MASYARAKAT YOGYAKARTA
Dipunsusun dening :
BAB I.
PENDAHULUAN
A. Latar Wingking
budaya, kados suku , basa , agami, sekar laladan, tarian laladan, griya adat, dedamel
tradisional, lan upacara adat. Saking keberagaman puniku saben laladan nggadhahi
ciri khas piyambak-piyambak. Kejawi puniku, Indonesia dados bangsa wetan ingkang
tepang etika dados prinsip-prinsip dhsar pergaulan kalih individu, utawi kelompok
kalih individu. Sae awonipun etika bergantung ing sistem nilai ingkang mengaruhi
agami Islam, dipuntepang ugi dinten raya umat Islam. Inggih menika riyadi lan Idul
Adha. Lan wonten ugi dinten ingkang mengeti dinten wiyosan Nabi Muhammad
caranipun.
Kados wonten laladan Yogyakarta, dipunsebat kalih istilah tradisi sekatenan. Tradisi
sekatenan inggih menika salah satunggaling istilah masyarakat Jawi lebeting mengeti
dinten wedal Nabi Muhamad SAW utawi Maulid Nabi. Tradisi sekaten ingkang
dipunwontenaken kangge mengeti dinten wedal Nabi Muhammad SAW diakhiri kalih
acara Grebeg Maulid. Grebeg inggih punika upacara adat rupinipun sedekah ingkang
gesang sosial, ananging mboten ngalami ebah ingkang kathah wonten bidang
wiwit rumiyin. Kejawi menika, Yogyakarta ugi nggadhahi prospek ingkang cekap
alam, iklim, lan maneka-warni hayati ingkang dados unsur daya tarik piyambakan.
daya tarik piyambakan ingkang saged narik para pengunjung saking jawi Indonesia
(mancanegara). Wonten sisi puniku, inggih menika kawasan sentral utawi puser
Kalih keunikan lan kabudayanipun, Yogyakarta dados papan ingkang leres kangge
tradisi puniki asring dipunwontenaken nalika mengeti Maulid Nabi Muhammad SAW.
punika.
Fenomena puniki menarik kangge dipunteliti saking segi ritual keagamaan lan
Yogyakarta.
B. Rumusan Masalah
Adhedhsar uraian wonten inggil wonten masalah mendasar bab tradisi Sekatenan
wonten Yogyakarta. Amargi wonten saben laladan inggih asmaning perayaan lan tata
cara tradisi lebeting mengeti Maulid Nabi Muhammad SAW sampun benten.
tetep ngasta teguh kabudayan ingkang sampun wiwit rumiyin wonten. Bilih
dipuntingal saking segi tradisi sekatenan, ingkang diakhiri kaliyan gunungan dados
pucuking acara, mila bab menika langkung ngarah dhateng bidang sosio-kultural.
mengeti Maulid Nabi Muhammad SAW. Dene Maulid Nabi limrahipun namung
3. Kados pundi simbol lan makna Islam ingkang kekandhut lebet Sekaten?
C . Tujuan
masyarakat.
3. Kagem sumerep kados pundi masyarakat Yogyakarta mangertosi simbol lan makna
Muhammad SAW.
BAB II.
DASAR TEORI
A. Pendapat Ahli
2. Tembung Sekaten asalipun saking tembung "suku" lan "ati", ingkang artosipun
remen penggalih. Amargi ing wekdal mengeti wiyosan Nabi Muhammad SAW,
ukanten syahadat.
B. Kondisi Nyata
Upacara Sekaten ing hakekatipun inggih menika setunggaling tradisi ingkang dados
tilaran dening mbah moyang kula lan panjenengan. Ing wiwitipun, upacara kasebat
upacara Sekaten dados sarana kagem nyebaraken agami Islam medal kesenian
Mila, kagem mengeti Maulid Nabi Muhammad SAW, mboten malih kaliyan kesenian
BAB III.
ANALISIS
A. Sejarah Sekaten
pengetan Maulid Nabi Muhammad SAW dening Keraton Surakarta lan Yogyakarta.
tanggal 5 dumugi 11 mulud lan ditutup kaliyan upacara Grebeg Maulid ing 12 mulud.
