Anda di halaman 1dari 19

SERAT WEDHATAMA PUPUH GAMBUH

LEMBAR KERJA 1. MENELAAH TEKS SERAT WEDHATAMA PUPUH GAMBUH

Nama Siswa :
Kelas/ Semester : XI/ Genap
Mata Pelajaran : Bahasa Jawa
Kompetensi Keahlian :
Kompetensi Dasar : 3.1 Menelaah teks serat wedhatama pupuh Gambuh
Indikator Kompetensi : 3.1.1 Menjelaskan isi teks Wedhatama pupuh Gambuh.
Keahlian 3.1.2 Menentukan pitutur luhur yang terkandung dalam teks
Wedhatama pupuh Gambuh.
3.1.3 Mengaitkan pitutur luhur yang terkandung dalam
serat wedhatama pupuh Gambuh dengan kondisi
masyarakat saat ini

Paugeran:
1. Wacanen tembang Gambuh ing ngisor iki!
Tembang Gambuh
Samengko ingsun tutur,
sembah catur supaya lumuntur,
dihin raga, cipta jiwa, rasa, kaki,
ing kono lamun tinemu,
tandha nugrahaning Manon

2. Golekana tembung-tembung kang kokanggep angel, banjur golekana tegese bareng-


bareng karo kancamu ana ing bausastra/ aplikasi bausastra kang ana ing HP!
Tembang Gambuh Tembung angel Teges
Samengko ingsun tutur,

sembah catur supaya lumuntur,

dihin raga, cipta jiwa, rasa, kaki,

ing kono lamun tinemu,

tandha nugrahaning Manon

3. Gancarna tembang Gambuh iki!


Tembang Gambuh Gancaran
Samengko ingsun tutur,
sembah catur supaya lumuntur,
dihin raga, cipta jiwa, rasa, kaki,
ing kono lamun tinemu,
tandha nugrahaning Manon

4. Wedharna isine tembang Gambuh ing iki!


Tembang Gambuh Wose Tembang
Samengko ingsun tutur,
sembah catur supaya lumuntur,
dihin raga, cipta jiwa, rasa, kaki,
ing kono lamun tinemu,
tandha nugrahaning Manon

5. Wedharna pitutur luhur kang kamot ana ing tembang Gambuh iki!
Tembang Gambuh Pitutur Luhur
Samengko ingsun tutur,
sembah catur supaya lumuntur,
dihin raga, cipta jiwa, rasa, kaki,
ing kono lamun tinemu,
tandha nugrahaning Manon

6. Wedharna relevansi pitutur luhur kang kamot ana ing tembang Gambuh mau karo
kahanan sakiwa tengene!

Tembang Gambuh Relevansi Pitutur Luhur


Samengko ingsun tutur,
sembah catur supaya lumuntur,
dihin raga, cipta jiwa, rasa, kaki,
ing kono lamun tinemu,
tandha nugrahaning Manon
LEMBAR KERJA 2. MENULIS TEMBANG GAMBUH

Nama Siswa :
Kelas/ Semester : XI/ Genap
Mata Pelajaran : Bahasa Jawa
Kompetensi Keahlian :
Kompetensi Dasar : 3.1 dan 4.1
Indikator Kompetensi : 1.1.4 Menganalisis struktur teks serat wedhatama pupuh
Keahlian Gambuh
4.1.1 Menulis teks tembang Gambuh sesuai dengan
paugeran, diksi, dan kesesuaian tema.
Tanda tangan
Nilai Catatan
Guru Wali Murid

Paugeran:
1. Wacanen teks tembang Gambuh ing ngisor iki, banjur golekana struktur tembange!
Tembang Gambuh Struktur Tembang
Samengko ingsun tutur, Guru Gatra :
sembah catur supaya lumuntur, Guru Wilangan :
dihin raga, cipta jiwa, rasa, kaki, Guru Lagu :
ing kono lamun tinemu,
tandha nugrahaning Manon

2. Sawese siswa mangerteni strukture tembang Gambuh, banjur gawea tembang


Gambuh kanthi tema “jurusanmu dhewe-dhewe”!
Teks Tembang Gambuh
LEMBAR KERJA 3. MEMPARAFRASEKAN TEMBANG GAMBUH

