Anda di halaman 1dari 17

Titikanipun Basa saking

Sudut Pandang Sosial


Kelompok 3 :
Erni Widyawati 20205241044
William intan Nurullita 20205241012
Zeida Nurjanah 20205244011
- Makna saking Basa -

“ Basa inggih menika salahsetunggaling ungkapan/idiom


ingkang ngandhut maksud tertemtu dateng tiyang sanes
ingkang saged dipum pahami saha dipunmangertosi. “
Sosiolinguistik inggih menika studi bab karakteristik basa,
karakteristik fungsi-fungsi basa, lan karakteristik pangageman
basa, saha interaksi setunggal kalihan sanes, lan ndamel ebah
wonten lebeting masyarakat tuturipun. Sosio (sosial) tegesipun
masyarakat, kelompok masyarakat, fenomena masyarakat, saha
fungsi-fungsi masyarakat. Linguistik gegayutan basa, kadosta
fonem, morfem, kalimat, saha jumbuh antawis unsur-unsur basa
kasebat.
— Sosiolinguistik
Sosiolinguistik

Suwito (1983:4) David Crystal (1980:324)


Sosiolinguistik inggih menika studi Sosiolinguistik inggih menika
interdisipliner antawis perkawis- sosiologi basa. Istilah sosiologi basa
perkawis ingkang jumbuh kalihan langkung fokus wonten aspek
kebahasaan lebet sesambetanipun sosiologinipun tinimbang aspek
kalihan perkawis sosial. linguistikipun
- Makna Kelompok Sosial -
Kelompok sosial inggih menika istilah sosiologis ingkang
dipundhasaraken ing benten penduduk utawi kelompok dhateng lebeting
kelas-kelas kalihan kelompok kanthi dhasar kekuasaan, pendapatan,
kedudukan, lan jinising pandamelan. Saking sekawan aspek menika
biasanipun gadhah karakter sosial tertemtu saha variasi basa tertemtu.
-Bedanipun Masyarakat-
Widdowson (dalam Pateda, 1987:79)

3. Beda wonten
1. Beda wonten 2. Beda wonten
kekuasaan (drajat lan
tingkat kesejahteraan kedudukan (status)
pangkat)
pendapatan
01 Tingkat kesejahteraan
saha pendapatan

Tingkat kesejahteraan lan pendapatan,


masyarakat ingkang gadhah tingkat
kesejahteraan lan pendapatan ingkang
langkung inggil menika kagungan kawruh
ingkang langkung wiyar amargi
piyambakipun langkung kathah angsal
informasi saking majalah, serat kabar, tv,
radio, lan sanes-sanes.
02 Beda kedudukan tiyang

Tingkat kedudukan, kelas sosial ngoko, madya, lan krama ngangge basa
kanthi variasi ingkang benten, tuladhanipun tembung inggih lan nggih salah
satunggaling bukti variasi basa lebeting kelas sosial Jawi.
Beda wonten kekuasaan 03
Hasilaken variasi basa ingkang dipunginakaken kaliyan ingkang ngendika.
Tuladhane , Kepala SD beda basanipun kalihan kepala rumah tangga. Basa
menika ebah menawi ngajengi tiyang ingkang benten kekuasaan” (Pateda,
1987 : 79).
04 Beda tingkat pendhidhikan

Ngasilaken varian basa. Tiyang ingkang berpendidikan inggil benten variasi basa
ingkang dipunagem kalihan tiyang ingkang berpendidikan andhap. Bedanipun
menika katingal mawi ngginakaken struktur saha pamilihing tembung menawi
berinteraksi. Tuladhanipun, dokter menika langkung asring ngangge tembung-
tembung bidang kedokteran. Lajeng guru menika langkung kathah ngangge istilah
keguruan lan pendhidhikan.
Miturut Kridalaksana
Variasi basa ugi dipuntemtokaken dening faktor wekdal
(benten basa saking wekdhal setunggal lan wekdhal
setunggalipun), papan (benten basa saking papan setunggal
lan papan sanesipun), faktor sosioliguistik (benten basa
kelompok setunggal lan kelompok sanesipun), faktor
kawontenan (ciri basa wonten situasi tertemtu), lan faktor
medium pengungkapanipun (basa lisan lan tulisan).
Variasi Basa

