SIPTTK
(Surat Izin Praktik Tenaga Teknis Kefarmasian)
TANDA PERINGATAN OBAT BEBAS TERBATAS
P no 1 P no 4
BACALAH Aturan Memakainya Hanya Untuk DIBAKAR
P no 2 P no 5
Hanya Untuk KUMUR, Tidak Boleh DITELAN
Jangan Ditelan
P no 3 P no 6
Hanya Untuk Bagian LUAR Badan Obat WASIR, Jangan Ditelan
GOLONGAN OBAT
BEBAS
BEBAS TERBATAS
KERAS
PSIKOTROPIKA
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Metronidazole Ovula
Probiotik
Bisakodil
1
Antibiotik Topikal
Antibiotik Tetes Mata
Pil KB
1 Tube, 1 botol, 1 Siklus
Suppositoria 3 Suppos
PPI 7 Kapsul
20
DOWA Metoklopramid
Daftar Obat Wajib Apotek Asam Mefenamat
Salbutamol
Tablet
10
Ranitidine
Allopurinol
Piroxicam
Siproheptadin Tablet
Mekanisme Kerja Menghambat hormone ACE pada jalur RAAS & menghambat perubahan AT1 menjadi AT2 dan menghambat metabolisme
BRADIKIN
Efek Samping Batuk kering, Hiperkalemia, Menyebabkan peningkatan kreatinin pada pasien gagal jantung
Konsumsi Perut Kosong, karena penyerapan meningkat
Parameter Bp, BUN/Serum Kreatinin, Kalium
Mekanisme Kerja Menghambat Kanal Kalsium T-Type Sehingga menurunkan Heart Rate
Efek Samping Konstipasi, Sakit Kepala, Edema perifer, Flushing (Kemerahan Pada Kulit)
Konsumsi
Diltiazem
CCB Benzohiazepine
Mekanisme Kerja
Efek Samping Bronkospasme, Disfingsi ereksi, Hiperlipidemia, Hiperglikemia, Hiperurisemia
Konsumsi
Propanolol, Timolol, Penbutolol, Carteolol, Nadolol
Non – Selektif Tidak Aman Untuk Pasien Asma
Mempengaruhi Penyerapan Vitamin ADK, Menyebakan Aritmia, Synkope (Pingsan) & Bradikardi (Denyut jantung lambat)
Mekanisme Kerja
Efek Sampng
Konsumsi
o Pemberhentian tiba2 dpt menyebabkan Rebound Hipertensi
o Keuntungan tambahan pada pasien Esensial tremor, Migraien, Tirotoksikosis (peningkatan kadar hormone tiroid)
Labetalol, Carvedilol
Aktivitas Alfa- Blocker Tidak Aman Untuk Pasien Asma
Mekanisme Kerja
Efek Samping
Konsumsi
Diuretik
Diuretik Thiazide HCT(Hydrochlorothiazide)
Parameter: Elektrolit, Glukosa, Asam Urat, BUN, SCr
Mekanisme Kerja Menghambat reabsorbsi pada renal tubulis distal
Pemberian: Pada pagi hari untuk menghindari DIURESIS (penambahan volume urin pada malam hari
Efek Samping
Konsumsi
Loop Diuretik Furosemide
Parameter: Elektrolit, Glukosa, Asam Urat, BUN, SCr
Mekanisme Kerja Menghambat Reabsorbsi Nacl pada Proksimal, Renal tubulis distal dan lengkung henle
Efek Samping
Konsumsi
Mekanisme Kerja
Efek Samping Palpitasi (detak jantung cepat)
Konsumsi
Prazosine, Doxazosine, Terazosine, Tamsulosine
Golongan α1-Blocker