Nama Siswa :
Kelas/ Semester : XI/ Genap
Mata Pelajaran : Bahasa Jawa
Kompetensi Keahlian :
Kompetensi Dasar : 4.1
Indikator Kompetensi : 4.1.2 Menyampaikan teks tembang Gambuh yang telah
Keahlian dibuat dalam bentuk gancaran baik secara tulisan
maupun lisan
Tanda tangan
Nilai Catatan
Guru Wali Murid

Paugeran:
Sawise gawe tembang, banjur critakna tembang Gambuh kang wis kokgawe iku kanthi
awujud gancaran! Critakna ana ing sangarepe kancamu!

Wangsulan:
Gancaraning Tembang Gambuh kang wis digawe
CERITA RAKYAT

LEMBAR KERJA 1. MENULIS TEKS CERITA RAKYAT

Nama Siswa :
Kelas/ Semester : XI/ Genap
Mata Pelajaran : Bahasa Jawa
Kompetensi Keahlian :
Kompetensi Dasar : 4.2
Indikator Kompetensi : 4.2.1 Menulis teks cerita rakya
Keahlian

Golekana sawijining cerita rakyat ing dhaerahmu dhewe-dhewe banjur tulisen crita
kasebut bisa awujud teks crita legenda, dongeng, mitos, lsp.!
PARIWARA

Lembar kerja Penilaian Pengetahuan

A. Gatekna Pariwara ing iki!

1. Jlentrehna Unsur-Unsur pariwara iku!


2. Tulisna tembung-tembung kang luput ana ing sajroning pariwara banjur benerna!
3. Jlentrehna isine pariwara iku!

Wangsulan :
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Lembar kerja penilaian ketrampilan
A. Gatekna pariwara ing ngisor iki

1. Gawenen pariwara komersil kanthi nggunakake struktur lan basa kang bener!
Wangsulan
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
1. Wacanen teks ekposisi iki !
Ngurip–urip Kesenian Kethoprak

Kethoprak salah satungiling jinis pagelaran ingkang asalipun saking Jawa.


Ing salebetipun pagelaran kethoprak, sandiwara kayata sarana tembang wirama
gangsa. Cariyos ingkang dipunbabar ing salebetipun pagelaran kethoprak
menika manekawarna. Wonten ingkang saking sejarah Jawa, lagenda, kepara
saking manca nagri umpamiya pesisiran utawi (Mesir/Bagdad). Cariyos boten
saking wiracarita Ramayana lan Mahabharata amargi kethoprak benten kaliyan
ringgit tiyang.
Sawetara warsa kapungkur kethoprak asring kababar ing TV. Wonten
ingkang klasik inggih punika arupi pagelaran kethoprak ing panggung/tobong
saha ginakaken tonil/ geberingkang winates. Wonten ugi kethoprak sayembara,
arupi kethoprak ingkang dipunlampahi ing alam kanyatan kados ing wana lan ing
lepen lajeng dipun rekam kagiyaraken ing TV, bakunipun ing njaban gedung.
Becike malih saben episode mesthi dipunpungkasi kanthi sayembara hadiah.
Wonten ugi kethoprak humor ingkang cariyosipun dipunbumboni kaliyan guyon
repat (dhagelan).
Sawetara sumber nyebataken bilih kesenian kethoprak antuk panggenan
ingkang mirunggan ing masyarakat Jawa, mliginipun para among tani lan
masyarakat limrah. Amargi ing salebetipun kethoprak kababar seni sandiwara,
musik saha sastra kanthi sesarengan. Kesenian kethoprak ngrembaka ing Jogja
lan Jawa Tengah, sarta saperangan daerah Jawa Timur. Saperangan lakon
kethoprak ingkang kondhang inggih punika Arya Penangsang, Warok
Suramenggala, Damar Wulan, Andhe-Andhe Lumut, Angkling Darma, Rara
Mendut Prana Citra, lan sapiturute. Nanging kalamangsa ngangkat saking
jawining tlatah Jawi kados Sampek Impey.
Sanajan ngemot budaya jawa jumbuh kalawan majenging jaman
kethoprak sampun dipunkiwakaken dening masyarakat, mliginipun para mudha
sampun boten dunung marang kesenian kethoprak punika menapa malih nglakoni

