UNIVERZITET U BIHAU

BIOTEHNIKI FAKULTET
Odsjek:umarski
Smjer:umarstvo

UMARSKI SINDIKAT
Seminarski iz predmeta Ekonomika umarstva

Student:
Ervin Podi

Doc.dr pela Pezdevek Malovrh

asistent: mr.sc. Rasima Bobi
Biha, decembar, 2014

Sadraj:
1.

UVOD..................................................................................................................................1

2.

Pojam sindikata, ciljevi i njihova svrha..............................................................................2

3.

Organizacija sindikata.........................................................................................................3

4.

5.

3.1.

Kongres........................................................................................................................3

3.2.

Glavni odbor.................................................................................................................3

3.3.

Statutarna komisija.......................................................................................................4

3.4.

Nadzorni odbor.............................................................................................................4

lanstvo i prava lanova......................................................................................................4

4.1.

Prava lanova...............................................................................................................5

4.2.

Visina i raspodjela lanarine........................................................................................6

Statut sindikata i kolektivni ugovor.....................................................................................7

5.1.

Kolektivni ugovor........................................................................................................7

5.2.

Kolektivni ugovor sindikata kojeg obraujemo...........................................................9

6.

Sekcija ena.......................................................................................................................12

7.

Sekcija mladih...................................................................................................................13

8.

Zakljuak...........................................................................................................................14

9.

Literatura...........................................................................................................................15

1. UVOD
Sindikat je organizacija koju stvaraju zaposlenici. Sindikat moe predstavljati
zaposlenike u odreenoj gospodarskoj grani ili u odreenoj kompaniji, a uspostavlja se kako
bi poboljao i odrao plae, naknade i radne uvjete. Sindikati se obino ujedinjuju u udruge
sindikata.
U mnogim zemljama sindikat moe dobiti status pravne osobe. Takvi sindikati imaju
odreena zakonska prava i ovlasti, a najvanije je pravo kolektivnih pregovora s poslodavcem
kako bi poboljao plae, radno vrijeme i druge uvjete iz ugovora o radu radnika koje
predstavlja, to znai da te stvari ne uspostavlja jednostrano uprava, nego ih dogovaraju obje
strane. Kad sindikati nemaju takva prava ni ovlasti, obino prijete trajkom i drugim
kolektivnim akcijama kako bi vrili pritisak na poslodavca.
Sindikati se mogu ukljuiti i u ire politike i drutvene pokrete, pa su u nekim
zemljama blisko povezani s politikim strankama. Sindikati esto koriste svoju organizacijsku
snagu da promiu drutvene mjere i zakone koji odgovaraju njihovom lanstvu ili
zaposlenicima openito. Iako se njihova politika struktura i samostalnost jako razlikuje od
zemlje do zemlje, sindikati obino imenuju svoje vodstvo putem izbora.
U ovom seminarskom emo analizirati Samostalni sindikat umarstva, prerade drveta i
papira Bosne i Hercegovine i njihove glavne i veinu akata I regulative da bi se to bolje
upoznali sa temom koju obraujemo. Pitanja na koja emo dati odgovore u ovom
seminarskom radu jesu sljedea: ta je to sindikat, koji su zadaci sindikata, zato nam treba
sindikat i slino.
Sindikalna organizacija formira se u drutvenom, mjeovitom, zadrunom, ugovornom i
privatnom preduzeu, u ustanovi drutvene djelatnosti, zadruzi, radnoj zajednici organa
druteveno- politikih organizacija i zajednica i drugih poslovnih, drutvenih i samoupravnih
zajednica. Izuzetno, u velikim sistemima (PTT, eljeznice, elektroprivreda) sa velikim brojem
lanova iji se dijelovi nalaze van sjedita preduzea, moe se formirati vie sindikalnih
organizacija.