Mekanisme Kerja
Efek Samping
Konsumsi
Reserpine, Methyldopa, Clonidine
Golongan α2-Adrenergik
Mekanisme Kerja
Efek samping o Hipotensi Ortostatik (jatuh apabila begerak cepat), Edema
Konsumsi
Aliskiren
Golongan Antagonis Renin
Mekanisme Kerja Menghambat renin, sehingga tidak terjadi perubahan Angiotensinogenangitensi 1
Efek samping
Konsumsi
ISDN(Isosorbid Dinitrat), Nitropruside, Nitrogliserine, Gliserine Trinitrat
Nitrat
Mekanisme Kerja
Efek samping
Konsumsi
HIPERTENSI
Kehamilan 1ST Labetalol, Methyldopa, Nifedipine
Hypertensive Emergency Nitroprusside Vasodilator yang langsung bekerja menurunkan PVR (Pulmonary Vacular Resistence)
(Dengan cedera /Kerusakan Organ)
Terapi Lain:
Vasodilator: Hydralazin Nitrogliserine
CCB: Nicardipin
BB: Esmolol, Labetalol, Metoprolol
Hypertensive Urgency Kerja Pendek (Captopril, Clonidine, Labetalol
Resistensi Hipertensi Diuretik Seperti
HT > 140/90 mmHg Golongan Thiazide, Klortalidon, HCT Hydroklorothiazide, Indapamid
Spironolactone
Loop Diuretik, Torsemid, Furosemide Diberi jika GFR < 30ml
HIPERLIPEDEMIA
Golongan Statin/ Simvastatin, Atorvastati, Lovastatin, Pitavastatin, Rosuvastatin
HMG CoA Reductase Inhibitor
Mekanisme
Efek samping Miopati (Mialgia, Miositik, Rabdomiolisis), Menigkatkan Enzim hati
Kontra-indikasi Penyakit Liver aktif dan Kronis
Efek terapi
GOL. BETALAKTAM Mekanisme Kerja: Menghambat sintesis Dinding Sel
1. PENISILIN Amoxicilin Konsumsi 1 jam P.C ESO:
Penisilin – G Ampincilin Konsumsi 30 Menit A.C/2Jam P.C Karna Absorbsinya lebih efektif pada Urtikaria(kulit
Penisilin – V kondisi perut kosong melepuh), Anemia
Amoxicillin I.O: Amox/ampincilin+Allopurinol =Peningkatan resiko ruam hemolitik, Nyeri sendi,
Ampicilline Ampincillin+Tetracycline =Efek Ampincillin Diantagonis Tetracycline mual, muntah, diare
Apabila alergi Penisilin bisa diganti sefalosporin Gen III
2. MONOBAKTAM Aztreonam dikonsumsi:P.C ESO:
Aztreonam Gangguan pengecapan
3. KARBAPENEM Konsumsi: P.C ESO:
Imepenem Urin Berwarna
Meropenem merah(IMEPENEM)
4. SEFALOSPORIN Konsumsi:P.C ESO:
GENERASI I I.O = Sefalosporin+Aminoglikosida = Nefrotoksisitas G.I. Upset
Cefazoline Sefalosporin+Antikoagualan (Kumarin) = Peningkatan Efek Kumarin
Cefalexime Vaksin Tifoid = Antibakteri Mengaktivasi Vaksin Tifoid
Cefadroxil
GENERASI II Monitoring: PENISILIN, MONOBAKTAM, KARBAPENEM, SEPALOSPORIN.
Cefuroxim CBC
Cefrozil BUN, Cr (Dapat Meningkatkan BUN, Cr = Tiap Seminggu
GENERASI III
Cefotaxime Monitoring: Oxacillin, Nefcillin, Carbapenem.
