Anda di halaman 1dari 19

RUHUT PARMAHANION DOHOT

PAMINSANGON

HURIA KRISTEN BATAK PROTESTAN

(RPP – HKBP)

HURIA KRISTEN BATAK PROTESTAN


2009
RUHUT PARMAHANION DOHOT
PAMINSANGON
RPP – HKBP

1. Hata huhuasi
2. Pangantusion taringot tu ruhut parmahanion dohot
paminsangon
3. Partordingna laho mandalanhon ruhut
4. Rumang ni pangalaosion na maralo tu patik ni debata
5. Angka rumang ni pangunjunan na boi paholang ngolu
sian hakristenon
6. Deba pangalaho sialoon dohot sipasidingon unang
hasurahan
7. Hajongjongan maradophon parugamo na asing dohot
huria na Mamulik dohot bidat
8. Panimpuli

Hata Huhuasi
Nunga mamungka sian taon 1952 naung adong Ruhut Paminsangon di
HKBP jala laos i dope na hita panghe na saleleng on. Alai di angka tingki na
parpudi on tahilala do naung ringkot padasipon Ruhut Paminsangon i
mardomu tu tingki/zaman, asa umampit panghobasionta di ragam ni angka
pangalaho na taadopi nuaeng dahot tu tingki na naeng ro, hombar tu
panatapan ni Hurianta. Ala ni i ma diputushon Sinode Godang taon 1984, asa
dipabangkit sada Komisi Ruhut Paminsangon laho manangkasi dohot
padasiphon Ruhut Paminsangon i. Saut do dipabangkit Komisi i na tinolopan
ni Parhalado Pusat. Jala dipillit do na gabe anggota Komisi, sian unsur
Praeses, Pandita, Guru Huria, Bibelvrouw nang sian Sintua na di kota dohot
na di desa. Ndada na manguba hita di Ruhut Paminsangon ni Huria i, alai na
padasiphon do jala paampithon hombar tu pamingkirion ni Huria i. Asa nang
panguhalan manang bahanbahan tusi binuat do i sian: Buku Ruhut
Paminsangon naung adong hian, Konsep Ruhut Paminsangon 1976 dahot
Haputusan Seminar Hukum Siasat Gereja-gereja di Sumatera Utara 1982,
Aturan dahot Peraturan ni HKBP 1982-1992, Usulusul sian Ressort na
pinapungu di Sinode Godang taon 1984, Usulusul sian Rapot Pandita Distrik
tu Rapot Pandita taon 1983 dahot taon 1985; dung i muse hasil panangkasion
na pinatupa ni anggota Komisi di opat inganan i ma di Sibolga, Sidikalang,
Medan dohot Jakarta.
Asing ni i, pinapungu do muse usulusul na ro sian Komisi sandiri songon
i dahot panimbangion sian Konfessi HKBP. Dung tinangkasan angka bahan i,
satolop do Komisi laho paunehon goar ni "Ruhut Paminsangon di HKBP"
gabe "Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon di HKBP", hombar tu usul di
Sinode Godang taon 1984. Sangkap disi i ma, asa hombar ulaon parmahanion
i tu ruhutruhut ni paminsangon di bagasan Huria ni Tuhanta. Asa marhite
sian bahanbahan i ma Komisi patomutomuhon rumusan na Ruhut
Parmahanion Dohot Paminsangon imbaru. Laos pinaandar dope muse hasil
rumusan i tu manang piga Distrik, isara tu Distrik Sumatera Timur dohot tu
Distrik Medan-Aceh laho mangido tanggapan.
Dung i dipapungu jala dipadomu Komisi ma angka pingkiran i muse di
rapotna na parpudi ari 16-17 Januari 1987 di STT HKBP Pematangsiantar. Di
Sinode Godang HKBP Januari/Pebruari 1987 dijalo do Konsep on,
sitotophononhon di Rapot Pandita Hatopan 1987. Laho padasiphon naskah
konsep i diboan ma tu Rapot Pandita HKBP sasadistrik bulan
Agustus/September 1987, Rapot Praeses tanggal 8-11 September 1987 di
Tarutung. Dung pinatomutomu saluhut angka pingkiran i, dipatupa ma
Konsep Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon di HKBP jala diboan ma tu
Rapot Pandita tanggal 9-14 Nopember 1987.
Mansai arga do pingkiran na pinatujolo ni parrapot na marhaujungan tu sada
ni roha mamutushon Konsep Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon di
HKBP huhut manjalosa sah berlaku di sandok HKBP dung diedit muse. Asa
on ma hasil parpudi sian angka proses naung tinaringotan i huhut naung
dijalo sah berlaku di HKBP.
Sai Tuhanta Jesus Kristus, ulu ni Huria i, Ibana ma mangurupi hita
manghangoluhon dohot mandalanhon Ruhut Parmahanion dahot
Paminsangon di Huria Kristen Batak Protestan.

Pangantusion taringot tu Ruhut Parmahanion dohot


Paminsangon

Patujolo
Pinuji ma Debata Jahowa na tongtong marmahani bangsoNa sian ari
pamilliton najolo i sahat ro di sadari on. Ibana do na mamillit jala manongos
AnakNa Jesus Kristus, Parmahan na denggan i (Joh.10: 11). Ro do Ibana tu
portibi on songon Parmahan, ditanda do ganup soara ni na pinarmahanNa.
Ibana do Parmahan na denggan. Diseahon do hosaNa humophop angka
birubiruNa. Dijaga do hita sian ragam ni angka huaso na songon rumang ni
babiat panoro na naeng mamolgak hita gabe sirang sian Parmahan na
denggan i. Dijaga jala diramoti do HuriaNa na marragam i songon i do nang
hita di na rap mardalan dohot bangsonta Indonesia mandompakhon zaman
na lam tu majuna rap dohot parungkilonna. Sandok sasada Ibana do
Parmahan na denggan na tuk padamehon, paluahon dohot pasadahon hita.
Torop do dipabangkit Ibana angka naposoNa songon parmahan di
tongatonganta, alai sai adong do i na so haposan. Alai anggo Tuhanta Jesus
diboan do hangoluan na gok pasupasu di angka na pinarmahanna, jala ditulak
do angka parmahan na so haposan nang na mamboan poda haliluon. Ibana do
nampuna hita, dagingta dohot tondinta, ro di sandok artanta nang
parsaoranta di parhusoran ni tingki i ma zaman na lam tu majuna. Ndang
loasonna hita mago molo tongtong tajugulhon umbege, mananda huhut
mangihuthon soaraNa dohot dalanNa. Ala ni i gabe margogo ma hita
marpanindangion na mangolu maradophon angka huaso na adong di
tongatonga ni parsaoranta na marragam i di portibi on, songon i nang
maralohon angka debata sileban. Ai hot do pandohan ni Tuhan Jesus nang tu
hita sahat ro di sadari on na mandok: "Ditangihon angka birubirungKu do
soarangKu jala hutanda do nasida, diihuthon nasida do Ahu. Gabe hulehon tu
nasida hangoluan salelenglelengna; ndang be mago nasida salelenglelengna
jala ndang tarrampas manang ise nasida sian tanganku" (Joh. 10: 27 - 28). Ala
ni i do diparmahani jala dipinsang Ibana hita molo manimbil hita sian Hata
dohot dalanNa. Ai dilehon do patikNa tu hita na mamboan ngolu na gok
pasupasu asa tapangke i di bagasan holong maradophon dongan jolma. Asa
ingkon badia do angka na porsea i, ala badia do Debata na manjou jolma tu
harajaonNa (3 Musa 19: 2; Jes. 6: 3; Mat. 5: 48; 1 Pet. 1: 15 - 16). Ala ni i ma
ingkon sipasidingon ni na porsea i do dirina nang parsaoranna sian dosa
dohot ulaon ni sibolis (1 Pet. 2: 1- 2). Tama do ingkon unduk hita manjalo
parmahanion dohot paminsangon ni Huria i, ai tarajumi do. Debata sandiri na
patauhon hita marhite Hata dohot patikNa i, asa tau hita jongjong songon
halak na niasianNa jala na pinarbadiaan ni mudar ni Jesus naung manobus
hita gabe jolma na imbaru (2 Kor. 5:17), hubut patorashon haporseaonta so
hasurahan paima ro Ibana paduahalihon (1 Tes. 5:23). Asa ingkon rajuman do
ia ulaon parmahanion dohot paminsangon na pinatupa ni huria i, songon
ulaula dohot dalan ni Debata do i laho pauliulihon huriaNa di portibi on (Mat.
18:15 - 18; 1 Kor.14:26).

