Anda di halaman 1dari 46

PELATIHAN CALON PENGAWAS

KEMENTERIAN AGAMA RI
BADAN LITBANG DAN DIKLAT
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
2020
BIODATA
• NAMA : Muh. Afroji, S. Pd. M.M.
• NIP : 196305121987031005
• TEMPAT, TGL LAHIR : Brebes, 12 Mei 1963
• PANGKAT/GOL : Pembina Tk. I – IV/b
• JABATAN : Widyaiswara Madya
• UNIT KERJA : Pusdiklat Tenaga Teknis Pendidikan dan Kegamaan
• ALAMAT RUMAH : Jl. Panti Asuhan No. 53A RT. 12/04 Cipinang Cempedak Jatinegara-
Jakarta Timur
• ALAMAT KANTOR : Jl. Ir. H. Juanda No. 37 Ciputat –Tangsel
• EMAIL : muhafroji@yahoo.co.id
• NO TLP. : 081384930789
• RIWAYAT PENDIDIKAN : S2 Manajemen SDM STIE IPWIJA
• PENGALAMAN JABATAN : Guru
Waka Bidang Sarana
Wakil Kepala MAN
Kepala MAN
PLH Kabid Penyelenggaraan Diklat
Tim Penilai Angka Kredit Guru Kemenag
Widyaiswara
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

Peserta kompeten dalam Mengelola


Pelaksanaan Supervisi Akademik
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

Peserta mampu:
1. Menidentifikasi Pengelolaan Supervisi Akademik
2. Mensimulasikan Supervisi Klinis
3. Mendeskripsikan Supervisi Pelaksanaan Kurikulum
4. Mendeskripsikan Pengembangan Diri dalam kontek PKB
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

1. Pengawasan Akademik adalah ….


2. Kegiatan Supervisi Akademik terdiri dari:
a. Pemantauan, yaitu ….
b. Pembinaan, yaitu ….
c. Bimlat, yaitu ….
d. Penilaian, yaitu ….
3. Tujuan Supervisi Akademik adalah ….
4. Metode Supervisi Akademik terdiri dari ….
5. Langkah-langkah Supervisi Akademik terdiri dari ….
6. Supervisi klinis adalah ....
7. Tujuan Supervisi klinis adalah ....
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

1
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

Serangkaian kegiatan membantu guru


mengembangkan kemampuannya dalam
mengelola proses pembelajaran demi
pencapaian tujuan pembelajaran
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

PEMANTAUAN Kegiatan untuk mengetahui keterlaksanaan SKL,


Standar Isi, Standar Proses, dan Standar Penilaian.

Kegiatan pengawasan untuk peningkatan kompetensi


PEMBINAAN guru untuk menunjang pelaksanaan tugas pokok guru.

Kegiatan untuk meningkatkan profesionalisme guru,


BIMLAT khususnya dalam mengoptimalkan pelaksanakaan tugas
pokok

PENILAIAN Penilaian kinerja guru dalam pelaksanaaan tugas pokok


guru
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

TUGAS PENGAWAS PEMBINAAN


KOMPE
PEMANTAUAN TENSI
&
TUGAS
PENILAIAN
POKOK
GURU
PEMBIMBINGAN
DAN PELATIHAN
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

pengawasan
Akademik

1. Perencanaan
Pengelolaan 2. Pelaksanaan Supervisi Klinis
3. Evaluasi dan Tindak lanjut

Pengelolaan
Kurikulum
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

TUJUAN

Membina
Mengembangkan
Monitoring proses komitmen guru
profesionalisme
pembelajaran terhadap tugas dan
guru
tanggung jawabnya
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

LANGSUNG

KOLABORATIF TIDAK
LANGSUNG
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

1. Praktis 8. Kekeluargaan
2. Sistematis 9. Demokratis
3. Objektif 10. Aktif
4. Realistis 11. Humanis
5. Antisipatif 12. Berkesinambungan
6. Konstruktif 13. Terpadu
7. Kooperatif 14. Komprehensif
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

• KUNJUNGAN/OBSERVASI
KELAS
INDIVIDUAL • KUNJUNGAN ANTAR KELAS
• PERTEMUAN INDIVIDU
• EVALUASI DIRI

• PERTEMUAN /RAPAT
KELOMPOK • DISKUSI KELOMPOK
• PELATIHAN
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
PILIHAN METODE
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

