Anda di halaman 1dari 3

UNGGAH-UNGGUH BASA Krama Bahasa

Ngoko Krama Inggil


Madya Indonesia
A. NGOKO LUGU Aku Kula Kawula/Dalem Saya
Struktur kalimat: Semua kalimat menggunakan Kowe Sampeyan Panjenengan Kamu
ngoko Arep Bade Bade Akan
Penggunaan: Lunga Kesah Tindak Pergi
- Digunakan orang tua kepada yang usianya lebih Mlaku Mlampah Tindak Berjalan
muda Menyang Dhateng Dhateng Ke
- Teman yang saling kenal & akrab Ngendi Pundi Pundi Kemana
Contoh: Mangan Nedha Dhahar Makan
- Nang, kapan awakmu teka? Numpak Nitih Nitih Menaiki
- Kowe arep lunga menyang endi? Pasar Peken Peken Pasar
Ndeleng Ningali Mriksani Melihat
B. NGOKO ALUS
Ngaji Ngaos Ngaos Ngaji
Struktur kalimat:
Endhas Sirah Mustaka Kepala
- Semua kalimat menggunakan ngoko kecuali
Adus Adus Siram Mandi
Kata Kerja
Turu Tilem Sare Tidur
- Kata Kerja menggunakan Krama Inggil
Embah Simbah Eyang Nenek
- Kata “kamu” menggunakan Krama Inggil >
Kakek
Kowe diganti Panjenengan
Iwak Ulam Ulam Ikan
Penggunaan:
Klambi Rasukan Ageman Baju
- Ibu kepada bapak
- Orang muda yang pangkatnya lebih tinggi Maca Maos Maos Membaca
kepada orang tua tapi pangkatnya lebih rendah Melu Tumut Dherek Ikut
Contoh: Metu Medal Miyos Keluar
Panjenengan arep tindak menyang endi? Nggawa Mbekta Ngasta Membawa
Nyekel Nyepeng Ngasta Memegang
C. KRAMA LUGU Tangi Tangi Wungu Bangun
Struktur kalimat: Semua kalimat menggunakan Nginep Nyipeng Nyare Menginap
krama madya/tengah Nyilih Nyambut Ngampil Meminjam
Penggunaan: Celuk Timbali Atur Panggil
- Digunakan adik kepada kakak Uyah Sarem Sarem Garam
- Teman baru yang belum akrab Mbengi Ndalu Ndalu Malam
- Orang tuwa kepada orang muda yang pangkatnya Esuk Enjing Enjing Pagi
lebih tinggi Sore Sonten Sonten Sore
Contoh: Awan Siang Siang Siang
Sampeyan bade kesah dhateng pundi? Amarga Amargi Amargi Karena
Yen Bilih Bilih Jika
D. KRAMA ALUS Iya Inggih Inggih Iya
Struktur kalimat: Semua kalimat menggunakan Wis Sampun Sampun Sudah
krama inggil Balik Wangsul Kondur Pulang
Penggunaan: Teka Dugi Rawuh Datang
- Orang muda kepada orang tua
- Bawahan kepasa atasan
- Siswa kepada guru
- Anak kepada orang tua
Contoh:
Panjenengan bade tindak dhateng pundi?
BAHASA JAWA KELAS IX SMT 1
SERAT WULANGREH PUPUH
TEKS CERITA WAYANG – ANOMAN DUTA DHANDHANGGULA
Anoman yaiku
rewanda (kethek) Nanging yen sira nggeguru kaki,
ingkang awerna Amiliha manungsa kang nyata,
putih (seta), mula Ingkang becik martabate,
anoman dijuluki Sarta kang weruh ing khukum,
“rewanda seta”. Kang ngibadah lan kang wirangi
Anoman Putrane Sokur oleh wong tapa,
Bathara Bayu lan Ingkang wus amungkul,
Dewi Anjani. Tan mikir pawewehing liyan,
Keponakane Subali Iku pantes sira guronana kaki,
lan Sugriwa Sartane kawruhana
Terjemahan:
Tetapi jika engkau berguru, Nak.
PUNAKAWAN
Pilihlah guru yang sebenarnya,
SEMAR
Yang terjaga baik martabatnya,
- Drijine nudhing
Serta yang memahami hukum.
- Awake lemu
Dan rajin beribadah dan mengurangi (awa nafsu).
- Mripte nyipit
Syukur-syukur jika mendapatkan seorang pertapa,
- Pasuryane tansah
yang tekun menjalani pertapaannya.
mesem
Dan tidak mengharapkan imbalan orang lain,
dia pantas kau gurui.
GARENG Serta (yang demikian itu) ketahuilah.
- Mripate juling Ciri-cirine guru sing becik miturut serat wulangreh
- Tangane ceko pupuh dhandhanggula :
(melengkung)
- Sikile gejik (pincang 1. Bener-bener nguasai ilmu sing diajarake
amarga salah sijine 2. Apik martabate
luwih dawa) 3. Ngerti hukum
4. Sregep ngibadah lan ngurangi awa nafsu
5. Ora ngarep pawewehing wong liya
PETRUK
- Anak angkate Semar
- Tangane dawa UPACARA ADAT JAWA
- Irunge mancung
Tuladhane upacara adat Jawa sing esih lumaku ing
- Awake kuru lan
masyarakat yaiku:
dhuwur
1. Tingkeban / Mitoni : upacara nylameti si jabang
bayi kang isih ana ing kandhutan calon ibune
sawise umur pitung sasi/wulan
2. Tedhak Siten : upacara kanggo mengeti nalika
BAGONG bocah pertama ngidek lemah/siten
- Awake lemu 3. Siraman : upacara ing acara nikahan, tujuane
- Mripate amba supaya si penganten resik lair lan batine
- Lambene kandel 4. Midodareni : upacara ing wengine dina
- Senenge nggleweh pengantenan, dipercaya para widodari tumurun
marang umahe si penganten wadon
5. Dodol dhawet : ana ing acara nikahan, kanggo
simbol akehe tamu sing bakal teka

Anda mungkin juga menyukai