1. Lapatan ni Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon


Ia ruhut parmahanion dohot paminsangon i, i ma ruhut
sidalanhononhon laho marmahani dohot maminsang na maralo tu habadiaon
ni huria i. Ingkon badia do huria i di portibi on, ala ni i sialoon ni huria i do
nasa dosa na niula ni ruasna unang gabe pargasipan di huria i. Ai marhite
Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon i togutoguon ma angka pardosa
anggiat dipauba rohana gabe mangolu ibana muse (Hes. 33: 11; 1 Kor. 5: 5).
Asa ia sangkap ni Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon, i ma laho
manogunogu dohot pauliulihon huria i. Dibahen i ganup halak na
padalanhonsa naeng manghangoluhon holong ni roha, unang ma songon
panguhum sambing ibana dirajumi, alai songon parmahan do tahe na
mangaramoti tondi ro di ngolu ni na pinarmahanna (Hes. 3: 20; Mat. 16: 19).
Hombar tusi, adong tolu pangalaho siingoton ni huria laho mandalanhon
Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon tu pangalaosi:
1. Manogunogu ruas ni huria asa marsihohot di holong ni Kristus Jesus.
2. Manjaga asa polin huhut unang rarat dosa i di tongatongana. Ai marhite
sian pinsangpinsang i naeng dipanghilalahon pardosa i rimas ni Debata paboa
na so jadi pasombuon parjahat i mian di bagasan hajahatonna.
3. Marhite jamita, poda, tangiang dohot parmahanion do palumbaon halak na
naeng mardosa asa dipasiding dosa i huhut dijamothon dirina. Asa magopo do
nasa paminsangon parhuriaon ia so nionjar ni holong ni roha nasida
maminsang. Ai ndada na manorui umbahen dipinsang nasida alai na
mangurupi jala mangajari do. Anggiat marhite paminsangon i gabe mangolu
tondi nang parsaoranna.

2. Na mandalanhon Ruhut Parmahanion dahot Paminsangon


Huria do na marmahani dohot na maminsang angka pangalaosi marhite
angka parhalado ni huria niuluhon ni pandita manang wakilna. Ndada holan
parhalado disi rajuman na maminsang nasida alai tung sandok huria i do.
Dibahen i tama do saluhut nasida manjaga asa unang masa pangalaosion di
huria. Ala ni i ingkon saluhut do nasida patut palumbahon na naeng mardosa
i. Ndang sai tarbahen sandok huria i marpungu, sae ma holan angka na
pinajolo ni huria i, i ma angka parhalado ni huria. Di rapotnasida ma
dipamanat ia adong sitangkasan manang sipinsangon sian angka dongan na
mangalaosi. Ia i ditotophon rapot i, i do putusna. Dung putus panimbangon
taringot tu paminsangon sibahenon tu parsala, dipingkiri rapot i ma dalan
pasingothon ibana huhut manangianghon ibana. Ai umbahen dipinsang ibana
asa saut do ibana malua sian pangalaosion manang dosana gabe mangolu
muse. Naeng ma botoon ni parsala, sandok huria i do na patupahon
paminsangon ala ni pambahenanna, ndang roharoha ni parhalado na
maminsang ibana. Ndang tagamon so unduk rohana, jala mabiar huhut maila
ibana, molo dihilala sandok huria i do na maminsang ibana. Ndang jadi
ginjang roha ni na maminsang, alai naeng ma mardongan tangiang rapot i
padalanhon pinsangpinsang tu pangalaosi i, ai rap jolma na gale do hita
hinaliangan ni dosa. Holan ala asi ni roha ni Debata sambing do na
mangaramoti hita, umbahen so madabu hita tu dosa.

3. Na hona Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon


Sipinsangon ni huria do angka nangalaosi, partohonan manang ruas ni
huria, i ma parpangalaho na maralo tu Hata ni Debata na mangulahon dosa
na patar manang na buni. Ia dosa na patar i ma songon naung dipaandar di
bagian III, IV, V, VI ni buku on. Alai maol do botoon taringot tu dosa na buni.
Masuk tuson do angka hasalaan na manggagat songon burbur, gabe songon
tasik ni bosi na maol longkangan, na pola tahe sai diampini halak hasalaan i.
Mansai jorbut do panghorhon ni dosa na buni, pola dipartahanhon jala
dihalomohon halak laho mangulahonsa ai gabe utang i dihilala rohana molo
so diulahon hasalaan i. Sipata do angka halak sisongon on martopenghon
kebudayaan manang ekonomi laho mangulahonsa, ai sai adong do hagogoon
na manait rohana, gabe lam madabu jala mago ma haporseaon dohot ngolu
partondion dohot ngolu parhuriaonna. Debata do na manguhumi
pangalaosion na buni.

4. Siingoton ni na mandalanhon Ruhut Parmahanion dohot


Paminsangon
Ia angka na mandalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon,
naeng ma na mangalehon tingkina dohot rohana songon parmahan na
pauliulihon tondi ni pangalaosi i unang ma songon panguhum. Ndang sintong
pardalan ni Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon, ia pintor dihudus
mandabu paminsangon so jolo ditopot jala ditangkasi hasalaan i (hurang
hatorangan na tangkas/bukti).
Unang ma dipaujung paminsangon i marhite na holan sahali marrapot,
alai naeng ma dua tolu hali. Molo maol dihatai, unang tompu, ai dokdok do
ulaon manguhumi. Asa tagan so diputushon dope paminsangon i, naeng ma
jolo tangkas dapot hatorangan pambahenan ni pangalaosi i ro di alana
umbahen dilaosi ibana patik ni Debata. Jumolo ma begeon hatorangan i sian
pangalaosi i sandiri, ndang sian halak na asing:
1. Unang ma masidokdoki didalanhon paminsangon i. Unang mamilimili
manang marnida bohi laho padalanhonsa.
2. Unang ma dipangke (diperalat) Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon i
laho pasombu tagas mamaloshon manang paduruhon dongan, tarlobi molo
adong parsalisian dohot hamaolon di huria.
3. Ingkon di bagasan holong ni roha ma angka na mandalanhon Ruhut
Parmahanion dohot Paminsangon i.

5. Ruhut ni paminsangon
Naeng do mansai jamot patulushon paminsangion asa tongtong
marsaringar tondi parmahanion nang panogunoguon i, ndada naeng
patubuhon hansit ni roha, baliksa asa ditundalhon hasalaanna, jala asa lam
marsangap Debata siala hamubaon ni rohana i. Nang pe dos sude dosa, ndang
adong na metmet dohot na balga, alai marningot tondi parmahanion dohot
panogunoguon na adong di Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon, nunga
porlu adong bahenon tirket ni paminsangon i. Deba dosa pangalaosion nunga
tuk pinsangon holan marhite sipasingot di jolo ni parhalado, deba
marrumang uhuman na adong hatontuanna (hukuman bersyarat), jala na
umborat ndang tarjua so pabalion sian huria. Marhite i diondolhon disi tujuan
manang fungsi parmahanion, pangajarion dohot panogunoguon ni Ruhut
Paminsangon di huria i.

