PAMINSANGON
(RPP – HKBP)
1. Hata huhuasi
2. Pangantusion taringot tu ruhut parmahanion dohot
paminsangon
3. Partordingna laho mandalanhon ruhut
4. Rumang ni pangalaosion na maralo tu patik ni debata
5. Angka rumang ni pangunjunan na boi paholang ngolu
sian hakristenon
6. Deba pangalaho sialoon dohot sipasidingon unang
hasurahan
7. Hajongjongan maradophon parugamo na asing dohot
huria na Mamulik dohot bidat
8. Panimpuli
Hata Huhuasi
Nunga mamungka sian taon 1952 naung adong Ruhut Paminsangon di
HKBP jala laos i dope na hita panghe na saleleng on. Alai di angka tingki na
parpudi on tahilala do naung ringkot padasipon Ruhut Paminsangon i
mardomu tu tingki/zaman, asa umampit panghobasionta di ragam ni angka
pangalaho na taadopi nuaeng dahot tu tingki na naeng ro, hombar tu
panatapan ni Hurianta. Ala ni i ma diputushon Sinode Godang taon 1984, asa
dipabangkit sada Komisi Ruhut Paminsangon laho manangkasi dohot
padasiphon Ruhut Paminsangon i. Saut do dipabangkit Komisi i na tinolopan
ni Parhalado Pusat. Jala dipillit do na gabe anggota Komisi, sian unsur
Praeses, Pandita, Guru Huria, Bibelvrouw nang sian Sintua na di kota dohot
na di desa. Ndada na manguba hita di Ruhut Paminsangon ni Huria i, alai na
padasiphon do jala paampithon hombar tu pamingkirion ni Huria i. Asa nang
panguhalan manang bahanbahan tusi binuat do i sian: Buku Ruhut
Paminsangon naung adong hian, Konsep Ruhut Paminsangon 1976 dahot
Haputusan Seminar Hukum Siasat Gereja-gereja di Sumatera Utara 1982,
Aturan dahot Peraturan ni HKBP 1982-1992, Usulusul sian Ressort na
pinapungu di Sinode Godang taon 1984, Usulusul sian Rapot Pandita Distrik
tu Rapot Pandita taon 1983 dahot taon 1985; dung i muse hasil panangkasion
na pinatupa ni anggota Komisi di opat inganan i ma di Sibolga, Sidikalang,
Medan dohot Jakarta.
Asing ni i, pinapungu do muse usulusul na ro sian Komisi sandiri songon
i dahot panimbangion sian Konfessi HKBP. Dung tinangkasan angka bahan i,
satolop do Komisi laho paunehon goar ni "Ruhut Paminsangon di HKBP"
gabe "Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon di HKBP", hombar tu usul di
Sinode Godang taon 1984. Sangkap disi i ma, asa hombar ulaon parmahanion
i tu ruhutruhut ni paminsangon di bagasan Huria ni Tuhanta. Asa marhite
sian bahanbahan i ma Komisi patomutomuhon rumusan na Ruhut
Parmahanion Dohot Paminsangon imbaru. Laos pinaandar dope muse hasil
rumusan i tu manang piga Distrik, isara tu Distrik Sumatera Timur dohot tu
Distrik Medan-Aceh laho mangido tanggapan.
Dung i dipapungu jala dipadomu Komisi ma angka pingkiran i muse di
rapotna na parpudi ari 16-17 Januari 1987 di STT HKBP Pematangsiantar. Di
Sinode Godang HKBP Januari/Pebruari 1987 dijalo do Konsep on,
sitotophononhon di Rapot Pandita Hatopan 1987. Laho padasiphon naskah
konsep i diboan ma tu Rapot Pandita HKBP sasadistrik bulan
Agustus/September 1987, Rapot Praeses tanggal 8-11 September 1987 di
Tarutung. Dung pinatomutomu saluhut angka pingkiran i, dipatupa ma
Konsep Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon di HKBP jala diboan ma tu
Rapot Pandita tanggal 9-14 Nopember 1987.
Mansai arga do pingkiran na pinatujolo ni parrapot na marhaujungan tu sada
ni roha mamutushon Konsep Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon di
HKBP huhut manjalosa sah berlaku di sandok HKBP dung diedit muse. Asa
on ma hasil parpudi sian angka proses naung tinaringotan i huhut naung
dijalo sah berlaku di HKBP.
