Arab harus dimulai dengan mengenali batas awal dan akhir suatu kata.
Cara mengenali batas awal dan akhir dari suatu kata sbb:
َ َّ ُ ُ ُ ُ ُ
بْالصال ِْة ْ شر ْو
ْ ِ طْ ْوج ْو
Berarti huruf yang terletak sebelum AL adalah huruf terakhir dari kata
sebelumnya.
ُّ َ َ َّ َ َّ َ َ
…ْ ْْالصال ِةْال ِتيْالْت ِصح
ْ ِمنْْأ ْرْك ِان
Berarti huruf yang terletak setelah tâ’ marbûthah adalah huruf pertama
dari kata baru.
Tadribat Langkah 1 ~
4. Suatu huruf tidak disambung dengan huruf setelahnya padahal huruf
tersebut dapat disambung dengan huruf sesudahnya.
َ َّ ُ ُ
ْالصال ِة ْ ِ ط ُْْو ُج ْو
ْب ْ ش ُر ْو
Huruf ط tidak disambung dengan huruf و , begitupula huruf ب
tidak disambung dengan huruf ا . Padahal huruf بdan ط dapat
digabungkan dengan huruf sebelum dan sesudahnya.
KETERANGAN
Huruf enam adalah huruf yang tidak dapat disambung satu dengan yang
lainnya, kecuali dapat disambung dengan huruf sebelumnya jika
termasuk kelompok selain Huruf Enam.
اْدْذْرْزْ ْو
2. Kelompok Selain Huruf Enam
ي
ْ ْبْتْثْجْحْخْسْشْصْضْطْظْعْغْفْقْكْلْمْنْهـ
Perhatikan contoh bagaimana seluruh huruf di atas disambung
satu dengan yang lainnya.
ظعفقكلمنهـي
ْطْض
ْ ص
ْ بتثجحخسش
Tadribat Langkah 1 ~
Perhatikan contoh jika huruf tersebut disambung dengan salah
satu huruf enam.
َ َ
ْأذْكار،ِذكْر
Kaidah penulisan huruf Hijaiah yang termasuk bagian dari suatu
kata ditulis menyambung selama huruf-huruf tersebut dapat disambung.
تدريبات
Kenali kata-kata berikut! Pisahlah setiap kata dengan garis vertikal ( | ).
Gunakan pensil!
Petunjuk Pengajaran:
Pemisahan satu kata dengan yang lainnya berdasarkan ketersambungan
huruf bukan berdasarkan kelas kata. Perhatikan contoh berikut. Lambang (|)
garis tegak sebagai pemisah antara satu kata.
ْ ْ|ْوسبحانْ|ْهللاْ|ْبكرةْ|ْوأصيال،ْ| والحمدْ|ْهللْ|ْكثيرا،هللاْ|ْأكبرْ|ْكبيرا
Setiap kata yang dicetak tebal bukan terdiri atas satu kelas kata, tetapi
terdiri atas dua kata. Pada tahap ini, kata tersebut dianggap satu kata.
Tadribat Langkah 1 ~
أركان اإلسالم
أركانْاإلسالمْخمسة ْ
وأنْمحمداْرسو ُْلْهللا
َّْ )1شهادةْأنْالْإلهْإالْهللاْ،
)2وإقامْالصالة
)3وإيتاءْالزكاة
)4وصومْرمضان
)5وحجْالبيت.
أركان اإلميان
أركانْاإليمانْستة
)1اإليمانْباهلل
)2واإليمانْباملالئكة
)3واإليمانْبالرسل
)4واإليمانْبالكتب
)5واإليمانْباليومْاآلخر
ْ )6واإليمانْبالقدرْ .
أذكار وأدعية
)1سمعْهللاْملنْحمدهْ،ربناْولكْالحمد
)2سبحانْربيْاألعلىْوبحمده
~ Tadribat Langkah 1
)3بسمْهللاْ،اللهمْإنيْأعوذْبكْمنْالخبثْوالخبائث.
)4سبحانْهللاْ،والحمدْهللْ،والْإلهْإالْهللاْ،وهللاْأكبر
ً
اْ،وباإلسالمْديناْ،وبمحمْ ًّ
دْنبيا )5رضيتْباهللْرًّب
)6ربناْآتناْفيْالدنياْحسنةْ،وفيْاآلخرةْحسنةْ،وقناْعذابْالنار
١٩ :ﭿ ﭸ ﭹ ﭺ ﭻ ﭼﭽ ﭾ آل عمران
Kata ﭹ , lafzhul-jalâlah3 ﭻ dan ﭼ adalah ism, sebab diawali
AL.
2. Diakhiri tâ' ta'nîts marbuthah ( ة/ ) ـة
ﭿﮥﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﮯ ﮰ
٢٨ :ﮱﭾ سبأ
Kata ﮨ adalah ism, sebab diakhiri tâ' ta'nîts marbûthah.
3. Huruf pertama dari suatu kata adalah mîm ( م )4, umumnya jika terdiri
atas empat huruf atau lebih (tidak termasuk awalan dan/atau akhiran).
٢٩ :ﭿ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂﮃ ﮄ ﮅ ﮆ ﮇ ﭾ النحل
Kata ﮅadalah ism, sebab huruf pertama adalah م .
1 Penanda adalah sifat khusus satuan kebahasaan yang menunjukkan kelas atau fungsinya (Kamus Besar
Bahasa Indonesia, hal. 1135)
2 AL ( ) الsecara ‘makna’ bukan awalan. AL disebut artikel. Artikel adalah unsur yang dipakai untuk
Tadribat Langkah 1 ~
Kata yang diawali mîm yang termasuk fi`l yang sering digunakan
dalam bahasan wudu adalah
َ ض َم
ضة ْ ضمض َم
ْ ض ي َم ْ ( َمberkumur).
َ ض َم
4. Huruf pertama dari suatu kata adalah hamzah ( ) إ, (hamzah terletak
5
dibawah 'alif).
٧١ :ﭿ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ ﭾ الكهف
Kata ﯰadalah ism, sebab huruf pertama adalah إ.
5. Kata yang diakhiri ( ا، نن،، يـ،)ان, jika huruf pertama bukan ي atau
6
.
ﭿ ﮄ ﮅ ﮆﮇ ﮈ ﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﮓ ﮔ
٢٢ :ﮕﭾ ص
Kata ﮈadalah ism, sebab diakhiri ان, dan huruf pertama bukan ي
atau .
6. Dua huruf terakhir dari suatu kata adalah 'alif + hamzah ( اء ),
umumnya.
٨ :ﭿ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﮯﮰ ﭾ املائدة
Kata ﮮadalah ism, sebab dua huruf terakhir adalah اء.
Kecuali kata-kata berikut adalah fi`l mâdhî.
َ َ َ َ َ َ َ َ َ َ َ َ
َه َاء، ن َاء، ق َاء، ف َاء،ض َاء ، شاء، ساء، جاء،باء
7. Huruf pertama dan sebelum terakhir ‘alif ( ) ا, umumnya.
َ
ُّ األ ْكل َن َّ َ َ ْ ْ ْ ْ َ
َّ الذ َهب َنالف
الش ْرب ضة في تحريم استعمال إناء
5 Buku Lughatunâ secara konsisten menggunakan kata hamzah untuk menyebut ‘alif yang disertai
hamzah ( ِإ/) أ. Jika tidak disertai hamzah disebut ‘alif ( ) ا.
6 Kata yang diakhiri ين/ون/ انdan diawali ت/ يadalah fi`l mudhâri`.
Tadribat Langkah 1 ~
Kata ا ْسـت ْع َمالadalah ism, sebab huruf pertama dan sebelum terakhir
8. Kata yang huruf terakhir ‘alif ( ا ) adalah ism, umumnya. ‘Alif
تدريبات
A. Temukan ism disertai penandanya dari ayat-ayat berikut! Ayat yang tidak
disertai penanda ism melekat diabaikan!
٣ – ٢ :) ﭿ ﮅ ﮆ ﮇ ﮈ ﮉ ﮊ ﭾ الناس1
٩ – ٨ :) ﭿ ﮅ ﮆ ﮇ ﮈ ﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﭾ اهلمزة2
٢٠ :) ﭿ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭾ الليل3
١٧ :) ﭿ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﭾ الغاشية4
٦ :) ﭿ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭾ الطارق5
٣ - ٢ :) ﭿ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ ﮝ ﭾ العادايت6
Tadribat Langkah 1 ~
B. Kenali ism disertai penjelesan penanda ism melekat. Kata yang tidak
disertai penanda ism melekat diabaikan! Gunakan Tabel hal. 249
Contoh:
الصالة خير م ،النقم
KATA PENANDA
الصالة ال +ة
خير Diabaikan
م، Diabaikan
النقم ال
أركان اإلسالم
ْلكان اإلسالم خمسة :شهادة ْن إلْ إ هللا نْن محم ا لسقل هللا ،نإقام
الصالة ،نإيتاء الزكاة ،نصقم لمضان ،نحج ال ،ت.
أركان اإلميان
ْلكان اإليمان ستة :اإليمان باهلل ،ناإليمان باملالئكة ،ناإليمان بالرسل ،ناإليمان
بالكتب ،ناإليمان باليقم اآلخر ،ناإليمان بالق ل.
أذكار وأدعية
)1سم هللا مل ،حم ه ،لبنا نلك الحم
)2بسم هللا ،ال هم إني ْعقذ بك م ،الخ ث نالخ ائث
)3لض،ت باهلل لًّبا ،نباإلسالم دينا ،نبمحم ًّ
نبيا
)4لبنا آتنا في ال نيا حسنة ،نفي اآلخرة حسنة ،نقنا عذاب النال
KATA PENANDA
Tadribat Langkah 1 ~
Penanda Ism Tidak Melekat
Penanda ism tidak melekat, disebut tidak melekat karena penanda tersebut
tidak ada di dalam suatu kata, tetapi terletak sebelum ism. Penanda ism
tidak melekat berbentuk harf (kata tugas). Berikut uraian penanda ism tidak
melekat.
1 Khusus ketiga harful-jarr berikut ل/ ك/ بditulis menyambung dengan ism, lihat hal. 259.
Tadribat Langkah 1 ~
4. Kata yang terletak setelah Kelomopok ْ ِإ ان.
١٢ :ﭿ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﭾ الربوج
Kata ﮥadalah ism, sebab terletak setelah Kelompok ْ ِإ ان.
