Anda di halaman 1dari 25

Ivan S Amhar, S.Th.

I, MA

Media Rakyat Nusantara


Penerbit Quwwah
1441 H/2020 M
Belajar Ilmu Shorof dari Alquran
Penulis : Shofhi Amhar
Editor : Abu Fursan
Desain Sampul : Haryo
Penerbit : Media Rakyat Nusantara
Penerbit Quwwah
Cetakan Pertama : Syawwâl 1441 H/Juni 2020
ISBN :
Ukuran : 15,5cm x 23cm
Jumlah Halaman : 316 (xii + 304)

ii
Ayat Pembuka

‫حم والكتب املبني إنا جعلهه قرءنا عربيا لعلكم‬


‫تعقلون وإنه يف أم الكتب لديها لعلي حكيم‬
Haa Miim. Demi kitab (Alquran) yang menerangkan. Sesungguhnya Kami
Menjadikan Alquran dalam bahasa Arab supaya kalian memahami(nya). Dan
sesungguhnya Alquran itu dalam Kitab Induk (Lauh Mahfuzh) di sisi Kami, adalah
benar-benar tinggi (nilainya) dan amat banyak mengandung hikmah.
(az-Zukhruf [43]:1-4)

iii
‫‪Kata Pengantar‬‬

‫بسم اهلل واحلمد هلل والصالة والسالم ىلع رسول اهلل أما ةعد‪.‬‬

‫‪iv‬‬
Daftar Isi
AYAT PEMBUKA ...........................................................................................III
KATA PENGANTAR ...................................................................................... IV
DAFTAR ISI ...................................................................................................... V
PENDAHULUAN...............................................................................................1
MATERI 01 AKAR KATA ...............................................................................7
A. Konsep ....................................................................................... 7
B. Latihan Mengidentifikasi............................................................. 9
C. Latihan Membaca ..................................................................... 10
D. Koleksi Kosakata ....................................................................... 10
E. Pengayaan ................................................................................ 11
MATERI 02 KATA BERIMBUHAN SATU HURUF (1) ......................... 12
A. Konsep ..................................................................................... 12
B. Latihan Mengidentifikasi........................................................... 18
C. Latihan Membaca ..................................................................... 19
D. Koleksi Kosakata ....................................................................... 20
E. Pengayaan ................................................................................ 21
MATERI 03 KATA BERIMBUHAN SATU HURUF (2) ......................... 22
A. Konsep ..................................................................................... 22
B. Latihan Mengidentifikasi........................................................... 24
C. Latihan Membaca ..................................................................... 25
D. Koleksi Kosakata ....................................................................... 26
E. Pengayaan ................................................................................ 26
MATERI 04 KATA BERIMBUHAN SATU HURUF (3) ......................... 28
A. Konsep ..................................................................................... 28
B. Latihan Mengidentifikasi........................................................... 30

v
C. Latihan Membaca ..................................................................... 31
D. Koleksi Kosakata ....................................................................... 34
E. Pengayaan ................................................................................ 35
MATERI 05 KATA BERIMBUHAN DUA HURUF (1) ........................... 36
A. Konsep ..................................................................................... 36
B. Latihan Mengidentifikasi........................................................... 38
C. Latihan Membaca ..................................................................... 39
D. Koleksi Kosakata ....................................................................... 42
E. Pengayaan ................................................................................ 42
MATERI 06 KATA BERIMBUHAN DUA HURUF (2) ........................... 44
A. Konsep ..................................................................................... 44
B. Latihan Mengidentifikasi........................................................... 47
C. Latihan Membaca ..................................................................... 49
D. Koleksi Kosakata ....................................................................... 50
E. Pengayaan ................................................................................ 51
MATERI 07 KATA BERIMBUHAN TIGA HURUF ................................. 52
A. Konsep ..................................................................................... 52
B. Latihan Mengidentifikasi........................................................... 55
C. Latihan Membaca ..................................................................... 57
D. Koleksi Kosakata ....................................................................... 59
E. Pengayaan ................................................................................ 60
MATERI 08 MAKNA IMBUHAN ............................................................... 61
1. Makna pola ‫ أفعل‬........................................................................ 62

