SPS SAINS TG4 (NM) - Part3

Tumbuhan tidak berkayu (herba)/Non-woody plants (herbaceous)
(d) (e)
Timun
Cucumber
Peria Pokok banyan Jagung

Bitter guard Banyan tree Maize
Sulur paut/Tendrils Akar sokong/Prop roots
(f) (g)
Batang teratai dan hidrila

Hidrila Stems of lotus and hydrilla
Hydrilla
BAB
Orkid dan pokok deduit Tumbuhan akuatik
Orchid and money plant Aquatic plants
Akar cengkam/Clasping roots Batang berongga/Hollow stems
6
3 Rajah di bawah menunjukkan keratan rentas batang sepohon pokok. Teruskan penulisan angka dalam
rajah di bawah dan tuliskan usia tumbuhan berkayu berdasarkan bilangan gelang pertumbuhannya.
The diagram below shows a cross section of a tree. Continue writing the numbers in the diagram below
and write the age of woody plants based on the number of growth rings. TP2
Praktis Kendiri
1
2
3
4
5
6
Usia pokok =
Age of the tree
67
© Sasbadi Sdn. Bhd.

06 SPS 2022 SAINS TG4 (NM)-BAB6-Azie F.indd 67 9/20/21 4:11 PM
SPM PRAKTIS PENGUKUHAN 6
Kertas 1
Arahan: Setiap soalan diikuti oleh empat pilihan jawapan, A, B, C dan D. Pilih jawapan yang terbaik.
Instruction: Each question is followed by four options A, B, C and D. Choose the best answer.
1 Lintah bulan dan beluncas 3 Antara pasangan yang berikut, 5 Tumbuhan berikut dipadankan
mempunyai ciri sepunya. yang manakah betul tentang dengan cara sokongan tamba-
Antara yang berikut, yang haiwan dan jenis rangkanya? hannya. Antara yang berikut,
manakah ciri sepunya bagi Which of the following pairs is yang manakah betul?
haiwan-haiwan tersebut? correct about the animal and its The following plants are paired
A slug and caterpillar have a type of skeleton? with their methods of additional
common characteristic. Which support. Which is correct?
of the following is a common Jenis rangka
Haiwan
characteristic of the animals? Type of Tumbuhan Sokongan
Animal
A Mempunyai rangka luar skeleton Plant Support
yang keras A Sotong Rangka luar A Orkid Akar banir
Have hard exoskeletons Squid Exoskeleton Orchid Buttress
B Berat badan disokong oleh
B Kala Rangka roots
daya apungan air
Body weight is supported by jengking hidrostatik B Rotan Duri
the water buoyancy force Scorpion Hydrostatic Rattan Thorns
C Menggunakan bendalir di skeleton
BAB
dalam badan untuk me- C Jagung Sulur paut

C Kumbang Rangka
nyokong badan Maize Tendrils
6
Beetle dalam
Use fluid in the body to Endoskeleton
support the body D Timun Tisu
D Rangka dalam memberi D Kelawar Rangka Cucumber berkayu
sokongan kepada badan Bat dalam Woody
Endoskeleton supports the Endoskeleton tissues
body
6 Rajah 3 menunjukkan lengkung
2 Rajah 1 menunjukkan keratan 4 Rajah 2 menunjukkan keratan pertumbuhan manusia berda-
rentas batang teratai. rentas suatu batang tumbuhan. sarkan ketinggian.
Diagram 1 shows the cross Diagram 2 shows the cross Diagram 3 shows a human
section of the lotus stem. section of a plant stem. growth curve based on height.
Tinggi (cm)
Height (cm)
Kulit
Bark
Tisu berkayu
Woody tissues D
C
X
B
Rajah 1/Diagram 1 Rajah 2/Diagram 2 A
Struktur X membolehkan teratai Apakah tumbuhan itu? Umur (Tahun)
Structure X enables the lotus to What is the plant? Age (Year)
A terapung A Pokok deduit Rajah 3/Diagram 3
float Money plant
B bernafas B Hydrilla Antara peringkat A, B, C dan D,
breathe Hydrilla pada peringkat yang manakah
C mengangkut air C Pokok durian kanak-kanak mencapai akil
transport water Durian tree baligh?
D mengangkut makanan D Pokok keembung At which stage, A, B, C or D
transport food Balsam plant does a child reach puberty?
68

7 Pada peringkat manusia yang A Tendon 10 Antara yang berikut, yang
manakah kadar pertumbuhan Tendon manakah berlaku semasa
lelaki dan perempuan adalah B Rawan meluruskan lengan?
hampir sama? Cartilage Which of the following takes
At which stage is the growth rate C Ligamen place during the straightening
of boys and girls almost the same? Ligament of arms?
A Bayi D Patela A Otot triseps mengendur
Infancy Patella Triceps muscles relax
B Kanak-kanak B Otot biseps mengecut
Childhood Biceps muscles contract
9 Mengapakah zirafah adalah
C Remaja C Tendon menarik tulang
tidak stabil?
Adolescence radius
Why is a giraffe not stable?
D Dewasa Tendon pulls the radius bone
A Luas tapaknya kecil
Adulthood D Tendon menarik tulang
The base area is small
ulna
8 Antara yang berikut, yang B Pusat gravitinya tinggi
Tendon pulls the ulna bone
manakah mengikat lengkungan The centre of gravity is high
pektoral dengan humerus? C Saiz badannya besar
Which of the following bonds The size of its body is large
the pectoral girdle with the D Berat badannya besar
humerus? The body weight is big.
Kertas 2
Arahan: Jawab semua soalan.
BAB
Instruction: Answer all the questions.
Bahagian B/Section B
6
1 (a) Devi mengkaji beberapa haiwan kolam. Tulis rangka dalam, rangka hidrostatik dan rangka luarr bagi
sistem sokongan haiwan dalam Rajah 1.1./Devi studies some pond animals. Write endoskeleton, hydrostatic
ostatic
skeleton and exoskeleton for the support system of the animals shown in Diagram 1.1. TP1
X: Rangka dalam Y: Rangka luar

Endoskeleton Exoskeleton
Pepatung
Itik Dragonfly
Duck
Pacat Z: Rangka hidrostatik

Leech
Hydrostatic skeleton
Rajah 1.1/Diagram 1.1

[3 markah/3 marks]
(b) Tuliskan Benar atau Palsu bagi pernyataan berikut tentang rangka hidrostatik. TP1
Write True or False for the following statements on hydrostatic skeleton.
(i) Permukaan luar badan diselaputi oleh satu lapisan lilin yang kalis air.
Palsu
The external surface of the body is coated with a layer of wax which is impermeable
False
to water.
(ii) Bendalir badan mengenakan tekanan pada dinding badan. Benar

The body fluid exerts a pressure on the body wall. True
[2 markah/2 marks]
69

(c) Haiwan X dan Y dalam Rajah 1.2 merupakan invertebrata. TP3/KBAT
Animals X and Y in Diagram 1.2 are invertebrates.
Praktis SPM
Haiwan X Haiwan Y
Animal X Animal Y
Rajah 1.2/Diagram 1.2
Nyatakan perbezaan antara haiwan X dengan haiwan Y.

State the difference between animals X and Y.
Sokongan utama haiwan X ialah rangka luar manakala sokongan utama haiwan Y ialah daya apungan air.
The main support of animal X is exoskeleton while the main support of animal Y is water buoyancy force.
[1 markah/1 mark]
Bahagian C/Section C
Bahag
2 Rangka
Ra ialah sistem sokongan semua hidupan. Sistem sokongan yang baik pada haiwan membolehkan
BAB
pergerakan
pe sesuatu haiwan yang lancar dan stabil.
The
Th skeleton is the support system of all life. A good support system in animals allows the smooth and stable
6 movement
m
(a)
of an animal.
(a Nyatakan dua faktor yang mempengaruhi kestabilan haiwan. Berikan penerangan. TP2
State two factors affecting the stability of animals. Give an explanation. [2 markah/2 marks]
(b
(b) Rajah 2 menunjukkan empat jenis haiwan yang disokong oleh rangka hidrostatik. TP4/KBAT
Diagram 2 shows four types of animal supported by hydrostatic skeletons.
Beluncas Cacing tanah

Caterpillar Earthworm
Rangka hidrostatik
Hydrostatic skeleton
Cacing pita Pacat
Tapeworm Leech
Rajah 2/Diagram 2
Kaji haiwan-haiwan yang disokong oleh rangka hidrostatik seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 2 dan
bina konsep rangka hidrostatik.
Study the animals supported by hydrostatic skeleton as shown in Diagram 2 and construct a concept of
hydrostatic skeleton. [6 markah/6 marks]
(c) Rangka luar haiwan seperti lipas dan belalang terbina daripada kitin yang keras dan tidak boleh
mengembang. Terangkan bagaimana haiwan-haiwan tersebut menjalani pertumbuhan. TP2
The exoskeletons of animals such as cockroaches and grasshoppers are made up of hard chitin and unable to
expand. Explain how these animals can experience growth. [4 markah/4 marks]
70

BIDANG PEMBELAJARAN TEMA 2 : Penyenggaraan dan Kesinambungan Hidup
B
BA
7 Koordinasi Badan
Body Coordination
Konsep PENTING
IMPORTANT concepts
Sistem endokrin manusia dan fungsinya

The human endocrine system and its functions
Jenis dadah
Types of drug
Punca dan kesan
ketidakseimbangan
KOORDINASI BADAN hormon
BODY COORDINATION Causes and effects of
hormonal imbalance
Minda yang sihat
Healthy mind
Kesan penyalahgunaan dadah

dan alkohol ke atas koordinasi
badan dan kesihatan mental
The effects of drug and alcohol
abuse on body coordination and
mental health
APAKAH ITU KOORDINASI BADAN?

WHAT IS BODY COORDINATION?
Koordinasi badan ialah penyelarasan gerak balas badan kita terhadap sebarang rangsangan di sekeliling kita
dan di dalam badan kita seperti perubahan suhu dan pencernaan makanan. Koordinasi memastikan setiap
bahagian badan dikawal supaya dapat berfungsi secara harmoni.
Body coordination is the adjustment of our body’s reaction towards any stimulus around us and inside our
body like change in temperature and digestion of food. Coordination ensures that each part of the body is
controlled so that it functions in harmony.
71

07 SPS 2022 SAINS TG4 (NM)-BAB 7-Azie F.indd 71 9/20/21 4:13 PM
NOTA BESTARI
Sistem Endokrin dan Fungsinya Endocrine System and Its Functions
1. Kelenjar endokrin ialah kelenjar tanpa duktus yang 1. Endocrine glands are ductless glands that secrete
merembeskan hormon terus ke dalam darah. hormones directly into the blood.
2. Sistem endokrin manusia terdiri daripada kelenjar 2. The human endocrine system consists of the following
berikut. glands.
(a) Kelenjar pituitari (a) Pituitary gland
• Sebagai kelenjar induk yang mengawal kelenjar • It is the master gland that controls other
endokrin yang lain dan mengawal pertumbuhan endocrine glands and controls the growth of
otot dan tulang muscles and bones
(b) Kelenjar tiroid (b) Thyroid gland
• Mengawal kadar metabolisme badan, • Controls the rate of body metabolism, mental
perkembangan mental dan fizikal and physical development
(c) Pankreas (c) Pancreas
• Hormon insulin yang dirembeskan mengawal • Insulin hormone that is secreted controls the
aras glukosa di dalam darah glucose level in the blood
• Kekurangan hormon insulin akan menyebabkan • A lack of the insulin hormone will cause
diabetes diabetes
(d) Kelenjar adrenal (d) Adrenal glands
• Meningkatkan kadar metabolisme atau • Increases the rate of metabolism or respiration
respirasi (e) Ovary
(e) Ovari • Stimulates the production of ova, controls the
• Merangsang penghasilan ovum, mengawal kitar menstrual cycle and female secondary sexual
haid dan ciri-ciri seks sekunder perempuan characteristics
• Kekurangan hormon seks ini boleh menyebabkan • Insufficiency of this sex hormone may cause
kemandulan, kitar haid tidak teratur dan sterility, irregular menstrual cycles and
BAB
keguguran fetus jika mengandung miscarriage in pregnancy

(f) Testis (f) Testis
7 • Merangsang penghasilan sperma • Stimulates the production of sperms

• Kekurangan hormon seks ini boleh menyebabkan • Insufficiency of this sex hormone may cause
sperma yang dihasilkan kurang matang dan the production of immature sperms and
perkembangan ciri-ciri sekunder seks terencat. stunt the development of secondary sexual
characteristics.
Jenis-jenis Dadah Types of Drug

1. Dadah ialah bahan kimia yang boleh mengubah fungsi 1. A drug is a chemical substance that can change the
dan fisiologi badan. function and physiology of the body.
2. Penenang (depresen) seperti barbiturat dan 2. Depressants such as barbiturates and tranquilizers
trankuilizer mengurangkan tekanan jiwa. reduce mental stress.
3. Perangsang (stimulan) seperti amfetamina, nikotina 3. Stimulants such as amphetamine, nicotine and caffeine
dan kafeina meningkatkan kadar metabolisme badan. increase the metabolic rate of the body.
4. Inhalan seperti aerosol, bahan gas dan pelarut 4. Inhalants such as aerosol, gas substance and solvent
merosakkan otak, peparu dan ginjal. damages the brain, lungs and kidneys.
5. Halusinogen seperti marijuana (ganja) dan LSD 5. Hallucinogens such as marijuana and LSD cause
menyebabkan khayalan. hallucinations.
Minda yang Sihat Healthy Mind

1. Minda adalah keupayaan otak untuk berfikir dan 1. The mind is the ability of the brain to think and judge.
menaakul. 2. A healthy mind enables an individual to make rational
2. Minda yang sihat membolehkan seseorang individu decisions before taking action.
membuat pertimbangan yang sewajarnya sebelum 3. An unhealthy mind includes lack
bertindak. of confidence, constantly worrying and
3. Minda yang kurang sihat termasuklah kurang yakin, short-tempered.
sentiasa risau dan cepat marah.
Nota Grafik
72

Standard Kandungan
7.1 Sistem endokrin manusia Tarikh:
7.1 AKTIVITI Sistem endokrin manusia PBD

PERBINCANGAN Human endocrine system Masteri
Buku teks m/s 144 – 148

2002 BHG. B, S1 2005 BHG. B, S5 2015 BHG. B, S4(a), (b) & (d)
1 Lengkapkan ruang tentang kelenjar endokrin. Kemudian, jawab soalan-soalan berikut. TP2
Complete the spaces about endocrine glands in the spaces below. Then, answer the following questions.
Kelenjar adrenal Pankreas Otot Testis Ovari Kelenjar pituitari

Adrenal glands Pancreas Muscles Testis Ovary Pituitary gland
Metabolisme Kitar haid Mental Induk Fizikal Seks sekunder
Metabolism Menstrual cycle Mental Master Physical Secondary sexual
Kelenjar tiroid Aras glukosa Tulang Sperma Respirasi Denyutan jantung
Thyroid gland Glucose level Bones Sperms Respiration Heartbeat
P: Kelenjar pituitari/Pituitary gland S: Kelenjar tiroid/Thyroid gland

Fungsi/Function: Fungsi/Function:
Sebagai kelenjar yang induk fizikal
Mengawal perkembangan
mengawal kelenjar endokrin yang mental
dan serta kadar
lain dan mengawal pertumbuhan metabolisme badan
otot dan tulang
master Controls the physical and
As the gland that mental development and the rate
controls other endocrine glands
and controls the growth of of body metabolism
muscles and bones
T: Kelenjar adrenal/Adrenal glands
Q: Pankreas/Pancreas Fungsi/Function:
Fungsi/Function: Meningkatkan kadar denyutan jantung
ung
BAB
Mengawal aras glukosa di dalam dan respirasi serta metabolismee
darah/Controls the glucose level in
the blood
badan/Increase the rate of
heartbeat and respiration , and
d
7
body metabolism
R: Testis/Testis
Fungsi/Function: U: Ovari/Ovary
Merangsang penghasilan sperma Fungsi/Function:

dan ciri-ciri seks sekunder Mengawal kitar haid dan ciri-
Stimulates the production ciri seks sekunder
of sperms and secondary sexual Controls the menstrual cycle and
characteristics secondary sexual characteristics
2 Apakah itu kelenjar endokrin? What is an endocrine gland? TP2

Kelenjar tanpa duktus yang merembeskan hormon terus ke dalam aliran darah.
A gland without ducts that secretes hormones directly into the bloodstream.
3 (a) Namakan garam mineral yang diperlukan oleh kelenjar tiroid untuk berfungsi dengan baik. TP1
Name the mineral salt which is required by the thyroid gland to function well.
Iodin/Iodine
(b) Nyatakan satu sumber utama garam mineral di 3(a). TP1
State one main sources of the mineral salt in 3(a).
Makanan laut/Seafood
(c) Nyatakan satu penyakit yang disebabkan oleh kekurangan garam mineral di 3(a) dalam gizi kita. TP1
State one disease that is caused by the lack of the mineral salt in 3(a) in our diet.
Goiter/Goitre
73

4 (a) Namakan hormon yang dirembeskan oleh pankreas./Name a hormone secreted by the pancreas. TP1
Insulin/Insulin
(b) Nyatakan satu penyakit yang disebabkan oleh kekurangan hormon yang dinamakan di 4(a). TP1
State one disease that is caused by the lack of the hormone named in 4(a).
Diabetes melitus/Diabetes mellitus
5 Seorang lelaki mempunyai ketinggian yang luar biasa. Berdasarkan sistem endokrin, apakah yang
menyebabkan lelaki itu mempunyai ketinggian yang luar biasa?/A man has an abnormal height. Based
on the endocrine system, what causes the man to have an abnormal height?
Kelenjar pituitari merembes hormon pertumbuhan yang berlebihan.
The pituitary gland secretes excessive growth hormones.
6 Apakah kelenjar endokrin yang merembeskan banyak hormon semasa kecemasan, marah atau
ketakutan? TP1
What is the endocrine gland which secretes a lot of hormone during an emergency, when feeling anger or fear?
Kelenjar adrenal/Adrenal gland
7 Tandakan ( ✓ ) kesan-kesan kekurangan rembesan hormon daripada ovari pada seorang perempuan.
Tick ( ✓ ) the effects of the lack of hormonal secretion from the ovaries of a female. TP2
Kitar haid tidak tetap. Perkembangan mental terbantut.
✓
The menstrual cycle is irregular. Mental development is stunted.
Keguguran fetus berlaku jika perempuan itu mengandung.
✓
A miscarriage occurs if she is pregnant.
8 Tandakan ( ✓ ) kesan-kesan kekurangan rembesan hormon daripada kelenjar tiroid. TP2
Tick ( ✓ ) the effects of the lack of the hormonal secretion from the thyroid gland.
Kadar metabolisme menurun. Perkembangan mental dan fizikal terbantut.
✓ ✓
The metabolic rate decreases. Mental and physical development are stunted.
Perkembangan ciri-ciri seks sekunder terbantut.
The development of secondary sexual characteristics becomes stunted.
BAB
9 Pa
Padankan jenis hormon dan kelenjar endokrin dengan fungsinya. TP2
7 Match the types of hormone and endocrine glands with their functions.
M Praktis
Kendiri
Hormon Kelenjar endokrin Fungsi

