Tera/Tera
Ulang
Ketidakpastian
Pengukuran
Kalibrasi
Ketidakpastian Anak Timbangan
Within
100m of 1.191 0.020
sea level
200 1.164 0.037
400 1.137 0.064
600 1.112 0.089
800 1.086 0.114
1000 1.062 0.138
1200 1.037 0.163
1400 1.014 0.180
= 1,2 kg/m3
∙g ∙ ∙g ∙
-10 5 10
M -5 0 S
∙g ∙g
≠ 1,2 kg/m3
∙g ∙ ∙g ∙
-10 5 10
M -5 0 S
∙g ∙g
≠ 1,2 kg/m3
∙g ∙ ∙g ∙
-10 5 10
M -5 0 S
∙g ∙g
≠ 1,2 kg/m3
𝛿𝑏 ∙g ∙
∙g ∙
M
-10 5 10
-5 0
S
∙g ∙g
Massa konvensional AT Uji
0g 0g 0g
No Komponen
Ui (mg) ki ci ciui vi (ciui)2 (ciui)4/vi
. (i=1,2,..5)
1 AT Standar
2 Instability
3 Repeatabilty
4 Buoyancy
5. Pembulatan
Ketidakpastian Gabungan
Derajat Kebebasan veff
Faktor Cakupan (k)
Ketidakpastian Bentangan
Ketidakpastian Buoyancy
𝑢𝑏 =4,5 ∙ 10− 6 ∙ 𝑅 ∙ ∆ 𝜌 𝑚 ∙ 𝑀
ub = ketidakpastian buoyancy udara (mg)
∆ρm = rentang densitas anak timbangan uji pada
OIML R111-1 dalam (kg.m-3)
M = Massa nominal dalam (g)
R = Altitude (m) Air density R (kg/m )
3
Within
100m of 1.191 0.020
sea level
200 1.164 0.037
400 1.137 0.064
600 1.112 0.089
800 1.086 0.114
1000 1.062 0.138
1200 1.037 0.163
1400 1.014 0.180
Massa Jenis OIML R111
ρmin, ρmax kg/m3
Nominal
Value E1 E2 F1 F2 M1 M1-2 M2 M2-3
≥ 100 g 7934 8067 7810 8210 7390 8730 6400 10700 ≥4400 > 3000 ≥2300 ≥1500
50 g 7920 8080 7740 8280 7270 8890 6000 12000 ≥4000
20 g 7840 8170 7500 8570 6600 10100 4800 24000 ≥2600
10 g 7740 8280 7270 8890 6000 12000 ≥4000 ≥2000
5g 7620 8420 6900 9600 5300 16000 ≥3000
2g 7270 8890 6000 12000 ≥4000 ≥2000
1g 6900 9600 5300 16000 ≥3000
500 mg 6300 10900 ≥4400 ≥2200
200 mg 5300 16000 ≥3000
100 mg ≥4400 ≥2300
50 mg ≥3400
20 mg ≥2300
= 1,2 kg/m3
∙g ∙ ∙g ∙
-10 5 10
M -5 0 S
∙g ∙g
≠ 1,2 kg/m3
𝛿𝑏
∙g ∙ ∙g ∙
-10 5 10