MONITORING EVALUASI FGD/DKT

DELPHI WORKSHOP
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

• Menanyakan pendapat guru


tentang PBM yang sudah dilakukan
Observasi • Menunjukkan data hasil
pengamatan
• Jalin keakraban dengan
• Mendiskusikan secara terbuka hasil
guru
observasi
• Menyepakati fokus • Melaksanakan pengamatan
• Memberikan penguatan positif
supervisi sesuai kesepakatan
untuk perbaikan
• Menyepakati instrumen • Menggunakan instrumen sesuai
• Menentukan rencana pengawasan
yang akan digunakan kesepakatan
berikutnya
• Mencatat perilaku (guru dan
siswa)
• Tidak mengganggu PBM

Pra-observasi
Pasca
observasi
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

B3.LK.01
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

2
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

PENGERTIAN SUPERVISI KLINIS

Bentuk bimbingan professional yang


diberikan kepada guru berdasarkan
kebutuhannya melalui siklus yang
sistematis
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

MAKNA SUPERVISI KLINIS

*TATAP MUKA
BERSIFAT “KLINIS”
*FOKUS PADA TINGKAH
LAKU NYATA (PENGOBATAN)
*CERMAT DALAM
PENGAMATAN
*DESKRIPSI RINCI
*FOKUS SESUAI BERSIFAT “SIKLUS”
PERMINTAAN/KEBUTUHAN (RANGKAIAN KEGIATAN)
GURU
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

TUJUAN SUPERVISI KLINIS

Membantu
Menyadarkan Membantu Mengembang-
guru untuk Membantu guru
guru pada guru kan sikap
selalu mengidentifikasi
tanggung menemukan positif secara
memperbaiki masalah
jawabnya solusi berkelanjutan
mutu PBM
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN PRINSIP SUPERVISI KLINIS
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

HUBUNGAN
BERSIFAT
KEMITRAAN

PROSEDUR DISKUSI BERSIFAT


PELAKSANAAN DEMOKRATIS
BERUPA SIKLUS

BERDASAR PADA
KEBUTUHAN GURU BERSIFAT TERBUKA
DALAM DAN TIDAK
PEMBELAJARAN MENYALAHKAN

HASIL TIDAK PELAKSANAAN


DIPUBLIKASIKAN BERDASAR
KESEPAKATAN
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN PROSEDUR SUPERVISI KLINIS
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

PENDAHULUAN

PERTEMUAN
PENGAMATAN
BALIKAN
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

B3-LK.02
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

3
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

PEMBINAAN PENILAIAN BIMLAT PEMANTAUAN

RPA RPA RPM RPM


Kompetensi 3 Penyusunan pemenuhan
PK Guru
Pengembangan Dokumen I
Kurikuum
Kompetensi 3 SKL, SI, St.
KTSP Proses, & St.
Materi Instrumen Materi Penilaian

Validasi
Dokumen I
KTSP
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

 Pelaksanaan Kurikulum melalui kegiatan


pembelajaran dan penilaian
 Pembelajaran adalah proses interaksi antar
Peserta Didik, antara Peserta Didik dengan Standar
pendidik dan sumber belajar pada suatu Proses
lingkungan belajar. dan
Standar
 Dokumen pelaksanaan pembelajaran adalah Penilaian
silbus, RPP, dan Bahan Ajar
 Penilaian oleh pemerintah, satuan pendidikan,
dan guru
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

Pelaksanaan kurikulum Pembelajaran

Penilaian
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

KURIKULUM KURIKULUM 2013


KURIKULUM 2013
TAHUN 2006 REVISI

Permendiknas 41 Permendikbud 65 Permendikbud 22


2007 2013 2016

PERENCANAAN PELAKSANAAN

PENGAWASAN PENILAIAN
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

Karakter Sikap Pengetahuan Keterampilan


Pembelajaran

Perencanaan Desain Silabus


Pembelajaran
Pembeajaran RPP
Pelaksanaan Persyaratan Alokasi Waktu JTM
Pembelajaran Buku Teks
Pelaksanaan
Pembelajaran Pengelolaan Kelas
Pendahuluan Sikap
Pelaksanaan
Inti Pengetahuan
Pembelajaran
Pengelolaan Kelas Keterampilan
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA
Penilaian Hasil Authentic Menggambarkan: Dampak
dan Proses Assessment
Pembelajaran Kesiapan
Siswa kapasitas Instructional
Effect
Proses Belajar Gaya belajar
Nurturant
Hasil Belajar Perolehan
Effect
belajar
Pengawasan Supervisi Akademik
Proses
Evaluasi Diri Proses
dan Manajerial Sekolah
Pembelajaran Pemantauan
Kepala Sekolah Pengawasan oleh Supervisi
LPMP Pelaporan
Pengawas Sekolah
RTL
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

