PENGLIBATAN IBU BAPA DALAM

PERKEMBANGAN HOLISTIK KANAK-KANAK DI TASKA

PERMATA KEMAS

NURHUSNA BINTI ABDUL MALEK

UNIVERSITI PENDIDIKAN SULTAN IDRIS

2017
 iii

PENGLIBATAN IBU BAPA DALAM PERKEMBANGAN HOLISTIK

KANAK-KANAK DI TASKA PERMATA KEMAS

ABSTRAK

Kajian ini bertujuan untuk mengkaji penglibatan ibu bapa dalam aspek kognitif, sosial,
emosi dan bahasa serta hubungannya dengan perkembangan sahsiah, sosioemosi dan
kerohanian; bahasa, komunikasi dan literasi awal; dan awal matematik dan pemikiran
logik kanak-kanak. Kajian ini berbentuk tinjauan menggunakan soal selidik yang
melibatkan seramai 279 orang sampel ibu bapa dan kanak-kanak yang dipilih daripada
beberapa buah Taska Permata Kemas di Negeri Perak dan Selangor. Data dianalisis
secara deskriptif bagi menjelaskan tahap penglibatan ibu bapa dan perkembangan
kanak-kanak. Manakala statistik inferensi menerangkan hubungan serta perbezaan
antara pemboleh ubah. Penglibatan ibu bapa dalam aspek bahasa menunjukkan nilai
min tertinggi, manakala penglibatan ibu bapa dalam aspek kognitif menunjukkan nilai
min terendah. Analisis inferensi menunjukkan terdapat hubungan yang signifikan
antara penglibatan ibu bapa dalam aspek emosi dengan perkembangan sahsiah, sosio
emosi dan kerohanian. Dapatan kajian juga menunjukkan terdapat hubungan yang
signifikan antara penglibatan ibu bapa dalam aspek bahasa kemahiran membaca
dengan perkembangan bahasa, komunikasi dan literasi awal. Analisis korelasi Pearson
juga menunjukkan tiada hubungan yang signifikan antara penglibatan ibu bapa dalam
aspek kognitif dengan perkembangan awal matematik dan pemikiran logik. Manakala
hasil kajian juga menunjukkan tiada hubungan yang signifikan antara penglibatan ibu
bapa dalam aspek sosial dengan perkembangan sahsiah, sosio emosi dan kerohanian.
Implikasi kajian menunjukkan penglibatan ibu bapa di rumah memberi kesan terhadap
perkembangan kanak-kanak 3 hingga 4 tahun di Taska Permata Kemas.

Kata Kunci: perkembangan holistik, penglibatan ibu bapa

 iv

PARENTAL INVOLVEMENT IN CHILDREN HOLISTIC DEVELOPMENT

IN TASKA PERMATA KEMAS

ABSTRACT

This study was conducted to investigate parents’ involvement in the aspect of

cognitive, social, emotional and language; and its influence on children’s personal
development, socio-emotional and spirituality; language, communication and early
literacy; as well as the development of early mathematics and logical thinking among
children. A survey was carried out by distributing the questionnaires to 279 samples
comprising of parents and children selected from several Permata Kemas nurseries in
the state of Perak and Selangor. In elucidating the level of parents’ involvement
towards children’s development, the data was analysed descriptively and the inference
statistics aided in depicting the relationship and differences between variables. This
research revealed that parents’ involvement in the aspect of language obtained the
highest mean score and in contrary, the parents’ involvement in the aspect of cognitive
scored the lowest. The inference analysis discovered that there was a significant
correlation between parents’ involvement in the aspect of emotional with the
children’s personal development, socio-emotional and spirituality. The findings also
demonstrated a significant relationship between parents’ involvement in the aspect of
language with children’s reading skills, language development, communication and
early literacy. The Pearson correlation analysis displayed no significant relationship
between parents’ involvement in the aspect of cognitive with the development of early
mathematics and logical thinking. Likewise, the findings also showed no significant
association between parents’ involvement in the aspect of social with personal
development, socio-emotional and spirituality of children. The implication of this
study proved that the involvement of parents at home influences the development of
children between the ages of 3 to 4 years old in Permata Kemas nurseries.

Key words: holistic development, parents’ involvement

 v

KANDUNGAN

Muka Surat

PENGHARGAAN ii

ABSTRAK iii

ABSTRACT iv

KANDUNGAN v

SENARAI JADUAL vi

SENARAI RAJAH viii

BAB 1 PENDAHULUAN

1.1 Pengenalan 1

1.2 Latar Belakang Kajian 2

1.3 Pernyataan Masalah 6

1.4 Tujuan Kajian 11

1.5 Objektif Kajian 11

1.6 Soalan Kajian 12

1.7 Hipotesis Kajian 13

1.8 Kepentingan Kajian 14

1.9 Batasan Kajian 16

1.10 Definisi Istilah Operasional 17

1.10.1 Pengaruh 17
 vi

1.10.2 Penglibatan Ibu Bapa 17

1.10.3 Perkembangan Holistik 19

1.10.4 Perkembangan Kognitif 20

1.10.5 Perkembangan Emosi 20

1.10.6 Perkembangan Sosial 21

1.10.7 Perkembangan Bahasa 22

1.10.8 Kanak-Kanak 3-4 tahun 22

1.10.9 Taska 23

1.11 Kesimpulan 24

BAB 2 TINJAUAN LITERATUR

2.1 Pengenalan 25

2.2 Teori Persekitaran Bronfenbrenner (1979) 26

2.3 Teori Perkembangan Vygotsky 31

2.4 Jenis-Jenis Penglibatan Ibu Bapa 33

2.5 Pengaruh Penglibatan Ibu Bapa Terhadap

Perkembangan Kanak-Kanak 35

2.5.1 Perkembangan Kognitif 39

2.5.2 Perkembangan Bahasa 41

2.5.3 Perkembangan Sosial 44

2.5.4 Perkembangan Emosi 45

2.6 Kajian-Kajian Lepas Yang Berkaitan 47

2.9 Kesimpulan 50
 vii

BAB 3 METODOLOGI KAJIAN

3.1 Pengenalan 51

3.2 Kerangka Konseptual Kajian 52

3.3 Reka Bentuk Kajian 53

3.4 Lokasi Kajian 56

3.5 Populasi dan Persampelan Kajian 61

3.6 Prosedur Pelaksanaan Kajian 62

3.7 Instrumen Kajian 62

3.7.1 Soal Selidik Bahagian A –

Demografi Responden 64

3.7.2 Soal Selidik Bahagian B –

Penglibatan Ibu Bapa 64

3.7.3 Soal Selidik Bahagian C –

Pencapaian Kanak-Kanak 65

3.8 Kajian Rintis 65

3.9 Prosedur Pemerolehan Data 67

3.10 Prosedur Penganalisisan Data 68

3.10.1 Analisis Statistik Deskriptif 68

3.10.2 Analisis Statistik Inferensi 69

3.10.2.1 Korelasi Pearson 70

3.11 Kesimpulan 70
 viii

BAB 4 DAPATAN KAJIAN

4.1 Pengenalan 72

4.2 Maklumat Demografi 73

4.2.1 Lokasi Tempat Tinggal 73

4.2.2 Jantina 74

4.2.3 Umur 74

4.2.4 Pendidikan 75

4.2.5 Pekerjaan 76

4.2.6 Pendapatan 76

4.3 Analisis Deskriptif 77

4.3.1 Penglibatan Ibu Bapa Di Rumah 77

4.3.1(a) Penglibatan Ibu Bapa Dalam

Aspek Perkembangan Emosi 78

4.3.1 (b) Penglibatan Ibu Bapa Dalam

Aspek Perkembangan Kognitif 79

4.3.1 (c) Penglibatan Ibu Bapa Dalam

Aspek Perkembangan Bahasa
(Kemahiran Membaca) 80

4.3.1 (d) Penglibatan Ibu Bapa Dalam

Aspek Perkembangan Bahasa
(Kemahiran Menulis) 81

4.3.1 (e) Penglibatan Ibu Bapa Dalam

Aspek Perkembangan Sosial 82

4.3.1(f) Statistik Deskriptif Mengikut Aspek

Penglibatan Ibu Bapa Secara Keseluruhan 83

4.3.2 Tahap Perkembangan Kanak-Kanak 83

4.3.2 (a) Perkembangan Sahsiah, Sosioemosi

dan Kerohanian 83
 ix

4.3.2 (b) Perkembangan Bahasa, Komunikasi dan

Literasi Awal 84

4.3.2 (c) Perkembangan Matematik dan Pemikiran

Logik 85

4.3.2 (d) Statistik Deskriptif Mengikut Aspek

Perkembangan Kanak-Kanak
Secara Keseluruhan 87

4.4 Analisis Inferensi 87

4.5 Ringkasan Kajian 94

4.6 Kesimpulan 95

BAB 5 PERBINCANGAN DAN CADANGAN

5.1 Pengenalan 96

5.2 Hubungan Penglibatan Ibu Bapa Dengan

Pencapaian Kanak-Kanak 97

5.2.1 Hubungan Penglibatan Ibu Bapa Dengan

Pencapaian Kanak-Kanak Secara Keseluruhan 97

5.2.2 Hubungan Penglibatan Ibu Bapa

(Emosi dan Sosial) Dengan Pencapaian
Kanak-Kanak Dalam Aspek Sahsiah,
Sosioemosi dan Kerohanian 98

5.2.3 Hubungan Penglibatan Ibu Bapa (Kognitif)

Dengan Pencapaian Kanak-Kanak Dalam
Aspek Awal Matematik dan Pemikiran Logik 100

5.2.4 Hubungan Penglibatan Ibu Bapa

(Membaca dan Menulis) Dengan Pencapaian
Kanak-Kanak Dalam Aspek Bahasa,
Komunikasi dan Literasi Awal 101

5.5 Perbezaan Tahap Penglibatan Ibu Bapa 103

 x

5.5.1 Perbezaan Tahap Penglibatan Ibu Bapa

Berdasarkan Jantina Kanak-Kanak 103

5.5.2 Perbezaan Tahap Penglibatan Ibu Bapa

Berdasarkan Pendapatan 104

5.6 Perbezaan Tahap Perkembangan Kanak-Kanak 105

5.6.1 Perbezaan Tahap Perkembangan Kanak-Kanak

Berdasarkan Jantina 105

5.6.2 Perbezaan Tahap Perkembangan Kanak-Kanak

Berdasarkan Pendapatan Ibu Bapa 106

5.7 Cadangan Kajian 107

5.7.1 Ibu Bapa 107

5.7.2 Guru 108

5.7.3 Kajian Lanjutan 108

5.8 Kesimpulan 109

SENARAI RUJUKAN 111

LAMPIRAN
 vi

SENARAI JADUAL

Jadual Muka Surat

3.4 (a) Maklumat Taska Permata Kemas, Negeri Perak 56

3.4 (b) Maklumat Taska Permata Kemas, Negeri Selangor 59

3.8 Nilai Realibility Kajian Rintis 66

4.2.1 Taburan Responden Mengikut Lokasi Tempat Tinggal 73

4.2.2 Taburan Responden Mengikut Jantina 74

4.2.3 Taburan Responden Mengikut Umur 75

4.2.4 Bilangan dan Peratus Responden Mengikut Tahap

Pendidikan 75

4.2.5 Taburan Responden Mengikut Jenis Pekerjaan 76

4.2.6 Bilangan dan Peratus Responden Mengikut Kumpulan

Pendapatan 77

4.3.1 (a) Dapatan Item Penglibatan Ibu Bapa Dalam Aspek Perkembangan
Emosi 78

4.3.1 (b) Dapatan Penglibatan Ibu Bapa Dalam Aspek Perkembangan

Kognitif 79

4.3.1 (c) Dapatan Item Penglibatan Ibu Bapa Dalam Aspek Perkembangan
Bahasa (kemahiran membaca) 80

4.3.1 (d) Dapatan Item Penglibatan Ibu Bapa Dalam Aspek Perkembangan
Perkembangan Emosi (kemahiran menulis) 81

4.3.1 (e) Dapatan Item Penglibatan Ibu Bapa Dalam Aspek Perkembangan
Sosial 82

4.3.1 (f) Statistik Deskriptif Mengikut Aspek Penglibatan Ibu Bapa Secara
Keseluruhan 83

4.3.2 (a) Dapatan Item Perkembangan Sahsiah, Sosioemosi dan

Kerohanian 84
 vii

4.3.2 (b) Dapatan Item Perkembangan Bahasa, Komunikasi dan

Literasi Awal 85

4.3.2 (c) Dapatan Item Perkembangan Awal Matematik dan Pemikiran

Logik 86

4.3.2 (d) Statistik Deskriptif Mengikut Aspek Perkembangan Kanak-Kanak

Secara Keseluruhan 87

4.4 (a) Hubungan Antara Penglibatan Ibu Bapa Secara Umum

Dengan Pencapaian Kanak-Kanak Secara Keseluruhan 88

4.4 (b)(i) Hubungan Antara Penglibatan Ibu Bapa (Emosi) Dengan

Pencapaian Sahsiah, Sosio Emosi dan Kerohanian 89

4.4 (b)(ii) Hubungan Antara Penglibatan Ibu Bapa (Sosial) Dengan

Pencapaian Sahsiah, Sosio Emosi dan Kerohanian 89

4.4 (c) Hubungan Antara Penglibatan Ibu Bapa (Kognitif) Dengan

Pencapaian Awal Matematik dan Pemikiran Logik 90

4.4 (d)(i) Hubungan Antara Penglibatan Ibu Bapa (Membaca)

Dengan Pencapaian Bahasa, Komunikasi dan Literasi Awal 91

4.4 (d)(ii) Hubungan Antara Penglibatan Ibu Bapa (Menulis) Dengan

Pencapaian Bahasa, Komunikasi dan Literasi Awal 91

4.4 (e) Perbezaan Antara Penglibatan Ibu Bapa Berdasarkan Jantina

Kanak-Kanak 92

4.4 (f) Perbezaan Antara Penglibatan Ibu Bapa Berdasarkan

Pendapatan 93

4.4 (g) Perbezaan Antara Pencapaian Kanak-Kanak Berdasarkan

Jantina Kanak-Kanak 93

4.4 (h) Perbezaan Antara Pencapaian Kanak-Kanak Berdasarkan

Pendapatan Ibu Bapa 94

4.5 Keputusan Hipotesis Nul Kajian 94

 viii

SENARAI RAJAH

Rajah Tajuk Muka Surat

2.2 Teori Sistem Bioekologi Bronfenbrenner 26

3.2 Kerangka Konseptual Kajian 52

3.3 Carta Alir Reka Bentuk Kajian 55

 BAB 1

PENDAHULUAN

1.1 Pengenalan

Bab ini mengutarakan secara umum mengenai mengenai perkara-perkara asas kepada

kajian yang dijalankan oleh pengkaji. Fokus utama perbincangan adalah tentang

penglibatan ibu bapa terhadap pembelajaran kanak-kanak 3 hingga 4 tahun di rumah

dalam usaha meningkatkan prestasi serta pencapaian akademik dan perkembangan

kanak-kanak dari aspek kognitif, sosial, emosi dan bahasa di taska. Selain itu, bab ini

juga mengandungi penyataan masalah kepada kajian, tujuan kajian, objektif kajian,

persoalan kajian, kepentingan kajian, batasan kajian serta definisi pembolehubah

kajian yang berkaitan dengan kajian yang dijalankan oleh pengkaji.

 2

1.2 Latar Belakang Kajian

Menurut Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia (2012), pendidikan prasekolah

ialah program asuhan dan didikan awal kanak-kanak (ECCE) yang dibahagikan

kepada pendidikan prasekolah untuk kanak-kanak berumur antara empat hingga enam

tahun, dan program lain seperti pusat jagaan harian untuk kanak-kanak yang lebih

kecil. Pendidikan awal merupakan pengalaman yang penting dalam dunia pendidikan

seseorang kanak-kanak. Pengalaman yang diperoleh semasa mengikuti pembelajaran

seawal usia dengan berkesan dan bermakna juga menyeronokkan mampu

membekalkan mereka dengan kemahiran, keyakinan diri dan sikap positif sebagai

persediaan awal untuk memasuki alam persekolahan formal (Hussain Ahmad, 1996).

Menurut Sarana Ibu Bapa, Kementerian Pelajaran Malaysia (2013-2015), 52% masa

seseorang anak dihabiskan di rumah dan di komuniti manakala 15% sahaja dihabiskan

di sekolah. Oleh itu, penglibatan ibu bapa dalam pembelajaran kanak-kanak sama ada

di rumah mahupun di sekolah adalah sangat penting supaya mereka boleh melalui

tumbesaran dan berkembang secara positif dalam semua aspek perkembangan.

Untuk mencapai matlamat ini, kanak-kanak memerlukan persekitaran yang

kondusif dan selamat agar proses perkembangan mereka dapat berkembang dan

sempurna seiring dengan kesesuaian umur. Oleh yang demikian, faktor utama yang

diperlukan dalam pembinaan perkembangan holistik kanak-kanak adalah dari ibu bapa

dan keluarga di rumah. Ini kerana golongan kanak-kanak jelas dibuktikan dalam

pernyataan Wawasan 2020 di mana institusi keluarga dan kanak-kanak merupakan

salah satu fokus yang diberi keutamaan dalam usaha negara mencapai status negara
 3

maju di samping melahirkan masyarakat yang saksama dan penyayang (Jabatan

Perangkaan Malaysia, 2012).

Taman asuhan kanak-kanak atau disebut sebagai TASKA menyediakan

pengalaman kepada kanak-kanak berumur sejak lahir hingga empat tahun. Aktiviti

yang disediakan di taska dirancang bagi memenuhi perkembangan kanak-kanak secara

meyeluruh iaitu dari sudut perkembangan fizikal, bahasa, kognitif serta sosio emosi

tanpa mengabaikan perkembangan nilai-nilai murni serta perkembangan sosial mereka.

Selain itu, kanak-kanak di taska juga dilatih untuk memperolehi nilai-nilai kendiri

yang positif dan sihat serta dapat menyesuaikan diri dalam masyarakat yang berbilang

kaum dan status. Teknik pembelajaran di PERMATA adalah dengan merangsang

minda kanak-kanak melalui kaedah penerokaan, mencuba dan merasai pelbagai

pengalaman melalui aktiviti permainan. Kaedah seperti ini diwujudkan agar

persekitaran yang sesuai dan menyeronokkan dapat dilalui oleh kanak-kanak.

Berikut merupakan pendapat ahli falsafah tentang kepentingan pendidikan bagi

kanak-kanak.

Dari perspektif Islam, Imam Al-Ghazali berpendapat bahawa:

“Kanak-kanak merupakan amanah dan tanggung jawab orang tuanya, jiwanya

yang suci murni adalah permata yang mahal yang bersahaja dan bebas dari
ukiran dan gambaran dan ia boleh menerima setiap ukiran dan cenderung
kepada apa yang dicenderungkan kepadanya”. (Zolkifli bin Jamaluddin, 2002)
 4

“Pentingnya masa kanak-kanak di mana peribadi mereka terbentuk dan

pengaruhnya amat besar pada kehidupan seterusnya, iaitu masa dewasa dan
masa tua hal-hal pertamalah yang patut dipelihara, sebab kanak-kanak pada
asalnya diciptakan lengkap untuk menerima baik atau buruknya hanya orang
tualah yang mencenderungkan kepada salah satu di antaranya”. (Zolkifli bin
Jamaluddin, 2002).

Jelas di sini menunjukkan bahawa pendidikan pada peringkat awal amat dititik

beratkan oleh tokoh-tokoh Islam dan barat. Mereka sependapat bahawa pendidikan

kanak-kanak harus mendapat perhatian sepenuhnya kerana kanak-kanak mempunyai

waktu-waktu tertentu yang sangat singkat. Tambahan pula, apabila dikaitkan dengan

perkembangan kognitif, kanak-kanak pada usia 4 tahun telah mencapai 50 peratus

daripada perkembangan intelek seorang dewasa (Bloom, 1964).

Perkembangan kanak-kanak adalah terlalu cepat dan berlaku tidak sama antara

satu individu dengan individu lain. Kanak-kanak mengalami perubahan yang cepat

dalam tempoh yang singkat. Mereka mungkin menjadi terlalu maju dalam sesuatu

bidang perkembangan dan terlalu lambat dalam bidang perkembangan yang lain pada

masa-masa tertentu. Keadaan yang mereka miliki tidak kekal lama dan boleh berubah

mengikut peredaran masa dan juga pendedahan yang diterima (National Education

Goals Panel Early Childhood Assessments Resource Group, 1998). Justeru,

penglibatan ibu bapa diperlukan dalam pembelajaran kanak-kanak sama ada di rumah

atau di sekolah supaya seseorang kanak-kanak itu boleh melalui proses perkembangan

secara positif dari segi fizikal, rohani, emosi dan intelek (Tan Poh Yoke, 2014).

Tidak dinafikan bahawa setiap ibu bapa adalah pelengkap kepada sekolah dan

pembelajaran anak-anak. Sedar mahupun tidak, secara tauladan dan arahan, ibu bapa

telah mengajar anak-anak sejak dari awal lagi iaitu sebelum anak-anak melangkah ke
 5

alam persekolahan. Di peringkat bayi, individu yang paling hampir dengan

persekitaran mereka adalah ibu bapa dan adik-beradik. Golongan tersebut memainkan

peranan utama dalam pendidikan. Ramai pihak berpendapat bahawa ibu bapa

merupakan guru pertama kepada kanak-kanak dan pentingnya penglibatan dan

dorongan yang diberikan setiap hari agar mereka sedar proses perkembangan anak

yang sedang berlaku. Hal ini selari dengan kenyataan yang dibuat oleh National

Parent Teacher Association (PTA) di Amerika Syarikat iaitu selain menjadi ibu bapa,

mereka berperanan sebagai model ikutan dan menjadi guru terawal kepada anak-anak.

Namun, oleh kerana pendidikan awal di taska telah berkembang dan menjadi

penting dalam arus pendidikan masa kini, maka kebanyakan keluarga menghantar

anak-anak mereka ke taska. Di Malaysia, pandangan sebegini perlu diambil serius

kerana proses perkembangan kanak-kanak yang berjalan dengan sihat dan sempurna

dapat membentuk mereka menjadi sebahagian daripada masyarakat yang amat penting,

dan menjadi aset kepada negara serta penyambung nadi pembangunan negara pada

masa akan datang.

Dalam konteks kajian ini, perkembangan holistik merujuk kepada

perkembangan secara menyeluruh terhadap kanak-kanak seperti perkembangan

kognitif, emosi, sosial dan bahasa. Perkembangan holistik kanak-kanak ini perlu

dibantu dan disokong oleh penglibatan ibu bapa yang bermula di rumah. Ini kerana

penglibatan ibu bapa dilihat sebagai suatu perkara penting melalui sumbangan mereka

terhadap pembangunan pemerolehan bahasa, kemahiran sosialisasi dan pencapaian

akademik kanak-kanak. Ini selaras dengan kajian Elis dan Rohaty (2009) yang

menyatakan bahawa kelebihan penglibatan ibu bapa ini berguna untuk kejayaan
 6

akademik dan emosional seperti kemahiran literasi dan bahasa serta pembelajaran dan

didikan awal yang dibentuk di rumah.

1.3 Penyataan Masalah

Penglibatan ibu bapa didefinisikan sebagai persepsi anak mengenai betapa baiknya

ibu bapa mendorong anak-anak bagi pemilihan dan penglibatan aktiviti (Anderson,

Funk, Elliot & Hull Smith, 2003). Tetapi apa yang ingin ditekankan di sini ialah

bantuan yang diberikan kepada anak-anak dalam aspek perkembangan mereka. Hal ini

kerana bantuan daripada keluarga adalah salah satu cara dimana ibu bapa memberikan

penglibatan kepada anak-anak mereka (Das & Patnaik, 2007). Penglibatan yang

diterima daripada ibu bapa merupakan salah satu cara untuk merapatkan hubungan

antara anak dengan ibu bapa secara fizikal dan psikologi.

Taman Asuhan Kanak-Kanak merupakan tempat pertama kanak-kanak

menjejakkan kaki ke alam persekolahan. Menurut Juhari & Baharudin (2004)

peringkat awal kanak-kanak bermula dari umur 3 hingga 6 tahun. Kanak-kanak pada

peringkat ini telah mula membentuk konsep kendiri, identiti dan peranan jantina.

Mereka sudah pandai mengurus diri serta menunjukkan minat untuk bermain dengan

kanak-kanak lain. Dari aspek kognitif, emosi, sosial dan bahasa pula, kanak-kanak

pada tempoh usia ini mengalami perkembangan yang drastik. Oleh itu, kualiti

hubungan ibu bapa dan anak amat kritikal pada peringkat ini bagi menjamin proses

sosialisasi berjalan lancar. Dalam Sarana Ibu Bapa, Kementerian Pelajaran Malaysia

(2013 - 2015), 52% masa seseorang anak itu dihabiskan di rumah dan di komuniti,
 7

manakala 15% masa sahaja yang dihabiskan di sekolah. Di sini menunjukkan bahawa

penglibatan ibu bapa dalam pembelajaran kanak-kanak sama ada di rumah mahupun

di sekolah diperlukan agar kanak-kanak itu boleh menjalani proses perkembangan

yang positif dari aspek kognitif, emosi, sosial dan bahasa.

Malaysia telah mengalami pembangunan yang pesat dan berkembang selari

dengan perkembangan dunia sejak tiga abad yang lepas (Lim, 2006). Lantaran dari

keadaan tersebut, Malaysia telah mengalami perubahan dari segi demografi dan

budaya di dalam masyarakat di mana peranan dan tanggung jawab bapa sebagai

pencari nafkah manakala ibu menjaga anak di rumah telah berubah ke arah kedua-

duanya berperanan mencari nafkah bagi membantu kehidupan dan keperluan keluarga

yang lebih baik. Berdasarkan Laporan Soal Selidik Tenaga Buruh 2004, 60% tenaga

kerja terdiri daripada kaum wanita (Lim Soh Peng, 2006). Oleh kerana ramai wanita

bekerja, anak-anak telah dihantar ke pusat asuhan dan prasekolah. Justeru, ibu bapa

tidak dapat meluangkan masa yang banyak terhadap anak-anak dan tidak dapat

memainkan peranan di dalam proses perkembangan anak-anak mereka. Penglibatan

ibu bapa di Malaysia didapati tidak diberi penekanan. Jika dibandingkan dengan

negara-negara maju seperti Amerika, England, dan Australia, penglibatan ibu bapa

ditempatkan sebagai perkara utama dalam sistem pendidikan negara mereka.

Dalam konteks Malaysia, kehendak ibu bapa yang mahukan pencapaian anak

mereka cemerlang merupakan senario yang sering berlaku. Namun, penglibatan ibu

bapa yang semakin berkurangan dalam aktiviti dan program yang dianjurkan pihak

sekolah mempengaruhi kesan terhadap perkembangan kanak-kanak. Ramai pihak

tidak menyedari bahawa ibu bapa merupakan individu yang lebih utama peranannya
 8

tetapi diketepikan dalam soal ini. Kebanyakan ibu bapa yang cuba menyesuaikan

anak-anak dengan cara didikan dan asuhan yang mereka berikan sering menemui

kegagalan. Hal ini berlaku kerana mereka tidak memahami apa keperluan dan

kehendak anak-anak mereka. Mereka seharusnya memberi perhatian yang sewajarnya

dengan cara mempelajari tingkah laku anak terlebih dahulu kemudian baru

menentukan cara didikan dan asuhan yang sesuai. Newton (2002) juga berpendapat

bahawa segelintir ibu bapa mempunyai cara didikan dan asuhan tersendiri untuk

mengajar anak supaya selesa dengan pendekatan yang diterapkan.

Disebabkan oleh kesibukan ibu bapa bekerja, tugas dan tanggungjawab

mengajar dan mendidik anak-anak diserahkan sepenuhnya kepada pusat jagaan dan

bimbingan kanak-kanak. Mereka sering menyalahkan cara guru mengajar dan

mendidik semasa proses pengajaran dan pembelajaran berlangsung di sekolah

sekiranya pencapaian dan perkembangan anak-anak mereka rendah dan merosot.

Sejauh mana ibu bapa perlu terlibat dalam proses pendidikan anak-anak di sekolah

masih lagi menjadi persoalan. Ini kerana masih wujud jurang pemisah antara

hubungan para guru dengan ibu bapa lantaran daripada persepsi yang berbeza-beza.

Ibu bapa perlu sedar bahawa mereka tidak boleh menyerahkan tanggungjawab

mendidik anak-anak sepenuhnya kepada pihak taska. Tugas ini sepatutnya dikongsi

bersama antara pihak sekolah dan ibu bapa. Ini kerana kajian yang dilakukan oleh

Reay (2004), mendapati bahawa seseorang anak itu dapat mencapai kecemerlangan

dalam pendidikan jika ibu bapa turut melibatkan diri dalam pendidikan anak di

sekolah. Rohaty (2003) juga berpendapat peranan penglibatan ibu bapa dalam proses
 9

pendidikan kanak-kanak adalah amat penting bagi membentuk konsep kendiri anak-

anak mereka.

Penglibatan ibu bapa dalam pendidikan dan perkembangan kanak-kanak tidak

semestinya berlaku secara langsung. Penglibatan mereka boleh berlaku secara tidak

langsung dan penglibatan itu sendiri tidak hanya terhad di sekolah sahaja sebaliknya

di rumah (Deslandes & Betrand, 2005; Garg et al., 2002; Goldscheider, Thornton &

Yang, 2001). Peranan ibu bapa dilihat sebagai perkara yang amat penting bagi

meningkatkan motivasi diri anak-anak dan kesungguhan untuk memenuhi harapan

mereka. Kenyataan ini disokong oleh kajian yang dijalankan oleh Lareau

(2000),beliau mengatakan faktor kekangan masa dan beban tugas menyebabkan ibu

bapa kurang peka terhadap peranan mereka terhadap pendidikan anak-anak dan

membiarkan mereka belajar tanpa bimbingan dan seliaan orang dewasa.

