Modul Pembelajaran Pemikiran Sains

Keusahawanan (PeSaK) untuk Pelajar Sains

Sekolah Rendah:

Pengawetan Makanan

1. Suriati bt A. Rashid (P105731)

2. Norsheda bt. Ahmad (P105727)
3. Normala Rohaiza bt Hassan (P105726)
 Fakulti Pendidikan
Universiti Kebangsaan Malaysia

[Modul ini diadaptasi dan diubahsuai daripada

“Entrepreneurial Science Thinking (EnSciT) Learning
Module for Secondary Science Students” oleh Profesor
Dr. Lilia Bt Halim et. Al.]
 Latar belakang

Modul ini mengandungi model pembelajaran untuk

membangunkan Kemahiran Proses Sains dan Pemikiran Reka
Bentuk Keusahawanan (PeSAK) dalam pembelajaran sains
sekolah rendah.
Modul ini mengandungi LIMA langkah PeSAK dengan aktiviti yang
spesifik untuk membimbing pelajar menlaksanakan PeSAK
berdasarkan pengetahuan kandungan sains. Aktiviti ini boleh
dilakukan secara individu atau berkumpulan.
Modul PeSAK ini merupakan model general dan boleh
yang
diaplikasikan dalam apa sahaja konsep sains.
Walaubagaimanapun, modul sepesifik kepada penjimatan
ini tenaga dalam bangunan.

3
 Pengenalan

PeSaK merujuk kepada Pemikiran Sains Keusahawanan.

Konsep ini menggabungkan Kemahiran Proses Sains dan Pemikiran

RekaBentuk Keusahawanan.

Tujuan memupuk kemahiran PeSaK di kalangan pelajar Sains di

Malaysia adalah untuk menggalakkan budaya mengaplikasikan
pengetahuan saintifik dalam kehidupan seharian dengan cara yang
kreatif dan inovatif dengan berlandaskan pemikiran keusahawanan.

4
 Langkah-langkah melaksanakan modul Pesak

Lngkah 1
Mengambil inisiatif untuk membuat
pemerhatian secara terancang, bertujuan
L angkah 2
Dan berterusan.
Cari keunikan atau kelainan fenomena
Yang diperhatikan dari segi idea baru,
Sistem, produk, model, teknologi atau
rekabentuk
Langkah 3
Pilih beberapa idea yang difikirkan
mampu menghasilkan kejayaan
untuk inovasi dan buat penilaian
idea tersebut
Langkah 4
Penambahbaikan idea secara berfokus
Langkah 5 (design and
redesign).
Menghasilkan tambah nilai ke atas produk
Yang dihasilkan

5
 OBJEKTIF
MODUL

1. Menjadi kreatif dan inovatif dalam mengaplikasikan konsep Sains

dalam kehidupan seharian.

2. Memupuk budaya pemikiran rekabentuk di dalam kehidupan

seharian berpandukan konsep dan ilmu Sains.

3. Melatih kemahiran berfikir dalam mencari keunikan fenomena

yang diperhatikan.

Mempelajari cara-cara untuk memilih idea yang mungkin akan

4.
berjaya dari segi kreativiti dan inovasi.

5. Mereka cipta nilai tambah terhadap idea yang dikemukakan

Menghargai bagaimana teknologi penciptaan produk baharu

5. menyumbang kepada peningkatan ekonomi.
 PROSIDUR PENGGUNAAN MODUL

 Modul ini mempunyai 5 sesi aktiviti. Setiap sesi berkait dengan 5

langkah PESAK.
 Dalam melaksanakan aktiviti, modul ini boleh digunakan sebagai:

• Lembaran kerja untuk aktiviti

1.

• Lembaran kerja untuk aktiviti

2.

• Tugasan individu atau kumpulan

3.

• Mengaplikasikan strategi pengajaran yang sesuai

4.
 Modul Pengawetan Makanan

Nama Kumpulan:

Ahli Kumpulan:

1.
2.
3.
4.
5.

