SOALAN 1

1.0 TERMA DAN SYARAT PENGGAJIAN

Majikan wajib menyediakan dan menyimpan satu daftar pekerja yang antaranya adalah butir-butir terma
dan syarat penggajian. Dalam dokumen ini, mengandungi beberapa terma dan syarat yang tidak kurang
daripada apa yang di peruntukkan dalam undang-undang seperti Akta Kerja 1955, Ordinan Buruh Sabah
Bab 67 atau pun Ordinan Buruh Sarawak Bab 76. Oleh kerana tempat pekerjaan saya berada di Sabah,
undang-undang yang di gunakan adalah Ordinan Buruh Sabah Bab 67. Oleh yang demikian, butir-butir
terma dan syarat penggajian saya tertakluk di bawah perenggan 3(b) Kaedah-kaedah Buruh Sabah di
baca bersama seksyen 58 Ordinan Buruh Sabah bab 67, seperti berikut:

KONTRAK PERKHIDMATAN

(ALAMAT SYARIKAT/LETTER HEAD)

Tuan/Puan (NAMA PEKERJA) No. Kad Pengenalan ditawarkan bekerja dengan

syarikat ini dan tertakluk kepada kontrak perkhidmatan seperti di bawah:

1 NAMA JAWATAN :

2 TARIKH PERLANTIKAN :

3 GAJI/UPAH : sebulan/sehari

4 ELAUN (JIKA ADA) : sebulan/sehari

sebulan/sehari

sebulan/sehari

5 TEMPOH PERCUBAAN : bulan.

Lanjutan bulan.

6 TEMPOH NOTIS PENAMATAN KERJA DALAM : jam/minggu/hari

PERCUBAAN
(BAGI KEDUA-DUA PIHAK)
7 TEMPOH NOTIS PENAMATAN KERJA SETELAH : jam/minggu/hari
SAH DALAM JAWATAN
(BAGI KEDUA-DUA PIHAK)

1
8 KENAIKAN GAJI ADALAH ATAS BUDI BICARA SYARIKAT

9 WAKTU BEKERJA : Dari Hingga .

10 WAKTU REHAT : Dari Hingga .

11 WAKTU BEKERJA SYIF : Syif Pertama Hingga .

Syif Kedua Hingga .

Syif Ketiga Hingga .

12 HARI REHAT MINGGUAN :

13 HARI KELEPASAN AM BERGAJI (14 HARI : 1. Hari Jadi Agong

WAJIB) 2. Hari Jadi TYT
WAJIB
3. Hari Kebangsaan
4. Hari Buruh
5. Hari Malaysia
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
14 CUTI TAHUNAN BERGAJI
Bekerja 1-2 tahun : 8 hari setahun (MINIMA)
Genap 2 tahun tapi kurang 5 tahun : 12 hari setahun (MINIMA)
Genap 5 tahun dan ke atas : 16 hari setahun (MINIMA)
15 CUTI SAKIT
Bekerja kurang dari 2 tahun : 14 hari setahun (MINIMA)
Genap 2 tahun tapi kurang 5 tahun : 18 hari setahun (MINIMA)
Genap 5 tahun dan ke atas : 22 hari setahun (MINIMA)
16 Cuti Bersalin : 60 hari (kelayakan tertakluk kepada
peruntukan undang-undang)
17 UMUR PERSARAAN : 60 tahun
18 PERTUKARAN/PERPINDAHAN : Majikan berhak untuk menukarkan pekerja

2
 ke mana-mana tempat/bahagian/anak
syarikat atau cawangan yang terdapat di
dalam Sabah dan Malaysia.
19 PERATURAN DAN UNDANG-UNDANG : i.
SYARIKAT ii.
iii.
iv.
v.

2.0 PEMBERHENTIAN PEKERJA

Pandemik COVID-19 telah memberi kesan yang berbeza kepada orang yang berbeza di dunia, termasuk
majikan saya. Kerana majikan saya mempunyai kedai pakaian, kedai itu tidak dapat beroperasi semasa
pandemik COVID-19 kerana memerlukan pekerja untuk menjual pakaian. Ini bermakna majikan saya
tidak dapat membayar gaji pekerja, jadi mereka mahu mengurangkan bilangan pekerja supaya mereka
dapat menjimatkan wang.

Undang-undang buruh melindungi hak pekerja, memastikan mereka dilayan secara saksama dan
saksama oleh majikan mereka. Walaupun penamatan kontrak perkhidmatan adalah hak prerogatif
majikan, majikan mesti mempunyai alasan yang sah untuk berbuat demikian agar dapat dibenarkan di
sisi undang-undang. Ini termasuk tidak menganiaya, menindas atau mengamalkan amalan buruh yang
tidak adil terhadap pekerja. Pekerja boleh menamatkan perkhidmatan dengan mengikut terma dan syarat
yang telah dipersetujui dalam kontrak perkhidmatan.

Namun demikian, ada lah lebih baik jika majikan tidak melakukan pemberhentian pada ketika ini
kerana masing-masing menghadapi kesukaran dari segi kewangan. Oleh yang demikian, berikut strategi
yang boleh di laksanakan oleh majikan sepanjang menghadapi pandemik selain daripada pengurangan
pekerja:

1. Mendapatkan bantuan Program Subsidi Upah (PSU)

PSU akan memberikan sokongan kepada majikan yang telah terjejas oleh pandemik COVID-19.
Sokongan ini akan membantu majikan mengekalkan operasi mereka dan pekerja mereka selamat.
PSU akan berkuat kuasa mulai 1 April 2020. Syarat berikut mesti dipenuhi sebelum memohon
bantuan PSU: majikan mesti berada dalam kedudukan untuk terus beroperasi, dan mereka mesti
dapat menyediakan jaminan kewangan untuk pekerja mereka.