Pelbagai kajian yang dilakukan di Barat telah menunjukkan bahawa hubungan

kerjasama yang wujud antara pihak pusat didikan dengan ibu bapa dapat membantu

dalam meningkatkan pencapaian kanak-kanak di dalam bidang akademik dan

menyumbang ke arah proses perkembangan mereka secara menyeluruh. Namun,

masalah yang sering dihadapi oleh pihak pusat didikan apabila kerjasama antara guru

dan ibu bapa tidak wujud. Jika hubungan kerjasama itu berjaya, maka pelajar akan

merasakan bahawa sekolah adalah sebuah tempat yang selamat dan merasa gembira

serta selesa untuk ke sekolah (Chavkin & William, 1998). Ini menunjukkan bahawa

sesebuah institusi persekolahan itu kurang berkesan tanpa penglibatan dari pihak ibu

bapa.
 10

Menurut Shaverand & Walls (1998), anak-anak tidak memberikan tumpuan

terhadap apa yang dipelajari di sekolah sekiranya ibu bapa kurang terlibat dan

mengambil tahu dalam pendidikan anak-anak di rumah. Hal ini akan menyebabkan

pencapaian akademik anak-anak kurang cemerlang (Lawson, 2003; Hoover-Dempsey

& Sandler, 1995). Pelbagai cara yang boleh dilakukan oleh ibu bapa bersama anak di

rumah antaranya seperti membaca buku cerita, merwarna gambar, bermain teka teki

dan bersoal jawab. Statistik menunjukkan 40 peratus daripada 469,038 kanak-kanak

tahun satu bermasalah dalam membaca dan menulis bahasa Melayu.

Kanak-kanak yang mengalami masalah buta huruf di tahun satu

berkemungkinan berhadapan dengan masalah yang sama disepanjang persekolahan

mereka (Koh Soo Ling, 2006). Ini menunjukkan bahawa ramai kanak-kanak yang

masih tidak dapat menguasai kemahiran membaca. Keadaan ini adalah sesuatu yang

perlu ditangani dengan baik dan melibatkan semua pihak terutamanya ibu bapa kerana

peranan orang dewasa adalah memberi penglibatan dalam bentuk motivasi dan

peneguhan kepada sebarang perlakuan baik yang dilakukan oleh kanak-kanak

(Vygotsky, 1978 dalam Morrison, 1995). Oleh yang demikian, ada baiknya ibu bapa

memulakan usaha membaca bersama anak-anak di rumah sebelum anak-anak

menjejaki alam persekolahan. Sehubungan dengan itu, kajian ini akan melihat sejauh

mana penglibatan ibu bapa di rumah terhadap perkembangan kognitif, emosi, sosial

dan bahasa kanak-kanak.

 11

1.4 Tujuan Kajian

Tujuan kajian ini dijalankan adalah untuk mengkaji penglibatan ibu bapa terhadap

perkembangan kognitif, sosial, emosi dan bahasa dalam kalangan kanak-kanak 3

hingga 4 tahun di Taska Permata Kemas. Fokus kajian ini adalah untuk melihat

hubungan antara penglibatan ibu bapa dengan aspek perkembangan kanak-kanak

seperti empat elemen yang dinyatakan iaitu perkembangan kognitif, sosial, emosi dan

bahasa. Disamping itu kajian ini juga akan memperlihatkan tahap pada aspek

perkembangan kognitif, sosial, emosi dan bahasa kalangan kanak-kanak.

1.5 Objektif Kajian

Objektif kajian ini adalah untuk;

1.5.1 Mengenal pasti tahap penglibatan ibu bapa di rumah dalam aspek

perkembangan kognitif, emosi, bahasa (membaca), bahasa (menulis) dan sosial

kanak-kanak.

1.5.2 Mengenal pasti tahap perkembangan kanak-kanak dalam aspek sahsiah, sosio

emosi dan kerohanian; bahasa, komunikasi dan literasi awal; dan awal

matematik dan pemikiran logik.

1.5.3 Mengukur korelasi antara penglibatan ibu bapa dengan perkembangan kanak-

kanak secara keseluruhan.

1.5.4 Mengukur korelasi antara penglibatan ibu bapa (emosi dan sosial) dengan

perkembangan sahsiah, sosioemosi dan kerohanian kanak-kanak.

 12

1.5.5 Mengukur korelasi antara penglibatan ibu bapa (kognitif) dengan

perkembanganawal matematik dan pemikiran logik kanak-kanak.

1.5.6 Mengukur korelasi antara penglibatan ibu bapa bahasa (membaca) dan bahasa

(menulis) dengan perkembangan bahasa, komunikasi dan literasi awal kanak-

kanak.

1.5.7 Mengukur perbezaan penglibatan ibu bapa secara keseluruhan berdasarkan

jantina kanak-kanak.

1.5.8 Mengukur perbezaan penglibatan ibu bapa secara keseluruhan berdasarkan

pendapatan.

1.5.9 Mengukur perbezaan perkembangan kanak-kanak secara keseluruhan

berdasarkan jantina.

1.5.10 Mengukur perbezaan perkembangan kanak-kanak secara keseluruhan

berdasarkan pendapatan ibu bapa.

1.6 Soalan Kajian

Dalam kajian ini beberapa soalan kajian dikemukakan bagi mencapai objektif kajian,

antaranya ialah;

1.6.1 Sejauh manakah tahap penglibatan ibu bapa terhadap perkembangan kanak-

kanak berumur 3 hingga 4 tahun dalam aspek emosi, kognitif, bahasa

(membaca), bahasa (menulis) dan sosial?

1.6.2 Sejauh manakah tahap perkembangan kanak-kanak berumur 3 hingga 4 tahun

dalam aspek sahsiah, sosio emosi dan kerohanian; bahasa, komunikasi dan

literasi awal; dan awal matematik dan pemikiran logik?

 13

1.6.3 Apakah korelasi antara penglibatan ibu bapa dengan perkembangan kanak-

kanak secara keseluruhan?

1.6.4 Apakah korelasi antara penglibatan ibu bapa (emosi dan sosial) dengan

perkembangan sahsiah, sosio emosi dan kerohanian kanak-kanak?

1.6.5 Apakah korelasi antara penglibatan ibu bapa (kognitif) dengan perkembangan

awal matematik dan pemikiran logik kanak-kanak?

1.6.6 Apakah korelasi antara penglibatan ibu bapa (membaca dan menulis) dengan

perkembangan bahasa, komunikasi dan literasi awal kanak-kanak?

1.6.7 Adakah terdapat perbezaan penglibatan ibu bapa secara keseluruhan

berdasarkan jantina kanak-kanak?

1.6.8 Adakah terdapat perbezaan penglibatan ibu bapa secara keseluruhan

berdasarkan pendapatan?

1.6.9 Adakah terdapat perbezaan perkembangan kanak-kanak secara keseluruhan

berdasarkan jantina?

1.6.10 Adakah terdapat perbezaan perkembangan kanak-kanak secara keseluruhan

berdasarkan pendapatan ibu bapa?

1.7 Hipotesis Kajian

Berdasarkan kepada objektif soalan kajian yang dikemukakan, secara keseluruhannya

terdapat 5 hipotesis yang dibentuk bagi tujuan memenuhi objektif dan mendapatkan

jawapan kepada soalan kajian yang dibentuk dalam penyelidikan ini. Berikut

dinyatakan hipotesis kajian dalam bentuk nol serta diuji kebenarannya pada paras p =

0.05:-
 14

Ho1: Tidak terdapat korelasi yang signifikan antara penglibatan ibu bapa dengan

perkembangan kanak-kanak secara keseluruhan.

Ho2: Tidak terdapat korelasi yang signifikan antara penglibatan ibu bapa (emosi

dan sosial) dengan perkembangan sahsiah, sosioemosi dan kerohanian.

Ho3: Tidak terdapat korelasi yang signifikan antara penglibatan ibu (kognitif)

dengan perkembangan awal matematik dan pemikiran logik.

Ho4: Tidak terdapat korelasi yang signifikan antara penglibatan ibu bapa bahasa

(membaca) dan bahasa (menulis) dengan perkembangan bahasa, komunikasi

dan literasi awal.

Ho 5: Tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara penglibatan ibu bapa secara

keseluruhan berdasarkan jantina kanak-kanak.

Ho6: Tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara penglibatan ibu bapa secara

keseluruhan berdasarkan pendapatan.

Ho7: Tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara perkembangan kanak-kanak

secara keseluruhan berdasarkan jantina.

Ho8: Tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara perkembangan kanak-kanak

secara keseluruhan berdasarkan pendapatan ibu bapa.

1.8 Kepentingan Kajian

Dengan adanya kajian ini, diharapkan pengkaji dapat melihat tahap perkembangan

kognitif, sosial, emosi dan bahasa dalam kalangan kanak-kanak. Pengkaji juga dapat

mengenal pasti pengaruh penglibatan ibu bapa di rumah terhadap perkembangan

kognitif, emosi, sosial dan bahasa. Secara tidak langsung, ia juga dapat membantu ibu
 15

bapa memperbaiki bentukpenglibatan yang diberikan kepada anak-anak mereka. Di

dalam kajian ini, penglibatan ibu bapa yang hendak dikaji adalah penglibatan ibu bapa

di rumah dan dilihat melalui empat aspek perkembangan iaitu perkembangan kognitif,

emosi, sosial dan bahasa.

Oleh yang demikian, kajian ini diharap dapat dijadikan garis panduan bagi

guru, ibu bapa serta semua pihak yang terlibat dalam pendidikan kanak-kanak bagi

mengatasi masalah yang timbul serta memberi kesedaran kepada ibu bapa tentang

kepentingan penglibatan ibu bapa dalam aspek perkembangan menyeluruh kanak-

kanak. Ibu bapa dapat mengenal pasti di mana kelemahan didikan mereka terhadap

anak-anak di rumah. Guru-guru pula dapat membantu kanak-kanak yang perlukan

sokongan dalam meningkatkan perkembangan holistik mereka di samping dapat

merancang pelbagai program ke arah pembangunan kemahiran diri kanak-kanak.

Berdasarkan maklumat-maklumat yang dikumpul dalam kajian ini, diharap pihak

pentadbir sekolah dapat bekerjasama mengadakan perancangan pelbagai program

yang melibatkan ibu bapa seperti menyediakan latihan atau bengkel yang berkaitan

dengan peranan dan tanggungjawab ibu bapa. Hasil kajian ini diharap dapat digunakan

oleh semua pihak seperti Pejabat Pendidikan Daerah, Jabatan Pendidikan Negeri dan

Kementerian Pelajaran dalam menentukan cara-cara yang berkesan untuk

meningkatkan persekitaran pengajaran dan pembelajaran seterusnya membantu

peningkatan akademik pelajar.

 16

1.9 Batasan Kajian

Kajian ini berbentuk kajian tinjauan yang menggunakan soal selidik dan hasil kerja

murid sebagai instrumen. Kajian berupa tinjauan ini juga memerlukan bilangan

sampel yang ramai. Sampel kajian terdiri daripada ibu bapa kanak-kanak 3 hingga 4

tahun dan guru-guru dari Permata Kemas yang dipilih secara rawak. Instrumen soal

selidik yang digunakan hanya diedarkan kepada ibu bapa dan guru. Kajian ini lebih

melihat kepada pengaruh penglibatan ibu bapa di rumah terhadap perkembangan

kognitif, emosi, sosial dan bahasa kanak-kanak. Pengaruh faktor lain tidak diambil

kira.

Beberapa prosedur kajian terlebih dahulu dipenuhi sebelum kebenaran

menjalankan kajian diperolehi. Surat kebenaran menjalankan kajian diedarkan pada

setiap sekolah. Namun, disebabkan oleh kajian tinjauan ini melibatkan jumlah sampel

yang ramai, pengkaji menghadapi masalah dengan peningkatan kos cetakan soal

selidik bagi mendapatkan data. Selain itu juga, kekangan masa berlaku apabila

pengkaji terpaksa menunggu data yang hendak dipungut memandangkan segelintir ibu

bapa mempunyai karenah memulangkan semula soal selidik dengan memberi alasan

hilang dan sebagainya.

Kepelbagaian kekangan yang terpaksa dihadapi oleh pengkaji sedikit pun tidak

melemahkan dan memberi kesan kepada kajian ini. Pengkaji juga berusaha mengatasi

segala masalah yang timbul dengan baik agar dapatan yang diperolehi tidak terjejas

dan dapat digunakan oleh pengkaji lain bagi menjalankan kajian lanjutan.
 17

1.10 Definisi Istilah Operasional

Sebelum menjalankan kajian, kefahaman tentang istilah atau perkataan dalam satu-

satu tajuk kajian adalah mustahak. Hal ini kerana bagi mengelakkan kajian yang

dijalankan tidak terpesong dan menyimpang daripada matlamat asal. Dalam kajian ini,

terdapat beberapa istilah yang diguna pakai bagi menerangkan maksud yang sesuai

kepada kajian ini. Berikut dijelaskan definisi istilah dan konsep penting yang diguna

pakai dalam melaksanakan kajian ini.

1.10.1 Pengaruh

Menurut Kamus Dewan Edisi Keempat, istilah pengaruh membawa erti sesuatu yang

meninggalkan kesan terhadap benda dan lain-lain. Justeru dalam konteks kajian ini,

istilah pengaruh merujuk kepada kesan penglibatan ibu bapa di rumah terhadap

perkembangan holistik kanak-kanak yang terdiri daripada perkembangan kognitif,

emosi, bahasa dan sosial.

1.10.2 Penglibatan Ibu Bapa

Penglibatan ibu bapa dalam proses pembelajaran anak-anak merujuk kepada peranan

dan tanggung jawab ibu bapa dalam pendidikan anak-anak di sekolah mahupun di

rumah. Istilah ini akan digunakan secara meluas dalam kajian ini.
 18

Menurut Kamus Dewan (1994), ibu bapa ditakrif sebagai orang tua (yakni

emak dan ayah). Dalam kajian ini, ibu bapa ialah emak atau ayah yang bertanggung

jawab terhadap seseorang kanak-kanak tanpa mengira anak kandung atau anak angkat.

Ibu bapa ini juga merujuk kepada penjaga seperti datuk, nenek atau saudara mara lain.

Mengikut Bakker dan Berenbaum (2007), penglibatan ibu bapa merujuk kepada

tingkah laku ibu bapa yang berkaitan dengan pendidikan anak yang boleh dilihat

sebagai suatu menifestasi komitmen yang menyumbang kepada perkembangan anak-

anak.

Karim et al. (2005), penglibatan boleh ditakrifkan sebagai satu kolaborasi atau

usaha bersama-sama antara dua pihak atau beberapa pihak. Oleh itu, penglibatan ibu

bapa wujud apabila hubungan saling bantu-membantu di antara pihak sekolah dengan

pihak ibu bapa terjalin. Penglibatan ibu bapa dalam pendidikan di sekolah ini diambil

kira dalam bentuk penyertaan. Pelbagai cara yang boleh dilakukan oleh ibu bapa

dalam usaha memberi penglibatan agar pencapaian akademik dan memastikan

perkembangan menyeluruh anak berjalan dengan baik.

Menurut Ho dan Willims (1996), terdapat dua dimensi penglibatan ibu bapa

iaitu penglibatan di rumah dan penglibatan di sekolah. Ibu bapa boleh melibatkan diri

dengan membantu anak-anak di rumah semasa mereka sedang belajar, memantau

kerja rumah dan menyediakan keperluan bagi mereka. Terdapat tiga dimensi

penglibatan ibu bapa yakni, penglibatan di rumah, penglibatan di sekolah, dan

penglibatan di luar rumah (Dearing E. et.al., 2006).

 19

Semasa melihat cara-cara penglibatan ibu bapa, Joyce Epstein (2005) pula

telah memperkembangkan enam cara penglibatan ibu bapa iaitu, jagaan ibu bapa,

komunikasi, sukarela, pembelajaran di rumah, membuat keputusan dan kolaborasi

dengan masyarakat sekeliling. Ini bermaksud bahawa ibu bapa perlu menunjukkan

sikap keprihatinan dengan menghadirkan diri dalam majlis atau program di sekolah.

Dalam konteks kajian ini, penglibatan ibu bapa akan dilihat dari aspek penyertaan dan

sokongan mereka di rumah khususnya terhadap perkembangan kognitif, emosi, sosial

dan bahasa kanak-kanak. Di sini kesinambungan pembelajaran dan prestasi anak dapat

diteruskan di rumah.

1.10.3 Perkembangan Holistik

Perkembangan holistik bermaksud perkembangan secara menyeluruh dan saling

berkait antara satu sama lain. Seacara umum, proses perkembangan individu dapat

dikelompokkan ke dalam tiga domain iaitu kognitif, psikomotor, dan afektif (Santrock,

2014). Dalam konteks ini, ketiga-tiga domain tersebut saling bersepadu dan

mempengaruhi antara satu sama lain. Dalam konteks pendidikan pula, perkembangan

holistik merujuk kepada suatu usaha berterusan ke arah memperkembangkan lagi

potensi individu secara menyeluruh dan bersepadu untuk mewujudkan insan yang

seimbang dan harmonis dari segi intelek, rohani, emosi dan jasmani berdasarkan

kepercayaan dan kepatuhan kepada Tuhan (Falsafah Pendidikan Kebangsaan).

Manakala dalam konteks kajian ini, perkembangan holistik merangkumi

perkembangan kognitif, emosi, sosial dan bahasa.

 20

1.10.4 Perkembangan Kognitif

Perkembangan kognitif yang diguna pakai dalam kajian ini melibatkan maklumat,

pengetahuan lanjutan ingatan dan konsep masa serta ruang. Maklumat dan

pengetahuan lanjutan ingatan adalah berkait dengan maklumat yang boleh diingati

kanak-kanak sama ada yang asas dan lanjutan. Konsep ruang dan masa pula berkait

rapat dengan kebolehan memahami konsep masa, matematik asas, dan ruang (Nurss &

McGauvran, 1990).

1.10.5 Perkembangan Emosi

Emosi adalah perkataan yang berasal dari perkataan Greek “emovere” yang

bermaksud untuk keluar. Secara ringkas dapat difahamkan ianya meluahkan dan

mengeluarkan perasaan. Berdasarkan kepada Oxford Dictionary emosi bermakna

sebagai perasaan yang kuat dari dalaman terutamanya daripada aspek mental atau

naluri seperti kasih sayang, gembira, sedih atau takut. Emosi adalah perasaan dan

mood yang melibatkan reaksi psikologikal yang sukar dikesan dan ditunjukkan

dengan ciri-ciri dan bentuk-bentuk yang tertentu. Dalam perkembangan kanak-kanak

ianya adalah aspek yang penting selain perkembangan kognitif iaitu fungsi otak dan

juga pemikiran serta tingkah laku kanak-kanak itu sendiri.

 21

Tingkah laku emosi boleh dibahagikan kepada dua bahagian iaitu:

a) Berpunca dari faktor luaran dengan menunjukkan reaksi emosi yang boleh

dilihat seperti ketawa, senyum, menangis, masam muka, tidak berkata dan

sebagainya.

b) Berpunca dari faktor dalaman, iaitu perasaan emosi yang berubah mengikut

tindak balas emosi untuk menarik perhatian penjaga atau rakan-rakan.

Manakala emosi merupakan tindak balas perlakuan kanak-kanak dan

merupakan cara yang paling mudah untuk mereka mengeluarkan fikiran dan perasaan.

Kemahiran sosial adalah kemahiran kanak-kanak untuk mereka membina kesedaran

tentang orang lain dan perasaan mereka serta mempunyai kebolehan untuk

mengekalkan perhubungan tersebut. Kemahiran ini juga menjadikan mereka pandai

dan mudah untuk mendekati orang lain dan berkomunikasi dengan cara yang efektif.

Kanak-kanak yang mempunyai kemahiran sosial dan emosi akan mematuhi

peraturansosial dan berkebolehan bertingkah laku dalam kumpulan secara harmoni.

Mereka dapat melibatkan diri dengan berfikir tentang kendiri, orang lain dan cara

sesuatu perhubungan sosial itu dijalankan.

1.10.6 Perkembangan Sosial

Perkembangan sosial yang digunakan dalam kajian ini melibatkan perkembangan

kemahiran intrapersonal dan kemahiran interpersonal. Perkembangan intrapersonal

berkaitan dengan kemahiran untuk memahami perasaan sendiri dan keupayaan untuk

membezakan perasaan-perasaan tersebut untuk memandu tingkah laku (Howard,

 22

2006). Manakala perkembangan kemahiran interpersonal pula merupakan kemahiran

untuk menyerap dan bergerak balas secara sesuai terhadap perasaan, perangai,

motivasi, dan kehendak orang lain (Howard, 2006).

1.10.7 Perkembangan Bahasa

Perkembangan bahasa yang digunapakai dalam kajian ini melibatkan perkembangan

artikulasi dan kefasihan, perkembangan tata bahasa, dan kemahiran linguistik.

Perkembangan artikulasi merupakan perkembangan alat tutur yang memainkan

peranan penting dalam mengeluarkan dan menghasilkan bunyi bahasa. Kefasihan pula

membawa maksud kelancaran, kepetahlidaan, kecalakan dan kemahiran.

Perkembangan tatabahasa ialah perkembangan yang menumpukan perhatian

pembentukan kata dan proses pembinaan ayat sesuatu bahasa (Nurss & McGauvran,

1990).

1.10.8 Kanak-Kanak 3 – 4 tahun

Kanak-kanak dedifinisikan sebagai seseorang yang di bawah umur 18 tahun seperti

yang termaktub dalam Konvensyen Mengenai Hak Kanak-Kanak dan Akta Kanak-

Kanak, 2001. Mereka merupakan sebahagian daripada masyarakat yang amat penting,

yang menjadi aset negara dan penyambung nadi pembangunan negara pada masa akan

datang.
 23

1.10.9 Taska

Taska merujuk kepada premis yang menerima masuk empat atau lebih kanak-kanak

di bawah umur empat tahun dan lebih daripada satu isi rumah untuk dijaga dengan

upah. (Akta Taman Asuhan Kanak-Kanak, 1984). Program ini memberi perkhidmatan

kepada masyarakat luar Bandar, bandar dan pinggir bandar bagi golongan

berpendapatan rendah dan miskin. Perkhidmatan TASKA termasuk di bawah Program

Kesejahteraan Rakyat (PKR) atau Program Pembangunan Rakyat Termiskin (PPRT),

Kementerian Pembangunan Luar Bandar. Tujuannya adalah untuk memberi peluang

kepada ibu-ibu bergiat di bidang ekonomi bagi meningkatkan taraf hidup keluarga.

Taska menggunapakai kurikulum bersepadu dalam melaksanakan program

pendidikan awal kanak-kanak. Bagi cara pengajaran, taska telah menyediakan suasana

pengajaran yang berorientasikan “belajar melalui bermain” (learning through play)

bagi merangsang perkembangan personaliti dan minda kanak-kanak. Taska bertujuan

untuk mendidik kanak-kanak agar mereka mampu untuk bersosial dan berinteraksi di

antara satu sama lain sama ada dengan kawan-kawannya atau dengan orang dewasa di

sekelilingnya di awal usia kanak-kanak lagi. Taska juga ingin melahirkan kanak-

kanak yang mempunyai sahsiah mulia kearah membina generasi cemerlang di masa

hadapan selaras dengan pembentukan modal insan yang berkualiti.

 24

1.11 Kesimpulan

Perbincangan dalam bab pertama ini, adalah pengkaji telah membicarakan beberapa

perkara asas yang berkaitan dengan kajian yang meliputi latar belakang kajian dan

pernyataan masalah. Selain itu, bab ini juga telah membincangkan tentang tujuan

kajian, objektif kajian dan kesignifikan kajian. Soalan kajian dikemukakan dan soalan

tersebut bertujuan menentukan metodologi kajian selanjutnya. Beberapa istilah

terminologi kajian juga dinyatakan bagi mengelakkan kekeliruan semasa membaca.

Kepentingan penglibatan ibu bapa dalam pendidikan anak-anak telah menjadi

satu isu yang sering dipersoalkan sejak dahulu lagi. Banyak kajian telah dijalankan

bagi mengenal pasti sajauh mana penglibatan ibu bapa mempengaruhi perkembangan

anak mereka. Berdasarkan kepada permasalahan yang dikaji, didapati kurangnya

penglibatan ibu bapa akan mempengaruhi perkembangan kognitif, bahasa dan sosio

emosi kanak-kanak 3 hingga 4 tahun. Justeru, kajian ini dilaksanakan untuk menilai

sejauh mana pemboleh ubah dia atas menyumbang kepada perkembangan kanak-

kanak. Kajian ini juga mempunyai kesignifikan kepada para ibu bapa dan juga

penjaga bagi kalangan kanak-kanak berusia 3 hingga 4 tahun dan seterusnya

membolehkan mereka mencapai potensi yang optimum.

 BAB 2

KAJIAN LITERATUR

2.1 Pengenalan

Dalam bab ini pengkaji membincangkan tentang beberapa teori-teori yang berkaitan

dengan penglibatan ibu bapa dan perkembangan kanak-kanak. Turut dibincangkan

adalah jenis-jenis penglibatan ibu bapa dan gaya keibubapaan yang secara tidak

langsung mempengarui perkembangan kanak-kanak. Dapatan kajian-kajian terdahulu

yang berkaitan dengan kajian turut dikemukakan sebagai rujukan dan panduan kepada

pengkaji. Satu kerangka teoritikal kajian telah dibentuk untuk menunjukkan

perhubungan di antara teori-teoriyang berkaitan dengan penglibatan ibu bapa dan

perkembangan kanak-kanak dalam aspek kognitif, bahasa, sosial dan emosi.

 26

2.2 Teori Persekitaran Bronfenbrenner (1979)

Menurut Couchenour & Chrisman (2011), teori bioekologi mempertahankan amalan

yang melibatkan keluarga dalam penjagaan dan pendidikan awal kanak-kanak. Teori

ini merupakan kombinasi kecenderungan biologi kanak-kanak dan desakan

persekitaran yang hadir bersama dalam membentuk perkembangan persekitaran

kanak-kanak. Teori ini memberi penekanan bahawa keadaan persekitaran perlu wujud

dalam perkembangan seseorang individu. Hal ini kerana faktor persekitaran sangat

berpengaruh dan memberi kesan kepada individu tersebut. Gambaran ini dapat dilihat

berdasarkan Rajah 2.2 di bawah.

Individu

Rumah, Jiran,
Sekolah

Media, Khidmat
Komuniti

Undang-undang

Rajah 2.2: Teori Sistem Bioekologi Bronfenbrenner

Menurut Bronfenbrenner, faktor persekitaran yang mempengaruhi perkembangan

kanak-kanak daripada berikut:

 27

a. Mikrosistem

Mikrosistem melibatkan persekitaran yang terdekat iaitu kanak-kanak berinteraksi

dalam persekitaran yang kecilseperti interaksi dengan ibu bapa, rakan sebaya, dan

jiran tetangga. Dalam keluarga, ibu bapa merupakan agen sosialisasi terpenting dalam

kehidupan kanak-kanak. Faktor persekiran dalam keluarga merupakan faktor yang

paling besar mempengaruhi perkembangankanak-kanak.

Individu yang terlibat dalam pembentukan sosialisasi peringkat awal di

sekeliling kanak-kanak sangat penting dalam perkembangan minda, fizikal dan emosi.

Di sini, kanak-kanak mulameletakkan kepercayaan yang tinggi kepada ahli di

sekkeliling mereka.

b. Mesosistem

Mesosistem merupakan perhubungan antara mikrosistem dengan mikrosistem yang

lain.Sebarang perkara yang berlaku dalam satu mikrosistem akan mempengaruhi

interaksi denganmikrosistem yang lain. Sebagai contoh, keadaan di rumah dapat

mempengaruhi tingkah laku dan personaliti seseorang individu ketika berada di

sekolah. Individu yang mempunyai masalah dirumah akan membawa masalah tersebut

ke sekolah. Hal ini akan menyebabkan emosi merekaterganggu dan implikasinya akan

menjejaskan pelajaran mereka.

Di sekolah, guru perlu menunjukkan sikap yang baik kepada murid-murid

mereka. Hal inikerana, guru adalah ‘role model’ dan murid-murid akan mudah
 28

terpengaruh dengan apa yang diberitahu oleh guru. Jika muridmelihat seseorang guru

itu merokok di dalam kelas, maka mereka akan terikut-ikut perangai gurutersebut

semasa di rumah. Oleh itu guru berperanan penting dalam membentuk akhlak murid-

murid semasa di sekolah dengan menerapkan unsur-unsur kerohanian dan nilai murni

di dalam pengajaran dan pembelajaran. Guru perlulahsentiasa memberi nasihat yang

baik kepada murid-murid agar menjadi orang yang berguna kelak.

Bagi golongan kanak-kanak pula sistemmesonya terdiri daripada perhubungan

dengan individu di rumah, jiran dan sekolah. Sebagaicontoh, keadaan di rumah dapat

mempengaruhi tingkah laku dan personaliti seseorang ketikaberada di sekolah di mana

individu yang mempunyai masalah di rumah akan membawanya kesekolah. Keadaan

seumpama ini menyebabkan emosi dan pemikiran mereka terganggu yang secara tidak

langsung dapat mempengaruhi tahap pembelajaran di dalam kelas.

Oleh yang demikian, golongan ibu bapa yang bertindak sebagai salah satu

komponendalam sistem meso untuk anak-anak mereka haruslah peka terhadap

perkembangan dan emosianak-anak. Setiap permasalahan yang wujud sama ada di

antara suami isteri atau di tempat kerjatidak seharusnya dilepaskan secara membuta

tuli di dalam rumah sehingga menjejaskan emosianak-anak. Pihak sekolah turut

memainkan peranan serta tugas untuk membentuk tingkah lakudan personaliti

seseorang individu. Hal ini kerana rumah dan sekolah berfungsi sebagai antaratempat

untuk kanak-kanak berkembang dan situasi ini menuntut persekitaran yang positif.

Keadaan yang sama juga perlu dilakukan bagi golongan dewasa atau orang yang lebih

tua untuk memastikan mereka mendapat pengaruh yang baik dalam sesuatu norma

kehidupan.
 29

c. Eksosistem

Eksosistem mempunyai kaitan rapat di antara pengalaman dengan persekitaran yang

tidak melibatkan murid secara langsung tetapi keputusan yang diambil dalam

persekitaran tersebut memberi kesan kepada kanak-kanak atau orang dewasa yang

terlibat dengan murid itu. Keadaanini bererti bahawa pengalaman seseorang individu

akan turut mempengaruhi orang di sekelilingnya. Misalnya, peraturan-peraturan di

tempat kerja ibu bapa seperti cuti dan waktu kerja serta keputusan untuk berpindah

rumah dilakukan tanpa meminta persetujuan daripadaanak-anak. Apabila hal

seumpama ini berlaku, maka persekitaran kanak-kanak akan berubah kerana kanak-

kanak tersebut tidak dapat membiasakan diri di tempat baru pada peringkat awal.

Keadaan ini membuktikan bahawa kanak-kanak tidak terlibat dalam keputusan yang

dibuat olehibu bapa, namun keputusan itu turut memberi kesan ke atas diri mereka.

Eksosistem turut merangkumi saudara mara dan rakan ibu bapa yang berperanan

untuk membantu keluarga.