8
Sebelum menjalankan LIMA
langkah PeSaK,
jawab soalan berikut
dahulu.

9
Meneroka pengetahuan anda
Jawab semua soalan.
Bulatkan jawapan anda

1. Rajah menunjukkan sejenis makanan.

Apakah ciri-ciri yang betul apabila makanan

di atas telah rosak?
A. Layu
B. Layu, daun kekuningan
C. Berbintik hitam
D. Layu, daun kemerahan

10
2. Mengapakah ikan yang dikeringkan boleh disimpan lebih lama?
A. Tekstur ikan telah berubah
B. Mikroorganisma telah mati
C. Kandungan nutrient berkurang
D. Tiada air untuk pertumbuhan mikroorganisma
 Meneroka pengetahuan anda
3. Apakah sumber tenaga utama Bumi?
a. Air
b. Kayu
c. Matahari
d. Petroleum

4. Apakah kenderaan pengangkutan darat yang digunakan oleh negara maju

sekarang
a. Kereta
b. Motosikal
c. Kereta api laju

5. Antara yang berikut,yang manakah bukan ciri kenderaan penumpang ma s

hadapan a

a. Menggunakan bahan api fosil

b. Menggunakan sumber tenaga yang boleh dikitar semula

12
 Maneroka pengetahuan anda

6. Yang manakah sumber tenaga yang paling mudah digunakan

a. Air
b. Matahari
c. Angin
d. Biojisim

7. Apakah ciri kenderaan yang jimat tenaga

a. Ringan
b. Berat

13
 Meneroka pengetahuan anda

8. Apakah kepentingan mencipta kenderaan awam yang mesra alam

a. Meningkatkan pemanasan global
b. Menjadikan kenderaan sejuk
c. Mengurangkan pencemaran alam.

9. Apakah kesan penggunaan kenderaan yang tidak cekap tenaga .

a. Meningkatkan indeks bangunan hijau (GBI)
b. Menjadikan bangunan lebih kondusif
c. Kos penyenggaraan yang kurang terhadap bangunan
d. Mengurangkan kadar pencemaran alam sekitar

14
 Meneroka pengetahuan anda
10. Apakah yang harus dilakukan agar kenderaan mesra alam digunakan di
bandar
I. Pemilihan bahan binaan yang sesuai
II. Mempelbagaikan sumber tenaga dalam bangunan
III. pemilihan reka bentuk bangunan hijau dalam pembinaan.

a. I, II dan III
b. I dan II
c. I dan III
d. I sahaja

Tahniah!!!
Anda telah menjawab semua soalan.
Kira skor anda. SKOR

15
 MAKNA SKOR ANDA

Sebelum anda memulakan aktiviti

dalam modul ini, baca buku, layari
Internet dan bahan bacaan lain untuk
meningkatkan pengetahuan anda.

6–9
Anda boleh mencuba modul ini
tetapi anda memerlukan bantuan
rakan.

10
Anda boleh melaksanakan modul ini
dengan mudah.
16
 500,000 Tahun sebelum Masihi
Memasak makanan menggunakan
api merupakan kaedah pengawetan
terawal dalam tamadun manusia.
1400 Tahun Masihi
Manusia melumurkan garam pada
makanan bagi mengatasi
pembaziran dan kekurangan
makanan.
Sekarang
Kini, penggunaan bahan pengawet
kimia membolehkan makanan tahan
untuk jangka masa yang lebih lama.
Perkembangan pengawetan
12,000 Tahun sebelum Masihi
Masyarakat Arab kuno
mengeringkan dan menyimpan
makanan sebagai persediaan
sekiranya banjir berlaku
Tahun 1862
Louis Pasteur menemui kaedah
menghapuskan bakteria secara
pemanasan dan penyejukan cecair
Konsep sains :
makanan
17
KONSEP PENGAWETAN MAKANAN
Kaedah Pengawetan makanan
 Pengeringan
Pengeringan ialah proses
yang melibatkan
penyingkiran air daripada
makanan.
Biasanya pengeringan
dilakukan dibawah cahaya
matahari
Contoh makanan yang diawet
dengan cara ini ialah ikan,
sotong, asam gelugor

Ikan Asam gelugor

Kaedah pengeringan dengan cara menjemur

di bawah cahaya matahari
Cara pengeringan makanan

Memanaskan dalam oven Memanaskan makanan di atas

api
 Pendinginan
Pendinginan ialah proses
menyimpan makanan pada
suhu rendah (0°C — 18°C).
Contoh makanan yang diawet
menggunakan kaedah ini
ialah sayuran dan buah
buahan

Kaedah Pendinginan
 Pembungkusan Vakum
Dalam pembungkusan
vakum, makanan disimpan
dalam persekitaran yang
vakum, iaitu biasanya di
dalam beg atau botol
kedap udara.

Buah-buahan yang diawet dengan cara

pembungkusan vakum
Pembungkusan Vakum

Makanan yang diawet dengan cara

pembungkusan vakum
 Penjerukan
Penjerukan dilakukan
dengan merendam
makanan di dalam
garam atau larutan gula
tepu.
Contoh: buah-buahan

Buah-buahan yang diawet dengan

kaedah penjerukan
 Penjerukan
Contoh: sayur-sayuran.

