LKS MATERI 3-Pawarta
LKS MATERI 3-Pawarta
PAWARTA
Indikator pembelajaran
3.2.1. Membuat pertanyaan yang berhubungan dengan isi teks pawarta
3.2.2. Menemukan pokok-pokok ii yang terkandung dalam isi teks pawarta
3.2.3. Memberi tanggapan isi pawarta dengan bahasa sendiri
3.2.4. Menganalisis struktur dan kaidah
1.2.1 Menulis pawarta dengan bahasa sendiri
Ringkesan Materi
A. Mangerteni Pawarta
Pawarta yaiku kabar anyar utawa kedadeyan sing lagi dumadi ana sawijining panggonan
sing bisa dicawiske liwat bentuk cetak, siaran, internet, utawa lisan marang wong ketelu
utawa wong akeh.
Kados sing wis diaturake ing nduwur wau pawarta bisa dicawesake liwat pirang-pirang
bentuk kayata:
a. Bentuk cetak
Bisa awujud majalah/ koran contone: majalah Djokolodang, majalah Panjebar
Semangat, lan sanesipun.
b. Bentuk Siaran
Bentuk siaran iki pada samya kanthi liwat lisan anangeng mbutuhake media kanggo
nyawisake pawarta menika. Contone: Berita Bahasa Jawa TA TV, Berita Bahasa Jawa
JOGJA TV, Berita Bahasa Jawa Radio Persatuan, Berita Bahasa Jawa TV Semarang,
lan sak panunggalane.
c. Liwat Internet
Wis genah bentuk siji iki yaiku sawijining berita basa Jawa utawa pawarta basa Jawa
sing dicawisake lewat media internet bisa awujud website utawa blog. Contone situs
sing nyawisake berita basa Jawa: Pawarta Bahasa Jawa, Sesorah Jawa, Kumpulan
CeritaBahasa Jawa, Cerita Wayang Bahasa Jawa, lan sak panunggalane. Pawarta liwat
internet iki ana jaman saiki luwih efektif. Saben wong bisa nulis pawarta upamane liwat
media sosial fb, twitter, WA, Instagram, lsp. saiki malah akeh pawarta dilebokake ing
grup-grup sosial media kaya dene Pigura Warga Batang, Pekalongan Info, lan liya-
liyane.
d. Bentuk Lisan
Yen bentuk lisan ini bisa dicawisake saka sapa wae, ateges warta sing dicawisake
langsung saka sing ngerteni pawarta datheng tiyang ingkang pun paringi pawarta.
Contone: anak marang bapak, utawa sewalike.
Wondene manut jinise, pawarta kaperang dadi telu, yakuwi :
a) Pawarta Padinan
Pawarta dadakan yaiku pawarta kang wektu lan panggonan kadadeyane ora kena
dipesthekake. Tuladha: kacilakan montor mabur, banjir, kebakaran, lan liya-liyane.
b) Pawarta Ndinan
Pawarta ndinan yaiku pawarta kang wektu lan panggonan kadadeyane wis dimangerteni
sadurunge. Tuladha: pembukaan sekolah anyar, kunjungan Presiden ing Batang, lan
liya-liyane.
c) Pawarta Crita
Pawarta crita yaiku pawarta kang ora dibatesi dening wektu lan panggonan,
nggambarake objek kang nengsemake/human interest. Pawarta iki diwedharake mung
kanggo hiburan utawa selingan. Tuladha: crita objek wisata, crita bab
kesenengan/hobby, lan liya-liyane.
B. Unsur-unsur Pawarta
Wondene unsur-unsur ana pawarta pada karo unsur sing ana ing berita yaiku nggamblangna
babagan.
a. Apa = Kedadean apa sing bakal dicawisake.
b. Sapa = Sapa sing ngalami kedadean kasebut.
c. Kapan = Kapan kedadean kasebut dumadi.
d. Kepriye = Kepriye kedadean kuwi bisa dumadi .
e. Nengndi = Ana papan ngendi kedadean kui dumadi.
f. Kenangapa = Merga apa kedadean kasebut dumadi.
Peling!
Pawarta sing paling apik yaiku warta sing nduweni 5 unsur utama sing wis kasebut neng nduwur
mau. Mila saking menika siring kasebut 5W + 1H.
