Anda di halaman 1dari 18

MUQODDIMAH

^r Jl r^ rlt ;,,i *,

Puji kalih syukur urang sanggakeun ka Allah nu Maha Kawasa. Ku

pituduh sareng rohmat-Na Abdi tiasa nulis ieu buku anu ringkes.
Sholawat sareng salam mugi salamina disanggakeun ka Rasulullah
SAW, ka kulawargina, para sohabatna, tur umatna dugika akhir zaman.

Kalawan kasadaran kana sagala kakirangan dirl, ngaha.ia Abdi nulis

ieu buku nu eusina ngabahas sawatara hal anu aya hubunganna sareng

Al-Qur'an, kitab suci kaum muslimin.

Mudah-mudahan ieu buku tiasa manfaat, hususna kanggo Abdi


nyalira, umumna kanggo urang sadayana. Sagala kasampurnaan mung
gagaduhan Gusti Allah 'Azza Waiolia.

Cianjur, 11 Rabi'ul Akhir 1439 H

3O Desember 2017 M

Muhammad Nur Rudianto


1. HARTOS (DEF|Ntsrl AL-qUR',AN

A. SACARA BAHASA

Kecap Al-Qufan t ;$1 ) numutkeun bahasa hartosna "bacaan"


a

Asalna tina kecap !3 Aina bahasa Arab nu hartosna "maca".

b. SACARA ISTILAH

45, ,il k *:, & JS.tt 5*lt ,t'\ i$. * o-\fi\

. $;;$,;gilr j4ll\\J3ixlr +\At C o#t'b,


Hartosna : "Al-Qu/on nyaito Kalamullah (firman Allah) anu
mangrupa mu'jizat, diturunkeun ka Nabi Muhammad SAW, ditulis
dino mushaf (lembaron-lembaran), diriwayatkeun sacaro
mutowattir (ti saurong ko sourong anu dipercoya), sorta mocano
mangrupakeun ibadah."

t
2. HUKUM MACAAL-qUR'AN

a. satiap muslim anu mukallcf {balligh sareng berakal} wajib rnaca Al-

Qur'an saluyu sareng kadar karnampuhanna. Sakumaha katerangan


Lajnah Da'imah LitBultuts Al-llmiah wal lfta.

Diantara dalilna :

1) q.s Al-Kahfi aYat 27 :

Hartosna : "Bacd ku anieun anu diwahyukeun ks anieun, nyodta


kitab ti Pangdran anieun (ALQur'an)"'

b. Wajibna maca Al-Qur'an kanggo ialmi mukallof kusabab Al-Qur'an


mangrupakan sumber utama ajaran lslarn.

c. Kusabab wajib macana, maka satiap muslim mukallof waiib


diaiarna sangkan tiasa maca Al-Qur'an.
d. Sepuh {orang tua} wajib ngajarkeun murangkalihna sangkan tiasa

maca Al-Qur'an. Upami 6ta sepuh kurang tiasa ngajarkeunna, teras

murangkalih t6h dipiwarang ngaos ka jalmi anu tiasa ngajarkeun

maca Al-Qur'an {tur dirojong sagala kabutuhan ngaosna), maka r-lta

sepuh tos gugur kawajiban (tos ngalaksanakeun kawajiban).

2
3. HUKUM UNINGA KANA EUSIAL-QUR,AN

a. Kumargi eusi Al-Qur'an minangka sumber utama syari'at lslam,

maka hukum uninga kana eusi Al-Qur'an sami sareng hukum

uninga kana syari'at lslam.

b. Uninga kana eusi Al-Qur'an perkawis ajaran lslam anu poko


(akidah Tauhid, Fiqih, sareng akhlak) wajib diajarna kanggo

satiap muslim mukallaf. Nanging kadar pengetahuan anu


kedah kauninga saluyu sareng kamampuhan masing-masing
dina ngalakonan diajar saumur hirup.
c. Muslim mukallaf anu seukeut akalna, atanapi anu cerdas,
wajib mempelajari Al-Qur'an sacara rinci, saluyu sareng kadar
kamampuhanna. Sarta wajib ngadugikeun deui r!lmuna ka

jalmi lianna.

d. Uninga kana maksud-maksud ayat mutosyobihat \anu samar,

atanapi anu peryogi penafsiran mendalam) hukumna fardu


kifayah, maksadna di satiap 96n6rasi masyarakat kedah aya

anu mempelajari eusi ayat-ayat mutasyobihar saluyu sareng


kamampuhanna.