2. Makna pola ‫فاعل‬........................................................................ 62


ّ
3. Makna pola ‫ فعل‬........................................................................ 63

vi
4. Makna pola ‫ تفاعل‬...................................................................... 63
ّ
5. Makna pola ‫ تفعل‬........................................................................ 64

6. Makna pola ‫ انفعل‬....................................................................... 64

7. Makna pola ‫ افتعل‬....................................................................... 64

8. Makna pola ‫ استفعل‬..................................................................... 64

MATERI 09 KATA KERJA BENTUK SEDANG/AKAN (1) .................. 65


A. Konsep ..................................................................................... 65
B. Latihan Mengidentifikasi........................................................... 72
C. Latihan Membaca ..................................................................... 72
D. Koleksi Kosakata ....................................................................... 73
E. Pengayaan ................................................................................ 74
MATERI 10 KATA KERJA BENTUK SEDANG/AKAN (2) .................. 75
A. Konsep ..................................................................................... 75
B. Latihan Mengidentifikasi........................................................... 76
C. Latihan Membaca ..................................................................... 78
D. Koleksi Kosakata ....................................................................... 80
E. Pengayaan ................................................................................ 80
MATERI 11 KATA KERJA BENTUK SEDANG/AKAN (3) .................. 81
A. Konsep ..................................................................................... 81
B. Latihan Mengidentifikasi........................................................... 82
C. Latihan Membaca ..................................................................... 83
D. Koleksi Kosakata ....................................................................... 85
E. Pengayaan ................................................................................ 85
MATERI 12 KATA KERJA BENTUK SEDANG/AKAN (4) .................. 86
A. Konsep ..................................................................................... 86

vii
B. Latihan Mengidentifikasi........................................................... 87
C. Latihan Membaca ..................................................................... 88
D. Koleksi Kosakata ....................................................................... 91
E. Pengayaan ................................................................................ 92
MATERI 13 KATA KERJA PASIF .............................................................. 93
A. Konsep ..................................................................................... 93
B. Latihan Mengidentifikasi........................................................... 96
C. Latihan Membaca ..................................................................... 98
D. Koleksi Kosakata ..................................................................... 100
E. Pengayaan .............................................................................. 101
MATERI 14 PELAKU PADA KATA KERJA (1.1) ............................... 102
A. Konsep ................................................................................... 102
MATERI 15 PELAKU PADA KATA KERJA (1.2) ............................... 108
B. Latihan Mengidentifikasi......................................................... 108
C. Latihan Membaca ................................................................... 110
D. Koleksi Kosakata ..................................................................... 113
E. Pengayaan .............................................................................. 114
MATERI 16 PELAKU PADA KATA KERJA (2.1) ............................... 115
A. Konsep ................................................................................... 115
MATERI 17 PELAKU PADA KATA KERJA (2.2) ............................... 120
B. Latihan Mengidentifikasi......................................................... 120
C. Latihan Membaca ................................................................... 122
D. Koleksi Kosakata ..................................................................... 125
E. Pengayaan .............................................................................. 126
MATERI 18 NAWÂSHIB ........................................................................... 127
A. Konsep ................................................................................... 127
B. Latihan Mengidentifikasi......................................................... 130
viii
C. Latihan Membaca ................................................................... 133
D. Koleksi Kosakata ..................................................................... 136
E. Pengayaan .............................................................................. 137
MATERI 19 JAWÂZIM .............................................................................. 139
A. Konsep ................................................................................... 139
B. Latihan Mengidentifikasi......................................................... 141
C. Latihan Membaca ................................................................... 144
D. Koleksi Kosakata ..................................................................... 148
E. Pengayaan .............................................................................. 149
MATERI 20 KATA KERJA PERINTAH (FI’LUL AMRI) ..................... 150
A. Konsep ................................................................................... 150
B. Latihan Mengidentifikasi......................................................... 155
C. Latihan Membaca ................................................................... 157
D. Koleksi Kosakata ..................................................................... 159
E. Pengayaan .............................................................................. 160
MATERI 21 KATA BENDA PELAKU (ISMUL FÂ’IL) [1] .................. 161
A. Konsep ................................................................................... 161
B. Latihan Mengidentifikasi......................................................... 165
C. Latihan Membaca ................................................................... 169
D. Koleksi Kosakata ..................................................................... 171
E. Pengayaan .............................................................................. 172
MATERI 22 KATA BENDA PELAKU (ISMUL FÂ’IL) [2] .................. 174
A. Konsep ................................................................................... 174
B. Latihan Mengharakati dan Mencari Terjemah ......................... 175
MATERI 23 KATA BENDA PELAKU (ISMUL FÂ’IL) [3] .................. 178
A. Konsep dan Latihan Membaca ................................................ 178