Sosiolek
Idiolek Sosiolek utawi dialek sosial inggih
menika variasi basa amargi status,
Idiolek inggih menika variasi golongan, lan kelas sosial para
basa ingkang gadhah sipat penuturipun. Variasi menika
perseorangan. Saben tiyang gumantung pribadi penuturipun kados
gadhah variasi basanipun umur, pendidikan, pandamelan,
piyambak-piyambak amargi kawontenan sosial ekonomi, lan kelas
warni suwanten, pilihan sosial.
tembung, gaya basa, lan susunan
ukanten ingkang langkung
dominan.
Variasa Basa

Dialek
Dialek Dialek
Dialek
geografis sosial
umur/yuswa

Inggih menika papan asal laladan Menika latar belakang tingkat


penutur kados lebeting basa Jawi sosial saking salah Inggih menika varian basa ingkang
upaminipun wonten dialek Jogja, setunggaling tiyang penutur dipuntandani dening latar belakang
Solo, Bagelen, lan Banyumasan. asalipun. Dialek menika umur penuturipun. Kanthi mekaten
Tuladhanipun, daerah Banyumas dipunbentenaken dados dialek saged dipunbentenaken dados
ngangge basa Ngapak “inyong sosial tingkat inggil, tigang macem dialek umur, inggih
arep maring kampus” (aku arep menengah, lan andhap asor menika dialek bocah, dialek tiyang
menyang kampus). utawi krama, madya, lan enem, dialek tiyang sepuh.
ngoko. Cirinipun saking pamilihan
tembung-tembungipun
Variasi Basa
Fungsiolek
Ragam Baku
Ragam baku kalebet basa
empan papan, ragam menika
Fungsiolek lebeting basa Inggris saged dipuntemukaken
adhedhasar tingkat formal inggil wonten bebasan, paribasan,
lan saloka. Tiga menika
wonten gangsal tingkat. Tingkatan
nggadah ateges tetep lan
menika asring dipunsebat gaya basa. boten saged dipunebah.
Gangsal tingkatan menika wonten Tuladhanipun, emban cindhe
ragam baku, resmi, usaha, santai, lan emban siladan, maknanipun
akrab. pilih sih.
Fungsiolek

Ragam Resmi Ragam usaha menika diagem kangge


Diagem wonten kagiyatan utawi nyelarasaken papan utawi keadaan.
menapa kemawon ingkang Tuladhanipun ragam usaha wonten sekolah
sipatipun resmi. Tuladhanipun kejuruan tata boga saweg paring pirsa menu
wonten ing pambuka sesorah anyar “Wonten pepanggihan siyang menika kita
manawi lisan saha tulisan. badhe ngaturi pirsa menawi kita menika gadhah
resep enggal inggih menika cake pohong.
Supados para kanca sami mangertos raosipun
sumangga dipun aturi dhahar cake pohong
ingkang sampun cumawis menika”.
Fungsiolek

Ragam Santai Ragam Akrab


Menika diagem menawi gineman Menika diagem kangge sinten kemawon
ingkang sampun akrab. Tuladhanipun
kalihan kanca sapantaran. gineman putra kalihan ibunipun ingkang
Tuladhanipun, “Ani, kowe arep ning nyuwun ibunipun kangge mendhetaken
endi? Mbok menawa arep ning kelas tedha namung kalihan gineman “Bu maem”
aku titip buku ya.” menika ibunipun sampun mangertos
maksudipun.
-Matur nuwun-

Anda mungkin juga menyukai