Fong Jie Lei

Nicole Tuh Jia Lyn

Pensyarah
Enzik Zulkefly bin Jamil
1. Permainan bersih (Fair Play)
2. Penyalahgunaan bahan
dalam sukan
3. Keganasan dalam sukan
4. Gangguan dalam sukan
Etika dalam sukan:
 Panduan peranan peserta, penonton, jurulatih,
kumpulan sorak, pegawai, pengurus dan juga
pentadbir sukan.
 Untuk menangani insiden negatif dalam sukan seperti
caci-mencaci, pergaduhan, rusuhan dan tingkahlaku
lain tidak beretika.
 Semangat Kesukanan ialah kualiti tingkah laku yang
adil terhadap pasukan sendiri dan pihak lawan serta
sedia menerima kekalahan dan kemenangan dengan
hati terbuka.
 Keberanian
Menghargai
kemahiran dan Mengetahui
persembahan peraturan dan
berkualiti undang-undang
permainan
Ciri
semangat
kesukanan
penonton
Kesetiaan kepada Hormat pihak
pasukan sendiri lawan dan
pengadil

Dapat mengawal
perasaan diri
Kesan semangat kesukanan
kepada atlet/pasukan/ negara:
 Motivasi terhadap pasukan
 Peningkatan keyakinan diri para pemain
 Para pemain mempamerkan mutu permainan yang
bersih
 Memberi imej yang baik kepada negara
 Memperolehi hak mengelola dan menganjurkan
sesuatu pertandingan di peringkat antarabangsa
 Etika merupakan prinsip, nilai dan pegangan diterima
sebagai panduan tingkah laku dalam kehidupan
seharian.
 Etika ditekankan dalam sukan ialah

PERMAINAN BERSIH
 Definisi

PERMAINAN BERSIH
 Dikenali sebagai ‘Sportsmanship’ atau
‘Gamesmanship’
 Menurut Microsoft Encarta Dictionaries,
‘Fair’= reasonable, done properly
‘Play’= take part in the game or sport

‘Fair Play’ bermaksud permainan

bersih yang adil mengikut peraturan-
praturan tanpa melibatkan taktik
kotor
Shields and Bredemeir (1995)
Permainan bersih merupakan suatu
keadaan di mana satu pertandingan
itumerupakan sebuah permainan yang
seimbang, adil dantidak mengandungi
unsur-unsur keganasan
yangmerupakan faktor kemenangan
dalam sukan yangdiceburi.
 Penonton

Jurulatih/
pegawai
sukan

Peserta/pemain/ atlet
Etika peserta
Mematuhi peraturan dan undang-undang permainan/
keputusan pengadil, arahan jurulatih
Menjaga disiplin dan maruah diri semasa perlawanan
Menjaga imej dan nama baik keluarga dan sekolah
Menghormati pasukan lawan
Bermain dengan tenang, tidak mengikut emosi, adil dan
berlaku jujur
Elak daripada bermain kasar
Bermain sebagai satu pasukan
Etika penonton:
 Menghormati keputusan pengadil, pemain dan
pegawai pasukan lawan
 Mematuhi peraturan tempat pertandingan
 Menghormati arahan pegawai pertandingan dan
pegawai keselamatan
 Menjaga disiplin, maruah diri, imej dan nama baik
keluarga
 Menjaga kebesihan padang/ tempat pertandingan,
harta awam atau peralatan
 Menghormati perasaan penyokong pasukan lawan,
tidak mengikut emosi
Etika jurulatih/ pegawai sukan
 Mematuhi peraturan dan undang-undang permainan
pada setiap masa
 Menerapkan semangat kesukanan dalam diri semua
atlit
 Memastikan keselamatan dan kebaijikan pemain
 Menjaga disiplin pemain
 Menghormati pasukan lawan
 Amalkan permainan yang bersih
Langkah mengatasi
 Meningkatkan mutu pengadilan (kenakan tindakan
terhadap pengadil tersebut)
 Mengenakan denda kepada pemain mengikut
kesalahan (kad merah/ kuning)
 Rasa hormat antara pemain.
 Mengenakan insentif dan hadiah kepada pemain
Pihak penganjur perlu memberikan insentif kepada
pasukan ‘fairplay’ contohnya EUFA-Portogal (2004)
Kesan permainan bersih
dalam sukan/ permainan
 Pengadil dan pegawai sukan:
 Kelancaran perlawanan dan pertandingan
 Mengurangkan jumlah pemain yang
dikenakan tindakan disiplin
 Mewujudkan keharmonian dan
keselesaan pemain dan penonton
Kesan permainan bersih
dalam sukan/ permainan

