434 708 1 SM
434 708 1 SM
ABSTRAK
rp ra trombo topen k m n adalah alah at pen ebab trombo topen a tanpa demam pada anak. I t lah immune thrombocytopenia I
telah men ant kan t lah lama p rp ra trombo t topen k d opat k. I d ba men ad t a: ak t newly diagnosed per ten dan kron k.
Onset I aat a rema a leb h ber ko men ad kron k 12 b lan dan er n re rakter terhadap pen obatan. Kort ko tero d tetap men ad
p l han terap l n pertama. ada I kron k d dapatkan de en relat trombopo et n. ta da ar n lah re eptor a on trombopo et n epert
rom pol t m dan eltrombopa dapat d nakan nt k tatalak ana I kron k.
ABSTRACT
Imm ne thromboc topen a one o the ca e o thromboc topen a w tho t ever n ch ldren. erm nolo mm ne thromboc topen a
replace the old term nolo d opath c thromboc topen c p rp ra. I cla ed nto three cate or e : ac te newl d a no ed per tent
and chron c. n et at adole cent have reater r k to become chron c 12 month and re entl re ractor to therap . Cort co tero d the
r t l ne therap or I . elat ve thrombopo et n de c enc o nd n chron c I thrombopo et n receptor a on t ch a rom plo t m and
eltrombopa can be ed or treatment. Nicodemus. Management of Immune Thrombocytopenic Purpura in Children
mlah trombo t normal pada anak berk ar pen ebab trombo topen a terban ak pada bata normal. I adalah kond d mana
150-450 109/ . rombo topen a men ac anak. er k t adalah beberapa d a no mlah trombo t rendah 100 109/ dan
pada keadaan mlah trombo t k ran dar band n pen ebab trombo topen a pada dapat d erta den an man e ta kl n epert
150 109/ ata 150.00/d .6 Secara ar anak. p rp ra petek e hematoma perdarahan
be ar pen ebab trombo topen a d bedakan m ko a ata p n adan a darah pada r n dan
men ad t a a t pen n katan de tr k DEFINISI e e .6 7
trombo t ek e tra trombo t d dalam erda arkan kon en nterna onal 7
l mpa dan or an la n dan an an prod k d a no I d pert mban kan apab la pada Secara m m I d bedakan men ad d a
trombo t. rp ra trombo topen a m n pemer k aan er al ber lan d dapatkan a t pr mer dan ek nder. I d katakan
ata an leb h d kenal eba a I immune mlah trombo t elal d bawah 100 109/ pr mer apab la t dak d tem kan pen ebab
thrombocytopenia mer pakan alah at den an parameter hematolo la n dalam ata aktor pencet d eb t ek nder
apab la d cet kan oleh at pen ak t
Tabel 1. D a no band n trombo topen a pada anak dan rema a6
ma p n obat.8 9 Seban ak 80 I ter olon
pr mer dan 20 ek nder.9
DESTRUCTIVE THROMBOCYTOPENIAS latelet n contact w th ore n mater al
Primary Platelet Consumption Syndromes Con en tal heart d ea e
Immune thrombocytopenias Dr - nd ced v a d rect platelet e ect r tocet n erda arkan d ra pen ak t I d olon kan
c te and chron c I protam ne men ad 3 kelompok: I ak t adalah I dalam
to mm ne d ea e w th chron c I a a man e tat on pe 2 D or platelet-t pe D
C cl c thromboc topen a 3 b lan etelah terd a no I per ten
to mm ne l mphoprol erat ve ndrome and t Combined Platelet and Fibrinogen Consumption apab la telah terd a no antara 3-12 b lan
var ant Syndromes
S tem c l p er themato D em nated ntrava c lar coa lat on Ka abach- err tt dan I kron k ka leb h dar 12 b lan e ak
van ndrome ndrome r -a oc ated hemopha oc t c ndrome terd a no .6 10 en olon an n leb h er n
nt pho phol p d ant bod ndrome
Neopla a-a oc ated mm ne thromboc topen a IMPAIRED PLATELET PRODUCTION
d nakan dalam prakt k ehar -har karena
hromboc topen a a oc ated w th I ered tar d order nt k t an terap ma n -ma n olon an
Neonatal mm ne thromboc topen a c red d order I berbeda. Den an mak n pan an n a
llo mm ne pla t c anem a