6. Siingaton ni huria maradophon na hona pinsang, tagan di


bagasan Ruhut Paminsangon
Tongtong do sihobasan ni huria panghobasion parmahanion tu angka na
hona pinsang, ai ndang lomo roha ni Debata mida hamatean ni parjahat.
(Hes. 33:11). Ndang jolma sapalsapal/na so marguna, jala ndang songon musu
nasida rajumon. Diingot Pandita, Guru, Sintua, Evangelis, Parjamita Ina,
Diakones dohot natorop ma manangianghonsa, ai ingkon ingoton do,
umbahen dipinsang huria ibana, anggiat mulak nian ibana sian haliluonna.
Ala ni i sitopoton do ibana, sipaingoton nang pe jogal rohana. Ingkon naeng
hilalaonna holong ni roha ni parmahan i di ibana, anggiat olo gabe dauk
rohana. Naeng do mulak parjahat i tinalahon ni holong ni roha. Manang beha
pe uhum dihonahon tu parsala, jadi do ibana marminggu, siarahononhon do
tahe, anggiat unang ditadinghon parmingguon i. Ai beha ma ibana mulak ia so
jolo ditangihon Hata ni Debata.
Alai tutu di balian ni huria do ibana rajumon (l Kor. 5:11; 2 Tess. 3:6; Tit.
3:10). Naeng do dipanghilalahon huria i tu parsala i asa ditanda ibana
hahuranganna paboa na so haposan ibana, ndang sitangihononhon dope
hatana di huria. Saleleng adong dope ruas ni huria di bagasan paminsangon,
songon utang ma i di na sahuria i. Ndang jadi mansohot nasida mangalului
dalan manogunogu na lilu asa mulak tu hasintongan.
Taringot tu na hona Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon:
1. Naeng ma jolo adong boaboa.
2. Molo parhalado do na mangalaosi i, naeng ma botoon ni Praeses na masa i.
Nasa Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon na pinadalan ni huria tu
sasahalak ruas ni huria, sisuraton do i tu notulen dohot tu buku Parmahanion
dohot Paminsangon.

7. Panjangkonon ni huria di parsala na naeng mulak


Rade do tongtong huria i manjangkon haroro ni parsala na naeng mulak
i, ai marhite i lam moru ma utang ni na sahuria i maradophon Parmahan Na
Sumurung i, i ma Tuhan i. Parbue ni tangiang dohot ulaon ni huria do na
pinataridahon ni sangkap ni parsala na naeng mulak i, ala naung
marpanghorhon i tu diri ni parsala i. Dapothonon ni parsala na naeng mulak i
ma pangula ni huria dalan pabotohon sangkapna naeng mulak. Urupan ni
pangula ni huria ma ibana laho manurathon pangidoanna i, asa adong
siboanon tu rapot ni parhalado na niuluhon ni pandita manang wakilna. Dung
denggan ditimbangi rapot pangidoanna i, paboaon ma i muse tu ibana, asa
rade ibana umbege hata ni tingting panjangkonon di bagasan parmingguon.
Sihobasan ni guru huria dohot pandita ma ulaon panjangkonon i di
tongatonga ni huria, di jolo ni Parmahan na Sumurung i. Ai nunga saut be
parsaoran na ginohan ni holong ni roha ni Debata na patut sihalashononhon
songon ari na balga, ari pardamean di sandok huria i.
Taringot tu panjangkonon di halak na matemate ne: Boi do jangkonon
mulak tu huria halak na hona pinsang naung matemate ne, molo dipatuduhon
unduk nang hamubaon ni rohana dung ditangkasi pandita hinasintongna.
Jala na boi do pasahaton tu nasida Ulaon na Badia; songon i nang molo
monding nasida, boi do antoan ni huria hombar tu panangkasion ni
panditana. Taringot tu panjangkonon di parhalado ni huria: Molo hona Ruhut
Parmahanion dohot Paminsangon sasahalak; partohonan di huria. alai nunga
dipauba rohana jala dijangkon huria i parsitutuon dohot hatauonna, boi do
nasida sumuang manjalo dohot mangulahon Tohonanna muse molo so pola
mambahen gasip tu huria i.

Partordingna Laho Mandalanhon Ruhut

1. Pangalaho ni parmahanion dohot paminsangon i.


Tangkas do diajari Tuhan Jesus siseanNa taringot tu parmahanion i, ai
didok do di Joh. 21:17 tu si Petrus: "Parmahani ma angka birubirungKu". Jala
di Mat. 18: 15 - 17 didok: "Molo mardosa donganmi, topot jala ajari ibana.
holan hamu padua. Molo ditangihon ho, dapot ho do ibana gabe donganmu
muse. Alai anggo so ditangihon ho, arahon ma donganmu sada manang dua,
asa hinatindangkon ni dua manang tolu halak nasa hata. Alai molo so
ditangihon nang nasida, paboa ma tu na sahuria i. Molo so ditangihon nang
huria i, etong ma ibana songon parbegu".
Ala ni i tagan so saut dope mardosa sasahalak, patut do mardalan
parmahanion asa unang masa nian na bali manang haruar sian huria i. Ala
marsibalgai do panghorhon ni sala manang dosa i, naeng ma manat angka
parhalado manimbangi asa unang masa uhum na borat tu parsala na
ummetmet, hape numeang tu parsala na umbalga. Ai ragam do dosa i. Adong
do i dosa na so tinuntun, dosa ala na tarpaksa, dosa ala ni na ginintalan, dosa
na tarsor, adong muse dosa naung sinangkapan hian, nang na tinuntun pe.
Anggo panghorhon ni dosa manang pangalaosion i, manorusi do i sahat tu
harohaon ni jolma (kejiwaan), parsaoran di masyarakat, songon i nang tu
sundut na mangihut nang tu sude jolma pe. Dilehon Tuhan Jesus do huaso tu
angka siseanna i manesa dohot pahothon dosa ni angka pardosa marguru tu
dosanasida be (Mat. 16:19; 18:18; Joh. 20:23). Alai sijangkonon do mulak
pardosa tu tongatonga ni Huria marhitehite na papatarhon hasesaan ni
dosana di Huria i. Balga do asi ni roha ni Tuhan Jesus manjangkon pardosa
na manolsoli rohana; alai laos balga do uhum nang rimas ni Debata dompak
halak na jogal roha dohot pangansi. Molo dihaburjuhon Huria i maminsang
angka pangalaosi, lam ias ma parsaoran i, gabe denggan pangalahona, tau
sitiopon ni angka na so tang dope haporseaonna. Badia ma Huria i nang idaon
ni angka parugamo na asing molo dipadao pangalaho ni angka siparsala i. Alai
molo dipasombu do, ramun ma Huria ni halak Kristen di roha ni angka
parbegu nang parugamo na asing. Asa na ringkot do uhum parhuriaon, ai
pangajarion do i mangaramoti dongan, huhut manonggoti parsala di salana
dohot manogunogu nasida mulak tu Debata. Sitogutoguon do ruas laho
mananda hahuranganna, manang dosana na buni, manang dosa hasianna
(dosa na so tartinggalhonsa). Hata ni Debata do na boi maminsang dohot
manogunogu ibana asa margogo manadinghon dosa i, so pola ala pinadapot ni
Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon. Boi do hita so dapot ni aturan ni
jolma, alai patar do ianggo di jolo ni Debata. Hinorhon ni i naeng ma ganup
hita mangoloi Debata, asa unang manghorhon mara di tondinta, di ngolunta,
di keluarganta nang di parsaoran masyarakat, ai taboto do ndang hagabusan
hita Debata.