5. Umumnya, kata yang terletak setelah dhamîr2.
٢١ :ﭿ ﯮ ﯯ ﯰ ﯱ ﯲ ﭾ الربوج
ُ
Kata ﯰadalah ism, sebab terletak setelah dhamîr, هو.
6. Umumnya, kata yang terletak setelah ismul-'isyârah.
١٣٨ :ﭿ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ ﭾ آل عمران
Kata ﮥadalah ism, sebab terletak setelah ismul-'isyârah, ﮤ.
٧٧ :ﭿ ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ ﭾ الزخرف
Kata َْم ِالك adalah ism, sebab terletak setelah 'adât-nidâ' َيا .
9. Kata yang dijadikan sebagai uraian dari suatu bilangan (seperti tiga,
lima, atau enam).
َ ََ َ َ َ ا ِّ َ َ َ ا
ْوغس ِ ْلْالوج ِْه،
ْ ْال ِنية ِْعندْغس ِلْالوج ِه،فروضْالوضو ِء ِْستةْأشياء
2 Dhamîr yang dimaksud adalah dhamîr yang ditulis secara terpisah dan tanpa perubahan, seperti ، هما،هو
…… هم.
Tadribat Langkah 1 ~
َ
Kata ْ غسْ ِلyang kedua adalah ism, sebab digunakan sebagai uraian dari
ا
bilangan ( ِستةenam).
10.Kata yang sebelumnya telah digunakan sebagai ism.
ا ْست ْعمالِاألواني
ا
الذ َهبْوالف ا َ َ َ َ
ض ِ ْة ِ ِ ْ ين وا
ِِ ْأ المع تسا
ِ ِ ْ زوجْي ول
َ َ
Kata ْ ِاسْ ِتعمالdan وا ِنْي ِ أpada baris kedua adalah ism, sebab kata
tersebut telah digunakan sebelumnya sebagai ism.
11.Umumnya, kata yang terletak setelah ism.
َ
ْ َْو َيب َدأْ َوقتْْالغس ِل َْيو َمْالجم َع ِة ِْمنْطلو ِعْفج ِْرْ َيو ِمْالجم َع ِة
َ
Kata ْ فج ِرadalah ism, sebab terletak setelah ism, ع ْ ِ طلو.
12.Umumnya, kata yang terletak setelah fi`l.
َ
ْ َْوَْيب َ ْدأْ َوقتْْالغس ِل َْيو َمْالجم َع ِة ِْمنْطلو ِعْفج ِر َْيو ِمْالجم َع ِ ْة
َ
Kata ْ وقتadalah ism, sebab terletak setelah fi`l, ْيبدأ.
َ َ
تدريبات
A. Temukan ism dengan penandanya (melekat dan/atau tidak melekat) dari
ayat-ayat berikut! Gunakan Tabel hal. 257.
٤ :ﭿ ﭴ ﭵ ﭶ ﭷ ﭸ ﭹ ﭾ الفلق )1
٢ :ﭿ ﭷ ﭸ ﭹ ﭺ ﭻ ﭼ ﭽ ﭾ ﭾ النصر )2
٤ - ٣ :ﭿ ﭰ ﭱ ﭲ ﭳ ﭴ ﭵ ﭶ ﭷ ﭸ ﭾ املاعون )3
٧ :ﭿ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﭾ الطالق )4
Tadribat Langkah 1 ~
ﭿ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ ﭰ ﭾ التني٦ : )5
ﭿ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭾ الليل٢٠ : )6
ﭿ ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭾ الكافرون١ : )7
ﭿ ﭭ ﭮ ﭯﭰ ﭱ ﭲ ﭳ ﭴ ﭵ ﭶ ﭷ ﭾ اإلنسان٢٩ : )8
ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅﮆ ﮇ ﮈ ﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﭾ اجلاثية٦ : )9
)10ﭿ ﯴ ﯵ ﯶ ﯷ ﯸ ﭾ النازعات٤١ :
)11ﭿ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﭾ البينة٧ :
)12ﭿ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ ﭾ الدخان٢٢ :
)13ﭿ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﭾ القلم٣٤ :
)14ﭿ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅ ﮆ ﮇ ﮈ ﭾ الدخان٤٨ :
)15ﭿ ﭭ ﭮ ﭯ ﭰ ﭱ ﭲ ﭾ الطارق٧ :
B. Temukan dan jelaskan penanda ism melekat dan tidak melekat!. Abaikan
kata yang tidak dapat dianggap ism. Gunakan Tabel hal. 257.
Contoh
الصالةْخيرْمنْالنو ْم ْ
Penanda
ISM
Melekat Tidak Melekat
ْْالصال ْة الْْ ْ+ة
ْْخي ْر ْ Terletak setelah ism, umumnya
ْْمن ْ حرفْالجر
ْْالنو ْم ْ ال منْ(حرفْالجر ْ)
االستنجاء
والستنجاءْواجبْمنْالبولْوالغائط. •
ِ ويجتنبْالبولْوالغائطْفيْالاءْالر
اكدْوتحتْالشجرةْالثمرةْوفيْالطريقْ •
والظلْوالثقب.
ولْيتكلمْعلىْالبولْ والغائط. •
سنن الغسل
وسننهْخمسةْأشياءْ :
)1التسميةْ
)2والوضوءْقبلهْ
~ Tadribat Langkah 1
)3وإمرارْاليدْعلىْالجسدْ
)4والوالةْ
ىِ
)5وتقديمْ3اليمنىْعلىْاليسر ْ
نواقض الوضوء
والذيْينقضْالوضوءْستةْأشياء ْ
)1ماْخرجْمنْالسبيلينْ
)2والنومْعلىْغيرْهيئةْالتمكنْوزوالْالعقلْبسكرْأوْمرضْ
)3ولسْالرجلْالرأةْاألجنبيةْمنْغيرْحائلْ
)4ومسْفرجْاآلدميْبباطنْالكفْ
)5ومسْحلقةْدبرهْ-علىْالجديدْ ْ
فرائض الغسل
وفرائضْالغسلْثالثةْأشياءْْ ْ:
)1النيةْ
)2وإزالةْالنجاسةْإنْكانتْعلىْبدنهْ
)3وإيصالْالاءْإلىْجميعْالشعرْوالبشرةْ .
3 Kata yang terletak di awal kalimat biasanya ism selama tidak memiliki penanda fi`l.
Penanda
ISM
Melekat Tidak Melekat
ْ
ْ
ِ
ِ
ِ
ِ
ِ
ِ
ِ
ِ
ِ
ِ
ِ
ِ
ِ
ِ
ِ
Tadribat Langkah 1 ~
PENGANTAR
Materi perubahan ism merupakan bahasan yang sangat penting dalam
menentukan bacaan ism. Sebagai contoh, pe dari kata perasaan berbeda
dengan pe dari kata pergi. Apakah jika pe dari pergi dianggap semakna pe
dari perasaan dapat dipahami dalam bahasa Indonesia?
Kemudahan atau kesulitan dalam mengenali dan membaca ism
ditentukan dari kadar pemahaman tentang perubahan ism. Bahasan
perubahan ism bertujuan untuk mengenali huruf dasar pertama dan huruf
dasar terakhir dari suatu ism.
1. Diawali AL
الك َتاب ٌ ك َت+
ِ = اب ِ ال
Hampir setiap ism yang dua huruf pertamanya1 ال merupakan awalan
bukan huruf dasar.2
2. Didahului harful-jarr (
َ )حر ْوفyang ditulis secara menyambung;
الج ِر
َ
harful-jarr ِل/ ك/ ب
yaitu tiga ِ (dapat dibaca: Bi-Ka-Li)
كتاب = ِب ِك َتاب+ ) ب1
Tadribat Langkah 1 ~
َ
كتاب = ك ِك َتاب+ ) ك2
كتاب = ِل ِك َتاب+ ) ل3
ف
ْ َ
ط الع ف رحْ ) َأyang ditulis secara
3. Didahului harful-`athf ( ِ
َ َ
menyambung; yaitu dua harful-`athf ف/ ( وdapat dibaca: Wa-Fa).
Tabel
الك َتاب
ِ (b) ِك َتاب ال Tanpa Tanpa
بالك َتاب
ِ (c) ِك َتاب ال ِب َك ِل Tanpa
َ
وبالك َتاب
ِ (d) ِك َتاب ال ِب َك ِل َو ف
َ
( وال ِك َتابe) ِك َتاب ال Tanpa َو ف
َ
( ِوك َتابf) ِك َتاب Tanpa Tanpa َو ف
( بكتابg) ِك َتاب Tanpa ِب َك ِل Tanpa
Tadribat Langkah 1 ~
AL, harful-jarr dan harful-`athf sebagaimana termuat pada Tabel 258 di
atas.
a. Pada baris (a) ism tanpa (1) harful-`athf, (2) harful-jarr , dan
tanpa AL.
Keterangan:
1. Jika ism yang diawali ال lalu didahului harful-jarr ِل, huruf ‘alif ا
dari AL disisihkan.
Ism umumnya
ال = للكتاب+ ل terdiri atas tiga
َ ) atau
harful-jarr (ب ك ِل harful-`athf
huruf. Atau lebih
dari tiga huruf jika
2. Atas dasar ِ terdapat sisipan
َ
( ) َو ف ditulis dalam ‘satu’ kata dengan ism
satu di antara tiga
huruf ini ي/و/ا.
(lihat f dan g); jika demikian, bisa jadi kata ْ ََ
َ
ِب َك ِل َو ف,
، ِكتاب، ِعلم،قلم
yang huruf pertamanya huruf َ
غفور،َعليم
tersebut dua kemungkinan. Pertama; huruf
tersebut adalah harful-jarr atau harful-`athf jika
seluruh huruf lebih dari tiga huruf tanpa ف/و/ل/ك/ب. Contoh:
بكتاب
Huruf ب pertama adalah harful-jarr.