 Pemain
 Mengelak daripada berlaku kecederaan
 Merapatkan hubungan pemain dengan
pasukan yang lain
 Mengajar nilai-nilai penting seperti
semangat kesukanan(sportmanship)
 Meningkatkan imej pasukan
Kesan permainan bersih
dalam sukan/ permainan

 Penonton
 Menjadikan aktiviti sukan satu aktiviti
yang menyeronokan
 Meningkatkan minat penonton terhadap
sesuatu acara sukan
 Meningkatkan jumlah penonton
 Menggunakan bahan terlarang untuk meningkatkan
prestasi seseorang secara sengaja atau tidak sengaja
 DADAH adalah merupakan sesuatu bahan (selain
daripada makanan) yang apabila diambil, akan
menyebabkan perubahan dalam badan. Jika
perubahan itu memberi manfaat kepada badan, drug
ini disebut sebagai ubat. Sekiranya perubahan ini
membawa keburukan kepada badan, ianya disebut
sebagai racun
‘Doping’ adalah penggunaan bahan atau kaedah
yang diharamkan untuk meningkatkan prestasi sukan
oleh atlit.
 ‘Doping’ secara tidak sengaja berlaku apabila atlit
mengambil ubat untuk merawat sesuatu penyakit dan
tanpa disedari ubat berkenaan mengandungi bahan
yang dilarang.
 Atlit-atlit tertakluk kepada polisi melarang ‘doping’
dan bertanggungjawab untuk menyemak status
bahan-bahan dan ubat-ubatan yang diambil
Jenis dan deskripsi Kesan sampingan

Agen Anabolik •Botak

•Steroid anabolik androgenik adalah
merupakan hormon sintetik testosteron.
•Agen ini sering didapati dari pasaran gelap
/ haram di gimnasium dan kelab kecergasan
kerana untuk mendapatkannya perlu
mempunyai preskripsi doktor.
Contoh:
Danazol (digunakan untuk
mengurangkan bengkak di bahagian
dada bagi lelaki)
Clenbuterol (agonis beta-2 yang
digunakan meningkatkan tumbesaran
haiwan).
•Jerawat
•Penambahan bulu di muka dan badan
•Kerosakan hati
•Bagi lelaki ciri-ciri perempuan lebih
terserlah dan sebaliknya.
•Perubahan 'mood'
•Potensi untuk menyebabkan mandul
•Kebanyakan steroid anabolik perlu
disuntik, oleh itu pengguna terdedah
kepada bahaya perkongsian jarum atau
jarum yang tidak steril
•Jenis larangan: Semasa atau di luar
pertandingan