3
4. JUMLAH JUZ, SURAT, AYAT SARENG HURUF DINA AL-QUR'AN

a. lumlah Juz dina Al-Qur'an aya 30 Juz

b. Jumiah Surat dina Al-Qur'an aya 114 Surat

c, Jumlah Ayat dina Al-Qur'an aya 5566 ayat numutkeun ulama

mufassirin. Tapi numutkeun perhitungan (kalkulasi) jumlah ayat

Al-Qur'an t6h aya 5235 ayat (cobi jumlahkeun ku nyalira ti

ngawitan Surat Al-Fatihah dugika Surat An-Nas)' Naon margina

ulama mufassirin nyebatkeun ayat Al-Qur'an aya 6666 ayat,

kumargi aranjeunna merhitungkeun ayat Al-Qur'an sacara

trimatik {dumasar kana poko bahasan) tina masing-masing ayat,

san6s ngan sakadar ngajumlahkeun hungkul.

d. Jumlah huruf dina Al-Qur'an, numutkeun sabagian ulama 6ta aya

320.015 huruf {katerangan ti lmam lbnu Katsir}. Sedengkeun

jumlah kecap (kata) dina Al-Qur'an 6ta aya 77.499 kecap,

4
5. NAMI.NAMIAL-qUR'AN

HURUF DALILNA
NO NAMI HARTOS
ARAB (suRAr)
1 Al-Qur'an .{s1 Bacaan Al-lsra ayat 9
2 Al-Kitab +|61 Buku Al-Baqarah ayat 2
3 Adz-Dzikru f$ Nu Ngingetan Al-Hijr ayat 9
4 Al-Furqon j6T Pemb6da Al-Furqon ayat L

Anu Asy-Syu'ara ayat


5 At-Tanzil :['rS1
diturunkeu n 192
6 Al-Huda ,r.{i Pituduh Al-Jin ayat 13

7
Al- '18".9\ Pelajaran / Yunus ayat 57
Mau'idzoh nasihat
8 Al-Hukma Kri Hukum / aturan Ar-Ra'du ayat 37
9 Al-Hikmah KJi Kabijaksanaan Al-lsra ayat 39
10 Asy-Syifa ,ti!\ Obat Yunus ayat 57
r t-\i Ali-lmran ayat
11 Al-Bayan Nu Nyaangan
138
,,4ri
1.2 An-Nur Cahaya An-Nisa ayalLT4
l-o )i
13 A,r-Rahmah flr Karunia An-Naml ayat77

t4
Cariosan / At-Taubah ayat 6
Al-Kalam i)fiI firman
15 Al-Busyro ,c.-jJI Kabar Sa6 An-Nahl ayat 102
t6 Al-Balagh di\ Kabar lbrohim ayat 52
\7 Ar-Ruh +,,4\
i-a Ruh Asy-Syura ayat 52
tl,zk Al-Qoshosh ayat
18 Al-Qoul Ucapan
51
19 Al-Basha'ir j.w Padoma n AlJasiyah ayat 20

5
6. JINIS-JINIS AYAT AL-QUR'AN

a. Numutkeun tempat turunna


1) Ayat Makiyah = Ayat anu diturunkeun diMekah. Ciri-cirina :

o Ayatna parondok

o Eusina perkawis Aqidah

o Dikawitan ku kalimat "Ya Ayuhannas"


2) Ayat Modoniyah = Ayat anu diturunkeun di Madinah. Ciri-cirina :
o Ayatna paranjang

o Eusina perkawis syari'at, akhla( sejarah, sareng sajabina


o Dikawitan ku kalimat "Ya Ayuhalladzina Amonu"

b. Numutkeun jinis eusina


1) Ayat Muhkomat = Ayat nu eusina perkawis hukum-hukum
syari'at, sarta anu jelas ma'nana.
2) Ayat Mutasyabihaf = Ayat nu eusina samar, anu peryogi
penafsiran mendalam.