3
 Bantuan yang diberikan adalah untuk tempoh tiga bulan dan berjumlah RM 600 hingga RM 1200,
bergantung kepada jumlah pekerja. Program subsidi upah psu diwujudkan bagi membantu majikan
yang mengalami pengurangan pendapatan sebanyak 50 peratus dengan memberi bantuan kewangan
segera kepada setiap pekerja yang bergaji RM4,000 ke bawah. Ia adalah perluasan kepada Program
Pengekalan Pekerjaan (Employment Retention Program – ERP).

2. Memohon pengurangan gaji ke Jabatan Tenaga Kerja Sabah.

Semasa PKP dilaksanakan, satu garis panduan telah di keluarkan oleh Kementerian Sumber
Manusia untuk meringankan beban majikan. Antaranya ialah pengurangan gaji sebanyak 50%
dengan persetujuan majikan dan pekerja. Majikan boleh berbincang dengan pekerja untuk
pengurangan gaji ini kerana dalam tempoh PKP, pekerja tidak turun bekerja. Ianya lebih baik
daripada pemberhentian.

3.0 PENAMATAN KONTRAK PERKHIDMATAN DAN REMEDI

Kontrak perkhidmatan boleh ditamatkan dengan cara-cara berikut:

i. Penamatan kontrak dengan notis

Penamatan melalui notis boleh dilakukan dalam beberapa cara, bergantung pada perjanjian
antara pekerja dan majikan. Jika tiada perjanjian sedemikian wujud secara bertulis, penamatan melalui
notis mesti berlaku berdasarkan tempoh notis yang dinyatakan dalam seksyen 11 (2) Ordinan Buruh
Sabah.

ii. Penamatan kontrak tanpa notis

Seksyen 12(1) Ordinan Buruh Sabah Bab 67 membenarkan mana-mana pihak untuk
menamatkan kontrak perkhidmatan tanpa notis, dengan syarat pihak yang satu lagi telah diberi notis dan
tidak menolak untuk menamatkan kontrak dalam tempoh notis yang diberikan. Jika mana-mana pihak
menamatkan kontrak tanpa notis untuk sebarang pelanggaran yang disengajakan oleh pihak yang satu
lagi, pihak yang menamatkan kontrak mesti membayar indemniti yang sama dengan tempoh notis
kepada pihak yang menganggap sebagai bayaran sebagai ganti notis.

iii. Penamatan kontrak atas sebab-sebab khas

Jika majikan mendapati pekerja terlibat dalam salah laku, mereka boleh menamatkan kontrak
perkhidmatan. Bagaimanapun, majikan perlu terlebih dahulu menyiasat perkara itu dan memberi
4
peluang kepada pekerja itu untuk membela diri. Sekiranya pekerja didapati bersalah melakukan salah
laku, majikan kemudiannya boleh mengambil tindakan di bawah seksyen 13 Ordinan Buruh Sabah Bab
67.

iv. Keperluan Memberi Notis Penamatan Sekiranya majikan ingin menamatkan kontrak perkhidmatan,

Majikan bertanggungjawab memberikan notis penamatan kerja seperti yang di nyatakan di dalam
kontrak perkhidmatan. Jika tidak di nyatakan dalam kontrak perkhidmatan, majikan hendaklah
mengikut tempoh notis yang telah di tetapkan di bawah seksyen 11 Ordinan Buruh Sabah Bab 67 seperti
berikut:

i. Bekerja antara 1 hingga 2 tahun memerlukan notis 4 minggu.

ii. Bekerja antara 2 hingga 5 tahun memerlukan notis 6 minggu.
iii. Bekerja lebih 5 tahun memerlukan notis 8 minggu

Remedi

Membayar Faedah-faedah Statutori Kepada Pekerja Yang Layak

i. Gaji ganti notis

Majikan mesti membayar gaji pekerja sebagai ganti notis tidak lewat daripada hari terakhir
penamatan kontrak perkhidmatan, sebagai indemniti bersamaan dengan tempoh notis yang tidak
mencukupi.

ii. Faedah Penamatan Kerja

Membayar bayaran faedah tamat kerja mengikut ketetapan di dalam kontrak perkhidmatan tetapi
tidak kurang daripada kadar minimum yang telah ditetapkan di bawah Kaedah-kaedah Buruh Sabah Bab
67 (Faedah-faedah Penamatan dan Renti-Kerja Sementara) 1980 iaitu:

a) 10 hari gaji bagi setiap tahun perkhidmatan jika pekerja telah berkhidmat kurang daripada 2
tahun;
b) 15 hari bagi setiap tahun perkhidmatan jika pekerja telah berkhidmat 2 tahun hingga kurang
5

5
 tahun; atau
c) 20 hari gaji bagi setiap tahun perkhidmatan jika pekerja telah berkhidmat 5 tahun atau lebih.

iii. Melaksanakan siasatan dalaman bagi kes salah laku

Majikan mesti terlebih dahulu mengeluarkan surat tunjuk sebab kepada pekerja untuk
menentukan sama ada terdapat sebarang salah laku. Sekiranya pekerja tidak memberi maklum balas
kepada surat tunjuk sebab, majikan boleh menggantung perkhidmatan pekerja tersebut tidak melebihi 2
minggu. Pekerja juga akan diberi notis pendengaran. Majikan perlu menyediakan kes dan mengadakan
pendengaran siasatan dalaman pada hari yang ditetapkan. Jika hasil siasatan menunjukkan terdapat
salah laku, majikan kemudiannya boleh memutuskan untuk menamatkan perkhidmatan pekerja seperti
di dalam seksyen 13(1) Ordinan Buruh Sabah Bab 67.

4.0 KWSP

Kumpulan Wang Simpanan Pekerja Malaysia (KWSP) telah diperkenalkan pada tahun 1951 untuk
membantu pekerja Malaysia menjimatkan wang semasa mereka bekerja. KWSP direka untuk membantu
orang ramai membuat persediaan kewangan untuk persaraan, dan mempunyai peraturan tentang jumlah
wang yang boleh dikeluarkan setiap bulan. Sehingga Ogos 2021, terdapat dua jenis pengeluaran KWSP:
pengeluaran separa dan pengeluaran penuh.