Sayur-sayuran yang diawet dengan

kaedah penjerukan
 Penyejukbekuan
Penyejukbekuan ialah
proses menyejukkan
makanan pada suhu
yang sangat rendah
( bawah 0 °C )
sehingga makanan
membeku.
Contoh makanan yang
diawet dengan cara ini
ialah daging dan ayam

Contoh makanan yang diawet dengan menggunakan

kaedah penyejukbekuan
Pengetinan /
Pembotolan
Proses memasukkan
makanan / minuman ke
dalam tin atau botol
agar tidak terdedah
kepada elemen
pembiakan bakteria
Bakteria tidak dapat
tumbuh dalam keadaan
tanpa udara

Contoh makanan yang diawet dengan menggunakan

kaedah pengetinan/ pembotolan
 Pempasteuran
Pempasteuran ialah
proses pemanasan susu
pada suhu 63 °C
selama 30 minit atau
pemanasan poda suhu
72 °C selama 15 saat,
diikuti oleh
pendinginan pada suhu
bawah 0 °C

Kaedah Pempasteuran
Pengasinan
Makanan boleh diawet
dengan menyapu
garam yang banyak
pada makanan. Ini
dipanggil pengasinan.
Contoh:- ikan

Ikan diawet dengan menggunakan kaedah

pengasinan
Pengasinan
Makanan boleh diawet
dengan menambahkan
garam yang banyak
pada makanan. Ini
dipanggil pengasinan.
Contoh:- telur

Telur diawet dengan menggunakan kaedah

pengasinan
 Penyalaian
Penyalaian ialah
proses dimana
makanan disalai di atas
api.
Makanan yang sesuai
diawet dengan kaedah
ini ialah daging, ikan
dan ayam

Kaedah Pengasapan
Pelilinan
Pelilinan ialah proses
menyapu lapisan nipis
lilin ke atas makanan.
Lilin sesuai digunakan
untuk pengawetan
buah-buahan dan
sayur- sayuran.

Kaedah Pelilinan
Cari maklumat lebih lanjut berkaitan pengawetan makanan
masa kini

Murid diminta mencari

maklumat lebih lanjut
berkaitan kenderaan masa
hadapan dari internet, buku,
pusat sumber dan sebagainya.

20
 Situas
i:
Projek Pengawetan Makanan

Berikut adalah situasi untuk membangunkan 5 langkah

PESAK:
 Latar belakang

pengangkutan masa hadapan yang

dapat menyelesaikanmasalah pergerakan
penduduk disamping selamat kepada
alam sekitar
Langkah 1

Mengambil inisiatif untuk

membuat
pemerhatian secara
terancang, bertujuan
Dan berterusan.

37
 Langkah 1 mengandungi 2 tugasan:
 Tugasan 1: Ambil perhatian
 Tugasan 2: Berhenti dan perhati

TUGASAN 1:Anda dan ahli kumpulan diminta untuk

memerhati tentang ciri makanan yang telah
rosak. Penerokaan menerusi ICT adalah digalakkan

38
 Lihat dan perhatikan
Tugasan 1
Contoh makanan disekeliling anda. Adakah
Ambil perhatian
makanan itu telah rosak?

Makanan Mudah Pelbagai jenis

merupakan rosa makanan
sumber tenaga k

39
Berdasarkan pengetahuan sedia ada dan pemerhatian anda, dapatkan
maklumat berkaitan ciri makanan yang telah rosak. Lengkapkan peta buih di
bawah.

Ciri makanan
yang telah
rosak

40
 Senaraikan makanan yang telah diperhatikan. Kenalpasti kaedah
pengawetan yang sesuai.

Jenis makanan Kaedah Pengawetan Faktor Kebaikan

Anda boleh menambah ruangan dalam jadual

jika perlu.
41
 LANGKAH 2:
Ciri-ciri keunikan dan
kelainan
 Cari keunikan atau kelainan fenomena yang
diperhatikan dari segi idea baru, sistem, produk,
model, teknologi atau
rekabentuk

Langkah 2 mengandungi 2 tugasan:

 Tugasan 1: Mengekstrak maksud
 Tugasan 2: Membuat perkaitan

Dalam langkah ini, anda dan

ahli kumpulan diminta
untuk mencari keunikan
bagi fenomena yang
diperhatikan dalam langkah
1.