to mm ne e. . maternal I elod pla t c ndrome d ra I mlah normal trombo t t dak la
Dr - nd ced mm ne thromboc topen a ncl d n arrow n ltrat ve proce neopla a men ad a aran ata t an pen obatan
hepar n- nd ced thromboc topen a teopetro
o ttran on p rp ra N tr t onal de c enc tate ron olate v tam n mela nkan leb h mement n kan k al ta h d p
ller and anaph la 12 anore a nervo a Dr - or rad at on- nd ced dan men h ndar e ek amp n tatalak ana.10
o ttran plant thromboc topen a thromboc topen a
Non mm ne thromboc topen a Neonatal h po a or placental n c enc
hromboc topen a o n ect on PATOFISIOLOGI
acterem a or n em a SEQUESTRATION K n d ketah bahwa pada ka I kron k
ral n ect on per plen m
roto oan potherm a d tem kan ant bod an men eran
hrombot c m croan opath c d order rn komplek l koprote n trombo t αIIb-β dan
emol t c- rem c ndrome
clamp a ndrome Ib. Setelah ber katan den an ant bod pada
hrombot c thromboc topen c p rp ra perm kaan trombo t d kenal oleh re eptor
one marrow tran plantat on-a oc ated m croan opath
Dr - nd ced
c pada makro a d l mpa kem d an d n e t
dan d hanc rkan.
Tabel 2. en olon an I berda arkan pen ebabn a10
Primary immune thrombocytopenia ato olo I mel batkan 2 mekan me
No tr er dent able pen r nan prod k dan pen n katan
Secondary immune thrombocytopenia de tr k .11
Dr - nd ced mm ne thromboc topen a
to mm ne d ea e
nt pho phol p d ndrome 1. Peningkatan destruksi trombosit
Imm node c enc ndrome common var able mm node c enc ndrome a to mm ne l mphoprol erat ve
en n katan kecepatan de tr k trombo t
ndrome Canale-Sm th ndrome kott- ldr ch ndrome
van ndrome e. . w th l mphoma C mer pakan karakter t k I . al n mel batkan
epat t I and other v ral n ect on 3 mekan me. Pertama, toleran m n h lan
acc nat on-a oc ated
karena d re la pen at ran dan n el
Other immune-mediated thrombocytopenias (not ITP)
epar n- nd ced thromboc topen a l m o t . D tem kan ket dak e mban an
hromboc topen a a ter IIb/IIIa nh b tor adm n trat on antara akt va dan nh b dar l m o t . Sela n
o t-tran onal p rp ra
re nanc -a oc ated thromboc topen a t d dapatkan e ek tok k lan n l m o t
Neonatal and etal allo mm ne thromboc topen a terhadap trombo t dan me akar o t. Kedua,
Other consumption thrombocytopenias (not immune-mediated) el T-helper h an berloka d l mpa
croan opath c hemol t c anem a S a S etc.
D em nated ntrava c lar coa lat on mem c d eren a el eh n a men ad
von llebrand d ea e t pe 2b a toreakt an memprod k el ant bod
a ve p lmonar embol m
ar e heman oma
berleb han. Ketiga, ant bod antiplatelet
ar e ane r m ter eb t men ad kan l koprote n eba a
tar et ter tama l koprote n IIb/IIIa pada d hepar.12 De ek n trombo t karena MANIFESTASI KLINIS
trombo t eh n a men ebabkan de tr k a toant bod trombo t ber katan den an an e ta kl n I dapat bera am. la
oleh makro a dan el - totok k c . er ad re eptor pada membran dan men hambat dar ra a lema r ko ter n ek ampa den an
de rada trombo t an ter el b n pro e adhe ata p n a re a . al n perdarahan akt . e ala pal n kha adalah
ant bod an telah ber katan den an re eptor men n katkan r ko perdarahan pada pa en men n katn a r ko perdarahan. etek e
c d hepar dan l mpa. etode laborator m I .10 12 dan perdarahan m ko a dapat d tem . I
terbar dapat mendetek adan a ant bod pat t d c r a apab la m nc l p rp ra dan
terhadap prote n membran platelet pada 2. Penurunan produksi trombosit petek e d el r h badan eneral ata ecara
60 pa en I ter tama ant bod terhadap Keban akan ant bod ant -trombo t a t ba-t ba pada anak an ebel mn a ehat.