Hormone Endocrine gland Function
Adrenalina
A Ovari Mengawal kadar metabolisme,
Adrenaline Ovary pertumbuhan dan perkembangan fizikal
dan mental pada kanak-kanak/Controls
the rate of metabolism, growth, physical
and mental development in children
Hormon Pankreas Menyediakan badan untuk bertindak balas
antidiuresis Pancreas dalam keadaan kecemasan
Antidiuretic Prepares the body to respond to
hormone (ADH) emergencies
Estrogen Kelenjar adrenal Mengawal perkembangan ciri-ciri seks
Oestrogen Adrenal gland sekunder perempuan dan menyediakan
dinding uterus untuk penempelan embrio
Controls the development of secondary sexual
characteristics of female and prepares the
uterus wall for the implantation of embryo
Insulin Kelenjar tiroid Mengawal aras glukosa di dalam darah
Insulin Thyroid gland Controls the glucose level in the blood
Tiroksina Kelenjar pituitari Mengawal kuantiti air yang diserap
Thyroxine Pituitary gland semula oleh ginjal
Controls the quantity of water reabsorbed
by the kidney
74

Tarikh:
7.2 AKTIVITI
PERBINCANGAN
Kesan gangguan kepada sistem endokrin
The effect of interference to the endocrine system
PBD
Masteri

Berdasarkan penerangan yang diberikan, nyatakan jenis penyakit atau keadaan yang dihadapi akibat
kesan gangguan kepada sistem endokrin./Based on the given explanation, state the types of illness or
condition faced as a result of interference to the endocrine system. TP2
Hipoglisemia Diabetis melitus Diabetis insipidus Edema Goiter Kreatinisme

Hypoglycaemia Diabetes mellitus Diabetes insipidus Edema Goitre Cretinism
Hipotiroidisme Hipertiroidisme Akromegali (Kegergasian) Kekerdilan
Hypothyroidism Hyperthyroidism Acromegaly (gigantism) Dwarfism
Kesan rembesan hormon/Effects of hormone secretion

1 Hormon antidiuresis 2 Hormon insulin
Antidiuretic hormone (ADH) Insulin hormone
Berlebihan Kekurangan Berlebihan Kekurangan
Excess Insufficient Excess Insufficient
Hipoglisemia Diabetes melitus

Edema Diabetes insipidus Hypoglycaemia Diabetes mellitus
Air berkumpul Air kurang diserap Aras glukosa rendah, Aras glukosa darah tinggi,
di bahagian semula, kerap kencing letih, sukar tidur, kerap kencing, berasa
tertentu badan dan dan berasa dahaga. mudah pengsan, sakit haus, kabur penglihatan,
membengkak, sakit Less water is kepala, berasa dahaga. letih, luka lambat sembuh.
kepala dan pening. reabsorbed, frequent Low glucose level, High blood glucose level,
BAB
Water accumulates in urination and feeling fatigue, insomnia, faint frequent urination, feeling
certain parts of the thirsty. easily, headache, feeling thirsty, blurred vision,
body and they swell,
headache, and dizziness.
thirsty. tiredness, slow healing of
wounds.
7
3 Hormon pertumbuhan (kelenjar pituitari) 4 Hormon tiroksina
Growth hormone (pituitary gland) Thyroxine hormone
Berlebihan Kekurangan Berlebihan Kekurangan
Excess Insufficient Excess Insufficient
Akromegali Hipertiroidisme
(Kegergasian) Kekerdilan/Dwarfism Hyperthyroidism Goiter/Goitre
Acromegaly (gigantism) Kadar pertumbuhan Kadar metabolisme 4 (a) Kelenjar tiroid
Kadar pertumbuhan yang terlalu rendah, dan denyutan jantung bengkak, sukar
yang terlalu tinggi tulang kurang kuat dan tinggi, kurus, cepat menelan, sukar
pada tengkorak, kemerosotan jisim otot. marah. bernafas./Swollen
tangan dan kaki. The rate of growth is High rate of thyroid glands,
Growth rate of the too low, the bone is less metabolism and difficulty in
skull, hands and feet is strong and the muscle heartbeat, skinny, swallowing, difficulty
too high. mass declines. irritates easily. in breathing.
4 (b) Hipotiroidisme/Hypothyroidism 4 (c) Kreatinisme/Cretinism

Kadar metabolisme dan denyutan jantung Perkembangan mental dan fizikal terbantut
rendah, kecergasan mental dan fizikal pada kanak-kanak.
lemah, berat badan menurun./The low rate Mental and physical development are
of metabolism and heartbeat, mental and stunted in children.
physical fitness are weak, weight loss.
75

Standard Kandungan
7.2 Gangguan kepada koordinasi badan Tarikh:
7.3 AKTIVITI
PERBINCANGAN
Dadah, alkohol dan kesannya
Drugs, alcohol and their effects
PBD
Kontekstual

1 Apakah itu dadah? TP2
What is drug?
Bahan kimia yang boleh mengubah fungsi dan fisiologi badan.
A chemical substance that can change the function and physiology of the body. Praktis
Kendiri
2 Nyatakan jenis dadah berdasarkan contoh-contoh dan ciri-cirinya. TP2
State the types of drugs based on their examples and characteristics.
Perangsang/Stimulant Halusinogen/Hallucinogen Inhalan/Inhalant Penenang/Depressant
Jenis dadah Ciri-ciri Contoh

Types of drugs Characteristics Examples
(a) Penenang Melambatkan pergerakan impuls dalam Morfina, heroin, barbiturat,
Depressant koordinasi badan. kanabis, alkohol, candu
Slows down the movement of impulses in Morphine, heroine, barbiturates,
body coordination. cannabis, alcohol, opium
(b) Perangsang Mempercepat pergerakan impuls dalam Amfetamina, metamfetamin

Stimulant koordinasi badan. nikotina, kafeina
Speeds up movement of impulses in body Amphetamine, methamphetamine,
coordination. nicotine, caffeine
(c) Inhalan Disedut melalui nafas dan menyebabkan Aerosol, pelarut, bahan gas
Inhalant halusinasi. Aerosols, solvents, gas
Inhaled through breathing and causes substances
hallucinations.
BAB
(d)
( Halusinogen Mengubah laluan impuls di dalam otak, Marijuana, LSD, ketamin
Hallucinogen menyebabkan khayalan. Marijuana, LSD, ketamine
7 Changes the path of impulses in the
brain, causes hallucinations.
3 Tandakan
Ta ( ✓ ) kesan-kesan penyalahgunaan dadah dan alkohol kepada koordinasi badan dan kesihatan
fizikal serta mental. TP1
Tick ( ✓ ) the effects of drugs and alcohol abuse on body coordination and physical and mental health.
✓ Merosakkan sel-sel hati dan menyebabkan sirosis hati (berparut dan mengeras).
Damages liver cells and causes liver cirrhosis (scarred and hardened).
Penglihatan menjadi kabur, pendengaran menjadi kurang peka, pertuturan tidak jelas,
✓
halusinasi, tidak waras, perlakuan ganas dan hilang keseimbangan badan.
Vision becomes blurred, hearing sensitivity is reduced, unclear speech, hallucination, insane,
violent behaviour and loss of body balance.
✓ Mengakis dinding dalam perut dan menyebabkan gastrik atau ulser.

Irritates the inner stomach walls and causes gastritis or ulcers.
Menyebabkan mata dan hidung berair. MESTI BACA!

Causes eyes and nose to water.
Sifat ingin tahu, pengaruh rakan sebaya, mencari
Tindakan refleks yang lambat dan hilang keseronokan dan ingin mengatasi kesedihan
✓ keseimbangan badan. menyebabkan penyalahgunaan dadah.
Slow reflex action and loss of body balance. Curiosity, peer influence, pleasure seeking and
coping with sadness lead to drug abuse.
✓ Menyebabkan ketidakseimbangan hormon.
Causes hormonal imbalance.
✓ Menyebabkan tekanan darah tinggi dan penyakit jantung.

Causes high blood pressure and heart disease.
76

Standard Kandungan
7.3 Minda yang sihat Tarikh:
7.4 AKTIVITI
PERBINCANGAN
Minda yang sihat
Healthy mind
PBD
Kontekstual

Minda ialah keupayaan otak untuk berfikir dan menaakul.
The mind is the ability of the brain to think and reason.
1 Berdasarkan pernyataan di atas, kelaskan ciri-ciri minda yang sihat dan yang kurang sihat dalam
peta pokok di bawah./Based on the above statement, classify mind into healthy mind and unhealthy
mind in the tree map below. TP1
Berdikari Kurang yakin Sentiasa risau Berkasih sayang Bersikap positif

Independent Lacks confidence Worries constantly Caring Positive attitude
Cepat marah Bertanggungjawab Bersikap sabar Tidak boleh mengawal perasaan diri
Short-tempered Responsible Being patient Lacks self-control
Minda/Mind
Minda yang sihat/Healthy mind Minda yang kurang sihat/Unhealthy mind
Berdikari/Independent Kurang yakin/Lacks confidence

Berkasih sayang/Caring Sentiasa risau/Worries constantly
Bersikap positif/Positive attitude Cepat marah/Short-tempered
Bertanggungjawab/Responsible Tidak boleh mengawal perasaan diri
Bersikap sabar/Being patient Lacks self-control
2 Tandakan ( ✓ ) faktor-faktor yang menyebabkan minda menjadi kurang sihat. TP1

Tick ( ✓ ) the factors that cause the mind to become unhealthy.
BAB
Tekanan mental Menghidap suatu penyakit
✓ ✓
Mental stress Suffering from a disease
✓
Penyalahgunaan dadah
Drug abuse
✓
Ketidakseimbangan hormon
Hormonal imbalance
7
Sentiasa bersenam Pengambilan alkohol berlebihan
an
✓
Regular exercise Excessive consumption of alcohol
hol
✓ Kecederaan otak Penuaan

✓
Brain injury Aging
Keadaan persekitaran seperti kualiti udara Pengambilan pil vitamin
✓
Environmental conditions such as the quality of air Consumption of vitamin pills
3 Minda seseorang individu dipengaruhi oleh faktor luaran dan faktor dalaman. Daripada jawapan
di 2, kelaskan faktor-faktor yang menyebabkan minda menjadi kurang sihat kepada faktor luaran dan
faktor dalaman dalam peta dakap di bawah./The mind of an individual is influenced by external and
internal factors. From the answer in 2, classify the factors that cause the mind to become unhealthy into
external and internal factors in the brace map below. TP1
Tekanan mental/Mental stress
Faktor luaran Keadaan persekitaran seperti kualiti udara
External factors
Environmental conditions such as the quality of air
Faktor-faktor Penyalahgunaan dadah/Drug abuse

Factors Kecederaan otak/Brain injury
Penuaan/Aging
Faktor dalaman
Internal factors Ketidakseimbangan hormon/Hormonal imbalance
Pengambilan berlebihan alkohol/Excessive consumption of alcohol
Menghidapi suatu penyakit/Suffering from a disease
77

Kertas 1
1 Rajah 1 menunjukkan kelenjar 4 Apakah kesan kekurangan 7 Maklumat di bawah menun-
endokrin bagi manusia. rembesan hormon daripada jukkan fungsi hormon yang
Diagram 1 shows the human kelenjar tiroid? dirembeskan oleh kelenjar X.
endocrine glands. What are the deficiency effects The information below shows
of the secretion of hormone from the functions of the hormone
thyroid gland? secreted by gland X.
A A Kadar metabolisme diper-
cepatkan. • Meningkatkan kadar
Metabolic rate is increased. denyutan jantung
B
C B Kaki membengkak. Increase the rate of heartbeat
D Leg becomes swollen. • Meningkatkan kadar
C Perkembangan otak pada pernafasan/Increases the
Rajah 1/Diagram 1 kanak-kanak terencat. rate of breathing
Development of the brain in
Antara kelenjar A, B, C dan D, children is retarded. Apakah kelenjar X?
yang manakah tidak berfungsi D Aras glukosa dalam darah What is gland X?
dengan baik jika seseorang meningkat. A Kelenjar adrenal
menghidap goiter? Blood glucose level increases. Adrenal gland
Which
W of the glands, A, B, C or B Kelenjar pituitari
D, does not function well if a
D 5 Antara yang berikut, yang Pituitary gland
person suffers from goitre?
pe manakah kesan alkohol C Kelenjar tiroid
KLON SPM 2009/2016 terhadap kesihatan manusia? Thyroid gland
BAB
2 Pernyataan
Pe yang manakah Which of the following are the D Pankreas
effects of alcohol on human health? Pancreas
7
benar
be tentang hormon?/Which
statement
sta about hormones is true? A Mengaktifkan otak KLON SPM 2018
A Mengawal tindakan refleks Activates the brain

8 Antara pernyataan berikut,
Control reflex actions B Merosakkan sel-sel ginjal
yang manakah benar tentang
B Dihasilkan di dalam otak Damages kidney cells
hormon yang dirembeskan
sahaja C Mengganggu koordinasi
oleh pankreas?
Produced only in the brain badan
Which of the following statements
C Dihasilkan pada orang Disrupts body coordination
are true about the hormone
dewasa sahaja D Membuat pertimbangan
secreted by the pancreas?
Produced only in adults yang wajar
A Dapat dikesan dalam darah
D Dirembeskan oleh kelenjar Makes reasonable judgments
It can be detected in the blood.
tanpa duktus 6 Seorang lelaki kerap kencing, B Kekurangan hormon ini
Secreted by ductless glands berasa haus, kabur penglihatan menyebabkan goiter
KLON SPM 2014
dan luka pada badannya lambat Deficiency of this hormone
3 Kelenjar endokrin yang mana- sembuh. Apakah penyakit causes goitre.
kah terlibat dalam keadaan yang mungkin dihidapinya? C Bertindak pada kawasan
kecemasan? A man often urinates, feels perut sahaja/It acts only in
Which endocrine gland is involved thirsty, has blurred vision and the stomach region.
in an emergency situation? wounds on his body heal slowly. D Meningkatkan kadar respirasi
A Pankreas What disease might he be It increases the rate of
Pancreas suffering from? respiration
B Pituitari A Akromegali/Acromegaly
Pituitary B Edema/Edema
C Adrenal C Diabetes melitus
Adrenal Diabetes mellitus
D Tiroid D Diabetes insipidus
Thyroid Diabetes insipidus
78

Kertas 2
1 Rajah 1 menunjukkan sistem endokrin bagi seorang remaja perempuan.
Diagram 1 shows the endocrine system of an adolescent girl.
Tiroid/Thyroid (a) (i) Namakan kelenjar X./Name gland X. TP1

Adrenal/Adrenal
[1 markah/1 mark]
X (ii) Nyatakan satu fungsi hormon yang dirembeskan oleh kelenjar
X./State one function of the hormone secreted by gland X. TP2
Ovari/Ovary
Y
Meningkatkan kadar denyutan jantung/kadar metabolisme
Increases the rate of heartbeat/the rate of metabolism
Rajah 1/Diagram 1 [1 markah/1 mark]

(b) (i) Namakan kelenjar Y./Name gland Y. TP1
Pankreas/Pancreas
[1 markah/1 mark]
(ii) Apakah yang akan berlaku jika kelenjar Y merembeskan kurang hormon? TP2
What will happen if gland Y secretes less hormone?
Menghidap diabetes melitus/Suffer from diabetes mellitus
[1 markah/1 mark]
(c) Nyatakan penyakit yang dihidapi jika kelenjar tiroid tidak berfungsi dengan baik kerana kekurangan iodin.
State the disease that occurs if a thyroid gland is not fully functioning due to lack of iodine. TP1
Goiter/Goitre
BAB
[1 markah/1 mark]
7
(d) Seorang remaja perempuan mengalami kitar haid yang tidak teratur. Namakan kelenjar endokrin yang tidak
berfungsi dengan baik. TP1
A girl suffers from an irregular menstrual cycle. Name the endocrine gland that is not functioning properly.
perly.
Ovari/Ovary
[1 markah/1 mark]
2 Sistem endokrin adalah sistem badan yang mengkoordinasikan fungsi badan melalui rembesan hormon.
Endocrine system is the body system which coordinates body function via the secretion of hormone.
(a) Apakah itu kelenjar endokrin?/What are endocrine glands? TP1 [2 markah/2 marks]
(b) Berikan penerangan bagi punca gangguan terhadap sistem endokrin yang menyebabkan kesan yang
berikut: TP2
Give an explanation about the source of interference to the endocrine system which causes the following effects.
(i) Diabetes insipidus/Diabetes insipidus
(ii) Diabetes melitus/Diabetes mellitus
(iii) Akromegali/Acromegaly
(iv) Kadar metabolisme rendah/Low rate of metabolism
[4 markah/4 marks]
(c) Seorang lelaki dewasa mendapati air kencingnya mengandungi gula. Pada pendapat anda,
apakah punca masalah lelaki tersebut? Cadangkan bagaimana lelaki dewasa itu dapat mengatasi
masalah kesihatannya. TP4/KBAT
A man found that his urine contains sugar. In your opinion, what are the causes of the problem?
Suggest how he can overcome his health problem. Praktis
SPM
[6 markah/6 marks]
79

BIDANG PEMBELAJARAN TEMA 3 : Penerokaan Unsur dalam Alam
B
BA
8 Unsur dan Bahan

Elements and Substances
Konsep PENTING
IMPORTANT concepts
Bahan atom
Atomic
substances
Bahan ion Bahan molekul

Ionic substances Molecular substances
Isotop dan Pelbagai bentuk

contohnya unsur
Isotopes and their Various forms of
examples UNSUR DAN elements
BAHAN
ELEMENTS AND
SUBSTANCES
Kegunaan isotop
dalam pelbagai Jadual Berkala Unsur
bidang Moden
Uses of isotopes in Modern Periodic Table
various fields of Elements
Pembentukan ion Susunan elektron

positif dan ion negatif unsur
Formation of Electron
positive and arrangement
negative ions of elements
APAKAH ITU ELEMEN?