Tadribat Langkah 1 ~
Kedua; huruf pertama adalah huruf dasar, bila jumlah seluruh
huruf (termasuk ف/و/ل/ك/ ) بdari kata tiga huruf. Contoh:
Huruf-huruf ini
كتب
ف/و/ل/ك/ب Terkadang bilaj jumlah seluruh huruf ada tiga,
bisa jadi huruf pertama dianggap harful-jarr atau harful-
dianggap (1) `athf.
huruf dasar, Contoh:
atau (2) harful-
jarr/harful-`athf لـمس
HANYA jika ism
terdiri atas TIGA Huruf ل dapat dianggap huruf dasar; atau
HURUF.
sebagai harful-jarr. Pada pelajaran selanjutnya
akan dijelaskan tentang hal ini, insya Allah.
تدريبات
A. Pilihlah jawaban yang paling tepat! Jelaskan secara lisan alasan jawaban!
1. Awalan dari والعصر adalah
Tadribat Langkah 1 ~
وبحر
5. Jika diuraikan, dua huruf pertama dari adalah
Tadribat Langkah 1 ~
!B. Sisihkan awalan dari ism-ism berikut! Jika ada
SETELAH
AWALAN
DISISIHKAN
ساجدان ال الساجدان ِ )1
طائفون و (حرف العطف) +ال )2والطا ِئفون
َْ
مندوبات ب (حرف الجر) +ال ِ )3بال ْندوبات
ْ
ِ )5ا ْس ِتغفارهم
)6الت ْد ِريبات
َ
وع َت ْي ِن
وال ْجم َ )7
)8بالت ْسليم
)9ال َوافقو َن
واإلسالمْ )10
ْ
)11لالش ِتمال
)13فالتداوي
صاحب )14ال ِ
المية ْ
)15اإلس ِ
َْ
)16بالشرو ِعية
عابدون ِ )17
َ
)18ال ْسنونات
أركان اإلسالمِ
ً َ ٌ ْ َ ْ َ
اإلسالم خمسة :شهادة أن ال إله إال للا وأن محمدا رسول ِ
للا ،وإقام ِ أركان
أركان اإلميان
أركان اإليمان ستة :اإليمان باهلل ،واإليمان بالالئكة ،واإليمان بالرسل ،واإليمان
أذكار وأدعية
-سبحان للا ،والحمد هلل ،وال إله إال للا ،وللا أكبر
-رضيت باهلل رًّبا ،وباإلسالم ً
دينا ،وبمحمد ًّ
نبيا
-ربنا آتنا في الدنيا حسنة ،وفي اآلخرة حسنة ،وقنا عذاب النار
)1النية
َ
جاسة ِإ ْن كان ْت على َب َد ِن ِه
ِ )2وإزالة الن
َ َ )3وإيصال الاء إلى َ
والبشرة. ميع الش ْع ِر
ِ ج ِ
سُنَنُ الغسلِ
)1الت ْس ِمية
َ َ
)2والوضوء ق ْبله
ْ )3
وإمرار اليد على الجسد
)4والواالة
Tadribat Langkah 1 ~
Huruf dasar terakhir dari ism yang diakhiri akhiran yâ’ nisbah adalah
huruf pertama sebelum akhiran yâ’ nisbah.
Tadribat Langkah 1 ~
dengan (1) tâ’ marbûthah ( ) ة, (2) mutsannâ ( ين/ ) ان, (3) jam`
mudzakkar sâlim ( ين/ ) ون, (4) jam’ mu’annts sâlim ( ) ات, dan
Tadribat Langkah 1 ~
تدريبات
A. Pilihlah jawaban yang paling tepat! Berikan alasan secara lisan atas
jawaban yang dipilih!
ُ
1. Jika diuraikan akhiran dari kata خ َّف ْي ِهadalah
a. )ـه (هو b. ) ـه (هو+ ي c. ) ـه (هو+ ين
2.
ََْ
Jika اليدي ِنdi-‘idhafah-kan dengan dhamîr هو menjadi
ََْ
a. اليدي ِن ِه
ََْ
b. يدي ِه c. الي َد ْي ِه
َ
3. Bila اض ُر ْو َن
ِ ح
َ di-‘idhafah-kan dengan dhamîr هم menjadi
5.
ْ
Jika digabungkan هي+ ي ِن+ صالة+ الditulis sbb
َ َ َّ ََ َ ََ َ
a. الصالت ْي َها b. صالت ْي َها c. صالت ْي ِن َها
6. Jika digabungkan هي+ ْي ِن+ صالة+ ال+ ل ditulis sbb
َ َ َّ َ َ َّ ََ َ
a. لصالت ْي َها ِل b. لصالت ْي ِن َها ِل c. صالت ْي َها ِل
ُ
7. Bila di-‘idhafah-kan هي+ خ َّف ِان ditulis sbb
ُ ُ
a. خ َّف ِان َها b. خ َّف َاها c. a dan b benar
ُ
8. Huruf ي dari kata berikut ُرك ْو ِع ْي adalah
َ
a. dhamîr أنا b. yâ’ nisbah c. a
dan b benar
9. Asal ت dari kata شبهتان adalah
Tadribat Langkah 1 ~
a. tâ’ marbûthah b. tâ’ mabsûthah c. a dan b benar
10.Huruf ي dari kata اإليماني
ِ adalah
َ
a. dhamîr أنا b. yâ’ nisbah c. a
dan b benar
11.Urutan yang benar untuk akhiran-akhiran berikut (dibaca dari kanan)
a. ية/ ي/ ات/ ون/ ين/ ان+ الضمير+ اسم
b. الضمير+ ية/ ي/ ات/ ون/ ين/ ان+ اسم
c. a dan b benar
12.Huruf ي dari kata ِإيماني adalah
َ
a. dhamîr أنا b. yâ’ nisbah c. a
dan b mungkin
ٌ ْ
13.Huruf هـ dari kata َمكرو َهة adalah
Tadribat Langkah 1 ~
!B. Gabungkan ism sesuai contoh! Susun sesuai urutan
َرُّب ُه َر ٌّب +هو )1
ََْ َ
قلن ُس َوت ُاه َما ََْ ُ ََ
القلنسوت ِان +هما )2
ُ َّ ْ َ َ ََ ُ
الول ِد خفي الخ َّف ْي ِن +الول ِد )3
ْ َ ْ ُ ْ ُ ْ َن َ
املـ ــأمومو +املس ِج ِد )4
ٌَ
ِق ْبلة +هم )5
َ ََ
نت +قل ٌم أ )6
ان +ي إ ْي َم ٌ )7
ِ
أنا +اإليمان )8
َْ
املش ُر ْو ُع +ية +هي )9
ات +هن الص َل َو ُ
َّ )10
املسجد +نحن )11
أنت + ان بَ ر َ ْ
و ج ْال َ )12
ِ ِ
َ ُ
ال ِتال َوة +أنتن )13
ُ ْ َ
األوالد +هم )14
ض ْو ٌع +ية +هوَ )15م ْو ُ
َّ َ
الصال ُح +ية +هي )16
)17املؤمنون +هم
SETELAH
AKHIRAN AWALAN
DISISIHKAN
ساجد ان ( املثنى) ال )1الساجدان
)2والطائفون
)3باملندوبات
)5استغفارهم
)6التدريبات
)7واملجموعتين
)8بالتسليم
)9موافقوها
)10واإلسالمية
)11الشتمالها
ومبطالته
ِ )12
)13فالتداوي
)15واملشروعية
)16عابدوه
)17املكروهات
)18املسنونات
)1واملضمضة واالستنشاق.
)2وتخليل اللحية الكثة.
)3وتخليل أصابع اليدين والرجلين.
)4وغسل الكفين قبل إدخالهما اإلناء.
)5املبالغة باملضمضة مكروهة لصائم.
)6ومسح األذنين ظاهرهما وباطنهما بماء جديد.
)7وهو أن األصل في الطاهرات الطهارة.
)8األحوط أن يلبس الخفين بعد إتمام الوضوء.
)9ال سعادة للبشرية في الدنيا واآلخرة إال باإلسالم.
)10حكم صالة العيدين سنة مؤكدة على كل مسلم ومسلمة.
)11التيمم من خصائص األمة اإلسالمية وهو بدل طهارة املاء.
)12الطهارة من َمحاسن اإلسالم ،وتكون باستعمال املاء الطاهر على الصفة
املشروعة في رفع الحدث وإزالة الخبث ،وهي املقصودة في هذا الكتاب.
Tadribat Langkah 1 ~
م CIRI 1: HURUF PERTAMA
)َ (3.1م ْف ُع ْولٌ
A. Bacalah ism-ism yang terdapat di kolom sebelah kiri berdasarkan wazn
!(baris pertama) atau contoh mawzûn (kolom sebelah kanan) yang sesuai
.ا/و/ي . Perhatikan urutan letakة/ان،ين/ون/ات Beberapa ism disertai akhiran
!B. Temukan ayat yang diawali mîm disertai penjelasan sesuai contoh
Contoh:
ﭿ ﮛ ﮜ ﮝ ﮞ ﭾ الغاشية١٣ :
Ayat Wazn dan Kelas Ism س
العددٌوالجن ٌ
َ ْ َُْ
ﮝ ل
مفعولةٌٌٌ:اسمٌاملفعو ٌ ٌ املفردٌاملؤنث
~ Tadribat Langkah 1
)1ﭿ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﭾ الواقعة٨٦ :
)2ﭿ ﭥ ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭾ الفجر٢٨ :
)3ﭿ ﰋ ﰌ ﰍ ﰎ ﰏ ﰐ ﰑ ﰒﰓ ﭾ هود٦٢ :
)4ﭿ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﭾ الواقعة١٥ :
)5ﭿ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅﮆ ﮇ ﮈ ﮉ ﮊ ﮋﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﭾ
هود٧٦ :
)6ﭿ ﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﮓ ﮔ ﮕ ﭾ الواقعة:
٣١ – ٢٨
)7ﭿ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﭾ احلجر:
٢٨
)8ﭿ ﭽ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁﮂ ﮃ ﮄ ﮅ ﮆ ﮇ ﮈ ﭾ الفرقان١٦ :
C. Tentukan cara baca ism yang sesuai dengan wazn !مفعول Kata yang
bergaris tengah (fi`l) belum dipelajari; selainnya berarti ism dan harf yang
telah dipelajari. Amati perubahan pada ism atau harf tersebut.
ن ُ ْ
فيٌك ِ ٌلٌ ٌَو ٌقتٌ.
