Anda di halaman 1dari 19

Demam & Ruam

Pendahuluan
 Merupakan gejala yang sering
dikeluhkan oleh orang tua pasien
Morbili Roseola

 Derajat beratnya penyakit bervariasi :


 self limiting disease -- life-
threatening
Scarlett fever Meningococcemia
 Apabila salah dugaan pada awal
pemeriksaan bisa berakibat fatal:
- pasien dan komunitas

HFMD (Flu Singapore) Kawasaki Disease


Etiologi
Penyakit infeksi :
 Virus:  Mycoplasma
Classic viral exanthema:  Rickettsia :
Measles, Rubella, Varicella
Zoster Virus (VZV)
Parvovirus, Roseola (HHV 6 dan Bukan Penyakit infeksi :
HHV 7)  Alergi : Makanan, obat, toxin, “serum
Virus lain: HSV, EBV, HBV, Enterovirus, sickness”
Dengue

 Bacteria:
 Belum jelas penyebab: Kawasaki disease
Scarlet fever, Meningococcemia, typhoid
Staphylococcal infection (sepsis, toxic
shock syndrome)
Diagnosis Banding Demam & Ruam
Viruses Bacteria Other

Maculo/papular Measles, rubella, GABHS Rickettsia


HHV-6, Dengue (scarlet fever)
EBV, HBV, HIV, Salmonella, Lyme,
enterovirus Mycoplasma
pneumoniae
Vesicular, bullous VZV, HSV, Echovirus Impetigo (GAS)
Coxsackievirus A, B
(HFMD)

Petechial Hemorrhagic fever, Sepsis (N.men, Rickettsia


CMV, EBV, VZV S.pneu,Hib)
enterovirus Rat bite fever

Diffuse Dengue GABHS C. albicans


erythroderma (scarlet fever)
TSS
Morbili (Measles/Rubeola)
Gambaran klinis
Masa inkubasi:: 10-12 hari
Tiga stadium : prodromal – erupsi - konvalesens
 Stadium Prodromal: 3-5 hari
3 C (coryza, conjunctivitis , cough), Fever, Koplick’s spots
Hubungan timbulnya ruam dengan demam  sewaktu
demam tinggi
 Stadium erupsi  Ruam khas:
- Ruam makulo-papular eritrematosus
- bersifat konfluens-menyeluruh
- Mulai dari belakang telinga (kepala)  badan dan lengan
atas  tungkai bawah selama 3 hari seluruh tubuh
Morbili
Komplikasi:
 Otitis media akut (10-15%)
 Pneumonia interstitialis (50-75% dg kelainan radiologis)
 Mokarditis and perikarditis
 Encefalitis (1/1000 kasus) 7-10 hari setelah timbul ruam
(1/3 meninggal, 1/3 cacat, 1/3 sembuh sempurna)
 Subacute sclerosis panencephalitis (SSPE)
(0.2-2 /100’000 infeksi virus morbili, rata-ratainkubasi 7
thn)
CFR hampir 100% setelah 6 – 9 bulan
Roseola (Exanthema Subitum)
 Bayi dan anak 6-36 bulan GEJALA
(umumnya 6-24 bulan)  Demam tinggi dengan suhu >39°C selama 3–5
hari
 Viral  HHV (Human Herpes
 Batuk
Virus)-6 dan HHV-7
 Pilek
 Menular melalui droplet
 Sakit tenggorokan
 Masa inkubasi: 1-2 minggu  Nafsu makan menurun
 Kelenjar getah bening di leher membesar
 Diare
 Kelopak mata membengkak
 Muncul ruam pada kulit (eksantema subitum)
setelah demam mereda
Roseola (Exanthema Subitum)
 Ruam : truncal  lengan dan
leher  bias sampai kepala
 Tidak gatal
 Self limiting
Scarlet fever - Scarlatina

Gambaran klinis

Ruam - khas
 Onset akut mendadak
 Eritroderma difus (red sandpaper)
 Demam tinggi
 Nyeri tenggorokan
 Ruam timbul dalam waktu < 2 hari
setelah onset gejala awal
 Kadang-kadang nyeri perut
 Faringitis, umumnya berat  Ruam konfluens sekitar dagu dan dahi,
 Pembesaran kelenjar getah bening circumoral palor (pucat sekitar
mulut)
 Muncul juga di telapak tangan dan kaki
Scarlet fever - Scarlatina

 Pada lidah ada selaput tebal warna


putin,
(white strawberry tongue)
 Setelah beberapa hari selaput
mengelupas, tinggal tonjolan papila
(red strawberry tongue)
 Pintpoint petechiae in the flexures
produce a linear purpuric pattern
(pathognomonic) = Pastia’s line
 Setelah 1 minggu ruam mengalami
deskuamasi di lengan dan kaki
Meningococcemia
 Etiologi : Neisseria meningitidis
(meningokokus)

