika suda# dikenakan di atas kepala! iket dan ud#eng sulit dibedakan karena ujud
dan ;ungsinya sama. 1d#eng dari kata kerja &ud#eng atau mengerti dengan jelas! ;a#am.
Blangkon Jogja Blangkon Solo &aksudnya agar manusia mempunyai pemikiran yang kuku#!
mengerti dan mema#ami tujuan #idup dan ke#idupan atau sangkan paraning dumadi. Selain
itu ud#eng juga mempunyai arti ba#wa manusia se#arusnya mempunyai ketrampilan dapat
menjalankan pekerjaannya dengan dasar pengeta#uan yang mantap atau mud#eng. engan
kata lain #endakla# manusia mempunyai ketrampilan yang pro;esional. B3SK0P
50N1N B3SK0P 04 04350 Beskap Sikepan Busana Busana kejawen seperti beskap
selalu dilengkapi dengan / Benik (kancing baju) disebela# kiri dan kanan. 5ambang yang
tersirat dalam benik itu adala# agar orang (jawa) dalam melakukan semua tindakannya
apapun selalu diniknik! diper#itungkan dengan cermat. 0papun yang akan dilakukan
#endakla# jangan sampai merugikan orang lain! dapat! menjaga antara kepentingan pribadi
dan kepentingan umum. Sabuk (ikat pinggang) dikenakan dengan cara dilingkarkan
(diubetkan) ke badan. 0jaran ini tersirat dari sabuk tersebut adala# ba#wa #arus bersedia
untuk tekun berkarya guna memenu#i kebutu#an #idupnya. 1ntuk itula# manusia #arus ubed
(bekerja dengan sunggu#-sunggu#) dan jangan sampai kerjanya tidak ada #asil atau buk
(impas<tidak ada keuntungan). Kata sabuk berarti usa#akanla# agar segala yang dilakukan
tidak ngebukne. Jadi #arus ubed atau gigi#. 3pek bagi orang jawa mengandung arti ba#wa
untuk dapat bekerja dengan baik! #arus epek (apek! golek! mencari) pengeta#uan yang
 berguna. Selama menempu# ilmu upayakan untuk tekun! teliti dan cermat se#ingga dapat
mema#ami dengan jelas. 4imang bermakna ba#wa apabila ilmu yang didapat #arus dipa#ami
dengan jelas atau gamblang! tidak akan ada rasa samang (k#awatir) samang asal dari kata
timang. 4imang dan 5erep Jarik atau sinjang merupakan kain yang dikenakan untuk menutup
tubu# dari pinggang sampai mata kaki. Jarik bermakna aja gampangserik (jangan muda# iri
ter#adap orang lain). &enanggapi setiap masala# #arus #ati-#ati! tidak grusa-grusu
(emosional). 6iru Jarik atau kain dikenakan selalu dengan cara mewiru (meripel) pinggiran
yang 9ertikal atau sisi saja sedemikian rupa. 6iru atau wiron (rimple) diperole# dengan cara
melipat-lipat (mewiru). 'ni mengandung pengertian ba#wa jarik tidak bisa lepas dari wiru!
dimaksudkanwiwiren aja nganti kleru! kerjakan segala #al jangan sampai keliru agar bisa
menumbu#kan suasana yang menyenangkan dan #armonis. Bebed adala# kain (jarik) yang
dikenakan ole# laki-laki seperti #al nya pada perempuan! bebed artinya manusia #arus ubed!
rajin bekerja! ber#ati-#ati ter#adap segala #al yang dilakukan dan tumindak nggubed ing rina
wengi (bekerja sepanjang #ari) $anela $anela mempunyai arti $ant#elna jroning nala
(pegangla# kuat dalam #atimu) canela sama artinya $ripu! Selop! atau sandal. $anela selalu
dikenakan di kaki! artinya dalam menyemba# kepada 4u#an :ang &a#a Kuasa! #endakla#
dari la#ir sampai batin sujud atau manemba# di kaki-N:0. alam #ati #anyala# sumele#
(pasra#) kepada kekuasaan 4u#an :ang &a#a 3sa. $uriga lan warangka $uriga atau keris
 berujud wila#an! bila#an dan terdapat di dalam warangka atau wada#nya. $uriga dikenakan di
 bagian belakang badan. Keris ini mempunyai pralambang ba#wa keris sekaligus warangka
sebagaimana manusia sebagai ciptaan dan penciptanya :atu 0lla# :ang &a#a Kuasa!
manunggaling kawula usti. Karena diletakkan di bagian belakang tubu#! keris mempunyai
arti ba#wa dalam menyemba# 4u#an :ang &a#a Kuasa #endakla# manusia bisa untuk
ngungkurake god#aning setan yaitu menjau#kan godaan setan yang se nantiasa mengganggu
manusia ketika manusia akan bertindak kebaikan. emikianla# ;iloso;i yang terkandung