IIb/IIIa dan Ib/IX.10 latelet an men eran me akar o t d m m t lan etek e pal n er n m nc l d ked a kak
dah ter el b n ant bod n kem d an dan men r nkan prod k trombo t.10 11 dan len an aran d badan. Karakter t k
ber katan den an re eptor c dar makro a Kem n k nan la n pen r nan prod k petek e an kha a t b nt k-b nt k merah
dan el dendr t k d l mpa dan hepar nt k trombo t adalah karena an an n datar dan t dak dapat d raba. an ak pa en
d a o to dan d de rada .10 11 me akar o t ata per bahan mor olo n a. I ak t new onset mem l k e ala han a
Kadar trombopo et n an rendah/ ber pa petek e dan p rp ra d k l t me k p n
De tr k trombo t a dapat ter ad ak bat t dak menc k p n en dd a men alam trombo topen a hebat.
ker akan ata apopto lan n oleh terl bat dalam pato ene I .13 ada t d
a toant bod . nt bod dapat lan n ek per men hewan 12 d tem kan bahwa erdarahan m ko a pal n er n bera al
mer ak trombo t dan mem c l . katan antara trombo t an ter el b n dar m l t dan h d n . erdarahan trakt
ekan me n ter ad ecara terp ah dar ant bod den an re eptor c makro a dan el r nar trakt a tro nte t nal a dapat
a o to d l mpa.10 dendr t k hepar dan l mpa t dak men t m la men erta . ada peremp an perdarahan
nte trombopo et n. ada pa en I t dak men tr a dapat bertambah den an d ra
ar -bar n d tem kan kon ep bar a t d tem kan pen n katan kadar er m 13
leb h lama. e k p n an at aran dapat
de rada trombo t etelah ber katan den an an ehar n a ter ad eba a re pon ter ad perdarahan ntra erebral. Sek tar 10
re eptor hwell- orell pada el hepato t kompen a dar keadaan trombo topen a. pa en I anak t dak men n kkan e ala
perdarahan dan eban ak 30-40 pa en I
kron tanpa e ala perdarahan.14 em an
abnormal la n epert hepato plenome al
n er end l m adenopat men n kkan
kec r aan ke arah pen ak t la n.6
TATALAKSANA
Selama dekade terakh r m no pre an
mer pakan terap tama at - at n a.
Kn a on re eptor trombopo et n
thrombopoietin receptor agonists/ -
dapat d nakan nt k terap I kron k.15
enent an terap t dak han a berda arkan
mlah trombo t ata p n perdarahan.
eberapa aktor perl d pert mban kan Gambar 2. l or tma tatalak ana I 5
antara la n:
erdarahan akt
1. Kortikosteroid Do predn on ata predn olon adalah 1-4
mlah trombo t
Kort ko tero d eba a terap l n pertama. m /k /har .6 10 et lpredn olon d ber kan
ahapan pen ak t ak t per ten kron k
Kort ko tero d mer pakan m no pre an ecara ntravena den an do 30 m /k /
wa at per alanan pen ak t ebel mn a
an men hambat pembent kan har mak mal 1000 m . Dek ameta on
terma k r wa at perdarahan ebel mn a
a toant bod trombo t erta men pre dapat d ber kan 0 7 m /k /har mak mal
a pa en
n a o to tem ret k loendotel al 40 m /har . ata-rata kort ko tero d d ber kan
kt v ta pa en
eh n a men ran pen hanc ran elama 2 h n a 3 m n kem d an tapering
re eren pa en
trombo t. Kort ko tero d d nakan eba a off.