2. Andharna struktur teks eksposisi ing wacan eksposisi kasebut!

Struktur Paragraf

Thesis

Argumentasi

Penegasan Ulang
Kegiatan 3.1

Judul Kagiyatan : Nulis teks eksposisi pertunjukan crita Jawa


Jinis Kagiyatan : Nulis
Tujuan Kagiyatan : - Siswa nulis teks eksposisi pertunjukan crita Jawa

Materi

➢ Eksposisi kudu ngemot perangan-perangan kayata :


1. Njlentrehake panemu, gagasan, lan keyakinan
2. Mrelokake fakta kang dikuatake utawa dicethake kang angka, peta statistic,
grafik, organigram, gambar lan sakpiturute
3. Mrelokake analisis lan sistesis nalika ngonceki bahan lan fakta
4. Nggoleki sumber ide saka: pengalaman, pengamatan, sikap, lan keyakinan

➢ Pathokan panulise eksposisi


1. Eksposisi mung ngupaya kanggo nyethakake utawa njlentrehake sawijining pokok
prastawa/persoalan
2. Isi eksposisi ora duwe karep ngundang reaksi, ndayani sikap lan panemune
pamaos
3. Gaya eksposisi kudu informatif lan ngyakinke
4. Basa eksposisi minangka basa pawarta tanpa rasa subjektif lan emosional
5. Fakta-fakta mung digunakake dadi piranti konkritisasi, maksude gawe rumusan
lan kaidah kang dijlentrehake supaya tambah cetha (ora dadi bahan pambukten)
6. Kanggo njembarake pamawas lan pangretene pawongan marang objek kang
dirembug
7. Panulis eksposisi kudu ngreti prastawa kang diandharake
8. panulis eksposisi kudu prigel nganalisis prastawa kanthi cetha lan konkret

Gladhen 1

Gatekna struktur lan cengkorongan wacan eksposisi ing ngisor iki!


Struktur Paragraf Cengkorongan

Thesis 1 kabar lowongan “Direct Shopping” PLN Group

Tingkat SMA/SMK 2019

Argumentasi 2 syarat-sayarat kang dibutuhake PLN Group

3 carane daftar “Direct Shopping” PLN Group


Penegasan 4 Dudutan lowongan “Direct Shopping” PLN Group.

Ulang

Adhedhasar cengkorongan ing ndhurur, tulisen wacan eksposisi kanthi


njangkepi wacana ing ngisor iki!

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………
LEMBAR KERJA SISWA AKSARA MURDA

Nama Siswa/ Kelompok :

Kelas/ Semester : XI/ Gasal


Mata Pelajaran : Bahasa Jawa
Kompetensi Keahlian : Semua kompetensi keahlian
Kompetensi Dasar : 1.5 Mengidentifikasi kaidah penulisan empat paragraf
berhuruf Jawa yang menggunakan aksara murda.

Indikator Kompetensi : 3.5.1 Menjabarkan fungsi penggunaan aksara murda.


Keahlian 3.5.2 Menganalisis penggunaan aksara murda pada
empat paragraf berhuruf Jawa.

Pertemuan 1
Paugeran:
1. Siswa mengamati dua kalimat beraksara Jawa yang mengandung aksara murda
2. Saben kelompok kadhapuk saka 4 -5 siswa
3. Saben kelompok maca teks aksara Jawa kang wis disiapke guru ing lembar penilaian
banjur ditulis aksara latine.
4. Saben kelompok nggoleki tembung kang ngandhut aksara murda.
5. Tulisen tembung-tembung kasebut ing lembar penilaian.
6. Diskusikna karo kelompokmu apa gunane aksara murda.
7. Gatekana cak-cakaning gaweyan supaya runtut anggonmu diskusi.
8. Wangsulan gladhen ing ngisor iki!
9. Wiwiti pakaryanmu kanthi donga!