6
7. SURAT ANU AWAL SARENG ANU PALING AKHIR DITURUNKEUN

a. Surat anu paling awal diturunkeun nya6ta surat Al-Alaq ayat 1-5

Ayatna :

u:i W . d- :t iLi)r 6Y ,.3I;. #I\ J; 1\\j\


.
F"iru jrd)\ & F! & eil. i/.jr
b. Surat anu paling akhir diturunkeun nyadta surat Al'Maidah
ayat 3.
Ayatna :

'{ +:s 3;"! &-, F i-ifr -r#1


iiu.rr W.'t

7
8. TANGGAL SARENG IAMINA DITURUNKEUNNA AL-QUR'AN

a. Al-Qur'an diturunkeun ngawitan dina tanggal 17 Romadhon L2


taun sateuacan Hijriah {atanapi 6 Agustus 610 Masehi).

b. Lamina diturunkeunna Al'Qur'an nya6ta 22 taun 2 bulan 22

dinten"

c. Ayat akhir iAl-Maidah ayat 3) diturunkeun dina tanggal 9


Dzulhijjah taun 10 H / 27 Oktober 632 M.

g. illtu-ilMu ANU MEMpELAJART AL-euR'AN

a, Elmu anu mempelajari lafadz Al-Qur'an, diantarana :

o Elmu Tajwidz : mempelajari tata cara maca lafadz Al-Qur'an

sangkan Iorfil ileres tur sa6).


b. flmu anu mempelajari eusi ima'na) Al-Qulan, diantarana :

o Elmu Tafsir : mempelajari tafsir {interpretasi} atanapi


penjelasan ayat-ayat Al-Qur'an.

o Elmu Asbabun Nuzul : mempelajari sabab-sabab (latar


belakang) diturunkeunna ayat Al-Qur'an.

c. ilmu anu mempelajari cara maca Al-Qur'an, ny6ta :

.,: tlmu Qiro'at Sab'ah : mempelajari tujuh cara maca langgam

Al-Qur'an numutkeun tuluh lmam Qiro'at anu masyhur.

8
lmam Qiro'at anu tujuh nyadta

1. Abdullah bin Katsir Ad-Dary


2. Nafi' bin Abdul Rohman bin Abu Nu'aim

3. Abdullah Al-Yahshibyn Abu Amir Ad-Dimasyqi

4. Zabban bin Al-A la bin Ammar (Abu Amr)

5. lbnu lshaq Al-Hadrami Ya'qub (digentos ku Al-Kisa'i)

6. lbnu Habib Al-Zayyat (Hamzah)

7. lbnu Abi Al-Najud Al-Asadly (tbnu Ashim).

Salian ti 6ta, dina 6lmu Qiro'at o96 dikenal tujuh moqom nada (lagam)
nu disebut maqom sab'oh. Maqom nada anu tuJuh nya6ta :

1. Maqom nada Bayyoti

2. Maqom nada Shobo

3. Maqom nada Hijoz


4. Maqom nada Nahawond

5. Maqom nada Rost

6. Maqom nada Sikkoh

7. Maqom nadaJihorka.

9
10. SEIARAH RINGKES AL.QUR'AN

a. Al-Qur'an diturunkeun waktos Rasulullah SAW yuswana 40 taun.