واكٌمسنو ٌ ٌ الس ُ ٌ
ٌِ )1
َ َ َ ُ َْ َ ْ َ َ ْ
اء.
امل ٌِ
حٌمستوراٌمس ٌح ٌهٌ ٌِب ٌ ال ٌُج ٌْر ُ ٌ
انٌ ٌ
ٌوٌِإ ٌنٌ ٌك ٌ )2
املصافحةٌعقيبٌالصالةٌاملفروضةٌغيرٌمشروعة. )3
َ
املبالغةٌبامل ْ
ض َمضةٌمكروهةٌلصائمٌ. )4
ٌ
~ Tadribat Langkah 1
) ﭿ ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ5
٧٠ :ﭞ ﭟ ﭠ ﭾ يوسف
) ﭿ ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ6
١٢ :ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ ﭡ ﭾ السجدة
٢٠ :) ﭿ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﭾ الربوج7
٧٥ :) ﭿ ﯺ ﯻ ﯼ ﯽ ﯾ ﯿ ﭾ الصافات8
C. Tentukan cara baca ism (dicetak tebal) yang sesuai dengan wazn مفعول؛
َ - !مفعلTidak perbedaan perbedaan jumlah huruf antara
ِّ -مفعل؛ مف ِّعل
مفعل ِ ِ
َ ِّ ِّ
wazn مفعل- مف ِعلdengan مفعل-مف ِعل, kecuali jika dua huruf terakhir sama,
ِّ
maka dimasukkan ke wazn مفعل-مف ِعل.
ِّ
Wazn
َ - مفعلlebih
مفعل didahulukan
Wazn ismul fâ`il lebih umum ِ
digunakan daripada ismul-maf`ûl ِّ ِّ
daripada مفعل-مف ِعل.
ُ
Bila huruf يdisertai titik, huruf sebelumnya berharakat kasrah امل ْو ِص ٌي.
ُ
Jika Huruf ىtanpa titik, huruf sebelumnya berharakat fathah امل ْو َص ٌى.
ْ َُ َ ْ ْ ََ ن َّ َ
.ح ٌر ٌف ٌواٌعنٌهذهٌالفطرة
ٌ املشركو ٌ ٌف ٌق ٌدٌ ٌان
ِ ٌٌأ ٌما )1
ٌمبطالتٌالتيممٌهيٌمبطالتٌالوضوء ِ )2
َّ َ
.بٌصالةٌالجماعةٌعلىٌكلٌمسلمٌمكلفٌقادرٌمنٌالرجال ٌُ جٌَ ٌت )3
.ٌاألمرٌباملعروفٌوالنهيٌعنٌاملنكر )4
.فيٌالقرآنٌالكريمٌتجارتانٌتجارةٌاملؤمنينٌوتجارةٌاملنافقين )5
Tadribat Unit VII |
ً َّ َ َ َ َ ْ َ َ
مشرك ٌ
اإلنسانٌأ ٌنٌمعٌهللاٌخالقاٌأوٌمعيناٌفهوٌ ِ ٌ اٌاع ٌت ٌق ٌدٌ ٌف ٌِإ ٌذ ٌ )6
وموجبٌللهالكٌوالخسرانٌ،وهوٌمنٌ محبطٌلجميعٌاألعمالِ ٌ، الشركٌاألكبرٌ ِ )7
أكبرٌالكبائر.
َ 2
االنتفاعٌب ِ ٌه ٌمطلقا
ٌِ أنٌيكو ٌنٌاملبيعٌ ٌِم ٌَّماٌُ ٌ1ي ٌَب ُ ٌ
احٌ )8
ُُ َ
مصلحاٌ ٌ،وجهدٌ ِ ٌ ن
ٌ ليكو علىٌالصالحٌ ٌ ودجهد ، مطيعا ٌ ن
ٌ ج ٌْهدٌٌعلىٌالعاص يٌ ٌِل ٌي ٌكو ٌُ )9
ِّ
مذكراٌ. وعلىٌالذاكرٌليكونٌٌ ِ
ْ َ ْ َ
تٌمباحةٌلكلٌأحد. س ٌ فالفتوى ٌٌل ٌي ٌ )10
إنٌاملرادٌبهٌإدراكٌوقتٌالوجوبٌ. )11
َ
ص ُّ ٌحٌالوصيةٌبلفظٌمسموعٌمنٌاملوص يٌ. ٌت ِ ٌ )12
س ٌَأ ٌَل ٌت ٌناَ مجددٌ،وذلكٌمعدومٌ ٌَ ْ إالٌبأمرٌ َ ِّ َ َ َ َّ َ َ
سٌ ٌف ٌَق َ ٌدٌ ٌ
خ ٌَر َ ٌ
فيٌم ٌ ِ جٌوقتهاٌفالٌتجبٌ ٌ اٌم ٌ إذ ٌ ٌف ٌ )13
َ
يٌمعاملة.يءٌ،ومعٌكلٌأحدٌ،وفيٌأ ِّ ٌِ
ٌ محرمٌفيٌكلٌش الغشٌ َّ )14
بقصدٌم ٌَّك ٌَةٌفيٌوقتٌ َ
كٌالحجٌ. ألداءٌم ٌَن ِ ٌ
اس ِ ٌ ٌَ محددٌ ٌَ ج ٌَّلٌ ٌَ
الحجٌ:هوٌالتعبدٌهللٌع ٌَّزٌ ٌَو ٌَ )15
ُ َّ َ َََ َ َّ َ
اٌصيامهٌ،بخالفٌقيامٌليلةٌالقدرٌف ٌِإ ٌن ٌهٌغيرٌ
ٌ الوقوعٌو ٌك ٌذ
ٌ ِ ٌأل ٌنٌقيامٌرمضانٌمحققٌ )16
َ ََ
متيقنٌِ ٌ،ف ٌِل ٌَه ٌذاٌ ٌ3ذ ٌك ٌَر ٌُهٌبلفظٌاملستقبل.
َ ْ َ َ َّ َ َ ْ َ ْ ُ
اٌل ٌمٌ ٌت ٌذ ٌك ٌرٌشيئاٌأصالٌفهيٌمرددةٌفيٌكلٌزمانٌبينٌالطهرٌوالحيضٌ، اٌإ ٌذ ٌٌوٌأ ٌم ٌِ )17
فحكمهاٌحكمٌالترددٌبينهماٌ4والدخولٌفيٌالطهر.
َ َ ََ ْ َ َ َّ
ض ٌْو ٌُه.ش ٌَار ٌك ٌُه ٌْمٌفيٌمحبوبهمٌ ٌأ ٌْب ٌغ ٌُ نٌ ٌ
محببةٌألهلهاٌ ٌف ٌم ٌ مبغضةٌألولياءٌهللاَ ٌ، والدنياٌ )18
)ٌ=ٌم َّما
ٌ1حرفٌالجرٌ:منٌٌ+ماٌ(االسمٌاملوصول ِ
ٌ2حرفٌالجرٌ:بٌٌ+هوٌ=ٌبه
ٌ3حرفٌالعطفٌ:فٌٌ+حرفٌالجرٌ:لٌٌ+اسمٌاإلشارةٌ:هذ ٌا
ٌ4بينٌ(الظرف)ٌٌ+هماٌ=ٌبينهما
~ Tadribat Langkah 1
م CIRI 1: HURUF PERTAMA
)ُ (4.3م َفاعل ُ -م َف َ
اعل ِ
A. Bacalah ism-ism yang terdapat di kolom sebelah kiri berdasarkan wazn
!(baris pertama) atau contoh mawzûn (kolom sebelah kanan) yang sesuai
(yâ’ disertai titik).ي (tanpa titik) denganى Bedakan antara
ُ َ ََ
) (4.3مفاعلة
ُ َ ََ
مشاورة؛ مناوبة؛ مواقاة؛ مذاكرة؛ محاسبة؛ ) (4.3.1مفاعلة
مجازاة؛ مضاربة؛ مماطاة؛ محاببة؛ مراقبة؛ )ُ (4.3.2م َحادة
َ
مجاهدة؛ )ُ (4.3.3مال َءمة
َ
)ُ (4.3.4مواظبة
قاومة)ُ (4.3.5م َ
)ُ (4.3.6مالقاة
)ُ (4.3.7مواالة
B. Temukan ism dan penandanya. Lalu tentukan cara baca ism yang sesuai
dengan wazn
َ
مفاعل؛ مفاعلة مفاعل- مفعل؛ !مفعول؛ مفعلَ -
مفعل؛ مف ِّعلِّ -
ِ ِ ِ
َ
مقارنة املكا ِره بالنعم. )1
املحافظة على صالة الجماعة. )2
ومخالطة األخيار ،ومجانبة األشرار. )3
َ َ
ات.
مضاعفة األعمال في الحياة وبعد امل ِ
م )4
م وافقتها للفطرة القويمة والعقل السليم. )5
~ Tadribat Langkah 1
ملناجاة ربه في أحسن هيئة. )6
املناسبة لهم ،ومتابعتهم في َمدارسهم. س ادالعناية باختيار املَ َ )7
ِ ر ِ
املصافحة عقيب الصالة املفروضة غير مشروعة. )8
َ
بامل ْ
ض َمضة مكروهة لصائم. املبالغة )9
الى واملتابعة لرسول هللا. والعبادة لها شرطان :اإلخالص هلل َت َع َ )10
َ َ َ َ َ َْ
ِفلمصلحة الطرفين أباح اإلسالم املساقاة واملزارعة. )11
َ
ت ْح ُر َم مسابقة اإلمام في الصالة. )12
ناص َر له. ال مخذول له، ص َار مذموما ال حام َ
د َو َ )13
ِ ِ
ْ
فهذا سنة راتبة َين َب ِغي املحافظة واملداومة عليها. )14
َ َ
املصافحة عقيب الصالة املفروضة غير مشروعةَ ،وكذ ِال َك َج ْه ُر اإلمام )15
ً
واملأمومين بالدعاء جميعا َع ِقب َصالة الفريضة.