dalam busana pria jawa . Semoga bisa menjadikan kita pelajaran #idup. dan menamba#
wawasan kita tentang budaya jawa yang adilu#ung ini. sumber /
#ttp/<<semarasanta.wordpress.com<! #ttp/<<kisa#bangsa.wordpress.com<!
#ttp/<<pakwoadijawa.blogspot.com<! #ttp/<<busanaadatjawa.blogspot.com< Seni Busana Jawa
 bersumber pada seni busana yang ada dikaraton ! dibedakan menjadi dua jenis! yaitu  (*) seni
 busana untuk putra dan (=) seni busana untuk putri. ari dua jenis seni busana ini
 pemba#asaannya sebagai berikut. a. Seni Busana Putra Busana putra bagi karaton Surakarta
dapat dikatakan sebagai pengagemen kejawen Surakarta atau juga disebut busana Jawi
Jangkep. Berdasarkan keperluaannya! busana Jawi Jangkep dibedakan menjadi dua yaitu /
Pakaian #arian (padintenan) warna bukan #itam Pakaian bukan #arian (sanes padintenan)
yaitu pakaian untuk upacara dan warnanya selalu #itam. &engenai busana ini 'ngkang
Sinu#un Paku Buwana ' menyatakan sebagai berikut/ Nyandang nganggo iku dadya sarana
#amengku mangusa jaba jero. &armane pantese panganggonira. 4rep pangentraping
 panganggon! cund#ukna kalawan ka#aning badanira apadene pangatira. Berbusana itu
menjadi sarana menjaga manusia luar dan dalam. Sesuai pengetrapan busana! cocokkan
dengan keadaan dan pangkat. Berdasarkan penrnyataan diatas ba#wa busana karaton
Surakarta dapat mencerminkan keadaan dan pangkat bagio yang memakainya. Sebagai conto#
 bagio 0bdi dalem yang belum berpangkat bupati sepu# tidak diperkenankan memakai
sikepan. 0dapun yang menjadi kelengkapan busana Jawi Jangkep! k#usus bagi busana laki-
laki adala# sebagai berikut / estar ('kat belangkon) dan kuluk 2asukan krowok artinya
 berlubang dibelakang sebagai tempat keris! yang jenisnya ada , macam / 0tela# / kancing
 baju ditenga# dari le#er ke bawa# Beskap / kancing baju di kanan dan kiri 4akwa / seperti
 beskap yang bagian bawa# lancip memanjang 5angen#arjan / seperti beskap tetapi di depan
seperti jas-bukak Sikepan / seperti atela# tetapi kancing baju tidak dimasukkan dan didalam
memakai rompi berwarna puti#. Sabuk / semacam setagen 3pek! timang! dan lerep / semacam
ikat pinggang Nyamping / kain 6angkingan atau keris 5ambaran suku atau selop<canela
Perlengkapan Busana Jawi Jangkep bagi kerabat karaton ada aturan yang disesuaikan dengan
kedudukan dan kepangkatan. 0dapun aturan yang dimaksud secara garis besar antara lain
sebagai berikut / *. #estar! kuluk Bagi abdi dalem jajar sampai dengan bupati d#estarnya
#arus menggunakan kuncung dan mond#olannya cekok. 0kan tetapi bagi tiya Nginggil
sampai dengan Pangeran Putra d#estarnya tidak memakai kuncung dan mond#olannya
 jebe#an. Kuluk untuk keperluan k#usus misalnya untuk 2aja dan Pengantin Karaton. =.
2asukan Krowok Bagi abdi dalem jajar sampai dengan bupati! Santana Panji dan 2iyo
 Ngand#ap busananya atela#! akan tetapi bagi santana dalem 2iyo Nginggil Pangeran 6aya#
dan Pangeran. >. Sabuk K#usus sabuk yang tergolong cind#e #anya untuk raja. ?. 3pek 1ntuk 
 para pangeran putra! pangeran sentana dan 2iyo Nginggil diperkenankan memakai sabuk
yang bermoti; untu walang berbordir! dan abdi dalem selain itu epeknya polos. ,. Nyamping
K#usus kain yang bermoti; lereng #anya bole# dipakai ole# pangeran waya# dan pangeran
 putra. Bagi abdi dalem moti; lereng tersebut tidak diperkenankan memakainya. Busana Jawi
Jangkep yang merupakan tradisi Jawa ini mencerminkan adanya suatu pandangan ba#wa/
0jining raga ana busana yang berarti @#arga diri seseorang dapat tercerminkan pada busanaA.
al yang demikian diper#atikan dalam lingkungan karaton. al ini berdasarkan pertimbangan
 ba#wa masala# busana juga termasuk dalam tatakrama. 1ntuk busana Jawa ini memiliki
 prospek yang cera#! sebab bagi masyarakat Jawa k#ususnya Surakarta! dalam kegiatan
upacara adat misalnya upacara perkawinan ada kecenderungan untuk memakai Jawa dan bagi
