DAERAH ALIRAN
SUNGAI TAPUNG KIRI
REZA ARISANDI NASUTION
1707113929
VISI & MISI
PROGRAM STUDI
TEKNIK SIPIL S1
Pendahuluan
LATAR BELAKANG
02
Bagaimana alokasi air di Daerah Aliran Sungai
Tapung Kiri untuk beberapa kepentingan sesuai
rekomendasi teknis dari instansi terkait?
TUJUAN 01
PENELITIAN Mengetahui kondisi kesetimbangan air (water
balance) di Daerah Aliran Sungai Tapung Kiri.
02
Mengetahui alokasi air di Daerah Aliran Sungai
Tapung Kiri untuk beberapa kepentingan sesuai
rekomendasi teknis dari instansi terkait.
BATASAN 01
PENELITIAN Kepentingan penggunaan air didasarkan pada
rekomendasi teknis (rekomtek) yang dikeluarkan oleh
Balai Wilayah Sungai Sumatera III.
02
Skenario kondisi musim hujan pada tahun berikutnya
berdasarkan laporan dari Badan Meteorologi Klimatologi
dan Geofisika (BMKG).
03
Data pengguna air yang merupakan pengguna air yang
berada di antara PDA Tandun dan PDA Pantai Cermin.
MANFAAT
PENELITIAN 01 Sebagai referensi gambaran alokasi air di daerah
aliran sungai tapung kiri kepada pembaca.
03
khususnya tentang analisis ketersediaan air
terhadap kebutuhan air (water balanced)
04
dapat digunakan untuk memecahkan
masalah defisit air yang mungkin terjadi
pada periode kedepannya
.
Tinjauan
Pustaka
DAERAH ALIRAN SUNGAI
Daerah Aliran Sungai (DAS) sebagai suatu hamparan wilayah/kawasan
yang dibatasi punggung bukit yang menerima, mengumpulkan air hujan,
sedimen, dan unsur hara serta mengalirkannya melalui anak-anak sungai
keluar pada sungai utama ke laut atau danau (Asdak, 2010).
Daerah Aliran Sungai (DAS) juga didefenisikan sebagai suatu permukaan
lahan yang mana punggung-punggung gunung menjadi pembatas,
sehingga apabila air hujan jatuh pada permukaan lahan tersebut maka
akan mengalir menuju sungai utama (Triatmodjo, 2008)
BENTUK DAN KARAKTERISTIK
DAS
• DAS Berbentuk Bulu Burung
Jalur daerah di kiri kanan sungai utama dimana anak-anak sungai
mengalir ke sungai utama disebut Daerah Aliran Sungai berbentuk
bulu burung. Bentuk DAS seperti ini mempunyai debit banjir yang
kecil, oleh karena waktu tiba banjir dari anak-anak sungai itu
berbeda-beda. Sebaliknya banjirnya berlangsung agak lama.
• DAS Radial atau Menyebar
Bentuk DAS ini seperti kipas atau lingkaran dan dimana anak-anak
sungainya mengkonsentrasi ke suatu titik secara radial. DAS
dengan corak seperti ini mempunyai banjir yang besar di dekat titik
pertemuan anak-anak sungai.
• DAS Paralel
Bentuk ini mempunyai corak dimana dua jalur daerah pengaliran
yang bersatu di bagian pengaliran yang bersatu di bagian hilir.
Banjir itu terjadi di sebelah hilir titik pertemuan sungai-sungai
SIKLUS HIDROLOGI
BULAN
NO TAHUN JANUARI FEBRUARI MARET APRIL MEI JUNI JULI AGUSTUS SEPTEMBER OKTOBER NOVEMBER DESEMBER
1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2
1 2011 0.61 0.80 1.00 0.75 1.29 1.28 0.92 1.43 1.20 0.94 0.91 0.41 0.31 0.23 0.42 0.81 0.57 0.78 0.47 1.05 0.91 1.23 0.93 1.45
2 2012 0.73 0.45 1.24 1.61 0.43 0.56 0.85 1.24 1.03 0.54 0.26 0.38 0.71 0.36 0.37 0.64 0.73 0.65 0.88 0.94 0.89 1.62 1.87 2.58
3 2013 1.17 0.85 1.24 1.48 1.07 1.25 1.45 1.54 1.28 1.22 0.99 1.04 1.01 0.69 2.15 0.29 1.03 1.14 1.29 1.09 1.10 1.16 1.28 0.97
4 2014 1.18 1.11 1.38 1.19 0.94 1.15 1.18 1.27 1.65 1.04 1.02 1.31 1.45 1.29 1.59 1.40 1.71 1.45 1.14 1.10 1.52 1.72 1.50 1.33