3
 Tugasan 1
Mengekstrak maksud

Bagaimana cara
menjadikan makanan
selamat dan tahan
lama?
31
LANGKAH 2 Berdasarkan tugasan 1, kenalpasti
BERHENTI
DAN
kaedah pengawetan makanan
MEMERHAT yang terbaik. Tulis ciri-ciri dalam
I
peta buih di bawah

Kebaikan kaedah
pengawetan
makanan yang
dipilih
 Berdasarkan kaedah pengawetan makanan yang
dipilih, Tuliskan cara bagaimana menghasilkan
makanan itu tahan lebih lama?

Ciri 1:Kenderaan
yang tidak
mengeluarkan asap

Gunakan
sumber
tenaga elektrik
 Tugasan 2
Membuat perkaitan
Senaraikan ciri
kenderaan mudah
bergerak dan mesra alam

Ciri -ciri Cara mudah bergerak Ciri mesra alam

1 Saiz kecil -menggunakan ruang yang - mengurangkan

kecil penggunaan tenaga
- menjimatkan tenaga

3
Ciri -ciri Cara jimat
tenaga
Bentuk/
sumber
tenaga

3
 Langkah 3

Pilih beberapa idea

yang difikirkan
mampu
menghasilkan
kejayaan
untuk inovasi dan
buat penilaian idea
tersebut

3
 Langkah 3 mengandungi satu
tugasan yang dikenali sebagai
Mengumpul
Tugasan 1
Mengumpul

Daripada idea-idea yang telah

anda dan ahli kumpulan anda
kemukakan, pilih satu idea yang
sesuai sebagai satu kenderaan
yang unik yang mempunyai
potensi untuk menggunakan
faktor mesra alam dalam
binaannya

Bentangkan idea pilihan anda

kepada kelas untuk
mendapatkan komen,
pandangan dan cadangan.

4
 Semasa pembentangan idea kenderaan mesra alam bagi kumpulan
anda, rakan kelas anda boleh menggunakan borang markah ini
untuk membuat penilaian.
Kumpulan:
Kriteria Penilaian Rekabentuk Jimat tenaga Keselamatan

Skor 1 2 3 1 2 3 1 2 3

Renda Sederhan Ting Renda Sederhan Tinggi Renda Sederha Tingg

h a gi h a h na i

Keaslian idea
Mudah
diaplikasika
n
Idea yang
realistik
Idea yang
mudah difahami

Idea yang amat

diperlukan
oleh komuniti

Bangunan yang
mampu dibuat

Rekabentuk
bangunan yang
baru mampu
dibeli

4
Langkah
4

Penambahbaikan Idea Secara Berfokus

(Design And Redesign)

52
Langkah 4 adalah penambahbaikan idea yang dilakukan dengan melihat
idea tersebut dari pelbagai sudut pandangan yang berlainan.
Berdasarkan sudut pandangan ini, elemen yang baik untuk
penambahbaikan idea akan muncul.

Langkah 4 mengandungi dua tugasan:

 Tugasan 1: Rekabentuk Dan Rekabentuk Semula
 Tugasan 2: Melukis (Pandangan Hadapan, Atas dan Sisi)

Klik di sini

53
Tugasan 1: Rekabentuk dan Rekabentuk Semula

Berdasarkan keunikan rekabentuk

kenderaan masa hadapan yang
dipilih di langkah 3, anda perlu
berbincang dalam kumpulan untuk
menambah baik kenderaan
tersebut menggunakan teknik
berikut:

Teknik Perkara perlu dibuat

Lukis kenderaan masa hadapan anda.

1. Membentuk:
Rekabentuk Baharu Kenderaan Masa
Hadapan Anda

54
 Teknik Perkara perlu dibuat

Jelaskan bagaimana anda

2. Mengubahsuai:
Memenuhi Keperluan Masyarakat
mengubahsuai kenderaan masa
hadapan anda berdasarkan kepada
keperluan masyarakat.
1.

2.

3.

4.

Lukis reka bentuk kenderaan masa

hadapan anda.

3. Mengukuhkan:
Menambahbaik Rekabentuk Kenderaan
Masa Hadapan

55
 Teknik Perkara perlu dibuat

Senaraikan kemungkinan masalah kenderaan masa

hadapan anda:

4. Adakah terdapat
kemungkinan masalah pada 1. Masyarakat:
kenderaan masa hadapan 2. Nilai :
yang telah anda lakukan yang 3. Sumber:
memerlukan 4. Kos :
penambahbaikan?

Bandingkan kenderaan masa hadapan dengan

kenderaan yang ada sekarang?