 Manifestasi klinis :

 Demam akut, mendadak tinggi

 Manifestasi perdarahan : petekie, purpura (fulminan)

 Cepat progresif menjadi berat 


meningitis, sepsis, syok septik
Varicella /chickenpox

Gambaran klinis
 Prodromal:1-2 hari,demam ringan
 Perkembangan dari papula eritromatosus
 Vesikel  Pustula  Krusta
 Penyebaran ruam dari badan ke muka
 leher dan axtremitas
 Pruritus +++
 Selaput lendir mukosa dapat terkena
 Spesifik: pada satu waktu tertentu
terdapat berbagai macam ruam
Varicella /chickenpox

Komplikasi
 Pneumonia (Jarang pada anak,  Superinfections
mortalitas tinggi pada pasien dengan - locally with S. aureus or GABHS :
cellulitis
immunocompromised)
- systemic with GABHS :
 Cerebellar ataxia (1/4000 in <15 y) sepsis, necrotizing fasciitis,
(7-10 hari setelah timbul, prognosis Streptococcal Toxic Shock Syndrome
baik)  Reye syndrome
vomitus persisten, penurunan
 Transvere myelitis, Guillain-Barre kesadaran, liver failure.
sy. Associated with salicylate-containing
products
 Hemorrhagic varicella :
Avoid aspirin in varicella !!!
trombositopenia
Hand-foot-mouth Disease
 Etiologi :
- coxackie virus type 16 (A 16) >>
- enterovirus 71 ensefalitis
- lain-lain: A5, A7, A9, A10, B2, B5

 Demam, nyeri tenggorok, salivasi

 Self-limiting, terapi simptomatik


KAWASAKI disease
Diagnosis: fever lasting more than 5 days, plus 4
 First described in 1967 of the following 5 criteria (other illnesses with
similar clinical signs must be excluded):
 Incidence: 67 cases /100’000 in Japan 1.Polymorphous rash
5.6 cases/100’000 in the USA 2.Bilateral conjunctival injection
3.One or more of the following mucous
 85% in children < 5 years (peak 18-24 membrane changes:
- Diffuse injection of oral and pharyngeal mucosa
mo) - Erythema or fissuring of the lips
- Strawberry tongue
-- Rarely occurs in adolescent, adults or 4. Acute, nonpurulent cervical lymphadenopathy
children < 6 mo (one lymph node must be >1.5 cm)
5. One or more of the following extremity changes:
 M/F ratio 1.4:1 - Erythema of palms and/or soles
 Etiology: UKNOWN - Indurative edema of hands and/or feet
- Membranous desquamation of the fingertips
 Pathophysiology: « Superantigen theory
» causing an intense vasculitis
KAWASAKI disease

Indurative
Erythema of edema of
palms and/ or hands and/or
soles feet

Membranous desquamation of the fingertips

Polymorphous rash
Bilateral conjunctival Erythema or fissuring of
injection the lips

nonpurulent cervical
Strawberry tongue
lymphadenopathy
Tatalaksana KD
 Aspirin
- anti-inflamasi (dosis tinggi)
Dosis 80-100 mg/kg/hari dalam4 dosis (fase akut) dikombinasi dengan IVIG. Durasi pemberian aspirin bervariasi.
Sebagian institusi menurunkan dosis aspirin jika pasien tidak demam selama 48-72 jam. Institusi lain melanjutkan
aspirin dosis tinggi sampai hari sakit ke-14 dan ≥48-72 jam setelah demam turun.
- anti-platelet (dosis rendah) Saat aspirin dosis tinggi dihentikan
Dosis 3-5 mg/kg/ hari dan diberikan sampai pasien tidak me- nunjukkan tanda perubahan arteri koroner pada minggu
ke-6 sampai ke-8 setelah awitan penyakit. Jika pasien ditemukan memiliki abnormalitas koroner, maka aspirin
diteruskan sampai waktu yang tidak ditentukan.
 IVIG
Peran IVIG dengan dosis 2 g/kg dalam infus tunggal bersamaan dengan aspirin. Jika mungkin, IVIG paling baik
diberikan dalam 7 hari pertama.
 Kortikosteroid
Meskipun kortikosteroid berperan dalam vaksulitis lain, penggunaan pada KD masih meragukan. Saat ini, pemberian
steroid dibatasi untuk anak yang masih mengalami demam dan inflamasi akut setelah pemberian ≥2 infus IVIG.
Regimen yang digunakan adalah metilprednisolon intravena 30 mg/kg selama 2-3 jam, diberikan satu kali sehari
selama 1-3 hari.

Anda mungkin juga menyukai