2. Pojam sindikata, ciljevi i njihova svrha

Sindikat je udruga u koju se udruuju radnici radi zatite i promicanja svojih prava i
interesa. Sindikat kakvog danas poznajemo nije oduvijek bio takav. Radnici su se odavno
imali potrebe udruivati radi zatite svojih prava. Kroz historiju poznajemo nekoliko
razdoblja radnikih udruivanja, a pod pojmom radnikog udruivanja smatramo razliite
radnike pokrete koji su imali karakter politikih ili socijalnih kolebanja, a sve zbog borbe za
osloboenje radnike klase od kapitalistikog iskoritavanja.
U dananje vrijeme mnogo se misli na prava radnika, a borbe za ostvarivanja tih prava
najee se preputaju sindikatima. Pri poetku rada svaki radnik stupa u radni odnos koji
podrazumijeva pravni odnos izmeu radnika i poslodavca, to je ugovorni odnos, a ugovorom
o radu ureuje se samo manji dio radnih prava i obveza. Zatita prava zaposlenika odreuje se
i Kaznenin pravom, a esto u radnim sporovima i u ostvarivanju prava iz ugovora u radu koja
su povrijeena sudjeluju sindikati koji tite prava radnika.
Ciljevi i svrha sindikata su da poboljaju materijalni i socijalni poloaj zaposlenih koje
sindikat predstavlja i da im osigura sigurnost posla. Ujedno ovome moemo pridodati da se
kolektivnim naporom i djelovanjem stvara povoljnija pozicija za izraavanjem nezadovoljstva
i pruanje otpora pogrenim i loim odlukama poslodavaca odnosno menadmenta i
oekivanja da se kolektivnim djelovanjem i kolektivnim aktivnostima moe postii mnogo
vie nego pojedinanim djelovanjem i pojedinanim aktivnostima.
Postoje dva principa sindikalnog organizovanja:
1. Horizontalni (teritorijalni) nain organizovanja (lokalne i regionalne
sindikalne asocijacije);
2. Vertikalni (profesionalni) nain organizovanja (granske i konfederacijske
sindikalne asocijacije).
Najznaajniji oblici sindikalnog organizovanja i djelovanja su:
1. sindikat u preduzeu,
2. granski sindikat,
3. nacionalne konfederacije sindikata,
4. meunarodne konfederacije sindikata.
Snaga, uticaj i partnerska pozicija sindikata zavisi od velikog broja faktora, od kojih posebno
treba istai:
. ukupan broj lanova,
. stepen sindikalizacije,
. kvalitet i aktuelnost programskih opredeljenja,
. akcionu i kadrovsku osposobljenost,
. autonomnost u odnosu na dravu, poslodavce i politike partije,
. finansijsku i materijalnu obezbjeenost i slino.

3. Organizacija sindikata
Organizacija sindikata tj organizacijsko podruje sindikata obuhvaa sve zaposlene
radnike i sve slubenike svih struka, kao i sve one koji su na strunom usavravanju u
djelatnosti u umarstvu. U navedene djelatnosti ulazi i prerada drveta i papira koji su
zaposleni u preduzeima privrednim drutvima, ustanovama ili samostalnim radnjama.
Organi unutar sindikata su: Kongres / Skuptina , Glavni odbor / Upravni odbor,
Statutarna komisija, Nadzorni odbor.

3.1.

Kongres

Kongres je najvii organ Sindikata, koji se odrava svake etiri godine. Odluku o
odravanju kongresa donosi Glavni odbor Sindikata najkasnije tri mjeseca prije odravanja
Kongresa. Kongres sainjavaju povjerenici i lanovi Sindikata, izabrani u podrunicama,
lanovi Glavnog odbora, Nadzornog odbora, Statutarne komisije SSPDP BiH i lanovi
najviih organa Sindikata.
Broj lanova kongresa i nain njihovog izbora utvrdjuje Glavni odbor Sindikata posebnom
odlukom. Kongresu prethode izborne skuptine i izbori u podrunicama Sindikata. Za
delegate mogu biti birani samo lanovi Sindikata koji na dan izbora imaju najmanje
dvogodinji neprekidni sta u ovom Sindikatu i za to vrijeme plaenu lanarinu, a iz
podrunice koja redovno uplauje lanarinu.
Delegati koji nisu izabrani prema Odluci, nemaju pravo na Kongresu sluiti se svojim
mandatom.Podruje djelovanja i zadaci kongresa utvrdjeni su Statutom SSPDP BiH, lan 35.
i 36.

3.2.

Glavni odbor

Glavni odbor Sindikata je najvei organ ovog Sindikata izmedju dva kongresa. lanovi
Glavnog odbora Sindikata su po funkciji izabrani kantonalni upanijski regionalni
predsjednici i predsjednik Sindikata.
Odlukom Glavnog odbora Sindikata utvrdjuju se broj, kriterij i nain izbora lanova
Glavnog odbora. Najkasnije tri mjeseca prije odravanja izbora za organe Sindikata, Glavni
odbor Sindikata je duan raspisati izbore, potujui pravila o izborima. Glavni odbor
Sindikata broji 17 lanova, od toga su 3 ene. Odobren je mandat za 9 lanova.

Predsjednitvo broji 7 lanova, koje bira Glavni odbor iz sastava svojih lanova, na prijedlog
predsjednika Sindikata i ine ga predsjednici kantonalnih odbora i predsjednik SSPDP.
Predsjednik Sindikata je po funkciji i predsjednik Predsjednitva.
Zadaci Predsjednitva utvrdjeni su lanom 42. Statuta i odnose se, uglavnom, na pripremanje
sjednica Glavnog odbora i provodjenje Programa rada Glavnog odbora, odluka, stavova i
zakljuaka Kongresa, Glavnog odbora, Nadzornog odbora i Statutarne komisije
Nadlenosti i podruje djelovanja Glavnog odbora utvreno je lanom 40. Statuta SSPDP
BiH.