masyarakat ada kebanggaan untuk memakai busana itu. Keadaan yang demikian dapat
dikatakan sebagai usa#a melestarikan kebudayaan Karaton Surakarta adiningrat.
Se#ubungan dengan kelengkapan busana yang tela# disebutkan! di Kar aton Surakartaada
 beberapa model busana. &odel busana itu merupakan sebua# kostum yang menunjukkan
identitas pemakainya. 0dapun model busana yang dimaksud adala# sebagai berikut. *. $ot#an
=. $#otan Sikepan $ekak >. Sikepan $ekak ?. Prajuritan 4runo Kembang ,. Beskap .
Beskap Kembang +. 4akwa C. #otd#ot ed#ed#eran Sikepan 0geng D. 5angen#arjan
*E.Busana Pengantin Putra Basa#an. &odel-model busana tersebut dapat dijelaskan sebagai
 berikut / *. Putra $ot#an Busana ini dikenakan ole# para putra raja sebelum mereka dewasa
 pada setiap upacara Pasowanan. Busana ini tanpa baju<bagian atas. &ereka mengenakan
 pakaian batik berpola parang seperti Parangbarong! ikat pinggang lebar! gesper ikat pinggang
dan kalung ulur. =. Busana $ot#an Sikepan $ekak Busana ini dikenakan ole# para pangeran
yang memakai Sikepan berwarna puti#! rompi puti# di bagian dalam! kalung! tanpa d#estar.
Busana ini dikenakan untuk mengiringi pengantin pria. >. Pangeran Sikepan $ekak Busana ini
dikenakan ole# putra raja yang dinobatkan menjadi pangeran. Busana ini juga dikenakan
dalam upacara untuk memperingati ulang ta#un penobatan sang raja dan dalem upacara
 pernika#an para putra dan putri raja. Busana ini terdiri atas d#estar! beskap! sikepan dengan
rompi! lencana di bagian dalam! kalung ulur! pakaian batik pola parang! ikat pinggang! ikat
 pinggang lebar! gesper ikat pinggang dan boro. ?. Pangeran Prajuritan / 4runo Kembang
alam kesempatan parade serdadu Karaton! para pangeran mengenakan busana Prajuritan.
Busana ini terdiri atas kuluk! sikepan cekak dengan rompi di bagian dalamnya. Busana
 prajuritan ini dilengkapi dengan kalung ulur! ikat pinggang! kain celup! ikat pinggang lebar!
gesper ikat pinggang keris dan anggar! pantalon panjen dan cancutan. ,. Pangeran Bes kap
Kembang Busan aini dikenakan ole# para pangeran. Busana Beskap Kembang dilengkapi
dengan d#estar biru! ikat pinggang! ikat pinggang lebar! gesper ikat pinggang. Busana ini
dikenakan pada upacara Pasowanan pada malam #ari. . Putra #od#ot ed#ed#eran Sikepan
0geng #otd#ot ed#ed#eran dikenakan ole# para pangeran dalem kesempatan 7esti9al
rebeg &ulud. &ereka juga mengenakan Kuluk &at#ak! Sikepan 0geng yang disulam
dengan benang keemas-emasan! selop! keris! ikat pinggang! ikat pinggang lebar! gesper ikat
 pinggang! kalung ulur! pantalon celup dengan #od#ot 0geng ed#ed#eran. Busan aini juga
dikenakan dalam upacara-upacara pernika#an. +. Putra 5angen#arjan &enurut sejara#! busana
5angen#arjan diciptakan ole# &angkunegaran F'' ketika beliau meng#adap Sri Susu#unan
Paku Buwana ' di Pesanggra#an 5angen#arjan. Nam a5angen#arjan diberikan ole# Sri
Susu#unan Paku Buwana ' pada busana yang diciptakan ole# Sri Paduka &angkunegara.
ewasa ini busana 5angen#arjan dikenakan ole# pengantin pria selama upacara Sang-keran.
alam tradisi perkawinan Jawa! busana ini dikenakan ole# pengantin pria dan dikenal sebagai
 busana 5angen#arjan. b. Seni Busana Putri Busana Putri bagi karaton Surakarta merupakan
 busana tradisional Jawa yang mencerminkan putri karaton. 'stila# putri karaton ini
mengisyaratkan adanya makna keibuan! keanggunan! kelembutan! kesopanan! dan seje nisnya!
dan bukanla# mengisyaratkan makna yang sebaliknya. Sama #alnya dengan busana putra!
 busana putri juga disesuaikan dengan kedudukan atau kepangkatan bagi pemakainya.
Kelengkapan busana putri karaton Surakarta adala# sebagai berikut / *. 1ngkel atau sanggul
=. Kebayak >. Semekan ?. Setagen ,. Januran dan Slepe mirip epek dan timang (busana putra)