Pengeluaran separa adalah satu cara untuk ahli KWSP mengeluarkan sejumlah kecil simpanan mereka
daripada akaun mereka. Pengeluaran penuh adalah satu-satunya cara untuk mengeluarkan semua
simpanan anda daripada KWSP.

Semasa pandemik COVID-19, kerajaan membenarkan tiga pengeluaran khas Kumpulan Wang
Simpanan Pekerja (KWSP) iaitu i-Lestari, i-Sinar, dan i-Citra. Pengeluaran ini memberi manfaat kepada
7.34 juta ahli atau 58 peratus daripada 12.6 juta ahli di bawah umur 55 tahun. Jumlah itu melibatkan
jumlah pengeluaran bernilai RM101 bilion dan bayaran untuk pengeluaran i-Citra berakhir pada
Februari 2022. Bagaimanapun, Kementerian Kewangan berkata , implikasi pengeluaran khas,
terutamanya dari Akaun 1, mempunyai kesan jangka panjang yang mengurangkan dengan ketara jumlah
simpanan persaraan untuk ahli yang terlibat.

Ketiga-tiga jenis KWSP ini membantu ramai orang yang berada dalam kesusahan, terutamanya semasa
pandemik. Sebagai contoh, jumlah minimum i-Lestari Production yang layak dikeluarkan ialah RM50,
dan maksimum ialah RM500 sebulan, tertakluk kepada jumlah simpanan dalam Akaun 2 apabila
6
bayaran pengeluaran bagi bulan berkenaan dibuat. Jika amaun simpanan Akaun 2 kurang daripada
amaun yang diminta, maka amaun pengeluaran untuk bulan berkenaan adalah berdasarkan jumlah
tersebut. Jumlah kelayakan untuk i-Sinar adalah sehingga maksimum RM5000 dan dibayar sehingga 5
bulan.

(1511 patah perkataan)

SOALAN 2

1.0 PENGENALAN

Harta intelek adalah penting kepada ekonomi kita kerana ia membantu meningkatkan inovasi, mencipta
pekerjaan, dan menjadikan negara kita ekonomi yang lebih berasaskan pengetahuan. Selain itu, undang-
undang harta intelek yang kukuh dilihat penting untuk menarik pelaburan asing terutama bagi
perniagaan yang bergantung kepada ilmu. Ini menunjukkan betapa pentingnya harta intelek kepada
masyarakat kita. Setiap lapisan kehidupan kita dipengaruhi oleh harta intelek dalam beberapa cara.
Contohnya, karya berhak cipta seperti muzik dan filem yang kami gemari, reka bentuk perindustrian
yang kami gunakan setiap hari dan tanda dagangan yang membantu kami mengenal pasti produk dan
perkhidmatan yang berkualiti.

Harta intelek ialah sesuatu yang dicipta oleh manusia, dan ia boleh memberi banyak impak yang
berbeza pada kehidupan kita. Contohnya, paten sedia ada boleh membantu mencipta ciptaan dan
teknologi baharu, yang boleh menjadikan kehidupan kita lebih selesa. Harta intelek juga merupakan
sesuatu yang berdasarkan kerja yang telah dilakukan oleh orang ramai, dan ia boleh meningkatkan
kualiti hidup ramai orang.

7
Harta intelek ialah sejenis harta yang berasaskan hasil kerja orang lain. Ia boleh membantu
meningkatkan kualiti hidup untuk ramai orang, jadi penting untuk melindunginya. Penguatkuasaan
undang-undang harta intelek perlu dilakukan dengan teliti untuk melindungi harta tersebut daripada
disalahgunakan, di samping menggalakkan inovasi yang berterusan. R&D di Malaysia harus
dipertingkatkan lagi untuk menyokong matlamat ini.

Agensi kerajaan perlu memastikan bahawa orang yang memiliki hak harta intelek dapat melindungi hak
mereka, dan memperoleh pulangan yang baik atas pelaburan mereka. Ini akan membantu menarik lebih
ramai pelabur asing ke Malaysia, dan menyokong pertumbuhan perniagaan dalam bidang berkaitan.
Landskap harta intelek yang kukuh juga akan menggalakkan lebih banyak urus niaga perniagaan
berlaku. Ini bermakna aktiviti R&D perlu dipertingkatkan agar lebih mendapat manfaat daripada
perlindungan harta intelek. Harta intelek membantu perniagaan mencipta produk dan idea baharu serta
melindunginya daripada orang lain yang mungkin ingin mencurinya. Harta intelek juga membantu
perniagaan menjana lebih banyak wang dengan membangunkan produk dan idea baharu.

2.0 DEFINISI KOMPREHENSIF MENGENAI HARTA INTELEK.

Harta intelek merujuk kepada ciptaan berdasarkan intelek seseorang. Selama bertahun-tahun, ia telah
diberi nama "Harta Intelek" kerana semua ciptaan atau karya melibatkan pemikiran atau daya intelek
seseorang. Hak harta intelek termasuk hak cipta, paten, tanda dagangan, reka bentuk dan hak lain yang
berkaitan. Hak-hak ini juga merupakan pendahulu kepada semua jenis hak ke atas harta tidak ketara.

Harta intelek melindungi inovasi dan ciptaan, serta memberi ganjaran kepada inovasi dan ciptaan
kreatif. Pada asasnya, harta intelek berkaitan dengan maklumat yang digabungkan dengan harta ketara,
yang digunakan untuk salinan tanpa had barangan di seluruh dunia. Harta intelek tidak wujud dalam
salinan barang, tetapi dalam maklumat mengenai barang tersebut. Kategori harta intelek terbahagi
kepada dua iaitu harta intelek yang dilindungi di bawah statut dan harta intelek yang dilindungi oleh
common law.