3.3.

Statutarna komisija

Ovu komisiju od pet lanova bira kongres za koji smo rekli da se sastaje svake etiri
godine. Ova komisija za svoj rad direktno odgovara Kongresu. Potrebne naknadne izbore za
Statutarnu komisiju, imzeu dva kongresa provodi Glavni odbor.
Statutarna komisija tumai, analizira, ocjenjuje i donosi odluke o usklaenosti sa
Statutom, predlae izmjene i dopune Statuta, kontrolie primjenu Statuta, razmatra i rjeava
albe statutarnog karaktera, lan 46. Statuta SSPDP BiH.
3.4.

Nadzorni odbor

Nadzorni odbor Sindikata obavlja nadzor nad imovinom i finansijskim poslovanjem ovog
Sindikata. Nadzorni odbor Sindikata sastoji se od predsjednika i dva lana.
lanove Nadzornog odbora bira Kongres i za svoj rad odgovaran je Kongresu. U sluaju
potrebe za naknadnim izborima za Nadzorni odbor u razdoblju izmedju dva kongresa, izbore
provodi Glavni odbor Sndikata.
Nadzorni odbor nadzire ostvarivanje utvrdjene finansijske politike sindikata, kontrolie
finansijsko poslovanje u svim dijelovima Sindikata, te kontrole namjenskog troenja sredstava
i imovine u ovom Sindikatu, kao i obrauna i uplate lanarine u skladu sa odlukom Glavnog
odbora o njenoj raspodjeli.

4. lanstvo i prava lanova

lanstvo u Sindikat je dobrovoljne prirode. lanovi Sindikata mogu postati svi zaposleni
na podruju organizacije bez obzira na njihovu nacionalnu pripadnost, politiko i vjersku
opredjeljenost, zanimanje, struku i pol.
U Sindikat imaju pravo pristupiti i lanovi iz drugih grana i djleatnosti na temelju vlastitih
interesa, a u Sindikat radnici se ulanjuju na osnovu svojih interesa i potreba, prihvatajui
Statut, Program i odluke Sindikata, kao obavezujue akte svakog lana tog istog Sindikata.

Da bi se neko ulanio u Sindikat mora se javiti u sindikalnu podrunicu tj. filijalu i

priloiti pismenu izjavu ili potpisivanje i ispunjenjem pristupnice. lanu Sindikata na
odsluenju vojnog roka ne prestaje lanstvo i za to vrijeme ne plaa lanarinu. Ako se pojave
nesuglasice, problemi ili nerazumijevanje prilikom pristupanja u Sindikat o rjeenju odluuje
povjerenik podrunice ( filijale). Protiv odluke povjerenika, u roku od 30 dana nakon
dobijanja rjeenja (odluke), moe se priloiti alba Statutarnoj komisiji ovog Sindikata koja e
na kraju donijeti odluujuu odluku.
4.1.

Prava lanova

Svaki lan Sindikata ima pravo da uiva besplatnu pravnu zatitu i zastupanje pred
organima naravno ako se za to izjasni, a ujedno isti taj sindikat zastupa zatitu prava na rad ,
iz rada i po osnovu rada. U sluaju da se moraju voditi pregovaranja na osnovu cijene rada,
uslova rada, sigurnosti i drugih potrebnih faktora da bi se obezbjedile osnovna prava radnika
isti Sindikat e zastupati njegova prava. U sluaju da lan Sindikata iznenada oboli ili doivi
neku nesreu sindikat ima svoj fond i pruit e svom lanu materijalnu pomo. Veina
sindikata nudi dodatno osposobljavanje i obrazovanje svojih lanova u okviru sindikalnih
poslova naravno iz razloga da bi se kasnije poslije istupanja ili odlaskom nekog lana
sindikata sa odreene funkcije mogla ta funkcija popuniti i nastaviti nesmetano postojanje i
funkcionisanje sindikata.
Unutar sindikata pravna zatita obuhvata sporove izmeu lanova sindikata i poslodavaca u
sluaju da doe do povrede radnog odnosa ili nekog vida nesree na radu, naravno to
ukljuuje procese penzionog, zdravstvenog i invalidskog osiguranje.
Prestankom lanstva ponitavaju se svi zahtjevi i prava lana u odnosu na Sindikat i na
sindikalnu imovinu. Prestanak lanstva moe se desiti u vie sluajeva kao to su smrtni
sluaj, iskljuenjem u sluaju krenja sindikalnih akata i statuta, ili svojevoljnim istupanjem iz
sindikata. Sindikalna kartica i svi drugi predmeti koji pripadaju imovini ovog Sindikata
moraju se vratiti povjerenitvu sindikalne filijale. lan Sindikata moe istupiti na osnovu
potpisane istupnice uz izmirivanje svih obaveza. lan mora istupnicu uruiti povjereniku
podrunice.
Iskljuie se iz Sindikata lan ili sindikalna podrunica ako teti interesima Sindikata:

ako ne provodi zakljuke nadlenih sindikalnih organa,

ini djela protiv slobodnog, demokratskog ustavnog poretka Bosne i Hercegovine,
ako poini prekraje utaje, pronevjere ili krae sindikalne imovine, krivotvori ili
falsificira obraun lanarine, ili na drugi nain tee oteti interese Sindikata,
ako tri mjeseca, zaredom nije platio lanarinu,
ako prestane radni odnos u preduzeu krivicom lana Sindikata.

Iskljueni lan moe biti ponovo primljen unutar sindikata samo uz miljenje povjerenitva
sindikalne filijale, a odluku o ovome donosi Statutarna komisija sindikata. Pri ponovnom
pristupanju predouje se potvrda o prethodnom lanstvu u ovom Sindikatu. Ukoliko se nastali
spor ne moe rijeiti mirnim nainom, spor e se ustupiti arbitrai. Arbitrano vijee od pet
lanova imenuje Izvrni odbor Sindikata. lanovi arbitranog vijea ne mogu biti iz
sindikalnih podrunica koje su u sporu.
5

4.2.

Visina i raspodjela lanarine

Nain raspodjele i visinu lanarine odreuje Glavni odbor ovog Sindikata na svojim
sastancima. Najee osnovna lanarina je 1,0- 2% zavisno kako se dogovori na sastanku.
lanovima Sindikata iznos lanarine se odbija mjeseno putem platne liste, a onim
lanovima koji rade u preduzeima privrednim drutvima koja vre radove ili obavljaju
druge djelatnosti u inostranstvu lanarina se odfbije i rasporedi na isti nain kao i ostalim
radnicima u njihovom preduzeu.
Osnovna sindikalna lanarina dijeli se po sljedeim kriterijima:
- 40,0% ostaje sindikalnim podrunicama preduzea privrednih drutava, odnosno
ustanovi,
- 60,0% Samostalnom sindikatu umarstva, prerade drveta i papira BiH,
Od plaanja lanarine su osloboeni:
- lanovi Sindikata za vrijeme kolovanja, ako za to vrijeme nemaju linih primanja
(plau).
- lanovi Sindikata iji radni odnos miruje u skladu sa zakonskim propisima,
- lanovi Sindikata radnici za vrijeme privremenog prekida rada bez njihove krivice
i radnici bez ikakvih primanja.

5. Statut sindikata i kolektivni ugovor

Statut oznaava i zbirku pravila i propisa o ureenju neke organizacije ili drutva (npr.
statut politike stranke, udruge, trgovakog drutva, i sl.). U meunarodnom pravu, statut
moe oznaavati akt koji sadri pravne norme kojima su ureeni odnosi neke meunarodne
organizacije.
Statutom regulirani su: naziv, sjedite, zadaci, ciljevi, djelatnost, lanstvo, odluivanje,
izbor, opoziv, organizacija, finansiranje, tumaenje, izmjene i dopune, prestanak rada, kao i
druga pitanja koja su od znaaja za rad.
Sttut je ujedno opti prvni kt kog donose rzne drutvene orgnizcije preduze,
prosvjetne, kulturne, zdrvstvene, i druge orgnizcije i udruenj.
Kolik je utonomij preduze i drutvenih orgnizcij pri donoenju sttut zvisi od tog
koliko im drv svojim propisim ostvlj prostor d smi ureuju svoje unutrnje i
meusobne odnose. Prilikom konstituisnj, uslov d bi nek orgnizcij stekl sttus
prvnog lic uprvo je donoenje sttut ko mlog ustv.
5.1.

