A. Kompetensi Inti
1. Menghargai dan menghayati ajaran agama yang dianutnya
2. Menghargai dan menghayati perilaku jujur, disiplin, tanggungjawab, peduli
(toleransi, gotong royong), santun, percaya diri, dalam berinteraksi secara
efektif dengan lingkungan sosial dan alam dalam jangkauan pergaulan dan
keberadaannya.
3. Memahami pengetahuan (faktual, konseptual, dan prosedural) berdasarkan
rasa ingin tahunya tentang ilmu pengetahuan, teknologi, seni, budaya terkait
fenomena dan kejadian tampak mata.
4. Mencoba, mengolah, dan menyaji dalam ranah konkret (menggunakan,
mengurai, merangkai, memodifikasi, dan membuat) dan ranah abstrak
(menulis, membaca, menghitung, menggambar, dan mengarang) sesuai
dengan yang dipelajari di sekolah dan sumber lain yang sama dalam sudut
pandang/teori
E. Materi Pokok
1. Jinis-jinis sandhangan sigeg
2. Kaidah panulise sandhangan sigeg
3. Nulis aksara jawa mawa sandhangan sigeg
F. Metode Pembelajaran
1. Pendekatan : Saintifik
2. Model : Cooperative Learning
3. Metode : ceramah, tanya jawab, diskusi kelompok, penugasan, demonstrasi
Alokasi
Kegiatan Deskripsi Kegiatan Waktu
Fase 5 Mengevaluasi
8. Peserta didik mengumpulkan tugas hasil
diskusinya dalam Google classroom
(TPACK)
9. Perwakilan dari peserta didik menyampaikan
hasil dari diskusi kelompok (Communication
creative / 4C)
10. Peserta didik dari kelompok lain menyimak dan
turut memberikan evaluasi dengan bahasa yang
sopan (PPK: Kesopanan)
Alokasi
Kegiatan Deskripsi Kegiatan Waktu
I. Penilaian
Teknik dan Instrument Penilaian:
1. Penilaian sikap :
a. Teknik Penilaian : Observasi
b. Bentuk Instumen : Lembar pengamatan
c. Kisi-kisi : Terlampir
2. Penilaian Pengetahuan :
a. Teknik Penilaian : Test
b. Bentuk Instumen : pilihan benar salah
c. Kisi-kisi : Terlampir
3. Penilaian Keterampilan :
a. Teknik Penilaian : Test
b. Bentuk Instumen : Mengalihaksarakan kalimat beraksara latin ke aksara Jawa
c. Kisi-kisi : Terlampir
‘
Drs. Vulkan Abriyanto, S.ST Umroatul Mufidah, S.Pd.
Lampiran
BAHAN AJAR
AJAR
SANDHANGAN SIGEG
Ing bab sadurunge, para siswa wis nyinaoni panganggone sandhangan swara kang
cacahe ana lima. Sabanjure para siswa bakal nyinaoni panganggone sandhangan sigeg kang
cacahe ana papat, yaiku wignyan, layar, cecak. Kepriye panganggone sandhangan sigeg
kasebut, gatekna andharan ing ngisor iki!
1. Wignyan ()
Yaiku pungkasan wanda kanthi konsonan /h/. Dadi, aksara ha ( ) ora kena di pangku.
Ukara-ukara mawa sandhangan wignyan kang dadi tuladha ing dhuwur yen digabung
bisa dadi sawijining pada kaya ing ngisor iki.
Aku lunga tumuju sawah. Sawah ijo royo-royo gawe bungah. Suwe-suwe
lakune saya sayah. Kamangka tabuh sanga wayah mulih omah.
Yen pada mau ditulis mawa aksara jawa dadine kaya mangkene.
2. Cecak
)
Yaiku pungkasan wanda kanthi konsonan /ng/. Dadi, aksara nga ( ora kena di
pangku.
Pamacane Aksara legena pikantuk sandhangan sigeg cecak
Ukara-ukara mawa sandhangan cecak kang dadi tuladha ing dhuwur yen digabung bisa
dadi sawijining pada kaya ing ngisor iki.
Budi lunga menyang Batang. Dheweke lunga deleng wayang. Dhalang sing
mayang Ki Danang Bajang. Ki Danang Bajang saka Malang.
Yen pada mau ditulis mawa aksara jawa dadine kaya mangkene.
3. layar
)
Yaiku pungkasan wanda kanthi konsonan /r/. Dadi, aksara ra ( ora kena di pangku.
Kiki tuku kopi ing pasar. Kopine isine babar. Mulane kiki seneng gawe kopi tawar.
Yen pada mau ditulis mawa aksara jawa dadine kaya mangkene.