WHAT IS ELEMENT?
Semua jirim terdiri daripada bahan yang disebut unsur. Unsur ialah bahan kimia yang terdiri daripada atom
tertentu yang tidak boleh dipecahkan atau diubah. Unsur juga ialah sebarang bahan yang tidak boleh diuraikan
kepada bahan ringkas oleh proses kimia biasa.
All matter are made up of substances called elements. An element is a chemical substance made up of a
particular kind of atom that cannot be broken down or transformed. Elements are also any substances that
cannot be decomposed into simpler substances by ordinary chemical processes.
80

NOTA BESTARI
Jenis Bahan Types of Substances
1. Bahan atom ialah bahan yang terdiri daripada zarah 1. Atomic substances are substances that consist of only
atom sahaja. Semua logam ialah bahan atom. Sebagai atoms. All metals are atomic substances. For example,
contohnya, besi, plumbum dan natrium. iron, lead and sodium.
2. Bahan molekul ialah bahan yang terdiri daripada 2. Molecular substances are substances that consist of
zarah molekul sahaja iaitu gabungan dua atau lebih only molecules which are made up of two or more
atom secara kimia tanpa mengira atom yang sama atoms combined chemically irrespective of same or
atau berbeza. Nitrogen dan iodin ialah contoh bahan different atoms. Nitrogen and iodine are examples of
molekul. molecular substances.
3. Bahan ion terbentuk apabila unsur-unsur logam 3. An ionic substance is formed when metal elements
berpadu dengan unsur-unsur bukan logam melalui combine with non-metal elements through chemical
ikatan kimia untuk membentuk sebatian. Natrium bonding to form a compound. Sodium chloride and
klorida dan plumbum(II) bromida merupakan contoh lead(II) bromide are examples of ionic compounds.
sebatian ion. 4. Ionic substances conduct electricity in molten state or
4. Bahan ion mengkonduksikan elektrik dalam keadaan aqueous solution.
leburan atau larutan akueus. 5. Atomic and ionic substances have high melting point
5. Bahan atom dan bahan ion mempunyai takat lebur because their particles are attracted by strong forces
yang tinggi kerana zarah-zarahnya ditarik bersama of attraction.
oleh daya tarikan yang kuat. 6. Molecular substances have low melting point
6. Bahan molekul mempunyai takat lebur yang rendah because their particles are attracted by weak forces
kerana zarah-zarahnya ditarik bersama oleh daya of attraction.
tarikan yang lemah.
Pelbagai Bentuk Unsur Various Forms of Elements

1. Ferum (besi) 1. Iron
• Tukul besi – Bahan atom yang mengandungi atom • Hammer – An atomic substance containing g iron
ferum. atoms.
• Karat – Bahan ion yang mengandungi ion ferum. • Rust – Ionic substance containing iron ions.
2. Hidrogen 2. Hydrogen
BAB
• Udara – Gas hidrogen wujud sebagai bahan molekul. • Air – Hydrogen gas exists as a molecular substance.
tance.
• Jus limau – Hidrogen wujud sebagai bahan ion. • Lime juice – Hydrogen exists as an ionic substance.
tance.
Pengelasan Unsur dalam Jadual Berkala Unsur Classification of Elements in the Modern Periodic
dic 8
Moden Table of Elements
1. Unsur-unsur disusun mengikut tertib nombor proton 1. Elements are arranged according to increasing proton
yang menaik dari kiri ke kanan dalam Jadual Berkala numbers from left to right in the Modern Periodiceriodic
Unsur Moden. Table of Elements.
2. Ion positif dan ion negatif mencapai susunan elektron 2. The positive and negative ions achieve a stable electron
yang stabil. arrangement.
3. Kumpulan 1 mengandungi unsur-unsur yang paling 3. Group 1 has the most reactive elements while
reaktif manakala Kumpulan 18 mengandungi unsur- Group 18 has the least reactive elements.
unsur yang paling kurang reaktif. 4. The elements in the same group show the same
4. Unsur-unsur dalam kumpulan yang sama menunjukkan chemical properties.
sifat kimia yang sama.
Isotop Isotopes
1. Isotop ialah atom-atom bagi unsur yang sama yang 1. Isotopes are atoms of the same element that have
mempunyai bilangan proton yang sama tetapi bilangan the same number of protons but a different number
neutron yang berbeza. of neutrons.
2. Isotop juga dapat ditakrifkan sebagai atom-atom bagi 2. Isotopes can also be defined as atoms
unsur yang mempunyai nombor proton yang sama of the same element that have
tetapi nombor nukleon yang berbeza. the same proton number but
different nucleon numbers.
Nota Grafik
81

Standard Kandungan
8.1 Asas jirim Tarikh:
8.1 AKTIVITI
PERBINCANGAN
Bahan atom, bahan molekul dan bahan ion
Atomic substances, molecular substances and ionic substances
PBD
Masteri
Buku Teks m/s 168 – 169

Hebat Sains Modul 29 2004 BHG. C, S2(a)
1 Nyatakan jenis bahan berdasarkan rajah dan maksudnya. Kemudian, kelaskan bahan-bahan daripada
maklumat yang diberi./State the types of substances based on the diagrams and the meanings. Then,
classify the substances from the given information. TP1
Kuprum Kuprum(II) sulfat Oksigen Zink Magnesium oksida Bromin
Copper Copper(II) sulphate Oxygen Zinc Magnesium oxide Bromine
Naftalena Karbon dioksida Aluminium Air Natrium klorida Besi
Naphthalene Carbon dioxide Aluminium Water Sodium chloride Iron
Bahan/Substances Maksud/Meanings Contoh/Examples

(a) Bahan yang terdiri daripada Kuprum, besi, aluminium, zink
zarah atom sahaja Copper, iron, aluminium, zinc
Substance made up of
Bahan atom atomic particles only
Atomic substance
(b) Bahan yang terdiri daripada Oksigen, air, karbon dioksida,

zarah molekul sahaja bromin, naftalena
Substance made up of Oxygen, water, carbon dioxide,
molecular particles only bromine, naphthalene
Bahan molekul
Molecular substance
(c) – + – + – Bahan yang terdiri daripada Natrium klorida, kuprum(II)

–+ – + + zarah ion sahaja sulfat, magnesium oksida
– + – + – Substance made up of ionic Sodium chloride, copper(II)
particles only sulphate, magnesium oxide
Bahan ion
Ionic substance
2 Bandingkan
B ciri-ciri bahan atom, bahan molekul dan bahan ion. TP2
BAB
Compare
C the physical properties of atomic substances, molecular substances and ionic substances.
8
Gas/Gas Tinggi/High Pepejal/Solid Boleh/Can Lemah/Weak
Kuat/Strong Leburan/Molten Rendah/Low Tidak boleh/Cannot Cecair/Liquid
Ciri-ciri Bahan atom Bahan molekul Bahan ion

Properties Atomic substances Molecular substances Ionic substances
(a) Keadaan fizikal pada Pepejal Pepejal, cecair atau Pepejal
suhu bilik Solid gas Solid
Physical state at room Solid, liquid or gas
temperature
Praktis Kendiri
(b) Daya tarikan antara Kuat Lemah Kuat
zarah Strong Weak Strong
Forces of attraction
between particles
(c) Takat lebur dan takat Tinggi Rendah Tinggi
didih/Melting and High Low High
boiling points
(d) Kekonduksian Boleh Tidak boleh Dalam keadaan leburan
elektrik
mengkonduksikan mengkonduksikan atau larutan akueus
Electrical
conductivity
elektrik elektrik In molten state or
Can Cannot aqueous solution
conduct electricity conduct electricity
82

Tarikh:
8.2 AKTIVITI
PERBINCANGAN
Kewujudan unsur dalam pelbagai bentuk
Existence of elements in various forms
PBD
Kontekstual
Nyatakan jenis bahan bagi unsur dalam pelbagai bentuk di bawah. TP1 Buku Teks m/s 170
State the type of substance for elements in various forms below.
Bahan atom Bahan molekul Bahan ion

Atomic substance Molecular substance Ionic substance
1 Pelbagai bentuk unsur ferum (besi)/Various forms of the iron element
(a) (b) (c)
Makanan seperti bayam

Tukul besi/Hammer Karat/Rust Food like spinach
Bahan atom Bahan ion Bahan ion

Atomic substance Ionic substance Ionic substance
2 Pelbagai bentuk unsur hidrogen/Various forms of the hydrogen element
(a) (b) (c)
BAB
Gas hidrogen/Hydrogen gas Air/Water Jus lemon/Lemon juice
ce 8
Bahan molekul Bahan molekul Bahan ion
Molecular substance Molecular substance Ionic substance
3 Pelbagai bentuk unsur oksigen/Various forms of the oxygen element
(a) (b) (c)
Oksigen dalam tangki

oksigen
Air/Water Karat/Rust Oxygen in oxygen tanks
Bahan molekul Bahan ion Bahan molekul

Molecular substance Ionic substance Molecular substance
83

Standard Kandungan
8.2 Jadual Berkala Unsur Moden Tarikh:
8.3 AKTIVITI
PERBINCANGAN
Jadual Berkala Unsur Moden
Modern Periodic Table of Elements
PBD
Konstruktivisme
KBAT
Buku Teks m/s 171
Hebat Sains Modul 29 2002 BHG. B, S2
1 Rajah di bawah menunjukkan sebahagian daripada Jadual Berkala Unsur Moden. Lengkapkan petak yang
diberikan./The diagram below shows parts of the Modern Periodic Table of Elements. Complete the boxes
given. TP1
Logam Kumpulan Gas nadir Bukan logam Halogen

Metals Group Inert gases Non-metals Halogen
Nombor proton Separuh logam Kala Unsur peralihan
Proton number Semi-metals Period Transition elements
(f) Gas nadir

(a) Kumpulan Inert gases
Group
(d) Nombor proton (e) Halogen
1 Proton number Halogen 18
1 2
1 H He
2 13 14 15 16 17
Praktis Kendiri (c) Unsur peralihan
3 4 Transition elements 5 6 7 8 9 10
2 Li Be B C N O F Ne
11 12 15 14 15 16 17 18
3 Na Mg Al Si P S Cl Ar
3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
4
K Ca Se Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr
37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54
(b) Kala 5
Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe
Period
BAB
(g) Logam (h) Separuh logam (i) Bukan logam
8 Metals Semi-metals Non-metals
2 Pilih
Pi jawapan yang betul tentang unsur-unsur dalam Jadual Berkala Unsur Moden. TP1
Choose
C the correct answers about the elements in the Modern Periodic Table of Elements.
(a) Unsur-unsur disusun dalam Jadual Berkala Unsur Moden berdasarkan (nombor proton, nombor
nukleon).
Elements are arranged in the Modern Periodic Table of Elements according to their (proton numbers,
nucleon numbers).
(b) Kumpulan (1, 18) mengandungi unsur-unsur yang paling reaktif manakala Kumpulan (1, 18)
mengandungi unsur-unsur yang paling kurang reaktif.
Group (1, 18) has the most reactive elements while Group (1, 18) has the least reactive elements.
(c) Unsur-unsur dalam (kala, kumpulan) yang sama menunjukkan sifat kimia yang sama.
The elements in the same (period, group) show the same chemical properties.
3 Berpandukan Jadual Berkala Unsur Moden di 1, tandakan ( ✓ ) bagi unsur yang mempunyai nombor
proton yang terbesar. TP1
Based on the Modern Periodic Table of Elements in 1, tick ( ✓ ) for the element which has the biggest
proton number.
Nitrogen/Nitrogen (N) Klorin/Chlorine (Cl) ✓ Kalsium/Calcium (Ca)
84

Tarikh:
8.4 AKTIVITI
PERBINCANGAN
Susunan elektron unsur
Electron arrangements of the elements
PBD
Kontekstual
KBAT
Hebat Sains Modul 29
1 Atom kalsium, Ca, mempunyai 20 elektron (20 proton). Lengkapkan ruang dengan perkataan yang
betul./Calcium atom, Ca, has 20 electrons (20 protons). Complete the spaces with the correct words. TP2
(a) Petala pertama (c) Petala ketiga

First shell: Third shell:
Elektron/Electron
Hanya boleh memuatkan Memuatkan maksimum
2 Nukleus/Nucleus 8 elektron
maksimum
elektron Fits a maximum of
Can only fit a maximum 8 electrons
of 2 electrons
(d) Petala keempat
Fourth shell:
Ca
(b) Petala kedua Memuatkan elektron
Second shell: selebihnya, iaitu 2
Memuatkan maksimum elektron dalam kes ini
8 elektron Fits the balance electrons
Can fit a maximum of which is 2 electrons
8 electrons in this case
(e) Elektron yang terdapat di petala paling luar bagi suatu (f) Susunan elektron bagi satu
atom disebut elektron valens . Oleh itu, atom kalsium atom kalsium, Ca, boleh
mempunyai 2 elektron valens . ditulis sebagai 2.8.8.2

The electron arrangement
Electrons in the outermost shell of an atom are called valence for a calcium, Ca, atom can
electrons . Thus, the calcium atom has 2 valence electrons .
be written as 2.8.8.2
BAB
2 Tulis dan lukiskan susunan elektron bagi atom-atom yang diberikan. TP3/KBAT
8
Write and draw the electron arrangement for the given atoms.
(a) Atom aluminium, Al mempunyai 13 proton. (b) Atom kalium, K mempunyai 19 proton.
An aluminium atom, Al has 13 protons. A potassium atom, K has 19 protons.
Susunan elektron/Electron arrangement Susunan elektron/Electron arrangement

= 2.8.3 = 2.8.8.1
3 Bilangan elektron valens menentukan kumpulan di mana unsur itu berada dalam Jadual Berkala
Unsur Moden./The number of valence electrons determines the group to which the element belongs in
the Modern Periodic Table of Elements.
Berdasarkan maklumat yang diberi, lengkapkan jadual berikut. TP2
Based on the given information, complete the following table.
85

Bilangan Susunan Bilangan
Unsur proton elektron elektron valens Kumpulan
Element Number of Electron Number of Group
protons arrangement valence electrons
(a) Natrium/Sodium 11 2.8.1 1 1
(b) Silikon/Silicon 14 2.8.4 4 14
(c) Sulfur/Sulphur 16 2.8.6 6 16
(d) Argon/Argon 18 2.8.8 8 18
4 Lengkapkan ruang tentang pembentukan ion bercas positif dan negatif. TP2
Complete the spaces about the formation of positively and negatively charged ions.
(a) Pembentukan ion litium, Li+ (ion positif)/Formation of lithium ion, Li+ (positive ion)
(iii) Cas bagi 3 proton = 3+

derma 1 e– + Charge of 3 protons
donates 1 e– 2–
Cas bagi 2 elektron =
3p 3p + e– Charge of 2 electrons
4n 4n
Jumlah cas = 1+
Total charge
Li Li+
• Lebihan 1 cas
positif menyebabkan ion
positif terbentuk.
Atom litium/Lithium atom Ion litium/Lithium ion:
(i) Susunan elektron: (ii) Susunan elektron: Excess of 1 positive
Electron arrangement: Electron arrangement: positive
charge causes a
2.1 2 (stabil/stable) ion to form.
(iv) Atom litium menderma 1

elektron untuk membentuk ion litium. Ion litium mencapai
2
BAB
susunan elektron duplet yang stabil iaitu .

The lithium atom donates 1 electron to form a lithium ion. The lithium ion achieves
8 stable duplet electron arrangement i.e. 2 .
(b Pembentukan ion oksida, O2- (ion negatif)/Formation of oxide ion, O2- (negative ion)
(b)
terima 2 e– 2– 8+
receives 2 e– (iii) Cas bagi 8 proton =
Charge of 8 protons
Cas bagi 10 elektron = 10–
8p + 2e– 8p
8n 8n Charge of 10 electrons
Jumlah cas/ Total charge = 2–
• Lebihan 2 cas negatif

O O2–
menyebabkan ion negatif
Atom oksigen/Oxygen atom Ion oksida/Oxide ion: 2
(i) Susunan elektron: (ii) Susunan elektron: terbentuk./Excess of
Electron arrangement: Electron arrangement: negative charges causes a
2.6 2.8 (stabil/stable) negative ion to form.
(iv) Atom oksigen menerima 2 elektron untuk membentuk ion oksida. Ion oksida mencapai
susunan elektron oktet yang stabil iaitu 2.8 ./Oxygen atom receives 2 electrons
to form oxide ion. The oxide ion achieves stable octet electron arrangement i.e. 2.8 .
86

Standard Kandungan
8.3 Isotop Tarikh:
8.5 AKTIVITI
PERBINCANGAN
Isotop, nombor proton dan nombor nukleon
Isotopes, proton number and nucleon number
PBD
Masteri
1 Lengkapkan ruang tentang simbol atom kalsium (Ca). TP2 Buku Teks m/s 175
Complete the spaces about the symbol of the calcium (Ca) atom.
Proton/Proton Neutron/Neutron Nombor proton/Proton number Nombor nukleon/Nucleon number
(a) Nombor nukleon/Nucleon number

• Jumlah bilangan proton dan neutron dalam
nukleus suatu atom
protons neutrons 40
The total number of and in
Ca
the nucleus of an atom
(b) Nombor proton/Proton number

proton 20
• Bilangan dalam nukleus suatu atom
The number of protons in the nucleus of an atom (Kalsium-40)
(Calcium-40)
2 Kaji jadual di bawah./Study the table below.
Atom Nombor proton Bilangan neutron Nombor nukleon

Atom Proton number Number of neutrons Nucleon number
Karbon-12/Carbon-12 6 6 12
(a) Lengkapkan jadual tersebut./Complete the table. TP2
(b) Apakah isotop?/What are isotopes? TP2
BAB
Atom-atom unsur yang sama yang mempunyai bilangan proton yang sama tetapi bilangan
angan
nombor proton nombor nukleon
8
neutron yang berlainan/ yang sama tetapi yang berlainan.
nan.
Atoms of the same elements which have the same number of protons but different
fferent
number of neutrons/same proton numbers but different nucleon numbers .
(c) (i) Apakah nama yang diberi kepada ketiga-tiga atom dalam jadual di atas?
What is the name given to the three atoms in the table above? TP2
Isotop/The isotopes Praktis Kendiri
(ii) Berikan sebab bagi jawapan anda di 2(c)(i). TP2

Give a reason for your answer in 2(c)(i).
Semua atom karbon tersebut mempunyai nombor proton yang sama tetapi
nombor nukleon yang berlainan./All the carbon atoms have the same
proton numbers but different nucleon numbers .
(d) Rajah di bawah menunjukkan struktur bagi tiga atom. Tandakan ( ✓ ) untuk sepasang isotop. TP2
The diagram below shows the structure of three atoms. Tick ( ✓ ) for a pair of isotopes.
✓ ✓
Proton Proton Proton
8 Proton 9 Proton 8 Proton
8 Neutron 8 Neutron 9 Neutron
8 Neutron 9 Neutron 8 Neutron
Elektron Elektron Elektron

Electron Electron Electron
87

Tarikh:
8.6 AKTIVITI
PERBINCANGAN
Kegunaan isotop dalam pelbagai bidang
The use of isotopes in various fields
PBD
Kontekstual
Nyatakan jenis isotop (radioisotop) berdasarkan kegunaan yang diberi. TP2 Buku Teks m/s 176
State the type of isotope (radioisotopes) based on the given uses.
Kobalt-60 Iodin-131 Amerisium-241 Fosforus-32 Karbon-14 Uranium-235

Cobalt-60 Iodine-131 Americium-241 Phosphorus-32 Carbon-14 Uranium-235
Praktis Kendiri
1 Penggelek 2 3
Roller
Kertas/plastik
Paper/plastic
Tiub Geiger-Muller/Geiger-Muller tube
Industri kertas Perindustrian/Industry Arkeologi/Archaeology

Paper industry
Amerisium-241 digunakan Uranium-235 digunakan Karbon-14 digunakan
untuk mengawal ketebalan untuk menjana tenaga elektrik untuk mengkaji usia artifak
kertas. dalam reaktor nuklear. purba (pentarikhan karbon).
Americium-241 is used to Uranium-235 is used to Carbon-14 is used to study
control the thickness of paper. generate electrical energy in the age of ancient artefacts
nuclear reactors. (carbon dating).
4 5 6
Geologi/Geology Perubatan/Medical Perubatan/Medical

