Anda di halaman 1dari 11

SERAT

WEDATAMA
Oleh :
1. Fairish Lintang
2. Nurhalizyah Intan P
3. Malika Sahaya SMK N 2 SURAKARTA
4. Rifiandika Akhyela
5. M Galih Raka Y
6. M Fauzi R
Akeh karya sastra Jawa kang nduweni makna filosofis tumrap
Pangerten manungsa, salah sijine yaiku Serat Wedhatama.
Serat Wedhatama ya iku karya sastra Jawa anyar kang rada
dipengaruhi agama Islam lan kagolong karya legendaris.
Sing ngripta serat iki ya iku KGPAA Mangkunegara IV, sing
nata Praja Mangkunegaran wiwit taun 1853 nganti 1881.
Serat Wedhatama ngandhut piwulang bab panguripane
manungsa kang isih relevan karo masyarakat saiki.
5 Pupuh Tembang Macapat
Pangkur ( 14 pada)

Sinom ( 18 pada)

Pocung (15 pada)

Gambuh (35 pada)

Kinanti (18 pada)


Pangkur Pangkur yaiku tembang macapat kang duweni watak ingkang gagah, Kuat,
Perkasa lan jejeg atine. Biasane digunakake kangge nyeritakake cerita bab
kaprawiran,Perjuangan lan ugi bab peperangan.
Tuladhane :
Nggugu karsaning priyangga,
Nora nganggo peparah lamun angling, Lumuh ing ngaran balilu,
Uger guru aleman,
Nanging janma ingkang wus waspadeng semu
Sinamun ing samudana,
Sesadon ingadu manis
artine :
Mengikuti kemauan sendiri,
Bila berkata tanpa dipertimbangkan (asal bunyi), Namun tak mau dianggap
bodoh, (sebaliknya) Ciri orang yang sudah memahami (ilmu
Selalu berharap dipuji-puji
sejati) tak bisa ditebak berwatak rendah hati, selalu berprasangka baik.
Sinom Sinom yaiku tembang macapat kang duweni watak grapyak, sumanak, renyah.
Tuladhane :
Amenangi jaman edan
Ewuh aya ing pambudi
Melu edan nora tahan
Yen tan melu anglakoni
Boya keduman melik
Kaliren wekasannipun
Dilalah kersa Allah
Luwih begja kang eling lawan waspada
Artinya:
Mengalami zaman gila
Sulit dalam pikiran Ikut gila tidak tahan
Kalau tidak ikut melakoni
Tidak dapat bagian apa-apa
Kelaparan akhirnya
Untungnya kehendak Allah
Sebaik-baiknya orang lupa
Lebih beruntung yang senantiasa ingat dan waspada
Pucung Pucung yaiku tembang macapat kang dhuweni watak kendho tanpa greget
saur, bisa kanggo medharake sembrana.
Tuladhane:
Ngelmu iku kalakone kanthi laku,
Lekase lawan kas,
Tegese kas nyantosani,
Setya budya pangekese dur angkara.
Artinya:
Ilmu itu dijalani dengan perbuatan,
Dimulai dengan kemauan,
Artinya kemauan yang menguatkan.
Ketulusan budi pekerti adalah penakluk kejahatan.
SE MINAR P ROPOSAL

Gambuh
Gambuh yaiku tembang macapat kang dhuweni watak wani, wanuh, rumaket
lan kulina. Prayogi kanggo paring pitutur, utawi sesorah ingkang ngemu raos
radi sereng.
Tuladhane:
Sekar gambuh ping catur, Kang cinatur polah kang kalantur,
Tanpa tutur katula-tula katali,
Kadalu warsa kapatuh.
Katutuh pan dadi awon.
Artinya
Tembang Gambuh yang keempat.
Yang dibicarakan tingkah laku yang melenceng.
Tanpa nasihat akan terlunta-lunta,
Kadaluwarsa menjadi kebiasaan,
Disalahkan sudah mengerti menjadi jelek.
SE MINAR P ROPOSAL

Kinanti
Kinanti yaiku tembang macapat kang dhuweni watak yaiku seneng, tresna,
asih, grapyak, prayogi kagem suka pitutur raos tresna.
Tuladhane:
Cirita pan wus kakaku, Panggawe ala lan becik,
Tidak bener lan kang ora,
Kalebu jero cariteki,
Mulane aran carita,
Kabeh-kabeh den kaweruhi
Artinya:
Cerita memang sudah menceritakan,
Perbuatan jahat dan perbuatan baik,
Kelakuan yang benar dan yang salah,
Sudah termuat di dalam cerita, Sehingga disebut cerita, Semuanya harus
dimuatnya.
SE MINAR P ROPOSAL UNIVERSITAS
WARNER & SPENCER

Ciri-ciri Serat Wedatama


1. Wonten paugeran (pathokaning) tembang macapat inggih punika:
a. Guru gatra :cacahing larik saben sapada
b. Guru wilangan : cacahing wanda saben sagatra
c. Guru lagu:dhawahing swara saben pungkasane gatra
d. Pada (pupuh) :cacahing tembang macapat saben salagu, saking wiwitan dumugiu
Pngkasan.
e. Laras: rasa thingthingane swara cendhak nganti swara dhuwur, ana loro yaiku
laras slendro (1 2 3 4 5 6) lan laras pelog (1 2 3 4 5 6 7)
f. Pathet: cendhak dhuwure swara kanggo nglagokake tembang
g. Cengkok: luk-luking swara nalika nembang
SE MINAR P ROPOSAL UNIVERSITAS
WARNER & SPENCER

Ciri-ciri Serat Wedatama


2. 3.

Nggunakake Saged madeg


basa Jawa piyambak tanpa
iringan gendhing
anyar

04
TERIMA KASIH

Anda mungkin juga menyukai