Sai Tuhanta Jesus Kristus, ulu ni Huria i, Ibana ma mangurupi hita
manghangoluhon dohot mandalanhon Ruhut Parmahanion dahot
Paminsangon di Huria Kristen Batak Protestan.
Patujolo
Pinuji ma Debata Jahowa na tongtong marmahani bangsoNa sian ari
pamilliton najolo i sahat ro di sadari on. Ibana do na mamillit jala manongos
AnakNa Jesus Kristus, Parmahan na denggan i (Joh.10: 11). Ro do Ibana tu
portibi on songon Parmahan, ditanda do ganup soara ni na pinarmahanNa.
Ibana do Parmahan na denggan. Diseahon do hosaNa humophop angka
birubiruNa. Dijaga do hita sian ragam ni angka huaso na songon rumang ni
babiat panoro na naeng mamolgak hita gabe sirang sian Parmahan na
denggan i. Dijaga jala diramoti do HuriaNa na marragam i songon i do nang
hita di na rap mardalan dohot bangsonta Indonesia mandompakhon zaman
na lam tu majuna rap dohot parungkilonna. Sandok sasada Ibana do
Parmahan na denggan na tuk padamehon, paluahon dohot pasadahon hita.
Torop do dipabangkit Ibana angka naposoNa songon parmahan di
tongatonganta, alai sai adong do i na so haposan. Alai anggo Tuhanta Jesus
diboan do hangoluan na gok pasupasu di angka na pinarmahanna, jala ditulak
do angka parmahan na so haposan nang na mamboan poda haliluon. Ibana do
nampuna hita, dagingta dohot tondinta, ro di sandok artanta nang
parsaoranta di parhusoran ni tingki i ma zaman na lam tu majuna. Ndang
loasonna hita mago molo tongtong tajugulhon umbege, mananda huhut
mangihuthon soaraNa dohot dalanNa. Ala ni i gabe margogo ma hita
marpanindangion na mangolu maradophon angka huaso na adong di
tongatonga ni parsaoranta na marragam i di portibi on, songon i nang
maralohon angka debata sileban. Ai hot do pandohan ni Tuhan Jesus nang tu
hita sahat ro di sadari on na mandok: "Ditangihon angka birubirungKu do
soarangKu jala hutanda do nasida, diihuthon nasida do Ahu. Gabe hulehon tu
nasida hangoluan salelenglelengna; ndang be mago nasida salelenglelengna
jala ndang tarrampas manang ise nasida sian tanganku" (Joh. 10: 27 - 28). Ala
ni i do diparmahani jala dipinsang Ibana hita molo manimbil hita sian Hata
dohot dalanNa. Ai dilehon do patikNa tu hita na mamboan ngolu na gok
pasupasu asa tapangke i di bagasan holong maradophon dongan jolma. Asa
ingkon badia do angka na porsea i, ala badia do Debata na manjou jolma tu
harajaonNa (3 Musa 19: 2; Jes. 6: 3; Mat. 5: 48; 1 Pet. 1: 15 - 16). Ala ni i ma
ingkon sipasidingon ni na porsea i do dirina nang parsaoranna sian dosa
dohot ulaon ni sibolis (1 Pet. 2: 1- 2). Tama do ingkon unduk hita manjalo
parmahanion dohot paminsangon ni Huria i, ai tarajumi do. Debata sandiri na
patauhon hita marhite Hata dohot patikNa i, asa tau hita jongjong songon
halak na niasianNa jala na pinarbadiaan ni mudar ni Jesus naung manobus
hita gabe jolma na imbaru (2 Kor. 5:17), hubut patorashon haporseaonta so
hasurahan paima ro Ibana paduahalihon (1 Tes. 5:23). Asa ingkon rajuman do
ia ulaon parmahanion dohot paminsangon na pinatupa ni huria i, songon
ulaula dohot dalan ni Debata do i laho pauliulihon huriaNa di portibi on (Mat.
18:15 - 18; 1 Kor.14:26).