Kolektivni ugovor

Kolektivni ugovor je poseban ugovor radnoga prava koji u pisanom obliku dobrovoljno
sklapaju poslodavci ili udruge poslodavaca (iznimno i Vlada kao 'poslodavac' u javnim i
dravnim slubama) te sindikati ili udruge sindikata s druge strane. Radnici bez sindikata ne
mogu sklopiti vaei kolektivni ugovor. Kolektivni ugovor ima karakteristike ugovora, jer ga
dobrovoljno sklapaju ugovorne strane i njime ureuju meusobne odnose, ali i stanovite
karakteristike propisa, jer ureuje prava treih tj. radnika, to mu je i najvanija svrha, a
obavezno se mora i objaviti, to je takoer karakteristika propisa. Kolektivni ugovor obvezuje
poslodavca, ako ga je sam sklopio ili mu pristupio ili ako je lan udruge koja je sklopila
kolektivni ugovor te ga poslodavac mora primjenjivati prema svim radnicima koji su kod
njega zaposleni. Kolektivni ugovor sadrava odredbe kojima se reguliraju prava i obveze
stranaka koje su sklopile kolektivni ugovor, tj. sindikata i poslodavca (obvezni dio
kolektivnog ugovora) te pravna pravila kojima se ureuje sklapanje, sadraj i prestanak radnih
odnosa radnika kod tog poslodavaca, pitanja radnikog vijea, socijalnog osiguranja te druga
pitanja iz radnih odnosa ili u vezi s radnim odnosima (normativni dio kolektivnog ugovora).
Kolektivni ugovor se moe definisati kao pisani sporazum koji se odnosi na uslove rada i
zaposlenja, zakljuen izmeu poslodavca (grupe poslodavaca) i jedne ili vie reprezentativnih
organizacija radnika. Prema tome, bez obzira na naziv, svaki sporazum izmeu predstavnika
radnika i predstavnika poslodavca (ili poslodavaca), kojim se na opti nain ureuju prava i
obaveze u pogledu zaposlenja i uslova rada i koji obavezuje sve one u ije ime je zakljuen,
jeste kolektivni ugovor o radu Nakon zavrenog pregovaranja saglasnou ovlaene
organizacije poslodavcai ovlaene organizacije sindikata, zakljuuje se kolektivni ugovor.
Kolektivni ugovor je zakljuen kada ga potpiu ovlaeni predstavnici strana ugovornica.

Opti i posebni kolektivni ugovori kao i njihove izmjene i dopune se registruju kod
ministarstva nadlanog za poslove rada i objavljaju u Slubenom glasniku. Kolektivni ugovori
zakljueni na nivou drave, registruju se kod nadlanog saveznog organa.
Svaki kolektivni ugovor sadri pravila:
1. Koja odreuju prava i obaveze i odgovornosti zaposlenihi poslodavca (normativni dio)
2. I pravila o meusobnim odnosima subjekata kolektivnog ugovoranja, odnosno
ugovornih strana (obligacioni dio).
Na prvi pogled, i sutinski, pravila o pravima i obavezama su daleko znaajnija od pravila
koja reguliu odnose ugovornih strana. Na najviem nivou kolektivnog ugovaranja, u
najoptijim kolektvnim ugovorima odreuju se osnovna naela za odreivanje zarede
zaposlenih, dodaci na zaradu, naknade, ostala primanja i druga prava, obaveze i odgovornosti
iz rada i radnih odnosa, u skladu sa zakonom. Na nivou djelatnosti, odnosno grana, posebnim
ugovorima utvruju se: cijena rada za najjednostavniji rad, cijena rada za tipina radna mjesta,
zatim osnovni elementi za odreivanje zarada zaposlenih i ureuju druga prava, obaveze i
odgovornosti iz radnih odnosa.
Kao to se vidi, na prvom mjestu se ureuju zarade. U optim kolektivnim ugovorima,
utvruju se naela i osnovna pravila koja se tiu drugih novanih primanja, a u posebnim
kolektivnim ugovorima utvruju se cijena rada za najjednostavniji rad i cijena rada za tipina
radna mjesta, kao i drugi odnosi koji se tiu zarada i novanih primanja. Sve ovo se odnosi na
sve organizacije i poslodavce.
Izuzetak u pogledu utvrivanja zarada mogu biti:
1. zaposleni u dravanim organima i organizacijama,

2. zaposleni u organima i organizacijama jedinice teritorijalne autonomije i lokalne

samouprave, ako su odnosi u pogledu plata ureeni zakonom.
Glavni smisao ovih kolektivnih ugovora jeste da uine primjenjivim ono to je u optem
ili granskom kolektivnom ugovoru odreeno kao naelo, osnove i minimum da pobolja
uslove i odredi vea prava, u odnosu na one koje su utvreni zakonom, i kolektivnim
ugovorima na vim nivoima. Teka ekonomska situacija kod nas ne prua mogunost za
poboljanje u velikom broju sluajeva. To je vjerovatno i jedan od razloga to su kolektivni
ugovori na nivou preduzea, odnosno kod poslodavca, jo uvijek malobrojni i po sadrini bez
velikog znaaja u nizu odnosa.

5.2.