. Kain panjang (sinjang dan d#od#otan) atau nyamping Kelengkapan busana tersebut
 pemakainya disesuaikan dengan umur! kepangkatan dan keperluannya. Se#ubungan dengan
#al tersebut di karaton Surakarta dikenal adanya jenis atau model busana putri sebagai berikut
/ *. Sabuk 6ala =. Sabuk 6ala Kebayak $ekak >. #od#ot 0geng Ngumbar Kunca ?.
Semekan kancing 6ingking ,. Pincung Kencong . Bed#aya #od#ot Klembre#an +. Kebaya
$ekak C. Kebaya panjang D. Busana pengantin Putri Basa#an &odel-model busana tersebut
dapat dijelaskan sebagai berikut/ *. Putri Sabukwala Busana ini terdiri atas pakaian pola
dringin dengan slepe! ukel wela# sawelit! cunduk jungkat! cunduk mentul! kalung! anting-
anting! gelang dan cincin. Busana ini juga dikenakan untuk mengiringi pengantin wanita. =.
Putri Sabukwala Kebaya $ekak Busana ini dikenakan ole# para putri raja pada upacara
tetesan dan supitan. Para putri raja mengenakn busana ini dengan pakaian Kebaya $ekak
gesper penu# #iasan! slepe! ukel wela# sawelit! dilengkapi dengan kokar! cunduk Jungkat!
cunduk mentul dengan asesoris. >. Putri #od#ot 0geng Ngumbar Kunca alam kesempatan
7esti9al arebeg &aulud di karaton! para putri raja yang suda# menika# mengenakan busana
 Ngumbar Kunco! konde 1kel 0geng yang di#iasi dengan kembang Banguntulak! dilengkapi
dengan borokan! untaian bungan melati! cunduk jungkat! anting-anting berbentuk
Brumbungan! kalung! gelang! kain batik celup. iatasnya dikenakan selendang! ikat
 pinggang! pending dan slepe. ?. Putri Semekan Kancing 6ingking setiap #ari Senin dan
Kamis ketika para putri raja meng#adap raja! mereka mengenakan busana Semakan Kancing
6ingking dan pakaian batik pola parang! misalnya/ parang Baris dengan busana semekan
 pola dringin yang bagian belakangnya dikancing dengan peniti. Konde 1kel 0geng mereka
di#iasi daun pandan. Busana ini dikenakan ole# para putri raja ke suatu tempat yang disebut
Sangkeran. 1ntuk upacara pernika#an! mereka mengenakan kalung! gelang! anting-anting!
cunduk jungkat! cincin. ,. Putri Pinjung Kencong Busana ini dikenakan ole# para putri raja
yang tela# berusia lebi# dari C ta#un! sebelum mereka menginjak dewasa. Para putri raja
mengenakan pakaian celup! mekak! dan 1kel 6ela# Sawelit dilengkapi dengan kokar cunduk
 jungkat! cunduk mentul dan per#iasan lengkap. . Bed#aya #od#ot Klembre#an (0mpil-
ampil &iyos Bakda) Busana ini dikenakan ole# para pembantu wanita dari pejabat tinggi
istana selama upacara besar karaton. &ereka mengiringi raja dan membawa #arta milik raja.
+. Putri Kebaya $ekak alam kesempatan mendampingi raja untuk menyambut tamu-tamu
 penting di Karaton! para putri raja yang masi# lajang dan sedang tumbu# dewasa mengenakan
kebaya $ekak yang disulam dengan benang keemas- emasan! dilengkapi dengan konde ukel
ageng yang di#iasi dengan daun pandan! mengenakan pakaian batik berpola parang (seperti
Parangkusumo)! kalung! anting-anting! cunduk jungkat! gelang. C. Putri Kebaya Panjang
alam kesempatan Pasowanan besar! para putri raja yang tela# menika# mengenakan Kebaya
Panjang! konde berbentuk ukel ageng banguntulak! di#iasi bunga melati! borokan asesoros
dan cunduk jungkat. Kebaya Panjang ini dilengkapi dengan setumpuk bros! kalung! anting-
angting dan gelang. Busana ini juga dikenakan dalam upacara pernika#an. c. Busana
Pengantin * Busana Pengantin Pria Pengatin pria mengenakan pantalon mera# dengan
 pakaian pola alas-alasan! ikat pinggang lebar! gesper ikat pinggang berbentuk biji jagung!
kalung ulur dan mengenakan Kuluk &at#ak. = Pengantin 6anita Pengantin wanita
mengenakan pakaian berwarna mera#! pada bagian luar mengenakan dodot berpola alas-
alasan! konde berbentuk mangkok terbalik dengan krukup! di#iasi dengan kembang melati
 berbentuk biji ketimun! cunduk metul! asesoris! borokan dan beberapa untaian kembang
melati.