2. Tanggatangga siingoton laho mandalanhon Ruhut


Parmahanion dohot
Paminsangon
Taringot tu tirket ni pangalaosion adong na dipaingot, adong do na
dischorsing, adong do nang na dipecat. Mangihuthon Buku na Badia i, adong
do 5 (lima) tangga siingoton ni huria laho mandalanhon Ruhut Parmahanion
dohot Paminsangon:
a. Panogunoguon/panorangion tu Huria.
Porlu do bahenonta panorangion di pangantusion ni lapatan dohot tujuan ni
Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon. Asa molo madabu uhum, unang
dirajumi ruas i songon paksaan dohot uhuman sambing, alai tanggungjawab
ni sandok ruas do mangargahon dohot padalanhon Ruhut Parmahanion dohot
Paminsangon i. Ingkon dihilala ganup ruas ni Huria do, ia Ruhut
Parmahanion dohot Paminsangon i dalan ni Huria i do i mangaramoti,
marmahani, papitahon Huria i dohot manogunogu ganup halak tu ngolu na
Kristen na marojahan tu Hata ni Debata (2 Tim. 3: 5; Kol.3: 16-17). Denggan
do sude ruas ni Huria mangantusi jala umboto Ruhut Parmahanion dohot
Paminsangon i marhitehite boaboa, ai naeng ganup nasida rade manjalo ruhut
na mangonai tu nasida manghorhon tu hamubaon ni roha. Naeng do ganup
ruas ni Huria umboto jala mangantusi lapatan ni Patik ni Debata, lumobi
pangajarion di angka na naeng manghatindanghon haporseaonna. Ai tung so
denggan do madabu pinsangpinsang tu sada ruas ni Huria hape na so diboto
do na sala pambahenanna i.
Ala ni i patut do:
1. Togutoguon do ruas ni Huria i tu habuluson mulaulaon (2 Tes. 3:12)
jala unang diulaulaon na maralo tu Hata ni Debata.
2. Togutoguon do ruas ni Huria asa nasa pambahenanna bahen
hasangapon dohot pujipujian tu Debata, isarana marhite tumpakna,
peleanna, guguanna tu Huria dohot parsaoranna tumasyarakat na
humaliangsa. Angka ulaon sisongon i do mambahen angur hakristenon
gabe tartogu ganup halak laho pasangap Debata (1 Kor. 10:31; Rom
14:18).
3. Nang parhalado ni Huria pe patut do togutoguon umboto Aturan ni
Huria, Konfessi nang Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon ni
Huria asa unang adong na sala padalanhonsa.
b. Sijagahononhon
Sijagahononhon do: Angka pingkiran dohot sangkap na paholang hita
sian Debata dohot sian Hata na Badia i, angka na naeng manirang hita sian
Huria dohot angka roha na manegai/mangalo dos ni roha (Rapot) ni huria i.
Molo adong pangalaho na masa di masyarakat umum na maralo tu Patik
dohot haporseaon ni Huria, manang hagogoon na naeng manuruk tu
tongatonga ni Huria, isarana, hamajuon saonari marhite hasipelebeguon na
modern, na mamboan pelean parsantabian (sesajen), mambahen
parsaoran/panghataion dohot angka na monding, ulaon pesta adat na
nirajuman pangalapan tua na so mardomu tu parbue ni haporseaon,
hamoraon dohot hasangapon tu diri na so marojahan tu Hata ni Debata,
songon i nang na mambahen Almanak gabe parhalaan, pengguguran
kandungan dengan sengaja, kumpul kebo, korupsi, pinda ndang mamboan
surat parhuriaonna dohot angka na mangulahon tortor hasipelebeguon dohot
angka na suman tusi (Epesus 5:1 1). Sisosohononhon do tu natoras ni
dakdanak na pasikolahon ianakhonna tu parsikolaan ni parugamo na asing
asa dijamothon nasida di sikola i unang gabe lipe (muba) haporseaonna.
c. Sipasingothononhon
Di Mat. 18:15 - 17, torang do didok Tuhan Jesus tu angka siseanNa, asa
tangkas dipaingot jala diajari halak na marsala i marhite na manopot sahali ro
di dua hali, asa unang ditorushon dalanna na sala i. Asa ndang manigor
padalanon paminsangon (hukum percobaan) tu halak i so jolo ditopot. Tagan
so saut dope mardosa na naeng mardosa i, molo binege baritana, tinopot ma
ibana jala pinodaan. Godang do halak na olo manangihon lumbalumba gabe
ndang saut nasida mardosa. Molo manigor madabu uhum tu sada halak so
jolo pinalumba ibana, sala do Huria i disi, jala dihasogohon Debata do
sisongon i. Molo so ditangihon soara ni na palumba ibana, jinou ma ibana tu
jolo ni Pandita asa dipaingot. Molo ndang ditangihon be, diarahon Pandita i
ma dua nari donganna pasingothon ibana. Molo tong jogal rohana manulak
hata sipaingot i, niarahon ma ibana tu jolo ni rapot Parhalado, asa disi
pinaboa tu ibana uhum na tama. Ia manigor unduk rohana manopoti
hasalaanna jala ditundalhon, hata sipaingot na tu ibana di jolo ni rapot i, i
nama hasaeanna.
d. Paminsangion (masa ujian, percobaan, schors)
Andorang so pinadalan paminsangion i sipatupaon ma:
1. Sipaingoton do na marsala i 2 (dua) ro di 3 (tolu) hali paboahon
hasalaanna.
2. Boanon ma ibana tu Rapot Parhalado na niuluhon ni Pandita Ressort
manang wakilna.
3. Bahenon ma surat resmi sian Huria tu ibana.
4. Tingtinghononhon ma di Huria.
Siramothononhon do di Rapot Parhalado, sotung maposihu uhum i gabe
mandele ibana; manang maneanghu gabe langgus rohana. Ala ni i ingkon
jamot do panimbangion i. Molo so tarpaujung be, diboan ma hata i tu
Rapot/Sinode Ressort.
e. Pabalihon parsala sian Huria
Ia uhum tu na so olo tumadinghon pangalaosionna manang dosana, i ma
sipabalion sian Huria manang sadia leleng. Lapatanna: ndang taruli be ibana
di angka arta ni Debata, ndang jadi marulaon na badia. Molo satahi amanta i
dohot inanta i di hasalaan i, ndang dongan Kristen be nasida rajumon, ndang
tardidi dakdanakna, ndang lehonon suratsurat hatorangan tu nasida. Ndang
haposan, ndang dohot ibana marsoara di parpunguan ni halak Kristen, ndang
jaloon guguan Huria sian ibana. Dohonon ni Pandita i ma tu ibana, na so
tarbahen sesa dosana. Sitingtingon do di gareja nasa sipabalion (partohonan
manang ruas), bahen lumbalumba tu Huria i jala sunggulsunggul, anggiat
unang masa be pangalaho sisongon i. Ndang jadi dandoon parsala i songon
ruhut harajaon, unang dirimpu halak, tarsesa dosa bahenon ni hepeng. Ndang
pola sipaluon giringgiring laho pabalihon pardosa i songon tu na mate. Ala
nunga disoadahon halak on be hakristenonna di hata nang di ulaon, nang di
pambahenan, jala ndang parduli di pinsangpinsang, etongon ma halak on
songon parbegu, pabalion ma nasida sian Huria.

3. Na padalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon i


1. Molo ruas do na marsala i, Rapot Parhalado do mambahen
paminsangon i tinolopan ni Pandita.
2. Molo partohonan do na marsala i, Rapot ni donganna satohonan do
mambahen paminsangon i:
a). Tu Sintua, donganna Sintua na sahuria i do manimbangi
niuluhon ni Pandita.
b). Tu Diakones, donganna Diakones ma manimbangisa niuluhon
ni Praeses.
c). Tu Guru Huria, angka donganna Guru sa-Distrik niuluhon ni
Praeses do mambuat haputusan.
d). Tu Parjamita Ina (Bibelvrouw), donganna Bibelvrouw sa-distrik
niuluhon ni Praeses do mambuat haputusan.
e). Tu Evangelist, donganna Evangelist ma manimbangi niuluhon
ni Praesesna.
f). Tu Partohonan Pandita songon on ma:
o Hasalaan na mardomu tu administrasi, Pucuk Pimpinan
ma padalanhon paminsangon i.
o Molo hasalaan na mardomu tu tohonan do, Rapot
Pandita sa-Distrik na niuluhon ni Praeses niadopan ni Ketua Rapot
Pandita do manimbangisa.
o Molo na mardomu tu poda haporseaon do, Rapot
Pandita Hadomuan ma manimbangi dohot padalanhon paminsangon i.