Dari aspek persekitaran eksosistem pula, pengalaman seseorang individu akan

mempengaruhi individu yang lain. Sebagai contoh, murid yang pasif akan

mempengaruhi penyediaan aktiviti guru semasa di dalam pengajaran di kelas. Guru

perlulah menggunakan pelbagai kaedah pengajaran untuk menarik minat murid untuk

belajar. Guru bukan sahaja perlu memfokuskan penyediaan aktiviti kepada murid

yang aktif sahaja, namun perlumenyediakan aktiviti yang sesuai untuk murid yang

pasif. Hal ini kerana potensi yang dimiliki oleh pelajar dalam bilik darjah adalah

berbeza diantara satu sama lain.

 30

d. Makrosistem

Makrosistem pula melibatkan perkembangan individu yang dipangaruhi oleh norma-

norma, nilaidan amalan masyarakat. Misalnya dalam sesetengah masyarakat, peranan

jantina amatdititikberatkan (Santrock, 2008). Di sesetengah negara pula, kaum lelaki

diberi peranan dantanggungjawab yang lebih dominan di mana mereka diberi peluang

pelajaran dan pekerjaan- pekerjaan yang penting berbanding kaum perempuan. Hal ini

kerana perempuan dianggapsebagai kaum yang lemah dan tidak layak mendapat

pendidikan yang setaraf dengan kaum lelaki.Bagi ibu bapa yang masih lagi berada

dalam pemikiran konservatif, mereka mengganggap pendidikan tidak penting kepada

anak perempuan kerana tugas wanita hanyalah di dapur sahaja.

Aspek persekitaran makrosistem juga menyatakan bahawa perkembangan

individu dipengaruhi oleh norma-norma dan amalan masyarakat. Jadi guru berperanan

penting dalammenjelaskan dan membetulkan fahaman-fahaman yang salah kepada

murid-murid agar merekamemahami konsep yang sebenar tentang sesuatu perkara.

Sebagaimana contoh, kepercayaan ibu bapa yang sudah lapuk terhadap anak mereka

juga menjadi sebab terhadap kemerosotan pelajarananak-anak mereka. Misalnya,

mereka lebih mementingkan pembelajaran anak lelaki berbanding dengan anak

perempuan kerana anak lelakilah yang bakal menjadi pemimpin keluargadan

mempunyai tanggungjawab yang besar. Mereka menganggap bahawa walaupun anak

perempuan mereka berpelajaran tinggi sehingga ke menara gading, akhirnya mereka

akan pergi ke dapur juga. Jadi, kepercayaan seperti inilah yang perlu dihapuskan dari

pemikiran murid-murid agar mereka tahu kepentingan pelajaran dalam kehidupan

 31

dengan menerangkan bahawataraf perempuan adalah sama dengan lelaki dalam

mendapat pendidikan.

e. Kronosistem

Kronosistem berkaitan dengan perubahan sesuatu keadaan dalam suatutempoh masa.

Keadaan ini selaras dengan arus perubahan serta perkembangan teknologimaklumat

yang dicapai oleh sesebuah negara. Contohnya, kanak-kanak pada zaman globalisasi

ini lebih berfokus kepada permainan yang diperolehi daripada media elektronik seperti

komputer dan permainan video.

Berbanding dengan kanak-kanak pada zaman dahulu, mereka lebih

terdedahdengan permainan berunsurkan tradisional seperti congkak, layang-layang,

gasing dansebagainya. Pengajaran pada zaman ini seharusnya berasaskan teknologi

moden sesuai dengan peredaranmasa yang sedang dilalui oleh kanak-kanak. Proses

pengajaran berasaskan teknologi moden inisebenarnya sangat penting dan boleh

diguna pakai dalam pelbagai mata pelajaran.

2.3 Teori Perkembangan Vygotsky

Vygotsky percaya bahawa perkembangan kognitif kanak-kanak berlaku dalam

persekitaran sosiobudaya yang mempengaruhi pemikirannya. Kebanyakan daripada

kemahiran kognitif kanak-kanak terhasil daripada interaksi sosial kanak-kanak dengan

ibu bapa, guru, orang dewasa dan rakan sebaya(Ramlah Jantan & Mahani Razali,
 32

2004). Vygotsky mengatakan bayi lahir dengan beberapa fungsi asas mental

iaituperhatian, sensasi, persepsi dan memori yang kemudiannya berubah menerusi

kontek dengan budaya kepada proses mental yang lebih rumit iaitu fungsi mental

peringkat tinggi.

Pada peringkat awal, kebolehan kanak-kanak membentuk memori terhad oleh

kekangan biologi. Namun begitu, melalui budaya kanak-kanak dibekalkan dengan alat

untuk membuat adaptasi dalam fungsi asas mental. Contohnya dalam masyarakat

orang asli, untuk ingat semula jalan menghala kesuatu tempat, kanak-kabnak

digalakkan mencantas dahan-dahan pokok atau mengikat tali pada pokok sebagai

penanda laluan. Setiap budaya memindahkan cara hidup kepada kanak-kanak melalui

interaksi sosial termasuk strategi membuat memori atau cara menggunakan mental

untuk berfikir.

Menurut Vygotsky, dalam setiap peringkat umur perkembangan kognitif

individu berlaku dalam dua tahap iaitu tahap sosial dan tahap individu. Tahap sosial

merujuk kepada maklumat atau ilmu yang diperolehi oleh individu melalui interaksi

dengan ibu bapa, guru, keluarga dan rakan sebaya. Melalui mereka, kanak-kanak

belajar ilmu pengetahuan dan cara untuk mencapai tugas perkembangan yang telah

ditetapkan oleh masyarakat. Tahap individu pula merujuk kepada maklumat atau

pengetahuan ditukar daripada percakapan sosial kepada percakapan individu.

 33

2.4 Jenis-Jenis Penglibatan Ibu Bapa

Berdasarkan kajian, Epstein (2009) telah mencadangkan enam jenis penglibatan ibu

bapa yang menekankan hubungan dan kerjasama antara ibu bapa di rumah dan guru di

sekolah. Idea ini bertujuan bagi membantu meningkatkan perkembangan pelajar

seterusnya menjalinkan hubungan baik antara pihak ibu bapa dan pihak sekolah. Teori

dalam model ini menerangkan bahawa terdapat enam jenis penglibatan asas yang

wajib bagi ibu bapa iaitu komunikasi, sukarela, pembelajaran di rumah, pembuatan

keputusan, dan kolaborasi dalam komuniti.

Penglibatan yang pertama ialah melalui kemahiran keibu bapaan. Melalui

penglibatan ini, apa yang dapat dilakukan oleh pihak sekolah adalah dengan memberi

pelbagai bentuk bantuan sama ada memberi maklumat tentang perkembangan

psikologi anak-anak serta membantu menyediakan suasana yang dapat memudahkan

anak-anak belajar dengan lebih baik ketika berada di rumah. Secara tidak langsung,

melalui penglibatan ini, ianya dapat membantu pihak sekolah memahami latar

belakang keluarga dan murid berkenaan.

Kedua ialah penglibatan melalui komunikasi. Penglibatan jenis ini dilakukan

dengan pelbagai cara dalam usaha untuk membantu pembelajaran kanak-kanak. Pihak

sekolah akan mengedarkan surat atau risalah bagi menerangkan program-program

yang dilaksanakan di sekolah. Komunikasi antara ibu bapa dan guru di sekolah

penting supaya mereka boleh mengetahui perkembangan anak-anak mereka di sekolah

sama ada dalam bidang akademik ataupun aktiviti di luar sekolah. Masalah disiplin
 34

yang dihadapi juga dapat diketahui dan sebarang masalah tingkah laku dapat

diselesaikan bersama (Berk, 2014).

Ketiga ialah penglibatan secara kesukarelawan. Penglibatan jenis ini

melibatkan ibu bapa sebagai sukarelawan, peserta ataupun sebagai penonton dalam

aktiviti yang dianjurkan oleh pihak sekolah. Misalnya, ibu bapa menjadi ahli jawatan

kuasa dalam sesuatu aktiviti yang dilaksanakan di sekolah yang menggalakkan

penyertaan ibu bapa bersama anak-anak. Di samping terlibat dengan aktiviti seperti

tenaga dan kewangan, ia juga dapat membantu para ibu bapa untuk berkongsi

maklumat berkaitan dengan anak-anak (Zalizan, 2009). Secara tidak langsung

penglibatan jenis ini akan menyumbang kepada kejayaan dan pencapaian akademik

anak.

Penglibatan yang keempat ialah melalui pembelajaran di rumah. Misalnya, ibu

bapa boleh membaca bersama anak-anak, membantu anak-anak serta menyelia

tugasan mereka dan sebagainya. Penglibatan jenis ini menekankan perhatian dari ibu

bapa agar hubungan bersama anak dapat dibina melalui pengetahuan sedia ada dari

mereka.

Kelima ialah penglibatan melalui pembuatan keputusan. Pihak sekolah

melibatkan ibu bapa dalam membuat keputusan dan memberikan cadangan dalam

beberapa perkara. Misalnya, di dalam penganjuran beberapa aktiviti, mesyuarat,

jawatan kuasa bersama dalam program sekolah dan lain-lain. Menurut Luker dan

Luker (2007), penglibatan ibu bapa dalam aktiviti mesyuarat di sekolah pula boleh

membantu ibu bapa memberikan pendapat serta peluang memberi keputusan. Secara
 35

tidak langsung penglibatan jenis ini menggalakkan ibu bapa untuk memberi contoh

kepada anak-anak mengenai sifat kepimpinan serta kepentingan peranan sekolah

dalam komuniti.

Keenam ialah penglibatan melalui kerjasama dengan masyarakat. Hubungan

baik yang terjalin dengan melibatkan pihak swasta, kerajaan atau badan-badan yang

berkaitan dalam pelbagai program sekolah. Penglibatan ini memberi kekuatan kepada

perkembangan kanak-kanak. Oleh yang demikian, kolaborasi dengan komuniti

penting untuk dipraktikkan supaya penglibatan komuniti setempat boleh menyokong

program yang melibatkan ibu bapa dengan kanak-kanak yang bermasalah (Mathos &

Broussard, 2005).

2.5 Pengaruh Penglibatan Ibu Bapa Terhadap Perkembangan Kanak-Kanak

Ibu bapa adalah aset penting dalam usaha melinjakkan pendidikan awal kanak-kanak

ke tahap yang lebih tinggi. Ibu bapa yang mempunyai tahap penglibatan dengan pihak

sekolah, di rumah dan juga komuniti yang tinggi akan mampu meningkatkan potensi

kanak-kanak dari aspek jasmani, kognitif, emosi, sosial dan rohani anak-kanak.

Aspek-aspek ini adalah penting kerana pelbagai kajian membuktikan bahawa

penglibatan ibu bapa mempunyai kesan dan hubungan yang signifikan terhadap

penkembangan kanak-kanak.

Penglibatan ibu bapa dalam pendidikan awal kanak-kanak merupakan suatu

tindakan yang dapat ditakrifkan sebagai usaha bersama-sama atau saling bantu
 36

membantu antara dua pihak ataupun beberapa pihak yang terlibat. Ia juga merupakan

suatu proses di mana ibu bapa memainkan peranan dalam keluarga yang meliputi

aspek pendidikan dan perkembangan anak. Dalam institusi keluarga, ibu bapa

merupakan individu yang paling hampir dengan anak-anak dan mereka yang

berperanan mencorak perkembangan peribadi anak-anak bermula pada peringkat

kelahiran hingga ke peringkat dewasa (Rohner, Ronald & Veneziano, 2001).

Penglibatan ibu bapa dalam pendidikan kanak-kanak dapat mengukuhkan

pertumbuhan dan perkembangan kanak-kanak dan membantu mengekalkan

kejayaannya (Rohani Abdullah, 2007).

Kebanyakan kajian lepas yang ditemui oleh pengkaji rata-ratanya menjelaskan

peranan, aspirasi, ekspektasi dan penglibatan ibu bapa dalam pendidikan anak.

Sebagai contoh, kajian Fan dan Chen (2001), membuktikan bahawa aspirasi dan

ekspektasi ibu bapa mempengaruhi anak bagi mencapai kejayaan dalam pendidikan.

Tumpuan kajian terdahulu lebih berfokus kepada penglibatan ibu bapa di sekolah

sahaja bahkan, penglibatan ibu bapa seharusnya berterusan di rumah (De Planty,

Coulter-Kern, & Duchane, 2007). Hasil daripada kajian beliau menjelaskan bahawa

terdapat perkaitan yang positif antara penglibatan ibu bapa di rumah dengan

pencapaian akademik kanak-kanak (Deslandes & Bertrand, 2005).

Kajian tinjauan yang dilakukan oleh Halsey (2005), mendapati penglibatan

secara terus yang diberikan oleh ibu bapa melalui bantuan terhadap tugasan sekolah

akan menyumbang kepada pencapaian kanak-kanak di sekolah. Begitu juga kajian

yang dijalankan oleh Ghazi, et. al (2010), membuktikan bahawa penglibatan ibu bapa

dari segi kewangan dan moral mempengaruhi pencapaian akademik kanak-kanak.

 37

Kajian ini juga menunjukkan bahawa kanak-kanak yang kurang memberi tumpuan di

sekolah terpaksa diberi peneguhan bagi memotivasikan mereka dalam pembelajaran.

Kajian yang dilakukan Siti Fatimah Abdul Rahman (2006) pula, membuktikan

bahawa ada kaitan antara penglibatan dan penglibatan ibu bapa dengan pencapaian

kanak-kanak di sekolah. Kajian Shumow dan Miller (2001) pula membuktikan

bahawa kepercayaan seseorang anak untuk mencapai kejayaan di sekolah meningkat

kesan daripada penglibatan dan penglibatan ibu bapa dalam dunia pendidikan anak-

anak. Greenwood dan Hickman (1991) pula mendapati ibu bapa yang melibatkan diri

dalam pendidikan anak mereka dapat membangunkan aspirasi pendidikan yang tinggi

dalam diri anak-anak. Sebaliknya, penglibatan ibu bapa yang kurang dalam

pendidikan anak akan menjejaskan pencapaian pendidikan anak (Mulkey et al. 1992).

Ini menunjukkan bahawa penglibatan ibu bapa itu penting dalam kehidupan

pembelajaran anak-anak sekiranya mereka mahukan anak-anak berjaya dalam bidang

pendidikan. Cara asuhan ibu bapa mempengaruhi kepercayaan kanak-kanak kerana

melalui didikan yang diterima akan menyebabkan anak-anak ke arah penyesuaian diri

dengan persekitaran serta membina asas kepercayaan diri. Asuhan yang seimbang

oleh ibu bapa akan menanamkan perasaan percayakan diri sendiri dan ketahanan

dalam menghadapi cabaran hidup apabila mereka dewasa kelas (Gartrell, 2011).

Wolfendale & Bastiani (2000) pula berpendapat bahawa semakin aktif

penglibatan yang diberikan oleh ibu bapa, semakin cerdas perkembangan dan

pembelajaran anak-anak mereka. Ini disokong oleh kajian yang dijalankan oleh

Aminah Ahmad & Norhayati (2011), berdasarkan analisis korelasi Pearson yang
 38

diperoleh telah membuktikan bahawa terdapat hubungan yang signifikan antara

perbincangan (r = 0.737, p < 0.01), penjagaan (r = 0.737, p < 0.01) dan komunikasi (r

= 0.691, p < 0.01) di rumah dengan pencapaian akademik kanak-kanak.

Selain itu, kajian yang dilakukan oleh Abd. Razak Zakaria & Norani (2011),

telah mengkaji hubungan konteks keluarga dengan penglibatan ibu bapa dan

pencapaian akademik anak-anak di sekolah menengah. Kajian beliau berfokus

sepenuhnya kepada murid-murid tingkatan empat dari sekolah menengah. Instrumen

yang digunakan soal selidik dan persampelan rawak dilakukan bagi mendapatkan data.

Dapatan kajian mendapati pencapaian akademik anak-anak dipengaruhi oleh institusi

keluarga yang lebih holistik dan hubungan kekeluargaan yang sihat. Penyediaan

konteks keluarga yang kondusif dan harmoni mampu merangsang anak-anak untuk

berjaya dalam pelajaran. Justeru, Epstein (2008) menyokong pendapat bahawa

penglibatan, galakan, bimbingan dan kawalan yang bersesuaian serta interaksi positif

tentang pembelajaran dan sekolah mempengaruhi gred, sikap, aspirasi dan sikap

kanak-kanak secara positif. Di luar negara, program yang melibatkan ibu bapa dalam

pendidikan anak dijalankan secara berleluasa.

Program yang dikenali sebagai Literasi Keluarga yang dilancarkan oleh

Kementerian Pendidikan di Namibia telah mencipta satu kurikulum untuk keluarga di

mana kanak-kanak yang kurang mencapai target terutamanya mereka yang berasal

dari keluarga yang kurang berkemampuan (Kleiner, 2005). Program seperti ini

dilaksanakan bertujuan untuk membantu ibu bapa supaya menjadi guru yang pertama

kepada anak-anak mereka melalui aktiviti-aktiviti yang dipelajari di sekolah. Di sini

 39

menunjukkan bahawa kesinambungan pembelajaran di sekolah perlu diteruskan di

rumah agar proses perkembangan kanak-kanak berkembang dengan baik.

2.5.1 Perkembangan Kognitif

Salah satu aspek perkembangan yang sering menjadi fokus perhatian adalah

perkembangan kognitif anak dengan tidak mengabaikan aspek perkembangan lainnya.

Perkembangan kognitif merujuk kepada perbincangan tentang apa yang berlaku dalam

minda manusia apabila berlakunya pemikiran yang cerdas dan aktif (Rosadah, 2004).

Ini bertepatan dengan teori kecerdasan sebagai pemprosesan maklumat. Menurut teori

ini, kecerdasan dikaitkan dengan proses atau operasi mental yang digunakan oleh

manusia untuk menyelesaikan masalah (Nik Aziz, 1999). Perkembangan ini dianggap

penting kerana sering dikaitkan dengan kecerdasan kanak-kanak.

Perkembangan anak dari aspek fizikal, kognitif, bahasa, sosial dan emosi

banyak dipengaruhi oleh interaksi antara ibu bapa dengan anak-anak. Pernyataan ini

membawa maksud ibu bapa perlu sedar fungsi kekeluargaan dan tanggung jawab yang

perlu dijalankan dalam usaha mencorak keperibadian anak-anak yang harmoni

bermula dari awal kelahiran sehingga dewasa (Ismail Ibrahim, 2002).

Ini dapat dibuktikan melalui kajian yang dilakukan oleh Abd. Razak Zakaria &

Norani Salleh (2011) yang menggunakan instrumen soal selidik mengkaji hubungan

penglibatan ibu bapa dalam pendidikan anak-anak. Seramai 950 murid sekolah

menengah diambil sebagai sampel kajian, dan dapatan kajian menunjukkan

 40

penglibatan keluarga mampu merangsang anak-anak berjaya dalam akademik. Kajian

yang dibincangkan jelas memberi penekanan terhadap kepentingan peranan dan

tanggunggjawab ibu bapa dalam menjamin kecemerlangan pendidikan seseorang anak.

Ini membuktikan bahawa kebolehan dan daya intelektual seseorang pelajar juga

bergantung kepada asas yang diberikan di rumah melalui penglibatan ibu bapa dalam

pendidikan anak.

Menurut Vygotsky (1978), interaksi yang berlaku antara kanak-kanak dengan

orang dewasa dapat mempengaruhi perkembangan kognitif serta menguasai beberapa

pengetahuan asas yang wujud dalam pergaulan sosial mereka. Mereka juga dapat

belajar dan menerima pandangan sesama mereka. Beliau juga mengandaikan bahawa

pengetahuan yang dimiliki manusia diperolehi daripada budaya persekitaran. Ini

bermaksud apa sahaja pengetahuan yang kita miliki berpunca daripada keluarga dan

masyarakat sekeliling (Couchenour dan Chrisman, 2011).

Vygotsky juga turut menegaskan perkembangan kognitif kanak-kanak

melibatkan internalisasi, transformasi dan amalan rutin, idea dan kemahiran yang

dikuasai secara sosial dari rakan yang berkemahiran. Pemikiran kanak-kanak pada

usia 3 hingga 4 tahun masih tidak berkembang sepenuhnya dengan baik. Oleh sebab

itu, pengalaman dari orang dewasa dan berkebolehan diperlukan bagi meningkatkan

tahap pemikiran mereka.

 41

2.5.2 Perkembangan Bahasa

Kanak-kanak mempelajari bahasa melalui interaksi dan komunikasi setiap hari dengan

orang-orang di persekitaran. Orang dewasa pula akan mengubah suai pertuturan

mereka supaya sesuai dengan kefahaman kanak-kanak. Skinner (1957) menyatakan

ibu bapa memainkan peranan yang penting dalam menyediakan perbendaharaan kata

yang betul kepada anak-anaknya. Ibu bapa atau penjaga kanak-kanak boleh membantu

perkembangan bahasa kanak-kanak dengan memberi peneguhan yang sesuai setiap

kali kanak-kanak menyebut perkataan atau ayat dengan betul dan difahami. Teori

beliau juga disokong oleh Vygotsky (1962) yang melihat bahasa sebagai alat utama

untuk interaksi sosial, pemindahan budaya dan menjana pemikiran individu.

Clay (1991) percaya yang kanak-kanak bukan belajar membaca hanya dengan

mengeja perkataan semata-mata. Bahkan mereka akan memerhatikan huruf, gambar,

cerita, dan perkataan yang terdapat dalam sesebuah teks. Bagi Allor dan McCathreen

(2003), strategi membaca ialah dengan menggunakan buku cerita sebagai medium

untuk meningkatkan kemahiran dalam pemunculan literasi. Ini kerana bukan semua

pemunculan literasi boleh dibangunkan secara terasing daripada cetakan yang

bermakna. Ibu bapa boleh membantu anak-anak menunjukkan strategi dan perlakuan

yang betul bagi seorang pembaca semasa membaca buku cerita.

Selain itu juga, Roberts, Jurgens, dan Burchinal (2005), telah melihat bentuk

strategi membaca semasa aktiviti membaca bersama bagi kanak-kanak tiga hingga

empat tahun. Antara strategi yang boleh dilakukan oleh ibu bapa adalah menerangkan

ilustrasi dalam buku, menghubungkan cerita dengan dunia sebenarnya dan

 42

pengalaman, dan membuat penekaan perkara yang akan berlaku seterusnya. Dapatan

kajian tersebut menunjukkan dapatan yang positif terhadap strategi membaca bagi

kanak-kanak yang dibacakan buku oleh orang dewasa.

Kajian Fitriah Hayati (2014) pula,mengenai penglibatan ibu bapa dan

hubungannya dengan perkembangan sosioemosi kanak-kanak. Kajian tinjauan telah

dijalankan terhadap 150 sampel yang terdiri daripada ibu bapa dan kanak-kanak.

Dapatan kajian menunjukkan proses yang berlaku apabila orang dewasa dan kanak-

kanak berinteraksi, adalah konteks struktur terbina supaya kanak-kanak boleh

bertindak untuk mencari jalan penyelesaian dengan baik. Secara tidak langsung,

perkembangan bahasa kanak-kanak meningkat melalui komunikasi dan pergaulan

sosial seharian mereka.

Dapatan tersebut selari dengan kajian yang dijalankan oleh Nachitram (2011)

yang mendapati bahawa penglibatan ibu bapa mempengaruhi tahap perkembangan

kemahiran menulis anak-anak. Selain itu juga, apabila kanak-kanak menghayati

komunikasi mereka dengan orang dewasa, mereka cenderung untuk menggunakan

bahasa yang diguna pakai tersebut bagi membimbing struktur pemikiran dan tingkah

laku mereka serta memperoleh kemahiran-kemahiran baru (Berk, 2006).

Begitu juga dengan kajian yang dijalankan oleh Rahmi (2014), yang bertujuan

mengkaji tahap penglibatan ibu bapa dalam perkembangan literasi awal kanak-kanak

prasekolah. Beliau menggunakan kaedah kuantitatif dan melibatkan seramai 109 ibu

bapa dan 109 kanak-kanak prasekolah di Banda Aceh sebagai responden. Instrumen

yang digunakan berbentuk soal selidik dan senarai semak dan data yang telah
 43

dikumpul dianalisis menggunakan deskriptif statistik. Hasil dapatan beliau

menunjukkan bahawa responden mempunyai penglibatan yang tinggi terhadap

perkembangan kemahiran membaca dengan nilai min keseluruhan (M = 48.97; SD =

5.36). Dapat disimpulkan dari kajian beliau bahawa semakin tinggi penglibatan ibu

bapa di rumah, semakin tinggi tahap kemahiran literasi awal kanak-kanak prasekolah.

Kajian Durkin (1966) mengenai kanak-kanak yang telah mempunyai

kemahiran berbahasa yang cekap walaupun masih di dalam kelas tadika mendapati

bahawa faktor utama yang mendorong mereka cepat dan lancar membaca ialah jumlah

bahan bacaan yang diperolehi dan mencukupi yang disediakan oleh ibu bapa di rumah.

Ini menunjukkan bahawa salah satu penglibatan yang boleh dilakukan oleh ibu bapa

bersama anak-anak di rumah adalah melalui aktiviti membaca.

Trelease (1989) (dalam Lee Lai Guan, Rahman & Salihah, 2007), juga

berpendapat bahawa membaca bersama anak-anak secara kuat boleh mendatangkan

banyak faedah. Ibu bapa yang membaca secara kuat kepada anak bukan sahaja

dapat meningkatkan kemahiran membaca anak-anak mereka bahkan kemahiran-

kemahiran lain yang berkait rapat dengan kemahiran membaca seperti kemahiran

berfikir dan sebagainya.

“The single most important activity for building the knowledge required for
eventual success in reading is reading aloud to children”.

(Sumber: Kupetz, 1993 dalam Denise, 2002)

 44

2.5.3 Perkembangan Sosial

Komunikasi dan interaksi yang baik dalam sesebuah keluarga dapat memberi kesan

jangka panjang terhadap perkembangan sosial anak-anak. Komunikasi dan interaksi

yang terbina dalam persekitaran keluarga juga akan mencorak anak-anak menjadi

seorang remaja yang berupaya membina konsep kendiri yang baik sehingga mampu

berhadapan dengan dunia persekitaran dan cabaran semasa. Namun, berbeza dengan

ibu bapa yang tidak mengamalkan komunikasi dan interaksi yang positif dalam

keluarga. Mereka berkemungkinan akan menimbulkan kesan negatif terhadap

perkembangan anak-anak dimasa kini dan akan datang.

Kajian-kajian lepas, mendedahkan aktiviti yang biasa dilakukan oleh ibu bapa

di rumah adalah dengan memberi khidmat terapi, mengajar anak kemahiran asas

(Masitah, 2009), membantu anak membuat kerja sekolah, dan bermain bersama

mereka (Masitah, Zalizan & Manisah 2009; Tamis-Le Monda, Bornstein & Baumwell

2001 dan Yen 2010). Ini jelas menunjukkan bahawa penglibatan daripada ibu bapa

dapat membantu meningkatkan perkembangan sosial kanak-kanak.

Kenyataan tersebut disokong oleh kajian yang dilakukan oleh Delaney &

Kaiser (2001), mengenai cara untuk mencegah dan memulihkan tingkah laku yang

tidak sesuai seperti tingkah laku mengganggu rakan, mengasingkan diri, kurang

bercakap, tidak patuh arahan dalam kalangan kanak-kanak prasekolah. Dapatan kajian

mereka mendedahkan strategi peneguhan positif yang diamalkan secara kerjasama

antara guru di sekolah dan ibu bapa di rumah mampu mengubah tingkah laku tidak

sesuai kanak-kanak tersebut. Selain itu juga, pendekatan intervensi awal berhasil
 45

meningkatkan penglibatan ibu bapa dalam membangunkan potensi dan hasil anak,

seterusnya meningkatkan kemahiran keibu bapaan dan perkembangan sosial dalam

kalangan kanak-kanak.

2.5.4 Perkembangan Emosi

Perkembangan emosi adalah hasil daripada kematangan dan juga pembelajaran. Oleh

sebab kematangan adalah penting bagi perkembangan fizikal dan mental seseorang

kanak-kanak, maka ia juga adalah punca bagi perkembangan emosi. Seseorang adalah

berbeza mengikut tahap kematangan yang dimiliki. Jika seseorang kanak-kanak gagal

melalui proses perkembangan secara positif, kemungkinan mereka tidak akan berjaya

menghadapi tekanan-tekanan yang bakal dihadapi dalam kehidupan. Tujuan utama

perkembangan emosi adalah untuk mendapatkan kesempurnaan emosi terutama bagi

seseorang remaja. Seseorang individu dapat memperlihatkan keunggulan emosi jika

berjaya menghadapi konflik emosi dengan keupayaan bertindak mengikut

perancangan yang telah ditetapkan (Hintermair, 2013).

Menurut Goleman (1999), kecerdasan emosi adalah adalah prasyarat untuk

keberkesanan kecerdasan intelek. Ini bermakna kecerdasan intelek tidak dapat

berfungsi dengan baik sekiranya bahagian otak rosak akibat kecacatan emosi.

Goleman (1999) mengaitkan kawalan emosi sebagai “master attitude” dan

mencadangkan kebolehan mengawal emosi adalah sesuatu yang kritikal yang

membolehkan proses kognitif berlaku. Kajian Mohd Azhar (2005) mengaitkan unsur-

unsur yang berkaitan dengan kecerdasan emosi dengan kemahiran sosial kanak-kanak.
 46

Melalui dapatan kajian beliau, membuktikan bahawa emosi yang stabil menjadikan

pelajar lebih berkeyakinan dalam perhubungan dan interaksi sosial.

Hasil daripada interaksi sosial yang stabil, potensi kanak-kanak akan lebih

terserlah dalam kepimpinan, pencapaian dalam kumpulan, pencapaian individu,

perhubungan sosial, dan pengurusan. Justeru, kanak-kanak memerlukan

perkembangan emosi yang sihat sebagai persediaan untuk belajar (Barbarin, 2002 &

Klein, 2002). Ini kerana perkembangan emosi dan sosial saling berkait dengan

perkembangan kognitif kanak-kanak (Boyd, Barnett, Bondrova, Leong & Gomby,

2005) serta menjadi alat ukur kepada kejayaan individu kanak-kanak (Mohd Azhar,

2005).

Penglibatan emosi ibu bapa dengan cara meluangkan masa bersamaanak-anak

didapati lebih baik walaupun adanya motivasi. Menurut Ismail Ibrahim (2002), beliau

menyatakan bahawa ibu bapa mempunyai tanggungjawab yang penting dalam usaha

mencorakkan keperibadian dan sahsiah anak-anak menerusi didikan dan asuhan yang

sempurna dalam suasana harmoni sejak diperingkat bayi hingga keperingkat mereka

memasuki alam universiti. Kajian oleh Plotkin et al. (2013) pula menunjukkan bahawa

kepelbagaian jenis perkembangan anak seperti perkembangan emosi, masalah tingkahl

laku serta pencapaian akademik juga berkaitan dengan gaya asuhan ibu bapa terhadap

mereka. Ini jelas menunjukkan bahawa penglibatan ibu bapa dalam aktiviti

persekolahan anak-anak adalah penting dalam membantu perkembanganemosi kanak-

kanak (Bronfenbrenner, 1979; Vygotsky, 1978).

