Anda di halaman 1dari 11

BAD 3.5/4.5/2/1.

TEKS GEGURITAN

1. Identitas
a. Nama Mata Pelajaran : Bahasa Daerah
b. Semester :2
c. Kompetensi Dasar :
3.5 Memahami struktur teks, unsur kebahasaan, dan pesan moral puisi
secara lisan dan tulis
4.5 Mengapresiasi secara lisan dan tulis teks puisi
d. Materi Pokok : Teks Geguritan
e. Alokasi Waktu : 2 JP X 4
f. Tujuan Pembelajaran :

Melalui diskusi, tanya jawab, penugasan, presentasi dan analisis, peserta


didik dapat mengidentifikasi (permasalahan, argumentasi, pengetahuan,
dan rekomendasi), Memahami struktur teks, unsur kebahasaan, dan
pesan moral puisi secara lisan dan tulis. Sehingga peserta didik dapat
mengapresiasi secara lisan dan tulis teks puisi berpikir kritis, komunikasi,
kolaborasi, kreativitas, religius, nasionalisme, integritas, gotong royong dan
mandiri dengan baik mengembangakan sikap jujur, peduli, dan bertanggung
jawab, serta dapat mengembangkan kemampuan berpikir kritis, komunikasi,
kolaborasi, kreativitas (4C) dan literasi.

g. Materi Pembelajaran
Wacanen Buku Teks Pelajaran (BTP):
1. Buku Kirtya basa jawa. Kanggo SMP/ MTs kelas VII. Surabaya:
Penerbit Dinas Pendidikan Provinsi Jawa Timur, halaman 80-91

1
BAD 3.5/4.5/2/1.1

Peta Konsep

Struktur teks puisi

Unsur kebahasaan
teks puisi
TEKS PUISI/
GEGURITAN
Pesan moral teks puisi

Merelevansi isi cerita


teks puisi

Proses Belajar

a. Pendahuluan

Sadurunge mlebu materi geguritan, Wacanen luwih dhisik lan pahamana


teks ing ngisor iki!

2
BAD 3.5/4.5/2/1.1

Geguritan golongane sastra gagrak anyar, cengkok anyar, wedharing rasa edi, kalair
basa kang laras runtut karo edining rasa, nanging ora kecancang ing patokan-
patokan, wilangan, dhong-dhing kang tetep tinamtu, beda banget karo sifate
tembang macapat lan sapanunggalane. Ewa samono isih tetep ngugemi ananing
rasa kaendahan . endahing geguritan dumunung ing pilihan tembung pantes,
mentes lan mantesi. Geguritan bisa narik kawigatine para pamaos, manawa isine
nggambarake kajupuk tepa palupi (suri tauladan) mungguh ing urip bebrayan.

Supaya luwih mahami bab kasebut, terusna macamu ing kagyatan inti lan
wacanen petunjuk ing UKB.

b. Kegiatan Inti

1. Petunjuk Umum UKB


a. Wacanen lan pahamana materi ing Buku Kirtya Basa Jawa
kelas VII bab struktur geguritan, unsur kebahasaan geguritan,
lembar 80-91
b. sawise mahami isi materi ana ing wacan garapen kegiatan –
kegiatan lan tugas-tugas ing UKB iki kanthi mandhiri utawa
kerja kelompok.
c. Garapen UKBM ing buku kerja utawa langsung ing panggon
kang wis cumepak.
d. Para siswa bisa belajar bertahap banjur diterusake kagyatan
ayo berlatih ngrampungake pitakon-pitakon ing kagyatan
belajar 1, 2, lan 3, kanthi mandhiri utawa ngajak kanca liya /
kerja kelompok.

3
BAD 3.5/4.5/2/1.1

2. Kegiatan Belajar
Ayo … …nggarap kegiatan belajar ing ngisor iki kanthi sabar lan
Kegiatan Belajar 1
konsentrasi!

1. Wacanen tuladha teks Geguritan kanthi irah-irahan “BUMIKU” (BTP


Kirtya Basa Jawa kanggo kelas VII kaca 91 )
2. Pitakon-pitakon ing ngisor iki wangsulana kang patitis!
No. Pitakon Wangsulan
1. Apa irah-irahane geguritan ing dhuwur?

2. Sapa sing nganggit geguritan ing


dhuwur?

3. Apa tema geguritan bumiku?


4. Bumi iki duweke sapa?

5 Ing gatra kapisan lan kaloro, nerangake


bab apa?
6. Ing gatra katelu lan kapapat, nerangake bab
apa?

7. Apa sing kudu dilakoni ing bumi iki?

8. Sapa sing kudu nglakoni ?

4
BAD 3.5/4.5/2/1.1

9. Manut panemumu apa kang


kudu ditindhakake supaya
bumi iki bisa kajaga
kelestariane
10. Apa nilai moral utawa amanate
geguritan irah-
irahan”Bumiku”.

Kegiatan Belajar 2

Wacanen tuladha geguritan “Indonesiaku” dening Septika ratna ing


buku teks (BTP Kirtya Basa kanggo Kelas VII halaman 89)!
Miturut hasil diskusi, coba tulisen pesan morale, relevansi saka teks
geguritan ing nduwur lna gancarna (parafrase)
A. Pesan moral apa kang bisa dijupuk saka teks geguritan kasebut?

B. Ing kegiyatan 2 iki para siswa diajak nggathukake isi teks geguritan
kanthi irah-irahan “Indonesiaku” karo kasunyatan urip saben dina
utawa diarani relevansi isi cerita geguritan. Tulisen apa relevansi crita
saka geguritan kasebut!