Rumang ni Pangalaosion namaralo tu Patik ni Debata

Marhite panandaonta di Patik ni Debata di bagasan Buku na Badia i


dohot Konfessi ni Hurianta lam nalnal do idaonta angka rumangrumang ni
dosa sipasidingon (paheba 2 Musa 20 ; 5 Musa 5 ; Mat. 5-7).
1. Mangonai tu Patik Parjolo dohot Paduahon (Pangoloion di
Debata)
1. Mambahen butti tu haumana (mamele boras pati ni hauma/keramatna),
manjujur ari, mangupa tondi, pasigathon rasian ni tanganna tu datu,
manungkun parsorion tu ahli nujum, umpeop ulos ni tondi, umpeop Piso
manang hujur ni begu, mangondaondai, manahui tua sian na mate, porsea di
tona ni natuatua na maralo tu Hata ni Debata, padalanhon juhut tata
andorang so borhat bangke ni na mate tu kuburan (begu ni na mate i do
dirajumi na manggalang). Martonggo di tingki mangarapot, marhajinjang
paulak jual tu jabu tingki matean, papurpur sapata di parmonding ni halak na
punu (na so mardakdanak baoa) manang na mate ponggol (so sanga sohot)
dohot tortor na marlaok hasipelebeguon.
2. Na manortori, na manulangi manang manganapurani holiholi na niongkal,
na mangalap tondi ni na marsahit (di tingki tarsonggot, tinggal ninna tondina
di inganan i), na mardebata idup, na marsomba tu tunggal panaluan dohot
pohung, begu, na palaho parsili dohot sipaimbar, na mansaem (mambahen
saem, asa intap ni i), na pauli parpagaran, namarsanti, na marmanuk di
ampang (na manungkun dia ma na naeng masa tu ngoluna), patupa
partahanan ni daging (alemu), mandabu aji, na mandohoti ulaon
hasipelebeguon, na mangapus hoda, na marbonang manalu, mamiahi hoda,
marmiak manuk, na mangalahat horbo na marojahan tu haporseaon
hasipelebeguon, mangallang babi pangambat, babi panungkol, pamispison,
dohot angka na suman tusi. Suang songon i molo gabe ruas ni partei manang
aliran ni sisoadahon Debata.
3. Na marsomba tu mulajadi na bolon, debata asiasi, debata Batara Guru,
marsomba tu soripada, debata mangala bulan, i ma na marurat di ugamo
hasipelebeguon.
4. Na mardebata arta (isara ni: mammonisme, materialisme, konsumerisme,
kapitalisme) na maralo tu Hata ni Debata, songon i nang angka rumang ni
"parbinotoan" na marojahan tu hasipelebeguon, nang rasialisme, sekularisme,
panatisme na maralo tu Hata ni Debata.

2. Mangonai tu Patik Patoluhon (Manggoari Debata)


I ma na mamurai manang margapgap manang manolonnolon manang
marujarujaran na roa marhite goar ni Debata. Songon i na mansoadahon
ugamo di tongatonga ni parugamo na asing. Jala ingkon tangkas do hita
martangiang di bagasan goar ni Tuhanta Jesus Kristus Ulu ni Huria i.

3. Mangonai tu Patik Paopathon (Pabadiahon ari Minggu)


I ma na losok marminggu, mangula manang papinjamhon artana pola
sundat marminggu, na paloashon bidat (parhaporseaon na asing sian HKBP)
marjamita di jabuna (asing ala paradaton), mangadati di ari Minggu,
parhalado na padalanhon haputusan so tinolopan ni Pandita Ressort manang
wakilna, Rapot ni Parhalado manang ruas na manimbil sian aturan/paraturan
ni HKBP, na manggaori parmingguan, mangulahon ulaon sakramen sian na
so pandita, na paloashon bidat
marjamita di huria. Na so manggarar guguan na tama di Huria, na so olo
padidihon anakhonna, na manjalo pandidion paduahalihon (baptisan ulang),
na so marsuru dakdanakna tu parguruan laho manghatindanghon
haporseaon, na mansoadahon ugamona di jolo ni halak, na manginsahi
parminggu dohot na marulaon na badia. Songon i do nang partohonan na sala
mangulahon tohonanna. Ganup halak na mangulahon ragam ni na sala i,
sitimbangan ni Rapot Parhalado do i.

4. Mangonai tu Patik Palimahon (Pasangaphon natoras)


Angka na so pasangaphon natorasna:
1. I ma na pahatahatahon manang manihasnihasi natorasna, na mangogai
natoras, na so mardongan pangoloion, na mamboan parkaro manang
parsalisianna tu jolo ni na so porsea, isara ni parbadaan ni ruas ni Huria sama
nasida, tarmasuk ma i na marsaripe na panirangnirangon, na marhu ni roha
mida natuatua.
2. Na mamurai natorasna, na mangonai tangan tu natorasna. na
palaholahohon natorasna. Ndang olo marmudumuduhon ala naung matua, na
mangarampas ugasan ni inana panoroni.

5. Na mangonai tu Patik Paonomhon (pamunuon)


1. I ma na mangarsalu donganna manang mambahen tihasna, mamunghuli
donganna jolma, parmabuk/sisobur tuak, alkohol. sigadis narkotika. morpin
dohot ganja, pasiaksiakhon na tinompa (pinahan nang angka
binatangbinatang).
2. Na mamusa donganna. na manggadami, mangardomi, mandormai
donganna, paborhaton pangulubalang dohot paihutihut donganna tu ulaon
sisongon i nang angka na maniop rasun.
3. Na maningkot dohot abortus provocatus (pengguguran kandungan).

6. Mangonai tu Patik Papituhon (pangalangkupon)


1. Marroharoha (sangkap na roa) tu halak na asing.
2. Na tois marabit; na gere/gemor mangkuling. Parhata barang si, na girgir
manonton film porno (sisungguli hagiot ni daging).
3. Na mangabing, na paabinghonsa. germo dohot boruboru si babi jalang
(WTS). Na marlangka pilit. na marsiduadua. na palahohon jolmana, na
mahilolong, ro di angka na mangurupi di ulaon na jat i. Songon i muse na
homo sex (parmainanon ni baoa tu baoa) dohot lesbian (parmainanon ni
boruboru tu boruboru). hahisapon dohot nasa ulaon hailaon (Rom 1: 24-27).

7. Mangonai tu Patik Paualuhon (panangkoon )


1. I ma na mamogo tongosan, pardasing na mangansi, pangemur, pancopet,
na matorbanghu
pabungahon hepengna, ijon, silansumhon boniaga (digadis na so boniagana),
panangko, terpidana, korupsi.
2. Na somal manangko, manjalo na tinangko, mamogo hepeng ni halak, na
satahi dohot panangko, mangangati, pandobo, panodong, pambongkar,
pamorus (sitangko haminjon-pambarobo - sitangko suansuanan).
3. Penyanderaan/penculikan.

8. Mangonai tu Patik Pasiahon (sitindangi gabus)


I ma na marhata tundal dohot manghatindanghon na so tutu di jolo ni
jolma, papeolhon uhum, manolon na so tutu, na mambahen surat agong
(surat kaleng).

9. Mangonai tu Patik Pasampuluhon (panghaliangion ni roha di


arta dohot jolma)
1. Ima na mamolamola naposo ni dongan, na marmitmit/marmihimmihim.
2. Manghaliangi ugasan ni dongan, lumobi ugasan ni na metmet, na pogos
manang na mabalu, mamolamola dongan saripe ni dongan, mangalehon
pokok tu parjuji manang manjabuisa, na paorot tuhe ni parbalohan dohot
talutuk. Pangalaosion na gabe gasip di Huria, ingkon tangkas do timbangon ni
Rapot Parhalado, ai asingasing be do roha ni pangalaosi i. Tupa do masa
pangalaosion i ala ni tois ni rohana, alai adong do i ala tarsor ibana. Ingkon
sasoara sandok parhalado maminsang angka parjahat sisongon i, unang rarat
hajahaton i. Ramun do barita ni hakristenon molo dipaula so diida Huria i
dosa na masa.