Awal mula wontenipun Sekaten inggih menika dipunwiwiti saking krajan-krajan Islam
wonten siti Jawi jaman kesultanan Demak, dimainkanlah gangsa, mila wargi
gangsa lan ngiras khutbah-khutbah ngengingi keislaman. Wekdal menika tiyang Jawi
ngremeni gangsa ing dinten raya Islam, inggih menika dinten wiyosipun Nabi
Rangkeyaning perayaan kaliyan resmi kedados saking tanggal 5 lan bibar ing tanggal
pengaosan wonten serambi Masjid Agung, lan puncakipun inggih menika kaliyan
• Tahap Persiapan
Wonten kalih jinis persiapan lebet pelaksanaanipun, inggih menika persiapan fisik lan
persiapan non fisik. Persiapan fisik inggih menika, mersiapaken benda-benda lan
kricik, naskah riwayat Mulud Nabi Muhammad SAW, secacah sekar kanthil, busana
seragam ingkang tasih enggal lan sacacah samir ingkang mligi dipunagem dening
para niyaga utawi penabuh gangsa sadangu menabuh gangsa sekaten lebet upacara
sekaten, atribut lan perlengkapan prajurit keraton. Dening lebeting persiapan non
fisik inggih menika rupinipun sikap lan lampahan ingkang kedah dipuntindakaken
mempersiapkan mental, lan penyucian dhiri (siyam lan siram jamas) utawi adus
keramas.
lebeting keraton inggih menika ing dalu tanggal 6 mulud wonten Bangsal Ponconiti
(ing jaman semanten gangsa dipun-ungalaken wonten Bangsal Srimanganti lan
wonten Bangsal Trajumas) wiwit tabuh 19.00 WIB ngantos tabuh 23.00 WIB.
Tabuh 23.00 WIB ungel gangsa kedah sampun mendel lan sesarengan kaliyan menika
Perangan menika nyebat bab rawuh Sultan saking Keraton tumuju Masjid Ageng
kaliyan mengendarai kendaraan lan iring-iringan para pangeran lan sadherek Keraton
ing dalu kaping pitu tanggal 11 Mulud dalu utawi tanggal 12 Mulud wonten pundi
dipunsebat ugi dados pisowanan dalu garebeg utawi muludan. Lajeng, diakhiri
dados kondur gangsa kaliyan pengawalan saking kalih pasukan abdi dalem prajurit,
inggih menika prajurit mantrijero lan prajurit ketanggung ing tanggal 11 Mulud,
kinten-kinten ing tabuh 24.00 WIB sasampunipun Sultan nilaraken Masjid Ageng.
Kaliyan dipindahaken gangsa pusaka Sekati (Kanjeng Kyai Sekati) saking pelataran
Masjid Ageng wangsul dhateng lebeting keraton menandai menawi upacara Sekaten
simbol lan lambang ingkang kekandhut makna wonten lebetipun. Dados tuladha, ing
udhik-udhik, inggih menika penyebaran kepingan arta kricik dening sri sultan.
Paringan kepingan arta kricik dening raja puniki inggih punika lambang saking
paringan anugerah berwujud banda lan berkat wujud tuah kekeramatan. Kejawi
lestantun.
Yaumi, salah setunggal irah-irahan gending sekaten, ngandhut makna dinten Maulid
makna ndonga menyembah tuhan ingkang maha esa. Sawentawis menika dhindang
ngemut-emut jasa para mubaligh ingkang nyiaraken agami Islam. Ngajatun, salah
Islam. Lan supiyatun, salah setunggal gending sekaten, ngandhut makna kekajengan
rupinipun gladi resik, numplak wajik, lan garebeg mulud. Upacara gladi resik
numplak wajik ingkang dados petanda wiwitan pandamelan gunungan kaliyan resmi.
garebeg, inggih menika ing tanggal 8 sasi mulud. Dene perangan pungkasan inggih
menika upacara garebeg mulud. Inti saking upacara menika inggih punika ngateraken
gunungan picisan. Dipunlansir saking jogjaprov. go. id, gunungan lebet upacara
wonten lebetipun. Dados tuladha, ing perangan gangsa pusaka kaping sapisan dipun-
ungalaken, diwontenaken upacara udhik-udhik, inggih menika penyebaran kepingan
arta kricik dening Sri Sultan. Paringan kepingan arta kricik dening raja menika
lambang saking sukanan anugerah berwujud banda lan berkat wujud tuah
ingkang lestantun.
BAB IV.
PENUTUP
A. Kesimpulan
Sasampunipun nindakaken panaliten kualitatif deskriptif, bab pengaruh sekaten