 47

2.6 Kajian-Kajian Lepas yang Berkaitan

Marilyn M. B. (2006) telah mengkaji penglibatan ibu bapa terhadap perkembangan

kanak-kanak yang kehilangan tempat tinggal. Tujuan kajian fenomenologi tersebut

adalah untuk mengumpul maklumat secara sistematik tentang pengalaman, aktiviti,

dan ciri-ciri program-program sekolah yang meningkatkan penglibatan ibu bapa atau

bertindak sebagai halangan dalam perkembangan literasi kanak-kanak yang

kehilangan tempat tinggal. Data telah dikumpulkan selama tempoh lapan bulan di tiga

rumah perlindungan dan sekolah. Ibu bapa, guru kelas, pengetua sekolah, guru di

rumah perlindungan, dan kakitangan menyatakan perspektif mereka melalui

penyertaan ibu bapa dalam kaji selidik, kumpulan fokus, dan temu bual individu.

Dalam keluarga berhadapan dengan situasi yang kehilangan tempat tinggal, pelbagai

cabaran dan halangan menghalang penyertaan dalam pendidikan anak-anak. Satu

halangan utama kepada kejayaan akademik kanak-kanak yang kehilangan tempat

tinggal adalah kegagalan sekolah untuk menyediakan saluran yang sesuai bagi

penglibatan ibu bapa.

Van Voorhis, Frances L.; Maier, Michelle F.; Epstein, Joyce L.; Lloyd,

Chrishana M. (2013) telah menjalankan kajian tentang bagaimana penglibatan

keluarga dalam pembelajaran dan perkembangan kanak-kanak melalui aktiviti-aktiviti

di rumah dan di sekolah memberi kesan terhadap literasi, matematik, dan kemahiran

sosial-emosi kanak-kanak berusia 3 hingga 8. Seramai 95 kajian penglibatan keluarga

dikaji semula. Ini termasuk kedua-dua deskriptif, kajian nonintervention daripada

tindakan keluarga mengambil di rumah dan di sekolah, dan Kajian perubahan amalan

yang membimbing keluarga untuk menjalankan aktiviti-aktiviti yang mengukuhkan

 48

literasi dan matematik pembelajaran anak-anak muda.Kajian mengenai penglibatan

keluarga dibahagikan kepada empat kategori: (1) aktiviti pembelajaran di rumah,

termasuk ibu bapa yang melibatkan diri dalam menggalakkan kemahiran literasi dan

matematik anak mereka di luar sekolah; (2) penglibatan keluarga di sekolah, termasuk

tindakan dan interaksi keluarga sementara berada di sekolah; (3) jangkauan sekolah

untuk melibatkan keluarga, termasuk strategi yang sekolah-sekolah dan guru-guru

gunakan untuk melibatkan keluarga dan membuat mereka berasa dialu-alukan; dan (4)

aktiviti menyokong keibubapaan, termasuk jenis dan kualiti hubungan ibu bapa dan

anak serta persekitaran rumah, kaedah penetapan, dan tingkah laku

prihatin.Penglibatan keluarga adalah penting bagi kemahiran literasi dan matematik

kanak-kanak. Kebanyakan kajian, termasuk beberapa ujian kawalan rawak (RCTs),

menunjukkan pautan positif ini. Beberapa kajian menunjukkan hubungan positif

dengan kemahiran sosial-emosi. Seterusnya ibu bapa daripada pelbagai latar belakang,

apabila diberi arahan boleh lebih terlibat dengan anak-anak mereka. Apabila ibu bapa

lebih terlibat, kanak-kanak cenderung untuk melakukan yang lebih baik.

Fitriah Hayati (2014), telah mengkaji hubungan antara penglibatan ibu bapa

dengan perkembangan sosioemosi kanak-kanak. Kajian tersebut meninjau penglibatan

ibu bapa dari aspek persekitaran keluarga, interaksi ibu bapa, komunikasi dengan anak,

dan sokongan terhadap pendidikan dan kecemerlangan anak. Manakala perkembangan

sosioemosi diukur dari aspek konsep kendiri, kawalan terhadap emosi, hubungan

dalam persekitaran pembelajaran dan membangun hubungan positif rakan sebaya dan

orang dewasa. Kajian tersebut menngunakan kaedah kuantitatif melibatkan seramai

150 sampel yang terdiri daripada ibu bapa dan kanak-kanak di Banda, Acheh.

Instrumen yang digunakan adalah soal selidik untuk ibu bapa dan pemerhatian untuk
 49

kanak-kanak. Dapatan kajian menunjukkan terdapat perbezaan penglibatan ibu bapa

mengikut lokasi tempat tinggal dan pendapatan keluarga, sebaliknya tidak terdapat

perbezaan penglibatan ibu bapa mengikut jantina dan tahap pendidikan. Penglibatan

ibu bapa di rumah menyumbang sebanyak 50.2 % terhadap perkembangan sosioemosi

kanak-kanak.

Meghan, K. D., Stacey, N., David W., dan Wallinga, C. (2015) telah mengkaji

hubungan antara rutin penglibatan ibu bapa dan kemahiran literasi kanak-kanak

daripada program Head Start. Kajian tersebut memberi tumpuan kepada sampel

daripada 3,808 kanak-kanak yang merupakan bekas murid program Head Start. Hasil

daripada kajian tinjauan tersebut mendedahkan bahawa keluarga yang mempunyai

rutin yang lebih konsisten di rumah mempunyai anak-anak yang memperoleh markah

yang lebih tinggi dalam penilaian celik huruf.

Kajian ini menyokong kepada kesan penglibatan ibu bapa terhadap

perkembangan literasi kanak-kanak melalui proses yang berlaku di rumah dan

persekitaran sekolah. Rutin di rumah, termasuk ibu bapa sering bercakap dengan

anak-anak tentang hari-hari mereka di sekolah, memberi faedah dalam aspek

penglibatan ibu bapa di rumah dan di sekolah.

 50

2.8 Kesimpulan

Terdapat beberapa kajian lepas yang menyokong pentingnya penglibatan ibu bapa

terhadap pendidikan perkembangan kanak-kanak. Hubungan keluarga merupakan

persekitaran pertama dalam kehidupan anak-anak. Bagaimana didikan ibu bapa di

rumah akan mencorakkan perkembangan dan pencapaian kanak-kanak di sekolah.

Oleh yang demikian, jelaslah bahawa perkembangan holistik kanak-kanak sangat

dipengaruhi dengan amalan dan didikan ibu bapa di rumah.

 BAB 3

METODOLOGI

3.1 Pengenalan

Bab ini menerangkan dan menghuraikan sampel dan instrumen yang digunakan oleh

pengkaji dalam mengutip data kajian yang menjawab kepada persoalan kajian. Selain

itu, bab ini akan membincangkan tentang prosedur dan proses kajian yang dipilih

untuk dilaksanakan bagi mendapatkan maklumat dan data dalam kajian tersebut. Ianya

memberikan tumpuan kepada reka bentuk kajian, sampel kajian, instrumen kajian,

prosedur kajian dan analisis data. Metodologi kajian yang dipilih akan menjelaskan

secara berperingkat bagi menjawab soalan-soalan kajian yang telah dikemukakan.

 52

3.2 Kerangka Konseptual Kajian

Kerangka konseptual kajian penglibatan ibu bapa ini telah dibentuk berdasarkan

kepada pemahaman pengkaji terhadap sorotan kajian lepas yang telah dibuat. Ia

merupakan panduan kepada pengkaji untuk menjalankan kajian dan ianya berperanan

bagi mengelakkan pengkaji daripada tersasar.

Teori
Teori Bioekologi
Bioekologi Model
ModelEpstein
Epstein Teori Sosio Budaya
Bronfenbrenner
Bronfenbrenner Vygotsky

Penglibatan Ibu Bapa Di Rumah

Penyediaan Keperluan
Pembelajaran

Membantu Pembelajaran

Perkembangan Holistik
Kognitif

Emosi

Sosial

Bahasa

Rajah 3.2: Kerangka Konseptual Kajian

 53

3.3 Reka Bentuk Kajian

Kajian ini dijalankan menggunakan kaedah tinjauan dengan instrumen soal selidik

bagi mengumpul data. Kajian ini bertujuan mengenal pasti penglibatan ibu bapa dalam

pendidikan kanak-kanak 3 hingga 4 tahun ketika berada di rumah dan hubungannya

dengan perkembangan kognitif, sosial, emosi dan bahasa kanak-kanak. Reka bentuk

kerja yang digunakan dalam kajian ini merujuk kepada kaedah tinjauan yang

dikemukakan oleh Hamdan & Abd Rahim (2010). Ia dipilih berdasarkan kepada saiz

populasi yang besar dan pengkaji memilih penganalisaan secara deskriptif. Menurut

Kerlinger (1986) kaedah tinjauan mempunyai kelebihan dalam sesuatu kajian itu

kerana ia dapat mengumpul pelbagai maklumat daripada populasi bersaiz besar bagi

tujuan melihat hubungan di antara pemboleh ubah-pemboleh ubah yang dikaji.

Kajian deskriptif amat berperanan dalam menghuraikan dan menjelaskan

sesuatu perkara pada satu-satu masa dan data yang diperolehi daripada kajian

deskriptif boleh membantu mengenal pasti dan seterusnya membuat penambah baikan

seseuatu dapatan tersebut (Chua, 2006). Item-item dalam soal selidik ini dibina

berdasarkan konstruk-konstruk utama dalam kajian ini. Fokus kajian menjurus kepada

penglibatan ibu bapa ketika di rumah dan kaitannya dengan perkembangan

menyeluruh kanak-kanak.

Dalam pelbagai bidang penyelidikan, kajian tinjauan merupakan satu kaedah

penyelidikan yang popular dan sering digunakan. Ini disebabkan oleh ciri-ciri yang

terdapat dalam reka bentuk seperti penggunaannya yang menyeluruh dan dapat
 54

mengeluarkan pelbagai jenis soalan dari aspek pandangan, sikap dan sebagainya

(Chua, 2006).

Selain itu juga, kelebihan kajian tinjauan ini ialah data yang diperolehi

dilakukan melalui soal selidik atau temu bual atau kedua-duanya. Data yang dipungut

juga dianalisa dengan mudah dalam masa yang singkat. Oleh yang demikian, pengkaji

mendapati adalah amat sesuai reka bentuk kajian ini digunakan dalam penyelidikan ini

bagi mendapatkan data-data kerana ciri-cirinya yang saintifik, logik dan khusus

(Burns, 1990; Wilson & McLean, 1994). Kebaikan menggunakan kaedah tinjauan

menurut Chua (2006) adalah:

i. Penggunaan yang menyeluruh. Kaedah tinjauan boleh digunakan untuk

menyatakan perlbagai jenis soalan seperti isu dan masalah yang timbul dari

pelbagai perspektif, terutamanya menghuraikan sikap, pandangan,

kepercayaan, perasaan, tingkah laku dan sebagainya.

ii. Cara pengendalian yang digemari. Kaedah tinjauan dilakukan melalui

pemberian soal selidik atau temu bual atau kedua-duanya sekali.

iii. Cara memungut data dengan cepat. Jawapan subjek dapat dikumpulkan secara

terus dalam masa yang singkat. Keputusan analisis juga diperoleh dalam masa

yang singkat.

iv. Penggunaan saiz sampel yang besar. Kaedah tinjauan boleh dilakukan dengan

menggunakan saiz sampel yang besar yang tidak dapat dilaksanakan oleh

kajian eksperimental.

v. Maklumat yang terus. Maklumat dapat dikumpulkan secara terus daripada

responden dalam masa yang singkat.

 55

vi. Hasil kajian digeneralisasikan. Hasil kajian dapat digeneralisasikan kepada

populasi dengan tepat dan berkesan.

Dalam kajian ini pengkaji menggunakan pendekatan kuantitatif kerana ia

mudah ditadbir dan dapat menghasilkan dapatan kajian yang lebih objektif dan tepat.

Menurut Cresswell (2008) kajian bersifat kuantitatif mempunyai ciri-ciri seperti

melibatkan sebab dan akibat, menguji teori, menggunakan pengukuran dan data yang

berbentuk nombor. Dalam kajian ini pengkaji cuba mencari beberapa maklumat

berdasarkan demografi, perkembangan kognitif, perkembangan emosi, perkembangan

sosial dan perkembangan bahasa. Pengumpulan data dilakukan dengan cara

mengedarkan soal selidik kepada ibu bapa dan guru. Rajah 3.3 berikut menunjukkan

carta aliran bagi reka bentuk kajian kaedah tinjauan yang dilakukan oleh pengkaji

dalam kajian ini.

Rajah 3.3: Carta alir reka bentuk kajian

(Sumber: Hamdan & Abd Rahim ,2010)

 56

3.4 Lokasi Kajian

Lokasi kajian adalah Taska Permata Kemas di negeri Perak dan Selangor. Pemilihan

lokasi kajian adalah berdasarkan faktor demografi pengkaji yang tinggal di negeri

Perak dan Selangor. Justeru, pemilihan lokasi berkenaan adalah rasional bagi

memudahkan pengkaji mengedarkan soal selidik. Kajian ini dijalankan di 39 buah

Taska Permata Kemas di negeri Perak dan 29 buah Taska Permata Kemas di negeri

Selangor seperti dalam jadual di bawah.

Jadual 3.4 (a) : Maklumat Taska Permata Kemas, Negeri Perak

Bil Daerah Nama Taska Bilangan Kanak-

Kanak 3 hingga 4
Tahun
1 Hulu Perak Taska Permata Kemas, Bangunan Khas 14
Taska Kemas Padang Tamat 1, 33100
Pengkalan Hulu, Perak
2 Hulu Perak Taska Permata Kemas, Bangunan Khas 13
Taska Kemas PPMS Bukit Buluh,
33100 Pengkalan Hulu, Perak
3 Hulu Perak Taska Permata Kemas, Bangunan Khas 13
Taska Kemas PPMS Tanah Hitam,
33200 Klian Intan, Perak.
4 Hulu Perak Taska Kemas Padang Tamat 11, 27
No.57,Hala Meranti 5, Tmn Meranti,
Jln Betong, 33100 Pengkalan Hulu
5 Hulu Perak Taska Permata Kemas Ppak Pekan 16
Lawin,Lenggong
6 Hulu Perak Taska Permata Kemas Kampung 8
Tawai
7 Hulu Perak Taska Permata Kemas Kb. Belum Baru 23
8 Hulu Perak Taska Permata Kemas Kg. Air Ganda 14
9 Hulu Perak Taska Permata Kemas Kampung Air 8
Jada
(bersambung)
 57

Jadual 3.4 (a): sambungan

10 Kerian Taska Permata Kemas Ppms Bukit 5

Merah, 34310
11 Kerian Taska Permata Kemas Batu 14 Telok 17
Medan, 34300

12 Kerian Taska Permata Kemas, No 64, Jln 13

Permai 5/1 Kerian
13 Larut, Matang Taska Permata Kemas Kampong Jelai, 20
& Selama 34520 Batu
14 Larut, Matang Taska Permata Kemas Larut 15
& Selama Permai,Ayer Kuning, 34000, Taiping
15 Kuala Kangsar Aska Permata Kemas Pkm,Simpang Kg 18
Sentosa 31100 Sg Siput (U) Perak
16 Kuala Kangsar Taska Permata Kemas Rpa 4, Pkm, 20
Jalan Sultan Iskandarshah, 33000
Kuala Kangsar
17 Kuala Kangsar Taska Permata Kemas, Kompleks 6
Perumahan Polis, Jalan Sultan Iskandar
Shah, 33000 Kuala Kangsar
18 Kinta Taska Permata Kemas Kg Melayu Bt 8 18
Hulu Kinta 31150 Perak
19 Kinta Taska Permata Kemas Kolej Sains 17
Bersekutu 31150 Tanjung Rambutan
Perak
20 Kinta Taska Permata Pasukan Gerakan Am 15
31150 Hulu Kinta Perak
21 Kinta Taska Permata Kemas Bandar Baru 17
Putra 3115o
22 Kinta Taska Permata Kemas,Kuaters 19
Kakitangan ,Lot 46450,Jalan Dobi
Changkat 31000 Batu Gajah
23 Kampar Taska Permata Kemas Ppak Kampung 13
Kurnia 31300 Kampung Kepayang
Perak
24 Kampar Taska Permata Kemas Pkm Gopeng, 17
Lot 133080, Laluan Persekutuan,
31600 Gopeng.
(bersambung)
 58

Jadual 3.4 (a): sambungan

25 Kampar Taska Permata Kemas Gopeng Jalan 18

Kampung Rawa, 31600 Gopeng
26 Perak Tengah Taska Permata Kemas Puncak 21
Iskandar, No 1, Puncak Iskandar,
2a/19, 32610 Seri Iskandar, Perak
27 Perak Tengah Taska Permata Kemas Taman Pelangi, 19
No.25, Taman Pelangi, 36700 Langkap
28 Perak Tengah Taska Permata Kemas Felcra 20
Seb.Perak, Felcra Sbrg Perak, 36000
Teluk Intan, Perak.
29 Perak Tengah Taska Permata Kemas Ban. Felcra 21
Seb.Perak, Felcra Ban. Sbrg Perak,
36800 Kg Gajah, Perak.
30 Perak Tengah Taska Permata Kemas Kg Bendang 25
Besar, 36800 Kg Gajah, Perak.
31 Perak Tengah Taska Permata Kemas Desa Aman Jaya 6
(Rimbunan Kaseh), Batu 31, Jalan Tg
Tualang, 36800 Kg Gajah, Perak.
32 Manjung Bangunan Taska Permata Kemas Kg. 7
Gunung Tunggal 32500 Changkat
Kruing Perak
33 Manjung Taska Permata Kemas PKM 1, Jalan 24
Dato Seri Kamaruddin, 32040 Seri
Manjung, Perak
34 Manjung Taska Permata Kemas PKM 2, Jalan 21
Dato Seri Kamaruddin, 32040 Seri
Manjung, Perak
35 Manjung Taska Permata Kemas Bangunan Peka 23
Batu 10 Lekir, 32020 Sitiawan, Perak.
36 Hilir Perak Taska Permata Kemas Ppak Rumah 17
Awam Bagan Datoh 36100 Bagan
Datoh
37 Hilir Perak Taska Permata Kemas Jheoa Erong 10
36500 Ulu Bernam
38 Batang Padang Taska Permata Kemas, Ppak, Jalan Tol 20
Lama, 35800 Slim River
39 Batang Padang Taska Permata Taman Universiti T.M, 12
No. 2, Jln U3, Taman Universiti, 35900
Tg. Malim
Jumlah 630
 59

Jadual 3.4 (b): Maklumat Taska Permata Kemas, Negeri Selangor

Bil Daerah Nama Taska Bilangan Kanak-

Kanak 3 hingga 4
Tahun
1 Kuala Langat Taska Permata Kemas Jakoa Kg Orang 25
Asli Tg.Sepat
2 Sabak Bernam Taska Permata Kemas Suwaibatul 22
Aslamiah
3 Sabak Bernam Taska Permata Kemas Seri Bestari 22
4 Hulu Selangor Taska Permata Kemas Kg. Serigala Sg. 16
Selisek
5 Sabak Bernam Taska Permata Kemas Halimatun 19
Saadiah
6 Kuala Selangor Taska Permata Kemas Batu 8 Jln Raja 16
Musa
7 Hulu Selangor Taska Permata Kemas Seri Serendah 24
8 Sabak Bernam Taska Permata Kemas Al-Amin Sg 24
Panjang
9 Kuala Selangor Taska Permata Kemas Paya Jaras Hilir 24
10 Petaling Taska Permata Kemas TUDM Subang 22
Perdana
11 Kuala Langat Taska Permata Kemas Kanchong Darat 18
12 Kuala Langat Taska Permata Kemas Telok Datok 21
13 Hulu Langat Taska Permata Kemas Nur Suria 10
14 Petaling Taska Permata Kemas PPAK Nur 20
Perdana Anggerik
15 Sabak Bernam Taska Permata Kemas Nur Huda 21
JlnTorkinton, Sabak Bernam
16 Petaling Utama Taska Permata Kemas PPAK Pandan 25
Mewah
17 Kuala Selangor Taska Permata Kemas PKM Kuala 20
Selangor
18 Petaling Taska Permata Kemas Seksyen 7 22
Perdana
19 Gombak Taska Permata Kemas Gombak Setia 18
20 Kuala Langat Taska Permata Kemas Kg. Kelanang 27
21 Petaling Taska Permata Kemas PKM A Shah 22
Perdana Alam
22 Hulu Langat Taska Permata Kemas INFRA 34
 60

23 Gombak Taska Permata Kemas Batu 13 24

24 Petaling Taska Permata Kemas Adtec Shah 18
Perdana Alam
25 Petaling Taska Permata Kemas Norbaiti 0
Perdana Raudah
26 Klang Taska Permata Kemas AZ Zahra 12
27 Hulu Langat Taska Permata Kemas Kijang Emas 25
28 Hulu Selangor Taska Permata Kemas Kg. Tun Abdul 11
Razak KKB
29 Petaling Taska Permata Kemas Sg. Rasau 20
Perdana Puchong
Jumlah 528

Tujuan pengelompokan lokasi mengikut zon seperti yang disenaraikan di atas

adalah bagi memudahkan pergerakan pengkaji sewaktu kerja-kerja pengumpulan data

dijalankan. Pengelompokan ini juga bertujuan memudahkan pengkaji menguruskan

masa dengan menetapkan tempoh sejam kajian bagi setiap taska.

Pengelompokan daerah lokasi berdasarkan jarak antara setiap taska secara

tidak langsung memudahkan pengkaji menjalankan kajian dan seterusnya

menjimatkan masa dan kos.

3.5 Populasi dan Persampelan Kajian

Bagi tujuan kajian ini, populasi kajian adalah ibu bapa dan kanak-kanak yang

berumur 3 hingga 4 tahun di Taska Permata Kemas negeri Perak dan Selangor.

Daripada populasi tersebut, seramai 285 orang ibu bapa dan kanak-kanak dipilih

sebagai sampel kajian.

 61

Tumpuan kajian ialah terhadap ibu bapa dan kanak-kanak 3 hingga 4 tahun di

Taska Permata Kemas. Kajian ini melibatkan seramai 279 orang ibu bapa dan kanak-

kanak dari semua peringkat jantina, bangsa, negeri dan umur. Kaedah persampelan

yang digunakan bagi memilih responden kajian ialah persampelan secara rawak.

Memandangkan jumlah populasi yang besar maka cara persampelan ini adalah lebih

baik. Dalam menggunakan kaedah rawak mudah ini sampel kajian akan dipilih

berdasarkan undi atau cabutan yang akan dijalankan oleh pengkaji yang mana setiap

Taska Permata berpeluang untuk terpilih. Saiz sampel yang digunakan biasanya

bergantung kepada jenis kajian yang dijalankan. Bagi kajian yang berbentuk deskriptif,

saiz sampel yang diperlukan ialah 10 peratus daripada jumlah populasi. Walau

bagaimanapun bagi populasi yang kecil jumlah sampel yang perlu diambil ialah

sebanyak 20 peratus.

Menurut Mohd Majid Konting (2000) saiz sampel yang digalakkan perlulah

melebihi 30 unit kerana beliau beranggapan taburan normal biasanya dipenuhi apabila

saiz sampel melebihi 30. Oleh itu dengan pertambahan bilangan sampel ia akan lebih

mewakili populasi dan ini seterusnya akan mengurangkan ralat persampelan. Pengkaji

akan menggunakan kaedah penentuan yang ditetapkan oleh Krejcie dan Morgan (1997)

dalam pemilihan dan pembahagian sampel yang akan digunakan dalam kajian ini.

Senarai Taska Permata Kemas di sekitar Selangor serta bilangan responden kajian

yang digunakan sebagai kajian adalah seperti dalam Jadual 3.1 seperti di bawah.
 62

3.6 Prosedur Pelaksanaan Kajian

Dalam menjalankan kajian ini, terdapat beberapa prosedur yang perlu dipatuhi.

Sebelum memulakan penyelidikan, surat kebenaran perlu diperolehi terlebih dahulu.

Selain itu, permohonan surat pengesahan dari Fakulti Pendidikan dan Pembangunan

Manusia, Universiti Pendidikan Sultan Idris juga telah dibuat. Dengan bantuan serta

kerjasama daripada pengurus dan guru-guru taska tersebut, pengumpulan data kajian

dapat berjalan seperti yang dirancang. Pengkaji menggunakan khidmat guru-guru di

taska yang berkenaan untuk membantu mengedarkan soal selidik kepada ibu bapa.

3.7 Instrumen Kajian

Kajian ini menggunakan soal selidik sebagai alat untuk mengumpulkan data. Menurut

Mohd Majid Konting (2000) terdapat beberapa kelebihan menggunakan soal selidik

sebagai alat kajian. Antara kelebihan tersebut ialah arahan dan soalan-soalan yang

dikemukakan dalam soal selidik adalah piawai dan seragam untuk semua sampel.

Selain itu, jawapan yang diberikan oleh responden tidak dipengaruhi oleh pengkaji.

Seterusnya, penganalisisan data mudah dilakukan apabila menggunakan soal

selidik. Namun begitu soal selidik yang baik mestilah mampu merangkumi

keseluruhan aspek atau gagasan yang ingin dikaji. Soal selidik hendaklah mempunyai

arahan yang bersifat piawai iaitu seragam bagi semua subjek yang dikaji. Selain itu

setiap soalan mestilah mengukur satu aspek sahaja.

 63

Menurut Ahmad Mahdzan (2005) dalam mana-mana kaedah tinjauan, satu soal

selidik yang sekata hendaklah digunakan. Bagi beliau, soalannya diatur dan digubal

sebegitu rupa supaya dapat menolong responden merasa selesa dan boleh mengingat

semula perkara-perkara yang telah berlaku pada masa lampau seperti mana yang

dikehendaki oleh penyelidik.

Pengkaji menggunakan skala Likert untuk mengukur sajauh mana penglibatan

ibu bapa dalam pendidikan dan perkembangan anak mereka. Skor pada skala Likert

yang digunakan ialah 1 hingga 4 bagi soal selidik ibu bapa, manakala 1 hingga 5 bagi

soal selidik guru. Rasional penggunaan skala Likert adalah mudah dijawab oleh ibu

bapa dan akan memberikan keputusan yang tepat. Namun, kesahihan jawapan soal

selidik ini bergantung kepada kejujuran responden.

Dalam kajian ini, pengkaji menggunakan dua set borang soal selidik yang

mengandungi tiga bahagian bagi mengumpul data-data berkenaan informasi

demografi, penglibatan ibu bapa di rumah, perkembangan murid dengan

menggunakan skala Likert. Contoh soal selidik yang digunakan disertakan seperti

pada bahagian Lampiran A. Soal selidik yang digunakan dalam kajian ini

mengandungi tiga bahagian seperti berikut;

Bahagian A: Soal selidik berkenaan informasi demografi dibina oleh

pengkaji.

Bahagian B: Soal selidik mengukur penglibatan ibu bapa di rumah dalam

aspek perkembangan emosi, kognitif, dan sosial diambil

daripada Mississippi Department of Education, 2006 dan

diubah suai oleh pengkaji.

 64

Bahagian C: Soal selidik mengukur pencapaian kanak-kanak di sekolah dalam

aspek sahsiah sosioemosi dan kerohanian, bahasa, komunikasi

dan literasi awal, awal matematik dan pemikiran logik dibina

berdasarkan Kurikulum Permata.

3.7.1 Soal Selidik Bahagian A – Demografi Responden

Soal selidik bahagian A mengandungi item-item maklumat latar belakang responden.

Item-item tersebut ialah lokasi tempat tinggal, jantina, umur, tahap pendidikan,

pekerjaan dan pendapatan. Item-item yang dikemukakan ini merupakan jenis tertutup

dan terbuka. Responden perlu menandakan satu daripada jawapan yang disediakan

atau mengisi ruangan kosong dengan jawapan yang sesuai.

3.7.2 Soal Selidik Bahagian B – Penglibatan Ibu Bapa

Dalam kajian ini pengkaji menggunakan soal selidik yang dibina oleh Mississippi

Department of Education (2006). Soal selidik ini telah diubah suai dan digunakan oleh

beberapa pengkaji seperti Rahmi (2012) dan beberapa pengkaji lain.

Soal selidik ini digunakan bagi tujuan mendapatkan maklumat berkaitan

penglibatan ibu bapa di rumah yang merangkumi beberapa aspek seperti

perkembangan emosi, kognitif, bahasa dan sosial. Selain itu soal selidik ini juga cuba

mencungkil bentuk penglibatan yang diberikan oleh ibu bapa di rumah. Bahagian ini

terbahagi kepada 4 konstruk iaitu:

 65

1) Perkembangan Emosi, terdiri dari 10 item soalan dengan skala sangat setuju,

setuju, tidak setuju dan sangat tidak setuju.

2) Perkembangan Kognitif, terdiri dari 8 item soalan dengan skala sangat setuju,

setuju, tidak setuju dan sangat tidak setuju.

3) Perkembangan Bahasa, terdiri dari 10 item soalan dari kemahiran membaca,

dan 6 item soalan dari kemahiran menulis dengan skala sangat setuju, setuju,

tidak setuju dan sangat tidak setuju.

4) Perkembangan Sosial, terdiri dari 6 item soalan dengan skala sangat setuju,

setuju, tidak setuju dan sangat tidak setuju.

3.7.3 Soal Selidik Bahagian C – Pencapaian Kanak-Kanak

Soal selidik bahagian C mengandungi item-item yang merujuk kepada kesan

penglibatan ibu bapa terhadap perkembangan emosi, kognitif, bahasa dan sosial anak

di rumah. Bahagian ini mengandungi 20 soalan dengan skala baik, sederhana, lemah,

dan sangat lemah.

3.8 Kajian Rintis

Kajian rintis dijalankan oleh pengkaji sebelum kajian sebenar dilaksanakan untuk

mengenal pasti keboleh percayaan sesuatu kajian (Mohd Yusri, 2010). Alias (1999)

menyatakan tujuan kajian rintis adalah untuk memastikan soalan-soalan yang terdapat

dalam soal selidik tidak mengelirukan, tepat serta mudah difahami oleh responden.
 66

Menurut Toh (2002) kesahan dan kebolehpercayaan adalah dua ciri yang diperlukan

sebelum sesuatu instrumen boleh digunakan untuk mengukur pembolehubah kajian.