Tempat diturunkeunna di Guha Hira anu aya di sakitar Mekkah.
b. Malaikat Jibril dongkap ka Rasulullah waktos di Guha Hira dina
wujud aslina, teras ngarangkul ka kangjeng Nabi bari nyebatkeun
"lqro" (baca !), dugika ahirna ngadugikeun lengkepna ayat 1-5 surat
Al-Alaq.
c. Sateuacan dibukukeun, ayat-ayat Al-Qur'an ditulis
dina barang-
barang saperti palapah korma, batu, sareng sajabina, sarta
diarapalkeun ku para sahabat.
d. Saparantosna Rasulullah pupus, di zaman Khalifah Abu Bakar,
timbul kakhawatiran leungitna sabagian ayat-ayat Al-Qur'an,
kumargi seueur sahabat anu hafal Al-Qur'an parupus dina perang
Yamamah.
e. Ku usulan Umar bin Khattab, maka dibentuk panitia pembukuan Al-
Qur'an, Ketuana Abu Bakar, anggotana Umar bin Khattab sareng
Zaid bin Tsabit. Anu ngagaduhan tugas ngumpulkeun sareng
nyatetkeun ayat-ayat Al-Qur'an waktos harita nyaGta Zaid bin
Tsabit.
f. Catetat-catetan ayat anu tos dikumpulkeun ku Zaid bin Tsabit teras
disimpen di Bumina Umar bin Khattab. Saparantosna Umar bin
Khattab pupus, maka 6ta catetan ayat disimpen di Bumina Hafshah
(lstri Rasulullah / Rayina Umar bin Khattab)
g. Di Zaman Khalifah Utsman hin Affan, 6ta catetan tdh disusun
sakumaha susunan Al-Qur'an di zaman ayeuna, tur disebarkan ka
sadayana da6rah supados susunan ayatna saragam. Sahingga
susunan Al-Qur'an nu ayeuna disebut mushaf Utsmani {mushaf
numutkeun susunan di zaman Utsman).

10
11. HUKUM.HUKUM FIQIH PERKAWIS AL-QUR'AN

(Katerangan tina Kitab Faidh Ar-Rahman fi al-Ahkom al-Fiqhiyyah al-

Khassoh bi al-Qur'on karya Syeikh Dr. Ahmad Salim)

a. Hukum Maca Al-Qulan kanggo anu Gaduh Hadats Alit

Para Fuqoha (ahli Fiqih) sepakat bahwa jalmi anu ngagaduhan

hadats alit, k6nging maca {san6s nyepeng}Al-Qu/an. Tapiwudhu


sateuacan maca Al-Qur'an hukumna sunnah. (Sumberna tino
Hodits onu diriwayotkeun ku lmom Bukhori sareng Muslim)

b. Hukum Maca Al-Qur'an kanggo lstri nu lstihadhoh (darah

panyawat nu kaluar tina rahim)

Fuqoha madzhab nu opat iHanafi, Maliki, Syafi'l sareng Hambali)


sepakat bahwa istri nu kaluar darah r'stihodhoh k€nging maca Al-

Qu/an. Dalilna kumargi tetep diwajibkeun shalat ka istri nu


istihodhoh, sedengkeun dina shalat aya bacaan Al'Qu/an'
(sumberna tino Hadits anu diriwoyatkeun ku lmom Daruquthni
sa ren g I ma m Al-Bai hoqi)

7L
c. Hukum Maca Al-Qur'an kanggo Jalmi anu Junub {tos hubungan

suami-istri / kaluar mani) sareng lsri anu Haid

Aya perbdntenan pendapat perkawis hal ieu' Nanging pendapat nu

langkung kiat nyaEta jalmi anu junub henteu kdnging maca Al'

Qur'an (komo deuinyepengna), sedengkeun istrianu haid k6nging

maca Al-Qu/an (ngan teu kGnging nyepengna). Pendapat ieu

asalna ti lmam Malik dina Kitab Al-Muwattha sarta tina Qau/ Qodim

lmam Syafi'i.

d. Hukum Maca Al-Qut'an di WC

Maca Al-Qu/an di WC hukumna haram. Pendapat ieu asalna ti

para fuqoha madzhab Maliki sareng Madzhab Hambali. Hal ieu

dumasar kana Hadits nu katampi ti Abu Said Al-Khudri (anu

diriwayatkeun ku lmam Abu Dawud, lbnu Majah sareng Al-Hakim),

Salian ti 6ta kumargi urang sadayana parantos mofhum, kacida

henteu pantesna maca ayat-ayat suci dl tempat paranti miceun

najis.

