Diktat Kuliah Struktur Baja II
Diktat Kuliah Struktur Baja II
=
Y
X
Dari hubungan Tegangan Regangan dapat dilihat maka tegangan izin yang dipergunakan untuk
perencanaan ( Design ) dengan metode ASD = 2/3 bagian dari tegangan leleh yang terjadi.
Sytem dengan Metode LRFD, dipergunakan tegangan Leleh dengan memberikan coefficient
Factor pada pembebanan dan pada kekuatan bahan ( Strength of Material) antara lain kekuatan
memikul Lentur, kekuatan memikul geser, dan kekuatan memikul aksial yang tergantung dari
bentuk materialnya. Juga akibat perngaruh coificient pembebanan. Dengan kedua factor tersebut
tentunya ketelitian perencanaan akan lebih accurate dibanding dengan cara metode elastis ( ASD).
Peraturan LRFD sudah ditulis oleh Lembaga Laboratorium Struktur PPAU Institut Teknologi
Bandung. Juli 2000. Namun belum diundangkan secara resmi oleh Standar Indonesia.
III. Perencanaan Gelagar Baja I (Design)
Dgn System Metode LRFD ( Metode Kekuatan Batas)
Kombinasi Pembebanan:
1.4 D
1.2 D + 1.6 L
Dimana : D = Beban mati (dead load)
L = Beban hidup (live load)
Design :
W
M
F
u
y
=
Dimana :
baja leleh Tegangan F
Y
=
= 9 . 0
Pengaruh Kelangsingan Pada Balok I
kompak tak penampang Untuk
f f
Solid kompak penampang Untuk
f
sayap tebal t sayap Lebar b
t
b
r y
r
y
p
f
f
=
=
= = =
370
) (
170
Pengaruh Lendutan :
240
max
L
Y =
Contoh Soal :
Suatu Gelagar Baja I Continiu memikul beban mati dan beban hidup P terpusat & q terbagi rata
sbb: P= 10 ton, q berat sendiri ( dead load ) = 1 T/m, q beban gerak = 2 T/m Tegangan leleh
baja 2400 kg/cm.
Diminta : Design Gelagar Baja dan kontrole
Penyelesaian :
W
M
F
u
y
=
2 . 1 ) ( 6 . 1 ) (
2
8
1
2
8
1
4
1
L q L q PL M
bs bg u
+ + =
y
u
perlu
f
M
W
9 . 0
dimana : 9 . 0 =
3
5
2
8
1
2
8
1
4
1
111 . 3
) 400 . 2 ( 9 . 0
) 10 ( 2 . 67
:
. 2 . 67
2 . 1 ) 8 ( 0 , 1 . ( 6 . 1 )) 8 ( 0 , 2 . 8 . 10 . (
Cm W
Diperoleh
m Ton M
M
perlu
u
u
=
=
+ + =
Metode Elastis :
m Ton M
L q L q PL M
Elastis
bs bg Elastis
. 44
) ( ) (
2
8
1
2
8
1
4
1
=
+ + =
Diperoleh :
3
5
750 . 2
600 . 1
) 10 ( 44
Cm W
perlu
=
Gerafik hubungan
y
p
M
M
dan
y
Dalam analis LRFD, kuat lentur nominal Struktur Balok Baja dipengaruhi oleh beberapa kondisi
batas yaitu :
1. Kondisi Batas leleh Penuh (Kondisi Plastis)
2. Kondisi Batas tekuk Lokal (Pelat Badan & Sayap) (Local Buckling)
3. Kondisi batas tekuk Torsi Lateral (Torsional Buckling)
KONDISI PLASTIS
Seluruh bagian penampang mencapai leleh
dengan tegangan nominal leleh sebesar
y
f
Y
Y
M
M
KONDISI LOCAL BUCKLING
Tekuk terjadi pada bagian pelat badan dan
pelat sayap yang tertekan oleh gaya
terkonsentrasi. Pada perletakan dan pada
beban terpusat permanent.
KONDISI TORSIONAL BUCKLING
KONDISI BATAS PENAMPANG
Kelangsingan :
Elastic Inelastic daerah Membatasi
Inelastic dan Plastis daerah Membatasi
r
P
:
:
Dimana bila :
g lang Penampang
kompak Tidak Penampang
kompak Penampang
r
r P
P
sin : . .......... ..........
: .........