5
BAD 3.5/4.5/2/1.1

C. Miturut hasil diskusi saka teks kasebut, coba gancarna utawa


gawenen Parafrase. P a r a f r a s e yaiku ngowahi teks geguritan
dadi teks gancaran. Carane:

1. Negesi tetembungan kang katulis ing geguritan. Yen nemu


tembung kawi bisa nggunakake bausastra (kamus).
2. Ngowahi ukara basa pinathok dadi ukara gancaran

3. Nggathukake gatra siji karo gatra liyane kanthi wujud ukara

Kegiatan Belajar 3

1. Gatekna tuladha teks geguritan iki, banjur wacanen kanthi ekspresi kang
bener!

MERAPI
Dening Putu Aryana

Saka kadohan katon


gagah Mega putih
ndedel ing awiyat Tilas
dalan lahar katon cetha
Kena sunare Sang Hyang Bagaskara
Merapi....,

6
BAD 3.5/4.5/2/1.1

Saumpama kowe bisa crita


Kabeh kadadean ing tanah
Jawa Wiwit jaman Mataram
kuna
Nganti madege Kraton Ngayogyakarta
Merapi....,
Sliramu anyekseni kridhaning
bangsa Wiwit nalika ngusir
penjajah Walanda Jaman
kamardikan jaman Sukarno
Nganti jaman Suharto
Jaman Habibie tumekaning Megawati lan Susilo
Merapi dadi saksi

TAMAN
Dening : J.F.X. Hoery

Ing taman
Ing taman anakku
Tawon lan kupu rebutan madu
Kinjeng lan kombang rebutan kembang
Angin esuk ngerog ebun ing pucuking kudhup
Kekedhering kinjeng lan kupu Aja nganti mbokincup
Sawangen wae
Endahe ing taman
Ing taman anakku
Kupu lan kinjeng isi kapiadreng
Tawon lan kombang ngenam panandhang
Madu lan kembang ninggal kudhup esuk
Mega-mega putih gegojegan mapag angin sore
Aja mbokguyu dheweke Sawangen
Ing biruning
langit
Kae papane kawruh lungit
Lan ing kana ua aku titip
Geguritan kang dakrakit.

7
BAD 3.5/4.5/2/1.1

Padangan-Bojonegoro, 1986, Jayabaya, No. 28 tgl. 9 Maret 1986

2. Coba nggawea siji (1) geguritan tema lingkungan kaya tuladha ing
ndhuwur!

Pepeling
Carane niteni titikane unsur kebahasaane geguritan yaiku :
basane endah, mentes, lan mantesi sarta migunakake tembung Kawi
(Jawa Kuna). Sok-sok tinemu tembung dasanama,
tembung entar,purwakanthi, pepindhan,tembung saroja,lan
sapanunggalane.

c. Penutup

Kepriye pemahamanmu saiki para siswa?


Sawise para siswa belajar bertahap lan berlanjut liwat kagyatan belajar 1, 2,
dan 3 ing ngisor iki ana tabel kanggo ngukur pemahamanmu marang materi
kang wis koksinauni. Wangsulana kanthi jujur magepokan karo penguasaan
materi ing UKBM ing tabel ngisor iki!

8
BAD 3.5/4.5/2/1.1

Tabel Refleksi Diri Pemahaman Materi


N Pertanyaan Ya Tidak
o
1. Apa awakmu wis paham ngenani geguritan?

2. Awakmu bisa njelasne unsur basa utawa ciri-ciri


teks geguritan?
3. Apa awakmu bisa nyebutake struktur teks
geguritan?
4. Apa sawise nggarap kegiatan 1,2,3 awakmu bisa
nulis geguritan?

Yen ana wangsulan “TIDAK” ing salah sawijining pitakonan kasebut , mula
disinaoni maneh materi - materi kasebut ing buku Kirtya Basa lan sinaonana
maneh kegiyatan belajar 1, 2, lan 3 kang koanggep perlu mbutuhake bimbingan
guru utawa kancamu. Aja mutung utawa aja putus asa mbaleni sinau maneh. Yen
pitakonan ing dhuwur diwangsuli “YA” sliramu bisa nutukake pasinaon ing
UKBM candhake .
Ing ngendi posisimu?
Ukuren kemampuanmu sajrone nguwasai materi geguritan ing rentang 0 –
100, tulisen ing kotak kang wus cumawis.

Referensi
1. Kirtya basa Bahasa Jawa SMP/ MTs/ Kanggo Kelas VII. Surabaya:
Dinas Pendidikan Provinsi Jawa Timur ,2014

9
BAD 3.5/4.5/2/1.1

2. Pinter Basa Jawa Gagrak Anyar Kelas VII SMP/MTs. Blitar:


Penerbit Yudhistira. 2014.

Kawruh Paribasan
Becik ketitik ala ketara tegese tumindak / perilaku becik lan tumindak
ala ( elek)mesthi bakal ketara tembe mburine. Mula tumindak jujur ing
prakaryan utamane pasinaon supaya mujur ing tembe.

Dengan memperhatikan hasil serangkaian evaluasi pembelajaran menggunakan UKBM


ini dan sumber belajar lainnya, maka pembelajaran pada KD ini dinyatakan TUNTAS.

Mengetahui Nganjuk,...............

Guru Pembimbing Guru BK, Wali Murid, Guru Mata


Akademik, Pelajaran,

--------------------------- -------------------------
------------------------ --------------------------

Sukses kanggo para siswa sedaya

10
BAD 3.5/4.5/2/1.1

11

Anda mungkin juga menyukai