12
e. Hukum Maca Al-Qulan kanggo jalmi anu Tayamum

Fuqoha madzhab nu opat sepakat bahwa jalmi anu tayamum

k€nging maca Al-Qur'an lantaran henteu aya cai atanapi kusabab

udzur (teu damang). (Koteranganna oya dina Kitab Al-Maima'ul

Anhor, sarta ngagunokeun dolil Surat AbMoidah ayat 6)

f. Hukum Jalmi anu Ngagaduhan Hadats Nyepeng / Nyabak Al-

Qu/an

Para Fuqoha ampir sepakat kana haramna jalmi anu gaduh hadats

(alit atawa ageung) nyepeng atanapi nyabak Al-Qu/an. Hal ieu

dumasar kana dalil-dalil nu dicandak tina Al-Qur'an sareng Hadits.

lDiontorano tina Surat Al-Woqi'ah oyat 77-79, tino Hodits Nu

diriwayatkeun ku lmam Bukhori, Daruquthni sareng sojobina)

13
g. Hukum Maca lsti'adzah (Ta'awudz I Ta'udzl Sateuacan Maca Al-

Qu/an

Aya perb6ntenan pendapat di kalangan fuqoha perkawis hal ieu'

Numutkeun ljma, ulama salaf sareng lumhur Fuqoha nyebatkeun

bahwa maca lsti,adzah sateuacan maca Al-Qulan hukumna sunnah.

Tapi numutkeun lbnu Hazm, maea isti'adzoh sateuacan maca Al-

Qu/an hukumna waiib {dalilna tina Surat An-Nahl ayat 98)'

h. Hukum Maca Bismillah Sateuacan Maca Al-Qu/an

Fuqoha Madzhab nu opat sepakat bahwa maca Bismillah sateuacan

maca Al-Quy'an diluar shalat hukumna sunnah. lKateranganna tino

kitob Sahih Muslim, bab Kitabus Shalarll.

14
12. ADAB-ADAB MACA AL.QUR'AN

a. Maca Al-Qurran kedah nganggo hat6 sarta dibarengan ku munoiat


Allah.

b. Ngabersihkeun diri tina hadats sareng najis sateuacan maca Al-

Qur'an.
c. Ngaberesihkeun baham (mulut) ku cara ngosok waos sateuacan
maca Al-Qu/an.

d. Maca Al-Qur'an di tempat anu beresih tina sagala kokotor.

e. Mayun ka kiblat. Sarta calik sing sopan sareng khusyu.

f. lkhtiar kanggo tadabbur (ngarenungkeun) eusi ayat-ayat anu

dibaca.

g. Ngadu'a ka Allah waktos maca ayat rahmah, sarta isti'adzah (maca

ta'awudz) waktos maca ayat adzab,


h. Upami ngawitan bacaan Al-Qur'an ti pertengahan surat, maka

dimuali ti awal eusi poko (tema) ayat sateuacanna nu aya

hubunganna sareng ayat anu nuju dibaca'

i. Ngeureunkeun bacaan upami heuay (menguap).


j. Nuturkeun urutan surat, ti ngawitan Surat Al-Fatihah dugika Surat-

An-nas.

15
k. Henteu ngaganti jinis bacaan ltina qiro'ot sab'ahl sateuacan rdngs6

maca hiji pokok eusi ayat (tema). Sarta k6nging ngaganti jinis qiro'ot

sob'oh upami tos 16ngs6 maca hiji tema, sok sanaos masih dina hiji
majlis.

-----o000o

t6

Anda mungkin juga menyukai