Karbon-14 digunakan untuk
K Kobalt-60 Iodin-131
BAB
(sinaran gama) (sinaran gama)

me
menentukan usia batuan. digunakan untuk membunuh digunakan untuk mengesan
8 Carbon-14 is used to
C
det
determine the age of rocks.
sel-sel kanser (radioterapi).
Cobalt-60 (gamma ray)
kerosakan kelenjar tiroid.
Iodine-131 (gamma radiation)
is used to kill cancer cells is used to detect malfunction of
(radiotherapy). the thyroid gland.
7 8 9
Teknologi makanan
Food technology Pertanian/Agriculture Pertanian/Agriculture
Sinar gama daripada Fosforus-32 digunakan Karbon-14 digunakan

kobalt-60 mensterilkan untuk menentukan kadar untuk mengkaji lintasan
makanan dan mencegah ubi penyerapan baja fosfat dalam karbon dalam proses
kentang, bawang besar dan tumbuhan. fotosintesis pada tumbuhan
halia daripada bercambah. Phosphorus-32 is used hijau.
Gamma radiation from to determine the rate of Carbon-14 is used to
cobalt-60 sterilise food and absorption of phosphate study the path of carbon in the
prevent potatoes, onions and fertilisers in plants. photosynthesis of green plants.
ginger from sprouting.
88

Kertas 1
1 Antara yang berikut, yang B Atom natrium kehilangan 7 Bahan radioaktif yang manakah
manakah bahan atom? satu elektron digunakan dalam pentarikhan
Which of the following is an The sodium atom loses one radiokarbon dalam bidang
atomic substance? electron arkeologi?/Which radioactive
A Alkohol C Atom natrium menerima substance is used in radiocarbon
Alcohol satu elektron dating in archaeology?
B Natrium klorida The sodium atom receives A Karbon-14/Carbon-14
Sodium chloride one electron B Iodin-131/Iodine-131
C Air D Atom natrium menerima C Kobalt-60/Cobalt-60
Water satu proton D Natrium-24/Sodium-24
D Plumbum The sodium atom receives KLON SPM 2006/2010/2015/2016
Lead one proton

8 Bagaimanakah sinaran gama
digunakan untuk mengawet
2 Rajah 1 menunjukkan Jadual 4 Antara unsur yang berikut,
makanan?
Berkala Unsur Moden yang yang manakah membentuk
How is gamma radiation used to
tidak lengkap./Diagram 1 shows karat?
preserve food?
an incomplete Modern Periodic Which of the following elements
A Dengan mengubah komposisi
Table of Elements. form rust?
kimia makanan
A Oksigen dan karbon
By changing the chemical
Oxygen and carbon
composition of food
D B Oksigen dan ferum
B Dengan mengurangkan suhu
Oxygen and iron
A B C makanan/By reducingg the
C Karbon dan hidrogen
Rajah 1/Diagram 1 temperature of food
Carbon and hydrogen
C Dengan membunuh mikro-
Antara unsur yang berlabel A, D Ferum dan hidrogen
organisma dalam makanananan
Iron and hydrogen
BAB
B, C dan D, yang manakah By killing the microorganisms
anisms
ialah bukan logam? in food
5 Suatu atom mempunyai 19
Which of the labelled elements
A, B, C, or D is a non-metal? proton. Pada kumpulan yang
manakah atom itu terletak?
D Dengan menguraikan bahan
kimia dalam makanan n 8
By decomposing the chemical
emical
3 Rajah 2 menunjukkan suatu An atom has 19 protons. In
substances in food
ion natrium. which group is the atom located?
Diagram 2 shows a sodium ion. A Kumpulan 1/Group 1 9 Mengapakah sinaran alfa tidak
B Kumpulan 2/Group 2 digunakan untuk mengawal
+ C Kumpulan 17/Group 17 ketebalan bahan?
D Kumpulan 18/Group 18 Why is alpha radiation not
Na+
used to control the thickness of
6 Antara yang berikut, yang a material?
manakah mengandungi unsur A Mudah diserap oleh udara
karbon? It is easily absorbed by air
Which of the following contains B Mudah merosakkan bahan
Rajah 2/Diagram 2
the carbon element? itu/It can easily damage the
Antara pernyataan yang A Intan material
berikut, yang manakah betul? Diamond C Kuasa penembusannya
Which of the following statements B Hematit rendah
is correct? Hematite Its penetrating power is low
A Atom natrium mempunyai C Bauksit D Mudah bertindak balas
10 elektron Bauxite dengan bahan itu
The sodium atom has 10 D Air It easily reacts with the
electrons Water material
89

Kertas 2
1 Jadual 1 menunjukkan atom-atom bagi unsur hidrogen./Table 1 shows atoms of the hydrogen element.
Unsur Bilangan proton Bilangan neutron Nombor nukleon
Element Number of protons Number of neutrons Nucleon number
Hidrogen-1/Hydrogen-1 1 0 1
Jadual 1/Table 1
(a) Lengkapkan jadual di atas./Complete the table above. TP2 [3 markah/3 marks]
(b) Apakah nama yang diberi kepada semua atom hidrogen dalam jadual? TP1
What is the name given to all the hydrogen atoms in the table?
Isotop/Isotope
[1 markah/1 mark]
(c) (i) Rajah 1 menunjukkan simbol bagi tiga atom klorin. Tandakan ( ✓ ) sepasang isotop bagi klorin. TP2
Diagram 1 shows the symbols of three chlorine atoms. Tick ( ✓ ) a pair of chlorine isotopes.
37 ✓ 35 ✓ 37
P Q R Praktis SPM
18 17 17
Rajah 1/Diagram 1
[1 markah/1 mark]
(ii) Berikan sebab bagi jawapan anda di 1(c)(i)./Give a reason for your answer in 1(c)(i). TP2
Atom Q dan R mempunyai nombor proton yang sama tetapi nombor nukleon yang berlainan.
Atoms Q and R have the same proton numbers but different nucleon numbers.
[1 markah/1 mark]
BAB
Bahag
8 2 Atom
A
juga
ialah zarah paling kecil di dalam suatu unsur dan merupakan unit paling asas dalam unsur. Isotop
ju merupakan atom dan atom yang kehilangan atau menerima elektron akan membentuk ion.
Atom
A is the smallest particle of an element and it is the most basic unit in an element. Isotopes are also atoms and
atoms
at that lose or receive electrons will form ions.
(a) Terangkan maksud pasangan isotop dari segi bilangan zarah subatom. TP2
Explain the meaning of isotope pairs in terms of the number of subatomic particles. [2 markah/2 marks]
(b) Nyatakan dua contoh isotop dan kegunaannya dalam bidang perubatan. TP2
State two examples of isotopes and their uses in the medical field. [4 markah/4 marks]
(c) Rajah 2 menunjukkan pembentukan ion-ion positif iaitu ion natrium, Na dan ion magnesium, Mg2+.
+
Diagram 2 shows the formation of positive ions i.e. sodium ion, Na+ and magnesium ion, Mg2+. TP4/KBAT
Na Na + Mg Mg + 2
Rajah 2/Diagram 2
Kaji maklumat dalam Rajah 2 dan bina konsep pembentukan ion positif.
Study the information in Diagram 2 and construct the concept of the formation of a positive ion.
[6 markah/6 marks]
90

B
BA
9 Kimia Industri
Chemicals in Industry
Konsep PENTING
IMPORTANT concepts
Peta Buih
Contoh aloi
Examples of alloys
Aloi Ciri-ciri aloi

Alloys Characteristics of alloys
Kegunaan aloi
Uses of alloys
Komponen kaca dan seramik

KIMIA Components of glass and ceramics
INDUSTRI Kaca dan seramik
CHEMICALS Glass and ceramics Aplikasi kaca dan seramik
IN INDUSTRY Application of glass and ceramics
Polimer semula jadi dan sintetik

Natural and synthetic polymers
Polimer
Proses pempolimeran penambahan
Polymers
The process of addition polymerisation
Proses pemvulkanan getah

The process of vulcanisation of rubber
APAKAH ITU INDUSTRI KIMIA?

WHAT IS CHEMICAL INDUSTRY?
Industri kimia adalah sektor yang menghasilkan bahan kimia perindustrian. Industri kimia menukarkan bahan
mentah ke dalam produk yang berbeza seperti plastik, racun perosak dan baja kimia. Bahan mentah utama
industri kimia termasuklah bahan api fosil, udara, air, garam dan batu kapur.
The chemical industry is a sector which produces industrial chemicals. The chemical industry converts raw
materials into different products such as plastics, pesticides and chemical fertilisers. The main raw materials
include fossil fuels, air, water, salt and limestone.
91

NOTA BESTARI
Aloi Alloy
1. Pengaloian ialah proses pencampuran atom asing ke 1. Alloying is the process of mixing foreign atoms into a
dalam logam tulen. pure metal.
2. Campuran logam dengan atom asing yang ditambah 2. The mixture of the metal and the added foreign atoms
disebut aloi. Contoh aloi ialah keluli, loyang dan is called an alloy. Examples of alloy are steel, brass
duralumin. and duralumin.
3. Atom-atom asing dalam aloi menghalang atom-atom 3. Foreign atoms in the alloy prevent the atoms in the
logam tulen daripada menggelongsor antara satu pure metal from sliding over each other easily.
sama lain dengan mudah. 4. The aim of alloying is to increase the strength and
4. Pengaloian bertujuan untuk menambah kekuatan dan hardness of the metal, to prevent corrosion and to
kekerasan logam, mencegah kakisan dan menjadikan make the metal shinier.
logam lebih berkilat. 5. A superconductor alloy is an alloy that conducts
5. Aloi superkonduktor ialah aloi yang mengalirkan arus electricity without any resistance (zero resistance).
elektrik dalam keadaan tanpa rintangan (rintangan
sifar).
Kaca dan Seramik Glass and Ceramic

1. Komponen utama kaca ialah silika atau silikon dioksida 1. The main component of glass is silica or silicon dioxide
yang diperoleh daripada pasir. which is obtained from sand.
2. Contoh barangan kaca termasuklah kanta, bekas kaca 2. The examples of glass items include lenses, glass
dan kaca tingkap. container and window glass.
3. Seramik diperbuat daripada tanah liat yang telah 3. Ceramic is made from clay that has been heated at a
dipanaskan pada suhu yang sangat tinggi. very high temperature.
4. Kandungan utama seramik ialah aluminium silikat. 4. The main component of ceramic is aluminium silicate.
5. Kebanyakan seramik mengandungi silikon, oksigen 5. Most ceramics contain silicon, oxygen, and aluminium.
dan aluminium. 6. Unlike glass, ceramics cannot be recycled. Ceramics
6. Berbeza daripada kaca, seramik tidak dapat dikitar that have been solidified cannot be melted again as
semula. Seramik yang telah membeku tidak dapat they are extremely heat resistant.
dilebur semula disebabkan seramik sangat tahan 7. Ceramic items include computer microchip, dentures
haba. and porcelain vase.
7. Ba
Barangan seramik termasuklah mikrocip komputer,
gi
gigi palsu dan pasu porselin.
Polimer Semula Jadi dan Sintetik

Polim Natural and Synthetic Polymer
BAB
1. Polimer
Po ialah sebatian yang mempunyai molekul 1. A polymer is a compound that has long-chain
9
berantai
be panjang yang terdiri daripada gabungan unit molecules made up of smaller molecular units called
molekul
m kecil yang disebut monomer. monomers.
2. Polimer
Po sintetik ialah polimer buatan manusia. Contoh 2. Synthetic polymers are man-made polymers. Examples
polimer
po sintetik ialah plastik, getah sintetik dan of synthetic polymers are plastics, synthetic rubber
gentian
ge sintetik. and synthetic fibres.
3. Getah asli ialah sejenis polimer semula jadi yang 3. Natural rubber is a natural polymer formed from the
terbentuk daripada gabungan monomer-monomer combination of isoprene monomers.
isoprena. 4. Vulcanisation is the process of adding sulphur to
4. Pemvulkanan ialah proses penambahan sulfur kepada natural rubber.
getah asli. 5. During vulcanisation, the sulphur atoms form
5. Semasa pemvulkanan, atom sulfur membentuk cross-links between the rubber molecules. This
rangkaian silang di antara molekul-molekul getah. cross linking prevents the rubber polymers from
Rangkaian silang ini menghalang polimer-polimer sliding over each other. The vulcanised rubber
getah daripada menggelongsor di atas satu sama lain. produced is stronger, harder, more elastic and more
Getah tervulkan yang terhasil adalah lebih kuat, lebih heat-resistant.
keras, lebih kenyal dan lebih tahan haba.
Nota Grafik
92

Standard Kandungan
9.1 Aloi Tarikh:
9.1 AKTIVITI Aloi dan pengaloian PBD

PERBINCANGAN Alloys and alloying Konstruktivisme

1 Berdasarkan pernyataan yang diberikan, lengkapkan ruang tentang logam tulen, aloi dan proses pengaloian.
Based on the statement given, complete the spaces on pure metals, alloys and alloying. TP2
Menggelongsor Asing Bentuk Kuat Aloi Menghalang Pengaloian Saiz

Slide/sliding Foreign Shape Strong Alloy Prevent Alloying Size
(a) Logam tulen/Pure metal

Daya dikenakan Logam tulen adalah lembut dan mudah dibengkokkan.
Force is applied Pure metals are soft and easily bent.
Atom logam tulen saiz

Pure metal atom Atom-atom logam tulen mempunyai dan
bentuk yang sama. Apabila daya dikenakan, atom-
atom logam mudah menggelongsor di atas satu sama lain.
Hal ini menyebabkan logam tulen bersifat lembut, mudah
bengkok dan tidak kuat .
The atoms of a pure metal have the same size
and shape . When a force is applied, the atoms of the metal slide easily over one
another. This results in pure metal being soft, easily bent and not strong .
(b) Aloi dan proses pengaloian/Alloy and alloying
Atom logam tulen

Pure metal atom
Berbanding logam tulen, aloi adalah lebih kuat, lebih keras,
dapat tahan kakisan dan lebih berkilat.
Compared to pure metals, alloys are stronger, harder, can
withstand corrosion and are shinier.
Dengan memasukkan atom-atom asing

ke dalam logam
Atom asing
tulen dalam bentuk leburan, atom-atom asing menghalang
Foreign atom
atom-atom logam tulen daripada menggelongsor di atas
satu dengan yang lain dengan mudah. Campuran logam dan atom asing ini disebut ebut
aloi . Proses pencampuran atom asing ke dalam logam tulen disebut pengaloian
n .
BAB
By adding foreign atoms to a pure metal in molten form, the foreign atoms prevent the
9
atoms of the pure metal from sliding over one another easily. The mixture of the metal
and the foreign atoms is called an alloy . The process of mixing foreign atoms
toms
into a pure metal is called alloying .
2 Tandakan ( ✓ ) tujuan pengaloian./Tick ( ✓ ) the purposes of alloying. TP1
Untuk meningkatkan kekuatan logam

✓
To increase the strength of the metal
Untuk menulenkan logam
To purify the metal
Untuk menjadikan logam lebih berkilat atau menarik
✓
To make the metals shinier or attractive
Untuk meningkatkan kekerasan logam
✓
To increase the hardness of the metals
Untuk menjadikan logam lebih tahan kakisan
✓
To make the metals more resistant to corrosion
Untuk menambahkan jisim dan ketumpatan logam
To increase the mass and density of the metal
93

Tarikh:
9.2 AKTIVITI
PERBINCANGAN
Perbandingan logam tulen dengan aloi serta kegunaan aloi
The comparison of pure metals and alloys and the uses of alloys
PBD
Konstruktivisme
2005 BHG. B, S7(c)(i) & (d) 2009 BHG. C, S11

1 Lengkapkan jadual untuk membandingkan ciri-ciri logam tulen dan aloi. TP2
Complete the table to compare the characteristics of pure metals and alloys.
Kurang kuat Lebih keras Kurang berkilat Lebih tinggi Mudah Ya

Less strong Harder Less shiny Higher Easy Yes Video
Mulur Tinggi Lebih kuat Lebih lembut Berkilat Lebih rendah
Ductile High Stronger Softer Shiny Lower
Sukar Tidak Kurang mulur Rendah Sukar Mudah
Difficult No Less ductile Low Difficult Easy
Ciri-ciri Perbezaan/Differences
Characteristics Logam tulen/Pure metals Aloi/Alloys
(a) Sifat permukaan Kurang berkilat Berkilat

Surface appearance Less shiny Shiny
(b) Kekuatan Kurang kuat Lebih kuat
Strength Less strong Stronger
(c) Kekerasan Lebih lembut Lebih keras
Hardness Softer Harder
(d) Kebolehan untuk dibengkokkan Mudah Sukar
Ability to be bent Easy Difficult
(e) Takat lebur Lebih rendah Lebih tinggi
Melting point Lower Higher
(f) Tahan kakisan Tidak Ya
Resistance to corrosion No Yes
(g) Kemuluran Mulur Kurang mulur

Ductility Ductile Less ductile
((h) Ketertempaan Mudah Sukar
Malleability Easy Difficult
BAB
((i) Kekuatan regangan Rendah Tinggi
9
Tensile strength Low High
2005 BHG. B, S7(a) 2014 BHG. B, S7(a)(i), (ii), (b) & (c)
Lengkapkan jadual di bawah tentang atom logam utama (tulen) dan atom asing bagi aloi. TP1
2 Le
Complete the table below about the atoms of the main (pure) metals and the foreign atoms in alloys.
Aloi/Alloy Atom logam tulen/Atoms of the pure metal Atom asing/Foreign atoms
Keluli/Steel Besi/Iron Karbon/Carbon
Piuter/Pewter Timah/Tin Kuprum/Copper
Loyang/Brass Kuprum/Copper Zink/Zinc
Gangsa/Bronze Kuprum/Copper Timah/Tin
Duralumin/Duralumin Aluminium/Aluminium Kuprum/Copper
Kupronikel/Cupronickel Kuprum/Copper Nikel/Nickel
94

3 Berdasarkan maklumat di 1, nyatakan jenis aloi yang digunakan dalam pembuatan barangan yang
diberikan. TP1
Based on the information in 1, state the types of alloys used in the manufacture of the given items.
(a) (b)
Bingkai gambar Piala Jambatan Badan kereta

Photo frame Trophy Bridge Body of a car
Piuter/Pewter Keluli/Steel
(c) (d)
Alat muzik Kunci Patung Pingat

Musical instrument Key Statue Medal
Loyang/Brass Gangsa/Bronze
(e)) (f)
Badan kapal terbang Badan basikal lumba Duit syiling Video