5 2015 1.53 1.51 1.55 1.63 1.79 1.63 1.63 1.72 1.61 1.82 1.70 1.81 1.78 1.78 1.61 1.11 1.01 0.88 0.81 0.85 1.24 1.97 2.45 2.60
6 2016 1.77 1.63 1.54 1.01 1.66 1.01 1.45 1.26 1.48 1.41 1.38 1.28 1.08 1.24 1.07 0.81 0.85 0.58 0.75 0.63 0.50 0.78 0.73 0.90
7 2017 1.64 1.57 1.54 1.32 1.41 1.28 1.57 1.69 1.29 0.89 0.67 0.63 0.73 0.86 0.93 1.10 1.19 0.73 0.55 0.46 0.51 0.85 1.52 1.17
8 2018 1.76 1.69 1.14 1.55 1.43 1.17 1.13 1.52 0.59 1.01 0.71 0.93 0.29 0.31 0.79 0.35 0.53 0.66 0.82 1.15 1.39 1.73 1.65 1.89
9 2019 2.14 1.50 1.49 1.52 1.23 0.83 0.76 0.72 0.56 0.72 0.70 0.44 0.39 0.41 0.42 0.61 0.51 0.41 0.52 0.46 0.71 1.17 1.74 2.36
10 2020 1.35 1.49 1.26 1.10 0.78 0.46 0.56 0.71 0.88 0.78 0.69 0.60 0.42 0.62 0.41 0.38 0.82 1.38 1.01 1.00 1.21 1.50 1.67 1.63
H RERATA (m) 1.39 1.26 1.34 1.32 1.20 1.06 1.15 1.31 1.16 1.04 0.90 0.88 0.82 0.78 0.97 0.75 0.90 0.87 0.82 0.87 1.00 1.37 1.53 1.69
KEBUTUHAN AIR
Lokasi Debit Pengambilan
Perusahaan Pengambilan (m3/dt)
Tapung 0,316
PTPN V Tandun 1
PTPN V Tandun 2
Tapung Kiri 0,285
PTPN V PKO Tandun
PTPN V Tandun 2
Tapung Kiri 272,938
PTPN V PKO Tandun
Dy = = 2,178 Diketahui
n = 10 Rkritis = 1,28
Maka SK** sesuai dengan rumus
SK**maks = 2,471
(2.7) R < Rkritis
SK **
min = 0,035
SK** = 0,77 < 1,28 …………………… Diterima
Q = maks = 2,471
= 1,114 (OK)
R = maks - min
Data dapat dikatakan konsisten atau panggah
= 2,471 – 0,035 = 2,436
atau homogen jika Q < Qkritis dan R < Rkritis
ANALISA KETERSEDIAAN AIR PDA TANDUN
BULAN
NO TAHUN JANUARI FEBRUARI MARET APRIL MEI JUNI JULI AGUSTUS SEPTEMBER OKTOBER NOVEMBER DESEMBER
1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2
1 2011 5.67 7.36 9.14 7.22 12.50 11.97 8.53 14.15 11.50 8.37 8.72 4.01 3.28 2.76 4.10 7.30 5.19 7.16 4.45 10.21 8.50 11.81 9.24 14.43
2 2012 7.47 4.46 12.52 16.05 4.19 5.11 8.43 12.15 9.92 4.95 2.96 3.82 7.14 3.69 3.71 6.12 6.87 6.17 8.46 8.86 8.32 16.31 19.44 30.49
3 2013 11.08 7.66 11.69 14.43 9.79 11.72 14.07 15.16 12.01 11.42 8.98 9.69 9.51 6.23 26.89 3.12 9.87 10.79 12.55 9.96 10.15 11.02 12.33 8.93
4 2014 11.22 10.45 13.34 11.18 8.49 10.70 10.96 11.90 16.64 9.82 9.36 12.36 14.09 12.08 15.76 13.70 17.26 14.11 10.63 10.27 14.90 17.41 14.68 12.71
5 2015 15.16 14.84 15.21 16.31 18.25 16.29 16.15 17.45 15.96 18.60 17.21 18.48 18.17 18.08 15.95 10.32 9.21 8.04 7.29 7.20 11.68 21.01 27.98 30.19
6 2016 18.04 16.29 15.10 9.42 16.66 9.19 13.99 11.95 14.42 13.55 13.15 12.05 9.92 11.58 9.75 7.24 7.67 5.26 6.69 5.68 4.64 7.03 6.55 8.15
7 2017 16.41 15.48 15.10 12.63 13.60 12.07 15.41 17.06 12.44 8.01 6.01 5.65 6.53 7.76 8.38 10.07 11.06 6.58 5.04 4.32 4.70 7.65 14.99 10.83
8 2018 17.91 16.94 10.75 12.62 13.73 10.84 10.49 16.01 5.39 9.44 6.80 8.72 3.17 3.25 7.39 3.57 4.88 5.63 7.37 10.63 13.23 16.46 16.50 19.65
9 2019 23.10 14.64 14.48 14.92 11.51 7.46 6.75 6.43 5.07 6.41 6.29 4.21 3.79 3.96 4.00 5.48 4.72 3.95 4.76 4.36 6.36 10.89 17.68 26.40
10 2020 12.80 14.49 11.84 10.12 7.07 4.33 5.16 6.40 7.96 7.08 6.24 5.41 4.01 5.58 3.94 3.78 7.52 13.17 9.19 9.06 11.25 14.68 16.70 16.27
Q RERATA (m3/dt) 13.89 12.26 12.92 12.49 11.58 9.97 10.99 12.87 11.13 9.76 8.57 8.44 7.96 7.50 9.99 7.07 8.43 8.09 7.64 8.05 9.37 13.43 15.61 17.80
ANALISA KETERSEDIAAN AIR PDA TANDUN
DEBIT ANDALAN
Langkah perhitungan debit andalan :
• Rekapitulasi debit terukur
• Mengurutkan data terbesar hingga terkecil
• Menentukan probabilitas setiap tahunnya
Jadi,
Q20% = 18,02 m3/dt