3.0 BINCANGKAN SEMUA JENIS HARTA INTELEK

Paten

Paten ialah dokumen undang-undang yang memberikan pencipta hak eksklusif untuk menggunakan,
menghasilkan, menjual atau melesenkan ciptaan mereka untuk tempoh masa tertentu. Perlindungan ini
8
boleh menjadi berharga untuk ciptaan atau teknologi baharu, kerana ia memberikan hak eksklusif
kepada pencipta untuk mendapat keuntungan daripada kerja mereka.

Perlindungan paten berlangsung selama 20 tahun dari tarikh paten difailkan. Ini bermakna Kenderaan
Penuaian Mudah Alih telah dicipta oleh Jaai bin Haron pada 2013, dan patennya masih sah hari ini. Alat
ini digunakan untuk mengumpul hasil pertanian, seperti minyak sawit dalam kuantiti yang banyak.
Saiznya yang kecil dan ringan menjadikannya mudah untuk bergerak di antara pokok yang sempit.
Antara kepentingan pendaftaran paten di MyIPO adalah seperti berikut:

a) Ciptaan yang dipatenkan melindungi hak pencipta dan membenarkan mereka menerima
bahagian keuntungan daripada ciptaan mereka.
b) Penyerahhak atau pindah milik
c) Mendapat lesen

Cap Dagangan

Tanda dagangan, juga dikenali sebagai tanda dagangan, ialah pengecam unik yang boleh mengenal pasti
barangan atau perkhidmatan yang dihasilkan oleh pihak lain. Pendaftaran cap dagangan adalah sah
selama 10 tahun dari tarikh pendaftaran dan mesti diperbaharui setiap 10 tahun. Tanda dagangan yang
popular dan terkenal termasuk KFC, Lenovo, Coca Cola, Apple, Proton dan sebagainya.

Antara kelebihan pendaftaran cap dagangan di MyIPO adalah seperti berikut:

a) Membina jenama dan reputasi syarikat adalah penting kerana ia dapat membantu orang ramai
mempercayai dan menghormati syarikat, dan ini dapat membantu syarikat menarik pelanggan
baharu dan menjana lebih banyak perniagaan.
b) Hak anda untuk mengambil tindakan undang-undang terhadap sesiapa sahaja yang mungkin
menggunakan harta atau maklumat anda tanpa kebenaran anda adalah penting.
c) Untuk melindungi diri anda daripada digunakan atau disalin secara salah, dapatkan perlindungan
undang-undang.
d) Sijil pendaftaran daripada Pejabat Pendaftar menunjukkan bahawa anda adalah pemilik sah
tanda dagangan tersebut. Ini penting kerana ini bermakna anda boleh melindungi tanda
dagangan anda daripada orang lain yang mungkin cuba menggunakannya tanpa kebenaran anda.
e) Pemilik tanda dagangan mempunyai pilihan sama ada melesenkan tanda dagangan mereka
kepada orang lain atau menyerahkan mereka untuk menjana wang yang banyak.

9
Reka Bentuk Industri

Reka bentuk perindustrian ialah ciri yang digunakan pada objek melalui sebarang proses atau kaedah
perindustrian, seperti yang terdapat pada produk siap. Ciri ini dinilai oleh mata, dan boleh menjadi
sesuatu yang semudah bentuk, corak atau reka bentuk berukir.

Reka bentuk perindustrian berdaftar dilindungi selama 5 tahun dari tarikh pemfailan dan perlindungan 5
tahun ini boleh dilanjutkan 4 kali, bermakna reka bentuk perindustrian boleh dilindungi selama 25
tahun. Reka bentuk perindustrian berdaftar boleh digunakan untuk membuat produk, mengimport
produk, menjual produk atau menggunakannya untuk tujuan perniagaan.

Hak Cipta

Hak cipta ialah undang-undang yang melindungi hak pengarang karya untuk tempoh masa yang
ditetapkan. Ini termasuk buku, filem, lukisan, bunyi dan apa-apa jenis karya kreatif yang lain. Di
Malaysia, tempoh perlindungan hak cipta ialah hayat ditambah 50 tahun. Dalam erti kata lain, jika
pengarang masih hidup apabila karya mereka dilindungi hak cipta, hak cipta akan bertahan selama 50
tahun selepas kematian mereka. Jika karya pengarang mempunyai hak cipta selepas mereka meninggal
dunia, hak cipta akan bertahan selama 50 tahun dari tarikh penerbitan dan hak cipta untuk siaran akan
bertahan selama 50 tahun bermula dari kali pertama siaran dibuat. Antara hak yang pemilik hak cipta
dapat adalah seperti berikut:

a) Pencipta, pemilik hak cipta dan pelaku mempunyai hak khusus di bawah undang-undang hak
cipta yang membenarkan mereka mengambil tindakan undang-undang jika seseorang melanggar
kerja mereka. Ini boleh termasuk memfailkan tuntutan sivil atau mengambil tindakan jenayah.
b) Pemegang hak mempunyai hak untuk menghasilkan semula, berkomunikasi dengan orang ramai,
membuat persembahan, mempamerkan atau bermain kepada orang ramai, dan mengedarkan atau
menyewa karya mereka.
c) Hak moral yang terdiri daripada hak paterniti dan hak integriti. Hak paterniti membolehkan
penulis untuk dikenali dan menuntut keaslian ciptaan mereka dikekalkan.
d) Hak integriti membenarkan pengarang untuk memastikan karya mereka dilindungi daripada
sesiapa sahaja yang mungkin ingin mengubah atau memutarbelitkannya dengan cara yang boleh
merosakkan reputasi atau kehormatan pengarang.

Petunjuk geografi

10
Petunjuk geografi ialah label yang diletakkan pada produk untuk menunjukkan bahawa produk itu
mempunyai kualiti dan reputasi yang dikaitkan dengan tempat asalnya. Ini bermakna produk hanya
boleh dijual jika ia mempunyai label khusus ini, dan sesiapa yang cuba menjual sesuatu tanpa label ini
boleh didenda. Contohnya, hasil pertanian semula jadi dan kraftangan (seperti tembikar, barang kemas,
dan lain-lain) adalah semua contoh produk yang boleh mempunyai petunjuk geografi.