Agonis Beta-2 •Tangan mengeletar

•Agonis beta-2 sering didapati pada ubat- •Pening
ubatan asthma / lelah. •Berdebar-debar
•Hanya Salbutamol, Salmeterol dan •Jenis larangan: Semasa atau di luar
Formoterol dalam bentuk sedutan pertandingan
dibenarkan untuk rawatan dan pencegahan
serangan asma mengikut dos yang
Ubat perangsang (stimulants)
•Kumpulan ini termasuklah
•Amfetamin
•Kafein (dalam kuantiti yang banyak).
•Beberapa kandungan aktif ramuan
ubat selesema dan ubat demam seperti
pseudoephedrin.
Analgesik Narkotik
•Ini merupakan penahan sakit yang kuat
dan kebanyakannya mengandungi bahan
yang terlarang bukan sahaja untuk sukan.
•Atlit cenderung menggunakan ubat-ubat
sedemikian untuk menahan sakit daripada
latihan intensif.
•Contoh: kodein dan morfin.
•Kesan sampingan termasuk
•Meningkatkan kadar denyutan jantung
•Menjejas kebolehan badan untuk
mengawal suhu badan.
•Jenis larangan: Semasa atau di luar
pertandingan
•Narkotik mempunyai potensi ketagihan.
•Jenis larangan: Semasa atau di luar
pertandingan
Kes Doping
Prosedur Anti-Doping
(WADA)
Pusat Kawalan Doping Universiti
Sains Malaysia (USM)
Kenapa diharamkan
 Kesihatan
 Menjejaskan kesihatan jika tidak digunakan dengan
betul
 Etika
 Bahan tersebut meningkatkan tahap keupayaan atlet
melebihi tahap biasa
 Undang-undang
 Sesetengah dadah adalah haram
Diharamkan oleh International
Olympic Council (IOC),
 1967, Jawatankuasa Olimpik Antarabangsa telah
bersetuju untuk mengharamkan atau mengehadkan
penggunaan sesetengah bahan atau kaedah yang
boleh meningkatkan tahap keupayaan seseorang atlet
Contoh penyalahgunaan bahan
yang selalu digunakan atlet
sewaktu pertandingan
1. Dadah rangsangan jenis nandrolone iaitu sejenis
steroid anabolik yang digunakan oleh atlit lumba
basikal negara
2. Trio atlet menembak Kebangsaan terpalit kesalahan
dalam penyalahgunaan bahan terlarang apabila
didapati mengambil dadah jenis propranonol bertjuan
bagi mengurangkan debaran.( petikan artikel akhbar
Berita Harian, 08 Sept 2009, Norbakti Alias)
3. Jaguh lumba lari pecut wanita terkemuka Amerika
Syarikat, beliau telah mengambil dadah ketika
bertanding di Sukan Olimpik Sydney tahun 2000.
Ketika itu, beliau berjaya membolot 3 emas dan 2
pingat gangsa - satu pencapaian terbaik yang pernah
dicapai bagi seseorang atlet yang mengambil bahagian
dalam Sukan Olimpik.
Apakah HUKUMANnya?
 Hukuman penggantungan selama beberapa tahun
dikenakan ke atas mana-mana atlet yang disahkan
mengambil bahan terlarang tertentu dalam sukan
selain tindakan tattertib dikenakan pada atlet tersebut
Contoh hukuman
 Dalam satu pernyataan artikel akhbar berita harian,
memberitahu MSN mengambil langkah awal dengan
menghentikan segala bantuan, elaun latihan dan
kemudahan kepada Amirul serta melarangnya
daripada menyertai skuad kebangsaan untuk
menjalani sesi latihan di Hughou, China.
 Selepas tiga atlet Sukan Malaysia yang didapati gagal
dalam ujian dadah, masing-masing dalam sukan
angkat berat serta berbasikal dan kemudian, pingat
emas atlet wusyu, Tai Cheau Xuen pada Sukan Asia
ditarik kerana positif dadah.
Penyelesaian masalah
•individu

 Atlet perlu bertanggungjawab atas makan yang

diambil
 Makanan tambahan perlu rujuk kepada Institutu
Sukan Negara (ISN) kebersihan makanan
 Membentuk minda yang positif
 Meningkatkan lagi disiplin dalam diri setiap pemain
Penyelesaian masalah
•Jurulatih/ pakar sukan

 Atlet perlu bertanggungjawab atas makan yang

diambil
 Program Intelek Asuhan Rohani (PINTAR)
 program Rakan Muda
Penyelesaian masalah
•Masyarakat

 Memata-matai serta bertindak pantas dalam

melaporkan kegiatan-kegiatan yang mencurigakan
Penyelesaian masalah
•Agen-agen yang
terlibat
 Aktiviti kaunseling, ceramah, kempen kesedaran
 Memberi pendedahan yang lebih mendalam kepada
para atlet dan perkara ini perlu dilakukan pada
peringkat bawahan
 Mengadakan aktiviti ko-kurikulum seperti
perkhemahan motivasi
Polisi di Malaysia
 Pencegahan
 Pembasmian
 Salah laku dan penyalahgunaan dadah
 Sikap dan kebiasaan yang cenderung ke arah doping
 Memantau
 Ujian doping
 Parameter latihan dan tahap keupayaan
 Baron dan Rochardson (1994)
 Keagresifan merupakan apa sahaja bentuk tindakan dan
perlakuan yang bermatlamat untuk menyebabkan
kecederaan ke atas benda hidup yang lain dan
bermotivasi untuk mengelakkan diri dari dicederakan.
Keganasan dalam sukan
Malaysia
Definisi kegansan dalam sukan
Keganasan yang • Sama ada dilakukan ketika
berlaku dalam pertandingan oleh atlet, jurulatih,
sukan pegawai mahupun oleh penyokong