Mertens (2005) berpendapat bahawa sesuatu kajian harus menjalankan kajian rintis

terlebih dahulu sekurang-kurangnya ke atas lima hingga sepuluh orang.

Kajian rintis ke atas item-item menyediakan peluang mengenal pasti

kekeliruan dan kekaburan yang terdapat pada bahasa. Perkataan dan struktur ayat

perlu dipelihara supaya responden dapat memahami dengan jelas maksud soalan yang

dikemukakan. Pernyataan yang dikemukakan dapat menepati pengalaman responden

dan menghasilkan jawapan yang dikehendaki oleh pengkaji. Soal selidik yang telah

disahkan mempunyai kebolehpercayaan tinggi boleh digunakan untuk kajian sebenar.

Sebelum melaksanakan kajian sebenar, pengkaji terlebih dahulu menjalankan

kajian rintis ke atas 30 orang ibu bapa dan 30 orang guru di taska. Nilai realibility

dapat ditunjukkan dalam Jadual 3.6 di bawah.

Jadual 3.8: Nilai Realibility Kajian Rintis

Realibility Jumlah Item Alpha Cronbach

Perkembangan Kognitif 8 .797
Perkembangan Emosi 10 .756
Perkembangan Sosial 6 .740
Perkembangan Bahasa 16 .891
 67

3.9 Prosedur Pemerolehan Data

Beberapa persediaan awal dilakukan terlebih dahulu sebelum kerja pengumpulan data

dijalankan. Antara persediaan yang dilakukan adalah:-

i. Menyediakan borang soal selidik yang telah diubah suai dari beberapa kajian

berkaitan dengan penglibatan ibu bapa dan perkembangan holistik kanak-

kanak.

ii. Menghantar instrumen yang telah dibina kepada penyelia untuk disemak dan

mendapatkan persetujuan bagi menggunakannya.

iii. Memohon surat kebenaran daripada Institut Pengajian Siswazah (IPS), UPSI

untuk menjalankan kajian di luar kampus.

iv. Memohon kebenaran daripada Penyelia Taska Permata Kemas bagi

menjalankan kajian di taska-taska yang terpilih untuk menjalankan kajian di

taska berkenaan.

v. Membuat kunjungan awal ke lokasi-lokasi kajian, bertujuan untuk berkenalan

dengan guru-guru kelas dan mendapatkan bantuan mereka untuk mengedarkan

soal selidik kepada ibu bapa. Hubungan yang mesra dengan guru-guru kelas

diwujudkan bagi memastikan pengkaji mendapat kerjasama yang baik sewaktu

proses pengumpulan data dijalankan.

Pengumpulan data dijalankan secara berterusan dan terancang selama lima

bulan, iaitu bermula pada bulan April sehingga bulan September, 2015.
 68

3.10 Prosedur Penganalisisan Data

Data-data yang telah diperoleh melalui soal selidik yang diedarkan telah dikodkan

terlebih dahulu sebelum diproses dengan komputer. Semua data yang telah diperolehi

diproses oleh komputer dengan menggunakan perisian komputer “Statistical Package

For Social Sciences” (SPSS V. 19.0 For Windows). Data demografi responden telah

dikategorikan sebagai ukuran ordinal. Menurut Ismail et al. (2014), data yang dikutip

melalui skala Likert harus menggunakan ukuran ordinal. Oleh itu, dua jenis statistik

telah digunakan dalam penganalisisan data iaitu statistik deskriptif dan statistik

inferensi.

3.10.1 Analisis Statistik Deskriptif

Statistik deskriptif merujuk kepada satu set prosedur yang digunakan untuk

menghuraikan aspek-aspek yang berbeza dalam sesuatu data yang dipungut. Statistik

deskriptif sesuai digunakan apabila pengkaji merumus atau menghuraikan taburan

satu pemboleh ubah atau apabila pengkaji ingin memahami hubungan antara dua atau

lebih pembolehubah (Healey, 1993). Data-data tersebut dianalisis dengan

menggunakan taburan frekuensi, peratusan, min dan lain-lain pengiraan yang dapat

mengambarkan taburan data yang diperolehi dengan lebih jelas. Dalam kajian ini,

statistik deskriptif digunakan untuk menjawab soalan seperti berikut: (1) lokasi tempat

tinggal responden, (2) jantina, (3) umur responden, (4) tahap pendidikan, dan (5)

pendapatan dalam sebulan.

 69

3.10.2 Analisis Statistik Inferensi

Statistik inferensi adalah untuk membuat satu anggaran tentang indeks populasi

dengan menggunakan satu indeks statistik berasaskan maklumat daripada sampel yang

representatif (Alias 1999). Statistik inferensi digunakan untuk menguji hipotesis-

hipotesis kajian iaitu untuk melihat hubungan antara pemboleh ubah kajian. Dalam

kajian ini, pemboleh ubah bersandar ialah perkembangan kognitif, emosi, sosial dan

bahasa kanak-kanak, manakala penglibatan ibu bapa di rumah merupakan pemboleh

ubah tidak bersandar.

Aras 0.05 (p < 0.05) ditetapkan dalam kajian ini sebagai paras signifikan untuk

menerima atau menolak hipotesis . Ini bermakna pengkaji akan menentukan tahap

keyakinan 0.95 (1-0.05) atau 95% untuk menerima hipotesis. Menurut Bailey (1992)

aras signifikan 0.05 biasanya digunakan untuk kajian tinjauan. Pengkaji akan

menggunakan ujian-t, ujian ANOVA dan korelasi Pearson untuk menguji hipotesis

kajian.

Ujian-t digunakan untuk melihat perbezaan dua nilai min yang dapat menguji

dan mengesahkan sama ada terdapat perbezaan yang signifikan antara dua nilai min

atau sebaliknya (Mohd Yusri, 2010).

 70

3.10.2.1 Korelasi Pearson

Dengan menggunakan prosedur Bivariate Correlations, pekali korelasi yang

mengukur kekuatan perkaitan antara dua pemboleh ubah boleh ditentukan. Korelasi

Pearson sesuai digunakan apabila kedua-dua pemboleh ubah yang ingin dibandingkan

menggunakan skala pengukuran sekurang-kurangnya interval atau sela.

Bagi kajian ini korelasi Pearson sesuai digunakan untuk melihat hubungan

antara pemboleh ubah penglibatan ibu bapa dengan pemboleh ubah

perkembangankognitif, emosi, sosial dan bahasa dalam kalangan kanak-kanak 3

hingga 4 tahun. Selain itu bagi mengukur kesahan dalaman, boleh dilakukan dengan

cara melakukan korelasi di antara skor setiap item dengan skor keseluruhan item. Oleh

itu dengan menggunakan kaedah ini, alat ukuran yang digunakan akan mempunyai

item-item yang memiliki kesahan dalaman baik dan sesuai digunakan.

3.11 Kesimpulan

Metodologi yang dijalankan oleh pengkaji adalah sebagai panduan dan gambaran

yang dapat memberi hala tuju proses kajian dengan lebih teratur dan sistematik. Oleh

itu, pengkaji telah memperlihatkan langkah-langkah yang dilakukan dalam proses

melaksanakan kajian. Selain itu, pengkaji telah menggunakan kaedah kajian berbentuk

kajian tinjauan. Setiap prosedur yang dinyatakan dalam bab ini bertujuan

memudahkan proses penyelidikan dijalankan. Sampel kajian terdiri daripada seramai

300 orang ibu bapa dan guru-guru kanak-kanak 3 hingga 4 tahun dari Taska Permata
 71

Kemas. Keboleh percayaan instrumen soal selidik ditentukan dengan mencari nilai

‘Cronbach Alpha’. Data yang dikumpul diproses dengan menggunakan program SPSS

versi 19.0. Dua jenis statistik yang digunakan dalam penganalisisan data ialah statistik

deskriptif dan statistik inferensi. Statistik deskriptif menggunakan kekerapan,

peratusan dan min untuk menjelaskan profil responden dan menjawab persoalan

kajian. Manakala, statistik inferensi digunakan untuk menghurai hipotesis nol yang

dibentuk dengan menggunakan analisis korelasi Pearson, dan ujian ANOVA.

 BAB 4

DAPATAN KAJIAN

4.1 Pengenalan

Bab ini dibahagikan kepada empat bahagian yang kan melaporkan segala keputusan

kajian secara terperinci. Bahagian pertama mengandungi analisis data mengenai

demografi responden yang merangkumi lokasi tempat tinggal, jantina, umur, tahap

pendidikan formal, pekerjaan dan pendapatan keluarga dalam sebulan. Bahagian

kedua analisis data pemerhatian terhadap empat pemboleh ubah utama yang dikaji

iaitu perkembangan bahasa, emosi, kognitif dan sosial kanak-kanak. Bahagian ketiga

pula melaporkan keputusan inferensi bagi pengujian terhadap enam hipotesis kajian.

Akhir sekali bahagian keempat merupakan rumusan kajian secara keseluruhan. Segala

data dianalisis menggunakan Program SPSS (Statistical Packages for Social Science).
 73

4.2 Maklumat Demografi

Bahagian ini akan melaporkan keputusan deskriptif bagi maklumat demografi

responden.

4.2.1 Lokasi Tempat Tinggal

Jadual di bawah menunjukkan taburan responden mengikut lokasi tempat tinggal

tinggal menggunakan kekerapan dan peratus. Jumlah keseluruhan responden adalah

279 orang. Pecahan responden secara terperinci menunjukkan seramai 185 orang

(69.9%) tinggal di bandar, 71 orang (25.4%) tinggal di luar bandar, manakala 13

orang (4.7%) tinggal dalam kategori lain-lain. Analisis lengkap mengenai kekerapan

dan peratusan taburan lokasi tempat tinggal responden dapat dilihat seperti dalam

Jadual 4.2.1.

Jadual 4.2.1:
Taburan Responden Mengikut Lokasi Tempat Tinggal

Lokasi Tempat Tinggal Bilangan (n) Peratus (%)

Bandar 195 69.9
Luar Bandar 175 55.6
Lain-lain 13 4.7
Jumlah 279 100.0
 74

4.2.2 Jantina

Hasil analisis taburan pada Jadual 4.2 di bawah, didapati taburan responden

berdasarkan jantina. Dalam kajian ini didapati 171 orang responden perempuan

(61.3%) dan 108 orang responden lelaki (38.7%). Bilangan responden perempuan

lebih ramai dibandingkan responden lelaki. Keputusan lengkap mengenai taburan

mengikut jantina dapat dilihat di dalam Jadual 4.2.2.

Jadual 4.2.2:
Taburan Responden Mengikut Jantina

Jantina Bilangan (n) Peratus (%)

Lelaki 108 38.7
Perempuan 171 61.3
Jumlah 279 100.0

4.2.3 Umur

Jika dilihat keputusan analisis dari segi taburan umur, didapati 100 orang (35.8%)

berumur 31-35 tahun, 64 orang (22.9%) berumur 26-30 tahun, 39 orang (14%)

berumur 25 tahun dan ke bawah, manakala 48 orang (17.2%) berumur 36-40 tahun

dan 28 orang (10%) yang berumur 41 tahun dan ke atas. Berdasarkan data tersebut,

didapati bahawa kebanyakkan responden berumur antara 31-35 tahun. Keputusan

analisis lengkap boleh didapati di dalam Jadual 4.2.3.

 75

Jadual 4.2.3:
Taburan Responden Mengikut Kumpulan Umur

Umur Bilangan (n) Peratus (%)

25 tahun dan ke bawah 39 14.0
26-30 tahun 64 22.9
31-35 tahun 100 35.8
36-40 tahun 48 17.2
41 tahun dan ke atas 28 10
Jumlah 279 100.0

4.2.4 Pendidikan

Berdasarkan keputusan analisis dari segi tahap pendidikan menunjukkan majoriti

responden mempunyai tahap pendidikan pada peringkat SRP / SPM iaitu seramai 137

orang (49.1%). Diikuti dengan 74 orang (26.5%) berada pada peringkat STPM /

Diploma / Sijil, 55 orang (19.7%) berada pada peringkat Ijazah Sarjana Muda, 8 orang

(2.9%) berada pada peringkat Ijazah Sarjana dan 5 orang (1.8%) memiliki Ijazah

Kedoktoran. Keputusan analisis yang lengkap boleh dilihat dalam Jadual 4.2.4.

Jadual 4.2.4:
Bilangan dan Peratus Responden Mengikut Tahap Pendidikan

Tahap Pendidikan Bilangan (n) Peratus (%)

SRP / SPM 137 49.1
STPM/ Diploma / Sijil 74 26.5
Ijazah Sarjana Muda 55 19.7
Ijazah Sarjana 8 2.9
Ijazah Kedoktoran 5 1.8
Jumlah 279 100.0
 76

4.2.5 Pekerjaan

Berdasarkan keputusan analisis, dapatan menunjukkan sebanyak 118 orang (42.3%)

bekerja dengan kerajaan, 52 orang (18.6%) tidak bekerja, 40 orang (14.3%) bekerja

sendiri, manakala 37 orang (13.3%) berada dalam kategori lain-lain dan 32 orang

(11.5%) bekerja dengan swasta. Keputusan analisis yang lengkap boleh dilihat dalam

Jadual 4.2.5.

Jadual 4.2.5:
Taburan Responden Mengikut Jenis Pekerjaan

Jenis Pekerjaan Bilangan (n) Peratus (%)

Kerajaan 118 42.3
Swasta 32 11.5
Persendirian 40 14.3
Tidak Bekerja 52 18.6
Lain-lain 37 13.3
Jumlah 279 100.0

4.2.6 Pendapatan

Jika dilihat keputusan analisis dari segi kategori pendapatan menunjukkan sebanyak

203 orang (72.8%) yang berpendapatan RM3,000.00 ke bawah dalam sebulan,

seterusnya diikuti oleh 65 orang (23.3%) yang berpendapatan RM3,000.00 -

RM5,000.00, manakala 11 orang (3.9%) yang berpendapatan RM5,000.00 ke atas.

Keputusan analisis yang lengkap boleh dilihat dalam Jadual 4.2.6.

 77

Jadual 4.2.6:
Bilangan dan Peratus Responden Mengikut Kumpulan Pendapatan

Kumpulan Pendapatan Bilangan (n) Peratus (%)

RM3,000.00 ke bawah 203 72.8
RM3,000.00 - RM5,000.00 65 23.3
RM5,000.00 ke atas 11 3.9
Jumlah 279 100.0

4.3 Analisis Deskriptif

Bahagian ini akan mempersembahkan dapatan yang diperolehi berkaitan penglibatan

ibu bapa di rumah dan perkembangan kanak-kanak. Hasil dapatan dipersembahkan

dalam bentuk jadual yang bersesuaian yang mengandungi frekuensi (bilangan

responden), peratus dan nilai min bagi setiap pernyataan yang terdapat dalam borang

soal selidik yang diedarkan.

4.3.1 Penglibatan Ibu Bapa Di Rumah

Penglibatan ibu bapa di rumah dinilai aspek perkembangan emosi, kognitif, bahasa

(membaca dan menulis) dan sosial.

 78

4.3.1 (a) Penglibatan Ibu Bapa Dalam Aspek Perkembangan Emosi

Jadual 4.3.1(a) menunjukkan dapatan kajian bagi item penglibatan ibu bapa dalam

aspek perkembangan emosi. Item menunjukkan rasa marah secara terbuka di rumah

mencatat nilai min tertinggi iaitu 2.509 manakala item memantau dan berbincang

mengenai perkembangan anak bersama keluarga mencatat nilai min terendah iaitu

1.720.

Jadual 4.3.1(a):
Dapatan Item Penglibatan Ibu Bapa Dalam Aspek Perkembangan Emosi

Bil. Perkembangan Emosi STS TS S SS MIN

Saya merancang pelbagai aktiviti 41.2% 46.6% 5.7% 6.5%
1. 1.774
bersama keluarga. [115] [130] [15] [18]
Saya meluangkan masa berkumpul 39.8% 47.0% 5.0% 8.2%
2. 1.817
bersama anak-anak. [111] [131] [14] [23]
Saya menunjukkan rasa marah 8.6% 42.7% 38.0% 10.8%
3. 2.509
secara terbuka di rumah. [24] [119] [106] [30]
Saya membantu anak membuat 44.8% 41.9% 6.5% 6.8%
4. 1.753
tugasan sekolah di rumah. [126] [117] [18] [19]
Saya mengamalkan sikap 47.7% 38.0% 7.5% 6.8%
5. 1.735
bekerjasama di dalam keluarga. [133] [106] [21] [19]
Saya membuat banyak peraturan 16.5% 42.7% 36.9% 3.9%
6. 2.283
yang perlu dipatuhi oleh keluarga. [46] [119] [103] [11]
Saya menghukum anak jika mereka 22.2% 46.2% 25.4% 6.1%
7. 2.154
melakukan kesalahan. [62] [129] [71] [17]
Saya memberikan peluang kepada
44.8% 41.2% 6.5% 7.5%
8. anak-anak bagi menyatakan 1.767
[125] [115] [18] [21]
pendapat.
Saya menggunakan bahasa yang
45.9% 41.2% 7.2% 5.7%
9. sopan semasa berkomunikasi 1.728
[128] [115] [20] [16]
dengan anak.
Saya memantau dan berbincang
48.7% 38.7% 4.3% 8.2%
10. mengenai perkembangan anak 1.720
[136] [108] [12] [23]
bersama keluarga.
 79

4.3.1 (b) Penglibatan Ibu Bapa Dalam Aspek Perkembangan Kognitif

Jadual 4.3.1(b) menunjukkan dapatan kajian bagi item penglibatan ibu bapa dalam

aspek perkembangan kognitif. Item membiarkan anak bermain dengan barang di

dalam rumah seperti alat kawalan televisyen mencatat nilai min tertinggi iaitu 2.713

manakala item mengajar anak membilang nombor mengikut urutan mencatat nilai min

terendah iaitu 1.670.

Jadual 4.3.1(b):
Dapatan Penglibatan Ibu Bapa Dalam AspekPerkembangan Kognitif

Bil. Perkembangan Kognitif STS TS S SS MIN

Saya membetulkan kesilapan 52.7% 34.4% 5.0% 7.9%
11. 1.681
mengira anak saya. [147] [96] [14] [22]

Saya bermain permainan nombor 39.8% 47.3% 8.2% 4.7%

12. 1.778
bersama anak-anak. [111] [132] [23] [13]

Saya mengajar anak membilang 54.8% 31.5% 5.4% 8.2%

13. 1.670
nombor mengikut urutan. [153] [88] [15] [23]

Saya menjelaskan sesuatu perkara 52.0% 35.5% 5.0% 7.5%

14. 1.681
kepada anak apabila anak bertanya. [145] [99] [14] [21]
Saya menunjukkan sesuatu cara
43.0% 43.4% 7.5% 6.1%
15. terlebih dahulu dan diukuti oleh 1.767
[120] [121] [21] [17]
anak.
Saya menyediakan peralatan
34.1% 52.3% 7.2% 6.5%
16. pembelajaran yang mencukupi untuk 1.860
[95] [146] [20] [18]
anak-anak.
Saya menyediakan ruang yang selesa
36.6% 49.5% 7.9% 6.1%
17. dan selamat untuk anak bermain di 1.835
[102] [138] [22] [17]
dalam rumah.
Saya membiarkan anak bermain
7.9% 29.4% 46.2% 16.5%
18. dengan barang di dalam rumah 2.713
[22] [82] [129] [46]
seperti alat kawalan televisyen.
 80

4.3.1 (c) Penglibatan Ibu Bapa Dalam Aspek Perkembangan Bahasa

(Kemahiran Membaca)

Jadual 4.3.1(c) menunjukkan dapatan kajian bagi item penglibatan ibu bapa dalam

aspek perkembangan bahasa (kemahiran membaca). Item memberi pujian apabila

anak boleh membaca buku dengan sendiri mencatat nilai min tertinggi iaitu 2.527

manakala item meminta anak membezakan gambar dan tulisan apabila bacaan

bersama dilakukan. mencatat nilai min terendah iaitu 1.925.

Jadual 4.3.1(c):
Dapatan Item Penglibatan Ibu Bapa Dalam Aspek Perkembangan Bahasa (kemahiran
membaca)

Perkembangan Bahasa (Kemahiran

Bil. STS TS S SS MIN
Membaca)
Saya membantu anak menyebut huruf A 31.5% 48.0% 14.3% 6.1%
19. 1.950
hingga Z. [88] [134] [40] [17]

Saya menunjukkan minat ketika anak 28.7% 52.7% 13.3% 5.4%

20. 1.953
membaca.. [80] [147] [37] [15]

Saya memberi pujian apabila anak boleh 37.3% 46.2% 0.4%

21. - 2.527
membaca buku dengan sendiri. [104] [129] [1]

Saya mengajar anak mengenal huruf A 23.3% 52.0% 18.6% 6.1%

22. 2.075
hingga Z. [65] [145] [52] [17]

Saya membacakan cerita kepada anak 18.3% 58.1% 20.1% 3.6%

23. 2.090
saya tanpa diminta. [51] [162] [56] [10]

Saya membacakan cerita kepada anak 28.7% 51.3% 14.0% 6.1%

24. 1.975
saya apabila diminta. [80] [143] [39] [17]

Saya mendengar anak bercerita tentang 33.0% 47.7% 12.5% 6.8%

25. 1.932
sesuatu peristiwa kepada orang lain. [92] [133] [35] [19]

Saya melatih anak menunjukkan huruf 30.5% 45.2% 17.9% 6.5%

26. 2.004
‘A’ apabila saya menyebut huruf ‘A’. [85] [126] [50] [18]
Saya mendorong anak untuk bertanya
28.7% 53.0% 12.5% 5.7%
27. apabila tidak faham ketika bacaan 1.953
[80] [148] [35] [16]
bersama dilakukan.
Saya meminta anak membezakan
31.5% 50.2% 12.5% 5.7%
28. gambar dan tulisan apabila bacaan 1.925
[98] [140] [35] [16]
bersama dilakukan.
 81

4.3.1 (d) Penglibatan Ibu Bapa Dalam Aspek Perkembangan bahasa

(Kemahiran Menulis)

Jadual 4.3.1(d) menunjukkan dapatan kajian bagi item penglibatan ibu bapa dalam

aspek perkembangan bahasa (kemahiran menulis). Item membiarkan anak

menconteng dan melukis di dinding rumah mencatat nilai min tertinggi iaitu 2.212

manakala item mengajar anak membuat lakaran bebas mencatat nilai min terendah

iaitu 1.876.

Jadual 4.3.1(d):
Dapatan Item Penglibatan Ibu Bapa Dalam Aspek Perkembangan Perkembangan
Emosi (kemahiran menulis)

Perkembangan Bahasa (Kemahiran

Bil. SS S TS STS MIN
Menulis)
19.0% 54.5% 22.6% 3.9%
29. Saya membantu anak melukis. 2.115
[53] [152] [53] [11]

Saya membimbing anak menulis 17.2% 51.3% 28.0% 3.6%

30. 2.179
beberapa huruf. [48] [143] [78] [10]

Saya mengajar anak membuat lakaran 32.3% 53.0% 10.4% 4.3%

31. 1.876
bebas. [90] [148] [29] [12]

Saya membantu anak menulis namanya 26.2% 51.6% 16.8% 5.4%

32. 2.014
apabila diminta. [73] [144] [47] [15]

Saya membiarkan anak menconteng 21.1% 44.8% 25.8% 8.2%

33. 2.212
dan melukis di dinding rumah. [59] [125] [72] [23]

Saya mengejakan beberapa perkataan 21.1% 46.2% 26.5% 6.1%

34. 2.176
apabila diminta oleh anak. [59] [129] [74] [17]

4.3.1 (e) Penglibatan Ibu Bapa Dalam Aspek Perkembangan Sosial

Jadual 4.3.1(e) menunjukkan dapatan kajian bagi item penglibatan ibu bapa dalam

aspek perkembangan sosial. Item membiarkan anak bermain di luar rumah bersama
 82

rakan-rakan. mencatat nilai min tertinggi iaitu 2.391 manakala item melatih anak

amalan meminta maaf apabila melakukan kesalahan sesama ahli keluarga mencatat

nilai min terendah iaitu 1.606.

Jadual 4.3.1(e):
Dapatan Item Penglibatan Ibu Bapa Dalam Aspek Perkembangan Sosial

Bil. Perkembangan Sosial SS S TS STS MIN

Saya memberitahu anak perkara yang 58.4% 27.6% 5.0% 9.0%
35. 1.645
betul dan yang salah. [163] [77] [14] [25]

Saya membiarkan anak bermain di luar 13.3% 45.9% 29.4% 11.5%

36. 2.391
rumah bersama rakan-rakan. [37] [128] [82] [32]

Saya memberi peluang kepada anak 30.1% 53.0% 9.7% 7.2%

37. 1.939
membuat beberapa pilihan tertentu. [84] [148] [27] [20]

Saya meminta anak bercakap benar 53.0% 33.7% 3.9% 9.3%

38. 1.695
apabila mereka cuba untuk berbohong. [149] [94] [11] [26]
Saya memarahi anak apabila mereka
33.3% 43.0% 16.8% 6.8%
39. bergaduh dengan adik beradik/rakan 1.971
[93] [120] [47] [19]
sebaya.
Saya melatih anak amalan meminta maaf
59.9% 27.6% 4.7% 7.9%
40. apabila melakukan kesalahan sesama ahli 1.606
[167] [77] [13] [22]
keluarga.

4.3.1 (f) Tahap Penglibatan Ibu Bapa Dalam Aspek Perkembangan

Kognitif, Emosi, Bahasa dan Sosial Kanak-Kanak Secara
Keseluruhan

Jadual 4.3.1 (f) menunjukkan peratus penglibatan ibu bapa di rumah terhadap setiap

aspek perkembangan secara keseluruhan. Di antara kelima-lima aspek perkembangan

yang dikaji, penglibatan ibu bapa di rumah lebih kepada perkembangan bahasa iaitu

kemahiran menulis dengan peratus 52.4%, nilai min 2.094 (s.p = .544). Ini diikuti

dengan perkembangan bahasa dalam kemahiran membaca dengan 51.0%, nilai min

2.038 (s.p = .605). Seterusnya, perkembangan emosi dengan 48.1%, nilai min 1.924
 83

(s.p = 0.632), diikuti perkembangan sosial dengan 46.9%, nilai min 1.875 (s.p = .699),

dan perkembangan kognitif dengan 46.8%, nilai min 1.873 (s.p = .671).

Jadual 4.3.1 (f):

Statistik Deskriptif Mengikut Aspek Penglibatan Ibu Bapa Secara Keseluruhan

Aspek Penglibatan Min S.P Peratus

Penglibatan Kognitif 1.873 .671 46.8%
Penglibatan Emosi 1.924 .632 48.1%
Penglibatan Bahasa (Membaca) 2.038 .605 51.0%
Penglibatan Bahasa (Menulis) 2.094 .544 52.4%
Penglibatan Sosial 1.875 .699 46.9%

4.3.2 Perkembangan Kanak-Kanak

Perkembangan kanak-kanak dihuraikan mengikut komponen perkembangan sahsiah,

sosioemosi dan kerohanian; bahasa, komunikasi dan literasi awal; dan awal matematik

dan pemikiran logik.

4.3.2 (a) Perkembangan Sahsiah, Sosioemosi dan Kerohanian

Jadual 4.3.2(a) menunjukkan dapatan kajian bagi item perkembangan kanak-kanak

dalam aspek sahsiah, sosioemosi dan kerohanian. Item kanak-kanak boleh

menunjukkan perasaan kasih sayang dan persahabatan mencatat nilai min tertinggi

iaitu 4.043 manakala item menunjukkan sikap cintakan alam semula jadi mencatat

nilai min terendah iaitu 3.634.

 84

Jadual 4.3.2 (a):

Dapatan Item Perkembangan Sahsiah, Sosioemosi dan Kerohanian.

Sahsiah, Sosioemosi dan

Bil SL L S B SB MIN
Kerohanian
Kanak-kanak dapat membina 0.4% 6.1% 29.7% 44.8% 19.0%
1. 3.760
keyakinan diri. [1] [17] [83] [125] [53]

Kanak-kanak boleh mengawal 1.4% 3.9% 26.9% 47.7% 20.1%

2. 3.810
diri dan mematuhi arahan. [4] [11] [75] [133] [56]

Kanak-kanak menunjukkan sikap 1.1% 8.6% 32.3% 41.9% 16.1%

3. 3.634
cintakan alam semula jadi. [3] [24] [90] [117] [45]

Kanak-kanak boleh menunjukkan 0.7% 3.6% 23.7% 50.2% 21.9%

4. 3.889
sikap menghormati orang lain. [2] [10] [66] [140] [61]
Kanak-kanak boleh menunjukkan
1.1% 3.6% 15.4% 49.8% 30.1%
5. perasaan kasih sayang dan 4.043
[3] [10] [43] [139] [84]
persahabatan.
Kanak-kanak menunjukkan sikap
mengagumi kebesaran Tuhan 7.2% 29.4% 45.9% 17.6%
6. - 3.738
seperti mengenal Tuhan dan [20] [82] [129] [49]
Rasul.
Kanak-kanak menunjukkan nilai-
nilai murni seperti bertolak ansur, 0.4% 4.7% 22.6% 45.5% 26.9%
7. 3.939
bekerjasama dan membantu orang [1] [13] [63] [127] [75]
lain.

4.3.2 (b) Perkembangan Bahasa, Komunikasi dan Literasi Awal

Jadual 4.3.2(b) menunjukkan dapatan kajian bagi item perkembangan kanak-kanak

dalam aspek Bahasa, Komunikasi dan Literasi Awal. Item kanak-kanak boleh

menyatakan idea dan perasaan mencatat nilai min tertinggi iaitu 3.634 manakala item

kanak-kanak boleh memahami cerita dan menceritakan semula cerita yang mudah

mencatat nilai min terendah iaitu 2.631.

 85

Jadual 4.3.2 (b):

Dapatan Item Perkembangan Bahasa, Komunikasi dan Literasi Awal.

