3. Beda wonten
1. Beda wonten 2. Beda wonten
kekuasaan (drajat lan
tingkat kesejahteraan kedudukan (status)
pangkat)
pendapatan
01 Tingkat kesejahteraan
saha pendapatan
Tingkat kedudukan, kelas sosial ngoko, madya, lan krama ngangge basa
kanthi variasi ingkang benten, tuladhanipun tembung inggih lan nggih salah
satunggaling bukti variasi basa lebeting kelas sosial Jawi.
Beda wonten kekuasaan 03
Hasilaken variasi basa ingkang dipunginakaken kaliyan ingkang ngendika.
Tuladhane , Kepala SD beda basanipun kalihan kepala rumah tangga. Basa
menika ebah menawi ngajengi tiyang ingkang benten kekuasaan” (Pateda,
1987 : 79).
04 Beda tingkat pendhidhikan
Ngasilaken varian basa. Tiyang ingkang berpendidikan inggil benten variasi basa
ingkang dipunagem kalihan tiyang ingkang berpendidikan andhap. Bedanipun
menika katingal mawi ngginakaken struktur saha pamilihing tembung menawi
berinteraksi. Tuladhanipun, dokter menika langkung asring ngangge tembung-
tembung bidang kedokteran. Lajeng guru menika langkung kathah ngangge istilah
keguruan lan pendhidhikan.
Miturut Kridalaksana
Variasi basa ugi dipuntemtokaken dening faktor wekdal
(benten basa saking wekdhal setunggal lan wekdhal
setunggalipun), papan (benten basa saking papan setunggal
lan papan sanesipun), faktor sosioliguistik (benten basa
kelompok setunggal lan kelompok sanesipun), faktor
kawontenan (ciri basa wonten situasi tertemtu), lan faktor
medium pengungkapanipun (basa lisan lan tulisan).
Variasi Basa
Sosiolek
Idiolek Sosiolek utawi dialek sosial inggih
menika variasi basa amargi status,
Idiolek inggih menika variasi golongan, lan kelas sosial para
basa ingkang gadhah sipat penuturipun. Variasi menika
perseorangan. Saben tiyang gumantung pribadi penuturipun kados
gadhah variasi basanipun umur, pendidikan, pandamelan,
piyambak-piyambak amargi kawontenan sosial ekonomi, lan kelas
warni suwanten, pilihan sosial.
tembung, gaya basa, lan susunan
ukanten ingkang langkung
dominan.
Variasa Basa
Dialek
Dialek Dialek
Dialek
geografis sosial
umur/yuswa