TUJUAN

Untuk mengupas proses pembangunan

tidak sama rata dalam ruang geografi
(perspektif teoritikal)
Untuk membincangkan peranan soft
factors [faktor bukan ekonomi] dalam
mempengaruhi pembangunan landskap
yang tidak sama merata

AGLOMERASI
Aglomeration - A geographical concentration of

people and/or activities = merujuk kepada

penumpuan aktiviti ekonomi dan populasi di
ruangan tertentu.
Aglomerasi Ekonomi Faedah atau kelebihan

yang diperolehi [penjimatan/pengurangan kos]

akibat daripada spatial concentration aktiviti
ekonomi

Faedah luaran yang diperolehi apabila berkelompok

di suatu kawasan. Melalui aglomerasi ekonomi

pulangan aktiviti ekonomi terus meningkat

Konsep aglomerasi ekonomi selalunya

digunakan sebagai kerangka teoritikal dalam

menjelaskan proses pengkelompokan dan
pembangunan tidak merata
Faedah
ekonomi akan
menarik
aktiviti ke
kwsan
tersebut saiz
pasaran,
buruh,
kos
pengangkutan
KUASA
CENTRIPETAL
(pull factors)

AGLOMERA
AGLOMERA
SI
SI

Faktor sukar
dipindahkan
sewa
tapak,
berlaku
disekonomi
luaran
KUASA
CENTRIFUGAL
(push factors)

PERSPEKTIF TEORITIKAL UTAMA

DALAM GEOGRAFI EKONOMI
1. TEORI LOKASI dan Pendekatan NEOKLASIK
[tahun 1950an & 1960an]
Cth.: Teori Lokasi Industri Weber dan Losch
Pembinaan model utk menjelaskan pola taburan dan
order aktiviti ekonomi di atas ruang.
Penekanan kepada faktor ekonomi dan faedah ekonomi
sebagai kuasa yang mendorong kepada pemilihan
lokasi dan pemusatan
Dari segi metodologi penggunaan kaedah matematik
untuk menentukan titik optimum taburan peletakan
industri

MARSHALL (1919) Faedah Ekonomi Luaran

Ekonomi perletakan - firma dalam industri yang
sama berkelompok; manfaat penumpuan buruh
mahir, industri sokongan, kitaran pengetahuan,
perdagangan dan rahsia syarikat
Ekonomi urbanisasi industri berbeza bertumpu
di kawasan bandar dan menikmati faedah
infrastruktur, kemudahan bersama-sama
Inovasi penjanaan idea dan kreativiti, R&D,
penyebaran maklumat dan pengetahuan
[knowledge & info spillover]

2. Pendekatan BEHAVIOURAL
[lewat 1960an dan awal 1980an]
Pendekatan ini mempersoalkan andaian yang
rational dalam teori lokasi dan ekonomi neoklasik.
Menggunakan idea bounded rationality
mengulas peranan informasi [cognitive
information] dan pilihan manusia dalam
menentukan keputusan dan pemilihan lokasi
Mula beralih daripada model matematik kepada
survey secara besar-besaran dalam menyiasat
tingkah laku manusia dalam membuat keputusan
ekonomi dalam pelbagai situasi

3. MARXIST Political Economy

[awal 1970an ]
Sebagai reaksi kepada kegagalan analisis lokasi
dalam mengambilkira ketidak samaan sosial dan
ruangan dalam pembangunan ekonomi dan
kekayaan
Harvey urban social justice [1973] membuka
horizan baru dalam Geog. Ekonomi yang
menerokai isu hubungan sosial dalam
pengeluaran dan akumulasi geografi kapitalis
Fokus saling hubungan struktur sosial dalam
kapitalis impak kepada pola ruangan lokasi
industri, bentuk bandar dan pembangunan
ekonomi yang dihasilkan

4. CULTURAL and INSTITUTIONAL Approaches

[sejak pertengahan 1990an]
Telah beralih daripada mengasingkan proses ekonomi
daripada konteks sosial, budaya dan politik. Malahan
melihat faktor sosial, budaya dan institusi sebagai
faktor penting dalam memahami dinamik ekonomi
Konteks utama cultural turn dan membawa
kepada New Economic Geography
menekankan saling hubungan economic action
dengan social and cultural practices di tempat yang
berbeza.
Diakui oleh ramai pengkaji bahawa economic is
increasingly cultural meningkatnya kepentingan
sektor spt hiburan, peruncitan dan pelancongan

KELEBIHAN DAYA SAING

DAYA SAINGAN SETEMPAT (Competitiveness)
Competitiveness telah menjadi buzz word dalam
tahun 1990an. Apakah yang mempengaruhi
competitiveness yang membawa kepada aglomerasi
ekonomi?
Pertumbuhan produktiviti
Pulangan yang tinggi kepada semua faktor

pengeluaran termasuk buruh

Faedah saingan keuntungan kepada wilayah yang

proaktif dan memundurkan tempat yang lain

PORTER (1990) - cluster and regional competitive

advantage
memperkenalkan idea cluster industri - saling

berkaitan, melalui aliran barangan dan pengetahuan

Idea ini mengukuhkan hujah kehampiran geografi

(melalui pertukaran dikalangan pesaing, pembekal,

permintaan terhadap faktor pengeluaran) dan
memupuk penambahbaikan dan inovasi berterusan
Dalam kata lain aglomerasi dianggap kunci kepada

daya saing dan ciri utama ekonomi ruangan

Definisi - Clusters are geographic concentrations of

interconnected companies, specialized suppliers,

service providers, and associated institutions in a
particular field that are present in a nation or region.
Porter calls clusters: critical masses in one place of

linked industries and institutions--from suppliers to

universities to government agencies--that enjoy
unusual competitive success in a particular field.
Contoh

cluster yg dinamik Silicon Valley.