واألصل في العادات واملعامالت اإلباحة إال ما َو َر َد الشرع بتحريمه. )16
َ
َو َي ُج ْو ُز للمحدث ،والحائض ،والنفساء السجود للتالوة ِإذا َمر بآية سجدة ،أو )17
اس َت َم َع إليها.ْ
فالشرك األكبر مخرج من امللة ،ومحبط لجميع األعمال ،وصاحبه حالل الدم )18
َ َ َ ُ
ات َول ْم َيت ْب منه. واملال ،ومخلد في النار إذا م
َ َ
)ُ (5.4م ْنف ِع ٌل َ -م ْنف َع ٌل
َْ َْ
منبسط؛ منقرض؛ منقلب؛ منهدم؛ )ُ (5.4.1منف ِعل َ -منف َعل
منغمس؛ منجلي؛ مندرج؛ منسلخ؛ )ُ (5.4.2م ْن َفض ُ -م ْن َفض
ُْ َ ٌ ُْ ٌََ
منبثق؛ منطلق؛ منقض؛ منقرضة ) (5.4.3منط ِفئ -منطفأ
)ُ (5.4.5م ْن َق ٌاد ُ -م ْن َق ٌاد
ض ُ/م ْن َق ِض ي ُ -م ْن َق ًض ى )ُ (5.4.6م ْن َ
ٍ ق
B. Tentukan cara baca ism yang sesuai dengan wazn
مفعول؛ مفعلَ -
مفعل؛ ِ
َّ
متفعل؛مفت ِعل – َ
متفاعل -متفاعل؛ متف ِِّعل - َ
مفاعل -مفاعل؛ مف ِّعلِّ -
مفعل؛ مفاعلة؛
ِ ِ ِ
َ
منفعل ! َ
مفتعل؛ منف ِعل -
)1إن اإليمان باليوم اآلخر هو املنطلق لكل خير واملانع لكل شر.
ً ْ َ َ ْ َ َ َ ْ َ َ َ
ن
)2ف ِإذا أحرم من هو منطلق إلى ِمنى فغير جائز أن يكو طائفا وهو منطلق إلى
منى.
)3بخالف ما إذا كان منبطحا فإنه ال َي ْد ِري ما وراءه.
B. Temukan ism yang diawali mîm (Ciri 1) dan tâ’ (Ciri 2) yang sesuai dengan
wazn !تعفيل
وتخليل اللحية الكثة. )1
تعظيم الكتاب والسنة )2
وتشجيع املتخلف )3
وتسميتهم بأسماء حسنة )4
~ Tadribat Langkah 1
َس َبب لتثبيث القدم على الصراط )5
وتعويدهم على الرجولة والخشونة )6
وهي سبب لتكفير السيئات )7
توطين النفس على أسوأ االحتماالت )8
تحصينهم باألذكار الشرعية ،خص ْوصا الصغار )9
اسبهمْ تنمية َمواهبهم ،وتوجيههم لَا ينَ )10
ِ ِ
َ َ
وتخليل أص ِاب ِع اليدين والرجلين. )11
َ
إكرام ش ْع ِر الرأس ،ود ْهنه وتسريحه )12
َ ْ َ َ ْ َ َ
إال ِإن وافقه في تكبيرة اإلحرام فال تنع ِقد صالته. )13
ََْ َ َْ
والاء أفضل؛ ألنه أبلغ في التنظيف. )14
َ
قص الشارب ،وإعفاء اللحية وتوفيرها )15
التقصير في جانب الدعوة إلى هللا ،واألمر باملعروف والنهي عن املنكر )16
َْ
تطهير الن ِزل من الصور والتما ِث ْي ِل والكالب وآالت اللهو وأجهزة الفساد )17
الدعاء سبب النشراح الصدر ،وتفريج الهم ،وزوال النعم ،وتيسير األمور. )18
الدعاء هو االبتهال إلى هللا تعالى بالسؤال والرغبة فيما 1عنده من الخير، )19
والتضرع إليه في تحقيق املطلوب والنجاة من املرهوب.
طاعة النبي فيما َأ َم َر ،وتصديقه فيما َأ ْخ َب َر ،واجتناب ما َن َ
هى عنه َو َز َجرَ. )20
َ
َي ْحـرم تأخيـر الصالة املفروضة عن وقتها إال لناوي الجمع ،أو في شدة خ ْوف. )21
َي ْج َهر اإلمام في أداء التكبير ،والقراءة في الجهرية ،والتأمين في الصالة، )22
والتسميع ،والتسليمَ ،وي ْج َت ِنب التمطيط في ذلك.
1في (حرف الجر) +ما (االسم الوصول) = فيما
~ Tadribat Langkah 1
CIRI 2: HURUF PERTAMA ت
ُ ( َت َف5.1)
اعل
A. Bacalah ism-ism yang terdapat di kolom sebelah kiri berdasarkan wazn
(baris pertama) atau contoh mawzûn (kolom sebelah kanan) yang sesuai!
Beberapa ism disertai akhiran ات/ين.
ُ َ َ
( تفاعل5.1)
تعاون؛ تحاب؛ تواصل؛ ترامي؛ تناوب؛ تواجد؛ ُ ( َت َف5.1.1)
اعل
َ
تعانق؛ تماد؛ تواني؛ تقاول؛ تباين؛ تآمر؛ تكافل؛ ( ت َماس5.1.2)
َ
تكاسل ( ت َس ُاءل5.1.3)
َ
( ت ُآمر5.1.3)
اجد ُ ( َت َو5.1.4)
َ َ
( تط ُاوع5.1.5)
َ
( ت َن ِاجي5.1.6)
( َت َد ِاوي5.1.7)
Tadribat Langkah 1 ~
)B. Temukan ism yang diawali mîm (Ciri 1) dan tâ’ (Ciri 2 yang sesuai dengan
wazn !تعفيل؛ تفاعل
)B. Temukan ism yang diawali mîm (Ciri 1) dan tâ’ (Ciri 2 yang sesuai dengan
wazn
ّ
!تعفيل؛ٌتفاعل؛ٌوتفع ٌل
وتجنب الحسد والحقد )1
التورع عن الفتيا )2
والتبرك بذات النبي وآثاره )3
ِّ َ
شتى املياد ْين َسبب للتخلف في )4
~ Tadribat Langkah 1
سالمة العقيدة من التلبس بالشرك والبدع )5
قوة التوكل على للا ِّ )6
َ
وإنما 1ف َع َل ذلك على سبيل التورع والتنزه. )7
والتوسل إلى للا بأحد أنواع التوسل املشروعة )8
ال َيج ْوز التبولٌ والتغوط تحت الشجرة املثمرة. )9
ْ َ
وصالة املضطجع تطوعاٌ بعذر فأجره كالقائم. )10
ِّ
ال ي ْس َت َح ُّب للمأموم التخلف عن سالم اإلمام ،بل ي َسلم عقب سالمه. )11
وجم ْيع أنواع االستعمال ،إال التحلي للنساء. َ )12
ألن الغرض من البسملة التبرك في الفعل املشتمل عليه. ِّ )13
التوكل على للا مع فعل األسباب املشروعة املباحة )14
األذان هو التعبد باإلعالم بدخول وقت الصالة بذكر مخصوص. )15
ن األسنان مع التحفظ عن ابتالع ش يء منه، َيج ْوز للصائم استعمال معجو ٌ )16
واالغتسال للتبرد من الحر والعطش ونحو ذلك.
ص َغ َر أو أكبر إذا َت َعذ َر استعمال املاء ،إماِّحدثا َأ ْ
ً
يش َرع التيمم للمحد ٌ
ث
ْ
)17
لفقده ،أو التضررٌ باستعماله ،أو العجز عن استعماله.
ِّ َْ ِّ
إال أن املعجزة ال تأتي إال في َم َقام التحدي. )18
َ
و َي ْدخل في الرحمة التعاهد باإلطعام والسقي والتخفيف في الحمل وت ْرك )19
التعدي بالضرب.
إن ِّ
(إن وأخواتها) +ما (االسم املوصول) = إنما ِّ 1
َ ْ
)ِ (4.1إفعال
ْ
إجالل؛ إكرام؛ إطالة؛ إملام؛ إمداد؛ إزالة؛ إضاعة؛ )ِ (4.1.1إف َعال
إرساء؛ إساءة؛ إفادة؛ إقالة؛ إنذار؛ إنشاء؛ إذالل؛ )ِ (4.1.2إ ْح َباب
إحساس؛ إلحاح؛ إلقاء )ِ (4.1.3إ ْي َمان
َ
)ِ (4.1.4إق َامة
)ِ (4.1.5إ ْه َداء
)ِ (4.1.6إ ْر َواء
B. Tentukan cara baca ism yang diawali mîm (Ciri 1), tâ’ (Ciri 2) atau Ciri 3
yang sesuai dengan wazn !إفعال
زيادة العلم واإليمان )1
األصل في إزالة النجاسة باملاء. )2
َ ْ َ
إن َواف َقه في تكبيرة اإلحرام فال ت ْن َع ِقد صالته إال )3
والعبادة لها شرطان :اإلخالص هلل تعالى واملتابعة لرسول هللا. )4
ُّ َ َ
دائرة اإلحسان أعم من دائرة اإليمان ،ودائرة اإليمان أعم من دائرة اإلسالم. )5
~ Tadribat Langkah 1
إعانة األوالد على البر ،وتشجيعهم عليه. )6
إعزاز لدين هللا )7
إغاظة األعداء من شياطين اإلنس والجن ومراغمتهم )8
اإلقرار بالذنب واالعتراف بالسيئة )9
إكرام الصحبة الصالحة للولد ،ومراعاة الحكمة في إنقاذه من رفقة السوء. )10
أن ال َي ْس َت ْع ِج َل اإلجابة )11
اإلنفاق في سبيل هللا )12
أنها طاعة هلل وإرضاء له. )13
ً
ِم ْن سنن الغسل الوضوء قبله ،وإزالة األذى ،وإفراغ املاء على الرأس ثالثا، )14
والتيامن.
ً َ
مضان إيمانا واحتسابا. َي ِجب على املسلم ِل َي ْحص َل على األجر أن َيص ْو َم ر )15
(الشرك األكبر) :االستعاذة واالستغاثة بغير هللا فيما ال َي ْق ِدر عليه إال هللا )16
َْ
وإبعاد املنكرات وأجهزة الفساد من املن ِزل ،وإيجاد البدائل املناسبة املباحة )17
املفيدة.
ْ َ َ
أن ت َت َواف َق حركة اإلمام واملأموم في االنتقال من ركن إلى ركن امل وافقة وهي )18
كالتكبير.