: .... .......... 0
Plat sayap :
) (
370 170
2
r y y
P
f
f f f
t
b
= = =
Pelat Badan :
y
r
y
P
w
f f
t
h 2550 1680
= = =
Dimana : propil badan bersih tinggi r t d h
f
... .......... )......... 2 2 ( + =
KONDISI PLASTIC
p
Penampang Gelagar I direncanakan Runtuh setelah seluruh penampang mengalami leleh ( Yeld )
dimana Momen maksimum sama dengan Momen Plastic
) mod ( . : dim
5 . 1 .
max
=
= =
Penampang Plastis ulus adalah y A Z ana
M f Z M M
i i x
y y x P
KONDISI TEKUK ELASTIC
r
PLASTIS
INELASTIC
ELASTIC
min
i
kL
=
Mr
Mp
Mn
P
r
( )
leleh tegangan f
sisa tegangan f bila
f f S M
M M
y
r
r y x r
r
r n
=
=
=
|
\
|
=
:
2
KONDISI TEKUK INELASTIC
r P
Diharapkan ketika sebagian penampang sudah pelastis atau keadaan Inelastis, Balok akan
mengalami runtuh akibat pengaruh tekukan.
Dapat didefinisikan Kuat Lentur Nominal sebesar :
( )
(
(
|
|
\
|
=
r
p
r p P n
M M M M
KONDISI BATAS BALOK BAJA I DENGAN PENAMPANG KOMPAK
p
plastis maksimum ngan pengekanga bent Panjang L
inertia Jari
F
I
i
f
E
i L
p
y
y
y
y p
.
) (
. 76 , 1
2
=
=
=
lateral terkecil n pengekanga g ben Panjang L
Venant St torsi Inertia J
warping Inertia I
GJ
S
I
I
f f
GJ EF
f f S
i
L
r
w
x
y
w
r y
r y x
y
r
tan
.
) ( 4 1 1
2
.
) (
.
2
2
=
=
=
|
\
|
+ +
|
|
\
|
=
BENTANG PENDEK (PLASTIC PENUH) p b
L L
p n
M M =
BENTANG MENENGAH (INELASTIC) r b p
L L L
( )
) ( 0 . 1
3 5 . 2
5 . 12
max
max
continiu momen bila C
balok Panjang L
M M M M
M
C
M
L L
L L
M M M C M
b
b
c B A
b
p
p r
p b
r p P b n
=
=
+ + +
=
(
(
|
|
\
|
=
BENTANG PANJANG (LATERAL BUCKLING)
r b
L L >
p cr n
M M M =
A
M
B
M
C
M
max
M
L
w y
b
y
b
b cr
I I
L
E
GJ EI
L
C M
2
|
|
\
|
+ =
PEGARUH GESER OLEH GAYA LINTANG
penampang geser kuat V
terfaktor geser gaya V
ana
V V
n
u
v
n v u
=
=
=
9 . 0
: dim
( )
geser pengaku stiffner jarak a
h
a
k
f
d
t d
f
tinggi balok
diperkaku tidak balok
bila
f
E k
t
h
bila
h
t
EF k V
Elastic geser Tekuk
f
E k
t
h
f
E k
bila
f
E k
h
t
F f V
tic Elastoplas geser Tekuk
f
E k
t
h
bila F f V
Badan geser Leleh
n
y
f
yw
r
yw
n
w
w
w n n
yw
n
w yw
n
yw
n w
w yw n
yw
n
w
w yw n
= + =
=
>
<
=
=
=
......... .......... .......... ..........
5
5
) 2 (
.. .......... .......... ..........
......... .......... .......... 260
:
37 , 1 : ...... .......... .......... .......... 9 . 0
:
37 . 1 10 , 1 : ........ .......... ) 10 , 1 ( 6 . 0
:
10 , 1 : ... .......... .......... .......... .......... 6 . 0
:
2
2
2
LENTUR & GESER
Momen Lentur terfaktor di-imbangi oleh kekuatan Plat Sayap saja :
y f f b u
f t b t d M . . ). .(
Dan Gaya Lintang terfactor dipikul oleh kekuatan nominal badan (web) yaitu :
n v u
V V .
Momen Lentur dan Gaya Lintang dipikul oleh tampang pada suatu titik secara bersamaan :
375 . 1 625 . 0 +
n
u
n
u
V
V
M
M
LENDUTAN MAXIMUM
or takterfact sendiri berat memikul Balok
L
Y
or takterfact sendiri berat dan dinding memikul Balok
L
Y
..... ..........
240
..... ..........