Kelebihan daya saing sangat bergantung kpd apa
yang wujud di sesuatu tempat itu pengetahuan,
saling hubungan dan motivasi yang sukar ditiru
oleh pesaing di tempat lain

Diamond model - Porter

Dynamic Externalities memainkan peranan penting

dalam mempengaruhi pertumbuhan wilayah industri.
Pecuniary externalities boleh mempengaruhi
lokalisasi industri tetapi tidak pertumbuhan industri.
Dynamic externalities spt. learning by doing,

knowledge/technological spillover, ideas,

pengetahuan dan penyelidikan
Perdebatan specialization vs diversity, monopoly vs
competition, dan sejauhmana kepentingan
kehampiran geografi
Glasser et al (1992) mendapati persaingan dan
kepelbagaian menjana pertumbuhan industri dan
inovasi tetapi specialization membawa impak
sebaliknya
Henderson et al (1995) impak positif daripada
kepelbagaian dan specialization dalam industri
berteknologi tinggi

INOVASI DAN INSTITUSI

Inovasi teknologi resepi untuk

mengambilkira dinamika ekonomi

setempat. Mengapa ada tempat yang lebih
inovatif berbanding tempat lain?
Infrastruktur teknologi yang serba lengkap

termasuk R&D di industri, universiti serta

pemusatan industri dan perkhidmatan
business berkaitan (milieu inovatif)

Inovasi merupakan faktor yang sukar diukur

selain masalah mendefinisi inovasi pelbagai

dimensi yg boleh mempengaruhi pelbagai
aktiviti. Pengetahuan penting untuk menjana
ide kepada inovasi
Inovasi bukan sahaja dalam bentuk produk

yang baru tetapi juga meliputi proses

pengeluaran yang baru; penggantian bahan
yg lebih murah dalam pengeluaran; organisasi
semula pengeluaran (utk kurangkan kos dan
tingkat efisiensi; penambahbaikan dalam
peralatan atau kaedah

Tempat yang disifatkan sebagai milieu inovatif:

Struktur fizikal (konfigurasi firma)
Pasaran buruh setempat
Institusi saintifik
Ketersediaadaan modal untuk menanggung
risiko
Faktor bukan barangan (budaya teknikal dan
know-how wilayah)
Kesepakatan Institusi interaksi antara

institusi dalam satu kawasan mewujudkan

kontak, kerjasama dan pertukaran info
menghasilkan pembelajaran secara kolektif

EKONOMI PEMBELAJARAN &

PENGETAHUAN
Peranan ICT, pola pengeluaran lentur dan

peningkatan kos dan kepantasan inovasi

Semua lapisan firma perlu terlibat dalam

pembelajaran interaktif, multi-skilling dan

jaringan, keupayaan belajar dan menerapkan
pengetahuan kepada pengeluaran dan jualan

Pembelajaran interaktif peranan kehampiran

ruangan

Aglomerasi diwujudkan oleh permintaan untuk

pemindahan pengetahuan yang pantas

(kehampiran

Pengetahuan dua yang berbeza iaitu:-

i] Codified formalised knowledge yang boleh

disimpan, tiru dan dipindahkan dengan mudah
Ii] Tacit knowledge non-formalised
knowledge , sukar diterperincikan dan
dipindahkan di antara individu. Bentuk utama
ialah Skill . Diperolehi melalui pengalaman
atau face-to-face contact atau interaksi sosial
Tacit knowledge sebab utama firma
berkelompok di kawasan tertentu

 Pengetahuan tacit, kemahiran individu, rutin

organisasi dan kemahiran perhubungan

sukar diulangi di semua tempat
Menimbulkan persoalan budaya dalam

pembelajaran dan pembangunan ekonomi

Adakah ketiadaan pembelajaran dan

pengumpulan pengetahuan menjadi faktor

penyumbang utama kepada pembangunan
ekonomi yang rendah?

KESIMPULAN
Penjelasan terdahulu pembangunan tidak sama

rata tidak mencukupi perlu kepada penjelasan

yang baru

Membawa perubahan kepada pendekatan

teoritikal dalam menjelaskan proses

pembangunan dalam ruang

Fenomena ketidakseimbangan pembangunan kini

mengambilkira faktor yang tidak konkrit (inovasi,

latihan, pembelajaran) Pengaruh variable bukan
ekonomi yang semakin memainkan peranan
penting