l n pertama karena m rah m dah d nakan
Sem a hal d ata men ad at ke at an
dan mem l k e ka ba k. a an a d nakan 2. Trombosit konsentrat thrombocyte
nt k d pert mban kan ebel m mem l h
nt k an ka pendek ebab pen naan concentrate/TC)
re men terap terba k. nt k pa en I
an ka pan an ber ko e ek amp n ran trombo t dapat men n katkan
ak t anak terap t dak d perl kan kec al
n kan epert pen n katan berat badan mlah trombo t dalam wakt n kat
d dapatkan perdarahan m ko a ata p n
d abete o teoporo katarak dan h perten . dan men hent kan perdarahan ka
petek e eneral ata. rombo topen a end r
Dek ameta on predn on ata p n d ber kan ber amaan den an tero d ata
b kan mer pakan nd ka t n al terap .
met lpredn olon mem l k e ka er pa. m no lob l n ntravena I I .6 10 11 a an a
pa en memb t hkan tran C eban ak
1-2 n t nt k mencapa hemo ta . dak ada
Tabel 4. Ind ka pemer k aan ant bod trombo t dan b op m n t lan 10
patokan re m mlah trombo t an men ad
Indications for platelet antibody testing (only helpful when positive) nd ka tran trombo t kon entrat.
n mal or no re pon e to cort co tero d or .v. mm no lob l n ember an C mempert mban kan keadaan
D erent al d a no I v . dr - nd ced or to c bone marrow dama e e. . chron c alcohol ab e
D erent al d a no I v . hered tar thromboc topen a kl n ter tama man e ta perdarahan erta
Con rm the d a no o I n pat ent w th concom tant l ver d ea e plenome al r ko perdarahan.
Indications for bone marrow biopsy
e de thromboc topen a al o abnormal le koc te and er throc te parameter
t p cal h tor e. . - mptom we ht lo and ph cal nd n e. . enlar ed l mph node hepato plenome al
3. Imunoglobulin G Intravena (IGIV)
60 ear beca e o the ncrea n re enc o alternat ve d a no e : l mphoma m elod pla t c ndrome d opath c Im no lob l n ntravena I I men and n
c topen a o ncerta n n cance m eloma and other k mp lan pla ma lob l n dar 1000
e ore plenectom to r le o t alternat ve d a no e w th the reate t certa nt be ore th rrever ble proced re
pendonor. I I men hambat a o to dan d l d paka eba a terap de n t ve.6 11 pen ak t pal n cepat 2 b lan etelah d m la .
trombo t an ter el b n ant bod dan an ak e ek amp n ak bat plenektom - dapat d pert mban kan pada I
b a an a men n katkan mlah trombo t an perl d pert mban kan an pal n re rakter t dak bere pon den an modal ta
ecara cepat nam n den an d ra m r pent n adalah keh lan an permanen terap la nn a.
trombo t an leb h n kat dar a olo . n hematolo dan m nolo erta
I I t dak member kan rem permanen pen n katan r ko n ek pa ca-t ndakan. - ter olon aman dan b a d toleran
mlah trombo t akan t r n kembal etelah leh ebab t terap n m la d t n alkan. den an ba k. ek amp n an m n k n
2-4 m n .10 erap I I d ber kan pada m nc l antara la n ak t kepala n er end
keadaan dar rat aat d perl kan pen n katan Agonis Reseptor Trombopoietin (TPO-RAs) n er otot kemb n m al m ntah d are n er
cepat mlah trombo t ata eba a terap Kadar trombopo et n pa en I kh n aI per t an an n hat pen n katan
tambahan pada keadaan kort ko tero d t dak kron k t dak et n epert re pon olo en m tran am na e . ek amp n n leb h
mamp member kan e ek terap . Do an trombo topen a ak bat pen ebab la n.10 ta er n terl hat pada eltrombopa . Sela n
d rekomenda kan adalah 0 8-1 /k /har da ar kon ep n lah d mp lkan bahwa pada t mlah trombo t dapat t r n ecara
elama 1-2 har . Seban ak 95 pa en akan I ter ad de en trombopo et n mendadak h n a d bawah trombo topen a
men alam pen n katan mlah trombo t relat . D a en obat an terma k olon an awal apab la pen naan - d hent kan
h n a mencapa 20 109/ dalam 48 am3. n adalah rom plo t m dan eltrombopa . ecara t ba-t ba. leh ebab t perl d lak kan
en naan eltrombopa dah d et pemer k aan mlah trombo t et dakn a 4
4. Terapi lini kedua dan ketiga nt k pop la ped atr k rom plo t m ma h mn etelah pen hent an - .
erap l n ked a dan ket a d pert mban kan dalam tahapan kl n .6
apab la pa en han a men alam re pon Rituximab
eba an ata bahkan t dak re pon ama - ber nterak den an re eptor t mab mer pakan ant bod terhadap
ekal den an kort ko tero d ata bahkan nt k men n katkan prod k trombo t.11 prote n CD20 d perm kaan el l m o t .