ّ َْ َ َ
َم ْن ن َوى اإلفطار أفطر؛ ألن الصيام مركب من ركنين :النية ،واإلمساك عن
َ )19
َ ْ َ
املفطرات ،فإذا نوى اإلفطار سقط الركن األول وهو أساس األعمال ،وأعظم ِ
مقومات العبادة وهو النية. ّ
َ ْ
) (5.3اف ِتعال
َ ْ
انتصار؛ امتداد؛ اختيار؛ اتحاد؛ اجتماع؛ اتكال؛ ) (5.3.1اف ِتعال
ائتالف؛ التزام؛ اتزام؛ التماس؛ التفات؛ ابتداء؛ )ِ (5.3.2ا ْرِت َداد
ْ
اختفاء؛ اتزان؛ ائتمار؛ ائتمار؛ التحاد؛ التذاذ؛ )ِ (5.3.3ائ ِت َمان
التحاء؛ اكتفاء؛ اكتراء؛ التئاب؛ التقاء؛ اتباع؛ صال ) (5.3.4ا ِّت َ
ِ
ْ
التباس؛ ائتالء؛ احتباء؛ اجتياز؛ استواء )ِ (5.3.5اخ ِت َيار
َ
)ِ (5.3.6ا ْب ِتالء
َ ْ
)ِ (5.3.6ال ِتقاء
)ِ (5.3.7ا ِِّت َقاء
B. Temukan ayat yang diawali ا/إ disertai penjelasan wazn-nya! Temukan ism
)yang diawali mîm (Ciri 1), tâ’ (Ciri 2 atau Ciri 3 yang sesuai dengan wazn
!إفعال؛ افتعال
A. Bacalah ism-ism berikut –tanpa dibubuhkan harakat apa pun (kolom sebelah
kiri) berdasarkan wazn atau contoh mawzûn (kolom sebelah kanan) yang
.ا denganإ . Bedakan antaraا/و/ي sesuai! ! Perhatikan urutan letak
َ ْ
ِان ِفعال
ْ
انقباض؛ انجالء؛ انقراض؛ انطالق؛ اندراس؛ )ِ (5.4.1ان ِف َعال
اندماج؛ انحطاط؛ احتجاج؛ انفصال ضاض ) (5.4.2ا ْنف َ
ِ ِ
)ِ (5.4.3ا ْن ِط َفاء
)ِ (5.4.5ا ْن ِق َياد
ضاء ) (5.4.7ا ْنق َ
ِ ِ
)B. Tentukan cara baca ism yang diawali mîm (Ciri 1), tâ’ (Ciri 2 atau Ciri 3
yang sesuai dengan wazn !إفعال؛ افتعال
A. Bacalah ism-ism berikut –tanpa dibubuhkan harakat apa pun (kolom sebelah
kiri) berdasarkan wazn atau contoh mawzûn (kolom sebelah kanan) yang
.ا denganإ . Bedakan antaraا/و/ي sesuai! ! Perhatikan urutan letak
َ ْ
ِا ْس ِتفعال
ْ
استغفار؛ استلقاء؛ استهزاء؛ استئناس؛ استقامة؛ )ِ (6.1.1ا ْس ِتف َعال
استئذان؛ استقالل؛ استئمان؛ استرقاء؛ استفادة؛ )ِ (6.1.2ا ْس ِت ْح َباب
استئتاء؛استمداد؛ استئناس؛ استمداد؛ استئجار؛ )ِ (6.1.3ا ْس ِت ْب َراء
ْ
استئصال؛ استيفاء؛استقالة؛ استئناف؛ استرجاع؛ )ِ (6.1.3ا ْس ِتئ َناف
استفاضة؛ استمارة؛ استخالص؛ استقراء؛ استقرار؛ )ِ (6.1.4ا ْس ِت ْي َقاظ
َ
استحاضة؛ استحياء؛ استحقاق؛ استمداد؛ استئمار؛ )ِ (6.1.5ا ْس ِتخا َرة
استيصاء؛ استيالء )ِ (6.1.6ا ْس ِت ْن َجاء
)ِ (6.1.7ا ْس ِت ْي َقاء
)ِ (6.1.7ا ْس ِت ْر َواء
A. Bacalah ism-ism berikut –tanpa dibubuhkan harakat apa pun (kolom sebelah
kiri) berdasarkan wazn atau contoh mawzûn (kolom sebelah kanan) yang
. Perhatikan letak danة/ان،ين/ون/ات sesuai! Beberapa ism disertai akhiran
keberadaan ا/و/ي . Perhatikan dengan saksama contoh-contoh kata yang
!terdapat pada kolom wazn
َ
اعل
) (3.1ف ِ
َ
جامع؛ ماس؛ سائلون؛ بائعات؛ رامي؛ اعل) (3.1ف ِ
ناو؛ آكل؛ سائقان؛ واصل؛ دائمون؛ )َ (3.1حاج
ماد؛ راق؛ داع؛ راض؛ نامية؛ ناهين؛ )ِ (3.1آجر
سامية؛ قائلون؛ وارثين؛ عامالت؛ آت؛ /آب َية
آب ِ )ٍ (3.1
آمر؛ راضون؛ الزم؛ واحد؛ آفلين؛ راق؛ )َ (3.1و ِاجب
ساقية؛ واجبات؛ آسفات؛ سائلون؛ صا ِئم )َ (3.1
َ ُْ َ
قائمين؛ ناس؛ آخذ؛ آتية؛ آبقون؛ اض َية َ ن
اض ي/راضو ر ِ
/ اضَ /ر ِ َ
) (3.1ر ٍ
نائمات؛ راقي؛ ساقيات؛ ناوي؛ ناسية )َ (3.1واق َ/واق َ
ي/وا ِق َية ٍ ِ
)1ﭿ ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ
ﭠ ﭡ ﭢ ﭣ ﭤ ﭥ ﭾ الكافرون٤ – ١ :
)2ﭿ ﭤ ﭥ ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ ﭰ ﭱ ﭲ
ﭳ ﭴ ﭵ ﭶ ﭷ ﭸ ﭾ الغاشية٥ - ١ :
)3ﭿ ﮒ ﮓ ﮔ ﮕ ﮖ ﮗ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ ﮝ ﮞ ﮟ ﮠ
ﮡﭾ النبأ٤٠ :
)4ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅ ﮆ ﮇ ﮈﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﭾ امللك١٧ :
)5ﭿ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ ﯱ
ﯲ ﯳ ﯴ ﯵ ﯶ ﯷ ﭾ التحرمي١٢ :
)6ﭿ ﮇ ﮈ ﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﮓ ﮔ ﮕ ﮖ ﮗ ﮘ
ﮙ ﮚ ﭾ الغاشية١٢ – ٨ :
)7ﭿ ﭽ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅ ﮆ ﮇ ﮈ ﭾ آل عمران٩٤ :
ََ
1ف (حرف جواب) +ل (حرف الجر) +هو = فل ُه
~ Tadribat Langkah 1
!Contoh praktik penyisihan ism Ciri 5! Perhatikan jumlah huruf yang tersisa pada Kolom 5
)(5 )(4 )(3 )(2 )(1
Hasil Penyisihan sisipan ا/و/ي Penyisihan akhiran Penyisihan awalan Ism
penyisihan
مل أ _ وا _ = م ل X ال = أموال )1األموال
شرط _ _ و _ = شرط X ال = شروط )2الشروط
صل _ _ و = صل ات = صلو ال = صلوات )3الصلوات
ركع X ـة ين = ركع وال = ركعتين )4والركعتين
تح = تح __ي ات = تحي ال = تحيات )5التحيات
صحح = صحح __ي_ ـة وال = صحيحة )6والصحيحة
شهد = شهد _ _ _اء X ال = شهداء )7الشهداء
علم = علم _ _ _ اء X ال = علماء )8العلماء
جسد = جسد أ__ا_ X بال = أجساد )9باألجساد
ركع X ات = ركع ال = ركعات )10الركعات
مر = مر أ _ _ اء X وال = أمراء )11واألمراء
رقق = رقق __ي_ X ال = رقيق )12الرقيق
جمع X ة = جمع ال = جمعة )13الجمعة
[[
IMBUHAN
HASIL
(AWALAN/AKHIRAN/SISIPAN)
حمد _ _ _ وال ) والحمد1
نج _ _ اة+ ال ) النجاة2
عمل _ أ _ _ ا+ ال ) األعمال3
قت _ _ و+ال ) الوقت4
كف ال _ _ ين ) الكفين5
Ciri 2
) التكبير6
) الدباغ7
) الصالة8
) الركوع9
) االستقامة10
) الكف11
) املدة12
) الركعتين13
) اليمنى14
Tadribat Langkah 1 ~
)15األزواج
)16األمهات
)17الصفة
)18التجويد
)19الجهات
)20التوجه
)21التورك
)22الفاتحة
)23األنواع
)24الحقيقة
)25أذكار
)26أدعية
)27التوبة
)28املسح
)29الدليل
)30األمر
PENGANTAR
Mampu mengenali huruf dasar dari suatu kata merupakan kemampuan utama
untuk menggunakan kamus. Apakah kata menyembah dan menang terdapat
dalam kelompok huruf M? Kamus memiliki peran penting bagi pembelajar
pemula untuk dapat membaca teks bahasa Arab.
Ada tiga hal yang mesti dipahami dalam menggunakan kamus, yaitu:
1. Mengenali cara suatu kamus ditulis
2. Mengenali huruf dasar dari suatu kata
3. Mengetahui cara menerapkan kata yang dibaca dengan kata yang cocok
di dalam kamus
Berikut uraian tiga hal di atas.
Tadribat Langkah 1 ~
II. MENGENALI HURUF DASAR DARI SUATU KATA
SETELAH tiga huruf dasar dari suatu ism dikenali, gunakan cara di bawah
ini untuk memudahkan dan mempercepat mencari kata kerja dasar di
dalam kamus.
1. Bagi pemula, sebaiknya mencari suatu kata selalu dimulai dari kata kerja
dasar.
2. Kenali dengan baik urutan huruf Hijaiah. Lughatunâ Alkamus meletakkan
huruf Hijaiah pada halaman cover belakang.