Tempoh perlindungan untuk petunjuk geografi berdaftar adalah 10 tahun dari tarikh pemfailan dan
boleh diperbaharui setiap 10 tahun. Pemilik petunjuk geografi berdaftar mempunyai hak eksklusif untuk
menjual barangan yang berkaitan dengan petunjuk geografi berdaftar dan mendapat pengiktirafan di
dalam dan di luar negara.

4.0 PILIH MANA-MANA JENIS JENAMA PRODUK DAN HASILKAN SATU KAJIAN
KES MENGENAI HAK CIPTA INTELEKTUALNYA SAMA ADA HAK CIPTA,
PATEN, TANDA DAGANGAN ATAU REKA BENTUK INDUSTRI

Tanpa Internet, platform media sosial seperti Facebook dan Twitter tidak akan wujud. Platform media
sosial direka khusus untuk membolehkan orang ramai berkomunikasi antara satu sama lain dalam talian.
Walau bagaimanapun, komunikasi ini boleh menimbulkan masalah kerana sesetengah orang berkongsi
bahan berhak cipta secara haram di platform ini. Aktiviti ini dilakukan menggunakan teknologi yang
dipanggil peer-to-peer. Ini bermakna orang boleh bertukar-tukar fail antara satu sama lain tanpa sistem
pusat. Rangkaian peer-to-peer sangat terpencar, yang menjadikannya sukar dikawal. Walau
bagaimanapun, teknologi ini juga membenarkan pemilik hak cipta untuk menentukan permintaan yang
dibuat pada rangkaian. Dari satu segi, ia adalah syiling dua belah. Di satu pihak, adalah bagus untuk
orang ramai dapat berkomunikasi antara satu sama lain, tetapi sebaliknya, ia boleh menjadi masalah
apabila bahan berhak cipta dikongsi tanpa kebenaran.

Menyalin bahan yang memiliki hak cipta tanpa kebenaran adalah jenayah di bawah undang-undang hak
cipta. Ini bermakna anda mungkin melanggar undang-undang jika anda berkongsi fail yang telah
dilindungi dengan langkah perlindungan teknologi (TPM). Terdapat pelbagai jenis rangkaian P2P,
seperti rangkaian penghantaran kandungan seperti Ignite dan RedSwoosh, dan kandungan P2P atau
rangkaian perkhidmatan caching seperti Corelli Caches. Selain itu, teknologi pengurusan rangkaian
komputer, seperti rangkaian penghantaran kandungan, boleh digunakan oleh ISP untuk
mempercepatkan penghantaran kandungan dan mengurangkan kos lebar jalur. (Abd Aziz, 2017).

11
Perkongsian fail ialah perkongsian fail antara dua orang atau lebih. Ini boleh dilakukan menggunakan
pelbagai kaedah, seperti media sosial, e-mel, atau bilik sembang. Apa yang penting ialah pihak yang
berkongsi fail mendapat keseluruhannya, bukan hanya sebahagian daripadanya. Ini kerana perkongsian
melibatkan tindakan memuat turun, atau menyalin data dari satu sistem komputer ke sistem komputer
yang lain. Pembangunan Internet dan perkongsian fail berjalan seiring. Kembali pada zaman awal
Internet, saintis yang bekerja pada projek ARPANET membangunkan konsep rangkaian peer-to-peer.
Ini bermakna komputer yang disambungkan ke rangkaian boleh berkomunikasi antara satu sama lain
tanpa melalui pelayan pusat. Beberapa hos awal kepada ARPANET, seperti UCLA, SRI, UCSB, dan
University of Utah, dikenali sebagai "tapak pengkomputeran bebas." Dengan persediaan ini, status
mereka sama, bermakna mereka boleh menyambung ke ARPANET tanpa gangguan antara satu sama
lain.

Perdebatan mengenai perkongsian fail bermula apabila Gnutella, sebuah program yang digunakan oleh
Grokster, diperkenalkan. Program ini membolehkan pengguna berkongsi fail dalam pelbagai format,
dan ia direka menggunakan reka bentuk supernod. Gnutella ialah rangkaian P2P biasa yang
menggunakan reka bentuk supernod. Supernod ialah komputer rakan sebaya yang melebihi lebar jalur
purata dan kapasiti pemprosesan. Mana-mana pengguna dalam rangkaian boleh menjadi supernod jika
ia sepadan dengan kuasa pemprosesan, lebar jalur dan syarat tertentu. Tidak seperti Napster, rangkaian
Gnutella tidak bergantung pada mana-mana pelayan berpusat untuk penyimpanan fail atau katalog fail.
Dengan kata lain, komputer yang disambungkan ke rangkaian berfungsi sebagai pelayan mini.

4.0 NYATAKAN CONTOH / KES YANG RELEVAN UNTUK MENYOKONG

PERBINCANGAN ANDA

Dalam MGM Studios, Inc. lwn. Grokster Ltd., Mahkamah Rayuan Litar Kesembilan memutuskan
bahawa Grokster tidak bersalah atas pelanggaran hak cipta penyumbang atau pengganti kerana sistem
boleh digunakan untuk kedua-dua aktiviti yang melanggar dan tidak melanggar. Kes ini mempunyai
implikasi penting untuk undang-undang hak cipta kerana ini bermakna pemberitahuan pelanggaran hak
cipta adalah tidak relevan - defendan tidak melakukan apa-apa untuk memudahkan aktiviti tersebut dan
tidak boleh berbuat apa-apa untuk menghalang kandungan karya berhak cipta itu. Di peringkat
Mahkamah Agung, teori dorongan telah digunakan dan mendakwa bahawa pelanggaran tidak langsung
berlaku apabila Grokster berhasrat untuk mengedarkan peranti yang boleh mendorong pelanggaran hak
cipta. Teori dorongan ini adalah konsep yang diambil daripada undang-undang paten dan undang-

12
undang biasa di mana bukti kewujudan unsur niat untuk memudahkan berlakunya pelanggaran adalah
diutamakan. Pada masa kini, lebih banyak teknologi P2P ini tersedia untuk pengguna, seperti BitTorrent
dan Linux, yang juga tersedia untuk pengguna media sosial.