ka mlah trombo t kembal ke awal etelah - mer pakan at - at n a terap bat n d perk rakan mem l k e ek amp n
adan a re pon terhadap terap ebel mn a. nt k I kron k an re rakter dan e ekt m no pre melal mekan me deple
dak ada bata an mlah trombo t an men n katkan mlah trombo t ba k pada el .10 t mab m la m la ban ak
bak nt k mem la terap l n ked a. pop la dewa a ma p n anak den an an ka d nakan nt k terap I re rakter dan
erdapat ed k t perbedaan antara pedoman keberha lan berk ar antara 60-95 .16 Secara d rekomenda kan dalam pedoman American
an d nakan d ropa dan d mer ka. m m t n kat keberha lann a ebe ar 94 2 Society of Hematology S 2011.19 t mab
nt k ropa terap l n ked a dapat lan n den an eltrombopa dan 80 den an mamp men n katkan mlah trombo t
men nakan a on re eptor rombopo et n rom po t m.6 Dalam eb ah laporan ka dalam wakt n kat pada 60 pa en.10
- dan l n ket a den an r t mab. eltrombopa e ekt men n katkan mlah em an ka pan an d capa pada 10-40
Sedan kan d mer ka l n ked a a t den an trombo t pada anak den an I kron k/ ka .10
r t mab dan plenektom ementara - re rakter.17 en naan a on re eptor
d paka eba a l n ket a. trombopo et n mamp memb at rem eberapa pa en bere pon etelah n
an ka pan an bahkan etelah em a terap r t mab pertama la nn a re pon m nc l
5. Splenektomi I d hent kan terma k - end r . etelah beberapa m n . ka pa en
Splenektom mer pakan metode terdah l ltrombopa mamp menc ptakan rem t dak re pon dalam 4 m n pertama
d a m kan terap r t mab telah a al.
Tabel 5. Do terap I 10 nak-anak mem l k re pon leb h ba k
Corticosteroids in children
d band n kan dewa a. nak peremp an
redn o lo ne 0 25-4 m /k bod we ht/da d v ded n two do e recommended do e 2 m /k 4 bere pon leb h cepat d band n kan anak
da not lon er than 2 week lak -lak .10 Do tandar r t mab adalah 375
eth lpredn olone 30 m /k ma . 1 000 m .v. m /m2 ekal em n elama 4 m n
De ametha one 0 7 m /k /da ma . do e 40 m /da or 4 da bert r t-t r t. ek amp n antara la n
Other treatments
m al demam men l ana lak . ada
v. Imm no lob l n 0.4-1 /k bod we ht/da no re pon e th do e can be repeated once a ter 3 da
pa en I re rakter den an perdarahan
om plo t m 1-10 /k .c. l per week cont n o therap
ltrombopa 25-75 m p.o. da l cont n o therap
n kan r t mab er n d nakan apab la
ath opr ne 2 m /k p.o. da l re pon e ma take everal month kort ko tero d dan I I t dak e ekt . Seb ah
t mab1 375 m /m2 l per week v. or 4 week laporan ka men nakan n r t mab
C clopho pham d 1
1-2 m /k p.o. da l eban ak empat kal d komb na den an
C clo por n1 Do a e b blood level tar et 100-400 n /m dek ameta on men ha lkan rem an ba k
Dana ol1 400-800 m p.o. da l pada pa en I 24 b lan.18
Dap one1 75-100 m p.o. da l
cophenolate1 2 250 b 2 1 000 m p.o. da l
PROGNOSIS
nt -D he onl ant -D prod ct approved or I n ho SD wa w thdrawn rom the
ropean market n 2009 b t t ll ava lable n the S and other non- ropean
Secara m m pro no I pada anak
co ntr e 2 ter olon ba k. ko perdarahan ma
DAFTAR PUSTAKA
1. reder k en nd ae baek Nor aard . went - ear mortal t o ad lt pat ent w th pr mar mm ne thromboc topen a: a Dan h pop lat on-ba ed cohort
t d . r aematol 2014 166: 260 267.