Bahasa, Komunikasi dan

Bil. SL L S B SB MIN
Literasi Awal
Kanak-kanak boleh membina 2.2% 16.1% 32.6% 33.0% 16.1%
8. 3.448
ayat yang lengkap. [6] [45] [91] [92] [45]
Kanak-kanak boleh menyatakan 1.1% 11.5% 28.3% 41.2% 17.9%
9. 3.634
idea dan perasaan. [3] [32] [79] [115] [50]
Kanak-kanak boleh mengambil 1.4% 10.4% 32.3% 43.4% 12.5%
10. 3.552
giliran dalam perbualan. [4] [29] [90] [121] [35]
Kanak-kanak menunjukkan 2.5% 7.5% 33.7% 37.6% 18.6%
11. 3.624
minat membaca dan menulis. [7] [21] [94] [105] [52]
Kanak-kanak boleh mengaitkan
2.5% 11.5% 30.5% 39.8% 15.8%
12. perkataan dengan objek dan 3.584
[7] [32] [85] [111] [44]
peristiwa.
Kanak-kanak boleh memahami
2.5% 11.5% 24.4% 43.7% 17.9%
13. cerita dan menceritakan semula 2.631
[7] [32] [68] [122] [50]
cerita yang mudah.
Kanak-kanak boleh menuturkan
ayat yang mesra dan sopan dan 1.4% 11.5% 32.6% 37.6% 16.8%
14. 3.570
tahu bertatasusila dalam [4] [32] [91] [105] [47]
percakapan.

4.3.2 (c) Perkembangan Awal Matematik dan Pemikiran Logik

Jadual 4.3.2(c) menunjukkan dapatan kajian bagi item perkembangan kanak-kanak

dalam aspek Awal Matematik dan Pemikiran Logik. Item kanak-kanak boleh

menyebut nombor mengikut urutan, faham konsep nombor dan boleh memadan

bilangan objek dengan simbol nombor. mencatat nilai min tertinggi iaitu 3.391

manakala item kanak-kanak boleh menyelesaikan masalah mudah mencatat nilai min

terendah iaitu 3.287.

 86

Jadual 4.3.2 (c):

Dapatan Item Perkembangan Awal Matematik dan Pemikiran Logik.

Awal Matematik dan Pemikiran

Bil. SL L S B SB MIN
Logik
Kanak-kanak boleh 4.3% 15.1% 37.6% 33.7% 9.3%
15. 3.287
menyelesaikan masalah mudah. [12] [42] [105] [94] [26]
Kanak-kanak mengetahui sebab- 2.9% 13.3% 34.1% 39.4% 10.4%
16. 3.412
akibat sesuatu kejadian. [8] [37] [95] [110] [29]
Kanak-kanak boleh mengecam
2.9% 15.4% 31.5% 36.6% 13.6%
17. bentuk-bentuk geometri di 3.427
[8] [43] [88] [102] [38]
persekitaran.
Kanak-kanak faham konsep
2.2% 19.7% 33.3% 33.3% 11.5%
18. kedudukan dalam ruang, jarak, 3.323
[6] [55] [93] [93] [32]
masa dan kelajuan.
Kanak-kanak boleh menyebut
nombor mengikut urutan, faham
1.8% 13.6% 39.4% 34.1% 11.1%
19. konsep nombor dan boleh 3.391
[5] [38] [110] [95] [31]
memadan bilangan objek
dengan simbol nombor.
Kanak-kanak boleh
membanding, membeza,
1.4% 14.3% 37.6% 38.0% 8.6%
20. mengumpul, mengelas, 3.380
[4] [40] [105] [106] [24]
mengenali corak dan pola serta
rentak muzik.

4.3.2 (d) Tahap Perkembangan Kanak-Kanak Dalam Aspek Sahsiah,

Sosioemosi dan Kerohanian; Bahasa, Komunikasi dan Literasi
Awal; Awal Matematik dan Pemikiran Logik Secara Keseluruhan

Jadual 4.3.2 (d) menunjukkan peratus perkembangan kanak-kanak di taska terhadap

setiap aspek perkembangan secara keseluruhan. Berdasarkan jadual tersebut di antara

ketiga-tiga aspek perkembangan yang dikaji, perkembangan kanak-kanak di taska

lebih kepada aspek perkembangan sahsiah, sosio kerohanian dengan peratus 76.6%,

nilai min 3.83 (s.p = 0.705). Ini diikuti dengan perkembangan kanak-kanak dalam

aspek bahasa, komunikasi dan literasi awal dengan peratus 71.5%, nilai min 3.573 (s.p

= 0.808). Seterusnya, aspek awal matematik dan pemikiran logik mencatat 67.4%,

nilai min 3.370 (s.p = 0.807).

 87

Jadual 4.3.2 (d):

Statistik Deskriptif Mengikut Aspek Perkembangan Kanak-Kanak Secara Keseluruhan

Aspek Perkembangan Min S.P Peratus

Sahsiah, Sosioemosi dan Kerohanian 3.831 0.705 76.6%
Bahasa, Komunikasi dan Literasi Awal 3.573 0.808 71.5%
Awal Matematik dan Pemikiran Logik 3.370 0.807 67.4%

4.4 Analisis Inferensi

Bahagian ini melaporkan keputusan bagi pengujian semua hipotesis yang telah

dibentukdengan menggunakan statistik inferensi. Secara keseluruhannya terdapat 4

hipotesis utama. Pengujian hipotesis menggunakan ujian T, Anova dan hubungan

Pearson.

a) Ho1: Tidak terdapat hubungan yang signifikan antara penglibatan ibu

bapa dengan perkembangan kanak-kanak secara keseluruhan

Analisis ini bertujuan untuk melihat sama ada terdapat atau tidak hubungan antara

penglibatan ibu bapa secara keseluruhan dengan perkembangan kanak-kanak secara

keseluruhan di taska. Bagi menentukan hubungan ini, data dianalisis dengan

menggunakan hubungan Pearson.

Hasil daripada analisis dalam Jadual 4.4 (a), didapati bahawa wujud hubungan

yang signifikan antara penglibatan ibu bapa secara umum terhadap perkembangan

kanak-kanak secara umum di taska, iaitu nilai r = -.119 dan nilai p = .047. Dengan ini

Ho1 ditolak kerana membuktikan bahawa wujud hubungan positif antara penglibatan

ibu bapa terhadap perkembangan kanak-kanak di taska. Hal ini bermakna semakin
 88

tinggi penglibatan yang diberikan oleh ibu bapa semakin tinggi juga kesan

perkembangan yang diperoleh kanak-kanak.

Jadual 4.4 (a):

Hubungan Antara Penglibatan Ibu Bapa Dengan Perkembangan Kanak-Kanak
Secara Keseluruhan

Pemboleh Ubah Penglibatan Perkembangan

Penglibatan - .047
Signifikan pada aras p < 0.05

b) Ho2: Tidak terdapat hubungan yang signifikan antara penglibatan ibu

bapa dalam aspek emosi dan sosial dengan perkembangan sahsiah,
sosioemosi dan kerohanian

Analisis ini bertujuan untuk melihat sama ada terdapat atau tidak hubungan antara

penglibatan ibu bapa dari aspek emosi dan sosial dengan perkembangan sahsiah,

sosioemosi dan kerohanian kanak-kanak. Bagi menentukan hubungan ini, data

dianalisis dengan menggunakan hubungan Pearson.

Hasil daripada analisis dalam Jadual 4.4 (b)(i), didapati bahawa wujud

hubungan yang signifikan antara penglibatan ibu bapa dari aspek emosi dengan

perkembangan sahsiah, sosioemosi dan kerohanian kanak-kanak di taska, iaitu nilai p

= .011. Ini membuktikan bahawa wujud hubungan positif antara penglibatan ibu bapa

dari aspek emosi dengan perkembangan sahsiah, sosioemosi dan kerohanian kanak-

kanak di taska.
 89

Jadual 4.4 (b)(i):

Hubungan Antara Penglibatan Ibu Bapa Dalam Aspek Emosi Dengan Perkembangan
Sahsiah, Sosio Emosi dan Kerohanian

Pemboleh Ubah Penglibatan Ibu Bapa Perkembangan Sahsiah,

(Emosi) Sosioemosi dan Kerohanian
Penglibatan Ibu Bapa - .011
(Emosi)
Signifikan pada aras p < 0.05

Hasil daripada analisis dalam Jadual 4.4 (b)(ii), didapati bahawa tidak wujud

hubungan yang signifikan antara penglibatan ibu bapa dari aspek sosial dengan

perkembangan sahsiah, sosio emosi dan kerohanian kanak-kanak di taska, iaitu nilai p

= .621. Ini membuktikan bahawa tidak wujud hubungan positif antara penglibatan ibu

bapa dari aspek sosial dengan perkembangan sahsiah, sosioemosi dan kerohanian

kanak-kanak di taska.

Jadual 4.4 (b)(ii):

Hubungan Antara Penglibatan Ibu Bapa Dalam Aspek Sosial Dengan Perkembangan
Sahsiah, Sosio Emosi dan Kerohanian

Pemboleh Ubah Penglibatan Ibu Bapa Perkembangan Sahsiah,

(Sosial) Sosioemosi dan Kerohanian
Penglibatan Ibu Bapa - .621
(Sosial)
Signifikan pada aras p < 0.05

c) Ho3: Tidak terdapat hubungan yang signifikan antara penglibatan ibu

dalam aspek kognitif dengan perkembangan awal matematik dan
pemikiran logik

Berdasarkan Jadual 4.4 (c), keputusan analisis menunjukkan tidak wujud hubungan

yang signifikan antara penglibatan ibu bapa dari aspek kognitif dengan perkembangan
 90

awal matematik dan pemikiran logik kanak-kanak di taska, iaitu nilai p = .311.

Dengan ini Ho3 diterima dengan membuktikan bahawa tidak wujud hubungan positif

antara penglibatan ibu bapa dari aspek kognitif dengan perkembangan awal,

matematik dan pemikiran logik kanak-kanak di taska.

Jadual 4.4 (c):

Hubungan Antara Penglibatan Ibu Bapa Dalam Aspek Kognitif Dengan
Perkembangan Awal Matematik dan Pemikiran Logik

Pemboleh Ubah Penglibatan Ibu Bapa Perkembangan Awal

(Kognitif) Matematik dan Pemikiran
Logik
Penglibatan Ibu Bapa - .311
(Kognitif)
Signifikan pada aras p < 0.05

d) Ho4: Tidak terdapat hubungan yang signifikan antara penglibatan ibu

bapa dalam aspek bahasa kemahiran membaca dan menulis
dengan perkembangan bahasa, komunikasi dan literasi awal

Analisis ini bertujuan untuk melihat sama ada terdapat atau tidak hubungan antara

penglibatan ibu bapa dari aspek perkembangan bahasa dalam kemahiran membaca dan

menulis dengan perkembangan bahasa, komunikasi dan literasi awal kanak-kanak.

Bagi menentukan hubungan ini, data dianalisis dengan menggunakan hubungan

Pearson

Hasil daripada analisis dalam Jadual 4.4 (d)(i), didapati bahawa wujud

hubungan yang signifikan antara penglibatan ibu bapa dari aspek perkembangan

bahasa dalam kemahiran membaca dengan perkembangan bahasa, komunikasi dan

literasi awal kanak-kanak di taska, iaitu dengan nilai p = 0.032. Oleh yang demikian
 91

Ho4 ditolak dengan membuktikan wujud hubungan positif antara penglibatan ibu bapa

di rumah dari aspek perkembangan bahasa dalam kemahiran membaca dengan

perkembangan bahasa, komunikasi dan literasi awal kanak-kanak di taska.

Jadual 4.4 (d)(i):

Hubungan Antara Penglibatan Ibu Bapa Dalam Aspek Bahasa Kemahiran Membaca
Dengan Perkembangan Bahasa, Komunikasi dan Literasi Awal

Pemboleh Ubah Penglibatan Ibu Bapa Perkembangan Bahasa,

(Membaca) Komunikasi dan Literasi Awal
Penglibatan Ibu Bapa - .032
(Membaca)
Signifikan pada aras p < 0.05

Berdasarkan Jadual 4.4 (d)(ii), keputusan analisis menunjukkan wujud

hubungan yang signifikan antara penglibatan ibu bapa dari aspek perkembangan

bahasa dalam kemahiran menulis dengan perkembangan bahasa, komunikasi dan

literasi awal kanak-kanak di taska, iaitu nilai p = .001. Dengan ini, Ho4 ditolak dengan

membuktikan wujud hubungan positif antara penglibatan ibu bapa di rumah dari aspek

perkembangan bahasa dalam kemahiran menulis dengan perkembangan bahasa,

komunikasi dan literasi awal kanak-kanak di taska.

Jadual 4.4 (d)(ii):

Hubungan Antara Penglibatan Ibu Bapa Dalam Aspek Bahasa Kemahiran Menulis
Dengan Perkembangan Bahasa, Komunikasi dan Literasi Awal

Pemboleh Ubah Penglibatan Ibu Bapa Perkembangan Bahasa,

(Menulis) Komunikasi dan Literasi Awal
Penglibatan Ibu Bapa - .001
(Membaca)
Signifikan pada aras p < 0.05
 92

e) Ho5: Tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara penglibatan ibu

bapa berdasarkan jantina kanak-kanak

Untuk mengkaji hipotesis ini pengkaji menggunakan ujian t-test kerana pemboleh

ubah yang diukur hanya mempunyai dua skala yang tidak dapat diubah iaitu lelaki dan

perempuan. Berdasarkan Jadual 4.4 (e) di bawah, hasil dapatan ujian t-test mendapati

nilai p = 1.76, aras signifikan yang ditetapkan iaitu p = 0.05. Ini menunjukkan bahawa

tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara penglibatan ibu bapa berdasarkan

jantina dan Ho5 diterima.

Jadual 4.4 (e):

Perbezaan Antara Penglibatan Ibu Bapa Berdasarkan Jantina Kanak-Kanak

Jantina N Min S.P t Sig

Lelaki 108 1.967 .455 -.799 1.76
Perempuan 171 2.018 .560
Signifikan pada aras p < 0.05

f) Ho6: Tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara penglibatan ibu

bapa berdasarkan pendapatan

Hasil ujian ANOVA dalam Jadual 4.4 (f) di bawah mendapati nilai p = .695.

Sedangkan aras signifikan yang ditetapkan iaitu p = 0.05, ini menunjukkan bahawa

nilai p lebih besar daripada aras signifikan. Dengan ini Ho6 diterima dan membuktikan

tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara penglibatan ibu bapa berdasarkan

pendapatan.
 93

Jadual 4.4 (f):

Perbezaan Antara Penglibatan Ibu Bapa Berdasarkan Pendapatan

Penglibatan Ibu Bapa JKD dk MKD F Sig

Antara kumpulan .199 2 .100 .365 .695
Dalam kumpulan 75.442 276 .273
Signifikan pada aras p < 0.05

g) Ho7: Tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara perkembangan

kanak-kanak berdasarkan jantina kanak-kanak

Berdasarkan hasil dapatan ujian t-test dalam Jadual 4.4 (g) di bawah mendapati nilai p

= .563, aras signifikan yang ditetapkan iaitu p = 0.05. Ini menunjukkan bahawa tidak

terdapat perbezaan yang signifikan antara perkembangan kanak-kanak berdasarkan

jantina dan Ho7 diterima

Jadual 4.4 (g):

Perbezaan Antara Perkembangan Kanak-Kanak Berdasarkan Jantina Kanak-Kanak

Jantina N Min S.P t Sig

Lelaki 108 3.448 .724 -2.88 .563
Perempuan 171 3.699 .698
Signifikan pada aras p < 0.05

h) Ho8: Tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara perkembangan

kanak-kanak berdasarkan pendapatan ibu bapa

Untuk mengkaji hipotesis ini pengkaji menggunakan ujian ANOVA untuk mengukur

perbezaan perkembangan kanak-kanak berdasarkan pendapatan ibu bapa. Jadual 4.4

(h) di bawah menunjukkan hasil ujian ANOVA mendapati nilai p = .381, aras
 94

signifikan yang ditetapkan iaitu p = 0.05. Ini menunjukkan bahawa nilai p lebih besar

daripada aras signifikan dan Ho8 dalam kajian ini diterima.

Jadual 4.4 (h):

Perbezaan Antara Perkembangan Kanak-Kanak Berdasarkan Pendapatan Ibu Bapa

Perkembangan Kanak-Kanak JKD dk MKD F Sig

Antara kumpulan .998 2 .499 .969 .381
Dalam kumpulan 142.173 276 .515
Signifikan pada aras p < 0.05

4.5 Ringkasan Kajian

Keputusan Analisis Nul yang telah dianalisis dapat diringkaskan seperti dan jadual

berikut:

Jadual 4.5: Keputusan Hipotesis Nul Kajian

BIL HIPOTESIS NUL KAJIAN DAPATAN

1. Tidak terdapat hubungan yang signifikan antara penglibatan Ditolak

ibu bapa secara keseluruhan dengan perkembangan kanak-
kanak.

2. Tidak terdapat hubungan yang signifikan antara penglibatan Ditolak

ibu bapa dalam aspek emosi dengan perkembangan sahsiah,
sosio emosi dan kerohanian.

3. Tidak terdapat hubungan yang signifikan antara penglibatan Diterima

ibu bapa dalam aspek sosial dengan perkembangan sahsiah,
sosio emosi dan kerohanian.

4. Tidak terdapat hubungan yang signifikan antara penglibatan Diterima

ibu bapa dalam aspek kognitif dengan perkembangan awal
matematik dan pemikiran logik.

5. Tidak terdapat hubungan yang signifikan antara penglibatan Ditolak

ibu bapa dalam aspek bahasa kemahiran membaca dengan
perkembangan bahasa, komunikasi dan literasi awal.
 95

6. Tidak terdapat hubungan yang signifikan antara penglibatan Ditolak

ibu bapa dalam aspek bahasa kemahiran menulis dengan
perkembangan bahasa, komunikasi dan literasi awal.

7. Tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara penglibatan Diterima

ibu bapa berdasarkan jantina kanak-kanak.

8. Tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara penglibatan Diterima

ibu bapa secara umum berdasarkan pendapatan.

9. Tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara Diterima

perkembangan kanak-kanak secara keseluruhan berdasarkan
jantina.

10. Tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara Diterima

perkembangan kanak-kanak secara keseluruhan berdasarkan
pendapatan ibu bapa.

4.6 Kesimpulan

Dalam bahagian ini, pengkaji telah merumuskan dapatan kajian bermula daripada latar

belakang sampel dengan cara statistik deskriptif manakala statistik inferensi yang

melibatkan Ujian t, ANOVA dan hubungan Pearson diguna pakai bagi menganalisis

hipotesis kajian.

Setelah menganalisis data, maka dapatan kajian menunjukkan wujud hubungan

antara penglibatan ibu bapa di rumah dengan pencapian kanak-kanak di taska secara

keseluruhan. Ini menunjukkan bahawa penglibatan ibu bapa di rumah sangat

mempengaruhi perkembangan kanak-kanak di taska, semakin besar penglibatan ibu

bapa maka semakin besar pengaruh terhadap perkembangan kanak-kanak. Kajian ini

juga mendapati tidak ada perbezaan penglibatan ibu bapa mengikut jantina kanak-

kanak dan pendapatan ibu bapa.

 BAB 5

PERBINCANGAN DAN CADANGAN

5.1 Pengenalan

Bab ini membincangkan keputusan yang telah diperolehi dengan bersandarkan kepada

soalan dan hipotesis kajian serta paparan hujah-hujah yang berkaitan bagi menyokong

dapatan kajian tersebut. Perbincangan dibahagikan kepada dua bahagian iaitu secara

deskriptif bagi menjawab soalan kajian dan secara inferensi bagi menguji hipotesis

kajian. Soalan kajian yang dibincangkan secara deskriptif merangkumi aspek tahap

penglibatan ibu bapa dan tahap perkembangan kanak-kanak. Manakala hubungan

penglibatan ibu bapa terhadap perkembangan kanak-kanak dalam aspek sahsiah,

sosioemosi dan kerohanian; bahasa, komunikasi dan literasi awal; awal matematik dan

pemikiran logik serta perbezaan tahap penglibatan ibu bapa dan tahap perkembangan

kanak-kanak berdasarkan faktor jantina dan pendapatan ibu bapa dibincangkan secara

inferensi.
 97

5.2 Hubungan Penglibatan Ibu Bapa Dengan perkembangan Kanak-Kanak.

Perbincangan mengenai hubungan penglibatan ibu bapa dengan perkembangan kanak-

kanak ini berdasarkan kepada pembahagian mengikut urutan hubungan pemboleh

ubah bersandar yang telah diuji secara keseluruhan dan seterusnya mengikut aspek

perkembangan kognitif, emosi, bahasa dan sosial.

5.2.1 Hubungan Penglibatan Ibu Bapa Dengan perkembangan Kanak-Kanak

Secara Keseluruhan

Berdasarkan keputusan analisis, didapati bahawa wujud hubungan yang signifikan

antara penglibatan ibu bapa di rumah terhadap perkembangan kanak-kanak di taska.

Ini menunjukkan bahawa penglibatan ibu bapa dalam pembelajaran anak-anak sangat

penting dan perlu dititik beratkan. Hal ini selari dengan pendapat Rohaty (2003), yang

mengatakan bahawa peranan ibu bapa dalam proses pendidikan kanak-kanak adalah

sangat penting bagi membentuk konsep kendiri kanak-kanak sama ada dalam bentuk

deskriptif atau penilaian secara kognitif. Dalam konteks kajian ini konsep kendiri juga

penting dalam menentukan kanak-kanak menguasai pendidikan sejak kecil.

Menurut Siti Fatimah Abdul Rahman (2006), terdapat kajian membuktikan

bahawa ada kaitan antara penglibatan ibu bapa dengan perkembangan kanak-kanak.

Dalam kata lain, kajian ini merumuskan bahawa sekiranya ibu bapa mempunyai

keinginan untuk melihat anak-anak mereka berjaya dalam bidang pendidikan, mereka

perlu terlibat secara langsung dalam arus pembelajaran anak-anak mereka.

 98

Oleh yang demikian, kesedaran perlu diberikan kepada semua pihak bagi

mengambil kira kepentingan ibu bapa yang berkait rapat dengan perkembangan

akademik serta keberkesanan sekolah. Pendapat ini selari dengan kajian yang

dijalankan oleh Wee Gek Sim (2007), mendapati terdapat hubung kait antara

penglibatan ibu bapa secara keseluruhan dan mengikut dimensi berdasarkan

perkembangan akademik yang berbeza. Hubungan dan komunikasi antara ahli

keluarga dapat membantu ke arah proses perkembangan yang tinggi dalam bidang

akademik. Suasana yang positif di rumah dapat mempengaruhi perkembangan

seseorang dengan baik, menjadikannya lebih matang serta mempunyai emosi yang

stabil untuk mengejar kejayaan akademik (Caplan, 2002; Hoover-Dempsey, et.al.,

2001).

5.2.2 Hubungan Penglibatan Ibu Bapa (Emosi dan Sosial) Dengan

perkembangan Kanak-Kanak Dalam Aspek Sahsiah, Sosioemosi dan
Kerohanian

Hasil analisis menunjukkan bahawa wujud hubungan yang signifikan antara

penglibatan ibu bapa dalam aspek emosi di rumah dengan perkembangan sahsiah,

sosioemosi dan kerohanian kanak-kanak di taska. Ini membuktikan bahawa semakin

besar penglibatan yang diberikan oleh ibu bapa, semakin besar kesannya ke atas

perkembangan kanak-kanak. Pembangunan kecerdasan emosi kanak-kanak sangat

penting untuk perkembangan peribadi kanak-kanak secara menyeluruh. Ianya sangat

dipengaruhi oleh didikan dan sokongan ibu bapa, sejauh mana kejayaan didikan ibu

bapa adalah bergantung kepada sejauh mana penglibatan ibu bapa dalam menyediakan

kanak-kanak dengan persekitaran pembangunan sosioemosi yang sihat.

 99

Penglibatan ibu bapa dalam membantu anak mereka sejak kecil bukan sahaja

mempengaruhi dalam perhubungan antara ibu bapa dan anak tetapi juga dalam

prestasi perkembangan perkembangan emosi kanak-kanak yang semakin meningkat

dan stabil (Humphries et. al, 2014). Dapatan ini turut disokong oleh kajian Ismail

Ibrahim (2002) yang menyatakan bahawa ibu bapa mempunyai peranan yang amat

penting dalam mencorakkan keperibadian anak-anak menerusi didikan yang sempurna

dalam suasana yang harmoni sejak diperingkat bayi lagi hingga ke peringkat lebih

tinggi.

Sofiah Samsudin dan Mohd Fuad (2005) pula menegaskan bahawa ibu bapa

mempunyai tanggung jawab dalam proses pembinaan sahsiah dan kebolehan anak-

anak mereka. Pendapat ini disokong oleh kajian yang dijalankan oleh Rizalina Mat

Radzi (2014). Beliau melihat sokongan ibu bapa di rumah dalam membantu

merangsang perkembangan sosioemosi kanak-kanak. Dapatan kajian beliau

menunjukkan kanak-kanak berupaya meningkatkan perkembangan sosioemosi mereka

berdasarkan sokongan ibu bapa di rumah dan seterusnya memberi impak ke atas

perkembangan mereka di sekolah.

Selari dengan kajian yang dilakukan oleh Fitriah Hayati (2014) yang meninjau

penglibatan ibu bapa dan hubungannya dengan perkembangan sosioemosi kanak-

kanak. Penglibatan ibu bapa dilihat dari aspek persekitaran keluarga, interaksi ibu

bapa, komunikasi dengan anak, dan sokongan terhadap pendidikan dan

kecemerlangan anak. Hasil kajian beliau mendapati wujud hubungan di antara

penglibatan ibu bapa dengan perkembangan sosioemosi kanak-kanak di sekolah.

 100

Manakala, hasil daripada analisis dalam Jadual 4.16, mendapati bahawa tidak

wujud hubungan yang signifikan antara penglibatan ibu bapa dari aspek sosial di

rumah dengan perkembangan sahsiah, sosio emosi dan kerohanian kanak-kanak di

taska. Keputusan kajian ini menyokong hipotesis dan membuktikan bahawa

perkembangan sahsiah, sosioemosi dan kerohanian kanak-kanak tidak dipengaruhi

oleh penglibatan ibu bapa di rumah. Merujuk kepada demografi responden, sebanyak

81.4% ibu bapa kanak-kanak adalah golongan yang bekerja. Perkara ini menjadi

faktor kurangnya penglibatan ibu bapa dalam aspek sosial di rumah. Sebaliknya

persekitaran sosial kanak-kanak banyak tertumpu di taska. Hal ini membuktikan

bahawa perkembangan sosial kanak-kanak dipengaruhi oleh faktor persekitaran di luar

rumah.

5.2.3 Hubungan Penglibatan Ibu Bapa (Kognitif) Dengan perkembangan

Kanak-Kanak Dalam Aspek Awal Matematik dan Pemikiran Logik

Berdasarkan keputusan analisis, didapati bahawa tidak wujud hubungan yang

signifikan antara penglibatan ibu bapa dalam aspek kognitif di rumah dengan

perkembangan kanak-kanak di taska. Merujuk kepada statistik deskriptif berdasarkan

penglibatan ibu bapa di rumah, aspek kognitif menunjukkan peratusan yang terendah

iaitu 46.8%. Hal ini membuktikan bahawa perkembangan awal matematik dan

pemikiran logik kanak-kanak tidak dipengaruhi oleh penglibatan ibu bapa di rumah.

Manakala, tahap perkembangan kanak-kanak dalam aspek awal matematik dan

pemikiran logik juga menunjukkan peratusan yang terendah iaitu 67.4%.

 101

Dapatan ini menunjukkan bahawa perkembangan kognitif kanak-kanak 3

hingga 4 tahun masih belum berkembang sepenuhnya. Berdasarkan teori

perkembangan kognitif Piaget (1976), kanak-kanak pada peringkat umur berkenaan

masih berada pada tahap praoperasi iaitu masih berfikir mengikut gerak hati.

Sebaliknya kanak-kanak hanya boleh berfikir secara logik dalam peringkat operasi

formal iaitu pada umur 11 tahun dan ke atas.

Kajian yang dijalankan oleh Siraj (2002) mendapati penglibatan ibu bapa

untuk menjayakan aktiviti pembelajaran anak-anak di rumah akan mewujudkan

perkembangan kognitif pelajar yang baik dan cemerlang. Oleh itu, ibu bapa

berperanan membentuk suasana yang selesa serta berinteraksi dengan kerap bagi

menimbulkan persekitaran tumbesaran yang positif kepada remaja.

5.2.4 Hubungan Penglibatan Ibu Bapa (Membaca dan Menulis) Dengan

perkembangan Kanak-Kanak Dalam Aspek Bahasa, Komunikasi dan
Literasi Awal

Berdasarkan keputusan analisis, didapati bahawa wujud hubungan yang signifikan

antara penglibatan ibu bapa dalam aspek kemahiran membaca dan menulis di rumah

dengan perkembangan kanak-kanak di sekolah. Ini menunjukkan bahawa penglibatan

ibu bapa di rumah sangat diperlukan dalam pembentukan literasi awal kanak-kanak.

Ibu bapa merupakan individu terpenting yang banyak mempengaruhi kanak-kanak

pada peringkat awal perkembangan literasi kanak-kanak. Perkembangan literasi awal

merupakan suatu keperluan bagi kanak-kanak. Apabila keperluan tersebut dipenuhi,

secara tidak langsung minat mereka terhadap membaca dan menulis akan bertambah.
 102

Ini selari dengan kajian Marziaton (2012) yang mengupas penglibatan ibu bapa

dari tiga aspek psikologi iaitu sokongan emosi, perapatan dan jangkaan dan

hubungannya dengan kesediaan membaca kanak-kanak prasekolah. Dapatan kajian

beliau membuktikan bahawa perapatan mempunyai pengaruh ke atas perkembangan

kanak-kanak. Sering mengucapkan kata sayang, meluangkan masa melakukan

berbagai aktiviti bersama anak atau berkongsi minat dengan anak akan membantu

kanak-kanak tersebut terbabit untuk membina kemahiran dan bersedia untuk ke

sekolah. Menurut Masran et al. (2010), pemerolehan kemahiran membaca dalam

kalangan kanak-kanak berkait rapat dengan peranan ibu bapa dan persekitaran rumah.

Kajian Tudge et al. (2009) pula menegaskan bahawa ibu bapa yang bersama anak di

rumah tetapi tidak mengambil berat tentang anak-anak mereka akan mempunyai

impak yang kurang ke atas perkembangan kanak-kanak.

Morrow (2009), literasi awal dilihat sebagai satu proses penting dan berbentuk

interaktif yang bermula di rumah sebagai satu organisasi sosial terawal kanak-kanak.

Interaksi jenis ini merupakan pengaruh sosial yang utama dalam kehidupan kanak-

kanak. Ini turut disokong oleh kajian yang dijalankan oleh Al-Momani, Ibrahim., Al-

Qaderi, S; Qablan, A. (2010) yang mengenal pasti apa yang diperlukan oleh ibu bapa

untuk anak-anak. Mereka mengatakan bahawa ibu bapa perlu mengetahui kaedah

yang bersesuaian untuk mengajar kanak-kanak membaca dan menulis.

Kajian tersebut selari dengan kajian yang dilakukan oleh Rahmi (2012).