5.0 KESIMPULAN

Harta intelek merupakan beberapa jenis ciptaan fikiran yang berlainan serta diakui hak esklusifnya di
bawah bidang undang-undang tertentu. Pembangunan harta intelek di dalam sesebuah negara akan
meningkatkan tahap inovasi, ekonomi serta menganjakkannya ke sebuah negara berasaskan ekonomi
pengetahuan. Peningkatan tersebut memberikan impak positif dalam bidang pelaburan perniagaan atau
yang berteraskan pengetahuan. Hari Harta Intelek sedunia disambut pada setiap 26 April setiap tahun,
yang bertujuan untuk meningkatkan kesedaran masyarakat awam berkaitan apa itu harta intelek dan
bagaimana ia dijalankan bukan sahaja dalam industri muzik bahkan sama juga di industri inovasi
produk dan teknologi.

Menurut Tee (2001), konsep keaslian seperti yang dinyatakan pada awalnya, telah diterima dan diguna
pakai di Malaysia oleh mahkamah persekutuan dalam kes Lau Foo San V kerajaan Malaysia pada tahun
1987. Intelek merupakan kemampuan (daya) berfikir dan memahami, menganalisis dan sebagainya akal
budi, golongan-golongan cerdik pandai, golongan cendikiawan, golongan terpelajar serta membawa
maksud mengintelekkan seseorang menjadikannya berintelek sehingga mampu meningkatkan
kemahiran berfikir seseoran. Beberapa jenis harta intelek iaitu rekabentuk industri, tanda dagang, paten,
petunjuk geografi, hakcipta, dan reka bentuk susun atur litar bersepadu.

Meskipun harta intelek lebih memihak kepada topik perbualan di kalangan peniaga dan pengamal-
pengamal perniagaan harta intelek, tidak dapat dinafikan bahawa kesan kepincangan dalam
penguatkuasaannya turut hinggap kepada pengguna yang secara langsung mengheret persoalan
perlindungan pengguna. Justeru, masalah kepincangan perundangan dan penguatkuasaan mampu
membantutkan pengguna pada masa kini.

(1500 patah perkataan)

RUJUKAN

13
Abd Aziz, A.S, Ahmad, R dan Abdul Manap, N. (2014). “Perkongsian Fail dan Perkongsian Laman
Dalam Permasalahan Pelanggaran Hak Cipta dan Kebebasan Bersuara,” Legal Network Series A, no.
cxxxi:1-16.

Abd Aziz, A.S. (2017). Perlindungan Hak Cipta dan Kebebasan Bersuara Pengguna di Internet: Suatu
Analisa Mencari Keseimbangan dalam Pertembungan Dua Hak Ini di Malaysia. Tesis Ijazah Doktor
Falsafah, Universiti Utara Malaysia. (tidak diterbitkan).

Abdul Shukor, S. et.al. (2020). “Communications and Media Law in Malaysia”. Negeri Sembilan:
USIM Press.

Abdullah, N.C. (2018). “Legal research methodology”. Petaling Jaya: Sweet & Maxwell.

Mohd Noor, N.A, Abd Aziz, A.S dan Ahmad, R. (2020). “Penyalahgunaan Media Sosial: Kerangka
Institusi dan Undang-undang di Malaysia.” International Journal of Law, Government and
Communication 5, no.18: 57-67.

Institut Maklumat dan Analisis Pasaran Buruh (ILMIA) (2020). Kajian Kesan Pandemik COVID-19 Ke
atas Pasaran Buruh, Pemberhentian Pekerja dan Peluang Pekerjaan di Malaysia. Cyberjaya : ILMIA

Jabatan Tenaga Kerja Semenanjung Malaysia (2009). Garis Panduan Pengurusan Pemberhentian
Pekerja. Putrajaya : JTKSM

Kementerian Sumber Manusia, Statistik & Data Terbuka (2021). Statistik Pekerjaan dan Perburuhan,
Jabatan Tenaga Kerja (JTK) Januari-Jun 2021. Putrajaya : KSM Laws of Malaysia : Act 265,
Employment Act 1955 Laws of Malaysia : Act 177, Industrial Relations Act 1967.

Maimunah Aminuddin (2007). Malaysian Industrial Relations & Employment Law 6 th Edition. Kuala
Lumpur : McGrawHill. Peraturan Pekerjaan (Faedah-faedah Penamatan dan Renti-Kerja Sementara)
1980

Jabatan Perhubungan Perusahaan Malaysia (2016). Tatacara Untuk Keharmonian Perusahaan

Putrajaya : JPPM

14
SOALAN 3 (OCP)

1. JENIS-JENIS TORT

Undang-undang adalah satu cara mengawal masyarakat iaitu ia digunakan sebagai alat untuk mengawal
tindakan ahli-ahlinya. Kawalan yang dijalankan dilaksanakan dengan cara-cara yang jelas. Undang-
undang jenayah bertindak sebagai mengawal tindakan anti sosial. Jika berlaku sesuatu perkara yang
melanggar undang-undang jenayah, orang itu akan dihukum. Apabila kita menyebut undang-undang,
melanggarinya akan menjadi satu kesalahan besar yang bersamanya hukuman dijatuhkan kepada si
pesalah. Perlakuan masyarakat dalam sesebuah negara itu dikawal undang-undang negara yang

15
ditegakkan mengikut undang-undang perlembagaan negara. Undang-undang inilah yang mengawal
setiap perlakuan masyarakat, institusi dan sebagainya agar keamanan, hak dan tanggungjawab dapat
ditegakkan. Dalam konteks antarabangsa, perhubungan di antara negara dikawal oleh satu undang-
undang antarabangsa. Undang-undang itu memiliki matlamat sama dengan undang-undang dalam
sesebuah negara itu untuk menjamin agar keadilan dapat ditegakkan. Inilah hakikat yang diterima pakai
dalam kehidupan manusia bertamadun. Dalam konteks diri manusia, ada peraturan dalaman yang
dinamakan etika yang sifatnya mengawal pemikiran dan tingkah laku manusia.