Body of an aeroplane Body of a racing bike Coins
Duralumin/Duralumin Kupronikel/Cupronickel
4 Tandakan ( ✓ ) ciri-ciri pada duralumin yang membolehkannya digunakan untuk membuat barangan di
3(e)./Tick ( ✓ ) the properties of duralumin which enable it to be used to make the products in 3(e). TP1
✓ Ringan/Light ✓ Kuat/Strong Mudah dibengkokkan/Easily bent
5 Nyatakan sifat pada aloi yang membolehkannya digunakan secara meluas. TP2
State the properties of alloys that enable them to be used widely.
Aloi adalah lebih kuat , lebih keras , lebih berkilat dan tahan kakisanan .
BAB
Alloys are stronger , harder , more shiny and resistant to corrosion .
6 Kaji pernyataan yang diberikan./Study the statements given.
9
Sejenis aloi mengalirkan arus elektrik dalam keadaan tanpa sebarang rintangan (rintangan sifar).
ifar).
Aloi ini hanya akan berfungsi dengan baik pada suhu yang sangat rendah (dalam cecair nitrogen).
gen).
A type of alloy conducts electricity without any resistance (zero resistance). This alloy can only
function well at a very low temperature (in liquid nitrogen).
(a) Namakan aloi itu/Name the alloy. TP1

Superkonduktor/Superconductor
(b) Nyatakan dua bidang yang menggunakan superkonduktor. TP1
State two fields which use superconductor.
Pengangkutan dan perubatan/elektronik/Transportation and medicine/electronics
Praktis Kendiri
AKTIVITI HANDS-ON
Eksperimen Wajib 4 dan 5: Kekerasan logam tulen berbanding dengan aloinya dan ketahanan aloi terhadap kakisan (rujuk silang m.s. 169 – 172)
Compulsory Experiment 4 and 5: The hardness of alloys compared to pure metal and the resistance of an alloy to corrosion (cross-reference
pp. 169 – 172)
95

Standard Kandungan
9.2 Kaca dan Seramik Tarikh:
9.3 AKTIVITI
PERBINCANGAN
Kaca dan seramik
Glass and ceramic
PBD
Kontekstual

Rajah di bawah menunjukkan barangan yang dibuat daripada kaca dan seramik.
The diagram below shows items made from glass and ceramic.
K/G S/C S/C K/G
Jubin/Tiles Pasu/Vase Atap rumah/Roof tiles Tabung uji/Test tube
S/C K/G S/C K/G
Mikrocip komputer Cermin mata Gigi palsu Lampu elektrik

Computer microchip Spectacles Dentures Electric bulb
1 Tuliskan barangan kaca ‘K’ atau seramik ‘S’ dalam petak pada rajah di atas. TP1
Write glass ‘G’ or ceramic ‘C’ items in the boxes on the diagram above.
2 Kaca dan seramik mengandungi sebatian silikon. Lengkapkan jadual tentang kaca dan seramik.
The glass and ceramic contain silicon compounds. Complete the table about glass and ceramic. TP1
Aluminium Pasir Oksigen Silikon
Aluminium Sand Oxygen Silicon
Tanah liat Silikat (aluminium silikat) Silika/Silikon dioksida
Clay Silicate (aluminium silicate) Silica/Silicon dioxide
Video
Jenis bahan Sumber Sebatian silikon Unsur-unsur
Types of substance Source Silicon compound Elements
((a) Kaca Pasir Silika/Silikon dioksida Silikon, oksigen
Glass Sand Silica/Silicon dioxide Silicon, oxygen
BAB
((b) Seramik Tanah liat Silikat (aluminium silikat) Silikon, oksigen, aluminium
Ceramic Clay Silicate (aluminium silicate) Silicon, oxygen, aluminium
9 3 N
Nyatakan jenis kaca./State the types of glass. TP1
Kaca soda kapur Kaca plumbum Kaca silika terlakur Kaca borosilikat
Soda lime glass Lead crystal glass Fused silica glass Borosilicate glass Praktis Kendiri
Jenis kaca Ciri-ciri Kegunaan

Type of glass Characteristic Uses
(a) Kaca silika terlakur Tahan haba dan bahan kimia Kaca cermin mata
Fused silica glass Heat and chemical resistance Glasses of spectacles
(b) Kaca soda kapur Takat lebur rendah dan mudah dibentuk Botol dan kaca tingkap
Soda lime glass Low melting point and easily shaped Bottle and window glass
(c) Kaca borosilikat Sangat tahan haba dan bahan kimia Alatan memasak dan radas
Borosilicate glass High heat and chemical resistance makmal/Cooking utensils
and laboratory apparatus
(d) Kaca plumbum Sangat lutsinar dan indeks biasan tinggi Prisma dan barang perhiasan
Lead crystal glass Very transparent and high refractive index Prisms and ornaments
96

Standard Kandungan
9.3 Polimer Tarikh:
9.4 AKTIVITI
PERBINCANGAN
Monomer dan polimer
Monomer and polymers
PBD
Konstruktivisme
KBAT
1 (a) Lengkapkan petak di bawah tentang pempolimeran. TP1
Complete the boxes below about polymerisation.
Polimer Penyahpolimeran Monomer Pempolimeran

Polymer Depolymerisation Monomer Polymerisation
(iii) Pempolimeran
Polymerisation
(i) Monomer (iv) Penyahpolimeran (ii) Polimer

Monomer Depolymerisation Polymer
(unit kecil/smaller units) (unit besar/large units)
(b) Berdasarkan maklumat di 1(a), nyatakan istilah berpandukan maksudnya dalam jadual di bawah.
Based on the information in 1(a), state the terms based on their meanings in the table below. TP1
Istilah/Term Maksud/Meaning
(i) Monomer Unit molekul kecil yang membentuk polimer

Monomer The smaller molecular unit that makes up a polymer
(ii) Polimer Molekul besar berbentuk rantai yang terdiri daripada gabungan unit
Polymer molekul kecil
Large molecule formed by chains of smaller molecular units
(iii) Pempolimeran Proses penggabungan monomer untuk membentuk polimer

Polymerisation The process of joining monomers to form a polymer
(iv) Penyahpolimeran Proses pemisahan polimer kepada monomer-monomernya

Depolymerisation The splitting process of a polymer into its monomers
BAB
2 Satu aktiviti dijalankan untuk menyambungkan dan kemudiannya memutuskan rantai manik. Bina
analogi bahan yang digunakan dan proses yang berlaku, dengan keadaan yang sebenar. TP3/KBAT BAT 9
An activity is carried out to thread beads and then separate the chain of beads. Make analogies on the
materials used and the processes that take place, with the actual situation.
Benang/Thread Rantai manik terputus

Proses Rantai panjang manik Proses Broken bead chain
Long chain of beads
Process Process
Manik/Bead
(a) Monomer (b) Pempolimeran (c) Polimer (d) Penyahpolimeran

Monomer Polymerisation Polymer Depolymerisation
97

3 Kelaskan polimer yang diberikan kepada polimer semula jadi dan polimer sintetik. Kemudian, berikan
maksud kedua-dua jenis polimer itu. TP1
Classify the polymers given as natural or synthetic polymers. Then, give the meanings of both types of polymers.
Nilon Kanji Polistirena Neoprena Perspeks Lemak

Nylon Starch Polystyrene Neoprene Perspex Fat
Protein Polietena Kapas Sutera Selulosa Getah asli
Protein Polythene Cotton wool Silk Cellulose Natural rubber
Jenis polimer
Type of polymer
Polimer semula jadi Polimer sintetik

Natural polymer Synthetic polymer
Kanji/Starch Nilon/Nylon
Lemak/Fat Polistirena/Polystyrene MESTI BACA!
Kapas/Cotton wool Neoprena/Neoprene Pempolimeran penambahan
Getah asli/Natural rubber Perspeks/Perspex adalah pempolimeran yang
Selulosa/Cellulose Polietena/Polythene melibatkan monomer jenis sama
Protein/Protein dengan pemecahan ikatan ganda
Sutera/Silk dua kepada ikatan tunggal.
The addition polymerisation is
a polymerisation that involves
monomers of the same type with
the breaking of a double bond into
a single bond.
Maksud
Meaning
(a) Polimer asli ialah polimer yang dihasilkan secara semula

jadi oleh hidupan./ Natural polymers are polymers produced
naturally by living things.
(b) Polimer sintetik ialah polimer buatan manusia yang
menggunakan bahan kimia./ Synthetic polymers are man-made
polymers that use chemical substances.
Praktis Kendiri
BAB
4 Padankan
Pa polimer dengan monomernya. TP1
Match the polymers with their monomers.
M
9 Polimer semula
Monomer Polimer sintetik
jadi
Monomer Synthetic polymer
Natural polymer
(a) Protein Glukosa Etena Perspeks

Protein Glucose Ethene Perspex
(b) Kanji Asid amino Neoprena Polistirena

Starch Amino acid Neoprene Polystyrene
(c) Selulosa Isoprena Stirena Getah sintetik

Cellulose Isoprene Styrene Synthetic rubber
(d) Getah asli Glukosa Metil metakrilat Polietena

Natural rubber Glucose Methyl Polytene
methacrylate
98

Tarikh:
9.5 EKSPERIMEN Ciri-ciri getah asli PBD

INKUIRI Characteristics of natural rubber Penemuan
Inkuiri
KBAT
Tujuan Mengkaji ciri-ciri getah asli
To study the characteristics of natural rubber
Bahan dan Gelang getah, penyepit, penunu Bunsen
Radas Rubber band, tongs, Bunsen burner
Prosedur Jalankan aktiviti-aktiviti yang berikut. Kemudian, rekodkan pemerhatian dan berikan
inferens anda.
Carry out the following activities. Then, record the observations and give your inferences.
Aktiviti Pemerhatian Inferens

Activity Observation Inference
1 Gelang getah meregang Getah asli bersifat

apabila ditarik dan kenyal .
kembali kepada Natural rubber is
bentuk asal apabila elastic .
dilepaskan.
The rubber band
Regang dan lepaskan gelang stretches when it is
getah. pulled and goes back
Stretch and release a rubber to its original shape once
band. released.
2 Gelang getah melebur Takat lebur getah

Gelang asli adalah
getah dan menjadi melekit .
Rubber melts rendah .
band The rubber band
The melting point of
Penunu Bunsen and becomes sticky . natural rubber is
Bunsen burner low .
Panaskan gelang getah.

Heat a rubber band.
BAB
Analisis 1 Tandakan ( ✓ ) ciri-ciri lain getah asli. TP1
Tick ( ✓ ) other characteristics of natural rubber.
✓
Konduktor haba yang lemah
Poor heat conductor
Ketumpatan yang tinggi
High density
9
Kekuatan regangan yang tinggi Tidak mengkonduksikan elektrik
rik
✓
High tensile strength Does not conduct electricity
2 Namakan monomer bagi getah asli. TP1
Name the monomer of natural rubber.
Isoprena/Isoprene
3 Nyatakan definisi secara operasi bagi getah asli. TP3/KBAT

State the operational definition for natural rubber.
Getah asli ialah bahan yang bersifat kenyal dan menjadi melekit
apabila dipanaskan.
Natural rubber is a substance that is elastic and becomes sticky when
heated.
Kesimpulan Getah asli bersifat kenyal dan menjadi melekit apabila dipanaskan.
Natural rubber is elastic and becomes sticky when heated.
99

Tarikh:
9.6 EKSPERIMEN
BERPANDU
Tindakan asid dan alkali ke atas lateks
The action of acid and alkali on latex
PBD
Inkuiri
KBAT
2004 BHG. C, S1 2009 BHG. A, S3
Tujuan Mengkaji tindakan asid dan alkali ke atas lateks
To study the action of acid and alkali on latex
Hipotesis Asid menggumpalkan lateks manakala alkali mencegah penggumpalan

lateks.
Acid coagulates latex while alkali prevents latex coagulation.
Pemboleh (a) yang dimanipulasikan/that is manipulated:

Ubah Asid dan alkali/Asid etanoik dan larutan ammonia
Acid and alkali/Ethanoic acid and ammonia solution
(b) yang bergerak balas/that responds:
Keadaan lateks/Penggumpalan lateks
The condition of the latex/The coagulation of latex
(c) yang dimalarkan/that is kept constant:
Isi padu lateks/Isi padu asid dan alkali
The volume of the latex/The volume of the acid and alkali
Bahan dan Lateks (susu getah), asid etanoik, larutan ammonia, rod kaca, bikar
Radas Latex, ethanoic acid, ammonia solution, glass rod, beaker
Prosedur
Rod kaca
Glass rod
Lateks
Latex
Asid etanoik atau larutan ammonia

Ethanoic acid or ammonia solution
BAB
1 Sediakan susunan radas seperti yang ditunjukkan dalam rajah.

Set up the apparatus as shown in the diagram.
9 2 Masukkan lateks ke dalam dua buah bikar yang berlainan.

Put the latex into two separate beakers.
3 Tambahkan asid etanoik ke dalam satu bikar dan kacau campuran itu.
Add ethanoic acid into one of the beakers and stir the mixture.
4 Tambahkan larutan ammonia ke dalam bikar lain dan kacau campuran itu.
Add ammonia solution into the other beaker and stir the mixture.
5 Perhatikan keadaan lateks.
Observe the condition of the latex.
Pemerhatian
Kandungan bikar Keadaan lateks
Contents of the beaker Condition of the latex
Lateks dan asid etanoik Menggumpal

Latex and ethanoic acid Coagulates
Lateks dan larutan ammonia Tidak menggumpal

Latex and ammonia solution Does not coagulate
100

Analisis 1 Namakan struktur X, Y dan Z./Name structures X, Y and Z. TP1
Molekul getah Cas negatif Membran protein

Rubber molecule Negative charge Protein membrane
(a) Cas negatif

Negative charge
(b) Membran protein

Protein membrane
Zarah getah (c) Molekul getah

Rubber particle Rubber molecule
2 Lengkapkan ruang untuk menerangkan tindakan asid ke atas lateks. TP2

Complete the spaces to explain the action of an acid on latex.
Berlanggar Bergabung Positif Menggumpal Negatif Pecah

Collide Combine Positively Coagulates Negative Break
Asid/Acid (+)
Zarah getah
Rubber particle
Lateks
Latex
Ion hidrogen dalam asid yang bercas positif meneutralkan cas negatif
pada membran protein. Zarah-zarah getah berlanggar dan membran pecah .
Molekul-molekul getah terlepas dan bergabung. Lateks menggumpal .
The hydrogen ions in an acid which are positively charged neutralise the
negative charges on the protein membranes. The rubber particles collide
and the membranes break . The rubber molecules escape and combine .
The latex coagulates .
3 Lengkapkan ruang untuk menerangkan tindakan alkali ke atas lateks. TP2
Complete the spaces to explain the action of an alkali on latex.
BAB
Alkali/Alkali (–)
Asid Dicegah
ah
Zarah getah
Rubber particle
Acid Prevented
nted
9
Bakteria Negatif
tif
Lateks Bacteria Negative
tive
Latex
Larutan ammonia mengandungi ion-ion hidroksida yang bercas negatif yang

dapat meneutralkan asid yang dihasilkan oleh bakteria dalam lateks.
Lateks dicegah daripada tergumpal.
Ammonia solution contains hydroxide ions with negative charges, which
neutralise the acid produced by bacteria in the latex. The latex is
prevented from coagulation.
4 Berikan sebab mengapa lateks dalam keadaan semula jadi tidak menggumpal dengan serta
merta./Give a reason why latex in its natural state, does not coagulate immediately. TP2
Zarah-zarah getah saling menolak kerana mempunyai cas yang sama .
The rubber particles repel one another as they carry the same electrical
charge.
101

5 Ramalkan apa yang akan berlaku jika lateks dibiarkan semalaman. Berikan sebab.
Predict what will happen if latex is left overnight. Give a reason. TP2
Lateks menggumpal . Pertumbuhan dan pembiakan bakteria menghasilkan
asid yang dapat menggumpalkan lateks.
Latex coagulates . The growth and reproduction of bacteria produces
acid that coagulates the latex.
6 Tandakan ( ✓ ) bahan-bahan lain yang menggumpalkan lateks. Berikan satu inferens

kepada jawapan anda. TP2
Tick ( ✓ ) other substances that coagulate latex. Give one inference for your answer.
Cuka Jus limau Larutan sabun
✓ ✓
Vinegar Lime juice Soap solution
Inferens: Cuka dan jus limau bersifat asid .

Inference: Vinegar and lime juice are acidic .
7 Tandakan ( ✓ ) bahan-bahan lain yang dapat mencegah penggumpalan lateks. Berikan

satu inferens kepada jawapan anda. TP2
Tick ( ✓ ) other substances that can prevent the coagulation of latex. Give one inference
for your answer.
Larutan natrium hidroksida Jus limau Larutan sabun
✓ ✓
Sodium hydroxide solution Lime juice Soap solution
Inferens: Larutan natrium hidroksida dan larutan sabun bersifat alkali .

Inference: Sodium hydroxide solution and soap solution are alkaline .
8 Nyatakan definisi secara operasi bagi asid dan alkali dalam proses penggumpalan
lateks. TP3/KBAT
State the operational definition for acid and alkali in the coagulation of latex.
(a) Asid Asid ialah bahan yang menggumpalkan lateks.

Acid An acid is a substance that coagulates latex.
(b) Alkali Alkali ialah bahan yang mencegah penggumpalan lateks.

Alkali An alkali is a substance that prevents the coagulation of latex.
9 Bulatkan jenis asid yang digunakan di ladang getah untuk menggumpalkan lateks. TP1
BAB
Circle the type of acid used in rubber estates to coagulate latex.
9
Asid formik Asid etanoik Asid hidroklorik
Formic acid Ethanoic acid Hydrochloric acid
10 Bulatkan jenis alkali yang digunakan dalam industri getah untuk mencegah penggumpalan
lateks. TP1
Circle the type of alkali used in rubber industries to prevent the coagulation of latex.
Larutan kalium hidroksida Larutan natrium hidroksida Larutan ammonia

Praktis Kendiri Potassium hydroxide solution Sodium hydroxide solution Ammonia solution
Kesimpulan 1 Adakah hipotesis diterima?

Is the hypothesis accepted?
Ya/Yes
2 Apakah kesimpulan yang dapat dibuat daripada eksperimen ini?