Gamelan Jawa

Piranti gamelan Jawa

Gamelan Jawa iku sala# siji jinis utawa corak gamelan sing urip ing Jawa 4enga# (uga
:ogyakarta) lan sebagGyan Jawa 6etan. &usik gamelan Jawa iki bGda karo musik gamelan
saka d#aGra# liya! yen musik gamelan JawaHJawa lumra#G nduwG nada luwi# lembutHlembut
lan nganggo laya luwi# alon! beda karo musik gamelan Bali sing layane luwi# cepet! uga
gamelan Sund#a sing rasa musikG "nglaras" banget (mendayu-dayu) lan didhominasi  swara
suling.

Bab lan Paragraf 


• 1 Notasi
• 2 Aturan
• 3 Jinis

• 4 Uga pirsani

• 5 Pranala nJaba

Notasi 

Gamelan laras sléndro Si Ketuung! Kraton Kasepu"an! #irebon

amelan Jawa iku nduwG nada-nada pGntatonis. amelan Jawa iku nduwGni = laras yaiku/

• $aras Sléndro %ang nduweni urutan nada-nada 1 2 3 5 &


• $aras Pélog %ang nduweni urutan nada-nada' 1 2 3 4 5 6 7

 Aturan

amelan Jawa nduwG aturan-aturan sing wis pakem! antaranG katata saka pirang-pirang
ramba#an (puteran) lan pat#et utawa jero cet#Iking swara! uga ana aturan sampak  utawa
cepet-rend#etG laku sing wis pakem! uga ana batesan-batesan gongan lan mIlodinG wis diatur
ning bagIyan-bagIyan sing saben-saben ketata saka ? nada (gatra). Saben-saben piranti
nduwG ;ungsi d#GwG-d#GwG! sing nuntun swara yaiku rebab! sing nuntun irama diarani
kend#ang. 0ranG pemain sing nabu# gamelan iku pengrawit! penayagan utawa nayagautawa
wiyoga! sing nembang priya arane wira-swara! sing wanita aranG pesindIn utawa swarawati.

 Jinis
• Gamelan Kod"o% ngore%
• Gamelan 'onggang

• Gamelan Se%at(n

• Gamelan %lasi%

• Gamelan Gad"on

• Gamelan Siteran

• Gamelan 'ang%unegaran

• Gamelan Pa%ualaman

• Gamelan Sura%arta

• Gamelan )oga%arta
• Gamelan *anumasan

Anda mungkin juga menyukai