Kolektivni ugovor sindikata kojeg obraujemo

I OPTE ODREDBE
Uredjuju prava i obaveze zaposlenika, te prava i obaveze poslodavca prema zaposlenicima
koji kod njih rade
II POSTUPAK KOLEKTIVNOG PREGOVARANJA
Iskazana spremnost strana, propisani pregovaraki odbori, nain rada, punomo lica za
pregovore.
III PRIMJENA UGOVORA
Ugovor se primjenjuje na teritoriji Federacije Bosne i Hercegovine i obavezuje sve
poslodavce iz djelatnosti umarstva, prerade drveta i papira sa dravnim, odnosno veinskim
dravnim kapitalom.
IV ZASNIVANJE I PRESTANAK RADNOG ODNOSA
Radni odnos zasniva se zakljuivanjem ugovora o radu izmedju poslodavca i zaposlenika i
moe biti u pismenoj ili usmenoj formi. Ugovor se zakljuuje na neodredjeno vrijeme, a moe
i na odredjeno vrijeme, kada postoji opravdan razlog. Ugovor o radu prestaje na nain
utvrdjen Zakonom o radu. Ako dodje do otkaza gdje radnik nije kriv, tada ima pravo na
otpremninu u iznosu od 55% prosjene plae, isplaene radniku u posljednja tri mjeseca, za
svaku navrenu godinu rada kod tog poslodavca.
V PRIJEM PRIPRAVNIKA, regulie se pravilnikom o radu u preduzeu.
VI RADNO VRIJEME, puno radno vrijeme iznosi najdue 40 sati sedmino.
VII ODMORI I ODSUSTVA
Pravo na dnevni odmor od 30 minuta, poslodavac utvrdjuje raspored. Sedmini odmor traje
najmanje 24 sata neprekidno. Godinji odmor traj, najmanje, 18 radnih dana, a najvie 30
dana. Plaeno odsustvo zaposlenik moe koristiti najvie do 7 radnih dana u jednoj
kalendarskoj godini za line potrebe (zakljuenje braka, rodjenje djeteta, teke bolesti ili smrti
lana ue porodice, elementarne nepogode i zakljuenje braka djeteta).
VIII ZATITA ZAPOSLENIKA
Utvrdjene su obaveze poslodavca da odrava postrojenja, uredjaje, opremu, alate i pristup
mjestu rada, kao i da upozna zaposlenika o propisima o radnim odnosima i propisima iz
oblasti zatite na radu u roku od 30 dana od dana stupanja zaposlenika na rad
Zaposlenik je duan pridravati se uputstva i mjera zatite na radu, te spreava nastanak
nesree.

IX PLAE I NAKNADE PLAA

Utvrdjeni su periodi isplate plae koji ne mogu biti dui od 30 dana, nain obrauvanja plae,
utvrdjivanja plae na osnovu ostvarenih rezultata rada, vrste i sloenosti poslova, cijene radne
snage i uslove rada u skladu sa ostvarenom dobiti drutva, odnosno poslodavca. Utvrdjena je
najnia neto plaa za najjednostavnije poslove u iznosu od 55% prosjene plae ostvarene u
Federaciji Bosne i Hercegovine. Za svaku navrenu godinu staa, osnovna plaa se poveava
za 0,6%- Utvrdjeni su i dodaci na osnovu plau koji se kreu od 30-50%. Propisano je pravo
na naknadu plae kada zaposlenik ne radi (godinji odmor, dravni praznik, plaeno
odsustvo), kao i u sluaju zastoja u proizvodnji smanjenog obima posla ili prekida rada. Kada
su oteani uslovi rada, utvrdjeno je pravo na uvenu osnovnu plau od 4-7%.
X OSTALA MATERIJALNA PRAVA ZAPOSLENIKA
Pravo prilikom odlaska u penziju, na solidarnu pomo u sluajevima smrti zaposlenika, smrti
branog suprunika, zbog bolovanja dueg od 90 dana.
Pravo na naknadu za ishranu u visini 25% prosjene plee u prehodna tri mjeseca u Federaciji
Bosne i Hercegovine, pravo na naknadu trokova prevoza na posao, terenski dodatak,
odvojeni ivot, naknada za putne trokove, dnevnice, naknada za koritenje privatnog
automobila u slubene svrhe, pravo na regres za godinji odmor.
XI NAKNADA TETE
XII OS TVARIVANJE PRAVA I OBAVEZA IZ RADNOG ODNOSA
XIII PRAVILNIK O RADU
Pravilnikom o radu ne mogu se urediti pitanja plaa i drugih uslova nepovoljnije od uslova
pod kojima su ta pitanja bila uredjena na dan zakljuivanja kolektivnog ugovora.
XIV SUDJELOVANJE ZAPOSLENIKA U ODLUIVANJU
Ako kod poslodavca nije formirano vijee zaposlenika, Sindikat ima obaveze i ovlatenja koja
se odnose na ovlatenja vijea zaposlenika u skladu sa zakonom.
XV USLOVI ZA RAD SINDIKATA
Poslodavac i Sindikat se obavezuju da svojim djelovanjem i aktivnostima nee
onemoguavati i ometati rad i da e se medjusobno respektovati u skladu sa ratifikovanim
konvencijama, zakonom i kolektivnim ugovorom
Poslodavac se obavezuje da e uvaavati potrebe Sindikata u vezi sa:
prostorom za rad i odravanje sastanaka, koritenjem telefona, aparata za umnoavanje,
obraunom i doznaavanjem sindikalne lanarine, naknade plae sindikalnom povjereniku za
njeno obavljanje sindikalne dunosti, naknade plae za vrijeme obrazovanja i sindikalnog
osposobljavanja najvie do sedam dana.
Poslodavac se obavezuje obezbijediti naknadu plae u punom iznosu povjereniku kada on
predstavlja vie od 500 zaposlenih lanova Sindikata.