• Kadangkala diperlukan dalam sukan

Sikap agresif untuk menyerang pihak lawan

Keagresifan yang • Tumpuan dikurangkan dan kesannya

terlalu melampau senang berlakunya kesilapan
 Jenis-jenis
keagresifan dalam
sukan

Keagresifan
asertif Keagresifan
(Silva,1984) instrumental
 Keagresifan Keagresifan
ketara(Silva,1984) instrumental
Punca Rasa marah Mencapai
matlamat
Niat Melihat individu tersebut Mencederakan
mengalami kesakitan individu lain

Matlamat Mencederakan individu Mendapatkan

lain (atau objek) faedah

Ganjaran (kepuasan) apabila melihat Ganjaran luaran

individu tersebut terseksa seperti
dengan kesakitan yag kemenangan,
dialaminya hadiah atau prestij
Faktor keganasan dalam sukan
 Psikologi
 Tindakan provokasi
 Tindakan mencabar lawan supaya membuat reaksi balas
 Tekanan emosi
 Mudah hilang kawalan berpunca dari stres akibat
 Jangkaan perlakuan kasar
 Jangkaan diri akan dikasari oleh pihak lawan
 Kurang pengetahuan
 Kurang mengemaskini pengetahuan terbaru
Faktor keganasan dalam sukan

 Persekitaran
 Lokasi
 Cuaca
 Keputusan pertandingan
 Aspek keselamatan
Faktor keganasan dalam sukan
 Biologi
 Hormon adrenaline
 Kesan steroid
 Kebangkitan fisiologi
Kesan keganasan dalam sukan
 Kecederaan
 Mutu sukan yang rendah
 Pandangan masyarakat yang negatif
Hukuman
Cara Mengatasi
 Kem motivasi dalam kalangan pemain
 Meningkatkan disiplin pemain
 Memupuk semangat kesukanan
 Meningkatkan mutu pengadilan
 Tidak mencampuradukkan masalah peribadi dalam
permainan
 Mewujudkan sistem kawalan keselamatan yang ketat
 Tingkah laku yang dianggap tidak disenangi oleh
individu atau kumpulan
 Boleh dikategorikan dalam beberapa jenis:
 Gangguan emosi
 Gangguan faktor semula jadi
 Gangguan kemudahan
 Gangguan sesama manusia
 Faktor Sesama
Emosi
semula jadi manusia
Pihak
Tekanan Cuaca lawan/
pengadil

gangguan fizikal pihak gangguan

psikologi lawan seksual

pengurusan Bunyi/ sorakan

EQ cahaya peminat

keadaan
tapak
permainan
Rujukan
 Cikeirah.(2014, Jul 20). Etika dalam sukan.
https://www.scribd.com/doc/234566158/ETIKA-
DALAM-SUKAN
 https://www.slideshare.net/ideal90/nilai-dan-etika-
dalam-sukan-36341699
 Shaharudin Abd. Aziz. Mengaplikasi teori psikologi
dalam sukan. Kuala Lumpur: Utusan Publications &
Distributors Sdn Bhd.
 http://www.myhealth.gov.my/index.php/ubat-a-
anda/umum/penyalahgunaan-dadah-dalam-sukan
Soalan
1. Kenapa berlakunya kes penyalahgunaan bahan oleh
atlet sewaktu pertandingan?
2. Sekiranya anda merupakan pengadil bola keranjang
antarabangsa, bagaimanakan anda memastikan
permainan bersih dijalankan sepanjang
pertandingan?
3. Apakah tindakan yang boleh diambil apabila anda
sebagai seorang jurulatih yang mendapati atlit anda
terlibat dalam kes penyalahgunaan dadah?