Angka rumang ni pangunjunan na boi paholang ngolu


sian Hakristenon
1. Parbagason
Dung ditompa jolma i, didok Ibana ma: "Ndang jadi punjung jolma i;
Hubahen ma di ibana sada pangurupina bahen donganna" (I Musa 2:18).
Angkup ni i didok Tuhan Jesus do di Mat. 5:32: "Ganup na palahohon na
niolina, ia so ala ni na marmainan, na palangkuphonsa do. Pangalangkup do
nang na mambuat na sirang i". Antong na pinadomu ni Debata, ndang jadi
sirangon ni jolma. Hombar tu ruhut habadiaon dohot partanggungjawaban di
parsaripeon ni hita halak Kristen, diaturhon hurianta ma :
1. Molo naeng mamungka pardongan saripeon, ingkon jolo tuk do umur ni
baoa i 19 (sampulu sia) taon, jala boruboru i 16 (sampulu onom) taon.
Hombar do i tu na niaturhon ni pamarenta Republik Indonesia di Undang-
Undang Perkawinan. Molo asing sian hatontuan i (isara ni umur, tingki,
panolopion ni natoras dohot pangalaho na asing), holan Praeses di Distrik i do
na boi mangalehon dispensasi.
2. Sipatupaon do parmahanion, patoranghon lapatan dohot tanggungjawab di
parsaripeon ni halak Kristen tu pangoli dohot oroanna andorang so tingki
pamasumasuon parbagason i.
3. Ndang hatolopan parsaripeon di ruhut hakristenon :
1. Di sada halak baoa dohot inana panoroni.
2. Sahalak baoa dohot ibotona, nang dohot boru ni namboruna tangkas, nang
mariboto sian inang na marpariban tangkas.
3. Na ginoar dua pungga saparihotan, mandok dua baoa na martinodohon
mangoli tu dua boruboru na martinodohon.
4. Dung dipatupa partumpolon di bagas huria manang di kantor huria
manang di
gareja (di adopan ni keluarga na solhot dohot sintuana) ingkon jolo
ditingtinghon do dua hali ari Minggu, i pe asa manjalo pasupasu parbagason.
Molo ingkon sahali tingting ala ni alasan na mamaksa, ingkon sian Pandita
Ressort do jaloon panolopion (dispensasi) tusi. Nang pamasumasuon di ari
Minggu ingkon sian panolopion ni Pandita Ressort do i, ala naung tangkas
dipamanat nasida sialana.
5. Pandita do na pasahathon pamasumasuon tu na marbagas di gareja. (molo
ingko di pasupasu di huta, dipasahat Pandita i ma ulaon i tu Guru Huria
manang tu Sintua). Ianggo catatan sipil urusan ni pamarenta do i. Alai ingkon
paingoton ni Huna do. sotung tarlalap na naeng marbagas i, ndang
pasurathon parsaripeon nasida tu catatan sipil. Ala ni i, 4 (opat) ari dung
tingting paduahalihon, i pe asa patupaon pamasumasuon di na naeng
marbagas i. Alai na boi do Praeses manimbangi, molo ingkon humatop sian i.
6. Tarpatupa do pamasumasuon di gareja tu na maiturun/mangalua molo:
1. Adong surat sian Pandita, paboa naung jolo sian panangkasion ni Pandita
pangaluaon i, paboa na so adong ulaon nasida na maralo tu Huria dohot adat.
2. Adong surat panolopion sian paranak dohot parboru, manang sian
pangamai (wali).
3. Ditangkasi Pandita i ma sipasupasuon i. Tung sura ndang panolopi natoras
manang pangamai (wali) pe, ianggo dung tuk umur ni baoa i nang boruboru i
duapulusada taon be, boi do nasida pasupasuon (patudos tu Undang-Undang
Perkawinan R.I. No. 1/74).
7. Ndang jadi mambuat boru sahalak baoa na pasiranghon, saleleng somuli
dope tungganeboruna hian. Tarpasahat do tu ibana pasupasu parbagason,
manang molo lias ibana sian hasalaan siala ni parsirangon i, manang molo
naung sidung uhum parhuriaon. Suang songon i do nang tu boruboru na
sirang.
8. Sipabalion do sian Huria halak parsiduadua. Molo dung sirang
tungganeboruna parpudi jala muli muse tu na asing jaloon ma halak i
marguru manopoti, asa dijangkon mulak tu Huria. Ianggo ina na tinindian
dohot tubuna hot do parhuriaonna, molo so parolopi disangkap ni ama i laho
marsiduadua. Dung muli panindi i tu halak na asing, jala holan sasadasa
niolina, boi ma nasida jaloon marguru panopoti.
9. Ingkon jolo marujung do parguruan ni halak na manopoti sala jala
dijangkon mulak, asa boi antoan ni Huria i nasida songon na tama tu ruas ni
Huria. Molo adong pangalaho na so tinagam (mendadak) isara ni parsahiton,
une ma dihatai parhalado i asa boi ditontuhon pangantoion ni Huria tu
nasida.
10. Ndang haoloan Huria mangantoi parbagason ni sahalak ama na mabalu, ia
so jolo salpu 6 (onom) bulan dung monding hinabaluhonna. Suang songon i
nang tu ina na mabalu sataon ma anggo tu nasida. Alai molo ala na adong do
dakdanak na tading di lampin (marumur di toru ni dua taon), Praeses do na
boi mangalehon panimbangion (dispensasi); alai partoru ma dung salpu tolu
bulan.
11. Sipinsangon do parsaripeon roharoha na digoari kumpul kebo manang
samen-leven, nang na ginoaran kawin kontrak pe.
12. Sitingtinghonon do na so etongon be ruas ni Hurianta halak namarsaripe
di balian ni Huria, na marsaripe holan marhite catatan sipil, manang ala na
parugamo na asing pe hamulianna, manang niolina umbahen diulahon
songon i (ida 1 Kor. 7:12 - 13 + 39). Alai tarjalo do nasida mulak tu Huria dung
jolo ditolopi rapot ni parhalado jala dung marguru manopoti.
13. Sipinsangon do parsaripeon na holan manjalo pasupasu raja.
14. Tarpatupa do pandidion tu anak na niain, dung adong keputusan sian
pengadilan negeri siala anak na niain (anak angkat) i.
15. Sipabalion do halak na mangoloi sirang parsaripeonna tung pena sirang
sian pengadilan, ia so sinirang ni hamatean manang ala parmainanon.
16. Boi ma pasahaton pandidion na badia tu tubu ni panindi, dung sidung
mandohoti parguruan manghatindanghon haporseaon.
17. Boi do pasahaton pasupasu parsaripeon, molo masihaholongan anak/boru
ni Huria i dohot boru/anak na ro sian na asing, molo olo parugamo na asing i
gabe Kristen marhitehite na manjalo pandidion na badia. Alai ingkon tanda
tangananna do parjanjian, paboa na rade ibana manorushon parguruanna,
dung sidung pamasumasuon i.
18. Sitiroan, sitogutoguon, siramothonon jala sipinsangon ni Huria do unang
masa homosex dohot lesbian.
19. Sitogutoguon do ruas ni Huria i, jala gomos paboaon tu nasida, paboa na
rap marhak do anak dohot boru di arta warisan tinadinghon ni natorasna
(Gal. 3: 28).
20. Molo naung jumolo ama monding maninggalhon ina na maranak
marboru, unang ma dibagibagi arta warisan molo metmet dope angka
dakdanak i. Alai na boi do lehonon ni ina i panjaean ni angka gellengna na
magodang hombar tu ringkotna.
21. Molo jumolo ama manadinghon ina na so maranak so marboru, marhak
do ina i mamangke arta warisan i, saleleng diinganhon jabuna jala ndang muli
tu halak na asing (hak mewarisi bersyarat).
22. Bayi tabung na sian boni ni amanta dohot inanta i (inseminasi homogen)
boi do manjalo pandidion na badia. Molo ndang sian boni ni amanta dohot
inanta i, dakdanak i ma muse mamboan dirina tu Huria dung magodang
ibana. Sipinsangon do na olo manjalo hajajadi ni bayi tabung di keluargana,
na so hadomuan ni boni ni ama dohot ina na marsaripe i.
23. Sada halak na hona Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon, holan
sasadasa do na hona disi, ndang hona niolina/sinondukna manang
ianakhonna ianggo so dohot nasida mangalaosi. Molo burju ama manang ina
na so satahi dohot donganna saripe naung manimbil i, boi do didion
posoposona, boi do manghatindanghon haporseaon ianakhonna, boi do
pasupasuon anak manang boruna.