What conclusion can be made from this experiment?
Asid menggumpalkan lateks manakala alkali mencegah penggumpalan lateks.
An acid coagulates latex while an alkali prevents latex coagulation.
102

Tarikh:
9.7 AKTIVITI
PERBINCANGAN
Pemvulkanan getah
Vulcanisation of rubber
PBD
Masteri

2000 BHG. B, S4, 2012 BHG. B, S8, 2017 BHG. B, S7(c)
Jawab soalan-soalan tentang proses pembuatan getah tervulkan daripada lateks.
Answer the questions on the process of making vulcanised rubber from latex.
Getah tak tervulkan

Lateks Bahan P (Getah tergumpal) Proses Q Getah tervulkan
Latex Substance P Unvulcanised rubber Process Q Vulcanised rubber
(Coagulated rubber)
1 Namakan bahan P./Name substance P. TP1

Asid etanoik (atau sebarang asid)/Ethanoic acid (or any acid)
2 Bagaimanakah getah tak tervulkan dapat ditukar kepada getah tervulkan? TP2
How can unvulcanised rubber be converted into vulcanised rubber?
Panaskan getah tak tervulkan bersama sulfur .
Praktis Kendiri
Heat unvulcanised rubber with sulphur .
3 Proses Q ialah proses pemanasan getah bersama sulfur. Apakah proses Q? TP1
Process Q is a process of heating rubber together with sulphur. What is process Q?
Pemvulkanan/Vulcanisation
4 Nyatakan apa yang terjadi kepada molekul-molekul getah semasa proses Q. TP2
State what happens to the rubber molecules during process Q.
Molekul-molekul getah dirangkai silang oleh atom-atom sulfur . Rangkai silang ini menghalang
polimer-polimer getah daripada menggelongsor antara satu sama lain.
The rubber molecules are cross-linked by sulphur atoms. This cross linking prevents
rubber polymers from sliding over each other.
5 Lukis dan labelkan rajah untuk menunjukkan

struktur molekul getah tervulkan. TP2
Draw and label a diagram to show the structure
of vulcanised rubber molecules.
BAB
6 Tandakan ( ✓ ) objek-objek yang dibuat daripada getah tervulkan. TP1
Tick ( ✓ ) the objects made from vulcanised rubber.
Belon
✓
Tayar kereta
✓
Tapak kasut Sarung tangan perubatan
an 9
Balloons Car tyres Shoe soles Medical gloves
7 Bandingkan getah tak tervulkan dengan getah tervulkan. TP2
Compare unvulcanised rubber and vulcanised rubber.
Lebih kuat Kurang kuat Lebih lembut Kurang kenyal

Stronger Less strong Softer Less elastic
Tidak tahan haba Lebih keras Tahan haba Lebih kenyal
Not heat-resistant Harder Heat-resistant More elastic
Getah tak tervulkan Getah tervulkan

Unvulcanised rubber Vulcanised rubber
Kurang kuat/Less strong Lebih kuat/Stronger

Lebih lembut/Softer Lebih keras/Harder
Kurang kenyal/Less elastic Lebih kenyal/More elastic
Tidak tahan haba/Not heat-resistant Tahan haba/Heat-resistant
103

Kertas 1
1 Maklumat di bawah adalah C Merendahkan kekuatan 6 Suatu bahan mengandungi
tentang sejenis aloi. regangan bahan komponen utama silika.
The information below is about Decreases the tensile strength Apakah bahan itu?
an alloy. of the substance A substance contains silica as
D Menghalang atom-atom the main component. What is
• Ringan/Light tulen daripada mengge- the substance?
• Digunakan untuk mem- longsor dengan mudah A Aloi
buat badan pesawat udara Prevents the pure atoms from Alloy
Used for making the body sliding easily B Kaca
of aircrafts KLON SPM 2011 Glass
Apakah aloi itu? C Seramik
4 Aloi yang manakah dipadankan Ceramic
What is the alloy?
betul dengan kegunaannya? D Polimer
A Gangsa B Duralumin
Which alloy is correctly matched Polymer
Bronze Duralumin
to its use?
C Keluli D Piuter
Steel Pewter Aloi Kegunaan 7 Rajah 2 menunjukkan suatu
KLON SPM 2012,2015 Alloy Uses proses pembentukan neoprena.
Diagram 2 shows the formation
2 Campuran yang manakah
A Keluli Pingat of neoprene.
membentuk gangsa?
Steel Medal
Which mixture forms bronze?
Polietena → Etena
A Kuprum dan timah B Duralumin Landasan
Polythene → Ethene
Copper and tin Duralumin kereta api
B Besi dan karbon Railway
Rajah 2/Diagram 2
Iron and carbon tracks
C Timah dan aluminium Apakah proses ini?
Tin and aluminium C Gangsa Badan
What is this process?
D Kuprum dan zink Bronze kenderaan
A Pempolimeran
Copper and zinc Body of
Polymerisation
KLON SPM 2006/2008/2010
vehicles
B Penghabluran
Crystallisation
BAB
3 Rajah
Ra 1 menunjukkan susunan D Loyang Alat muzik
atom
at dalam suatu bahan. Brass Musical C Penyahpolimeran
9 Diagram
D 1 shows the arrangement instruments Depolymerisation
of atoms in a substance. D Pemvulkanan
Vulcanisation
5 Antara sifat yang berikut,
yang manakah menunjukkan
Atom X 8 Bahan yang manakah boleh
bahawa keluli adalah lebih
mencegah penggumpalan lateks?
baik daripada besi?
Which substance prevents the
Which of the following properties
Rajah 1/Diagram 1 coagulation of latex?
show that steel is better than iron?
A Alkohol
Apakah fungsi atom X? A Lebih keras dan lebih mulur
Alcohol
What is the function of atom X? Harder and more ductile
B Gliserol
A Mengurangkan ketumpatan B Lebih kuat dan lebih mulur
Glycerol
bahan Stronger and more ductile
C Asid etanoik
Decreases the density of the C Lebih keras dan lebih kuat
Ethanoic acid
substance Harder and stronger
D Larutan ammonia
B Meningkatkan kekonduk- D Lebih tahan kakisan dan
Ammonia solution
sian elektrik bahan lebih mulur
Increases the electrical More resistant to corrosion
conductivity of the substance and more ductile
104

Kertas 2
Instruction: Answer all the questions. KLON SPM 2017 BHG. B, S7 (c) (i)&(ii)
1 Rajah 1 menunjukkan aktiviti yang dijalankan ke atas lateks.
Diagram 1 shows an activity carried out on latex.
Lateks Bahan X Getah tergumpal Proses Y Getah tervulkan

+
Latex Substance X Coagulated latex Process Y Vulcanised rubber
Rajah 1/Diagram 1
(a) Berikan satu contoh bahan X./Give one example of substance X. TP1
Asid etanoik (sebarang asid)/Ethanoic acid (any acid)
[1 markah/1 mark]
(b) (i) Apakah proses Y?/What is process Y? TP1
Pemvulkanan/Vulcanisation
[1 markah/1 mark]
(ii) Nyatakan bagaimana proses Y dijalankan./State how process Y is carried out. TP2
Panaskan getah tergumpal dengan sulfur./Heat the coagulated latex with sulphur.
[1 markah/1 mark]
(c) Tandakan ( ✓ ) objek yang dibuat daripada getah tervulkan. TP1
Tick ( ✓ ) the objects made of vulcanised rubber.
Sarung tangan perubatan Hos getah Gelang getah
✓ Praktis SPM
Medical gloves Rubber hoses Rubber bands
[1 markah/1 mark]
(d) Nyatakan satu bahan kimia yang boleh digunakan untuk mencegah penggumpalan lateks. TP1
State one chemical substance that can be used to prevent the coagulation of latex.
Larutan ammonia (sebarang alkali)/Ammonia solution (any alkali)
[1 markah/1 mark]
(e) Nyatakan satu kelebihan getah tervulkan berbanding dengan getah tak tervulkan. TP1
State one advantage of vulcanised rubber compared to unvulcanised rubber.
Lebih keras//Tahan haba//Lebih kenyal/Harder//Heat-resistant//More elastic
[1 markah/1 mark]
BAB
2 Kaji maklumat di bawah/Study the information below. TP6/KBAT KLON SPM 2005 BHG. C, S10
9
Berbanding besi, keluli (aloi) adalah lebih tahan terhadap kakisan. Oleh itu, keluli (aloi) adalah pilihan
ihan
yang lebih baik dalam industri pembuatan./As compared to iron, steel (alloy) is more resistant to corrosion.
osion.
Therefore, steel (alloy) is a better option in the manufacturing industry.
(a) Nyatakan satu pernyataan masalah daripada maklumat di atas.
State one problem statement from the above information. [1 markah/1 mark]
(b) Cadangkan satu hipotesis untuk menyiasat pernyataan di atas.
Suggest one hypothesis to investigate the above statement. [1 markah/1 mark]
(c) Anda dibekalkan dengan paku keluli, paku besi, larutan natrium klorida dan radas yang lain. Huraikan
satu eksperimen untuk menguji hipotesis anda berdasarkan kriteria-kriteria yang berikut:
You are given a steel nail, an iron nail, sodium chloride solution and other apparatus. Describe an experiment
to test your hypothesis based on the following criteria:
(i) Tujuan eksperimen/Aim of the experiment [1 markah/1 mark]
(ii) Mengenal pasti pemboleh ubah/Identification of variables [2 markah/2 marks]
(iii) Prosedur atau kaedah/Procedure of method [4 markah/4 marks]
(iv) Penjadualan data/Tabulation of data [1 markah/1 mark]
105

B
BA
10 Kimia dalam Perubatan dan Kesihatan

Chemicals in Medicine and Health
Konsep PENTING
IMPORTANT concepts
Peta Buih
KIMIA DALAM PERUBATAN DAN KESIHATAN

CHEMICALS IN MEDICINE AND HEALTH
Jenis-jenis perubatan Radikal bebas Bahan antioksidan Produk kesihatan

Types of medical treatment Free radicals Antioxidant substances Health products
Perubatan tradisional Pembentukan radikal Tindakan bahan Bahan aktif dalam

Traditional medicine bebas antioksidan ke atas produk kesihatan
Formation of free radikal bebas Active ingredients in
Perubatan moden radicals The action of health products
Modern medicine antioxidants
Kesan radikal bebas on free radicals Penggunaan produk
Perubatan komplementari terhadap kesihatan kesihatan
Complementary medicine manusia Faktor-faktor yang The use of health
The effects of free mempengaruhi products
radicals on human pengoksidaan makanan
health Factors affecting food
oxidation
APAKAH ITU KIMIA DALAM PERUBATAN DAN KESIHATAN?

WHAT IS CHEMICALS IN MEDICINE AND HEALTH?
Kimia dalam bidang perubatan diperlukan untuk penemuan dan analisis perubatan, meningkatkan keselamatan
ubat dan meminimumkan ketoksikan. Semua ubat-ubatan adalah bahan kimia dan diperlukan untuk kegunaan
penjagaan kesihatan dan untuk meningkatkan kesihatan manusia.
Chemicals in the medicine field is needed for the discovery and analysis of medicine, improving medicine safety
and minimising toxicity. All medicines are chemicals and they are required for healthcare uses and for
improving human health.
106

NOTA BESTARI
Perubatan Tradisional, Perubatan Moden dan Traditional Medicine, Modern Medicine and
Perubatan Komplementari Complementary Medicine
1. Perubatan tradisional ialah kaedah perubatan yang 1. Traditional medicine refers to medical treatment that
menggunakan tumbuh-tumbuhan, haiwan dan bahan uses plants, animals and natural substances to treat
semula jadi untuk merawat penyakit. diseases.
2. Perubatan tradisional ini diwarisi dan diamalkan secara 2. Traditional medicine is inherited and practised from
turun temurun. generation to generation.
3. Perubatan moden ialah rawatan yang menggunakan 3. Modern medicine refers to treatment that uses
teknologi moden dan bahan kimia sintetik untuk modern technology and synthetic chemicals to treat
merawat penyakit seperti penggunaan antibiotik dan diseases such as using antibiotics and radiotherapy.
radioterapi. 4. Complementary medicine refers to treatment that
4. Perubatan komplementari ialah rawatan yang includes physical, mental and emotional and uses
merangkumi fizikal, mental dan emosi dan a variety of methods derived from various cultural
menggunakan pelbagai kaedah yang berasal daripada practices that have been practised since ancient times
pelbagai bentuk budaya yang diamalkan sejak zaman such as homeopathy, acupuncture and traditional
purba seperti homeopati, akupunktur dan urutan massage.
tradisional.
Radikal Bebas dan Bahan Antioksidan Free Radicals and Antioxidants

1. Radikal bebas ialah atom atau molekul yang 1. Free radicals are atoms or molecules that have one
mempunyai satu atau lebih elektron bebas atau tidak or more electrons that are free or are not paired at
berpasangan pada petala luar. Radikal bebas adalah the outermost shell. Free radicals are less stable and
kurang stabil dan biasanya melakukan tindak balas usually perform the oxidation reaction.
pengoksidaan. 2. Free radicals are also produced as a result of mental
2. Radikal bebas juga terhasil akibat tekanan mental dan and physical stress in the human body and external
fizikal dalam badan manusia dan faktor persekitaran environmental factors such as smoking, pesticides,
luar seperti merokok, racun perosak, mengambil alcohol consumption and pollution.
minuman beralkohol dan pencemaran. 3. Free radicals destroy cell membranes, mitochondria
3. Radikal bebas merosakkan membran sel, mitokondria and DNA.
dan DNA. 4. An antioxidant is a substance that prevents other
4. Bahan antioksidan ialah suatu bahan yang substances such as free radicals from performing
menghalang bahan lain seperti radikal bebas oxidising reactions that damage cells.
daripada melakukan tindak balas pengoksidaan yang 5. Sources of antioxidants include vegetables, fruits,
merosakkan sel. cereals and supplements such as beta-carotene, lutein,
5. Sumber bahan antioksidan termasuklah sayur-sayuran, vitamins C and E.
buah-buahan, bijirin dan makanan tambahan seperti 6. Substances such as salt, sugar, lemon juice and sodium
beta-karotena, lutein, vitamin C dan E. carbonate can slow down the oxidation process in
6. Bahan-bahan seperti garam, gula, jus lemon dan food.
natrium karbonat boleh melambatkan proses
BAB
pengoksidaan dalam makanan.
Produk Kesihatan
1. Produk kesihatan merupakan bahan yang digunakan
Health Products
1. Health products are substances used for the purpose
10
untuk tujuan mencegah, merawat atau mengurus of preventing, treating or managing diseases or
penyakit atau memelihara kesejahteraan fizikal dan preserving the physical and mental well-being of
mental manusia. humans.
2. Contoh produk kesihatan termasuklah ubat-ubatan 2. Examples of health products include medicines and
dan makanan tambahan. supplements.
3. Bahan aktif ialah komponen aktif secara biologi yang 3. Active ingredients are biologically active components
memberikan kesan untuk mencapai tujuan produk that give the effect of achieving the desired health
kesihatan yang dikehendaki. product goals.
Nota Grafik
107

Standard Kandungan
10.1 Perubatan tradisional, perubatan moden dan perubatan komplementari Tarikh:
10.1 AKTIVITI
PERBINCANGAN
Perubatan tradisional, moden dan komplementari
Traditional, modern and complementary medicine
PBD
Kontekstual
1 Bandingkan ciri-ciri perubatan tradisional dan moden. Tandakan ( ✓ ) jawapan yang betul. TP1
Compare characteristics of traditional and modern medicine. Mark ( ✓ ) the correct answers.
Jenis perubatan
Types of medical treatment
Tradisional/Traditional Moden/Modern
(a) Jenis rawatan ✓ Diamalkan turun- Diamalkan turun-
Type of treatment temurun temurun
Traditionally practiced Traditionally practiced
Teknologi moden ✓ Teknologi moden
Modern technology Modern technology
(b) Keberkesanan rawatan Lebih cepat ✓ Lebih cepat
Effectiveness of treatment Work faster Work faster
✓ Lebih perlahan Lebih perlahan

Work slower Work slower
(c) Kos rawatan ✓ Lebih rendah Lebih rendah
Treatment cost Lower Lower
Lebih tinggi Lebih tinggi
✓
Higher Higher
(d) Pembuktian keberkesanan Secara klinikal ✓ Secara klinikal
Proof of effectiveness Clinically Clinically
✓ Secara pengalaman Secara pengalaman

Experience Experience
(e) Bahan yang digunakan ✓ Bahan semula jadi Bahan semula jadi
Substances used Natural substances Natural substances
Ubat sintetik ✓ Ubat sintetik
Synthetic medicines Synthetic medicines
2 Perubatan komplementari menggunakan produk semula jadi, senaman badan dan minda yang
berasal daripada pelbagai bentuk budaya sejak zaman-berzaman. Tandakan ( ✓ ) ciri-ciri perubatan
komplementari./Complementary medicine uses natural products, mind and body exercises that originate
BAB
from a variety of cultures throughout the ages. Mark ( ✓ ) characteristics of the complementary medicine. TP1
Tidak melibatkan pembedahan.
10 ✓
Does not involve surgery.
Melibatkan jahitan pada tubuh badan.
Involves stitches on the body.
Tidak boleh digunakan bersama rawatan moden.
It cannot be used with modern treatment.
Tidak menggunakan ubat-ubatan teraputik.
✓
Do not use therapeutic drugs.
Pembuktian keberkesanan secara klinikal.
Clinical proof of effectiveness.
Tidak menggunakan bahan sintetik kimia.
✓
Does not use synthetic chemical substances.
108

Tarikh:
10.2 AKTIVITI
PERBINCANGAN
Ubat-ubatan tradisional, moden dan komplementari
Traditional, modern and complementary medicines
PBD
Kontekstual
1 Berdasarkan maklumat yang diberikan, nyatakan jenis rawatan moden, rawatan tradisional dan
rawatan komplementari./Based on the information given, state the types of modern medicine, traditional
medicine and complementary medicine. TP1
Antikulat/Anti-fungal Ubat sintetik/Synthetic drugs Antibiotik/Antibiotic

Laser/Laser Pembedahan/Surgery Radioterapi/Radiotherapy
Ginseng/Ginseng Bawang putih/Garlic Halia/Ginger
Rawatan tradisional/Traditional treatment

(a) (b) (c)
Bawang putih/Garlic Ginseng/Ginseng Halia/Ginger

Merawat tekanan darah tinggi Meningkatkan daya ketahanan Menyingkirkan angin daripada
Treat high blood pressure badan/Increase the resistance of badan
the body Remove wind from the body
Rawatan moden/Modern treatment

(d) (e) (f)
Antibiotik/Antibiotic Antikulat/Anti-fungal Ubat sintetik/Synthetic drugs

Dihasilkan oleh kulat untuk Merawat penyakit yang Ubat seperti parasetamol yang
membunuh bakteria. Contoh: disebabkan oleh kulat seperti disintesiskan di makmal
Penisilin dan streptomisin kurap dan panau Medicines such as paracetamol
Produced by fungi to kill Treat diseases caused by fungi which are synthesised in the
bacteria. Examples: Penicillin such as ringworm and tinea laboratory
BAB
and streptomycin
(g) (h) (i)
10
Laser/Laser Pembedahan/Surgery Radioterapi/Radiotherapy

Menyingkirkan lapisan luar Menyingkirkan tisu rosak Sinar gama digunakan untuk
permukaan kulit yang rosak atau membetulkan organ yang membunuh sel-sel kanser
untuk merawat parut/Remove rosak Gamma rays are used to kill
the outer layer of the damaged Remove damaged tissues or cancer cells
skin's surface to treat scars repair damaged organs
109

Akupunktur Homeopati Terapi herba Kiropraktik Meditasi Urutan tradisional
Acupuncture Homeopathy Herbal theraphy Chiropractic Meditation Traditional massage
Rawatan komplementari/Complementary treatment
(j) (k) (l)
Urutan tradisional Homeopati Akupunktur

Traditional massage Homeopathy Acupuncture
Merehatkan tisu dan Menguatkan keupayaan badan Melegakan kesakitan atau
mengurangkan kesakitan untuk melawan penyakit merawat penyakit
To relax the tissues and Strengthening the body's Relieve pain or treat diseases
decrease pain immunity to fight diseases
(m) (n) (o)
Kiropraktik Meditasi Terapi herba