Q50% = 13,98 m3/dt
Q80% = 8,19 m3/dt
DEBIT ANDALAN
Bulan
1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2
Q20% 13.26 11.98 15.91 10.27 10.82 12.69 10.34 10.26 12.92 17.22 19.09 29.43
Q50% 6.84 5.90 7.88 6.68 7.60 6.87 7.33 8.96 9.32 13.25 15.74 15.35
Q80% 3.38 3.34 3.95 3.61 4.94 5.33 4.82 4.62 5.03 8.30 9.86 9.31
Bulan
1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2
Q20% 18.02 16.12 15.10 15.82 16.07 12.05 15.14 16.85 15.65 13.13 12.39 12.30
Q50% 13.98 14.56 12.93 12.63 12.00 10.77 10.72 13.15 11.75 8.91 7.76 7.18
Q80% 8.19 7.42 10.94 9.56 7.36 5.58 7.09 7.52 5.91 6.55 6.06 4.05
DEBIT ANDALAN
KETERSEDIAAN AIR LOKASI PENGAMBILAN
(MUSIM KERING)
Debit (m3/dt)
BULAN
No Node Lokasi Pengambilan Catchment Area (Km2)
JANUARI FEBRUARI MARET APRIL MEI JUNI JULI AGUSTUS SEPTEMBER OKTOBER NOVEMBER DESEMBER
1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2
1 PTPN V Tandun 1 S. Tapung 45.018 1.87 1.69 2.49 2.18 1.68 1.27 1.62 1.71 1.35 1.49 1.38 0.92 0.77 0.76 0.90 0.82 1.13 1.22 1.10 1.05 1.15 1.89 2.25 2.12
PTPN V Tandun 2
2 PTPN V PKO Tandun S. Tapung Kiri 272.938 11.32 10.26 15.11 13.22 10.17 7.71 9.80 10.40 8.16 9.05 8.37 5.60 4.67 4.61 5.46 4.99 6.83 7.37 6.66 6.39 6.95 11.47 13.62 12.86
PTPN V (Talang Danto)
3 PTPN V TRANTAM Anak S. Balai Raja 454.579 18.85 17.09 25.17 22.01 16.93 12.84 16.32 17.32 13.59 15.07 13.94 9.32 7.79 7.68 9.10 8.31 11.37 12.28 11.09 10.64 11.58 19.10 22.69 21.42
4 PT . TIRTA ADIGUNA INDAH Anak S. Giti 5.905 0.24 0.22 0.33 0.29 0.22 0.17 0.21 0.22 0.18 0.20 0.18 0.12 0.10 0.10 0.12 0.11 0.15 0.16 0.14 0.14 0.15 0.25 0.29 0.28
5 PT . FORTIUS AGRO ASIA S. Giti 27.811 1.15 1.05 1.54 1.35 1.04 0.79 1.00 1.06 0.83 0.92 0.85 0.57 0.48 0.47 0.56 0.51 0.70 0.75 0.68 0.65 0.71 1.17 1.39 1.31
6 PT . PADASA ENAM UTAMA (ALIANTAN) Aliantan 48.536 2.01 1.82 2.69 2.35 1.81 1.37 1.74 1.85 1.45 1.61 1.49 1.00 0.83 0.82 0.97 0.89 1.21 1.31 1.18 1.14 1.24 2.04 2.42 2.29
7 PT . PADASA ENAM UTAMA (KABUN) 2 S.Low 48.841 2.02 1.84 2.70 2.36 1.82 1.38 1.75 1.86 1.46 1.62 1.50 1.00 0.84 0.83 0.98 0.89 1.22 1.32 1.19 1.14 1.24 2.05 2.44 2.30
8 PT . GIGA PUTRA PERKASA S. Saran 18.678 0.77 0.70 1.03 0.90 0.70 0.53 0.67 0.71 0.56 0.62 0.57 0.38 0.32 0.32 0.37 0.34 0.47 0.50 0.46 0.44 0.48 0.78 0.93 0.88
9 PT . PADASA ENAM UTAMA (KABUN) 1 Telangka 67.000 2.78 2.52 3.71 3.24 2.50 1.89 2.40 2.55 2.00 2.22 2.05 1.37 1.15 1.13 1.34 1.23 1.68 1.81 1.63 1.57 1.71 2.82 3.34 3.16
10 PT . JOHAN SENTOSA PKS BANGKINANG S. Buriang 17.401 0.72 0.65 0.96 0.84 0.65 0.49 0.62 0.66 0.52 0.58 0.53 0.36 0.30 0.29 0.35 0.32 0.44 0.47 0.42 0.41 0.44 0.73 0.87 0.82
11 PT . ARINDO TRI SEJAHTERA S. Tapung Kiri 1,180.020 48.92 44.35 65.34 57.14 43.95 33.34 42.35 44.95 35.29 39.11 36.19 24.19 20.21 19.94 23.62 21.58 29.53 31.87 28.79 27.62 30.07 49.59 58.90 55.60
12 PT . SEWANGI SAWIT SEJAHTERA S. Damiasih 25.007 1.04 0.94 1.38 1.21 0.93 0.71 0.90 0.95 0.75 0.83 0.77 0.51 0.43 0.42 0.50 0.46 0.63 0.68 0.61 0.59 0.64 1.05 1.25 1.18
13 PT . RAMAJAYA PRAMUKTI-RAMA RAMA MILL S. Kuok 24.372 1.01 0.92 1.35 1.18 0.91 0.69 0.87 0.93 0.73 0.81 0.75 0.50 0.42 0.41 0.49 0.45 0.61 0.66 0.59 0.57 0.62 1.02 1.22 1.15
14 PT . RAMAJAYA PRAMUKTI KEBUN RAMA RAMAS. Lembu 12.524 0.52 0.47 0.69 0.61 0.47 0.35 0.45 0.48 0.37 0.42 0.38 0.26 0.21 0.21 0.25 0.23 0.31 0.34 0.31 0.29 0.32 0.53 0.63 0.59