360
_
_
=
=
MOMEN LENTUR & GAYA AKSIAL(Penampang Prismatis) IWF & Channal&Ganda)
) .....( 90 . 0
) .....( 85 . 0
) .....( 75 . 0
) .....( 90 . 0
:
2 . 0 ......... .......... .......... 0 . 1
2
2 . 0 ..... .......... .......... 0 . 1
9
8
lentur
tekan
fraktur tarik
leleh tarik
bila
N
N
M
M
M
M
N
N
N
N
M
M
M
M
N
N
n
n
n
n
n n
u
ny
uy
nx b
ux
n n
u
n n
u
ny b
uy
nx b
ux
n n
u
=
=
=
=
<
(
(
+ +
(
(
+ +
PERHITUNGAN KUAT LENTUR DGN BATAS BATAS KELANGSINGAN PLAT BADAN
(
(
=
>
(
(
(
(
=
= =
y b
u
y
r
y b
u
y
y b
u
y
P
y b
u
y b
u
y
P
y b
u
y
P
N
N
f
N
N
f
N
N
f
N
N
N
N
f
N
N
bila
f
74 , 0
0 . 1
2550
125 , 0 ....... .......... ..........
665
33 , 2
500
125 , 0 ....... .......... .......... ..........
75 , 2
0 . 1
1680
125 , 0 ......... .......... : ... .......... .......... ..........
1680
CONTOH SOAL
Suatu struktur Gelagar Sederhana Balok Baja yang terdiri dari Propil IWF memikul beban mati
serta beban hidup terbagi rata yang terletak diatas sendi dan rol
Dimana :
) ( 12 , 1
240
1000
790
'
'
bentuk factor k
Mpa f
m
kg
q
m
kg
q
y
bh
bm
=
=
=
=
Penyelesaian
1. MENGHITUNG GAYA (M & D)
kN L q V
m kN L q M
m
kN
m
kg
q
u u
u u
u
5 . 76 ) 6 )( 50 . 25 (
2
1
. .
2
1
. 75 . 114 ) 36 )( 50 . 25 (
8
1
. .
8
1
'
50 . 25 2550 ) 1000 ( 6 . 1 ) 790 ( 2 . 1
2
'
= = =
= = =
= = + =
2. DIMENSI
2
3
3
2
475
12 . 1
532
532
10 . 240 . 9 , 0
. 10 . 75 , 114
. 9 , 0
. . 9 , 0
9 , 0
cm
k
Z
S
cm
kPa
cm kN
f
M
Z
M f Z
M M
x
x
y
u
x
u y x
u n
=
= =
Chek beberapa penampang IWF yang paling ekonois dan kuat
IWF.300.150.6,5.9------------..
mm r
cm i
cm i
cm I
cm I
m
kg
q
cm cm S
y
x
y
x
x
13
29 , 3
4 , 12
508
210 . 7
7 , 36
475 481
4
4
'
3 3
=
=
=
=
=
=
> =
KELANGSINGAN :
Plat Sayap :
) ( 97 , 10
240
170 170
33 , 8
) 9 ( 2
150
2
kompak Sayap
f
t
b
y
f
= = = = =
Plat Badan :
) ( 40 , 108
1680
38 , 39
5 . 6
) 13 9 ( 2 300
) ( 2
compact badan Plat
f
t
r t d
t
h
y
w
f
w
= =
+
=
+
= =
KONTROLE LENTUR & GESER
Kelangsingan Geser :
( )
) ( 71
240
) 10 ( 0 , 2 . 5
10 . 1 38 , 39
5
6 , 25
600
5
5
5
5
10 . 1 38 , 39
5
2 2
geser tekuk terhadap kompak badan Pelat
h
a
k
f
E k
t
h
n
yw
n
w
= <
=
|
\
|
+ = + =
< = =
) ( 5 , 76 28 , 94 .
28 , 94 ) 240 )( 5 , 6 )( 256 )( 6 , 0 ( 9 , 0 240 ). . )( 6 , 0 ( 9 , 0 . ) 6 , 0 ( 9 . 0 .
ok kN V kN V
kN t h f A V
u n
w y w n
= > =
= = = =
Metode Distribusi :
) . ( 75 , 114 . 28 , 94 ) 240 )( 9 300 )( 9 ( 150 ). .( OK No M m kN f t d A M
u y f f Flens
= > = = =
Tidak kuat menahan momen luar (t.ok)
Metode Interaksi :
) ( 375 . 1 22 , 1
5 , 76
5 , 76
625 , 0
) 240 )( 10 . 475 )( 12 , 1 ( 9 , 0
) 10 ( 75 , 114
375 . 1 625 . 0
3
6
OK
V
V
M
M
n
u
n
u
< = +
< +
KONTROLE LENDUTAN AKIBAT BEBAN TETAP
) ( 09 , 2 5 , 2
240
600
240
09 , 2
. ) 7210 )( 10 . 0 , 2 (. 384
) 10 )( 6 ( ) 179 ( 5
) (
384
5
2 6
4 8 4
4
OK cm
L
Y
cm
cm kg
cm
cm
kg
EI
L q q
izin
x
ll dl
= > = = =
= =
+
=
KONTROLE TERHADAP PENGARUH LATERAL
:
6000
) 5 ( 1710 1500
4
6000
1710
240
10 . 1 , 2
) 9 , 32 ( 76 , 1 . 76 , 1
......... ..........