Chiropractic Meditation Herbal theraphy
Ahli kiropraktor membetulkan Melatih perhatian dan Menggunakan tumbuhan yang
kedudukan tulang dengan kesedaran, dan mencapai berkhasiat untuk mengubati
tangan untuk melegakan ketenangan mental dan emosi penyakit
kesakitan badan To train attention and Uses plants with nutrients to
Chiropractors correct the awareness, and achieve a cure diseases
position of the bones by hand mental and emotional calmness
to relieve body aches
2 Nyatakan jenis ubat moden dalam peta dakap di bawah. TP1

State the types of modern medicine in the brace map below.
Antibiotik/Antibiotic Psikoteraputik/Psychotherapeutic Analgesik/Analgesic
(a) Analgesik Mengurangkan kesakitan/Reduces pain

BAB
Analgesics Contoh/Example: Parasetamol, aspirin dan kodeina

Paracetamol, aspirin and codeine
10 Merawat pesakit yang dijangkiti penyakit yang
disebabkan oleh bakteria. Contoh: Penisilin dan
Jenis ubat moden (b) Antibiotik
streptomisin.
Types of modern Antibiotics
Treat patients infected with diseases caused by
medicine bacteria. Example: Penicillin and streptomycin
Merawat pesakit psikiatrik yang mengalami

masalah mental.
(c) Psikoteraputik Contoh: Stimulan, antipsikotik dan antidepresan
Psychotherapeutic Treat psychiatric patients with mental problems.
Example: Stimulants, antipsychotics and
antidepressants
Praktis Kendiri
110

Tarikh:
10.3 AKTIVITI
PERBINCANGAN
Ubatan dari sumber semula jadi dan buatan manusia
Medicines from natural resources and man-made resources
PBD
Kontekstual
KBAT
1 (a) Amin mengambil vitamin C buatan manusia seperti yang
ditunjukkan dalam rajah di sebelah kanan sebagai makanan 470 mg per biji/
tambahan. Apakah tujuan tindakan Amin?/Amin takes the per tablet
man-made vitamin C as shown in the diagram on the right as Ambil satu biji
setiap hari
a supplement. What is the purpose of the action of Amin? TP2
Take one tablet
Untuk meningkatkan keimunan badannya./To boost daily
his body's immunity
(b) Wajarkan pengambilan ubat buatan manusia iaitu vitamin C berbanding dengan ubat daripada
sumber semula jadi./Justify the consumption of man-made medicines i.e. vitamin C compared to
those from natural sources. TP4/KBAT
Melebihi/More than Air kencing/Urine Disingkirkan/Eliminated Makmal/Laboratory
Vitamin C buatan manusia dihasilkan di makmal

dan dikomersialkan secara besar-besaran
untuk kegunaan ramai. Sebiji tablet vitamin C lazimnya mengandungi vitamin C yang melebihi
jumlah vitamin C yang diperlukan oleh badan. Vitamin C yang berlebihan akan disingkirkan
daripada badan melalui air kencing ./Man-made vitamin C is manufactured in the laboratory
and is widely commercialised for general use. One tablet of vitamin C usually contains more than
the amount of vitamin C that the body needs. Excess vitamin C tablet will be eliminated from
the body through the urine .
2 Lengkapkan petikan tentang bahaya pengambilan ubat-ubatan tanpa pengawasan dan preskripsi
doktor./Complete the passage about the dangers of taking medicine without supervision and doctor's
prescription. TP2
Doktor Penisilin Buruk Dibunuh
Doctor Penicillin Adverse Killed
Patogen Antibiotik Alergi Ditetapkan
Pathogens Antibiotic Allergies Allocated
Antibiotik seperti penisilin

hanya boleh diambil atas pengawasan dan preskripsi doktor .
Seseorang yang mempunyai alergi terhadap antibiotik tertentu mungkin akan menderita alergi
yang boleh membawa kepada kesan buruk . Antibiotik yang diberikan oleh doktor perlu dimakan
dalam masa dan jumlah yang ditetapkan . Hal ini adalah untuk memastikan semua patogen
penyakit itu telah dibunuh oleh antibiotik itu. Jika tidak, patogen yang masih hidup di dalam
badan akan membina ketahanan terhadap antibiotik tersebut. Maka, antibiotik yang sama tidak
BAB
dapat menyembuhkan penyakit yang sama pada masa akan datang./Antibiotics such as penicillin
doctor allergic
10
can only be taken when prescribed and supervised by . A person who is to a
certain antibiotic might suffer from allergies that could lead to adverse effects. An antibiotic given
by a doctor must be consumed based on the allocated time and quantity. This is to ensure that all
the pathogens causing the disease are killed
by the antibiotic. Otherwise, the surviving
pathogens will develop a resistance towards the antibiotic. Hence, the same antibiotic will not be
able to cure the same disease in the future.
3 Bulatkan kesan penyalahgunaan ubat-ubatan./Circle the effect of medicine abuse. TP1
Menyebabkan kematian/Causes death Menyebabkan ketagihan/Causes addiction
Menyebabkan kesan sampingan seperti alahan Menyebabkan pneumonia (radang peparu)

Causes side effects such as allergic Causes pneumonia
111

Standard Kandungan
10.2 Radikal bebas Tarikh:
10.4 AKTIVITI
PERBINCANGAN
Radikal bebas
Free radicals
PBD
STM
KBAT
Kaji rajah di bawah tentang radikal bebas.
Study the diagram below about free radicals.
– –
–
–– – –– – –
+ – + +++ –
+ + – +++ – + + – + – –
++ + – ++ + – ++ + ++ +
++ ++ ++ ++
– –
–– – – – –
– –– ––
Molekul oksigen Dua radikal bebas oksigen
Oxygen molecule Two oxygen free radicals
terbelah
split
Stabil/Stable Kurang stabil/Unstable
1 Apakah itu radikal bebas?/What is a free radical? TP2

Atom atau molekul yang kekurangan satu elektron yang menjadikan atom atau molekul tersebut
tidak stabil , reaktif dan cenderung untuk menyerang atom atau molekul lain.
Atoms or molecules that lack one electron making the atoms or molecules unstable , reactive
and tend to attack another atom or molecule.
2 Bagaimanakah radikal bebas boleh terdapat dalam badan? Gariskan jawapan yang betul. TP2
How can free radicals be found in the body? Underline the correct answers.
Radikal bebas terhasil daripada proses (pengoksidaan, penguraian) iaitu proses (penerimaan, kehilangan)
elektron yang berlaku secara semula jadi di dalam badan. Tindak balas (tunggal, berantai) berlaku
untuk menghasilkan lebih banyak radikal bebas. Faktor (dalaman, luaran) seperti metabolisme dan
keradangan serta faktor (dalaman, luaran) seperti asap rokok, racun serangga, sisa toksik, minuman
beralkohol, pencemaran dan sinaran ultraungu menyebabkan terhasilnya radikal bebas di dalam
badan.
Free radicals are produced by the process of (oxidation, decomposition) that is the process of (gaining,
losing) of electrons that occurs naturally in the body. The (single, chain) reaction occurs producing more
free radicals. (Internal, External) factors such as metabolism and inflammation as well as (internal,
external) factors such as cigarette smoke, insecticide, toxic wastes, alcoholic drinks, pollution and
ultraviolet rays cause the production of free radicals in the body.
3 Bagaimanakah radikal bebas bertindak pada sel badan? TP4/KBAT

How do free radicals act on body cells?
BAB
Elektron Kardiovaskular Karsinogen Ginjal Kanser DNA Penuaan
10 Electrons Cardiovascular Carcinogenic Kidneys Cancer DNA Aging
Radikal bebas merosakkan struktur DNA dengan menyingkir elektron

daripada
molekul yang membina DNA dan menyebabkan pembentukan bahan karsinogen yang
boleh menyebabkan mutasi dan kanser . Radikal bebas boleh menyebabkan penuaan
dan penyakit seperti penyakit kardiovaskular dan ketidaksuburan. Radikal bebas juga boleh
merosakkan ginjal , hati dan peparu.
Free radicals damage the DNA structure by removing electrons from molecules
that build DNA and cause the formation of carcinogenic substances that may cause
mutations and cancer . Free radicals can cause aging and diseases such as
cardiovascular disease and infertility. Free radicals can also damage kidneys , liver and lungs.
112

Standard Kandungan
10.3 Bahan antioksidan
10.4 Produk kesihatan Tarikh:
10.5 AKTIVITI
PERBINCANGAN
Bahan antioksidan dan produk kesihatan
Antioxidants and health products
PBD
STM

Kaji rajah di bawah tentang tindakan bahan antioksidan ke atas radikal bebas.
Study the diagram below about the action of antioxidants on free radicals.
- - -
- - - - -
- -
- - - -
- - -
- -
-
- - - -
- - Video
- - - - - -
Bahan antioksidan Radikal bebas oksigen Atom oksigen yang neutral
Antioxidants Oxygen free radical Neutral oxygen atom
(a) Apakah itu bahan antioksidan?/What are antioxidants? TP2

Bahan kimia yang dapat melambatkan atau menghentikan proses pengoksidaan dalam badan.
Chemical substances that can slow down or stop the oxidation process in the body.
(b) Bagaimanakah antioksidan bertindak ke atas radikal bebas? TP2
How do antioxidants act on free radicals?
Bahan antioksidan menderma elektron kepada radikal bebas dan menghentikan tindak
balas rantai radikal bebas./Antioxidants donate electrons to free radicals and
stop the chain reaction of the free radicals.
(c) Padankan bahan-bahan antioksidan dalam makanan./Match the antioxidants in food. TP1
(i) Lobak merah, mangga, ubi keledek, lada merah dan

kuning (makanan berwarna merah, kuning dan jingga) Likopena
Carrot, mango, sweet potato, red and yellow peppers Lycopene
(food with red, yellow and orange colours)
(ii) Bayam, kubis, brokoli (sayuran berdaun hijau)
Spinach, cabbage, broccoli (green leafy vegetables) Vitamin E
(iii) Betik, jambu batu, tembikai, tomato, aprikot, limau

gedang, oren Beta karotena
Papaya, guava, watermelon, tomato, apricot, grapefruit, Beta-carotene
orange
(iv) Buah-buahan sitrus, bayam, kiwi, strawberi, jambu
batu, kubis, brokoli, lada hijau, bijirin Lutein
Citrus fruits, spinach, kiwi, strawberries, guava, Lutein
cabbage, broccoli, green pepper, cereals
BAB
(v) Minyak tumbuhan seperti minyak kelapa sawit dan

minyak jagung, brokoli dan kekacang/Vegetable oils
like palm oil and corn oil, broccoli and legumes
Vitamin C
10
(d) Setiap produk kesihatan mengandungi satu atau lebih bahan P. Bahan P adalah berkesan terhadap
penyembuhan atau pencegahan penyakit. Apakah bahan P? TP1
Each health product contains one or more ingredient P. The ingredient P are effective in the cure or
prevention of diseases. What is ingredient P?
Bahan aktif/An active ingredient
Praktis Kendiri
113

Kertas 1
1 Antara yang berikut, yang 4 Antara yang berikut, yang 7 Antara yang berikut, yang
manakah dapat digunakan manakah merupakan peru- manakah merupakan sumber
sebagai antioksidan dalam batan komplementari?/Which of radikal bebas di persekitaran?
makanan? the following is complementary Which of the following is a free
Which of the following can be medicine? radical source in the environment?
used as an antioxidant for food? A Urutan tradisional A Sinaran Matahari
A Stimulan Traditional massage Sunlight
Stimulant B Dialisis B Pencemaran udara
B Penisilin Dialysis Air pollution
Penicillin C Sinar-X/X-ray C Oksigen
C Streptomisin D Pembedahan Oxygen
Streptomycin Surgery D Makanan tambahan
D Asid askorbik Supplement
Ascorbic acid
5 Antara yang berikut, yang
8 Apakah yang menyebabkan
manakah fungsi ubat jenis
2 Antara pernyataan berikut, penuaan dalam badan manusia?
psikiatrik?
yang manakah benar tentang What causes aging in the human
Which of the following is the
antibiotik? body?
function of psychiatric medicine?
Which of the following statements A Radikal bebas
A Mengurangkan rasa sakit
is true about antibiotics? Free radicals
Reduces the feeling of pain
A Diperoleh daripada sel B Bahan antioksidan
B Mengurangkan rasa resah
haiwan Antioxidants
Reduces the feeling of anxiety
Obtained from animal cells C Anion/Anions
C Merawat penyakit disebab-
B Dapat membunuh virus D Bahan aktif dalam makanan
kan oleh bakteria
Can kill viruses tambahan
Treats diseases that are
C Merupakan sejenis hormon Active substances in
caused by bacteria
buatan supplements
D Merawat penyakit sendi
A type of synthetic hormone
Treats joint diseases
D Merawat penyakit yang 9 Apakah tindakan larutan
disebabkan oleh bakteria garam ke atas hirisan epal?
Treat diseases that are caused 6 Apakah yang dimaksudkan What is the action of salt solution
by bacteria dengan sel dengan tekanan on a slice of apple?
oksidatif?/What is meant by A Menghentikan proses mito-
3 Rajah 1 menunjukkan dua cells with oxidative stress? sis pada epal
zarah oksigen. A Sel yang menerima elektron Stops the mitosis process in
BAB
Diagram 1 shows two particles Cells that receive electrons the apple
B Mempercepatkan proses
10
of oxygen. B Sel yang menghasilkan
e e e e
tenaga pengoksidaan epal
Cells that produce energy Speed up the oxidation
C Sel yang dirosakkan oleh process in the apple
e
e
e e
e
e e e e
e
e tindakan radikal bebas C Melambatkan proses peng-
X
Cells damaged by the action oksidaan epal
Atom oksigen of free radicals Slows down the oxidation
Oxygen atom
D Sel yang mempunyai tekanan process on the apple
Rajah 1/Diagram 1 yang sangat tinggi D Menguraikan enzim dalam
Apakah X?/What is X? Cells that posses a very high epal/Decomposes the enzyme
A Kation/A cation pressure in the apple
B Anion/An anion
C Ion/An Ion
D Radikal bebas/Free radical
114

Kertas 2
1 Rajah 1 menunjukkan satu eksperimen untuk mengenal pasti bahan antioksidan dan bahan bukan antioksidan.
Keputusan eksperimen selepas dua jam ditunjukkan dalam Rajah 1./Diagram 1 shows an experiment to identify
antioxidant and non-antioxidant. The results of the experiment after two hours are shown in Diagram 1.
P Q
Air suling Jus lemon
Distilled water Lemon juice (a) Nyatakan satu hipotesis bagi eksperimen ini./State
one hypothesis for this experiment. TP3/KBAT
Jus lemon boleh melambatkan proses
pengoksidaan buah epal./Lemon juice can slow
down the oxidation process of apples.
bertukar perang putih
turns brown white
Rajah 1/Diagram 1 [1 markah/1 mark]
(b) Nyatakan pemboleh ubah dalam eksperimen ini./State the variables in this experiment. TP3/KBAT
(i) Dimanipulasikan/Manipulated: Jenis cecair/Type of liquid

(ii) Bergerak balas/Responds : Perubahan warna hirisan epal/Colour change of apple slices
(iii) Dimalarkan/Constant : Jenis epal/Type of apple
[3 markah/3 marks]
(c) Cecair yang manakah ialah bahan antioksidan?/Which liquid is an antioxidant? TP2
Jus lemon/Lemon juice
[1 markah/1 mark]
(d) Berdasarkan eksperimen ini, nyatakan definisi secara operasi bagi bahan antioksidan. TP3/KBAT
Based on this experiment, state the operational definition of antioxidants.
Bahan antioksidan ialah bahan yang melambatkan proses pengoksidaan buah epal.
Antioxidants are substances that slow down the oxidation process of apples.
[1 markah/1 mark]
2 Perubatan moden merujuk kepada rawatan yang melibatkan bidang seperti perubatan klinikal, Praktis SPM
pembedahan dan penyelidikan perubatan.
Modern medicine refers to treatment that involves fields such as clinical medicine, surgery and medical research.
(a) Nyatakan dua ciri perubatan moden.//State two criteria of modern medicine. TP1 [2 markah/2 marks]
BAB
(b) Rajah 2 menunjukkan beberapa bahan antioksidan bagi manusia. TP4/KBAT

Diagram 2 shows a few antioxidants for humans.
Vitamin C
10
Bahan antioksidan Beta karotena/Beta-carotene
Antioxidants
Vitamin E
Rajah 2/Diagram 2
Kaji maklumat dalam Rajah 2 dan bina konsep bahan antioksidan.

Study the information in Diagram 2 and construct the concept of antioxidants. [6 markah/6 marks]
(c) Semua produk kesihatan di pasaran mengandungi bahan aktif yang memainkan peranan untuk
meningkatkan kesihatan pengguna. Wajarkan penggunaan bahan aktif tersebut. TP4/KBAT
All health products in the market contain active ingredients that play a role in improving the health of
consumers. Justify the use of the active ingredient. [4 markah/4 marks]
115

BIDANG PEMBELAJARAN TEMA 4 : Tenaga dan Kelestarian Hidup
B
BA
11 Daya dan Gerakan

Force and Motion
Konsep PENTING
IMPORTANT concepts
Peta Buih
Jarak dan sesaran Laju Halaju
Distance and displacement Speed Velocity
Laju/Speed Halaju/Velocity
Contoh: Unit ukuran
Jarak/Distance Sesaran/Displacement
Example: Measuring unit = =
Masa/Time Masa/Time
Pecutan Jenis gerakan linear Graf gerakan linear

Acceleration Types of linear motion Linear motion graphs
Contoh: Halaju seragam Contoh: Sesaran-masa dan

Pecutan/Acceleration,
dan tidak seragam halaju-masa
v–u
a= Example: Uniform and Example: Displacement-time
t
non-uniform velocity and velocity-time
Pecutan graviti dan jatuh

bebas Jisim dan inersia Kesan inersia
Gravitational acceleration Mass and inertia Effects of inertia
and free fall
Hubungan antara jisim dan Kesan inersia dalam

Objek dijatuhkan dari udara inersia kehidupan harian
Objects dropped from the Relationship between mass Effects of inertia in daily
air and inertia life
APAKAH ITU DAYA DAN GERAKAN?