2. Ari parsorang ni dakdanak dohot pandidion.


1. Siparmahanon ni Parhalado do asa unang masa ruhut ni hasipelebeguon di
tingki parsorang ni dakdanak. Unang ma masa pamolati, pagar, salaon,
manjujur purba, pangulpuhon, pangarundingon di partopap ni posoposo
dohot rumang ni juji uju manganggapi.
2. Sipasahaton do dakdanak i tu Debata marhite pandidion na badia, hatop
intap ni na boi. Ndang jadi pestapesta manang ulaon adat manundatisa.
3. Hona uhum huria do na marsaripe, molo sorang anak nasida baoa di toru
ni sia bulan, jala boruboru di toru ni ualu bulan dung manjalo pasupasu
parbagason. Asing ma molo adong Surat Hatorangan sian Dokter (prematur).

3. Parguru Manghatindanghon Haporseaon


Ingkon tangkas do panghobasion ni Parhalado ni Huria i di parguruan ni
angka na naeng manghatindanghon haporseaon. Unang ma so tanak
parbinotoan, hatauon dohot pangantusionnasida di Hata ni Debata na
tarsurat di Padan na Robi, Padan na Imbaru nang Katekhismus pe. Nunga
adong Buku Pedoman tu na naeng manghatindanghon haporseaon di HKBP. I
ma dipangke.

4. Di tingki na matean
Naeng ma tangkas parmahanion ni Parhalado ni Huria i, manogunogu
jolma tu panghirimon dihaheheon ni angka na mate, ala hamonangan ni
Kristus i, ganup adong na matean. Marhite i do hita marmahani ruas i, unang
tartait tu angka ruhut ni hasipelebeguon. Tapasunggulhon ma nang lapatan ni
parningotan di angka na monding :
1. Ganup jolma do ingkon mate.
2. Di banuaginjang do sambulo ni tondinta.
3. Haporseaon na togu do na tau manghirim i.
4. Nunga talu hamatean marhite haheheon ni Kristus Jesus Tuhanta i.
Asa on ma angka siingoton uju matean:
A. Na so jadi :
1. Padalan juhut tata andorang so borhat tu udean, uju monding natuatua.
2. Patupahon juhut purpur sapata di parmonding ni sahalak na so maranak
dohot so marboru, manang di parmonding ni anak sasada na so sanga
marhasohotan.
3. Mambahen sira tu batang ni na mate dohot na mangalangkai bangke ni na
mate i.
4. Ai nunga ditaluhon Tuhanta hamatean marhite haheheonNa i. Ndang be
tagamon biar dohot songgotsonggot sian na mate i.
5. Mangagendai na mate maningkot, ia so ala sahit jiwa manang ala na
solpoton. Siapulan do ianggo sisolhot ni naung mate i.
B. Na jadi :
1. Na jadi do patupaon pembakaran mayat (kremasi) di angka keadaan na
terpaksa, isarana ala maol ni tano kuburan dohot alasan na asing dope
pinasahat ni suhut. Alai dijamothon Huria i ma unang masa ruhut
hasipelebeguon, songon i di na mangongkal holi.
2. Jadi do boanon tu gareja angka ruas ni Huria na monding, angka na burju
marminggu dohot marulaon na badia tagan di ngoluna, dung jolo ditolopi
parhalado ia adong pangidoan ni keluarga.
3. Ia adong na monding, alai ndang dapot bangkena, jala nunga saep roha
naung tutu do monding ibana, hombar tu pangalaho ni na masa i, boi do
pamasaon kebaktian mardongan agenda, asa tarapul na matean i, jala
mangolu di nasida panghirimon na manongtong i.
C. Sitiroan :
1. Sitiroan do ruas ni Huria na matean, asa unang be masa disi nasa ruhut ni
hasipelebeguon, songon na tama di angka naung hinamonanghon ni Kristus.
2. Sitiroan do ruas ni Huria di tingki na paias kuburan dohot uju ziarah, asa
tongtong ingot, na marojahan do hamamatena tu hamatean dohot haheheon
ni Kristus, naung manaluhon hamatean ni jolma. Ala ni i unang be masa disi :
1. Na martonatona.
2. Na marsuap; asing ma molo holan laho paiashon ilu.
3. Na mamboan sipanganon hasoloan ni na mate i tagan di ngoluna.
3. Asa sitiroan do molo adong na pamasa sijagaron, sanggul marata uju
monding natuatua. Unang masa disi ulaon hasipelebeguon, alai ulaon
kebudayaan ma i huhut naeng hatindanghononhon, Debata do naung
pasahathon pasupasu naung jinalo ni pinompar ni natuatua i tagan di
ngoluna, nang marhite pasupasu na pinangidona sian Debata Jahowa tu
pangapudian ni angka pomparanna. Holan Debata Jahowa do tahe na tuk
pasauthon pasupasu i laho ruar nang laho bongot pe, songon na
hinatindanghon ni si Musa i (5 Musa 28:5 - 6). I ma na ingkon torang
tarida/tarbege di na masa ulaon i.
4. Sitiroan do, unang ma sai diharingkothon ruas ni Huria i na pajongjong
tugu, ala ndang denggan panghorhonna :
1. Tu ngolu haporseaon.
2. Tu ngolu ekonomi.
3. Tu ngolu parsaoran siala toal.
Tumagon ma tapauli tugu na mangolu isara pajongjong parsikolaan,
gareja, koperasi sarikat tolong menolong, beasiswa dohot na suman tusi. Alai
molo tung ingkon masa ma na pajongjong tugu ala porlu patuduhon hasadaon
ni ompu, jumolo ma tarida hasadaon di bagasan Kristus paboahon na rumar
do tanoman i ala naung hehe Tuhan jala paheheonNa hita sian na mate.I ma
tahe ruhutruhut na umarga di hasadaon ni sude marga, houm dohot bangso
pe, songon hasadaon ni pamatang ni Kristus i di portibi on di bagasan
HuriaNa i. Ia dibagi pe burukburuk ni na mate, ndada na gabe i pasingkop
lungun ni roha. Panghirimon di ari ni Tuhan i do na tarbahen pasingkop
lungun na di bagasan rohanta i, di na rap manomunomu hita di ari ni Tuhan i
(1 Tes. 4: 13-18).
5. Mangongkal holi
1. Haoloan do mangongkal holi molo ala ni :
1. Kuburan na sega.
2. Kuburan na nieak ni dalan, manang aek magodang, tanah longsor,
parhutaan, pembangunan, industri, na pasadahon simin, na pasadahon
saringsaring tu simin na imbaru.
3. Na pasadahon kuburan ala mate di luat na dao.
2. Molo tung adong angka na naeng pasadahon saringsaring (holiholi) ingkon
radot ma parhalado ni Huria maniroi, asa unang masa disi ruhut ni
hasipelebeguon songon na manortori holiholi, manulangi, na mangandungi,
pamasuk holiholi tu ulos, tu pinggan dohot ampang, manganapurani, songon i
nang pamasuk batang ni pisang tu pangongkalan ni holiholi i domu tu ruhut
hasipelebeguon.
3. Naeng ma parbinoto parhalado ni Huria, molo masa na mangongkal holi,
laos songon i manimpan holiholi i paima dipamasuk tu ingananna. Molo dao
inganan i, gabe tu gareja ma i disimpan. Molo ulaon sadari, jalo ma sian
kuburan na leleng tu kuburan na imbaru. Ndang sipatupaon be maragenda
disi. Ndang jadi ditortorhon saringsaring, jala unang ma diiringi gondang
manang musik laho pamasukhon tu inganan na imbaru.
6. Gondang.
1. Sitogutoguon do ruas ni Huria tu pangantusion na marojahan tu hamamate
dohot haheheon ni Kristus, songon tanda ni panghirimon, haluaon dohot
hamonangan di angka na porsea maralohon sidangolon, sibaran ro di
hamatean.
2. Ala boi do ro angka pangunjunan di na pamasa gondang, isara ni na
siarsiaran, songon hataridaan ni haporseaon na hurang, gabe sitiroan ni
parhalado ni Huria do ganup na pamasa gondang.
3. Ganup gondang naeng ma dimatamatai jala ingkon dipaujung di bagasan
tangiang.
4. Sipamanaton jala sijagahonon do asa unang masa nang na manjujur ari,
mamele sombaon, ugasan homitan dohot pasipasi ni hasipelebeguon na asing.
5. Hatolopan Huria do gondang di tingki na matean, alai ndang jadi masa disi
ondaonda hasipelebeguon, jala ingkon jolo tangkasan ni parhalado taringot tu
ruhut ni gondang i.