2. errell D eebe e el SK Nea Se al eor e N. he nc dence o mm ne thromboc topen c p rp ra n ch ldren and ad lt : a cr t cal rev ew o
p bl hed report . m ematol 2010 85: 174 180.
3. e de e ten S r e enhahn e mann Kleboth K homalla et al. tpat ent mana ement o pat ent w th mm ne thromboc topen a I b
hematolo t 1995 2014. ncol e reat 2016 39: 41 44.
4. S lverman . Id opath c hromboc topen c rp ra. p dem olo 2015.
5. Ka han k K. nea e- pec c hematopo et c rowth actor . N n l ed 2006 354: 2034-2045.
6. Kl e man Santon ehrman ed . Nel on e tbook o ed atr c 20th ed. h ladelph a: l ev er Inc 2016.
7. ode h ero Sta ern he mer chel rovan D rnold D et al. Standard at on o term nolo de n t on and o tcome cr ter a n mm ne
thromboc topen c p rp ra I o ad lt and ch ldren: report rom an nternat onal work n ro p. lood 2009 113: 2386 2393.
8. C ne D el ebman rak . he I ndrome: patho en c and cl n cal d ver t . lood 2009 113: 6511 6521
9. o l erma n Comont r n N D n remont C Ca tel et al. Newl d a no ed mm ne thromboc topen a ad lt : cl n cal ep dem olo e po re to
treatment and evol t on. e lt o the C N m lt center pro pect ve cohort. m ematol 2017 92: 493 500.
10. at dor e er termann K e el berl K hna et al. Imm ne thromboc topen a-C rent d a no t c and therap : ecommendat on o a o nt
ork n ro p o D S and D I. ncol e reat 2018 4 ppl 5 :1-30.
11. a .Imm ne thromboc topen a: patho ene and treatment approache . ematol ran 2017 5 1 :1056.
12. ro ov k e on a K ner artw alet et al. he hwell- orell receptor re late hepat c thrombopo et n prod ct on v a K2-S 3
nal n . Nat ed 2015 21: 47 54.
13. Imbach Crowther . hrombopo et n-receptor a on t or pr mar mm ne thromboc topen a. N n l ed. 2011 365: 734-741.
14. ra n er D arr on olton- a . n ted K n dom e per ence o ntracran al bleed n ch ldhood mm ne thromboc topen a. lood 2016 128: 1380.
15. C ker Ne nert C . ow I treat re ractor mm ne thromboc topen a. lood 2016 128: 1547-1554.
16. a a no a C elp nano ol meno Ca cav lla N D en o N et al. he e o thrombopo et n-receptor a on t - n mm ne thromboc topen a
I : a real l e retro pect ve m lt center e per ence o the ete matolo ca le e . nn ematol 2016 95: 239-244.
17. lma ok c Koc . S cce l treatment o two ch ldren w th re ractor mm ne thromboc topen c p rp ra w th eltrombopa . cad ed Neonatol
2018 7 1 :555758.
18. ved ee CS el . reatment o ch ldren w th per tent and chron c d opath c thromboc topen c p rp ra: 4 n on o t mab and three 4-da
c cle o de ametha one. ed atr 2017 191:225-231.
19. Ne nert C m Crowther Cohen Solber r Crowther et al. he mer can Soc et o ematolo 2011 ev dence-ba ed pract ce del ne or mm ne
thromboc topen a. lood 2011 117: 4190- 4207.
20. o l Sa ller ape re- e tre . Severe bleed n event n ad lt and ch ldren w th pr mar mm ne thromboc topen a: a temat c rev ew: comment.
hromb aemo t 2015 13:1521 1522.
21. Ne nert C Noroo N Norman chanan o Na I et al. Severe bleed n event n ad lt and ch ldren w th pr mar mm ne thromboc topen a: a
temat c rev ew. hromb aemo t 2015 13: 457 464.