5. Bandingkan kenderaan masa Kenderaan masa hadapan vs kenderaan sedia

hadapan dengan kenderaan
yang ada di sekeliling kita. ada 1. 1.

2. 2.

3. 3.

56
Tugasan 1: Rekabentuk dan Rekabentuk semula

Teknik Perkara perlu dibuat

Bagaimana anda dapat membuat

penambahbaikan kenderaan masa
hadapan anda bagi memenuhi
6. Membuat penambahbaikan kenderaan permintaan majoriti masyarakat?
masa hadapan (rekabentuk semula)

7. Fikirkan cara anda menguji kenderaan Senaraikan cara untuk menguji kenderaan
masa hadapan anda? masa hadapan anda.

57
 Teknik Perkara perlu dibuat

8. Impak kenderaan masa hadapan anda a) Senaraikan impak kenderaan masa

kepada masyarakat. hadapan kepada masyarakat

i) Kebaikan

ii) Kelemahan/ keburukan

b) Mengapa masyarakat perlu

membeli kenderaan masa
hadapan anda?

58
Tugasan 2
Melukis Berdasarkan aktiviti di
Tugasan 1, lukis kenderaan
masa hadapan anda.

Pandangan hadapan

59
Tugasan 2
Melukis Berdasarkan aktiviti di
Tugasan 1, lukis kenderaan
masa hadapan anda.

Pandangan atas

60
Tugasan 2
Melukis Berdasarkan aktiviti di
Tugasan 1, lukis kenderaan
masa hadapan anda.

Pandangan sisi

61
Langkah
5

Menghasilkan Nilai Tambah

Ke Atas Produk Yang Dihasilkan

62
 Langkah 5 mengandungi dua tugasan:
Tugasan 1: Menjalankan Tinjauan
Tugasan 2: Analisis Maklumat

63
Tugasan 1: Menjalankan Tinjauan

Jalankan temubual
berdasarkan jadual di bawah.
Cari sekurang-kurangnya 5
orang jiran anda.

Soalan Respon

1. Bagaimana anda menerangkan produk saya?

2.Pada pendapat anda, adakah reka bentuk

kenderaan masa hadapan ini dapat dijual?
mengapa?

3. Bagaimana produk ini mampu meningkatkan

hidup anda?

4. Berapakah harga yang mampu anda tawarkan

untuk rekabentuk kenderaan masa hadapan ini?

64
 Responden 1 :

Soalan Respon

1. Bagaimana anda menerangkan

produk saya?

2.Pada pendapat anda, adakah

reka bentuk kenderaan masa
hadapan ini dapat dijual?mengapa?

3. Bagaimana produk ini mampu

meningkatkan hidup anda?

4. Berapakah harga yang mampu

anda tawarkan untuk rekabentuk
kenderaan masa hadapan ini?

65
Tugasan 2: Analisis Maklumat

Buat analisis maklumat yang

ada peroleh melalui temubual.
Jawab soalan berikut.

Soalan Dapatan

1. Apakah pendapat responden 1.

tentang rekabentuk kenderaan
masa hadapan saya? 2.

3.

4.

5.

66
Tugasan 2: Analisis Maklumat

Soalan Dapatan

2. Adakah responden berpendapat Bolehkah kenderaan masa hadapan saya

bahawa masyarakat akan membeli dijual?
kenderaan masa hadapan saya?
Ya Tidak

Mengapa ? Berikan sebab.

67
Tugasan 2: Analisis Maklumat

Soalan Dapatan

3. Adakah responden berpendapat Bolehkah kenderaan masa hadapan

bahawa kenderaan masa hadapan anda mampu meningkatkan kehidupan
mampu meningkatkan kualiti masyarakat?
hidup masyarakat?
Ya Tidak

Mengapa ? Berikan sebab.

68
Tugasan 2: Analisis Maklumat

Soalan Dapatan

4. Berapakah harga yang mampu Berapakah harga terbaik yang dapat

dibayar oleh masyarakat? anda tawarkan?

Harga

Mengapa ? Berikan sebab.

69
 Daripada pembelajaran ini, saya rasa…

1. Saya mahu jadi saintis?

Mengapa ?

2. Saintis sepatutya mencipta

sesuatu yang berguna untuk
masyarakat?Mengapa?

3. Saya mahu menjadi saintis

dan pada masa yang sama
sebagai usahawan?
Mengapa?

4. Ilmu sains penting untuk

mencipta sesuatu yang
berguna kepada
masyarakat?Mengapa?

70
Tahniah kerana
telah berjaya
melengkapkan
modul ini.
Terima kasih
atas perhatian
anda !

71