ix
B. Latihan Mengidentifikasi......................................................... 185
C. Latihan Membaca ................................................................... 188
D. Koleksi Kosakata ..................................................................... 190
E. Pengayaan .............................................................................. 191
MATERI 24 KATA BENDA OBJEK (ISMUL MAF’ÛL) [1] ................. 192
A. Konsep ................................................................................... 192
B. Latihan Membaca ................................................................... 195
MATERI 25 KATA BENDA PELAKU (ISMUL MAF’ÛL) [2] ............. 198
A. Konsep ................................................................................... 198
B. Latihan Mengidentifikasi......................................................... 199
C. Latihan Membaca ................................................................... 201
D. Koleksi Kosakata ..................................................................... 204
MATERI 26 KATA BENDA TUNGGAL, DUAL, DAN PLURAL ........ 205
A. Konsep ................................................................................... 205
B. Latihan Mengidentifikasi......................................................... 209
C. Latihan Membaca ................................................................... 211
D. Koleksi Kosakata ..................................................................... 213
E. Latihan Mentashrif ................................................................. 214
MATERI 27 41 KATA = LEBIH DARI SEPEREMPAT KOSAKATA
QURAN ......................................................................................................... 215
MATERI 28 50 AKAR KATA SETARA LEBIH DARI SETENGAH
JUMLAH KATA DALAM ALQURAN (1) ............................................... 220
MATERI 29 50 AKAR KATA SETARA LEBIH DARI SETENGAH
JUMLAH KATA DALAM ALQURAN (2) ............................................... 223
MATERI 30 UJIAN .................................................................................... 225
A. Mengharakati/Membaca dan Menerjemahkan........................ 225
B. Mengidentifikasi Shîghat ........................................................ 247

x
C. Men-tashrîf ............................................................................ 259
LAMPIRAN MATERI 14 ........................................................................... 262
LAMPIRAN MATERI 16 ........................................................................... 273
LAMPIRAN MATERI 18 ........................................................................... 284
LAMPIRAN MATERI 19 ........................................................................... 291
LAMPIRAN MATERI 20 ........................................................................... 298

xi
xii
Pendahuluan

1
1
Prof. Dr. Salman Harun, Pintar Bahasa Arab al-Quran; Cara Cepat Belajar
Bahasa Arab Agar Paham al-Quran, Jakarta: Lentera Hati, 2009

2
3
2
Kisah ini dinukil dari artikel berjudul Memoar dari Penjara dan Indahnya
Persahabatan bersama Amir Hizbut Tahrir al-‘Alim a-Jalil Sheikh Ata bin Khalil
Abu al-Rashtah di http://pesanggrahan-bersyariah.blogspot.com/, akses
06/06/2020. Tulisan aslinya berjudul Mudzakkarât as-Sijni wa Syarafush
Shuhbah min Mudzakkarât al-Ustâdz Sâlim al-Jarâdât Ma’a Amîri Hizbit Tahrîr
al-‘Alîl al-Jalîl asy-Syaikh ‘Athâ` ibnu Khalîl Abû ar-Rasytah, www.hiz-ut-
tahrir.info/info/index.php/contents/entry_31381 akses melalui
www.globalmuslim.web.id pada 04/06/2020.