5. Ruhut ni paminsangon
Naeng do mansai jamot patulushon paminsangion asa tongtong
marsaringar tondi parmahanion nang panogunoguon i, ndada naeng
patubuhon hansit ni roha, baliksa asa ditundalhon hasalaanna, jala asa lam
marsangap Debata siala hamubaon ni rohana i. Nang pe dos sude dosa, ndang
adong na metmet dohot na balga, alai marningot tondi parmahanion dohot
panogunoguon na adong di Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon, nunga
porlu adong bahenon tirket ni paminsangon i. Deba dosa pangalaosion nunga
tuk pinsangon holan marhite sipasingot di jolo ni parhalado, deba
marrumang uhuman na adong hatontuanna (hukuman bersyarat), jala na
umborat ndang tarjua so pabalion sian huria. Marhite i diondolhon disi tujuan
manang fungsi parmahanion, pangajarion dohot panogunoguon ni Ruhut
Paminsangon di huria i.
4. Di tingki na matean
Naeng ma tangkas parmahanion ni Parhalado ni Huria i, manogunogu
jolma tu panghirimon dihaheheon ni angka na mate, ala hamonangan ni
Kristus i, ganup adong na matean. Marhite i do hita marmahani ruas i, unang
tartait tu angka ruhut ni hasipelebeguon. Tapasunggulhon ma nang lapatan ni
parningotan di angka na monding :
1. Ganup jolma do ingkon mate.
2. Di banuaginjang do sambulo ni tondinta.
3. Haporseaon na togu do na tau manghirim i.
4. Nunga talu hamatean marhite haheheon ni Kristus Jesus Tuhanta i.
Asa on ma angka siingoton uju matean:
A. Na so jadi :
1. Padalan juhut tata andorang so borhat tu udean, uju monding natuatua.
2. Patupahon juhut purpur sapata di parmonding ni sahalak na so maranak
dohot so marboru, manang di parmonding ni anak sasada na so sanga
marhasohotan.
3. Mambahen sira tu batang ni na mate dohot na mangalangkai bangke ni na
mate i.
4. Ai nunga ditaluhon Tuhanta hamatean marhite haheheonNa i. Ndang be
tagamon biar dohot songgotsonggot sian na mate i.
5. Mangagendai na mate maningkot, ia so ala sahit jiwa manang ala na
solpoton. Siapulan do ianggo sisolhot ni naung mate i.
B. Na jadi :
1. Na jadi do patupaon pembakaran mayat (kremasi) di angka keadaan na
terpaksa, isarana ala maol ni tano kuburan dohot alasan na asing dope
pinasahat ni suhut. Alai dijamothon Huria i ma unang masa ruhut
hasipelebeguon, songon i di na mangongkal holi.
2. Jadi do boanon tu gareja angka ruas ni Huria na monding, angka na burju
marminggu dohot marulaon na badia tagan di ngoluna, dung jolo ditolopi
parhalado ia adong pangidoan ni keluarga.
3. Ia adong na monding, alai ndang dapot bangkena, jala nunga saep roha
naung tutu do monding ibana, hombar tu pangalaho ni na masa i, boi do
pamasaon kebaktian mardongan agenda, asa tarapul na matean i, jala
mangolu di nasida panghirimon na manongtong i.
C. Sitiroan :
1. Sitiroan do ruas ni Huria na matean, asa unang be masa disi nasa ruhut ni
hasipelebeguon, songon na tama di angka naung hinamonanghon ni Kristus.
2. Sitiroan do ruas ni Huria di tingki na paias kuburan dohot uju ziarah, asa
tongtong ingot, na marojahan do hamamatena tu hamatean dohot haheheon
ni Kristus, naung manaluhon hamatean ni jolma. Ala ni i unang be masa disi :
1. Na martonatona.
2. Na marsuap; asing ma molo holan laho paiashon ilu.
3. Na mamboan sipanganon hasoloan ni na mate i tagan di ngoluna.
3. Asa sitiroan do molo adong na pamasa sijagaron, sanggul marata uju
monding natuatua. Unang masa disi ulaon hasipelebeguon, alai ulaon
kebudayaan ma i huhut naeng hatindanghononhon, Debata do naung
pasahathon pasupasu naung jinalo ni pinompar ni natuatua i tagan di
ngoluna, nang marhite pasupasu na pinangidona sian Debata Jahowa tu
pangapudian ni angka pomparanna. Holan Debata Jahowa do tahe na tuk
pasauthon pasupasu i laho ruar nang laho bongot pe, songon na
hinatindanghon ni si Musa i (5 Musa 28:5 - 6). I ma na ingkon torang
tarida/tarbege di na masa ulaon i.