Perkataan Tort berasal daripada bahasa Latin dan maknanya ialah berpulas atau salah. Secara
ringkasnya, perkataan tort itu bermakna suatu kesalahan yang mana tindakan undang-undang boleh
diambil terhadapnya.

Menurut makna Tort yang lain pula, dari segi bahasa, Tort bermaksud kesalahan. Namun,perkataan
kesalahan mempunyai maksud yang lebih luas daripada apa yang dikehendaki oleh perkataan Tort.
Dapat dikatakan juga, semua tort adalah kesalahan,tetapi tidak semua kesalahan adalah tort. Ini kerana
semua kesalahan itu terletak di bawah undang-undng kontrak, jenayah, keluarga, amanah dan
sebagainya.

Kecuaian

3 elemen kecuaian:

– Wujud kewajipan untuk berhati-hati

– Melanggar kewajipan

– Kerosakan akibat pelangaran kewajipan

Tanggungan Penghuni

• PENGHUNI (OCCUPIER): seseorang yang ada kuasa kawalan atas premis yangmemerlukan
dia berhati-hati.

• PREMIS: tanah, bangunan, kawasan pembinaan, kenderaan dan struktur.

• Tindakan oleh:

– Pemasuk kontrak (contractual entrants)

– Pelawat (invitees)
16
 – Orang yang dibolehkan masuk (licensee)

– Penceroboh (tresspasser)

Kacau – ganggu

• Ganggu keselesaan, kerosakan harta atau risiko kecederaan diri.

• 2 jenis: kacau-ganggu awam dan persendirian.

• AWAM: kacauganggu yang tiada kaitan dengan pemilikan di tempat awam atau persendirian.
Biasanya tindakan oleh kerajaan atau pihak berkuasa.

• PERSENDIRIAN: yang ada kaitan dengan pemilikan tanah atau premis.

Pencerebohan Terhadap Diri

• Hentaman (Battary): kekerasan tanpa keizinan yang ada niat, dalam kawalan, bersentuhan pada
tubuh atau pakaian dengan anggota atau objek.

• Serangan (Assault): perbuatan yang ada kemungkinan jelas untuk melakukan hentaman

• Salah tahan

Pencerobohan tanah

• Definisi tanah di bawah seksyen 5 KTN

• Walau pun tanpa kerosakan.

• Bentuk pencerobohan:

– Memasuki tanah

– Berada atas tanah

– Meletakkan sesuatu atas tanah.

– Gangguan ruang udara

Fitnah

• Pernyataan yang mencemar reputasi dan nama baik yang berkecenderungan menyebabkan
plaintif dijauhi, dibenci, dihina atau dipandang rendah.

17
 • Tiga elemen:

– Kata-kata berbentuk fitnah

– Kata-kata merujuk kepada plaintif

– Kata-kata itu disiarkan

Tanggungan Beralih

• Kesalahan tort yang ditanggung oleh orang lain.

• Misalnya antara majikan menanggung kecuaian pekerja.

2. KOMPONEN KECUAIAN

Menurut undang-undang tort kecuaian, sebelum pihak Plaintif (sebagai contoh, seseorang pesakit)
untuk berjaya dalam tuntutan saman terhadap pihak Defendan (sebagai contoh, seseorang pengamal
perubatan), pihak Plaintif hendaklah membuktikan tiga elemen utama, iaitu tugas berhati-hati yang
wujud di antara pihak Defendan terhadap pihak Plaintif. Kedua, pihak defendan telah memecahkan
atau melanggari tugas berhati-hati tersebut, dan akhirnya, sebagai elemen terakhir, pihak plaintif
telah mengalami kecederaan atau kerosakan, kesan perlanggaran tugas berhati-hati yang dilakukan
oleh pihak Defendan tadi. (Mohd Farok, 2016).

Jika pihak mahkamah berpuas hati terhadap sesuatu beban pembuktian, imbangan kebarangkalian,
barulah pihak mahkamah akan memampas pihak Plaintif dengan sejumlah pampasan yang
sewajarnya.

1. Tugas berhati-hati

Dalam menentukan sama ada seseorang itu mempunyai tugas berhati-hati atau tidak, faktor pralihat
adalah penting. Dalam kes Heaven v Pender (1883) 22 QBD 503 tanggungjawab berhati-hati wujud
dalam keadaan biasa di mana jika orang biasa yang munasabah tidak mengambil langkah berjaga-
jaga, maka dia akan mewujudkan risiko bahaya kepada dirinya atau harta benda orang lain. Hakim
Esher menyatakan: Whenever one person is by circumstances placed in such a position with regard
to another that every one of ordinary sense who did think would at once recognize that if he did not
use ordinary care and skill in his own conduct with regard to those circumstances he would cause

18
 danger or injury to the person or property of the other, a duty arises to use ordinary care and skill
to avoid such danger.

2. Pecahan tugas berhati-hati

Setelah berjaya membuktikan defendan mempunyai tugas berhati-hati, elemen seterusnya yang
perlu dibuktikan oleh plaintif ialah, defendan telah memecah tugas tersebut. Seseorang defendan itu
mestilah bertindak dalam tahap kewaspadaan yang ditentukan oleh undang-undang, dan sekiranya
beliau gagal mencapai tahap kewaspadaan tersebut, maka defendan boleh dikatakan telah pecah
tugas berhati. (E. Catherine and Q. Frances, 2005).