15 PTPN V SEI GARO A. Sungai Sekotok 164.632 6.83 6.19 9.12 7.97 6.13 4.65 5.91 6.27 4.92 5.46 5.05 3.38 2.82 2.78 3.29 3.01 4.12 4.45 4.02 3.85 4.19 6.92 8.22 7.76
16 PT BUMI MENTARI KARYA S. Sekotok 181.166 7.51 6.81 10.03 8.77 6.75 5.12 6.50 6.90 5.42 6.00 5.56 3.71 3.10 3.06 3.63 3.31 4.53 4.89 4.42 4.24 4.62 7.61 9.04 8.54
KETERSEDIAAN AIR LOKASI PENGAMBILAN
(MUSIM NORMAL)
Debit (m3/dt)
BULAN
No Node Lokasi Pengambilan Catchment Area (Km2)
JANUARI FEBRUARI MARET APRIL MEI JUNI JULI AGUSTUS SEPTEMBER OKTOBER NOVEMBER DESEMBER
1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2
1 PTPN V Tandun 1 S. Tapung 45.018 3.19 3.32 2.95 2.88 2.74 2.46 2.44 3.00 2.68 2.03 1.77 1.64 1.56 1.35 1.80 1.52 1.73 1.57 1.67 2.04 2.13 3.02 3.59 3.50
PTPN V Tandun 2
2 PTPN V PKO Tandun S. Tapung Kiri 272.938 19.32 20.13 17.86 17.45 16.59 14.89 14.82 18.17 16.24 12.31 10.72 9.93 9.45 8.16 10.89 9.23 10.50 9.50 10.13 12.38 12.88 18.31 21.76 21.21
PTPN V (Talang Danto)
3 PTPN V TRANTAM Anak S. Balai Raja 454.579 32.18 33.52 29.75 29.06 27.63 24.79 24.68 30.26 27.05 20.50 17.86 16.53 15.73 13.59 18.14 15.37 17.48 15.82 16.87 20.61 21.46 30.49 36.23 35.33
4 PT . TIRTA ADIGUNA INDAH Anak S. Giti 5.905 0.42 0.44 0.39 0.38 0.36 0.32 0.32 0.39 0.35 0.27 0.23 0.21 0.20 0.18 0.24 0.20 0.23 0.21 0.22 0.27 0.28 0.40 0.47 0.46
5 PT . FORTIUS AGRO ASIA S. Giti 27.811 1.97 2.05 1.82 1.78 1.69 1.52 1.51 1.85 1.66 1.25 1.09 1.01 0.96 0.83 1.11 0.94 1.07 0.97 1.03 1.26 1.31 1.87 2.22 2.16
6 PT . PADASA ENAM UTAMA (ALIANTAN) Aliantan 48.536 3.44 3.58 3.18 3.10 2.95 2.65 2.64 3.23 2.89 2.19 1.91 1.77 1.68 1.45 1.94 1.64 1.87 1.69 1.80 2.20 2.29 3.26 3.87 3.77
7 PT . PADASA ENAM UTAMA (KABUN) 2 S.Low 48.841 3.46 3.60 3.20 3.12 2.97 2.66 2.65 3.25 2.91 2.20 1.92 1.78 1.69 1.46 1.95 1.65 1.88 1.70 1.81 2.21 2.31 3.28 3.89 3.80
8 PT . GIGA PUTRA PERKASA S. Saran 18.678 1.32 1.38 1.22 1.19 1.14 1.02 1.01 1.24 1.11 0.84 0.73 0.68 0.65 0.56 0.75 0.63 0.72 0.65 0.69 0.85 0.88 1.25 1.49 1.45
9 PT . PADASA ENAM UTAMA (KABUN) 1 Telangka 67 4.74 4.94 4.38 4.28 4.07 3.65 3.64 4.46 3.99 3.02 2.63 2.44 2.32 2.00 2.67 2.27 2.58 2.33 2.49 3.04 3.16 4.49 5.34 5.21
10 PT . JOHAN SENTOSA PKS BANGKINANG S. Buriang 17.401 1.23 1.28 1.14 1.11 1.06 0.95 0.94 1.16 1.04 0.78 0.68 0.63 0.60 0.52 0.69 0.59 0.67 0.61 0.65 0.79 0.82 1.17 1.39 1.35
11 PT . ARINDO TRI SEJAHTERA S. Tapung Kiri 1,180.020 83.52 87.02 77.23 75.44 71.73 64.36 64.07 78.56 70.23 53.21 46.36 42.92 40.84 35.27 47.10 39.91 45.38 41.07 43.79 53.51 55.70 79.15 94.06 91.72
12 PT . SEWANGI SAWIT SEJAHTERA S. Damiasih 25.007 1.77 1.84 1.64 1.60 1.52 1.36 1.36 1.66 1.49 1.13 0.98 0.91 0.87 0.75 1.00 0.85 0.96 0.87 0.93 1.13 1.18 1.68 1.99 1.94
13 PT . RAMAJAYA PRAMUKTI-RAMA RAMA MILL S. Kuok 24.372 1.73 1.80 1.60 1.56 1.48 1.33 1.32 1.62 1.45 1.10 0.96 0.89 0.84 0.73 0.97 0.82 0.94 0.85 0.90 1.11 1.15 1.63 1.94 1.89
14 PT . RAMAJAYA PRAMUKTI KEBUN RAMA RAMA S. Lembu 12.524 0.89 0.92 0.82 0.80 0.76 0.68 0.68 0.83 0.75 0.56 0.49 0.46 0.43 0.37 0.50 0.42 0.48 0.44 0.46 0.57 0.59 0.84 1.00 0.97
15 PTPN V SEI GARO A. Sungai Sekotok 164.632 11.65 12.14 10.77 10.52 10.01 8.98 8.94 10.96 9.80 7.42 6.47 5.99 5.70 4.92 6.57 5.57 6.33 5.73 6.11 7.47 7.77 11.04 13.12 12.80
16 PT BUMI MENTARI KARYA S. Sekotok 181.166 12.82 13.36 11.86 11.58 11.01 9.88 9.84 12.06 10.78 8.17 7.12 6.59 6.27 5.42 7.23 6.13 6.97 6.30 6.72 8.22 8.55 12.15 14.44 14.08
