Anda di halaman 1dari 14

Kuliah 6

Bentuk Ayat

Zandi Minah Sintian


Haro apat Bontuk Ayat:
(4 Bentuk ayat)

1. Bontuk Boros Mintootoiso (Ayat yang boleh dipecahkan


kepada beberapa suku kata atau satu)
2. Bontuk Boros Nosugku (Ayat yang ada campuran)
3. Bontuk Boros Misompuru (Ayat Majmuk)
4. Bontuk Boros Misaup (Ayat yang berulang)
Bontuk Boros Mintootoiso
Boros di au nosugkuan om aiso pongohulitan.
Owonsoi o boros mantad iso toi ko lobi putul boros.
Owonsoi iso putul boros mantad iso vokal (V), iso vokal om
konsonan (K), toi ko iso konsonan om duo vokal)
Pomitanan:
- oo
- daa
- dii
- laang
Struktur Boros Mintootoiso
1. Boros mintootoiso iso potul boros.
pola piomungan konsonan-vokal do boros mintootoiso id
boros Kadazandusun nopo nga :

a) V : o, i
b) VV : oo,ii
c) VK : om, id
d) KV : no, di,nu,ku
e) KVK : Pen, nung
f) KVV : daa, toi, dii
g) KKV : pra
h) KKVK : draf
i) KVVK : Laang, baas
2. Boros mintootoiso duo putul boros
Wookon nopo do pola mintootoiso do duo putul boros nga :
a) V + KV : oku, onu
b) V + VK : Oug
c) V + KVK : Inum, Odop
d) VK + KVK : Onsit, Unsub
e) KV + V : tua, tuo, duo
f) KV + VK : Guas
g) KV + KV : Kada
h) KV + KVK : Sulap, tukad
i) KVK + KV : Bangku
j) KVK + KVK : Lampung
k) KV + KVVK : Basaan
l) KV + KVV : Kiwaa
Bontuk Boros Nosugku
Boros nosugku nopo nga boros di owonsoi mantad iso
boros guas om osugkuan do boros ponugku.
Pomitanan : sonong (Baik)
- Osonong (Baik)
- sinonong (sifat baik)
- Misonong (berbaik)
- Kasanangan (disukai)
- asanangan (suka)
- kopisanangan (selamat)
4 kawo boros ponugku
1. Posugkuon Gulu (awal)
**Pomitanan : Doun
- Dountulun (Orang yang punya)
- Dounpomogunan ( Dunia yang punya)
: Ki
- Kitanak (mempunyai anak)
- Kiwalai (mempunyai rumah)
** Boros maan : Noko
- Nokakaan (sudah makan)
- Nokoopi (Sudah simpan)
: Na
- Naraag (rosak)
- Naawi (habis)
2. Posugkuon dohuri (Akhir)
** Pomitanan : -ai
-Lagadai (Kuatkan Bunyi)
- Pianai (Perlahankan Bunyi)

: - an
- Sikapan (cepat berjalan)
- gorisan ( menggaris)

: -O
- imoto (Perhatikan)
- Togodo ( dimarahi)

: on
- Langadon (rindu)
- Togodon ( dimarahi)
3. Ponugku pangansip
**Pomitanan : Koai
- Koiduai (ditinggalkan)
: Ko..an
- Koirakan (ketawa benda yang lucu)
: No..an
- Nolihuan (terlupa, dilupakan)
: po..o
- Potonomoo ( Tanam arahan untuk menanan)
** Boros ngaran : Koan
- Kohompitai ( terkena)
: Poai
- Posisingai (cincin perbuatan memasang
cincin di jari)
4. Posugkuon sisipan
**Pomitanan : -in-
- Binoli (membeli)
- winonsoi (membuat)
: -um-
- Tumuhun (terjun)
- Tumakad ( menaiki bukit)
** Boros ngaran : -in-
- Rinasuk (memakai Baju)
- Kinasut (dipakai kasut)
Bontuk boros Misompuru
Boros misompuru nopo nga proses i popirangkai do duo
boros toi ko lobi om bontuk nopo di owonsoi nga kirati
pointantu. Kogumuan boros misompuru do boros
Kadazandusun aanu mantad boros ngawi di noolos om boros
mikagos.
Pomitanan :
1. Kalatas kalaja (kertas kerja)
2. Kampis barait (tidak mendapat apa-apa)
3. Tolipoun kandai (telefon bimbit)
Bontuk Boros Misaup
Owonsoi o boros misaup mantad pongohulitan do boros
guas , putul boros om nogi tumanud rantak.
**Pomitanan: Tadau > Tadau-tadau (hari-hari)
Gulu > Gulu-gulu (Jalan dulu)
santangkus-tangkus (berlarian kanak-kanak)
Somboros-boros (Bercakap-cakap)
Osiisilou ( berwarna kuning)
Kalaja Tinimungan
(Kerja kumpulan)

Onuai piipiro pomitanan boros suai toinsanai bontuk


boros i nabalajalan (Berikan beberapa perkataan lain untuk
semua bentuk ayat).
Rujukan
Kementerian Pelajaran Malaysia. (2008). Puralan Boros
Kadazandusun id Sikul. Putrajaya:Bahagian
Pembangunan Kurikulum.

Anda mungkin juga menyukai