3. Kerosakan (Penyebab)

Elemen yang seterusnya yang perlu dibuktikan oleh plaintif ialah pecahan tugas berhatihati oleh
defendan telah menyebabkan kerosakan kepada plaintif. Terdapat dua jenis penyebab; iaitu
penyebab dari sudut fakta (causation in fact) dan juga penyebab dari sudut undang-undang
(causation in law). (Marina Hj Hashim & Anita Abdul Rahim, 2013). Dalam penyebab dari sudut
fakta ujian yang digunakan ialah ‘jika tidak’ ataupun “but for” manakala dalam penyebab dari sudut
undang-undang ujian yang digunapakai ialah sama ada defendan secara munasabah pralihat yang
tindakannya akan menyebabkan kerosakan kepada plaintif.

3. BINCANGKAN PENDEKATAN YANG BERBEZA UNTUK KEWAJIPAN MENJAGA

DALAM KECUAIAN

Terdapat dua ujian bagi membuktikan bahawa defendan memang mempunyai tugas untuk berhati-hati
terhadap plaintif. Ujian pertama yang akan menentukan tugas berhati-hati adalah ujian kejiranan
(neighbour principle). Bagi menjelaskan ujian ini, kes yang boleh dibincangkan adalah kes Donoghue v
Stevenson. Menurut kes ini, prinsip tugas berhati-hati ialah seseorang perlu mengambil langkah-
langkah yang munasabah supaya tidak mencederakan jirannya. Di dalam konteks ini, jiran bermaksud
seseorang yang rapat dan dekat serta yang akan terjejas secara langsung oleh sama ada perbuatan atau
tinggalan perbuatan. Tugas untuk berhati-hati akan dikenakan ke atas orang yang termasuk di dalam
definisi ‘jiran’ ini. Ujian kedua dalam menentukan tugas berhati-hati adalah ujian komposit.Ujian ini
dikatakan lebih menyeluruh dan secara nyata mengambilkira faktor polisi awam dalam penentuan
kewujudan tugas berhati-hati.

19
Kes Alcock and others v Chief Constable of the South Yorkshire Police [1991] 4 All ER. Secara
amnya, kes ini mengandungi prinsip tort yang berkaitan dengan kecuaian iaitu pelanggaran kewajipan
undang-undang untuk berjaga oleh defendan yang mengakibatkan kerosakan yang tidak diingini kepada
plaintif. Sebagaimana yang diketahui, terdapat 3 elemen kecuaian iaitu kewajipan berjaga-jaga (duty of
care), pelanggaran kewajipan berjaga-jaga (breach of duty) dan berlaku kerosakan atau kerugian
(damage). 

Prinsip tort yang wujud dalam kes ini adalah prinsip kecuaian yang mana di dalam prinsip ini, wujudnya
tiga elemen iaitu kewajipan berjaga-jaga (duty of care), pelanggaran kewajipan berjaga-jaga (breach of
duty) dan berlaku kerosakan atau kerugian (damage).

Di dalam kes ini, Ketua Konstabel Polis South Yorkshire menanggung liabiliti dalam elemen kecuaian
yang pertama iaitu kewajipan berjaga-jaga (duty of care) yang mana beliau bertanggungan terhadap
tugasnya untuk memastikan keselamatan para penonton sewaktu perlawanan. Beliau mengakui akan
liabiliti kecuaian berkenaan dengan kematian dan kecederaan fizikal yang berlaku akibat tragedi
tersebut.

Elemen kecuaian yang kedua iaitu pelanggaran kewajipan berjaga-jaga (breach of duty), yang mana
pasukan polis South Yorkshire yang sepatutnya bertanggungjawab mengawal bilangan kemasukan
penonton ke dalam stadium, telah melakukan pelanggaran kewajipan iaitu dengan membenarkan
sejumlah besar penonton memasuki Lane Leppings iaitu suatu kawasan yang dikhaskan untuk
penyokong Liverpool.

Seterusnya, elemen kecuaian yang ketiga turut dipenuhi yang mana di dalam tragedi ini, 95 orang telah
terbunuh dan menyebabkan lebih 400 orang lagi tercedera akibat daripada pelanggaran kewajipan
berjaga-jaga yang telah dilakukan oleh pasukan polis South Yorkshire.

Sebagaimana yang diketahui, terdapat dua ujian bagi membuktikan seseorang defendan itu mempunyai
kewajipan berhati-hati (duty of care) terhadap plaintif iaitu melalui ujian kejiranan dan juga ujian
komposit. Berdasarkan kepada kes ini, kewajipan berhati-hati telah dibuktikan melalui ujian kejiranan
yang mana melibatkan faktor proximiti iaitu plaintif tersebut haruslah seseorang yang ada berdekatan
yang mungkin terjejas dengan tindak tanduk defendan. Faktor proximiti dapat dipenuhi sekiranya
plaintif berada berdekatan dengan tempat kejadian dan juga mengalami kecederaan secara serta merta,
bukan hanya melalui penglihatan atau pendengaran terhadap kejadian tersebut.  

20
Berdasarkan kes Alcock and others v Chief Constable of the South Yorkshire Police, bagi membuktikan
seseorang itu telah melakukan kecuaian, ia hendaklah memenuhi tiga elemen kecuaian iaitu mempunyai
kewajipan berjaga-jaga (duty of care), pelanggaran kewajipan berjaga-jaga (breach of duty) dan berlaku
kerosakan atau kerugian (damage).

Sebagaimana yang diketahui, terdapat dua ujian bagi membuktikan seseorang itu mempunyai kewajipan
berhati-hati (duty of care) terhadap pihak lain iaitu melalui ujian kejiranan dan juga ujian komposit.
Berdasarkan kepada kes ini, kewajipan berhati-hati telah dibuktikan melalui ujian kejiranan yang mana
melibatkan faktor proximiti iaitu plaintif tersebut haruslah seseorang yang ada berdekatan yang
mungkin terjejas dengan tindak tanduk defendan. Faktor proximiti dapat dipenuhi sekiranya plaintif
berada berdekatan dengan tempat kejadian dan juga mengalami kecederaan secara serta merta, bukan
hanya melalui penglihatan atau pendengaran terhadap kejadian tersebut.  

21