KETERSEDIAAN AIR LOKASI PENGAMBILAN
(MUSIM BASAH)
Debit (m3/dt)
BULAN
No Node Lokasi Pengambilan Catchment Area (Km2)
JANUARI FEBRUARI MARET APRIL MEI JUNI JULI AGUSTUS SEPTEMBER OKTOBER NOVEMBER DESEMBER
1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2
1 PTPN V Tandun 1 S. Tapung 45.018 4.11 3.68 3.44 3.61 3.66 2.75 3.45 3.84 3.57 2.99 2.82 2.80 3.02 2.73 3.63 2.34 2.47 2.89 2.36 2.34 2.95 3.92 4.35 6.71
PTPN V Tandun 2
2 PTPN V PKO Tandun S. Tapung Kiri 272.938 24.90 22.28 20.87 21.87 22.21 16.66 20.92 23.29 21.63 18.14 17.12 17.00 18.32 16.56 21.99 14.19 14.96 17.54 14.30 14.18 17.86 23.79 26.38 40.67
PTPN V (Talang Danto)
3 PTPN V TRANTAM Anak S. Balai Raja 454.579 41.47 37.11 34.76 36.42 37.00 27.74 34.85 38.79 36.02 30.22 28.51 28.31 30.51 27.58 36.62 23.63 24.91 29.22 23.81 23.62 29.75 39.63 43.93 67.73
4 PT . TIRTA ADIGUNA INDAH Anak S. Giti 5.905 0.54 0.48 0.45 0.47 0.48 0.36 0.45 0.50 0.47 0.39 0.37 0.37 0.40 0.36 0.48 0.31 0.32 0.38 0.31 0.31 0.39 0.51 0.57 0.88
5 PT . FORTIUS AGRO ASIA S. Giti 27.811 2.54 2.27 2.13 2.23 2.26 1.70 2.13 2.37 2.20 1.85 1.74 1.73 1.87 1.69 2.24 1.45 1.52 1.79 1.46 1.44 1.82 2.42 2.69 4.14
6 PT . PADASA ENAM UTAMA (ALIANTAN) Aliantan 48.536 4.43 3.96 3.71 3.89 3.95 2.96 3.72 4.14 3.85 3.23 3.04 3.02 3.26 2.94 3.91 2.52 2.66 3.12 2.54 2.52 3.18 4.23 4.69 7.23
7 PT . PADASA ENAM UTAMA (KABUN) 2 S.Low 48.841 4.46 3.99 3.73 3.91 3.97 2.98 3.74 4.17 3.87 3.25 3.06 3.04 3.28 2.96 3.93 2.54 2.68 3.14 2.56 2.54 3.20 4.26 4.72 7.28
8 PT . GIGA PUTRA PERKASA S. Saran 18.678 1.70 1.52 1.43 1.50 1.52 1.14 1.43 1.59 1.48 1.24 1.17 1.16 1.25 1.13 1.50 0.97 1.02 1.20 0.98 0.97 1.22 1.63 1.81 2.78
9 PT . PADASA ENAM UTAMA (KABUN) 1 Telangka 67.000 6.11 5.47 5.12 5.37 5.45 4.09 5.14 5.72 5.31 4.45 4.20 4.17 4.50 4.06 5.40 3.48 3.67 4.31 3.51 3.48 4.38 5.84 6.48 9.98
10 PT . JOHAN SENTOSA PKS BANGKINANG S. Buriang 17.401 1.59 1.42 1.33 1.39 1.42 1.06 1.33 1.48 1.38 1.16 1.09 1.08 1.17 1.06 1.40 0.90 0.95 1.12 0.91 0.90 1.14 1.52 1.68 2.59
11 PT . ARINDO TRI SEJAHTERA S. Tapung Kiri 1,180.020 107.65 96.33 90.24 94.54 96.04 72.02 90.46 100.70 93.51 78.43 74.02 73.48 79.21 71.59 95.06 61.34 64.67 75.84 61.80 61.30 77.22 102.87 114.05 175.83
12 PT . SEWANGI SAWIT SEJAHTERA S. Damiasih 25.007 2.28 2.04 1.91 2.00 2.04 1.53 1.92 2.13 1.98 1.66 1.57 1.56 1.68 1.52 2.01 1.30 1.37 1.61 1.31 1.30 1.64 2.18 2.42 3.73
13 PT . RAMAJAYA PRAMUKTI-RAMA RAMA MILL S. Kuok 24.372 1.01 0.92 1.35 1.18 0.91 0.69 0.87 0.93 0.73 0.81 0.75 0.50 0.42 0.41 0.49 0.45 0.61 0.66 0.59 0.57 0.62 1.02 1.22 1.15
14 PT . RAMAJAYA PRAMUKTI KEBUN RAMA RAMA S. Lembu 12.524 1.14 1.02 0.96 1.00 1.02 0.76 0.96 1.07 0.99 0.83 0.79 0.78 0.84 0.76 1.01 0.65 0.69 0.80 0.66 0.65 0.82 1.09 1.21 1.87
15 PTPN V SEI GARO A. Sungai Sekotok 164.632 15.02 13.44 12.59 13.19 13.40 10.05 12.62 14.05 13.05 10.94 10.33 10.25 11.05 9.99 13.26 8.56 9.02 10.58 8.62 8.55 10.77 14.35 15.91 24.53
16 PT BUMI MENTARI KARYA S. Sekotok 181.166 16.53 14.79 13.85 14.51 14.74 11.06 13.89 15.46 14.36 12.04 11.36 11.28 12.16 10.99 14.59 9.42 9.93 11.64 9.49 9.41 11.86 15.79 17.51 26.99
NERACA AIR
NERACA AIR
(MUSIM KERING)
Neraca Air PTPN V Tandun 1
0,003
0,002
Ketersediaan Air
Kebutuhan Air
0,001
0,000
1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2
