LEMBAR KERJA

PESERTA DIDIK (LKPD)

Konsep Mol : Hubungan Antara
Mol dan Jumlah Partikel

Kelas : …………
Nama Anggota Kelompok :
1. …………………………………............
2. …………………………………............
3. …………………………………............
4. …………………………………............
5. …………………………………............
6. …………………………………............
 LEMBAR KERJA PESERTA DIDIK
(KONSSEP MOL : HUBUNGAN ANTARA MOL DENGAN JUMLAH PARTIKEL)

Kelas / semester : X/ Genap

Mata pelajaran : Kimia

Petunjuk Belajar :

1. Baca secara cermat sebelum Anda mengerjakan tugas kegiatan

2. Baca literatur lain untuk memperkuat pemahaman
3. Diskusikan dengan teman sekelompok dalam mengerjakan setiap langkah kegiatan
4. Konsultasikan dengan guru dalam mengerjakan tugas kegiatan

Tujuan Pembelajaran :

Siswa dapat :
1. Menjelaskan pengertian mol
2. Menentukan hubungan antara mol dan jumlah partikel
3. Mengoperasikan data terkait hubungan antara mol dan jumlah partikel untuk
menyelesaikan perhitungan kimia
4. Menentukan hubungan antara mol dan massa
5. Mengoperasikan data terkait hubungan antara mol dan massa untuk menyelesaikan
perhitungan kimia

Stimulation I

Dalam ilmu Fisika terdapat materi besaran dan satuan. Suatu besaran pasti memiliki
satuan untuk mempermudah dalam mengukurnya. Seperti saat kita membeli buah atau
daging kita selalu mengatakan kepada penjual berapa kilogram yang ingin kita beli,
demikian pula saat membeli bensin, kita akan berkata berapa liter bensin yang akan dibeli.
Hariz bermain hujan bersama teman-temannya dengan menampung tetesan air hujan
ditangan mereka masing-masing. Setetes air mengandung 1,67 x 1021 molekul (1,67 miliar
triliun). Hal ini berarti bahwa partikel materi (atom, molekul, ion) mempunyai ukuran yang
sangat kecil. Sehingga sekecil apapun jumlah zat yang kita ambil akan mengandung
sejumlah besar partikel.
 Perhatikan data pada tabel berikut :
Nama Zat Zat Jumlah Partikel Zat Jumlah Mol Zat
Magnesium Mg 3,01 𝑥 1023 atom 0,5 mol
Belerang S 6,02 𝑥 1023 atom 1 mol
Air H2O 12,04 𝑥 1023 molekul 2 mol
Asam Klorida HCl 18,06 𝑥 1023 molekul 3 mol
Ion Florida F− 24,08𝑥 1023 ion 4 mol

Problem Statement I

Diskusikan masalah apakah yang muncul dari stimulasi di atas ? Rumuskan

permasalahannya !
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................

Data Collection

Carilah informasi berdasarkan stimulasi I dan stimulasi II, lalu kumpulkan data tentang
konsep mol dan hubungannya dengan jumlah partikel!
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
 Data Procesing

Pertanyaan :
1. Jelaskan pengertian mol !
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
...............................................................................................................................
2. Nyatakan hubungan antara mol dengan jumlah partikel !
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
...............................................................................................................................
3. Lengkapi tabel berikut !

Nama Zat Zat Jumlah Partikel Zat Jumlah Mol Zat

Besi Fe .............. atom 0,1 mol
Asam sulfat H2SO4 1,204x1023 molekul ... mol
Ion Natrium Na+ 3,01x1022 ion ... mol

.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
...............................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
...............................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
...............................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
...............................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
...............................................................................................................................
 Stimulation II

Gambar 1. Sekrup Kuningan

Untuk mengikat dan menahan dua objek bersama biasanya kita menggunakan sekrup.
Salah satu sekrup yang beredar dipasaran adalah sekrup kuningan, yang merupakan
kuningan jenis High brass. Kuningan jenis High Brass mengandung 65% tembaga
dan 35% Zink. Jika kita memiliki 100 gram sekrup Highh Brass, berapakah jumlah
partikel atom masing-masing unsur penyusunnya?

What is molar mass?

…………………………………

Untuk mengetahui definisi massa molar, lengkapilah data pada tabel berikut.

No. Massa atom/ molekul relatif mol zat Massa Molar

1. 32 gram molekul Oksigen 1 mol 32 gram/ mol

2. 36 gram molekul air 2 mol 18 gram/ mol
3. 46 gram Natrium 2 mol ... gram/ mol
4. 26 gram Besi ... 26 gram/ mol
5 ... gram Alumunium 2 mol 27 gram/ mol

1. Berdasarkan tabel di atas, apa yang dimaksud dengan massa molar?

………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………
2. Bandingkan massa molar dengan Ar/Mr. Apa yang dapat kalian simpulkan?

……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………

Yeay Berhasil, Ayo kita lanjut menentukan rencana untuk

masalah pada stimulation II

3. Tulislah permasalahan yang ada pada stimulation II

……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………

Jangan lupa, aplikasikan rencanamu disini ya..

4. Tulis penyelesaian soal pada stimulation II dengan menggunakan rumus:

............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
5. Berdasarkan jawaban pada pertanyaan nomor 4, nyatakan hubungan antara mol
dengan massa !

Kesimpulan

Kesimpulan apakah yang dapat diambil dari semua kegiatan diatas?

..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
......................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
......................................................................................................................................