Warta kang becik kudu nduweni pirang-pirang sifat yaiku aktual (anyar), faktual utawa nyata,
cekak aos, narik kawigaten utawa menarik kanggo dingerteni, unik, uga jangkep.
C. Tuladhane Pawarta
Sakwise mangerteni apa-apa kang ngenani Pawarta, saiki gatekna tuladhane pawarta ing
ngisor iki!
a. Pawarta Padinan
Nduwe pangangkah nyalip truk gandheng ndamel Margono umur pitulas (17) taun murid SMK N 5
Batang, Jawi Tengah nglintu kacilakan.
Korban ketlindes truk gandhengan ing Jl. Raya Tulis, Batang, dinten Slasa, 29 Mei 2018.
Informasi ingkang dipunkempalaken mastanekaken, kala menika korban ingkang nitih montor mlayu santer
saking arah wetan nuju kilen.
Rikala dumugi wonten TKP penere ing ngajeng Pondok Modern “Selamat”korban ingkang nitih
Honda Mega Pro kanthi plat nomer G 1098 VC warga Wates, Wonotunggal badhe nyalip truk
gandheng.Nanging amargi kondisi radi cupet uga kahanan lalu lintas ingkang padet, korban nyenggol
gandhengan truk.
Pawingkingipun, korban dhawah dhateng arah kiwa mlebet ing kolong gandhengan truk. Badan
korbanb. Pawarta
lajeng Ndinan
ketlindes rodha gandhengan truk ngantos tilar ing panggen.
Kecelakaan menika sempat ndamel kahanan lalulintas wonten jalan raya Tulis macet.
Kahanan lalu lintas enggal lancar saksampune korban uga truk gandheng ingkang kacelakan disingkirake
dening panjejibahan.
Kasus kecelakaan ingkang ngenani pelajar niki taksih dipuntumindakake penyelidikan Unit Laka
Polres Batang. Panjejibahan sampun numindakake olah TKP mawi nggambar kronologi kecelakaan ing
aspal.
Sumber : http://www.sesorah.com/2016/01/contoh-berita-bahasa-jawa-krama.html
GLADHEN !
Gaweya pitakonan kang ngemot 5W+1H adedasar pawarta kasebut! Banjur diijolke
marang kanca jejermu kanggo mangsuli!
b. Pawarta Ndinan
Presiden Joko Widodo (Jokowi) dipunmestikaken bakal tindak wonten puser teknologi
AS ing Silicon Valley ing surya 16-17 Februari 2016 samangkih.
Kerawuhan kesebat dijadwalke saksampune Presiden bibar saking ajang Konferensi
tingkat inggil ASEAN-AS.Informasi ngenani kunjungan Presiden Jokowi dhateng Silicon
Valley piyambak kasumarepan saking jadwal acara ingkang dipunparakaken dening Ismail
Cawidu, Juru ginem Kementerian Komunikasi uga Informatika.
Menteri Komunikasi uga Informatika Rudiantara ugi ngleresaken prungon ngengingi
kunjungan kesebat."Rencanane mekaten," miturut jaler ingkang akrab ditimbali Chief RA niki.
Lebet jadwal menika Panjenenganipun, Presiden Jokowi dipunginemaken bakal kepanggih
kaliyan diaspora saking Indonesia ing surya kaping 16 wulan Februari 2016.
Lajeng enjingipun, Presiden Jokowi enggal ngunjungi kantor-kantor upadosan teknologi.
Mapinten-pinten ing antawisipun, kantor ageng Facebook, Google, uga Twitter.Kesempatan
niki badhe dipunginakaken konjuk kepanggih kaliyan CEO upadosan-upadosan ing bidang IT.
Lebet kunjungan kesebat, Presiden dijadwalaken ngrembag perkembangan industri e-
commerce, khususe wonten Indonesia.Menawi kelampahan, mila kunjungan datheng Silicon
Valley niki bakal dados ingkang sepindah konjuk Jokowi.Taun lajeng, Presiden Jokowi
saleresipun sampun dijadwalaken konjuk tindak wonten puser teknologi AS kesebat, nanging
sande amargi masalah kabut asap ingkang meliputi mapinten-pinten daerah ing
Indonesia. Presiden Jokowi badhe tindak wonten pusat teknologi AS.