3. Setelah huruf pertama dari suatu kata dikenali, perhatikan urutan huruf
kedua dan ketiga di dalam huruf Hijaiah. Mencari kata butir tidak dimulai
dari halaman-halaman pertama dari kelompok huruf B, sebab huruf u
termasuk huruf-huruf terakhir dari abjad Indonesia. Mencari kata شكر,
tidak dimulai dari halaman pertama dari huruf ش sebab urutan huruf ك
termasuk huruf-huruf terakhir dari huruf Hijaiah. Carilah pada halaman-
halaman akhir dari huruf ش.
4. Gunakan dua kata (huruf-huruf ditulis secara terpisah) yang ditulis pada
bagian atas garis dari setiap halaman untuk mempercepat pencarian
kata di dalam kamus. Kata pertama merupakan kata kerja dasar pertama
yang dimuat pada suatu halaman dan kata kedua merupakan kata kerja
dasar terakhir yang dimuat pada halaman tersebut (lihat Gambar 1).
5. Jika kata kerja dasar (fi`l tsulâtsi mujarrad) telah ditemukan, baca setiap
kata dengan teliti, kata per kata dan baris per baris.
Tadribat Langkah 1 ~
Gambar 1
Sumber: Lughatunâ Alkamûs, hal. 153.
Tadribat Langkah 1 ~
III. CARA MENERAPKAN KATA YANG DIBACA DENGAN KATA YANG COCOK
DI DALAM KAMUS
Mencari tahu makna belajar tidak dicari pada kata pelajaran. Walaupun, kata
belajar dan pelajaran diturunkan dari entri pokok ajar. Cara membaca قبلة
berbeda dengan cara membaca قبيلة. Walaupun, kata قبلة dan قبيلة
diturunkan dari entri pokok قبل. Perbedaan jumlah huruf berarti perbedaan
cara baca (harakat).
Tadribat Langkah 1 ~
… الص ِع ْي ِد َ الت َي ُّم ُم ُه َو
َّ ض ْر ُب َّ
(Lughatunâ Alkamus, hal. 141)
َّ َ (
ض ْرَب ًانا) الش ْي َء
َ ،ض ْرًبا
َ ضر ُب
ِ
ْ ض َر َب َي
terletak pada urutan ke-3. Bandingkan dengan kata َس ِل ْي ٌم،! َس ِال ٌم.
5. Jika kata yang akan dibaca terdapat tâ’ marbûthah, tâ’ marbûthah harus
terdapat pula di dalam kamus. Begitupula sebaliknya.
َالسور
ُّ صار َ ) َو َأ ْح َي ًانا َي ْق َ ُرأ م ْن ق1
ُ
ِ ِ ِ َِ َ ُّ َ ُ َ
َ ْ ً َ ْ ُ َ َ َ ْ َ َ ْ َ
) ويسن أن يقرأ بعد الفا ِتح ِة سورة أخرى2 ْ
(Lughatunâ Alkamus, hal. 119)
ُس ْو َر ٌة ج ُس َو ٌر
َ ُّ
Pada kalimat pertama kata السورdibaca السورberdasarkan kata سور
ٌَ ُ
(sesuai kamus, kata yang terletak setelah lambang ج. Pada kalimat kedua
َْ ُ ٌَْ ُ
kata سورةdibaca سورةberdasarkan kata ( سورةsesuai kamus kata yang
Tadribat Langkah 1 ~
terletak sebelum lambang ج. Tidak benar membaca kata السور dengan
ٌ
menggunakan kata pertama di kamus ُس ْو َرة dengan alasan tâ’ marbûthah
disisihkan.3
6. Jika kata yang akan dibaca terdiri atas lima huruf yang diakhiri tâ’
marbûthah dan sebelum terakhir adalah ي, tâ’ marbûthah dapat
dibubuhkan.
ٌ َ ٌ َ َو َق ْد َث َب َت في َذل َك َف
ضا ِئ ُل َع ِظ ْي َمة ك ِث ْي َرة ِ ِ
(Lughatunâ Alkamus, hal. 116)
َ
َع ِظ ْي ٌم ج ُعظ َم ُاء
ٌ
Kata عظيمة dibaca َع ِظ ْي َمة berdasarkan kamus َع ِظ ْي ٌم. Dalam kasus ini tâ’
marbûthah dapat dibubuhkan.
7. Bila suatu akhiran dari suatu ism disisihkan yang setelah disisihkan huruf
terakhir adalah tâ’ ت , huruf tâ’ tersebut adalah (pilihan):
atas tiga huruf, maka asalah huruf tâ’ تadalah tâ’ marbûthah ة,
ٌ ْ
َرك َعة.
b. Amat jarang tâ’ tersebut adalah huruf dasar atau tâ’ mabsûthah bukan
tâ’ marbûthah.
ًّ َ ُ ُ َ َّ َ َ ْ َ َ ِّ َ ُ َ ْ َ َ َّ َ َّ َ ُ َ َ ُ ْ َ َ
ِ وو ِددت يا رسول
َّللا أنك تأ ِت ِيني فتص ِلي ِفي بي ِتي فأت ِخذه مصلى
Tadribat Langkah 1 ~
Simpulan:
Setiap ism yang disertai akhiran yang jika akhiran disisihkan huruf
terakhirnya adalah tâ’ harus selalu dianggap sebagai tâ’ marbûthah atau
huruf dasar/tâ’ mabsûthah.
ِّصح َ
َ األ َ والقلتان َخ ْم ُسمائة ر ْطل ب
ً الب ْغ َد ِاد ِّي َت ْقرْي
ِ يف اب
ِ ِ ِ ِ ٍ ِ ِِ ِ
Jika akhiran ان disisihkan dari والقلتان menjadi والقلت . Setelah awalan
وال disisihkan tersisa قلت. Apakah tâ’ tersebut huruf dasar atau tâ’
marbûthah? Terkadang, ketidakadaan ism di dalam kamus dengan
َّ ُ
bentuk قلتmenjadi petunjuk bahwa tâ tersebut adalah tâ’ marbuthah قلة
(Lugatuna Alkamûs, hal 203).
8. Ism yang terdiri atas empat huruf yang huruf pertama ( أhamzah terletak di
atas ‘alif), jika tidak terdapat di dalam kamus, dapat dibaca dengan wazn
َْ
أف َع ُل.
ْ َ ْ َ َ ْ َََْ ً َ َ ُ َُ َ ْ ُ َ
اإلم ِام يقوم مكانا أرفع ِمن مك ِان القو ِم
ِ باب
9. Kata yang dua huruf terakhir sama, di dalam kamus ditulis satu huruf yang
disertai syaddah ( ـ )
َّ ْ َ ْ َ َّ ْ ُ َ َ َ ْ َ َ َ
وال د ِليل على رك ِني ِت ِه أو شر ِطي ِت ِه
ر
Kata د يِلْل setelah sisipan disisihkan menjadi دلل. Kata dasar untuk kata
َ
yang seperti ini adalah َّدل.
10.Umumnya, kamus tidak memuat akhiran يَّة/ ( َّيyâ’ nisbah/mashdar shinâ`i),
akhiran tersebut dapat diimbuhkan.
َّ ْ َ ْ َ َّ ْ ُ َ َ َ ْ َ َ َ
وال د ِليل على رك ِني ِت ِه أو شر ِطي ِت ِه
(Lughatunâ Alkamus hal. 99 dan 124)
انٌ ُر ْك ُن ج َأ ْر َك
ٌ ُ ٌ َ
ش ْرط ج ش ُر ْوط
Tadribat Langkah 1 ~
ْ ْ ْ ٌ ْ
Kata ُرك ِن َّي ِت ِهdibentuk dari ُرك ٌن, ( ُه َو = ُرك ِن َّي ُت ُه+ َّية+ ) ُرك ٌن. Begitupula kata
ٌ َ ٌ َ َ ٌ ٌ َ
ش ْر ِط َّيةdibentuk dari ش ْرط, ( ُه َو = ش ْر ِط َّي ِت ُه+ َّية+ ) ش ْرط.
||
تدريبات
A. Pilihlah jawaban yang paling tepat!
1. Kata yang paling tepat untuk menentukan bacaan ism berikut القتل dari
kamus adalah
ً َ ََ
a. ق ْتال b. قت َل c. a dan b benar
2. Kata dasar yang dua huruf terakhir sama ditulis di dalam kamus sbb
a. مدد b.
ِّ
مد c. a dan b benar
5. Kata yang paling tepat untuk menentukan bacaan ism berikut عشارة
dari kamus adalah
a. عشار b. عشارة c. a dan b benar
Tadribat Langkah 1 ~
6. Kata yang paling tepat untuk menentukan bacaan ism berikut الصالتين
dari kamus adalah
a. صالة b. صالتين
c. jika di dalam kamus tidak ada kata seperti صالتين berarti ين adalah
akhiran mutsannâ. Berarti jawaban yang paling benar adalah a.
9. Kata yang paling tepat untuk menentukan bacaan ism berikut النصر
dari kamus adalah
a.
َ َن
ص َر b.
ْ َن
ص ًرا c. a dan b benar
Tadribat Langkah 1 ~
B. Contoh praktik membaca ism Ciri 5! Gunakan Lughatunâ Alkamus
Tadribat Langkah 1 ~
C. Tentukan cara baca seluruh ism. Bila termasuk Ciri 5, temukan kata
dasarnya! Jika termasuk Ciri 1-4, jelaskan wazn yang digunakan!.
ِفروض الوُضُوْء
:فروض الوضوء ستة
ِّ )1
الن َّية
) وغسل الوجه2
َ
) وغسل اليدين إلى امل ْرف َق ْين3
) ومسح الرأس4
) وغسل الرجلين إلى الكعبين5
) والترتيب6
سنن الغسل
َ:وسننه خمسة َأ ْش َياء
) التسمية1
َ َ
) والوضوء ق ْبله2
اليد على الجسد َ ) وإمرار3
) واملواالة4
الي ْم َنى على الي ْس َرى1) وتقديم5
1 Kata yang terletak di awal kalimat biasanya ism selama tidak memiliki penanda fi`l.
Tadribat Langkah 1 ~
نواقض الوضوء
والذي ينقض الوضوء س َّتة أشياء
َ
َ )1ما خ َر َج من السبيلين
ِّ َ
والن ْوم على غير َه ْي َئة املتمكن َوز َوال العقل بسكر أو مرض
َّ )2
َ َْ َ
)3وملس الرجل املرأة األجنبية من غير حائل
َ ِّ َ )4و َمس فرج َ
اآلدم ِّي بباطن الكف
)5ومس حلقة دبره -على الجديد
فرائض الغسل
وفرائض الغسل ثالثة أشياء :
)1النية
ْ َ َ
إن كان ْت على بدنه )2وإزالة النجاسة
)3وإيصال املاء إلى جميع الشعر والبشرة.
