UNIT 3: ASAS FALSAFAH DALAM PEMBENTUKAN

FALSAFAH PENDIDIKAN KEBANGSAAN

TUGASAN: Merujuk kepada Falsafah Pendidikan Kebangsaan (FPK), Huraikan
bagaimanakah falsafah pendidikan barat dan falsafah pendidikan Islam memberikan
pengaruh yang besar terhadap pembentukannya yang bersifat eklektik.
Aktiviti: Anda perlu mencari maklumat dari sumber perpustakaan dan internet.
3.1

a.

Apakah pernyataan yang terkandung dalam dokumen Falsafah Pendidikan

Kebangsaan dan bagaimanakah sejarah pembentukannya berlaku?
Pernyataan kandungan FPK:

Satu konsep asas yang terkandung dalam FPK ialah tentang ilmu, nilai ilmu dan peranan ilmu
dalam pembangunan insan dan masyarakat. Nilai ilmu terletak pada kebenaran kandungan
yang berfungsi bukan sahaja untuk memaklumkan dan menerangkan kepada manusia akan
sesuatu, tetapi lebih penting lagi ilmu mempengaruhi, mengubah dan membentuk diri serta
masyarakat manusia.
FPK juga melihat individu itu dalam beberapa lapisan pertalian atau perhubungan. Tujuan
pendidikan bukan sahaja untuk pembangunan dan kesejahteraan diri individu tetapi juga
untuk pembangunan dan kesejahteraan setiap lapisan hubungan individu berkenaan bermula
dengan keluarga, meluas kepada masyarakat dan negara.
Falsafah tentang manusia yang berasaskan kepercayaan kepada Tuhan dan agama. Matlamat
pendidikan adalah untuk membangunkan semua aspek diri manusia secara harmonis dan
seimbang supaya kesepaduan fitrah diri manusia terpelihara. Berilmu dan berpendidikan
harus menghasilkan budi pekerti yang baik dan akhlak yang mulia yang sekali gus menjadi
ciri-ciri asasi seorang ahli keluarga, masyarakat dan warganegara yang baik dan terdidik.
Pendidikan di Malaysia ialah satu usaha berterusan ke arah lebih memperkembangkan
lagi potensi individu secara menyeluruh dan bersepadu untuk melahirkan insan yang
seimbang dan harmonis dari segi intelek, rohani, emosi dan jasmani berdasarkan
kepercayaan dan kepatuhan kepada Tuhan. Usaha ini adalah bertujuan untuk
melahirkan warganegara Malaysia yang berilmu pengetahuan, berketrampilan,
berakhlak mulia, bertanggungjawab dan berkeupayaan mencapai kesejahteraan diri
serta memberi sumbangan terhadap keharmonian dan kemakmuran keluarga,
masyarakat dan negara. (KPM 1996)

b.

Latar belakang pembentukan FPK:

Laporan Jawatankuasa Kabinet, 1979, dibentuk adalah hasil daripada maklum balas
dan laporan daripada Jawatankuasa Kabinet tahun 1974.
Pembentukan Jawatankuasa Kabinet tahun 1974, adalah kerana berlakunya peristiwa
rusuhan kaum 13 Mei 1969, pembentukan Rukunegara, 1970 dan pelancaran Dasar
Ekonomi Baru, 1970. Peristiwa-peristiwa tersebut, telah mendorong kerajaan
mengkaji semula dasar pendidikan kebangsaan sebelum ini yang kurang
menitikberatkan perpaduan negara dan memajukan aspek sosial, ekonomi dan politik
untuk membangunkan bangsa dan negara.
Laporan Jawatankuasa Kabinet, 1979, yang menitikberatkan aspek nilai hanya
diistiharkan pada tahun 1998 dan dijelmakan secara rasmi melalui Falsafah
Pendidikan Negara pada tahun 1988.
Menurut Akta Pendidikan tahun 1996, Falsafah Pendidikan Negara tahun 1988, telah
digantikan dengan Falsafah Pendidikan Kebangsaan pada tahun 1996 (Kementerian
Pendidikan, 1999).