4
5
6
Materi 01
Akar Kata

A. Konsep

َ َ
‫ف َعل‬
َ َ
‫ف ِعل‬
َ َ
‫ف ُعل‬

Arti Contoh Pola


َ َ
‫فتح‬ ‫ف َعل‬
َ َ
‫رشب‬ ‫ف ِعل‬
َ َ
‫كرم‬ ‫ف ُعل‬

7
‫فتح‪ ,‬رشب‬ ‫لرم‬

‫َ‬
‫ف َت َح‬
‫َ‬
‫رش َب‬ ‫ِ‬
‫َ‬
‫ل ُر َم‬

‫َ‬
‫ف َت َح‬
‫‪8‬‬
‫َ‬
‫رش َب‬ ‫ِ‬
‫َ‬
‫ل ُر َم‬

‫‪B. Latihan Mengidentifikasi‬‬

‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫َ َ َ ُل َُ‬


‫‪ ...‬قد علِم ك أىاس نشهَبمم ‪٦٠ ...‬‬

‫َ ُ َ َ َ ُ ُ َّ َ‬ ‫َ َّ‬
‫كدا ‪٥٨ ...‬‬
‫‪ ...‬وٱَّلِي خبث ل يرج إِل ى ِ‬

‫َ َ َ ُ َ َ ُ َ َ َّ َّ َ َ َ َ ْ ّ َ‬
‫ي كف ُروا ُي َعل ِ ُهون‬ ‫‪َ ...‬ونا كفر سليمو ول ِ‬
‫كو ٱلشي ِط‬ ‫َ‬

‫َ‬
‫ٱنلَّاس ٱ ّ ِ‬
‫لسح َر ‪١٠٢ ...‬‬

‫‪9‬‬
‫‪C. Latihan Membaca‬‬

‫َ َ‬ ‫َ‬
‫َنو ع ِهل صلِحا فلِيف ِ‬
‫سًِۦ ‪١٥ ...‬‬

‫َ‬ ‫َ َّ ُ َ َ ُ ُ َ َ‬
‫وٱّلل جعل لكم ٱلۡرض بِساطا ‪١٩‬‬

‫َ‬ ‫َ ُ ُ ْ َ َٰٓ َ‬
‫‪ ۚ...‬وحسو أولئِك رفِيقا ‪٦٩‬‬

‫‪D. Koleksi Kosakata‬‬

‫حسو‬ ‫‪.1‬‬
‫جعل‬ ‫‪.2‬‬
‫عهل‬ ‫‪.3‬‬

‫‪10‬‬
‫كفر‬ .4
‫خبث‬ .5
‫علم‬ .6

E. Pengayaan

11
Materi 02
Kata Berimbuhan Satu Huruf (1)

A. Konsep

َ َ
‫ف َعل‬
َ َ
‫ف ِعل‬
َ َ
‫ف ُعل‬

‫ب‬ َ ‫َذ َه‬

‫َح ِت َط‬
‫َح ُس َن‬

‫ذهب‬ ‫فعل‬
‫حتط‬ ‫فعل‬
‫حسن‬ ‫فعل‬
12
‫أفعل‬ ‫أ‪+‬فعل‬

‫أفعل‬ ‫أ‪+‬فعل‬

‫أفعل‬ ‫أ‪+‬فعل‬

‫َََْ‬
‫أفعل‬

‫أذهب‬ ‫أ‪+‬ذهب‬ ‫ذهب‬


‫أحبط‬ ‫أ‪+‬حتط‬ ‫حتط‬
‫أحسن‬ ‫أ‪+‬حسن‬ ‫حسن‬

‫َََْ‬
‫أذهب‬ ‫أفعل‬
‫‪13‬‬

Anda mungkin juga menyukai