Ceftriaxone CBC
Ceftazidime BUN, Cr
Cefixime AST(SGOT), ALT(SGPT)
Cefdinir BILIRUBIN Karna dapat meningkatkan BUN, Cr dan Enzim hati
GENERASI IV
Cefepime
Cefirome
GOL. POLIPEPTIDA Mekanisme Kerja: Menghambat sintesis Dinding Sel ESO:
Vancomycin Monitoring: CBC, BUN, Cr (Bersifat Nefrotoxic) = Tiap Minggu Rad man Sydrome,
Bacitracin
AMINOGLIKOSIDA Mekanisme Kerja: Menghambat sintesis protein dengan mengikat subunit ESO:
Amikacin Ribosom 30’S Nefrotoxic (Gangguan Ginjal)
Gentamicin Konsumsi: P.C Ototoxic (Gangguan Pendengaran)
Kanamicin Monitoring: CBC, BUN, Cr (bersifat nefrotoxic) = Tiap minggu Kolitis(Radang Usus Kronis)
Streptomisin Hipomagnesia,
Tobramicin Jangka Panjang-Syok Anafilaksis
TETRACYCLINE Mekanisme Kerja: Menghambat sintesis protein dengan mengikat subunit ESO
Doxycycline Ribosom 30’S Gigi Kuning (K.i < 8tahun)
Tetracycline Konsumsi: P.C Peningkatan Enzim Hati
Oxytetracycline I.O: Tetracyclin + Susu = Kalsium Susu membentuk complex dengan
Tetracycline
KLINDAMYCINE Mekanisme Kerja: Menghambat sintesis protein dengan mengikat subunit ESO:
Klindamycine Ribosom 50’S
Konsumsi:A.C
MAKROLIDA Mekanisme Kerja: Menghambat sintesis protein dengan mengikat subunit ESO:
Erytromycine Ribosom 50’S
Azytromycine
Klaritromycine Konsumsi: (Erytromycine) 2 Jam A.C/P.C
Spiramycine I.O:
Roxytromycine
KLORAMPHENICOL Mekanisme Kerja: Menghambat sintesis protein dengan mengikat subunit ESO:
Cloramphenicol Ribosom 50’S Bumil: Baby Gray Syndrome
Thiamphenicol Konsumsi:P.C Dewasa: Anemia Aplastik
SULFONAMIDA Mekanisme Kerja: Menghambat enzyme2 esensial dalam metabolisme folat ESO:
Sulfametoxazole Stevens Jhonson Syndrome
Triamphenicol Konsumsi:P.C dengan meminum banyak air putih Anemia Megalobtatik
Atau Gangguan Ginjal
(Cotrimoxazole
Kombinasi Sulfa dan
Trimetoprim 5:1)
QUINOLONE Mekanisme Kerja: Menghambat Reflikasi dan Transkripsi DNA/RNA ESO:
As. Nadiliksat bakteri Pendarahan Gastrointestinal (As.
Konsumsi:P.C Nadiliksat)
BUMIL: SEFALOSPORIN/MAKROLIDA
ANAK: SEFALOSFORIN/MAKROLIDA/SULFONAMIDA
DIPHTHERI
TERAPI DIPHTERI
Pecegahan: Vaksin DPT(Diphtheri Pertussis Tetanus)
Terapi: Diphteria Antitoxin
Procaino Benzyl Penicillin
Benzathine Benzyl Penicillin
Gol. Makrolida (Erytromycin)
MRSA
TERAPI MRSA
(Methicillin Resistent Staphylococus Aureus)
Vancomycin Monitoring CBC, BUN, Cr (Nefrotoxic) ESO: Rad man Syndrome
Daptomycin Monitoring CBC, BUN, Cr (menyebabkan Miophaty)
Linezolid
ANTI FUNGI/JAMUR
TERAPI INFEKSI JAMUR