JAN FEB MAR APR MEI JUN JUL AGT SEP OKT NOV DES
NERACA AIR
(MUSIM KERING)
NERACA AIR
(MUSIM KERING)
Status Ketersediaan Air
BULAN
No Node
JAN FEB MAR APR MEI JUN JUL AGT SEP OKT NOV DES
1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2
1 PTPN V Tandun 1 S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
PTPN V Tandun 2
2 PTPN V PKO Tandun S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
PTPN V (Talang Danto)
3 PTPN V TRANTAM S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
4 PT . TIRTA ADIGUNA INDAH S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
5 PT . FORTIUS AGRO ASIA S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
6 PT . PADASA ENAM UTAMA (ALIANTAN) S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
7 PT . PADASA ENAM UTAMA (KABUN) 2 S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
8 PT . GIGA PUTRA PERKASA S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
9 PT . PADASA ENAM UTAMA (KABUN) 1 S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
10 PT . JOHAN SENTOSA PKS BANGKINANG S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
11 PT . ARINDO TRI SEJAHTERA S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
12 PT . SEWANGI SAWIT SEJAHTERA S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
13 PT . RAMAJAYA PRAMUKTI-RAMA RAMA MILL S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
14 PT . RAMAJAYA PRAMUKTI KEBUN RAMA RAMA S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
15 PTPN V SEI GARO S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
16 PT BUMI MENTARI KARYA S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
NERACA AIR
(MUSIM NORMAL)
Neraca Air PTPN V Tandun 1
0,004
0,003
Ketersediaan Air
0,002 Kebutuhan Air
0,001
0,000
1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2
JAN FEB MAR APR MEI JUN JUL AGT SEP OKT NOV DES
NERACA AIR
(MUSIM NORMAL)
NERACA AIR
(MUSIM NORMAL)
Status Ketersediaan Air
BULAN
No Node
JAN FEB MAR APR MEI JUN JUL AGT SEP OKT NOV DES
1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2
1 PTPN V Tandun 1 S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
PTPN V Tandun 2
2 PTPN V PKO Tandun S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
PTPN V (Talang Danto)
3 PTPN V TRANTAM S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
4 PT . TIRTA ADIGUNA INDAH S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
5 PT . FORTIUS AGRO ASIA S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
6 PT . PADASA ENAM UTAMA (ALIANTAN) S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
7 PT . PADASA ENAM UTAMA (KABUN) 2 S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
8 PT . GIGA PUTRA PERKASA S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
9 PT . PADASA ENAM UTAMA (KABUN) 1 S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
10 PT . JOHAN SENTOSA PKS BANGKINANG S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
11 PT . ARINDO TRI SEJAHTERA S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
12 PT . SEWANGI SAWIT SEJAHTERA S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
13 PT . RAMAJAYA PRAMUKTI-RAMA RAMA MILL S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
14 PT . RAMAJAYA PRAMUKTI KEBUN RAMA RAMA S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
15 PTPN V SEI GARO S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