Dapatan kajian beliau menunjukkan semakin tinggi tahap penglibatan ibu bapa di

rumah, semakin tinggi tahap kemahiran literasi awal kanak-kanak prasekolah. Hal ini
 103

kerana suasana di rumah merupakan persekitaran budaya dimana tingkah laku, sikap,

bahasa, emosi, pemikiran kanak-kanak dibentuk. Kanak-kanak lebih banyak belajar

ketika mereka berada di rumah berbanding pada masa-masa yang lain.

5.5 Perbezaan Tahap Penglibatan Ibu Bapa

Perbincangan dan huraian mengenai perbezaan tahap penglibatan ibu bapa ke atas

pemboleh ubah akan dilihat berdasarkan dua faktor demografi sahaja. Bahagian

pertama membincangkan perbezaan tahap penglibatan ibu bapa berdasarkan jantina.

Bahagian kedua membincangkan perbezaan tahap penglibatan ibu bapa berdasarkan

pendapatan ibu bapa.

5.5.1 Perbezaan Tahap Penglibatan Ibu Bapa Berdasarkan Jantina Kanak-

Kanak

Hasil analisis mendapati tidak wujud perbezaan yang signifikan antara penglibatan ibu

bapa berdasarkan jantina kanak-kanak. Hal ini menujukkan bahawa penglibatan ibu

bapa di rumah adalah seimbang antara anak lelaki dan perempuan. Dapatan ini besar

kemungkinannya disebabkan oleh bilangan kanak-kanak perempuan lebih ramai

daripada kanak-kanak lelaki dan berlaku ketidak seimbangan. Dapatan ini tidak selari

dengan dapatan kajian-kajian lepas yang menyatakan adanya perbezaan antara kanak-

kanak lelaki dan perempuan. Ada juga kemungkinan kerana berlaku bias semasa

responden menjawab soal selidik yang diedarkan kepada mereka. Dengan lebih
 104

jelasnya, berlaku ketidak jujuran oleh responden semasa menandakan soal selidik

berkaitan penglibatan mereka di rumah.

5.5.2 Perbezaan Tahap Penglibatan Ibu Bapa Berdasarkan Pendapatan

Hasil analisis mendapati tidak wujud perbezaan yang signifikan antara penglibatan ibu

bapa berdasarkan pendapatan. Hal ini menunjukkan bahawa penglibatan ibu bapa di

rumah tidak dipengaruhi oleh pendapatan mereka. Dapatan ini berbeza dengan kajian

yang dilakukan oleh Marchesi & Martin (2002). Mereka mengatakan keluarga yang

berstatus sosio ekonomi tinggi cenderung untuk mencetuskan dorongan berterusan

kepada seseorang anak supaya berjaya dalam aspek akademik, misalnya melalui

pemberian hadiah apabila anak-anak mereka mendapat keputusan yang cemerlang. Ini

turut disokong oleh Keyes (2002) yang mendapati ibu bapa yang datangnya daripada

kelas sosio ekonomi yang lebih rendah kurang melibatkan diri dalam pendidikan

anak-anak kerana terlalu menghormati guru dan tidak mempunyai pengetahuan,

kemahiran dan keyakinan untuk membantu.

Bagi ibu bapa yang berpendidikan rendah, mereka mempunyai kemahiran

terbatas untuk membantu anak-anak dalam bidang akademik. Tetapi sekiranya ibu

bapa yang berpendidikan rendah mempunyai tahap sosio ekonomi yang tinggi,

peranan untuk memberi bimbingan dan tunjuk ajar dalam pelajaran akan diambil alih

oleh guru tuisyen yang diupah khas untuk mengatasi kelemahan ibu bapa. Secara tidak

langsung, ibu bapa tersebut masih berupaya membantu anak-anak mereka dalam

pembelajaran (Patall, 2007).

 105

5.6 Perbezaan Tahap Perkembangan Kanak-Kanak

Perbincangan dan huraian mengenai perbezaan tahap perkembangan kanak-kanak ke

atas pemboleh ubah akan dilihat berdasarkan dua faktor demografi sahaja. Bahagian

pertama membincangkan perbezaan tahap perkembangan kanak-kanak berdasarkan

jantina. Bahagian kedua membincangkan perbezaan tahap perkembangan kanak-kanak

berdasarkan pendapatan ibu bapa.

5.6.1 Perbezaan Tahap Perkembangan Kanak-Kanak Berdasarkan Jantina

Hasil analisis mendapati tidak wujud perbezaan yang signifikan antara perkembangan

kanak-kanak di taska berdasarkan jantina. Hal ini menunjukkan bahawa

perkembangan kanak-kanak tidak menunjukkan perbezaan yang ketara berdasarkan

jantina. Secara keseluruhannya dapatan kajian menunjukkan faktor demografi iaitu

berkaitan jantina kanak-kanak tidak memberikan kesan interaksi di antara

perkembangan kanak-kanak dengan kesemua pemboleh ubah yang dikaji iaitu

melibatkan empat pemboleh ubah, perkembangan kognitif, emosi, sosial dan bahasa.

Ini menunjukkan bahawa jantina tidap dapat bertindak sebagai pemboleh ubah

penyederhana dalam hubungan antara tahap perkembangan dengan pemboleh ubah

terikat yang dikaji tersebut. Ini membuktikan pemboleh ubah perkembangan kognitif,

emosi, sosial dan bahasa bagi kenak-kanak lelaki dan perempuan tidaklah

menunjukkan perbezaan yang ketara dalam tahap perkembangan mereka.

 106

Hasil kajian ini menyokong kajian yang dijalankan oleh Rahim (1997) dan

Zurhiati (1998) yang mendapati tidak terdapat perbezaan dalam min skor

perkembangan antara kanak-kanak lelaki dan perempuan. Kesimpulannya, dalam

kajian ini faktor jantina bukanlah penentu kepada perkembangan seseorang dalam

bidang akademik. Mungkin ini disebabkan oleh faktor lokasi kajian yang tertumpu di

kawasan bandar dimana ibu bapa mempunyai kesedaran akan kepentingan pendidikan

terhadap anak. Di samping itu juga, wujud faktor-faktor lain yang menyumbang

kepada perkembangan seseorang seperti teknik pengajaran guru dan persekitaran di

sekolah.

5.6.2 Perbezaan Tahap Perkembangan Kanak-Kanak Berdasarkan

Pendapatan Ibu Bapa

Dapatan kajian ini telah menunjukkan tidak wujud perbezaan antara tahap

perkembangan kanak-kanak berdasarkan pendapatan ibu bapa. Keputusan kajian ini

menyokong hipotesis yang menyatakan tidak terdapat perbezaan yang signifikan

antara perkembangan kanak-kanak berdasarkan pendapatan ibu bapa. Keputusan ini

membuktikan walaupun pendapatan ibu bapa tinggi tidak semestinya perkembangan

kanak-kanak di sekolah tinggi.

Dapatan yang sama diperoleh dari kajian Jamilah et. al (2013) yang mendapati

tiada perkaitan antara status sosio ekonomi keluarga dengan perkembangan kanak-

kanak. Hal ini menunjukkan tidak semua ibu bapa yang datangnya dari kelas sosio

ekonomi rendah tidak mempunyai keinginan yang besar dalam pendidikan dan

perkembangan anak. Sebahagian dari mereka ingin melibatkan diri dalam pendidikan
 107

anak-anak di rumah dan di sekolah, serta menjalin hubungan komunikasi yang baik

dengan guru. Kesimpulannya, setiap ibu bapa mempunyai cara yang tersendiri untuk

membantu perkembangan anak-anak.

5.7 Cadangan Kajian

Kajian ini mengkaji tentang penglibatan ibu bapa yang berhubung kait dengan

perkembangan kanak-kanak. Ibu bapa mungkin berasa bahawa mereka telah

menunaikan kewajipan dengan baik tetapi mereka mungkin tidak tahu tentang

kehendak anak-anak terhadap pelbagai bentuk penglibatan tertentu. Dengan mengenal

pasti bentuk penglibatan dalam beberapa aspek perkembangan yang dianggap penting

oleh anak-anak, maka hasil pembelajaran yang diharapkan dapat dicapai. Berikut

merupakan cadangan yang dikemukakan bagi kegunaan guru, ibu bapa dan juga bagi

kegunaan kajian akan datang.

5.7.1 Ibu Bapa

Ibu bapa perlu menyedari betapa pentingnya cara pengasuhan, nilai-nilai yang

dipegang oleh mereka, perhubungan mereka dengan anak-anak dalam setiap

perkembangan anak-anak dan kegiatan-kegiatan yang dilakukan di dalam keluarga

serta gambaran kendiri mereka dalam mempengaruhi kehidupan anak-anak. Justeru,

ibu bapa hendaklah mengetahui dan memahami cara didikan dan asuhan yang baik
 108

serta positif untuk anak-anak mereka. Golongan ibu bapa yang tidak mengambil kisah

perkara ini akan menjejaskan keberkesanan mereka sebagi ibu bapa.

5.7.2 Guru

Guru-guru di sekolah juga seharusnya memperoleh latihan teoritikal dan praktikal

yang mencukupi untuk menarik perhatian ibu bapa bagi melibatkan diri dalam

program pendidikan di sekolah. Kebanyakan keadaan persekolahan di Malaysia

menunjukkan hubungan ibu bapa dan guru sangat kurang. Inisiatif dari kedua-dua

pihak tersebut seolah-olah tidak wujud.

Secara tidak langsung, dengan adanya usaha dan perhatian dari pihak sekolah

dan ibu bapa, matlamat dan tujuan pendidikan dapat dicapai dengan lebih berkesan.

Sebagai contoh, guru boleh menasihati dan mencadangkan beberapa aktiviti yang

boleh dilakukan bersama anak-anak di rumah seperti membataskan masa menonton

televisyen, membaca bersama, bermain bersama dan membuat pelbagai aktiviti

pembelajaran bersama anak-anak. Kualiti penggunaan masa di rumah adalah faktor

yang penting dalam menentukan perkembangan akademik kanak-kanak di sekolah.

5.7.3 Kajian Lanjutan

Kajian yang dijalankan dapat dianggap sebagai suatu pendedahan terhadap hubung

kait penglibatan ibu bapa terhadap perkembangan kanak-kanak. Kajian selanjutnya

 109

dicadangkan agar melibatkan kanak-kanak daripada pelbagai peringkat umur dan

meliputi kawasan demografi yang lebih luas. Hal ini dapat memberi maklumat yang

lebih lengkap tentang pengaruh penglibatan ibu bapa terhadap perkembangan

akademik kanak-kanak yang berbeza-beza.

Selain itu juga, metodologi juga harus dipelbagaikan. Kaedah kuantitatif yang

melibatkan penggunaan borang soal selidik harus disertakan bersama kaedah kualitatif

dan strategi temu bual. Kepelbagaian metodologi dapat menjana maklumat yang

menyeluruh dan lebih terperinci mengenai topik yang dikaji.

5.8 Kesimpulan

Kajian ini menunjukkan bahawa penglibatan ibu bapa di rumah berhubung kait

dengan perkembangan akademik kanak-kanak di taska. Hasil daripada analisis

menunjukkan bahawa kanak-kanak yang memperoleh penglibatan ibu bapa yang lebih

tinggi mencatat perkembangan akademik yang lebih tinggi. Dengan memahami

pengaruh lain yang turut mempunyai pemberatan yang sama seperti peranan guru di

sekolah, maka kurikulum yang dihasratkan mungkin dapat memberi hasil yang

diharapkan oleh semua pihak.

Ibu bapa yang faham tentang nilai sebenar pendidikan berusaha untuk

menyediakan persekitaran pembelajaran anak-anak di rumah, dan sentiasa mengikuti

proses perkembangan dan pertumbuhan anak-anak mereka. Anak-anak sentiasa

dibimbing dan dipantau dalam membuat pelbagai pilihan yang betul. Kajian ini

membuktikan bahawa ibu bapa tidak memerlukan kewangan yang besar untuk
 110

mendidik anak-anak. Apa yang diperlukan hanya kemahiran keibu bapaan yang baik,

hubungan kekeluargaan dan penglibatan yang secukupnya.

 110

SENARAI RUJUKAN

Alias Baba. (1999). Statistik penyelidikan dalam pendidikan dan sains sosial. Bangi:
Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia.

Allor. J. H., & McCathren, R. B. (2003). Developing Emergent Literacy Skills

Through Storybook Reading. Intervention in School and Clinic, 39(2), 72-79.

Astone, N. M. & Mc Lanahan, S.S. (1991). Family structure, parental practices and
high school completion. American Sociological Review 56(3): 318-330.

Babbie, E.R. 1973. Survey research methods. California: Belmont, Ca. Wadsworth
Publishing Company, Inc.

Bailey, U. D. (1992). Kaedah penyelidikan sosial. Ed. Ke-2. Terj. Hashim Awang.
Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Barbarin, O. A. (2002). The view from research: culture and ethnicity in social,
emotional, and academic development. The Kaufmann Early Education
Exchange 1: 45-61.

Berk, L. E. (2002). Child development (6th Ed.). MA: Allyn & Bacon.Berk, L. 2014.
Development through lifespan. Edisi ke-5. Boston: Allyn & Bacon.

Bloom, B. (1964). Stability and change in Human Characteristics. New York: John
Wiley.

Bronfenbrenner, U. (1979). The ecology of human development: Experiments by

nature and design. Cambridge, MA: Harvard University Press.

Broussard, E.R., & Mathos, K.K. 2005. Outlining the concerns of children who have
hearing loss and their families. Journal of American Academy of Child and
Adolescent Psychiatry 44(1): 96-100.

Boyd, J., Barnett, W. S., Bondrova, E., Leong, D. J. & Gomby, D. (2005). Promoting
children’s social and emotional development through preschool education.
Dlm. National Institute for Early Education Research. (atas talian).
http://nieer.org/resources/policyreports/.

Caplan, S. (2002). Socioemotional factor contributing to adjustment among early-

entrance college students. Gifted Child Quarterly, 22 (4), 1-24.

Catsambis, S. (1998). Expanding Knowledge of Parental Involvement in Secondary

Education – effects on High School Academic Success. (online report).
http://www.csos.jhu.edu/crespar/Reports/report27entire.htm. Accessed on
February 12, 2006.
 111

Chavkin, N. F., & Williams, D. L. Jr. (1998). Minority parents and the elementary
school: Attitudes and practices. In N. F. Chavkin (ed.), Families and school in
a pluralistic society, Albany: State University of New York Press.

Christenson S. L. (2004). The Family-School Partnership: An Oppurtunity to Promote

the Learning Competence of All Students. School Psychology Review, 33: 83-
104.

Christenson, S. I., & Sheridan, S. M. (2001). School and families: Creating essential
connections for learning. New York: Guilford Press.

Chua Y. P. (2006). Asas statistik penyelidikan. Shah Alam: McGraw-Hill Education.

Clay, M.M. (1991). Introducing a new storybook to young readers. The Reading
Teacher, 45 (4), 264-265.

Couchemour, Donna and Kent Chrisman (2011). Families, schools and communities:
Together for young children.

Delaney, E. M., & Kaiser, A. P. (2001). The effects of teaching parents blended
community partnership: Preparing educators and improving schools. Westriew:
Boulder Co.

Deslandes, R., Royer, E., Turcotte, D., & Bertrand, R. (1997). School achievement at
the secondary level: Influence of parenting style and parent involvement in
schooling. McGill Journal of Education, 32, 191-207.

Douglas P. Newton (2002). Asuhan dan pendidikan awal kanak-kanak. Kuala Lumpur,
Dewan Bahasa dan Pustaka.

Epstein, J. L. (2001). Building bridges of home, school, and community: The

importance of design. Journal of Education for Students Placed at Risk,
6(1&2), 161-168.

Fan, X. & Chen. M. (2001). Parental involvement and students’ academic

achievement: a meta-analysis. Educational Psychology Review 13: 1-22.

Foster, M.A., Lambert, R., Abbott-Shim, M., McCarthy, F., & Franze, S. (2005). A
model of home learning environment and social risk factor in relation to
children’s emergent literacy and social outcomes. Early Childhood Research
Quaterly, 20, 13-36.

Gartrel, D. 2014. A guidance approach for the encouraging classroom. Edisi ke-6.
Wadsworth CENGAGE Learning.

Greenwood, G. E. &Hickman, C. W. (1991). Research and practice in parent

involvement: implication for teacher education. The Elementary School
Journal 91(3): 279-288.
 112

Halle, T.J., Kurtz-Costes, B.E. & Mahoney, J.L. (1997). Family influences on school
achievement in low-income african-american children. Journal of Educational
Psychology 89(3): 527-537.

Healey, J. F. (1993). Statistics: A Tool for Social Research. Ed. Ke-3. California:
Wadsworth, Inc.

Henderson, A.T., & Mapp, K. L. (2000). A new wave of evidence: The impact of
family, school, community connections on student achievement. Austin, TX:
Southwest Educational Development Laboratory.

Heyns, B. & Catsambis, S. (1986). Mother’s employment and children’s achievement:

a critique. Sociology of Education 59 (July): 140-151.

Hintermair, M. 2013. Executive functions and behavioral problems in deaf and hard-
of-hearing students at general and special schools. Journal of Deaf Studies and
Deaf Education 1-16.

Hoover-Dempsey, K. V., Walker, J.M.T., Reed, R.P., DeJong, J.M. & Jones, K.P.
(2001). Parental Involvement in Homework. Educational Psychologist, 36 (3),
195-209.

Humphries, T., Kushalnagar, P., Mathur, G., Napoli, J.D., Padden, C., & Rathmann, C.
2014. Ensuring language acquisition for deaf children: What linguists can do.
Language 90(2): 31-52.

Ishak Mad Shah (2004). Konsep kendiri dan pencapaian akademik golongan remaja:
melihat sejauh mana gaya kepimpinan ibu bapa sebagai moderator. Jurnal
Teknologi, 40(E): 33-44.

Ismail, R., Yunus, J., & Kamis, H. 2014. Analisis Data Kuantitatif. Kuala Lumpur:
Kaisar Media Kreatif.

Jamilah, Zulkifli, Aminah & Ismi Arif (2011). Hubungan antara penglibatan ibu bapa
dan pencapaian akademik pelajar miskin di Negeri Selangor. Journal of
Islamic and Arabic Education 3(2), 2011 31-40

Kementerian Pelajaran Malaysia. 2013-2015. Sarana Ibu Bapa. Kuala Lumpur:

Program Transformasi Kebajikan.

Kerlinger, F. N . (1986). Foundation of behaviour research. Ed. Ke 2. New York: Holt,

Rinehart & Winston Inc.

Lain Ehmann. (2001). The Importance Of Touch. Arribella (The magazine of today’s
woman).

Lareau, A. (2000). Home advantage: Social class and parenttal intervention in

elementary education, Lanham, MD: Roman & Littlefield.

Lawson, M. A. (2003). School-family relations in context: Parent and teacher

perceptions of parental involvement. Urban Education, 38, 77-133.
 113

Lily Lam (2000). The effect of parental involvement on the academic achievement of
low-income Asian. The Bakerly McNair Research Journal, 133-152.

Lim, S.P. (2007). Parental Involvement and Its Realtionship to Children’s

Development in Government Preschools in Selangor. Disertasi MA. Kuala
Lumpur: Universiti Kebangsaan Malaysia.

Luker, C., & Luker, T. 2007. A service is NOT a need. Exceptional Parent 27(2): 31-
32.

Marchesi, A., & Martin, E. (2002). Evaluation in secondary education. Snapshot from
controversial era. Instituto IDEA, Madrid: SM.

Marziaton Daud. 2012. Penglibatan ibu bapa dan pengaruhnya ke atas kesediaan
membaca kanak-kanak pra sekolah. Disertasi Sarjana. Universiti Pendidikan
Sultan Idris.

Masitah Taib, Zalizan Jelas & Manisah (2009). Penglibatan ibu bapa dalam
pendidikan kanak-kanak berkeperluan khas. Dlm. Pendidikan Kanak-Kanak
Berkeperluan Khas: Konsep dan Amalan, disunting oleh Zalizan Jelas. Bangi:
Universiti Kebangsaan Malaysia.

Mat Yusof Abd Rahman. 2002. Perkaitan antara tingkah laku dan strategi kebapaan
dengan pencapaian matematik anak sekolah rendah di luar bandar. Disertasi
Sarjana. Universiti Kebangsaan Malaysia.Masitah Taib (2009). Penglibatan
ibu bapa dalam pendidikan kanak-kanak ermasalah pendengaran pembeljaran.
Tesis Doktor Falsafah: Fakulti Pendidikan, Universiti Kebangsaan Malaysia.

Maxwell, J. A. (2005). Qualitative research design: An interactive approach (2nd ed).

London: Sage Publication Ltd.

Milne, A.M., Myers, D.E., Rosenthal, A.S. & Ginsburg, A. (1986). Single parents,
working mothers, and the educational achievement of school children.
Sociology of Education 59: 125-139.

Mississippi Department of Education. (2006). Mississippi Early Learning Guidelines

for four-year-olds. Jackson, MS: Author. Retrieved Oct. 9, 2007, from
http://www.mde.k12.ms.us/ACA/ID/Curriculum/LAER/earlylearning.html.

Mohd Azhar Abd Hamid (2005). Panduan Meningkatkan Kecerdasan Emosi. Kuala
Lumpur: PTS Profesional Sdn. Bhd.

Mohd Majid Konting (1990). Kaedah penyelidikan pendidikan. Kuala Lumpur:

Dewan Bahasa dan Pustaka.

Moos, R. H., & Moos, B. S. (2009). Family environment scale manual and sampler:
Development, application and reseacrh. (4th ed.) United States of America:
Mind Garden. Inc.

Morrison, G. S (2001). Parent involvement in the home, school and community. Ohio:
Charles E. Merrill Publishing Company.
 114

Morrison, G. S. (1995). Early Childhood Education Today. Engewood Cliffs: Prentice

Hall.

Mulkey, L.M., Crain, R.L. & Harrington, A.J.C. (1992). One-Parent Households and
Achievement: Economic and Behavioral Explanations of a Small Effect.
Sociology of Education 65(1): 48-65.

Nachitram A/P Kolandaisamy (2011). Satu kajian kemahiran menulis murid-murid

prasekolah. Fakulti Pendidikan dan Bahasa. Open Universiti Malaysia. Kuala
Lumpur.

Piaget, L. (1962). The child’s conception of number. New York: Norton.

Plotkin, M. R., Brice, J. P., & Reesman, H. J. 2013. It is not just stress: Parent
personality in raising a deaf child. Journal of Deaf Studies and Deaf Education
1-11.

Rahim Hj. Mohd Nor. 1997. Kemahiran penyelesaian masalah matematik di kalangan
pelajar menengah rendah. Kertas Projek. Universiti Kebangsaan Malaysia.

Roberts, J. E., Jurgens, J., & Burchinal, M. (2005). The role of home literacy practices
in preschool children’s language and emergent literacy skills. Journal of
Speech, Language, and Hearing Research, 48(2), 345-359.

Rohaty Mohd. Mazjub (2003). Pendidikan prasekolah: Cabaran kualiti. Bangi:

Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia.

Rohner, Ronald P. Dan Veneziano, R.A. (2001). The Importance of Father Love:
History and Contemporary Evidence. American Psychological Association.

Rosadah Abdul Majid (2004). Satu kajian perbandingan profil pelajar pintar cerdas
akademik dengan pelajar sederhana akademik. PHD Tesis. UKM.

Shaverand, A. V., & Walls, R. T. (1998). Effect of title 1, parental involvement on

student reading and mathematics achievement. Journal of Research and
Development in Education, 31(20, 91-97.

Shumow, L. & Miller, J.D. (2001). Parents’ at-home and at-school academic
involvement with young adolescents. Journal of Early Adolescence 21(1): 68-
91.

Siraj-Blatchford, I., Sylva, K., Muttock, S., Gilden, R., and Bell, D. (2002).
Researching effective pedagogy in the early years. (Research report RR356).
Institute of Education, University of London.

Siti Fatimah Binti Abdul Rahman (2006, November 10). Penglibatan ibu bapa jamin
kejayaan anak-anak. Utusan Malysia.

Tamis-LeMonda, C. S., Borstein, m. H. & Bumwell, L. (2001). Maternal

responsiveness and children achievement of language milestone. Child
Development 72: 748-767.
 115

Toh Wah Seng. (2002). Penyelidikan kuantitatif. Kertas Kerja Pengenalan kepada
Penyelidikan. Maktab Perguruan Batu Lintang, Sarawak, 1 Julai.

Vygotsky, L. S. (1962). Thought and Language. Cambridge. M.A: Mit Press.

Wee Gek Sim (2007). Hubung kait penglibatan ibu bapa dengan pencapaian pelajar:
aspek sokongan, tahap pendidikan dan status sosio ekonomi. Universiti Sains
Malaysia.

Wiersma, W. (1991). Research methods in education. An Introduction. Pearson

Pubication. Inc.

Wilson, N., & McLean, S. (1994). Questionaire design: A pratical introduction.

Newton Abbey, Co Antrim: University of Ulster Press.

Wolfendale & Bastiani, John. (2000). The contribution of parents to school

effectiveness. London: David Fulton Publishing.

Zahrah Baharom. 1996. Perkaitan antara SES (status ekonomi sosial) keluarga dengan
pencapaian pelajar. Kertas Projek. Universiti Kebangsaan Malaysia.

Zalizan Mohd. Jelas. 2009. Pendidikan kanak-kanak berkeperluan khas: Konsep dan
amalan. UKM, Bangi Selangor.

Zurhiati Saad. 1998. Faktor psikologi yang berkait dengan pencapaian dalam
matematik di kalangan sekolah pinggir bandar. Tesis Sarjana. Universiti
Putra Malaysia.
 111

SENARAI RUJUKAN

Abd. Aziz Shukor, Ramlah Jantan, Md. Nasir Masran, Suppiah Nachiappan, &
Roslinda Mustapha. (2010). Reading programme for remedial pupils among
aboriginal in 7th Mile Primary School, Tapah, Perak. Paper presented during
International Management Education Conference 2010, from 6-8 Oktober
2010 in Shah Alam (Malaysia).
Abd. Razak Zakaria & Norani Mohd Salleh. (2011). Konteks keluarga dan
hubungannya dengan penglibatan ibu bapa dalam pendidikan anak-anak di
Sekolah Menengah. Jurnal Pendidikan Malaysia 36(1): 35-44.
Abdul Rahim. (1997). Pandangan guru-guru yang mengajar di sekolah khas
bermasalah pendengaran terhadap rancangan pendidikan individu. Masters
project report, Universiti Putra Malaysia.
Ahmad Mahdzan Ayob. (2005). Kaedah penyelidikan sosioekonomi. Edisi ketiga.
Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
Akta Taman Asuhan Kanak-Kanak 1984. (1984).
Alias Baba. (1999). Statistik penyelidikan dalam pendidikan dan sains sosial. Bangi:
Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia.
Allor. J. H., & McCathren, R. B. (2003). Developing Emergent Literacy Skills
Through Storybook Reading. Intervention in School and Clinic, 39(2), 72-79.
Al-Momani, Ibrahim., Al-Qaderi, S; Qablan, A. (2010). Epistemological perceptions
for teaching scientific concepts among Jordanian classroom teachers in
relation to their teaching experiences. Journal of Alqustaniniah University,
Algeria.
Aminah Ahmad & Norhayati Ngah. (2011). Impact of dispositional factors and work-
family conflict on job satisfaction among single mother employees. American
Journal of Applied Sciences 8 (11): 1107-1115.
Aminah Ayob, Mastura Badzis, Rohani Abdullah, Azizah Lebai Nordin, & Mahani
Razali. (2008). Kurikulum PERMATA: Panduan pendidikan awal kanak-kanak
0-4 tahun. Tanjong Malim, Perak: Pusat Penyelidikan Perkembangan Kanak-
Kanak Negara (NCDRC), Universiti Pendidikan Sultan Idris.
Anderson J. C., Funk J. F., Elliott R. & Hull Smith P. (2003). Parental support and
pressure and children’s extracurricular activities: relationships with amount of
involvement and affective experience of participation. Applied Developmental
Psychology. 24:241-257.
Astone, N. M. & Mc Lanahan, S.S. (1991). Family structure, parental practices and
high school completion. American Sociological Review 56(3): 318-330.
Babbie, E.R. (1973). Survey research methods. California: Belmont, Ca. Wadsworth
Publishing Company, Inc.
 112

Bailey, U. D. (1992). Kaedah penyelidikan sosial. Ed. Ke-2. Terj. Hashim Awang.
Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
Baker, J. P., & Berenbaum, H. (2007). Emotional approach and problem-focused
coping: A comparison of potentially adaptive strategies. Cognition and
Emotion, 21, 95-118.
Barbarin, O. A. (2002). The view from research: culture and ethnicity in social,
emotional, and academic development. The Kaufmann Early Education
Exchange 1: 45-61.
Berk, L. E. (2014). Child development. USA: Allyn & Bacon.
Berk, L. E. (2002). Child development (6th Ed.). MA: Allyn & Bacon.
Berk, R. A. (2006). Thirteen strategies to measure college teaching: A consumer’s
guide to rating scale construction, assessment, and decision making for faculty,
administractors, and clinicians. Sterling, VA: Stylus Publishing.
Bloom, B. (1964). Stability and change in Human Characteristics. New York: John
Wiley.
Bronfenbrenner, U. (1979). The ecology of human development: Experiments by
nature and design. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Boyd, J., Barnett, W. S., Bondrova, E., Leong, D. J. & Gomby, D. (2005). Promoting
children’s social and emotional development through preschool education.
Dlm. National Institute for Early Education Research. (atas talian).
http://nieer.org/resources/policyreports/.
Catsambis, S. (1998). Expanding Knowledge of Parental Involvement in Secondary
Education – effects on High School Academic Success. (online report).
http://www.csos.jhu.edu/crespar/Reports/report27entire.htm.
Chavkin, N. F., & Williams, D. L. Jr. (1998). Minority parents and the elementary
school: Attitudes and practices. In N. F. Chavkin (ed.), Families and school in
a pluralistic society, Albany: State University of New York Press.
Chrishana M. Lloyd, Frances L. Van Voorhis, Michelle F. Maier, Joyce L. Epstein.
(2013). The impact of family involvement on the education of children ages 3
to 8: A focus on literacy and achievement outcomes and social-emotional skills.
MDRC Publications.
Christenson S. L. (2004). The Family-School Partnership: An Oppurtunity to Promote
the Learning Competence of All Students. School Psychology Review, 33: 83-
104.
Christenson, S. I., & Sheridan, S. M. (2001). School and families: Creating essential
connections for learning. New York: Guilford Press.
Chua Y. P. (2006). Asas statistik penyelidikan. Shah Alam: McGraw-Hill Education.
 113