5
maka
mm L stiffner dipasang mau tidak Bila
Web stiffner dipasang mm mm L ambil
mm
f
E
i L
pengaku perlu tidak L L
b
b
y
y p
p
=
< = =
= = =
<
) ( . beam short leleh keadaan dalam Runtuh a
cm i
IWF ambil
mm i
bagian dua mm L
i
IWF ambil
mm i
i
y
y
b
y
y
y
92 , 5
12 . 8 . 250 . 350 .
69 , 57
52
3000
) ( 3000
2
6000
1 , 11
70 . 45 . 400 . 400 .
2 , 115
240
) 10 ( 1 , 2
. . 76 , 1 6000
5
=
= =
= =
=
>
<
) ( . beam Medium elastis tekuk Pada Runtuh b
mm L mm L mm L mengambil dengan
r p b
4604 & 1710 2000 = = =
r b p
L L L sehingga < < :
( )
) ( . 75 , 114 . 33 , 127 ) 48 , 141 ( 9 . 0
. 48 , 141
1710 4604
1710 2000
) 77 , 81 29 , 129 ( 29 , 129 136 , 1
. 29 , 129 . .
. 77 , 81 ) 70 240 ( 481 ) (
136 . 1
) 95 , 76 ( 6 ) 6 , 102 ( 5 , 6
) 6 , 102 ( 5 , 12
. 95 , 76
4
6
) 8 , 22 ( 5 , 0
4
6
). 3 ( 8 , 22
. 6 , 102 6 . 8 , 22 .
8
1
8 , 22
12 . 1
3 5 . 2
5 . 12
2
2
max
'
max
max
ok m kN M m kN M
M m kN M
m kN f S k M
m kN f f S M
C
m kN M
M m kN M
m
kN
q
q
M M M M
M
C
M
L L
L L
M M M C M
u n
p n
y x p
r y x r
b
A
B
u
c B A
b
p
p r
p b
r p P b n
= > = =
< =
(
=
= =
= = =
=
+
=
=
|
\
|
=
= = =
= =
+ + +
=
(
(
|
|
\
|
) . ( 2000 4604
10 . 63 . 10 . 8
10 . 481
10 . 508
10 . 07 , 1
) 170 ( 4 1 1
2
) 10 . 63 )( 10 . 8 )( 4533 ( 10 . 2
) 170 ( 10 . 481
) 14 , 3 .( 9 , 32
10 . 63 ) 5 , 6 ( 291 9 . 300 (
3
1
) (
3
1
3
. 2
10 . 07 , 1 ) 291 . 9 . 150 (
12
1
4
) (
6
1
2
) (
) ( 4 1 1
2
.
) (
.
2
3 4
3
4
11
2
3 4 5
3
4 3 3 3 3
3
6 11 2 3
2 3
2
2
2
OK T mm L mm L
L
mm t t d
t b
J
mm
t d b t
t d I
I
GJ
S
I
I
f f
GJ EF
f f S
i
L
r
r
w f
f f
f f f
f f
w
x
y
w
r y
r y x
y
r
= > =
|
|
\
|
+ +
|
|
\
|
=
= + = + =
= =
=
|
\
|
+ +
|
|
\
|
=
Diperbesar Propil menjadi IWF.300.200.9.14
Dengan cara yang sama dihitung
menengah g ben balok L L L
mm
L
L
mm L
mm L
r b p
b
p
r
tan ........
1500
4
2423
6283
< <
= =
=
=
[ ]
) ( . 75 , 114 81 , 161 ) 79 , 179 ( 9 , 0
. 79 , 179 ) 3 , 158 ( 136 , 1
2423 6283
2423 6000
8 . 151 240 ( 240 136 . 1
) (
OK m kN M M
m kN M
L L
L L
M M M C M
u n
n
p r
p
r p p b n
= > = =
= =
=
(
(
|
|
\
|
( ) buckling torsional pajang Balok elastis tekuk pada Runtuh c , .
) ( .......... 75 , 114 91 , 114 ) 86 , 127 ( 9 , 0
. 86 , 127
10 . 07 . 1 . 508 . 314 10 . 63 . 10 . 8 . 10 . 508 . 10 . 2
1500
14 , 3
) 136 . 1 (
2000 ... .......... 9 . 5 , 6 . 150 . 300 .
11 2 3 4 4 5
2
ok M M
m kN
M
I I
L
E
GJ EI
L
C M
mm stiffner Jarak IWF
u cr
cr
w y
b
y
b
b cr
= > = =
=
+ =
|
|
\
|
+ =
=