10

XVI RJEAVANJE SPOROVA

U sluaju kolektivnog radnog spora, sprovodi se postupak mirenja koje provodi mirovno
vijee koje broji tri lana. Strane u sporu mogu sporazumno povjeriti orbitrai rjeavanje
kolektivnog spora. Arbitraa broji 5 lanova. Odluka arbitrae je konana i ima snagu
Kolektivnog ugovora.
XVII TRAJK
Ukoliko Sindikat ocijeni da se ne ostvaruju prava zaposlenika, stupie u pregovore sa
poslodavcem i zahtijevati da se preduzmu odgovarajue mjere
Ako sporna pitanja ne budu rijeena putem pregovora i mirnog rjeavanja spora, Sindikat e
traiti izjanjenje zaposlenika lanova Sindikata o stupanju u trajk.
trajk organizuje i sprovodi Sindikat u skladu sa Zakonom o trajku, Pravilima Sindikata o
trajku i Statutom Samostalnog sindikata umarstva, prerade drveta i papira Bosne i
Hercegovine
Poslodavac je duan propisti minimum poslova koji se moraju obavljati i ne smiju prekidati u
vrijeme trajka.
XVIII ZAKLJUIVANJE I TRAJANJE KOLEKTIVNOG UGOVORA
Ovaj ugovor zakljuuje se na odredjeno vrijeme od godinu dana. Ugovorne strane mogu
sporazumno da primijene odredbe ovog ugovora. Strane e, najmanje, 30 dana prije isteka
roka na koji je zakljuen ugovor, zapoeti pregovore o njegovoj obnovi za primjenu,
provodjenje i tumaenje odredaba Ugovora strane imenuju zajedniku komisiju od tri lana.

11

6. Sekcija ena
Unutar ovog sindikata otvoreno je jo jedno tijelo ili sekcija pod nazivom Sekcija ena.
Razlog osnivanja sekcije jeste radi davanja enama priznatiji poloaj i ukljuivanje ena u sve
sindikalne aktivnosti unutar Sindikata, podsticanja ena da se ulanjuju u sindikat i da
ravnopravno izvravaju sindikalna prava i obaveze tj akciju i borbu za bolji poloaj
zaopslenih. Za ene unutar sindikata organizovat pruanje pomoi enama u zatiti njihovih
radnih prava, socijalnoj zatiti i materijalnoj zatiti porodice, a posebno pruanje pomoi
enama u trudnoi i majkama sa malom djecom i samohranim majkama.
Ostale stavke unutar sekcije ena:
-

Pruanje pomoi enama u zatiti njihovih radnih prava, socijalnoj zatiti i

materijalnoj zatiti porodice, a posebno pruanje pomoi enama u trudnoi i
majkama sa malom djecom i samohranim majkama;
Obezbjediti veu zatitu specifinih prava i interesa ena kroz kolektivne ugovore,
zatim njihovo ukljuivanje u kolektivno pregovaranje i primjenu kolektivnih
ugovora;
Spreavanje svih oblika diskriminacije i mobinga prema enama i ostvarivanje
pune ravnopravnosti ena sa mukarcima. Naroito, iznalaenje naina za
spreavanje nasilja nad enama i nasilja u porodici;
Organizovanje kulturnih, sportskih, radnih i drugih manifestacija ena i razvijanje
svijesti o potrebi ukljuivanja ena u sve drutvene procese kako u zemlji, tako i u
svijetu;
Uee ena, lanica SSPDP BiH, u programima, seminarima i drugim
aktivnostima u okviru Saveza samostalnih sindikata BiH i drugih domaih i
meunarodnih sindikata i asocijacija;
Saradnja sa predstavnicima ena drugih domaih i meunarodnih sindikata i
udruenja koja se zalau za poboljanje poloaja ena i njihovo unapreenje;
Informisanje ena putem web stranice SSPD BiH, dopisa, broura i letaka
SSPDP BiH;
Obavljanje drugih poslova i zadataka koji proizilaze iz progrma i dokumenata
SSPDP BiH;.