Unit 3: Asas Falsafah Dalam Pembentukan Falsafah Pendidikan

Kebangsaan
3.2. Berdasarkan Jadual 3.1 di bawah, lengkapkan maklumat tentang penjelasan dan
contoh persoalan cabang falsafah dalam pendidikan
http://www.philosophy-religion.org/living/philosophy/1.pdf
Jadual 3.1: Cabang, unsur dan persoalan falsafah dalam pendidikan
Cabang
Falsafah

Unsur

Penjelasan & Contoh Persoalan Falsafah Dalam Pendidikan

Kebenaran

Kewujudan

Ketuhanan

Pengetahuan
E
P
I
S
T
E
M
O
L
O
G
I
A
K
S
I
O
L
O
G
I

L
O
G
I
K

i. Nilai etika

ii. Nilai
estetika

KPF3012: Perkembangan Pendidikan di Malaysia: Falsafah dan Dasar

M
E
T
A
F
I
Z
I
K

i. Logik
induktif

ii. Logik
deduktif

Unit 3: Asas Falsafah Dalam Pembentukan Falsafah Pendidikan

Kebangsaan

Rajah 2.1: Hubungkait falsafah pendidikan Islam dan falsafah pendidikan barat terhadap
pembentukan Falsafah Pendidikan Kebangsaan (FPK)

KPF3012: Perkembangan Pendidikan di Malaysia: Falsafah dan Dasar

3.2
Lengkapkan maklumat pada Rajah 3.1. Jelaskan hubungkait di antara mazhab
falsafah barat, falsafah pendidikan barat dan falsafah pendidikan Islam terhadap

Unit 3: Asas Falsafah Dalam Pembentukan Falsafah Pendidikan

Kebangsaan
3.3.
3.4. Lengkapkan Rajah 3.2 dan terangkan mengapakah Falsafah Pendidikan
Kebangsaan tergolong dalam falsafah eklektik?

i.

FALSAFAH

Intelek,
Jasmani &
Emosi

FPK
(Eklektik)
ii. FALSAFAH
Falsafah Pendidikan
Barat
(Tradisional)

Kognitif,
Afektif &
Psikomotor

iii. FALSAFAH
Falsafah Pendidikan
Barat
(Modern)

Rajah 2.2: Pembentukan Falsafah Pendidikan Kebangsaan (FPK) sebagai falsafah eklektik
a) Apakah maksud falsafah eklektik?
Gabungan nilai-nilai yang baik daripada pelbagai sumber dan falsafah. Gabungan
pelbagai cabang falsafah iaitu idealisme, progresivisme dan eksistensialisme serta
Falsafah Pendidikan Islam.

KPF3012: Perkembangan Pendidikan di Malaysia: Falsafah dan Dasar

Falsafah Pendidikan Islam

b) Mengapakah FPK digolongkan sebagai falsafah eklektik?

3.4

Jadual 3.2: Perbandingan falsafah pendidikan barat, falsafah pendidikan Islam dan Falsafah Pendidikan Kebangsaan
KRITERIA

Masyarakat
& Pendidikan
Orientasi
ilmu

ALIRAN FALSAFAH PENDIDIKAN BARAT

Tradisional
Moden
(Perenialisme &
(Progresivisme &
Essensialisme)
Rekonstruksionisme)
Pendidikan matlamat
Pendidikan kembangkan potensi
masyarakat
Pendidikan bersepadu(kognitif, moral
Pendidikan kembangkan
dan sosial)
kognitif(akademik)
Sekolah memajukan masyarakat
Sekolah agen kebudayaan
Fokus kepada subjek
Fokus kepada pelajar
Rancangan pengajaran disusun
Rancangan pengajaran disusun
mengikut topik
mengikut minat dan masalah

Pembelajaran
murid

Pengajaran
Guru

Tujuan &
Program

Orentasi teks dan bilik darjah

Pengajaran berpusatkan guru
dan pelajar pasif
Berkumpulan keseluruhan

Orentasi pelbagai bahan dan masy

Pengajaran berpusatkan pelajar dan
pelajar aktif
Keseluruhan, kecil dan individual

Fokus kepada sastera dan sains

Kurikulum ditentukan
Standard yang tinggi dan
cemerlang

Sepadu(sastera, subjek praktikal dan

vokasional)
Kurikulum berasaskan keperluan dan
minat pelajar
Standard yang setara dan fleksibel

FALSAFAH
PENDIDIKAN
ISLAM
Masyarakat Islam

FALSAFAH
PENDIDIKAN
KEBANGSAAN

KPF3012: Perkembangan Pendidikan di Malaysia: Falsafah dan Dasar

Unit 3: Asas falsafah dalam Pembentukan Falsafah Pendidikan Kebangsaan