Bahasa Jawa
Oleh :
Tambahkan
Adelia Anggraeni L subjudul
194420004
Rochadilah Artha P 194420013
Muhimma Yatun N 194420014
Citra Kusuma 194410019
Bina Sukma S 194420022
Zalzha Icha A 194420028
Pokok Bahasan
Arti tingkat tutur kata basa Jawa
Wujud Unggah-ungguh basa Jawa
Arti Tingkat Tutur
Kata bahasa Jawa
Tingkat tutur menika macem basa ing kang beda-beda
ditentuake saking bedane sikap santun kang ana ing
panutur marang wong liyo.
Wujud Tingkat Tutur
Kata Bahasa Jawa
Ngoko Lugu
Ragam Ngoko
Ngoko Alus
Bentuk Unggah
ungguh bahasa
Jawa
Krama Lugu
Ragam Krama
Krama Alus
A. Ragam Ngoko
Ragam ngoko nggih punika wujud unggah-ungguh
basa Jawa kang ngandhut leksikon ngoko ora leksikon
liyane. Afiks kang sering muncul ing ragam, kabeh
migunakake ragam ngoko, yaiku afiks -di, -e lan -ake
Ngoko Lugu punika basa kang
Tuladha
Mas Wahyu sinau basa Jawa.
kosakatane migunakake ragam basa Adhiku lagi mangan bakso.
ngoko tanpa keselip krama inggil, Akeh wit aren kang ditegor
utawa krama andhap. Afiks kang seperlu dijupuk pathin. ‘banyak
muncul ing ragam migunakake pohon enau yang ditebang untuk
ragam ngoko yaiku afiks di-, -e, dan diambil sarinya’
–ake. Bengi iku uga Ayunda mlebu
rumah sakit diterake bapak lan
Biasane digunakake kanggo: ibune. 'Malam itu juga Ayunda
a. Wong tuwa marang anak
dibawa ke rumah sakit diantar
b. Guru marang murid
bapak dan ibunya’
c. Kanca marang kanca kang wes reket
d. Pejabat marang ngisoran
e. Ngendika ing ati
Ngoko Alus punika basa kang
Tuladha
Daleme Pak Camat adoh banget
migunakake campuran ingkang Bukune diasta Mbak Rara
dalami sanes saka leksikon ngoko Dhuwite mau wis diasta apa
lan netral mawon, ananging uga durung, Mas? ‘Uangnya tadi
saka leksikon krama inggil, krama sudah dibawa atau belum, Kak?’
andhap. Afiks kang dikangge ing Sing ireng manis kae garwane Bu
ngoko alus yaiku di-, -e, dan –ne. Mulyani. ‘Yang hitam manis itu
suami Bu Mulyani’
Biasa digunakake kanggo :
1. Tiyang sepuh marang wong kang luwih enom kang perlu dikurmati.
2. Wong enom marang tiyang sepuh.
3. Ngurmati wong kang di-ngendikake(wong kaping 3).
B. Ragam Krama Inggil
Ragam krama punika wujud unggah-ungguh bahasa Jawa kang
digunakan dalam ragam krama yaitu afiks dipun-, -ipun, lan –aken
Biasane kang didadikake basa krama inggil yaiku :
1. Kata kerja (tembung kriya) Contoh: mangan dadi dhahar
2. Kata ganti, pronominal (tembung sesulih) Contoh: kowe dadi
3. Kata benda (tembung aran) Contoh: omahe dadi daleme
Krama Lugu menika basa kang
Tuladha
Pak Warno sampun tilem. ‘Pak
migunake basa krama sedanten Warno sudah tidur’