16 PT BUMI MENTARI KARYA S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
NERACA AIR
(MUSIM BASAH)
0,007
0,006
0,005
Ketersediaan Air
0,004 Kebutuhan Air
0,003
0,002
0,001
0,000
1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2
JAN FEB MAR APR MEI JUN JUL AGT SEP OKT NOV DES
NERACA AIR
(MUSIM BASAH)
NERACA AIR
(MUSIM BASAH)
Status Ketersediaan Air
BULAN
No Node
JAN FEB MAR APR MEI JUN JUL AGT SEP OKT NOV DES
1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2
1 PTPN V Tandun 1 S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
PTPN V Tandun 2
2 PTPN V PKO Tandun S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
PTPN V (Talang Danto)
3 PTPN V TRANTAM S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
4 PT . TIRTA ADIGUNA INDAH S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
5 PT . FORTIUS AGRO ASIA S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
6 PT . PADASA ENAM UTAMA (ALIANTAN) S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
7 PT . PADASA ENAM UTAMA (KABUN) 2 S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
8 PT . GIGA PUTRA PERKASA S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
9 PT . PADASA ENAM UTAMA (KABUN) 1 S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
10 PT . JOHAN SENTOSA PKS BANGKINANG S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
11 PT . ARINDO TRI SEJAHTERA S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
12 PT . SEWANGI SAWIT SEJAHTERA S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
13 PT . RAMAJAYA PRAMUKTI-RAMA RAMA MILL S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
14 PT . RAMAJAYA PRAMUKTI KEBUN RAMA RAMA S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
15 PTPN V SEI GARO S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
16 PT BUMI MENTARI KARYA S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S
PRAKIRAAN SIFAT HUJAN
ALOKASI AIR
Berdasarkan hasil perkiraan sifat musim hujan, sifat musim hujan di wilayah DAS Tapung Kiri
termasuk dalam kategori Bawah Normal, artinya prakiraan musim hujan di wilayah DAS Tapung
Kiri merupakan musim kering sehingga analisa yang digunakan merupakan analisa alokasi air pada
musim kering
Penutup
KESIMPULAN SARAN
• Lokasi pengguna air umumnya berada di anak sungai • Perlu dilakukan kalibrasi rutin pada alat Automatic
Tapung kiri sehingga luas catchment area sumber Water Level Recorder (AWLR) karena kondisi
pengambilan air < 100 km2. permukaan sungai bersifat dinamis (berubah-
• Neraca air pada musim kering menunjukkan
ubah). Hal ini dilakukan agar hasil pengukuran
ketersediaan air sungai pada lokasi pengambilan air
mampu mencukupi kebutuhan pengguna air (surplus). tinggi muka air lebih akurat
• Neraca air pada musim normal menunjukkan • Meskipun tidak perlu dilakukan alokasi air, pada
ketersediaan air sungai pada lokasi pengambilan air saat pelaksanaan nantinya pengelola sungai perlu
mampu mencukupi kebutuhan pengguna air (surplus). mengatur manajemen pelaksanaan dan perlu ada
• Neraca air pada musim basah menunjukkan air sungai evaluasi menyeluruh pada perencanaan dan
pada lokasi pengambilan air mampu mencukupi pelaksanaan alokasi air
kebutuhan pengguna air (surplus).
• Tidak perlu dilakukan alokasi air karena neraca air pada
setiap skenario menunjukkan hasil surplus.