Sumber: http://pawartabahasajawa.blogspot.co.id/2016/02/presiden-jokowi-badhe-tindak-wonten-pusat-
tekonologi.html
1. Sebutna pokok-pokok isi pawarta ing dhuwur!
2. Kepriye panemumu ngenani isi pawarta ing dhuwur?
3. Gaweya limang pitakonan ngenani isi pawarta ing dhuwur!
c. Pawarta Crita
Kanggo pawarta Crita, mangga para siswa njajal gawe pawarta nganggo basane dhewe.
Pawarta crita bisa awujud pawarta ngenani panggonan wisata, kuliner, kesenian, adhat
lan sapanunggalane.
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
D. Nulis Pawarta
Peling!
Nalika arep nulis pawarta kudu nggatekake 5W+1H. Saka rumus kasebut mangka dadi
cengkorongan. Nuli saben cengkorongan diolah supaya dadi ukara kang becik lan kepenak
diwaca. Nulis pawarta kudu adhedhasar kasunyatan (fakta), lan kedadeyan anyar (aktual).
1. Goleka prastawa utawa kedadeyan-kedadeyan bab apa wae kang lagi dadi kembang
lambe ana ing sakupenganmu!
2. Tindakna wawancara kang ngemu 5W+1H marang pawongan kang ana sambung
rakete karo kedadeyan mau!
3. Adhedhasar informasi kasebut, gaweya teks pawarta kang becik!
4. Tulisen teks mau ana ing bukumu, uga ketik ana ing facebook-mu banjur di upload lan
tandai fb-ne gurumu!
Kagunan Basa
A. Tembung Garba
Tembung garba uga diarani sandhi, yaiku tembung loro utawi luwih kang digandeng,
nanging nyudha cacahing wanda. Tembung-tembung iki kathah sanget digunakake ing
sesorah utawa panyandra. Ancase migunakake tembung garba yaiku supados basane
ketingal (katon) endah.
Tuladha : ana + ing = aneng
Kadi + kaya = kadya
Kalih + lan = kalyan
Lebda + ing = lebdheng
Prapta + ing = prapteng
Murba + ing = murbeng
B. Bebasan
Bebasan yakuwi unen-unen kang ajeg panganggone mawa teges entar, ngemu surasa
pepindhan, kang dipindhakake kaanan/sipate wong utawabarang.
Tuladha :
Njagakake endhoge si blorok
Tegese : Ngarep-arep samubarang sing durung mesthi
Anak polah bapa kepradah
Tegese : Wong tuwa nemu reribed merga polah/tingkahe anake
Adigang, adigung, adiguna
Tegese : Ngendelake kakuwatane, kaluhurane, lan kapinterane
Dipalangana mlumpat, ditalenana medhot
Tegese : Yen wis tinakdir (jodho), kayangapaa mesthi bakal klakon
Diwenehi ati, ngrogoh rempela
Tegese : Wis diparingi, ndadak nyuwune sing luwih maneh
Durung pecus, kaselak pesus
Tegese : Durung sembada wis kepengin sing ora-ora
Emban cindhe emban siladan
Tegese : Siji lan sijine ora padha pangrengkuhe (ora adil)
Kakehan gludhug kurang udan
Tegese : akeh ngomong nanging ora ana nyatane
Keplok ora tombok
Tegese : Melu seneng-seneng, nanging ora gelem cucul wragad
Nguyahi banyu segara
Tegese : Aweh marang wong kang nduweni luwih
Nglungguhi klasa gumelar
Tegese : Kari nemu kepenake, ora melu rekasane
A. Wangsulana pitakonan ing ngsor iki kanthi menehi tanda ping (X) ing antarane A, B, C,
D utawa E sing kokanggep paling bener!
Wacan kanggo nomer 1-5
Basa Jawa Ilang, Jatidhiri Mati
Dwija lan Rohaniawan, Romo Benny medhar andharan babagan nolak kurikulum 2013 ing
Kantor Indonesia Corruption Watch (ICW), Jakarta, Rebo (5/12). Owah-owahan Kurikulum
Tingkat Satuan Pendidikan (KTSP) 2006 dadi Kurikulum 2013 kabiji bakal ngorbanake para siswa
lan guru ing Indonesia.
Warta kang sumebar sawetara dina pungkasan iki mratelakake lamun wulangan Basa Jawa
bakal kajabel saka kurikulum pendhidhikan formal bebarengan kaleksanane Kurikulum 2013.