KADAS/KURAP (TANEA PEDIS) dan PANU (TANEA VERSICOLOR) Terapi: Clotrimazole 1%, Mikonazole 2%
Oral Thrush (Candiasis Oral) Terapi: Fluconazole/Ketokonazole
Infeksi Jamur Kuku (Ibu Jari) /Onkomikosin Terapi: 1ST Terbinafin
Paha/Tinea Krusis 2ND Iraconazole/Gliseofulvin
Sela-sela jari/Tinea Pedis
Tanea Imbrikata
Tanea Kapitis/Kulit kepala
Bumil+Jamur Ketoconazole
HEPATITIS
TERAPI HEPATITIS-A TERAPI HEPATITIS-B TERAPI HEPATITIS-C
Sembuh Sendiri Pegylated Interferon Alfa Tahap 1 (24-48minggu)/6bln-1tahun
Entecavir Interferone+Ribavirin+Boceprevir/
Tenofovir Telaprevir
Terapi Akhir
TRANSPLANTASI HATI
Note:
Interferone K.i Hamil, Sirosis Dekompensata,
Tenovofir & Adefovir K.i. Gangguan ginjal
VIRUS
Influenza Oseltamivir
Rubella Acyclovir, Valasiklovir
Covid-19 Oseltamivir, Pavipiravir
HIV/AIDS
NRTI NNRTI PI
AZT/ZDV (ZIDOVUDIN) EFV (EVAFIREN) ATAZANAVIR
Apabila Terjadi Anemia Diganti Tenofovir, Toksisitas SSP, Hepatotoksik, Teratogenik (KI Ruam
Neutropenia, Miopati Bumil) dan Efavirenz dapat meningkatkan
nilai AST(SGOT) dan ALT(SGPT) serta TC BOSEPREVIR
TDF (TENOFOVIR) dan TG Nefrolitiasi
Osteoporosis, Difungsi Ginjal, Menurubkan
Densitas Tulang NVP (NEVIRAPIN) DARUNAVIR
Hepatotoksik paling tinggi, Stevenz Jhonsone
3TC (LAMIVUDIN) Syndrome INDINAVIR
Toxic Pankreas , sakit kepala Nefrolitiasis
ETV (ETRAVIRIN)
ABC (ABACAVIR) Ruam, Mual RITONAVIR
Ruam, Toksisitas Hati Intoleransi GI
RVP (RILVIPIRIN)
D4T (STAVUDIN) SAQUINAVIR
Lipodistropi, Neuropati perifer, Asidosis DLV (DELAVIRDIN) Mual, Kembung
laktat
Peningkatan hasil tes hati, Ruam LOPINAVIRHiperlipidemia, Intoleransi GI
TB + HIV
Terapi TB terlebih dahulu selama 2-8 minggu baru terapi HIV
AZT/TDF+3TC/FTC+EFV
HEPATITIS + HIV
(Sebisa mungkin tidak menggunakan NVP/EFV/PI (EFEK HEPATOTOKSIK)
Menggunakan Triple NRTI
AZT(ZIDOVUDIN) + 3TC(LAMIVUDIN) + TDF(TENOFOVIR)
HIV+ Kandiasis
Nystatin, Fluconazole, Itraconazole, Amphotericin B
HIV + LIVER
TDF+3TC/FTC+EFV
PENYAKIT MENULAR SEKSUAL
SIFILIS (RAJA SINGA) Terapi Stadium 1: Benzatin, Benzyl Penisilin (i.v)
Stadium 2: Penisilin-Prokain (i.v) selama 21hari
Gonnorrhea (Kencing Nanah) 1st Ceftriaxone 250mg i.m & Azytromycine Oral 1 gr
2ND Cefixime, Levofloxaxin, Kanamycin
HAMIL Ceftriaxone/Cefixime
Trikomoniasis 1ST Metronidazole 2gr Single dose, Tinidazole 2gr Single dose
Candiasis 1ST Myconazole, Clotrimazole, Fluconazole, Itraconazole
2ND Nystatine
INFEKSI PARASIT
MALARIA
Profilaksis
Doxycycline 100mg/hari
1-2 hari sebelim bepergian – 4 minggu setelah Kembali
Toxoplasmosis Gondii
Dewasa: Pirimetamin/Sulfadiazin