Deba Pangalaho Sialoon dohot Sipasidingon unang


Hasurahan
1. Juji
Ia juji i ma meammeam, lalaplalap na pasuda tingki dohot hepeng, na
manegai harohaon, rumatangga dohot ulaon. Sipasingoton do nasa na
mangulahon juji dohot na manjabuisa. Alai molo so tarpasingot be, pinsangon
ma Lam marnipis do haporseaon bahenon ni juji, ala marojahan tu nasib
dohot sibaran do halak na mangulahon sisongon i. Hinaroa ni parjujion, i ma
na sai holan mangalului pangomoan, alai rugi halak dibahen, mate ma
harohaon dohot panghilalaan na marsiurupan. Siluluan do pangomoan na
tingkos i marhite haporseaon di ulaonniba (Luk. 19:1-7), huhut ingkon adong
roha na marpanarihon di dongan jolma (1 Kor. 12:14 - 16).

2. Pamunu
Sitingtingon do bali sian Huria angka ruas sibunu jolma dung adong
tangkas haputusan ni pengadilan jala diparhatutu na binahenna i tu
parhalado. Alai diingot Huria i ma huhut manangianghon asa disolsoli
parulanna i gabe muba rohana jala unang madabu tu pandelean. Na boi do
jaloon nasida mulak tu huria molo dung torang panolsolion dohot hamubaon
ni rohana mangihuthon panimbangion ni parhalado nang pe di bagasan
hurungan ibana.

3. Parmabuk dohot parganja


Sipasingoton jala sipinsangon do parmabuk dohot parganja, narkotik,
morpin dohot angka na suman tusi. Sisosoan do dohot natorasna dohot
keluargana laho marmahani dohot mangubatisa. Manghorhon mara na balga
do molo masa parmabuhon (1 Tim. 3:3) dohot parganjaon. Torus do angka
halak sisongon i gabe hatagian, ormus, ndang boi sonang rohana, ndang
diantusi be mulaulaon, ai nunga disegai dirina. Ndang hot be panatapanna,
tunduk ma ngoluna tu halilian ni rohana sandiri, boban ra dokdok nama
mandondoni rohana jala lupa di uhum hasintongan (Poda 31: 4:6). Sipabalion
do ruas naung tangkas tarboto sigadis ganja, narkotik, morpin, dohot angka
na suman tusi, dung adong keputusan ni pengadilan negeri.
Hajongjongan maradophon parugamo na asing dohot
huria na Mamulik dohot bidat

1. Siradotan ni Huria do manjaga kerukunan antar umat beragama,


maradophon parugamo na asing di bagasan negaranta na berdasarkan
Pancasila. Marhite i boi sumonang hita manghobasi ulaon Huria dohot
manghatindanghon haporseaonta. Dipatandahon i do huhut na adong
jaminan kebebasan beragama dohot jaminan keagamaan di negaranta.
Siingotonta do, asa boi tongtong jumpang ngolu ni Huria na
marpanindangion di tonga ni negara.
2. Ndang jadi lapathononhon hata "kerukunan umat beragama" tu
pangantusion "dos do sude ugamo i". Ai tong do marsihohot hita di
haporseaonta, holan di bagasan Jesus jala marhite Ibana haluaon,
hasintongan dohot hatutuon i (Ulaon 4: 12; 1 Kor. 3: 11; Joh. 14: 6).
3. Siingotonta do hajongjonganta di angka upacara nasional, paboa na halak
Kristen do hita, na tongtong marsihohot di bagasan pangoloion tu Kristus
Raja ni angka raja jala Tuhan ni angka tuan (Rom 13: 17; 1 Tim. 2: 2; Ulaon 5:
29; Pangk. 19:16). Asa di na martangiang hita, i ma tangiang ni sada ruas ni
Huria di sada negara na mangokui ugamo Kristen, songon sada ugamo na
niokuan ni negara Pancasila. Jala ingkon tangkas do hita martangiang di
bagasan Goar ni Jesus Kristus, Ulu ni Huria i.
4. Sitingtinghonon do na so ruas be ianakhon ni Huria na "kawin kontrak"
dohot na holan "kawin catatan sipil" dohot boru manang anak sian parugamo
na asing, ala ndang pangantoi Huria di parbagasonna i (1 Kor. 7:12-13 + 39).
Alai tarjalo do nasida mulak tu Huria dung adong pangidoanna tu parhalado
jala dung jolo marguru.
5. Huria na mamulik do etongon punguan na manimbil sian HKBP, saleleng
so diokui HKBP nasida songon sada huria. Tarjalo do masuk tu Hurianta ruas
ni huria na so maralo haporseaonna tu haporseaonta, marhite na mamboan
surat hatorangan.
6. Ala holan mangondolhon sabagian poda na dapot di Bibel i do angka bidat,
sipinsangon do ruas ni Huria na laho mangihuthon bidat i. Ala ni i do ndang
diokui HKBP hajongjongan ni bidat di ngolu haporseaon.

Panimpuli Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon

Asa naeng tongtong mangolu di Huria i roha na marmahani, songon


tangkas ni pamodaion di angka na olo tu hadaulaton tu Debata, ingkon
songon i ma tangkas ni paminsangion di angka na so olo tu hangoluan, asa
unang adong na mago, ala so ada sipaingot, jala unang marsapata nasida tu
Huria i. Dipabangkit do angka partohonan di Huria i laho mangulahonsa
songon parmahan, ndada songon panguhum sambing. Diingot ma Hata na
tarsurat i : "Ia ho anak ni jolma ! Nunga hupabangkit ho bahen siparmahan
halak Israel, dibahen i sai tangihon ma hata na ruar sian pamanganku, angka
sipatolhasonmu palumba nasida sian ahu. Molo hudok tu parjahat i : ingkon
mate ho, hape ndang dipalumba ho ibana, jala ndang diapoi ho ibana
tumundalhon dalanna na jahat i, asa dapotan hangoluan ibana nian; sai na
mate do nian parjahat i di bagasan hajahatonna, alai sian tanganmi do
partungguhononku mudarna. Alai anggo dipalumba ho do parjahat i, hape
ndang olo ibana tumadingkon hajahatonna i dohot dalanna na jahat i, mate di
bagasan hajahatonna ma ibana, alai malua do anggo tondim". (Hesekiel 3:
17:l9). Huhut tapahusorhusor na nidok ni Tuhanta Jesus, ai nunga dipasahat
anakhinsu ni banuaginjang tu HuriaNa i, asa dipabali angka na so olo
paubahon rohana, ai ninna do : "Hulehon pe tu ho anakhinsu ni harajaon
banuaginjang i : Nasa na niihotanmi di tano on, na tarihot ma i nang di
banuaginjang; jala nasa na pinaluam i di tano on, malua ma i nang di
banuaginjang" (Mat. 16:19). Didok Tuhan Jesus dope : Jalo hamu ma Tondi
Parbadia ! Molo disesa hamu dosa ni manang ise, naung sesa ma i; molo
dipahot hamu dosa ni manang ise, hot do i". (Joh. 20: 22b:23).

Created by: Jefri Putra Teguh


05-2133

Mahasiswa STT-HKBP
Pematangsiantar

Anda mungkin juga menyukai