_________
Perhatikan ism-ism yang terdapat pada tabel di bawah ini, setelah awalan,
akhiran dan sisipan disisihkan tersisa kurang dari tiga huruf.
HASIL IMBUHAN
Tadribat Langkah 1 ~
Terdapat 5 (lima) pola kata dasar jika setelah awalan, akhiran dan
sisipan disisihkan dari ism tersisa kurang dari tiga huruf.
َ
1. Pola fi`l mu`tall ( ُ الف ْعلُ امل ْعت
ل ِ )
Cara menemukan TIGA HURUF DASAR dari fi`l mu`tall1 (cara mengenali fi`l mu`tall
dengan terdapatnya satu atau lebih dari huruf ي/و/ اdari suatu ism) sbb:
1 Fi`l mu`tall adalah fi`l yang salah satu (atau lebih) dari huruf dasar merupakan huruf `illah () أحرف العلة,
yaitu ي/و/ا.
2 Jika huruf pertama setelah AL adalah hamzah ( ) أ, kemungkinan huruf dasar pertama adalah (pilihan): (1)
huruf pertama yang terletak setelah hamzah, (2) huruf pertama adalah hamzah lihat hal. 332.
Tadribat Langkah 1 ~
2. Cara menemukan: huruf dasar kedua dan ketiga
2.1Jika huruf ke-2 bukan huruf `illah ي/و/ ا, berarti huruf tersebut adalah
huruf dasar kedua. Bila demikian, huruf dasar ketiga adalah ى/ ي/ و/ ا.3
(3) Huruf
(2) Huruf (1) Huruf
(4) Kamus Dasar Contoh Kata
Dasar Kedua Dasar Pertama
Ketiga
دعا ى/ي/و/ا ع د ) الد ْع َوة1
ْ َ
خش ي ى/ي/و/ا ش خ ) الخش َية2
جنى ى/ي/و/ا ن ج الج َن َاية
ِ )3
َ
؟ ؟ م ) ال ْي َتة4
؟ ؟ ط اعة َ ) الط5
؟ ؟ ب الب َاءة َ )6
َ
؟ ؟ ك ) الك ْيس7
َ
محا ى/ي/و/ا ح م ) ال ْحو8
َْ
مش ى ى/ي/و/ا ش م ) الش ي9
م
مض ى ى/ي/و/ا ض م ) ال ِض ي10
ََ
وفى ى/ي/و/ا ف و الوفاة )11
سرو ى/ي/و/ا ر س ) الس َر َواة12
وعى ى/ي/و/ا ع و الو ْعي َ )13
نما ى/ي/و/ا م ن ) الن ممو14
ْ
نىه ى/ي/و/ا ـه ن ) النه15
3 Kamus menjadi rujukan untuk penentuan salah satu huruf dari ى/ي/و/ا.
Tadribat Langkah 1 ~
2.2 Bila huruf kedua dan/atau ketiga ي/و/ا, berarti huruf setelahnya adalah
huruf dasar ketiga, dan huruf dasar kedua ditulis di dalam kamus
dengan ‘alif ( ا ).
(3) Huruf
(2) Huruf (1) Huruf
(4) Kamus Dasar Contoh Kata
Kedua Dasar Pertama
Ketiga
صام م و ص ) الص ْوم1
الق ْول َ )2
قال ل و ق
نام م و ن ) الن ْوم3
َ
مات ت ي م ) ال ْي َتة4
طاع ع ا ط َ ) الط5
اعة
باء ء ا ب الب َاءة َ )6
َ
كاس س ي ك ) الك ْيس7
نال ل وا ن ) الن َوال8
َ )9
قاد د ي ق الق ْيد
َ َ )10
هاء ء ي هـ اله ْيئة
باع ع ي ب الب ْيع َ )11
تاب ب و ت ) الت ْو َبة12
راح ح و ر ) الر ْوح13
قام م يا ق الق َي َامةِ )14
ناب ب يا ن ) ال ِن َي َابة15
Tadribat Langkah 1 ~
Kamus meletakkan kata kerja dasar yang huruf kedua ‘alif pada bagian
akhir dari kelompok huruf.4
ً َْ َُُْ َ َ
)(قال يقول قوال
َ َ َ َ
Huruf kedua dari kata قال adalah ‘alif ا. Kata قال dicari pada bagian
akhir dari kelompok huruf ق (lihat Lughatunâ Alkamus hal. 205), bukan
pada bagian pertama dari kelompok huruf ق. Hal ini disebabkan asal ‘alif
(3) Huruf
(2) Huruf (1) Huruf
(4) Kamus Dasar Contoh Kata
Dasar Kedua Dasar Pertama
Ketiga
) الز َوال1
َ )2
الف َواز
الب َداءَ )3
ْ َ
البغي )4
الب َناء ِ )5
الب َواء َ )6
الب ْول َ )7
الب َوار َ )8
َ )9
الف َوات
َ )10
الف ْوت
4 Istilah kelompok huruf digunakan untuk menerangkan huruf pertama dari kata dasar, seperti عبد
Tadribat Langkah 1 ~
َ )11
الف ْيض
َ
)12الغ ْيرة
م
)13الغ مي ْوم
الع مي ْون )14م
ْ
)15الشك َوى
الرَياح ِ )16
)17الد ميون
)18الذيول
الغ ْزو َ
)19
)20ا ِل ْي َزة
َ
)21ال ِغشاوة
الع ْودة َ )22
صول الو م )23م
َ
الوالية ِ )24
الع ْم َياء َ )25
الل ْين ِ )26
)27ال ِع َناية
الك ْسوة ِ )28
َ )29
الق ْو ِمية
ََْ
)30العيلة
Perhatikan ism-ism yang terdapat pada tabel di bawah ini, setelah awalan,
akhiran dan sisipan disisihkan tersisa kurang dari tiga huruf, tetapi tidak
terdapat salah satu dari huruf ي/ و/ ا.
HASIL IMBUHAN
1. Terdapat dalam kelompok huruf pertama setelah AL, dan huruf kedua
ber-syaddah ( ) ــّـ, disebut fi`l mudhâ`af.5
5 Fi`l mudhâ`af adalah fi`l yang memiliki huruf `aynul-fi`l dan lâmul-fi`l yang sama. Cara mengenali fi`l
mudhâ`af (1) tidak terdapat salah satu dari huruf ي/و/ ا, dan (2) terdapat dua huruf yang sama seperti
املدد, terkadang dua huruf yang sama disela oleh satu dari huruf ي/و/ا, semisal املرير، الودود،املداد.
Tadribat Langkah 1 ~
َمد مد ال _ _ ـة ) الدة2
َرد رد ال _ _ ـة ) الردة3
َهز هز _ _ ال ) الهز4
َمد مد ال _ _ ـ ) الد5
َمر مر ال _ _ ـة ) الرة6
َمس مس _ _ ال ) الس7
َجد جد _ _ ال ) الجد8
Tadribat Langkah 1 ~
Uraikan dan temukan tiga huruf dasar dari ism-ism berikut!
KAMUS HASIL IMBUHAN
) السنة1
) الثقة2
) السعة3
) العزة4
) الغرة5
) الصلة6
) النة7
ُ َ ُْ
3. Pola fi`l mitsâl ( ) الفعل المثالatau huruf ي/ وadalah huruf dasar
Huruf ي/و yang terletak setelah AL, selalu huruf dasar pertama.
KAMUS IMBUHAN
Tadribat Langkah 1 ~
وجب ال _ _ _ ـة ) الوجبة5
ولي _ _ _ ال ) الولي6
ونى _ _ _ ال ) الوني7
Jika huruf pertama آ (hamzah disertai penanda madd), huruf pertama
KAMUS IMBUHAN
) الخذة1
) الثم2
Tadribat Langkah 1 ~
) المال3
) الكل4
) السن5
) الزفة6
) التية7
KAMUS IMBUHAN
KAMUS IMBUHAN
Simpulan:
Kamus menjadi rujukan untuk menentukan huruf dasar. Tetapi kata dasar
yang dimulai dengan huruf hamzah أ sangat terbatas.
Tadribat Langkah 1 ~
!Uraikan dan temukan tiga huruf dasar dari ism-ism berikut
KAMUS IMBUHAN
)1اليقظة
)2الجال
)3المال
)4الودود
)5األثر
)6اليقين
)7اليتامى
)8األخذ
)9األمد
)10الوعد
)11األزل
)12الوبال
)13اليسير
)14الوجوه
)15الوردة
ً
ُهللاُوأنُمحمداُرسولُهللاُ َُُم َُعا ُِنيُالشهادتينُُ:شهادةُأنُالُإلهُإال
معنىُشهادةُأنُالُإلهُإالُهللا ُ
ال معبود بحق إال هللا. )1
العبادة :هي كل ما ميحب َه هللا َو َي ْر َ
ض ماه من األقوال واألعمال. )2
ِ
أنواع العبادة كثيرة منها :الدعاء ،والخوف ،والتوكل ،والصالة ،والذكر، )3
وبر الوالدين وغيرها.
ََ ْ َ َ م ْ م
ص َرف منها شيئا ص َرف جميع أنواع العبادة هلل وحده ال شريك له ،فمن ت )4
لغير هللا فهو كافر.
َ ََ
)5خلق هللا الجن واإلنس لعبادته وحده.
م َ َ َ َ َ ْ َََ َ
و
)6من عبد هللا تعالى حقا فسي ِجد سعادة عظيمة وسر را كبيرا وحياة طيبة.
معنىُشهادةُأنُمحمداُرسولُهللا ُ
)1تصديقه فيما َأ ْخ َب َر ،وطاعته ف ْي َما َأ َم َر ،واجتناب ما َن َهى عنه َو َز َج َرَ ،وأنْ
ِ
َ
هللا إال بما ش َر َع.
ال مي ْع َب َد م