Mekanisme 1.1 Penilaian Sikap


dan Prosedur Observasi Penilaian Antarpeserta didik
Penilaian
1. Penilaian Penilaian Diri Jurnal
oleh 1.2 Penilaian Kompetensi Pengetahuan
Pendidik
PAS dan PAT dibawah
Penilaian Harian (Tes dan
Penilaian otentik Penugasan)
Koordinasi Satuan
Pendidikan

1.3 Penilaian Kompetensi Keterampilan

Tes Praktik Projek Portofolio


PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

Pelaporan
Penilaian Nilai dan/atau Deskripsi Pencapaian Kepala Sekolah
oleh Kompetensi Pengetahuan &
Keterampilan Dilaporkan Wali Kelas
Pendidik kepada
Deskripsi Sikap untuk hasil Penilaian Orang Tua/Wali
Kompetensi Sikap dan Kompetensi Peserta Didik
Spiritual

Pelaporan
Penilaian Hasil Pencapaian Kompetensi dan/atau Orang Tua/Wali Peserta Didik dalam
oleh Satuan Tingkat Kompetensi bentuk Buku Rapor
Pendidiikan
Hasil Belajar Tingkat Satuan Pendidikan Dinas Pendidikan dan Instansi Terkait

Hasil Ujian Tingkat Kompetensi Orang Tua/Wali Peserta Didik dan Dinas
Pendidikan
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

PEMBINAAN BIMLAT

RPA RPA

Kompetensi 3 Penyusunan
Pengembangan Silabus dan
Kurikulum RPP

Materi Materi
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

1 Internet

2 E-mail

3 Power Point
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

1. Sesuai dengan tujuan pembelajaran


2. Mendukung isi bahan pembelajaran
3. Mudah diperoleh
4. Mudah digunakan
5. Cukup waktu untuk menggunakannya
6. Sesuai dengan taraf berfikir siswa
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

1. Mengkonkritkan konsep yang abstrak


2. Mengurangi verbalisme
3. Menghadirkan objek yang berbahaya / sulit didapat
4. Menampilkan objek yang terlalu besar / terlalu kecil
5. Memperlihatkan objek yang terlalu cepat / lambat
6. Mengatasi keterbatasan indra penglihatan, pendengaran
7. Mengatasi keterbatasan ruang dan waktu
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

B3.LK.03
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

4
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

1. Aspek/Masalah 6. Strategi/Metode/Teknik
2. Tujuan 7. Skenario Kegiatan
3. Indikator 8. Sumber Daya
4. Waktu 9. Penilaian dan Instrumen
5. Setting 10.Rencana Tindak Lanjut
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

PROSEDUR:
PENDEKATAN/METODE/TEKNIK
1. Menyusun rencana pembinaan
1. Pendekatan antara lain : direktif,
guru
non direktif, klinik, kolaboratif
2. Melaksanakan pembinaan guru
2. Metode antara lain : FGD, delphi
3. Menyusun laporan hasil
3. Teknik antara lain : individu dan
pembinaan guru
kelompok (kunjungan kelas,
4. Mengevaluasi hasil pembinaan
observasi kelas)
guru
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

B3.LK.04
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA
‫َخ ر ُْيالنَّ ِاس َأنر َف ُعه رُم ِللنَّ ِاس‬

MANUSIA TERBAIK ADALAH YANG


PALING MAMPU MEMBERI
MANFAAT BAGI MANUSIA &
KEMANUSIAAN, HIDUP &
KEHIDUPAN.
PUSDIKLAT TENAGA TEKNIS
PENDIDIKAN DAN KEAGAMAAN
BALITBANG DIKLAT KEMENTERIAN AGAMA

Anda mungkin juga menyukai