Cak-cakaning Gaweyan :

1. Aksara murda apa wae kang ana ing ukara iku? Tulisen!
No Wujud Aksara Murda Tembung
2. Aksara Jawa ing ngisor iki tulisen aksara latine
No Aksara Jawa Latine
1.

2.

3.

4.

5.
LEMBAR KERJA SISWA AKSARA JAWA

Kompetensi Dasar:
1.6 Mengidentifikasi kaidah penulisan empat paragraf berhuruf Jawa yang menggunakan
aksara murda.
Indikator :
3.5.3 Menjabarkan fungsi penggunaan aksara murda.
3.5.4 Menganalisis penggunaan aksara murda pada empat paragraf berhuruf Jawa.

Paugeran:
1. Gawea kelompok, saben kelompok limang siswa.
2. Wacanen teks aksara Jawa kang wis disiapke, tulisen aksara latine.
3. Gatekana cak-cakaning gaweyan supaya runtut anggonmu diskusi.
4. Wangsulan gladhen ing ngisor iki!
5. Wiwiti pakaryanmu kanthi donga!

Deskripsi Tugas
1. Teks aksara Jawa ing ngisor iki tulisen aksara latine, Garisana tembung kang ngandhut
aksara murda banjur gawea dudutan apa gunane aksara murda kasebut!
2. Analisisen teks aksara jawa ing ngisor iki kanthi cara:
a. Tulisen tembung kang ngandhut aksara murda lan tulisen aksara latine!
Tuladha: (Bung Tomo)

b. Tulisen tembung kang nggunakake sakliyane huruf carakan lan aksara murda!
Tuladha : Angka Jawa ( )yaiku angka 3

c. Golekana tembung kang ora trep panulisane manut paugerane nulis aksara Jawa!
Tuladha: (Bung Tomo) ditulis kang bener huruf

nggunakake aksara murga ( ) merga nulisa jeneng pahlawan.

Teks Aksara Jawa


Paragraf 1

Paragraf 2
Paragraf 3

Paragraf 4

Wangsulan:
1. Paragraf 1
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
Paragraf 2
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
Paragraf 3
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
Paragraf 4
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
2. a. Tembung kang ngandhut aksara murda
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
b. Tembung kang ngandhut angka Jawa, aksara rekan, utawa aksara swara
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
c. Tembung kang luput panulisane
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
LEMBAR KERJA MENULIS PARAGRAF BERHURUF JAWA

Kompetensi Dasar:
4.5 Mengidentifikasi kaidah penulisan empat paragraf berhuruf Jawa yang menggunakan
aksara murda.
Indikator :
4.5.1 Menulis empat paragraf aksara Jawa sesuai dengan pedoman penulisan aksara murda.

4.5.2 Menyunting kesalahan penulisan aksara Jawa sesuai dengan pedoman penulisan
aksara murda.

Tanggal pemberian tugas :


Waktu Pelaksanaan :
Batas Waktu Pengumpulan Tugas :
Deskripsi Tugas
1. Tulisen aksara Latin ing ngisor nganggo aksara Jawa!
Paragraf 1
Duk ing nguni, ing pulo Majethi ana satriya kang bagus rupane kang sesilih Ajisaka.
Kajaba bagus lan sekti mandraguna, sarta wicaksana.
Wangsulan:
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................

Paragraf 2
Ing sawijining dina, Ajisaka tindak lelana ninggalake pulo Majethi. Tindake karo punggawa
siji kang aran Dora.
Wangsulan:
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
Paragraf 3
Dene Sembada ditinggal ana pulo Majethi, kautus njaga pusaka piyandele. Sang sinatriya
wanti-wanti menawa Sembada ora dikeparengake masrahake pusaka mau marang sapa wae
kajaba marang dirining pribadhi.
Wangsulan:
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
Paragraf 4
Ing pulo Majethi, Dora ketemu karo Sembada. Kandha yèn mentas sowan gustiné. Saiki
diutus nimbali Sembada lan pusaka keris didhawuhi nggawa. Nanging Sembada ora
ngandel marang kandhané Dora, banjur padha padu ramé.
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
2. Golekana aksara kang ora trep miturut kaidah panulisan aksara murda!

Wangsulan:

..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................

Anda mungkin juga menyukai