M -5 0 S
∙g ∙g
𝑚 𝑚 ∙ 𝑔 − 𝜌 0 ∙ 𝑔 ∙𝑉 𝑚=𝑚 𝑆 ∙ 𝑔 − 𝜌 0 ∙ 𝑔 ∙ 𝑉 𝑠
𝑚 𝑚 ∙ 𝑔 − 𝜌 0 ∙ 𝑔 ∙𝑉 𝑚 + 0=𝑚 𝑆 ∙ 𝑔 − 𝜌 0 ∙ 𝑔∙ 𝑉 𝑠+ 0
𝑚
𝑚 ∙ 𝑔 − 𝜌 0 ∙ 𝑔 ∙𝑉 𝑚+ ( 𝜌 𝑢 ∙ 𝑔 ∙𝑉 𝑚 − 𝜌𝑢 ∙ 𝑔 ∙ 𝑉 𝑚 ) =𝑚 𝑆 ∙ 𝑔 − 𝜌 0 ∙ 𝑔 ∙ 𝑉 𝑠 + ( 𝜌𝑢 ∙ 𝑔 ∙ 𝑉 𝑠 − 𝜌 𝑢 ∙ 𝑔 ∙ 𝑉 𝑠 )
¿
¿
𝑚 𝑚 − 𝜌 𝑢 ∙ 𝑉 𝑚 + ( 𝜌𝑢 ∙ 𝑉 𝑚 − 𝜌0 ∙ 𝑉 𝑚 ) − ( 𝜌 𝑢 ∙ 𝑉 𝑠 − 𝜌 0 ∙ 𝑉 𝑠 )= 𝑚 𝑆 − 𝜌 𝑢 ∙ 𝑉 𝑠
𝑚 𝑚 − 𝜌𝑢 ∙ 𝑉 𝑚 + 𝛿 𝑚 =𝑚 𝑆 − 𝜌 𝑢 ∙ 𝑉 𝑠
𝛿 𝑚= ( 𝜌 𝑢 ∙ 𝑉 𝑚 − 𝜌 0 ∙ 𝑉 𝑚 ) − ( 𝜌 𝑢 ∙ 𝑉 𝑠 − 𝜌 0 ∙ 𝑉 𝑠 )
¿ ( 𝜌 𝑢 − 𝜌 0 ) 𝑉 𝑚 − ( 𝜌 𝑢 − 𝜌 0) 𝑉 𝑠
¿ 𝜌 − 𝜌 𝑚𝑚 𝑚𝑠
( 𝑢 0) − ( 𝜌 𝑢 − 𝜌 0)
𝜌𝑚 𝜌𝑠
𝑚𝑚 𝑚𝑠
¿ ( 𝜌𝑢 − 𝜌 0 )
( 𝜌𝑚
−
𝜌𝑠 )
𝑀 𝑀
≈ ( 𝜌𝑢 − 𝜌0 )
( 𝜌𝑚
−
𝜌𝑠 )
1 1
¿ ( 𝜌𝑢 − 𝜌 0 )
( 𝜌𝑚
−
𝜌𝑠 )𝑀
1 1
𝛿 𝑚 ≈ ( 𝜌 𝑢 − 1,2 )
( 𝜌𝑚
−
𝜌 )
𝑀
𝑠
1 1 1 1
𝛿 𝑚= ( 𝜌 𝑢 − 1,2 )
( 𝜌𝑚
−
𝜌𝑠 )𝑅 =
𝑀𝛿 =𝑅
( 𝑚
𝜌𝑚
−
𝜌𝑠 )𝑀
𝜌 − 1,2
( 𝑢 )
2 2 2 2
√
𝑢𝑐 = ( 𝑐 𝑅 𝑢 𝑅 ) + ( 𝑐 𝜌 𝑢 𝜌 ) + ( 𝑐 𝜌 𝑢 𝜌 ) + ( 𝑐 𝑀 𝑢 𝑀 )
𝑚 𝑚 𝑠 𝑠
¿√¿¿¿
2 2
¿ √ (𝑐 𝜌𝑚 𝑢𝜌 𝑚
) +( 𝑐𝜌 𝑢 𝜌 𝑠 𝑠
)
2 2
¿
√( (
𝑅∙ −
1
𝜌𝑚
2
∙ 𝑀 ∙ 𝑢𝜌
) 𝑚
) ( ( )
+ 𝑅∙
1
𝜌𝑠
2
∙ 𝑀 ∙𝑢 𝜌 𝑠
)
2 2
¿𝑅∙ 𝑀
√((𝑢𝜌
−
1
𝜌𝑚
2
) ) (( ) )
∙𝑢 𝜌
2
𝑚
𝑢𝜌
+
2
1
𝜌𝑠
2
∙ 𝑢𝜌 𝑠
¿ 𝑅 ∙ 𝑀
√ 𝜌𝑚
𝑚
4
+
𝜌𝑠
𝑠
4
2 2
∆ 𝜌𝑚 ∆ 𝜌𝑠
¿ 𝑅∙ 𝑀
√ ( 2 √3
𝜌𝑚 4
)
2
+
( 2 √3
𝜌𝑠4
)
2
( ∆ 𝜌𝑚 ) ( ∆ 𝜌𝑠 )
¿𝑅∙𝑀
√ 2
( 2 √ 3 ) 𝜌𝑚 4
+ 2
( 2 √ 3 ) 𝜌 𝑠4
2
( ∆ 𝜌𝑚 )
≈ 𝑅∙ 𝑀
√ 2
( 2 √ 3 ) 𝜌𝑚
∆ 𝜌𝑚
4
+0
¿ 𝑅 ∙ 𝑀
2 √ 3 𝜌 𝑚2
∆ 𝜌𝑚
¿ 𝑅 ∙ 𝑀
2 √ 3 ∙ 80002
−9
¿ 4,51055 ∙ 10 ∙ 𝑅 ∙ ∆ 𝜌𝑚 ∙ 𝑀
∗ 𝜌 𝑚= 𝜌 𝑠 =8000 𝑘𝑔
¿
¿
¿
¿
Ketidakpastian Buoyancy
𝑢𝑏 =4,5 ∙ 10− 6 ∙ 𝑅 ∙ ∆ 𝜌 𝑚 ∙ 𝑀
ub = ketidakpastian buoyancy udara (mg)
∆ρm = rentang densitas anak timbangan uji pada
OIML R111-1 dalam (kg.m-3)
M = Massa nominal dalam (g)
R = Altitude (m) Air density R (kg/m )
3
Within
100m of 1.191 0.020
sea level
200 1.164 0.037
400 1.137 0.064
600 1.112 0.089
800 1.086 0.114
1000 1.062 0.138
1200 1.037 0.163
1400 1.014 0.180
Terima Kasih