12

7. Sekcija mladih
Programom sekcije mladih cilj je da se animiraju mladi zaposlenici u lanstvo Sindikata, a
ujedno da se osnuje aktiv mladih lanova sindikata u sindikalnim podrunicama i kantonima i
pruanje pomoi u izradi njihovih programa rada, formiranja inicijativnih odbora i drugih
programskih dokumenata.
Naravno to ukljuuje da se mladi lanovi osposobe za sindikalni rad, njihovo ukljuivanje
u rad sindikata u sindikalnoj podrunici i da se osposobe za funkciju sindikalnog povjerenika.
Ova sekcija se naravno trudi da rijei problem pri zapoljavanja mladih, spreavanju svih
oblika diskriminacije prema njima.
Ostale vanije stavke unutar sekcije mladih:
- Organizovanje kulturnih, sportskih, radnih i drugih manifestacija mladih i
razvijanje svijesti i potrebi njihovog ukljuivanja u sve drutvene procese kako u
zemlji, tako i u svijetu;
- Uee mladih sindikalnih predstavnika SSPDP BiH u programima, seminarima i
drugim aktivnostima u okviru Saveza samostalnih sindikata BiH i drugih domaih
i meunarodnih sindikata i asocijacija;
- Saradnja sa predstavnicima mladih drugih domaih i meunarodnih sindikata i
udruenja koja se zalau za poboljanje poloaja mladih i njihovo unapreenje;
- Poticanje poslodavaca da u privrednim drutvima vie angauju mlade, koriste
olakice i programe za zapoljavanje mladih koje nude Federalni i kantonalni
zavodi za zapoljavanje, omogue mladim zaposlenicima sticanje radnog iskustva
u obavljanju poslova odreenog zanimanja, te zalaganje za zapoljavanje mladih
na neodreeno vrijeme u privrednim drutvim;

13

8. Zakljuak
U ovom seminarskom radu shvatili smo razlog i bit postojanja sindikata unutar
djelatnosti umarstva, kako oni doprinose svojim postojanjem i kako potpomau odreene
grupacije ljudi. Takoe su prikazani detaljni sadraji statuta i kolektivnog ugovora
Samostalnog sindikata umarstva, prerade drveta i papira Bosne i Hercegovine.
Jaina svkaog pravog sinikata sastoji se u osnovnim principima osnivanja i djelovanja:
- Masovnost
- Solidarnost
- Jedinstvo
- Nezavisnost u odnosu na poslodavca
- Nezavisnost od strane vlasti i politikih stranaka
- Finansijska nezavisnost
- Demokratinost
- Struni i kompetentni kadrovi
Osobe koje nisu u sindikatu su podlone direktnom pritisku i ucjenjivanju od strane
poslodavca. Osnovne sdrje ktivnosti sindikt moemo, tek uslovno, rzloiti n etiri
grupe ciljev, i njim odgovrjuih ktivnosti.
Prvu predstvljju rdn i socijln sigurnost, odnosno sigurnost posl i mterijln ztit u
sluju nezposlenosti. Drugi, pristojn ivot i zrd, ukljuuje ktivnost ureenj trit
rd, donoenje trifnih prvil i odreenje egzistencijlnog minimum i cijene rd. Trei,
obuhvt dekvtne rdne, li i ukupne ivotne uslove pre sveg obezbeenje bezbjednih i
po zdrvlje nekodljivih uslov rd i ekoloku ztitu rdne i ivotne sredine, socijlnu i
zdrvstvenu ztitu i penzione fondove i osigurnje. Stndrdi odgovrjueg kvlitet ivot
ukljuuju i borbu sindikt z obezbjeenje pristojnog stnovnj i rzvijene komunlne
infrstrukture, ko i prv n plene odmore i sticnje dodtnog obrzovnj. etvrtu grupu
ine ktivnosti ue u odreenju rzvojnih ciljev i politike n mikro i mkro drutvenoj
rvni. N mikro rvni pojedinog preduze, rdi se o prticipciji u odluivnju o
investicijm i rzvoju. N mkro drutvenoj rvni sindikt rzvij mehnizme i procedure
uticj n odluivnje, u prlmentrnim odborim i komisijm, o svim pitnjim koj
odreuju rdni poloj i ivotne uslove zposlenih

14

9. Literatura
1.
2.
3.
4.
5.
6.

http://ssspdp.ba/
http://www.moj-posao.net/Savjet/70097/Kolektivni-ugovor/14/
http://sh.wikipedia.org/wiki/Kolektivni_ugovor
http://www.upfbih.ba/index.php/kolektivni-ugovori
http://www.sssbih.com.ba/index_files/Page858.htm
http://www.sssbih.com.ba/

15