4. Pangkon
Ananging sandhangan pangkon kang bakal dirembug ing dina iki mung ngenani sandhangan
pangkon kang dadi sesigeging wanda sangarepe lan pangkon kang diwuwuhi pada siji (lingsa)
Coba jinglengana aksara legena kang nggunakake pangkon ing ngisor iki. Aksara legena
kang diwenehi werna abang ateges aksara mau ora bisa diwenehi pangkon. Dene aksara kang
diwenehi werna kuning, sawetara iki during ana tembung-tembung mawa aksara jawa kang
nggunakake sigeg aksara mau. Dene aksara legena kang diwenehi werna ijo, iku aksara
legena kang lumrah diwenenehi pangkon. Pamacane Aksara legena nalika diwenehi
sandhangan pangkon kaya mengkene.
Slide 1 Slide 2
Slide 3 Slide 4
Slide 5 Slide 6
Slide 7 Slide 8
Slide 9 Slide 10
Mata : Bahasa Jawa
Pelajaran : Sandhangan Sigeg
Materi : VII
Kelas : 15 menit
Alokasi waktu
A. Pituduh :
1. Gatekna urut-urutaning paprentah sajrone lembar kerja ing ngisor iki!
2. Tindakna apa kang dadi paprentrah ing sajrone lembar kerja bareng-bareng karo
kelompokmu!
3. Wangsulana pitakonan-pitakonan sajrone lembar kerja!
Gladhen 1
cecak …………………………………………………………..
…………………………………………………………..
layar …………………………………………………………..
…………………………………………………………..
pangkon …………………………………………………………..
…………………………………………………………..
Gladhen 3
Keterangan:
Rubrik/Pedoman Penskoran:
1: tidak pernah
2: kadang- kadang
3: sering
4: selalu
Keterangan :
Skor maksimal=12
Nilai
Keterangan:
Tanggung Jawab
1= Peserta didik menyelesaikan tugas yang diberikan pada waktunya dengan kurang
serius
2= Peserta didik menyelesaikan tugas yang diberikan pada waktunya dengan serius
3= Peserta didik menyelesaikan tugas yang diberikan pada waktunya dengan sangat serius
Mandiri
1= Peserta didik dalam menyelesaikan tugasnya belum terlihat kemandiriannya
2= Peserta didik dalam menyelesaikan tugasnya kurang terlihat kemandiriannya
3 = Peseta didik dalam menyelesaikan tugasnya sudah terlihat kemandiriannya
Jujur
1= Peserta didik dalam menyelesaikan tugasnya belum terlihat kejujurannya
2= Peserta didik dalam menyelesaikan tugasnya kurang terlihat kejujurannya
3= Peserta didik dalam menyelesaikan tugasnya sudah terlihat kejujurannya
Santun
1 = peserta didik dalam bertanya dan berkomunikasi belum terlihat santunnya
2 = peserta didik dalam bertanya dan berkomunikasi kurang terlihat santunnya
3 = peserta didik dalam bertanya dan berkomunikasi sudah terlihat santunnya
2. Penilaian Pengetahuan
Kisi -Kisi soal pengetahuan dengan memilih jawaban benar atau salah
pangkon .
3. Penilaian Ketrampilan
Nomer soal Jenis soal Skor saben soal
5 10 15 20
1, 2, 3, 4, 5 Ngowahi Ditemokake 5 Ditemokake3-4 Ditemokake Panulisan
ukara wanda utawa wanda kang 1-2 wanda aksara
mawa luwih kang kliru kliru panulisan kang kliru jawane
aksara panulisan aksara aksara jawane panulisan bener kabeh
latin dadi jawane. aksara
aksara jawane
jawa
Nilai =
SOAL EVALUASI
A. Sawise nyinaoni ngenani materi sandhangan sigeg, coba andharan ing ngisor iki
wangsulana kanthi nulis “bener” utawa “salah”!
1. Sandhangan sigeg cacahe ana telu, yaiku wignyan , cecak , lan layar .
).
2. Sandhangan sigeg cecak digunakake kanggo leliru sigeg nga (
3. Kanggo nulis tembung anyar, pager, pasar nggunakake sandhangan sigeg wignyan .
4. Sandhangan sigeg layar , cecak mapan ana ing sandhuwure aksara legena,
dene sandhangan sigeg wignyan lan pangkon manggon ana ing sisih
tengene aksara sing disigeg.
5. Kanggo nulis ukara ibu tuku gelang karo kalung, nggunakake sandhangan sigeg cecak
.
6. Tembung gabah, omah, lemah yen ditulis aksara jawa nggunakake sandhangan sigeg
wignyan .
7. Tembung kangkung, balung, wayang yen ditulis aksara jawa nggunakake sandhangan
sigeg cecak
8. Adhi tuku nanas. Ukara kasebut yen ditulis aksara jawa, sing diwenenehi pangkon
).
yaiku aksara legena na (
9. Ki Dalang Bajang lunga menyang Ujung Pandang. Cacahe sandhangan sigeg cecak
kang ana ing ukara kasebut yen ditulis mawa aksara jawa ana 4.
10. Sopirku dudu wong saka Pacitan. Ukara kasebut yen ditulis mawa aksara jawa