4. Sitiroan do, unang ma sai diharingkothon ruas ni Huria i na pajongjong
tugu, ala ndang denggan panghorhonna :
1. Tu ngolu haporseaon.
2. Tu ngolu ekonomi.
3. Tu ngolu parsaoran siala toal.
Tumagon ma tapauli tugu na mangolu isara pajongjong parsikolaan,
gareja, koperasi sarikat tolong menolong, beasiswa dohot na suman tusi. Alai
molo tung ingkon masa ma na pajongjong tugu ala porlu patuduhon hasadaon
ni ompu, jumolo ma tarida hasadaon di bagasan Kristus paboahon na rumar
do tanoman i ala naung hehe Tuhan jala paheheonNa hita sian na mate.I ma
tahe ruhutruhut na umarga di hasadaon ni sude marga, houm dohot bangso
pe, songon hasadaon ni pamatang ni Kristus i di portibi on di bagasan
HuriaNa i. Ia dibagi pe burukburuk ni na mate, ndada na gabe i pasingkop
lungun ni roha. Panghirimon di ari ni Tuhan i do na tarbahen pasingkop
lungun na di bagasan rohanta i, di na rap manomunomu hita di ari ni Tuhan i
(1 Tes. 4: 13-18).
5. Mangongkal holi
1. Haoloan do mangongkal holi molo ala ni :
1. Kuburan na sega.
2. Kuburan na nieak ni dalan, manang aek magodang, tanah longsor,
parhutaan, pembangunan, industri, na pasadahon simin, na pasadahon
saringsaring tu simin na imbaru.
3. Na pasadahon kuburan ala mate di luat na dao.
2. Molo tung adong angka na naeng pasadahon saringsaring (holiholi) ingkon
radot ma parhalado ni Huria maniroi, asa unang masa disi ruhut ni
hasipelebeguon songon na manortori holiholi, manulangi, na mangandungi,
pamasuk holiholi tu ulos, tu pinggan dohot ampang, manganapurani, songon i
nang pamasuk batang ni pisang tu pangongkalan ni holiholi i domu tu ruhut
hasipelebeguon.
3. Naeng ma parbinoto parhalado ni Huria, molo masa na mangongkal holi,
laos songon i manimpan holiholi i paima dipamasuk tu ingananna. Molo dao
inganan i, gabe tu gareja ma i disimpan. Molo ulaon sadari, jalo ma sian
kuburan na leleng tu kuburan na imbaru. Ndang sipatupaon be maragenda
disi. Ndang jadi ditortorhon saringsaring, jala unang ma diiringi gondang
manang musik laho pamasukhon tu inganan na imbaru.
6. Gondang.
1. Sitogutoguon do ruas ni Huria tu pangantusion na marojahan tu hamamate
dohot haheheon ni Kristus, songon tanda ni panghirimon, haluaon dohot
hamonangan di angka na porsea maralohon sidangolon, sibaran ro di
hamatean.
2. Ala boi do ro angka pangunjunan di na pamasa gondang, isara ni na
siarsiaran, songon hataridaan ni haporseaon na hurang, gabe sitiroan ni
parhalado ni Huria do ganup na pamasa gondang.
3. Ganup gondang naeng ma dimatamatai jala ingkon dipaujung di bagasan
tangiang.
4. Sipamanaton jala sijagahonon do asa unang masa nang na manjujur ari,
mamele sombaon, ugasan homitan dohot pasipasi ni hasipelebeguon na asing.
5. Hatolopan Huria do gondang di tingki na matean, alai ndang jadi masa disi
ondaonda hasipelebeguon, jala ingkon jolo tangkasan ni parhalado taringot tu
ruhut ni gondang i.
2. Pamunu
Sitingtingon do bali sian Huria angka ruas sibunu jolma dung adong
tangkas haputusan ni pengadilan jala diparhatutu na binahenna i tu
parhalado. Alai diingot Huria i ma huhut manangianghon asa disolsoli
parulanna i gabe muba rohana jala unang madabu tu pandelean. Na boi do
jaloon nasida mulak tu huria molo dung torang panolsolion dohot hamubaon
ni rohana mangihuthon panimbangion ni parhalado nang pe di bagasan
hurungan ibana.
Mahasiswa STT-HKBP
Pematangsiantar