• Berdasarkan prakiraan sifat hujan, skenario alokasi air
yang digunakan adalah skenario musim kering.
DAFTAR PUSTAKA
Asdak, C. (2010). . Hidrologi dan Pengelolaan Daerah Aliran Air Sungai. Yogyakarta: PUPR, K. (2017). MOdul Rencana Alokasi Air Tahunan Pelatihan Alokasi Air.
Gadjah Mada University Press Yogyakarta. Sandhyavitri, A., Sutikno, S., & Muhammad, I. (2015). Analisis Pengaruh Perubahan Tata
Chairani, R. (2019). ANALISIS KETERSEDIAAN AIR DENGAN METODE F. J. MOCK Guna Lahan Terhadap Ketersediaan Air. Jurnal Teknik Sipil, 146-157.
PADA DAERAH ALIRAN SUNGAI BABURA. Sari, I. K., Limantara, L. M., & Priyantoro, D. (2012). ANALISA KETERSEDIAAN DAN
Fibriana, R., Ginting, Y. S., Ferdiansyah , E., & Mubarak, S. (2018). Analisis Besar atau Laju KEBUTUHAN AIR PADA DAS SAMPEAN . JUrnal Pengairan UB.
Evapotranspirasi pada Daerah Terbuka. Agrotekma, 130-137. Sholihah, R., Dasanto, B. D., & Hendarti. (2017). Perencanaan Alokasi Air Pada Sebagian
Habrio, I., Suprayogi, I., & Fauzi, M. (2020). Analisis Kondisi Hidrologi DAS Siak Bagian DAS Cisadane di Wilayah Kabupaten dan Kota Bogor. Jurnal Teknik Hidraulik, 195-210.
Hulu Berdasarkan Peta Tata Guna Lahan Tahun 2014 Menggunakan Model Flow Sosrodarsono, S., & Takeda, K. (2003). Hidrologi Untuk Pengairan. Jakarta: Pradnya
Resistance. Jurnal Teknik, 22-26. Paramita.
Harto, S. (1993). Analisis Hidrologi. Jakarta: PT. Gramedia Pustaka Utama. Syauqi, F., Sutikno, S., & Sandhyavitri, A. (2016). Model Hidrologi Untuk Analisis
Joleha, Suprayogi, I., Ermiyati, Nurdin, & Gussyafri. (2019). Analisis Prediksi Keseimbangan Ketersediaan Air di Daerah Aliran Sungai (DAS) Tapung Kiri Menggunakan Data Satelit.
Air Pada Bendung Batang Samo Untuk Pengembangan Sektor Perikanan Di Kabupaten Jurnal Online Mahasiswa (JOM), 1-12.
Rokan Hulu. ACE Conference. Taufik, I., Purwanto, M. Y., Pramudya , B., & Saptomo, S. K. (2020). Alokasi Air dan
Lashari, Kusumawardani, R., & Prakasa, f. (2017). Analisa Distribusi Curah Hujan di Area Pengembangan Prasarana Penyediaan Air Baku di DAS CIliman. Jurnal Ilmu Lingkungan,
Merapi Menggunakan Metode Aritmatika Dan Poligon. Jurnal Tekin Sipil & Perencanaan, 171-184.
39-48. Triatmodjo, B. (2008). Hidrologi Terapan. Yogyakarta: Beta Offset.
M, K., Suprayogi, I., & Sujatmoko, B. (2015). Kinerja Sud DAS SIak Bagian Hulu Dalam Wang, Z., Yang, J., Deng, X., & Lan, X. (2015). Optimal water resources allocation under
Pengelolaan DAS Siak. Jurnal Online Mahasisa (JOM), 1-13. the constraint of land use in the heihe river basin of China. Sustainability, 1558-1575.
Mizanuddin, S., & Efrida, R. (2018). Evaluasi Ketersediaan Air DAS Deli Terhadap
Kebutuhan Air (Water BalancedI. Jurnal Rekayasa Sipil (JRS-Unand), 121.
Nasional, B. S. (2002). Penyusunan Neraca Sumber Daya Bagian 1 : Sumber Daya Air
Spasial SNI 19-6758, 1-2002. Jakarta: Badan Standarisasi Nasional.
Nurkholis, A., Widyaningsih, Y., Rahma, A. D., Suci, A., Abdillah, A., Wangge, G. A., . . .
Maretya, D. A. (2016). Analisis Neraca Air DAS Sembung, Kabupaten Sleman, DIY
(Ketersediaan Air, Kebutuhan Air, dan Kekritisan Air).
PUPR, K. (1996). Modul Proyeksi Kebutuhan Air dan Identifikasi Pola Fluktuasi Pemakaian
Air. Jakarta: Kementrian PUPR.
PUPR, K. (2013). Pengelolaan Sumber Daya Air Wilayah Sungai SIak.
PUPR, K. (2013). Standar Perencanaan Irigasi KP-02.
PUPR, K. (2017). Modul Perhitungan Hidrologi Pelatihan Perencanaan Bendungan Tingkat
Dasar.
TERIMA KASIH