Clay, M.M. (1991). Introducing a new storybook to young readers. The Reading
Teacher, 45 (4), 264-265.
Couchemour, Donna and Kent Chrisman. (2011). Families, schools and communities:
Together for young children, 4th Edition. University of Pennsylvania.
Creswell, J. W. (2008). Educational Research: Planning, Conducting, and Evaluating
Quantitative and Qualitative Research (3rd ed). Upper Saddle River, NJ:
Pearson Merill Prentice Hall.
Das, P. K. & Patnaik, S. (2007). Parental support and development of peer social
status among children in India. Illinois Child Welfare, Volume 3, Numbers 1
and 2.
Dearing, E., McCartney, K. & Taylor, B. A. (2001). Change in family income matters
more children with less. Child Development 72: 1779-1793.
Delaney, E. M., & Kaiser, A. P. (2001). The effects of teaching parents blended
community partnership: Preparing educators and improving schools.
Westriew: Boulder Co.
Denise A. Peissig. (2002). A correlation of parent involvement and first grade reading
achievement. Research paper. The Graduate School. University of Wisconsin-
Stout.
DePlanty, J., Coulter-Kern, R., & Duchane, K. A. (2007). Perfections of parent
involvement in academic achievement. Manchester College, IN: Heldref
Publications.
Deslandes, R., Royer, E., Turcotte, D., & Bertrand, R. (1997). School achievement at
the secondary level: Influence of parenting style and parent involvement in
schooling. McGill Journal of Education, 32, 191-207.
Douglas P. Newton. 2002. Asuhan dan pendidikan awal kanak-kanak. Kuala Lumpur,
Dewan Bahasa dan Pustaka.
Durkin, D. (1966). Children who read early. New York: Teachers College Press.
Elis Johannes Hendry Salim, Rohaty Mazjub. (2009). Penglibatan Ibu Bapa Dalam
Pendidikan Prasekolah: Tinjauan di Beberapa Tadika Swasta di Daerah
Curug, Tangerang, Indonesia: Prosiding Seminar Penyelidikan Siswazah
UKM.
Epstein, J. L. (2009). Building Bridges of Home, School, and Community: The
Importance of Design. Journal of Education for Students Placed at Risk,
6(1&2), 161-168.
Epstein, J. L. (2005). Links in a Professional Development Chain: Preservice and
Inservice Education for Effective Programs of School, Family, and
Community Partnerships. The New Educator. 1, 125 – 141.
 114

Epstein, J. L. (2001). Building bridges of home, school, and community: The

importance of design. Journal of Education for Students Placed at Risk,
6(1&2), 161-168.
Fan, X. & Chen. M. (2001). Parental involvement and students’ academic
achievement: a meta-analysis. Educational Psychology Review 13: 1-22.
Fitriah Hayati. (2014). Perkembangan sosioemosi kanak-kanak PAUD (early
childhood education) di Banda Aceh, Indonesia dan hubungannya dengan
penglibatan (peran) ibu bapa. Tesis Sarjana. Universiti Pendidikan Sultan
Idris.
Gartrell, N. K., Bos, H. M. W., Peyser, H., Deck, A., & Rodas, C. (2011). Family
characteristics, custody arrangements, and adolescent psychological well-being
after lesbian mothers break up. Family Relations, 60, 572-585.
Ghazi, D., Inkpen, D., Szpakowicz, S. (2010). Hierarchical approach to emotion
recognition and classification in texts, A. Farzindar and V. Keselj (eds.), Proc.
23rd Canadian Conference on Artificial Intelligence 6085, Springer Verlag,
40-50.
Goleman, D. (1999). Working with Emotional Intelligence. New York: Bantam Books.
Greenwood, G. E. & Hickman, C. W. (1991). Research and practice in parent
involvement: implication for teacher education. The Elementary School
Journal 91(3): 279-288.
Halle, T.J., Kurtz-Costes, B.E. & Mahoney, J. L. (1997). Family influences on school
achievement in low-income african-american children. Journal of Educational
Psychology 89(3): 527-537.
Halsey, P. A. (2005). Parent involvement in junior high schools: A failure to
communicate. American Secondary Education, 34(1).
Hamdan Abd Kadir & Abd Rahim Mohd Mustiman. (2010). Tingkah laku asertif
dalam kalangan pelajar tingkatan lima aliran sains dan sastera di Sekolah
Menengah Kebangsaan Dato’ Bentara Dalam, Segamat, Johor. Latihan ilmiah
yang tidak diterbitkan. UTM, Skudai.
Hassan Azahari Yunus. (2006). Corak penglibatan ibu bapa dalam konteks tiga jenis
prasekolah; prasekolah sekolah kebangsaan, Tabika KEMAS dan Prasekolah
Swasta. Tesis Sarjana Pendidikan Awal Kanak-Kanak. Universiti Pendidikan
Sultan Idris. Tidak diterbitkan.
Healey, J. F. (1993). Statistics: A Tool for Social Research. Ed. Ke-3. California:
Wadsworth, Inc.
Henderson, A.T., & Mapp, K. L. (2000). A new wave of evidence: The impact of
family, school, community connections on student achievement. Austin, TX:
Southwest Educational Development Laboratory.
Heyns, B. & Catsambis, S. (1986). Mother’s employment and children’s achievement:
a critique. Sociology of Education 59 (July): 140-151.
 115

Hintermain, M. (2013). Parental resources, parental stress, and socioemotional

development of deaf and hard of hearing children. Journal of Deaf Studies and
Deaf Education, 11, 493-513.
Ho, E., & Willms, D. (1996). Effect of Parental involvement in eighth grade
achievement. Sociology of education, 69, 126-141.
Hoover-Dempsey, K. V. Battiato, A. C., Walker, J. M. T., Reed, R. P., DeJong, J. M.,
& Jones, K. P. (2001). Parental involvement in homework. Educational
Psychologist, 36, 195-209.
Howard, E. G. (2006). Multiple Intelligences: New Horisons in Theory and Practice:
Basic Books.
Humphries, Tom; Poorna Kushalnagar; Gaurav Mathur; Donna Jo Napoli; Carol
Padden; Christian Rathmann; and Scott Smith. (2014). Bilingualism: A pearl
to overcome certain perils of cochlear implants. Journal of Medical Speech-
Language Pathology 21, 107-25.
Hussain Ahmad. (1996). Dasar, status perlaksanaan dan masa depan pendidikan
prasekolah di Malaysia. Paper presented at the Seminar kebangsaan
pendidikan Prasekolah, Pulau Pinang.
Ishak Mad Shah. (2004). Konsep kendiri dan pencapaian akademik golongan remaja:
melihat sejauh mana gaya kepimpinan ibu bapa sebagai moderator. Jurnal
Teknologi, 40(E): 33-44.
Ismail Ibrahim (2002). Disiplin keluarga jadi penentu. Diperoleh pada Mac 15, 2015
daripada http://www.cikgu.net.my/malay/berita/moreberita.
Jabatan Perangkaan Malaysia. (2012). Laporan Tahunan Jabatan Perangkaan
Malaysia. Putrajaya: Jabatan Perangkaan Malaysia
Jamilah, Nor Zarina, Laidin, Nasir, Zarul Azhar & Mohd Salim. (2013). Pengaruh
status ekonomi keluarga terhadap tahap motivasi dan pencapaian akademik
pelajar melayu: Kajian terhadap pelajar mengubah destini anak bangsa.
Prosiding Seminar Penyelidikan Pemikiran dan Kepimpinan Melayu 2013.
Institut Pemikiran dan Kepimpinan Melayu (IMPAK), Shah Alam, pp. 23-29.
Jamilah, Zulkifli, Aminah & Ismi Arif. (2011). Hubungan antara penglibatan ibu bapa
dan pencapaian akademik pelajar miskin di Negeri Selangor. Journal of
Islamic and Arabic Education 3(2), 2011 31-40.
Juhari, R & Baharudin, R.,. (2004). Pengantar Pembangunan Manusia : Perspektif
Ekologi. Serdang : Universiti Putra Malaysia.
Kamus Dewan Edisi Pertama Kuala Lumpur. (1994). Kuala Lumpur: Dewan Bahasa
dan Pustaka.
Karim, K.A., Nor, N.M., & Abdullah, N. (2005). Perkembangan Pendidikan
Prasekolah untuk Kursus Persediaan dan KPLI (Pendidikan Awal Kanak-
Kanak) Bahagian I. Subanag Jaya: Kumpulan Budiman Sdn. Bhd.
 116

Kementerian Pelajaran Malaysia. (2013 – 2015). Sarana Ibu Bapa. Kuala Lumpur:
Program Transformasi Kebajikan.
Kerlinger, F. N . (1986). Foundation of behaviour research. Ed. Ke 2. New York:
Holt, Rinehart & Winston Inc.
Keyes, C. R. (2002). A way of thinking about parent/teacher partnerships for teachers.
International Journal of Early Year Education, vol. 10 (3), 177-191.
Kleiner, J. (2005). Parental assistance during homework interactions: The roles of
scaffolding and parents’ awareness of their children’s skill levels. Ph. D.,
dissertation, Northwestern University, AAT3177747.
Koh Soo Ling. (2006). Write from the start. Diperoleh pada Mac 20, 2015 daripada
http://archives.emedia.com.my/bin/main/exe?f=doc&state=8p7j4k.3.6.
Krejcie, R. V. & Morgan, D. W. (1997). Research Methods for Business and
Management. New York: Macmillan.
Lain Ehmann. (2001). The Importance Of Touch. Arribella (The magazine of today’s
woman).
Lareau, A. (2000). Home advantage: Social class and parenttal intervention in
elementary education, Lanham, MD: Roman & Littlefield.
Lawson, M. A. (2003). School-family relations in context: Parent and teacher
perceptions of parental involvement. Urban Education, 38, 77-133.
Lee Lai Guan, Rahmah Hanafi dan Salihah Yusof. (2007). Satu tinjauan pelbagai
aspek membaca murid-murid tadika. Diperoleh pada Mac 18, 2015 daripada
http://members.tripod.com/ipdares/baca.htm
Lim, S. P. (2006). Parental Involvement and Its Relationship to Children’s
Development in Government Preschools in Selangor. Disertasi MA. Kuala
Lumpur: Universiti Malaya.
Marchesi, A. & Martin, E. (2002). Evaluation in secondary education. Snapshot from
a controversial era. Institute IDEA, Madrid: SN.
Marziaton Daud. (2012). Penglibatan ibu bapa dan pengaruhnya ke atas pencapaian
akademik pelajar orang asli di salah sebuah sekolah di Daerah Batang
Padang, Perak. Tanjong Malim: Universiti Pendidikan Sultan Idris.
Mathos, K. K., & Broussard, E. R. (2005). Outlining the concerns of children who
have hearing loss and their families. Journal of the American Academy of
Child and Adolescent Psychiatry, 44, 96-100.
Masitah Taib. (2009). Penglibatan ibu bapa dalam pendidikan kanak-kanak
ermasalah pendengaran pembeljaran. Tesis Doktor Falsafah: Fakulti
Pendidikan, Universiti Kebangsaan Malaysia.
Masitah Taib, Zalizan Jelas & Manisah. (2009). Penglibatan ibu bapa dalam
pendidikan kanak-kanak berkeperluan khas. Dlm. Pendidikan Kanak-Kanak
 117

Berkeperluan Khas: Konsep dan Amalan, disunting oleh Zalizan Jelas. Bangi:
Universiti Kebangsaan Malaysia,
Maxwell, J. A. (2005). Qualitative research design: An interactive approach (2nd ed).
London: Sage Publication Ltd.
Mertens, D. (2005). Research and evaluation in education and psychology;
Integrating diversity with quantitative, qualitative, and mixed methods,
Thousand Oaks: Sage Publication.
Milne, A. M., Myers, D. E., Rosenthal, A. S. & Ginsburg, A. (1986). Single parents,
working mothers, and the educational achievement of school children.
Sociology of Education 59: 125-139.
Mississippi Department of Education. (2006). Mississippi Early Learning Guidelines
for four-year-olds. Jackson, MS: Author. Retrieved Oct. 9, 2007, from
http://www.mde.k12.ms.us/ACA/ID/Curriculum/LAER/earlylearning.html.
Mohd Azhar Abd Hamid. (2005). Panduan Meningkatkan Kecerdasan Emosi. Kuala
Lumpur: PTS Profesional Sdn. Bhd.
Mohd Majid Konting. (2000). Kaedah penyelidikan pendidikan. Kuala Lumpur:
Dewan Bahasa dan Pustaka.
Moh Yusri Ibrahim. (2010). Bimbingan cepat analisis data penyelidikan untuk
pendidikan dan sains sosial. Kuantan, Pahang: Bandar Ilmu.
Moos, R. H., & Moos, B. S. (2009). Family environment scale manual and sampler:
Development, application and reseacrh. (4th ed.) United States of America:
Mind Garden. Inc.
Morrison, G. S. (2001). Parent involvement in the home, school and community. Ohio:
Charles E. Merrill Publishing Company.
Morrison, G. S. (1995). Early Childhood Education Today. Engewood Cliffs: Prentice
Hall.
Morrow, L. M. (2009). Literacy development in the early years: Helping children
read and write. USA: Allyn & Bacon.
Mulkey, L.M., Crain, R.L. & Harrington, A.J.C. (1992). One-Parent Households and
Achievement: Economic and Behavioral Explanations of a Small Effect.
Sociology of Education 65(1): 48-65.
National Education Goals Panel Early Childhood Assessments Resource Group.
(1998). Principles and recommendations for early childhood assessments.
Washington: DC : US Department of Education.
Newton, L. D. (2002). Questions that Help Children Understand Elementary Science.
Investigating, 18(2), 6-9.
Nik Aziz Nik Pa. (1999). Pendekatan konstruktivisme radikal dalam pendidikan
Matematik. Kuala Lumpur: Penerbit Universiti Malaya.
 118

Nurss, J. R., & McGauvran, M. E. (1990). United State of America Patent No.
Harcourt Brace Jovanovich.
Patall, E. A., Cooper, H., & Robinson, J. C. (2007). Parent involvement in homework:
A research synthesis. Paper presented at the AERA Annual Meeting, Chicago,
Il., April, 10.
Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia. (2012). Laporan Awal Pelan
Pembangunan Pendidikan Malaysia 2013 – 2015. Diperoleh daripada
http://www.moe.gov.my/
Piaget, L. (1976). The psychology of intelligence. Totowa, NJ: Littlefield adams.
Piaget, L. (1962). The child’s conception of number. New York: Norton.
Plotkin, R. M., Reesman, J., & Brice, P. J. (2013). It is not just stress: Parent
personality in raising a deaf child. Journal of Deaf Studies and Deaf Education,
19(3), 347-357.
Rahmi. (2012). Penglibatan ibu bapa terhadap perkembangan kemahiran literasi
awal kanak-kanak prasekolah di Banda Aceh, Indonesia. Tesis Sarjana.
Universiti Pendidikan Sultan Idris.
Ramlah Jantan, & Mahani Razali. (2014). Psikologi pendidikan: Pendekatan
kontemporari (Edisi Revisi). Tanjong Malim, Perak: Universiti Pendidikan
Sultan Idris.
Reay, D. (2004). Education and cultural capital: the implications of changing trends in
education policies. Cultural Trends 13(2): 73-86.
Rizalina Mat Radzi. (2014). Peranan guru dan ibu bapa merangsang perkembangan
sosioemosi kanak-kanak melalui aktiviti bermain. Tesis Sarjana. Universiti
Pendidikan Sultan Idris.
Roberts, J. E., Jurgens, J., & Burchinal, M. (2005). The role of home literacy practices
in preschool children’s language and emergent literacy skills. Journal of
Speech, Language, and Hearing Research, 48(2), 345-359.
Rohani Abdullah. (2007). Perkembangan kanak-kanak: Penilaian secara portfolio.
Serdang: Universiti Putra Malaysia.
Rohaty Mohd. Mazjub. (2003). Pendidikan prasekolah: Cabaran kualiti. Bangi:
Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia.
Rohner, Ronald P. Dan Veneziano, R.A. (2001). The Importance of Father Love:
History and Contemporary Evidence. American Psychological Association.
Rosadah Abdul Majid. 2004. Satu kajian perbandingan profil pelajar pintar cerdas
akademik dengan pelajar sederhana akademik. PHD Tesis. UKM.
Santrock, J. M. (2008). Relation of Type and Onset of Father Absence to Cognitive
Development. Child Development, 43, 455-469.
 119

Santrock, J. W. (2014). Essentials of Life-Span Development. 3rd. ed. New York:

McGraw-Hill.
Shaverand, A. V., & Walls, R. T. (1998). Effect of title 1, parental involvement on
student reading and mathematics achievement. Journal of Research and
Development in Education, 31(20), 91-97.
Shumow, L. & Miller, J.D. (2001). Parents’ at-home and at-school academic
involvement with young adolescents. Journal of Early Adolescence 21(1): 68-
91.
Siraj-Blatchford, J. And Siraj-Blatchford, I. (2002). Evaluation of phase 1 of the
kidsmart initiative. London IBM White Paper.
Siti Fatimah Binti Abdul Rahman. (2006). Penglibatan ibu bapa jamin kejayaan
anak-anak. Utusan Malaysia.
Skinner, B. F. (1957). Verbal behavior. New York: Appleton.
Sofiah Samsudin dan Mohd Fuad. (2005). Proses pembinaan personaliti anak dari
alam sulbi sehingga dua tahun. Prosiding Wacana Pendidikan Islam ke 4.
Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi, 145-152.
Tamis-LeMonda, C. S., Borstein, m. H. & Bumwell, L. (2001). Maternal
responsiveness and children achievement of language milestone. Child
Development 72: 748-767.
Tan Poh Yoke. (2014). Pengaruh tahap pendidikan ibu bapa dan jenis pekerjaan ibu
bapa terhadap penglibatan ibu bapa di prasekolah. Tesis Sarjana. Universiti
Pendidikan Sultan Idris.
Toh Wah Seng. (2002). Penyelidikan kuantitatif. Kertas Kerja Pengenalan kepada
Penyelidikan. Maktab Perguruan Batu Lintang, Sarawak, 1 Julai.
Tudge, J. R. H., Mokrova, I., Hatfield, B. E., & Karnik, R. B. (2009). Uses and
misuses of Bronfenbrenner’s bioecological theory of human development.
Journal of Family Theory & Review, I (4), 198-210.
Vygotsky, L. S. (1978). Mind in Societ: the Development of Higher Psychological
Process. Cambridge, MA: Harvard university press.
Vygotsky, L. S. (1962). Thought and Language. Cambridge. M.A: Mit Press.
Wiersma, W. (1991). Research methods in education. An Introduction. Pearson
Pubication. Inc.
Wilson, N., & McLean, S. (1994). Questionaire design: A pratical introduction.
Newton Abbey, Co Antrim: University of Ulster Press.
Wolfendale & Bastiani, John. (2000). The contribution of parents to school
effectiveness. London: David Fulton Publishing.
Zalizan Mohd Jelas .(2009). Masyarakat Orang Asli: Perspektif pendidikan dan
sosiobudaya. Penerbit UKM, Bangi. pp. 47-58.
 120

Zolkafli bin Jamaluddin. (2002). Pengetahuan Pihak Penyedia Makanan Tentang

Pemakanan yang Menyihatkan dan Nilai Kalori Sarapan Pagi di Bawah Skim
Rancangan Makanan Tambahan di Lima Buah Sekolah Rendah di Bandar
Bagan Serai, Perak. Tanjong Malim : Universiti Pendidikan Sultan Idris.
Zurhiati Saad. (1998). Faktor psikososial yang berkait dengan pencapaian dalam
matematik di kalangan pelajar sekolah pinggir bandar. Masters project report,
Universiti Putra Malaysia.
 LAMPIRAN A

FAKULTI PENDIDIKAN DAN PEMBANGUNAN MANUSIA

UNIVERSITI PENDIDIKAN SULTAN IDRIS

SOAL SELIDIK IBU BAPA

PENGLIBATAN IBU BAPA TERHADAP PERKEMBANGAN HOLISTIK

KANAK-KANAK DI TASKA PERMATA KEMAS

Assalamualaikum dan Salam Sejahtera,

Tuan/Puan Yang Dihormati,

Terima kasih kerana menyertai penyelidikan ini. Tujuan soal selidik ini adalah untuk
mendapatkan maklum balas serta respon ibu bapa mengenai PENGLIBATAN IBU
BAPA TERHADAP PERKEMBANGAN HOLISTIK KANAK-KANAK DI
TASKA PERMATA KEMAS. Sukacita diingatkan tiada jawapan yang salah.
Kerjasama dari ibu bapa dipohon untuk melengkapkan semua item yang ada dalam
borang ini. Data-data yang diperolehi adalah sulit dan hanya digunakan untuk kajian
ini sahaja.

Segala kerjasama yang diberikan Tuan/Puan amat dihargai dan didahului dengan
ucapan terima kasih.

Sekian.

Dr. Nordin Bin Mamat

Nurhusna Abdul Malek
Fakulti Pendidikan dan Pembangunan Manusia
Universiti Pendidikan Sultan Idris,
Tanjong Malim, Perak
 INFORMASI DEMOGRAFI

Pernyataan-pernyataan demografi berikut ini adalah untuk tujuan penelitian sahaja.

Segala maklumat yang diberikan akan dirahsiakan dan ia hanya akan digunakan bagi
kepentingan kajian sahaja.

BAHAGIAN A : DATA DEMOGRAFI RESPONDEN.

Arahan : Sila tandakan ( ) atau nyatakan respon anda pada ruang yang disediakan.

1. Nama anak : ____________________

2. Lokasi tempat tinggal anda (rumah anda) :

a. Bandar ( )
b. Luar Bandar ( )
c. Lain-lain (nyatakan) _________________

3. Jantina :
a. Lelaki ( )
b. Perempuan ( )

4. Umur :
a. 25 tahun dan ke bawah ( )
b. 26 – 30 tahun ( )
c. 31 – 35 tahun ( )
d. 36 – 40 tahun ( )
e. 41 tahun dan ke atas ( )

5. Tahap Pendidikan :
a. SRP/SPM ( )
b. STPM/Diploma/Sijil ( )
c. Ijazah Sarjana Muda ( )
d. Ijazah Sarjana ( )
e. Ijazah Kedoktoran ( )
6. Pekerjaan :
a. Kerajaan ( )
b. Swasta ( )
c. Persendirian ( )
d. Tidak bekerja ( )
e. Lain-lain (nyatakan) _________________

7. Pendapatan :
a. RM 3000 ke bawah ( )
b. RM 3000 – RM 5000 ( )
c. RM 5000 ke atas ( )
BAHAGIAN B : PENGLIBATAN IBU BAPA DI RUMAH.

Arahan : Sila tandakan ( ) mengikut skala yang ditentukan di bawah. Sekiranya anda
sangat setuju dengan pernyataan tersebut, tandakan pada SS. Jika setuju, tandakan S.
Jika tidak setuju, tandakan TS, dan sekiranya sangat tidak setuju, maka tandakan
STS.

Bil. Perkembangan Emosi SS S TS STS

Saya merancang pelbagai aktiviti
1.
bersama keluarga.
Saya meluangkan masa berkumpul
2.
bersama anak-anak.
Saya tidak menunjukkan rasa marah
3.
secara terbuka di rumah.
Saya membantu anak membuat tugasan
4.
sekolah ketika berada di rumah.
Saya mengamalkan sikap bekerjasama di
5.
dalam keluarga.
Saya membuat banyak peraturan yang
6.
perlu dipatuhi oleh keluarga.
Saya menghukum anak jika mereka
7.
melakukan kesalahan.
Saya memberikan peluang kepada anak
8.
bagi menyatakan pendapat.
Saya menggunakan bahasa yang sopan
9.
semasa berkomunikasi dengan anak.
Saya memantau dan berbincang
10. mengenai perkembangan anak bersama
keluarga.
Bil. Perkembangan Kognitif SS S TS STS
Saya membantu anak membuat aktiviti
11.
pengiraan.
Saya bermain permainan nombor
12.
bersama anak.
Saya mengajar anak membilang nombor
13.
mengikut urutan.
Saya menjelaskan sesuatu perkara kepada
14.
anak apabila anak bertanya.
Saya menunjukkan sesuatu cara terlebih
15.
dahulu dan diukuti oleh anak.
 Saya menyediakan peralatan
16. pembelajaran yang mencukupi untuk
anak.
Saya menyediakan ruang yang selesa dan
17. selamat untuk anak bermain di dalam
rumah.
Saya membiarkan anak bermain dengan
18. barang di dalam rumah seperti alat
kawalan televisyen.
Perkembangan Bahasa (Kemahiran
Bil. SS S TS STS
Membaca)
Saya membantu anak menyebut huruf A
19.
hingga Z.
Saya menunjukkan minat ketika anak
20.
membaca.
Saya memberi pujian apabila anak boleh
21.
membaca buku dengan sendiri.
Saya mengajar anak mengenal huruf A
22.
hingga Z.
Saya membacakan cerita kepada anak
23.
tanpa diminta.
Saya membacakan cerita kepada anak
24.
apabila diminta.
Saya mendengar anak bercerita tentang
25.
sesuatu peristiwa kepada orang lain.
Saya melatih anak menunjukkan huruf
26.
‘A’ apabila saya menyebut huruf ‘A’.
Saya mendorong anak untuk bertanya
27. apabila tidak faham ketika bacaan
bersama dilakukan.
Saya meminta anak membezakan
28. gambar dan tulisan apabila bacaan
bersama dilakukan.
Perkembangan Bahasa (Kemahiran
Bil. SS S TS STS
Menulis)
29. Saya membantu anak melukis.
Saya membimbing anak menulis
30.
beberapa huruf.
Saya mengajar anak membuat lakaran
31.
bebas.
 Saya membantu anak menulis namanya
32.
apabila diminta.
Saya membiarkan anak menconteng dan
33.
melukis di dinding rumah.
Saya mengejakan beberapa perkataan
34.
apabila diminta oleh anak.
Bil. Perkembangan Sosial SS S TS STS
Saya memberitahu anak perkara yang
35.
betul dan yang salah.
Saya membiarkan anak bermain di luar
36.
rumah bersama rakan-rakan.
Saya memberi peluang kepada anak
37.
membuat beberapa pilihan tertentu.
Saya meminta anak bercakap benar
38.
apabila mereka cuba untuk berbohong.
Saya memarahi anak apabila mereka
39. bergaduh dengan adik beradik/rakan
sebaya.
Saya melatih anak amalan meminta maaf
40. apabila melakukan kesalahan sesama ahli
keluarga.

Terima Kasih Atas Kerjasama Anda

 FAKULTI PENDIDIKAN DAN PEMBANGUNAN MANUSIA
UNIVERSITI PENDIDIKAN SULTAN IDRIS

SOAL SELIDIK GURU

PENGLIBATAN IBU BAPA TERHADAP PERKEMBANGAN HOLISTIK

KANAK-KANAK DI TASKA PERMATA KEMAS

Assalamualaikum dan Salam Sejahtera,

Tuan/Puan Yang Dihormati,

Terima kasih kerana menyertai penyelidikan ini. Tujuan soal selidik ini adalah untuk
mendapatkan maklum balas serta respon ibu bapa mengenai PENGLIBATAN IBU
BAPA TERHADAP PERKEMBANGAN HOLISTIK KANAK-KANAK DI
TASKA PERMATA KEMAS. Sukacita diingatkan tiada jawapan yang salah.
Kerjasama dari ibu bapa dipohon untuk melengkapkan semua item yang ada dalam
borang ini. Data-data yang diperolehi adalah sulit dan hanya digunakan untuk kajian
ini sahaja.

Segala kerjasama yang diberikan Tuan/Puan amat dihargai dan didahului dengan
ucapan terima kasih.

Sekian.

Dr. Nordin Bin Mamat

Nurhusna Binti Abdul Malek
Fakulti Pendidikan dan Pembangunan Manusia
Universiti Pendidikan Sultan Idris,
Tanjong Malim, Perak
BAHAGIAN A : PERKEMBANGAN KANAK-KANAK.

Arahan : Sila tandakan ( ) mengikut skala yang ditentukan di bawah. Sekiranya

kanak-kanak dapat menguasai kemahiran tersebut dengan sangat baik tandakan pada
5. Jika baik tandakan pada 4, jika sederhana tandakan pada 3, jika lemah tandakan
pada 2, dan sekiranya sangat lemah, maka tandakan pada 1.

Nama Kanak-Kanak : ____________________________

Nama Taska : ____________________________
Jantina : ____________________________

Bil. Sahsiah, Sosioemosi dan Kerohanian 1 2 3 4 5

Kanak-kanak dapat membina keyakinan
1.
diri.
Kanak-kanak boleh mengawal diri dan
2.
mematuhi arahan.
Kanak-kanak menunjukkan sikap
3.
cintakan alam semula jadi.
Kanak-kanak boleh menunjukkan sikap
4.
menghormati orang lain.
Kanak-kanak boleh menunjukkan
5. perasaan kasih sayang dan
persahabatan.
Kanak-kanak menunjukkan sikap
6. mengagumi kebesaran Tuhan seperti
mengenal Tuhan dan Rasul.
Kanak-kanak menunjukkan nilai-nilai
7. murni seperti bertolak ansur,
bekerjasama dan membantu orang lain.
Bahasa, Komunikasi dan Literasi
Bil. 1 2 3 4 5
Awal
Kanak-kanak boleh membina ayat yang
8.
lengkap.
Kanak-kanak boleh menyatakan idea
9.
dan perasaan.
Kanak-kanak boleh mengambil giliran
10.
dalam perbualan.
Kanak-kanak menunjukkan minat
11.
membaca dan menulis.
 Kanak-kanak boleh mengaitkan
12.
perkataan dengan objek dan peristiwa.
Kanak-kanak boleh memahami cerita
13. dan menceritakan semula cerita yang
mudah.
Kanak-kanak boleh menuturkan ayat
14. yang mesra dan sopan dan tahu
bertatasusila dalam percakapan.
Awal Matematik dan Pemikiran
Bil. 1 2 3 4 5
Logik
Kanak-kanak boleh menyelesaikan
15.
masalah mudah.
Kanak-kanak mengetahui sebab-akibat
16.
sesuatu kejadian.
Kanak-kanak boleh mengecam bentuk-
17.
bentuk geometri di persekitaran.
Kanak-kanak faham konsep kedudukan
18.
dalam ruang, jarak, masa dan kelajuan.
Kanak-kanak boleh menyebut nombor
mengikut urutan, faham konsep nombor
19.
dan boleh memadan bilangan objek
dengan simbol nombor.
Kanak-kanak boleh membanding,
membeza, mengumpul, mengelas,
20.
mengenali corak dan pola serta rentak
muzik.

Terima Kasih Atas Kerjasama Anda