CACINGAN
KREMI (Entarobiasis) Terapi
GANGGUAN THT
OTITIS MEDIA
TERAPI OTITIS MEDIA
1ST LINE GOLONGAN PENICILLIN
(Amoxicillin/Kasus ringan)
(Amoxicillin Klavulanat/Ampincillin Sulbactam Untuk Kasus berat)
Generasi III
Ceftriaxone
SINUSITIS
TERAPI SINUSITIS
1ST LINE GOLONGAN PENICILLIN
(Amoxicillin/Kasus ringan)
(Amoxicillin Klavulanat Untuk Kasus berat)
TONSILITIS
Terapi Tonsilitis
Tonsilitis Akut
1ST Gol. Penicilin/Sulfonamida selama 5hari
Tonsilitis Kronik
Obat Kumur
FARINGITIS
TERAPI FARINGITIS
1ST LINE GOLONGAN PENICILLIN
(Amoxicillin/Amoxicillin Klavulanat)
2Nd LINE GOLONGAN SEFALOSPORIN GENERASI II/GENERASI III
Generasi II
Cefuroxime
Cefrozil
Generasi III
Ceftriaxone
Ceftriaxone
Golongan Fluoroquinolone
Levofloxacine
EPIGLOTITIS
Terapi i.v
Cefalosporin Gen III ( Cefotaxime, Ceftriaxone)
Ampincilin-Sulbactam
MENINGITIS
< 1 bulan (Ampicillin + Cefotaxime)
1 - 50tahun (Vancomycin + Cefotaxime)
> 50tahun (Vancomycin + Ampicillin + Cefotaxime)
Jamur (Ampotericin B (iv) Atau Fluconazole (oral)
Penggolongan ANTIHIPERTENSI
ACE-I
Captopril
Lisinopri
Imidapril
Enalapril
ARB
Candesartan
Losartan
Telmisartan
Irbesartan
Valsartan
CCB Dihidropiridine
Amlodipine
Nifedifine
Nicardipine
CCB Fenilalkilamin
Verapamil
CCB Bensothiazepin
Diltiazem
B-BLOCKER
DIURETIK Thiazide
DIURETIK Loop
DIURETIK Hemat Kalium
ALFA-1 BLOCKER
ALFA-2 ADRENERGIK
ANTAGONIS RENIN
DIRECT VASODILATOR
TERAPI BRONKITIS
Penyebab: M. Pneumonia/Clamydia
GOLONGAN Makrolida (Azytromycine)/Golongan Tetracycline (Doxycycline)
Bronkitis Akut Pentebab: Virus Influenza A/B
Oseltamivir Dan Zanamivir/Golongan Makrolida/Amoxicilin Klavulanat
PNEUMONIA
1. CAP (COMMUNITY ACQUIRED PNEUMONIA) Diluar Rs/Rawat Jalan
2. HAP (HOSPITALITY ACQUIRED PNEUMONIA) Didalam Rs/Rawat Inap
1. ANTIBIOTIK CAP RAJAL
1ST LINE GOLONGAN PENICILIN (AMOXICILIN)/
GOLONGAN MAKROLIDA ( AZYTROMYCIN)
GOLONGAN TETRACYCLINE (DOXYCYCLINE)
Kondisi Hamil Hindari Gol. Fluoroquinolone Karna menyebabkan Tendon pada Janin
Kondisi Hamil
Gol. Penisilin (Amoxicilin. Amox-Klavulanat)
Gol. Sefalosporin Gen. I (Cefalexim/Cefadroxil) 3-7 hari
_Itrofurantion < Trimester 3
INFEKSI PARASIT
Penyebab Scabies (S. Scabeiebi)
Terapi: Permetrin (Balurkan seluruh tubuh, Selama 3 hari Berturut-turut)
INGAT …Scabies, Kutu Kepala, Kutu Pubis.
Terapinya: Parmetrine(3-12jam),
Fonetrine Lidane(K.I anak),
Sulfur Prisipatum(anak<2bln)
Bumil:Spiramycin
Terapi TB(Tuberkulosis)
BARU 2HRZE/4H3R3
KAMBUH(RELAPS)
LALAI(DEFAULT/DROP OUT) 2HRZES/HRZE/5H3R3E3
GAGAL(FAILURE)