WHAT ARE FORCE AND MOTION?
Hukum Newton kedua menyatakan bahawa daya yang bertindak pada objek akan mengubah halajunya, arahnya
atau kedua-duanya. Sekiranya objek bergerak dari satu tempat ke tempat lain, objek itu dikatakan melakukan
gerakan. Daya menyebabkan suatu objek bergerak atau berhenti bergerak.
Newton's Second Law of Motion states that a force acting on an object will change its velocity, its direction or
both. If an object moves from one place to another, the object is said to have motion. Force causes an object
to move or to stop moving.
116

NOTA BESTARI
Gerakan Linear Linear Motion
1. Gerakan linear ialah gerakan suatu objek dalam 1. Linear motion is the motion of an object in a straight
lintasan yang lurus. Contoh-contoh gerakan linear ialah path. Examples of linear motion is a car moving along
gerakan kereta di atas lebuh raya lurus dan pelancaran a straight highway and a rocket launching straight into
roket secara tegak ke angkasa. space.
2. Jarak ialah jumlah panjang lintasan yang dilalui oleh 2. Distance is the total length of path travelled by a
sesuatu objek yang bergerak. moving object.
3. Sesaran ialah jarak lintasan terpendek yang 3. Displacement is the shortest distance of path
menyambungkan dua lokasi dalam satu arah tertentu. connecting two locations in a specified direction.
Laju, Halaju dan Pecutan Speed, Velocity and Acceleration

1. Laju ialah kadar perubahan jarak atau perubahan jarak 1. Speed is the rate of change of distance or change in
per unit masa. distance per unit time.
2. Laju purata ialah kadar perubahan jumlah jarak yang 2. Average speed is the rate of change of total distance
dilalui. travelled.
Jarak Jumlah jarak Speed = Distance Average speed = Total distance
Laju = Laju purata =
Masa Jumlah masa Time Total time
3. Halaju ialah kadar perubahan sesaran dalam arah 3. Velocity is the rate of change of displacement in a
gerakan yang tertentu. certain direction of motion.
Halaju =
Sesaran Velocity = Displacement
Masa Time
4. Pecutan ialah kadar perubahan halaju atau perubahan 4. Acceleration is the rate of change of velocity or change
halaju per unit masa. in velocity per unit time.
Pecutan, a =
Halaju akhir (v) – Halaju awal masa (u) Acceleration, a = Final velocity (v) – Initial velocity (u)
Masa yang diambil (t) Time taken (t)
Pecutan Graviti Gravitational Acceleration

1. Daya graviti Bumi ialah daya tarikan oleh Bumi yang 1. Earth's gravitational force is the attraction of the
bertindak ke atas sebarang objek yang berjisim. Unit Earth acting on any mass of matter. S.I. unit for the
S.I. bagi daya graviti Bumi ialah newton (N). gravitational force of the Earth is newton (N).
2. Pecutan graviti ialah pecutan yang dihasilkan oleh 2. Gravitational acceleration is the acceleration produced
tindakan daya graviti Bumi ke atas objek yang berjisim. by the action of the Earth’s gravitational force on an
3. Unit S.I. bagi pecutan graviti ialah m s–2. Pecutan object with a mass.
graviti di permukaan Bumi ialah 9.8 m s–2 atau 3. S.I. unit for gravitational acceleration is m s–2. The
10 m s–2. gravitational acceleration on the Earth’s surface is
4. Jatuh bebas ialah kejatuhan suatu jasad yang 9.8 m s–2 or 10 m s–2.
dipengaruhi oleh daya graviti Bumi sahaja. Jasad yang 4. Free fall is the falling of a body that is influenced only
jatuh bebas bergerak dengan pecutan graviti, g. by the gravity of the Earth. The free fall body moves
5. Bukan jatuh bebas ialah gerakan suatu jasad yang with gravitational acceleration, g.
dipengaruhi oleh daya graviti dan daya lain seperti daya 5. Non-free fall is the movement of a body influenced ced by
geseran, daya rintangan udara dan daya rintangan air. gravitational force and other forces such as frictional
ctional
force, air resistance force and water resistance force.
BAB
Inersia Inertia
1. Inersia ialah sifat semula jadi sesuatu objek yang 1. Inertia is the natural state of an object that hass mass
mempunyai jisim untuk menentang perubahan pada
keadaan asalnya, sama ada sedang bergerak atau
to resist changes in its original state, whether
motion or at rest.
her in
11
berkeadaan pegun. 2. Inertia is influenced by the mass of an object. t. The
2. Inersia dipengaruhi oleh jisim objek. Lebih besar jisim greater the mass of an object, the greater is its inertia.
nertia.
suatu objek, lebih besar inersianya.
Nota Grafik
117

Standard Kandungan
11.1 Gerakan linear Tarikh:
11.1 EKSPERIMEN Jarak dan sesaran PBD

INKUIRI Distance and displacement Penemuan
Inkuiri
KBAT
Tujuan Menunjukkan perbezaan antara jarak dengan sesaran di antara dua lokasi
To show the difference between distance and displacement between two locations
Bahan dan Peta, pembaris meter, benang

Radas Map, metre rule, thread
Prosedur
Benang
Thread
P Q
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
cm
P Pembaris meter
Q P Q Metre rule
Rajah/Diagram (a)
1 Pilih sebatang sungai pada peta. Tandakan dua lokasi dengan P and Q.
Choose a river on the map. Mark two locations with P and Q.
2 Ukur panjang garis lengkung PQ pada peta dengan menggunakan benang dan pembaris
meter seperti yang ditunjukkan dalam Rajah (a).
Measure the length of the curve PQ on the map by using a thread and a metre rule as
shown in Diagram (a).
3 Rekodkan bacaan yang diperoleh.
Record the readings obtained.
4 Ulang langkah 2 hingga 3 sebanyak dua kali. Kemudian, hitung panjang purata garis
lengkung PQ.
Repeat steps 2 to 3 twice. Then, calculate the average length of the curve PQ.
Jarak
Distance
P
Sesaran Q
Displacement
Rajah/Diagram (b)
5 Ukur panjang garis lurus PQ pada peta dengan menggunakan pembaris meter sahaja
seperti yang ditunjukkan dalam Rajah (b) dan rekodkan bacaan.
Measure the length of the straight line PQ on the map using the metre rule only as
shown in Diagram (b) and record the readings.
6 Ulang langkah 5 sebanyak dua kali. Kemudian, hitung panjang purata garis lurus PQ.
Repeat step 5 twice. Then, calculate the average length of the straight line PQ.
BAB
Keputusan
Keput
Jenis panjang Panjang/Length
11 Types of length
1 2 3 Purata/Average
Panjang garis lengkung PQ

Length of curved line PQ
Panjang garis lurus PQ

Length of straight line PQ
(Jawapan murid/Student’s answer)
118

Perbincangan 1 Antara panjang garis lengkung PQ dan panjang garis lurus PQ yang manakah
mewakili/Between the length of the curve PQ and the length of the straight line PQ,
which represents TP2
(a) jarak?/distance?
Panjang garis lengkung PQ/Length of curved line PQ
(b) sesaran?/displacement?
Panjang garis lurus PQ/Length of straight line PQ
2 Apakah unit ukuran (unit S.I.) bagi jarak dan sesaran? TP1
What are the measuring units (S.I. unit) of distance and displacement?
(a) Jarak/Distance : Meter/Metre (m)
(b) Sesaran/Displacement : Meter/Metre (m)
3 Namakan alat pengukuran lain bagi jarak dan sesaran di bawah. TP1
Name other measurement tools of distance and displacement below.
Laser distance meter Distance measuring wheel Pita pengukur/Measuring tape
(a) (b) (c)
Pita pengukur
Laser distance meter Distance measuring wheel
Measuring tape
4 Selesaikan masalah numerikal tentang jarak dan sesaran. TP3/KBAT

Solve the numerical problems about distance and displacement.
Seorang lelaki berjalan sejauh 100 m ke utara. Kemudian, dia berjalan 100 m ke barat
dan akhirnya 100 m ke selatan seperti yang ditunjukkan dalam rajah di bawah.
A man walked 100 m to the north. Then, he walked 100 m to the west and finally
100 m to the south as shown in the diagram below. TP3/KBAT
U (a) Berapakah jarak yang dilalui oleh lelaki itu?

What is the distance travelled by the man?
100 m
Jarak yang dilalui/Distance travelled
= 100 m + 100 m + 100 m
100 m 100 m = 300 m
(b) Berapakah sesaran lelaki itu dari kedudukan
asalnya?
What is the displacement of the man from his
BAB
Kedudukan asal original position?

Original position Sesaran/Displacement = 100 m
Kesimpulan 1 Jarak ialah jumlah panjang lintasan yang dilalui oleh sesuatu objek yang
11
bergerak.
Distance is the total path length travelled by a moving object.
2 Sesaran ialah jarak lintasan terpendek yang menyambungkan dua lokasi
dalam satu arah yang tertentu.
Displacement is the shortest path distance connecting two locations in a specified
direction.
119

Standard Kandungan
11.1 Gerakan linear Tarikh:
11.2 EKSPERIMEN Penentuan halaju dan pecutan objek PBD

INKUIRI Determination of speed and acceleration of an object Penemuan
Inkuiri
KBAT
2001 BHG. A, S2 2004 & 2010 BHG. A, S3
Tujuan Menentukan halaju dan pecutan objek
menggunakan jangka masa detik Galeri Info
fo
To determine the velocity and acceleration of an Halaju mempunyai arah manakala laju tidak
object using a ticker timer mempunyai arah.
Velocity has direction while speed does not.
Bahan dan Bongkah kayu, pita selofan, cakera kertas karbon, pita detik, bekalan kuasa A.U. (0 – 12 V),
Radas jangka masa detik, troli, papan kayu (atau landasan), wayar penyambung, pembaris meter
Wooden block, cellophane tape, carbon paper disc, ticker tape, A.C. power supply (0 – 12 V),
ticker timer, trolley, wooden plank (or runway), connecting wire, metre rule
Prosedur
Jangka masa detik
Ticker timer
Pita detik Abaikan bahagian
Ticker tape Troli pita detik yang
Trolley mempunyai titik-titik
yang rapat.
Landasan
Runway Ignore parts of the
Bongkah kayu ticker tape containing
A.U. closely packed dots.
A.C. Wooden block
1 Sediakan susunan radas seperti yang ditunjukkan dalam rajah di atas.

Set up the apparatus as shown in the above diagram.
2 Lekatkan hujung pita detik pada troli dan tarik pita detik itu di bawah cakera kertas
karbon./Attach the end of the ticker tape to the trolley and pull the ticker tape under the
carbon paper disc.
3 Hidupkan suis pada jangka masa detik dan tolak troli itu supaya bergerak menuruni
landasan dengan halaju yang bertambah.
Turn on the switch of the ticker timer and push the trolley down the runway with
increasing velocity.
4 Pilih dan tandakan bermula dari hujung pita detik yang jelas yang paling dekat kepada
troli. Potong pita detik kepada 5 jalur dengan 5 detik setiap satu dan lekatkan sebelah
menyebelah dalam kertas graf yang disediakan.
(Jika ruang yang disediakan tidak mencukupi, lekatkan potongan pita detik di atas
kertas graf dan lekatkan pada muka surat ini.)
Select and mark starting from the clear end of the ticker tape closest to the trolley. Cut
the ticker tape into 5 strips of 5 ticks each and paste them side by side on the graph
paper provided.
(If the space provided is not enough, paste the ticker tape sections on a sheet of graph
paper and attach it on this page.)
5 Hitungkan masa untuk 5 detik. Ukur panjang setiap jalur pita dan hitung halaju (laju)
troli menggunakan rumus yang berikut:
Calculate the time for 5 ticks. Measure the length of each strip and calculate the velocity
BAB
(speed) of the trolley by using the following formula:

Sesaran/Displacement Panjang 5 detik/Length of 5 ticks
11 Halaju/Velocity =
Masa/Time
=
Masa untuk 5 detik/Time for 5 ticks
Galeri Info
fo
t 4BUVEFUJLJBMBITFMBOHNBTBEJBOUBSBEVBUJUJLQBEBQJUB
A tick is the time interval between two points on the tape.
t +BOHLBNBTBEFUJLNFMBLVLBOEFUJLEBMBNTBBU0MFIJUV jangka masa detik melakukan

EFUJLEBMBNNBTBT

The ticker timer makes 50 ticks in 1 second. Therefore, it takes 1 = 0.02 s to make 1 tick.
50
120

Keputusan Panjang pita detik/Length of ticker tape (cm)
10
Pengiraan/Calculation:
Masa untuk 5 detik/Time for 5 ticks
= 5 × 0.02 = 0.1 s
8
Jalur 1/Strip 1:
4 cm
Halaju/Velocity = = 40 cm s–1
0.1 s
Jalur 2/Strip 2:
5 cm
6 Halaju/Velocity = = 50 cm s–1
0.1 s
Jalur 3/Strip 3:
6 cm
0.1 s
4 Jalur 4/Strip 4:
7 cm
0.1 s
Jalur 5/Strip 5:
8 cm
0.1 s
2
(Jawapan murid/Student’s answer)
0 Masa/Time (s)
0.1 0.2 0.3 0.4 0.5
Analisis 1 Nyatakan unit bagi halaju dan pecutan. TP1

State the units of velocity and acceleration.
–1
(a) Halaju/Velocity: m s (b) Pecutan/Acceleration: m s–2
2 Berdasarkan pengiraan anda, hitungkan pecutan troli dengan menggunakan rumus:

Based on your calculation, calculate the acceleration of the trolley by using the formula:
TP3/KBAT
Halaju akhir/Final velocity – Halaju awal/Initial velocity

Pecutan/Acceleration =
Masa yang diambil/Time taken
80 cm s–1 – 40 cm s–1
0.4 s
= 100 cm s–2
3 Kira laju purata bagi troli dalam masa 0.5 s dalam aktiviti ini. TP3/KBAT
Calculate the average speed of the trolley in 0.5 s in this activity.
Laju purata/Average speed eri Innfo
aleer
Gal fo
40 cm s–1 + 50 cm s–1 + 60 cm s–1 + 70 cm s–1 + 80 cm s–1
= Laju purata
5s Jumlah laju troli
=
= 60 cm s–1 5
atau
BAB
Atau/Or Jumlah panjang jalur

alur
=
Jumlah masa
4 cm + 5 cm + 6 cm + 7 cm + 8 cm
0.5 s
= 60 cm s–1 =
Jumlah jarak
Jumlah masa 11
Average speed
4 Apakah hubungan antara panjang pita detik dengan masa? Total speed of trolley
ley
=
What is the relationship between the length of the ticker tape 5
or
and time? Total length of tape
=
Apabila masa bertambah , panjang pita detik bertambah . Total time
As the time increases , the length of the ticker tape =
Total distance
increases . Total time
121

5 Berdasarkan graf, nyatakan jenis gerakan troli itu. TP2
Based on the graph, state the type of motion of the trolley.
Halaju troli bertambah atau troli memecut .
The velocity of the trolley increases or the trolley accelerates .
6 Ramalkan panjang pita detik yang ke-6 dalam aktiviti ini. TP2
Predict the length of the 6th ticker tape in this activity.
9 cm/Lebih daripada 8 cm/More than 8 cm (Jawapan murid/Student’s answer)
7 Satu troli membuat detik-detik seperti yang ditunjukkan di bawah. Hitung halaju troli
itu./A trolley makes the ticks as shown below. Calculate the velocity of the trolley. TP3/KBAT
Penyelesaian/Solution:
1
Arah gerakan Masa untuk 1 detik/Time for 1 tick = = 0.02 s
Direction of movement 50
Masa untuk 10 detik/Time for 10 ticks = 0.02 × 10
= 0.2 s
0.15 m Sesaran/Displacement 0.15 m
Halaju/Velocity = =
Masa/Time 0.2 s
= 0.75 m s–1
8 Berdasarkan pita detik yang diberikan, nyatakan jenis gerakan linear bagi troli itu.
Based on the ticker tapes given, state the types of motion linear of the trolley. TP2
Berkurang Seragam Nyahpecutan Bertambah Pecutan Sifar

Decreases Uniform Deceleration Increases Acceleration Zero
(a) Panjang pita detik (b) Panjang pita detik (c) Panjang pita detik
Length of ticker tape (cm) Length of ticker tape (cm) Length of ticker tape (cm)
Masa Masa Masa

Time Time Time
Arah gerakan Arah gerakan Arah gerakan

Direction of movement Direction of movement Direction of movement
• Halaju seragam atau • Halaju bertambah • Halaju berkurang

pecutan sifar secara seragam atau secara seragam atau
Uniform velocity or pecutan seragam nyahpecutan seragam
zero Velocity increases or Velocity decreases or
acceleration
uniform acceleration uniform deceleration
9 Seorang murid mengayuh basikal sejauh 20 m dalam masa 4 saat. Berapakah laju
basikal itu?/A student rides a bicycle for a distance of 20 m in 4 seconds. What is the
speed of the bicycle?
BAB
Jarak/Distance 20 m
Laju/Speed = = = 5 m s–1 (m/s)
Masa/Time 4s
11 10 Sebuah kereta bergerak dari keadaan pegun dan mencapai halaju 50 m s–1 dalam masa
2 saat. Hitung pecutan kereta tersebut./A stationary car achieves a velocity of 50 m s–1
in 2 seconds. Calculate the acceleration of the car.
–1
Praktis
Prakt Halaju awal/Initial velocity: 0 m s Pecutan/Acceleration
Kendiri
Kend –1 50 m s–1 – 0 m s–1
Halaju akhir/Final velocity: 50 m s = = 25 m s–2
2s
Kesimpulan Objek melakukan pecutan jika halaju objek itu bertambah.
An object performs acceleration if the velocity of the object increases.
122

Standard Kandungan
11.2 Graf gerakan linear Tarikh:
11.3 AKTIVITI
PERBINCANGAN
Graf sesaran-masa
Displacement-time graph
PBD
Masteri
KBAT
Jadual di bawah menunjukkan masa yang diambil oleh seorang murid yang mengayuh basikal untuk
melakukan sesaran dalam suatu gerakan linear.
The table below shows the time taken by a student who is cycling to perform displacement in a linear motion.
Masa (s)
0 1 2 3 4 5 6 7 8
Time (s)
Sesaran (m)
0 2 4 4 4 4 4 4 0
Displacement (m)
1 Berdasarkan jadual di atas, lukiskan satu graf sesaran-masa yang dilakukan oleh murid itu. TP3/KBAT
Based on the table above, draw a graph of displacement-time performed by the student.
Sesaran (m)
Displacement (m)
1
Masa (s)
O Time (s)
1 2 3 4 5 6 7 8
2 Nyatakan bahagian graf untuk mentafsirkan gerakan linear murid yang mengayuh basikal tersebut.
State the parts of the graph to interpret the linear motion of the cycling student. TP2
(a) Kecerunan adalah sifar. Oleh itu, halajunya adalah sifar. Keadaan rehat
AB
The gradient is zero. Therefore, the velocity is zero. Rest condition
(b) Kecerunan adalah negatif dan seragam. Oleh itu, halajunya Bergerak sejauh 4 m
adalah seragam. Moves 4 m
BC
The gradient is negative and uniform. Therefore, the velocity is
negative and uniform.
(c) Kecerunan adalah positif dan seragam. Oleh itu, halajunya Bergerak sejauh 4 m
adalah positif dan seragam. Moves 4 m
OA
The gradient is positive and uniform. Therefore, the velocity is
positive and uniform.
3 Berapakah sesaran basikal itu selepas 2 saat yang pertama? TP2

What is the displacement of the bicycle for the first 2 seconds?
4m
4 Kaji maklumat di bawah./Study the information below. TP3/KBAT

BAB
Halaju/Velocity = Kecerunan graf sesaran-masa/The gradient of the displacement-time graph

h
Hitung halaju basikal itu./Calculate the velocity of the bicycle. 11

(a) Dari keadaan pegun hingga 2 saat. (b) Dari 7 saat hingga 8 saat.
From stationary condition to 2 seconds. From 7 seconds to 8 seconds.
(4 – 0) m (0 – 4) m
Halaju/Velocity = Halaju/Velocity =
(2 – 0) s (8 – 7) s
= 2 m s–1 = – 4 m s–1
123

Tarikh:
11.4 AKTIVITI
PERBINCANGAN
Graf halaju-masa
Velocity-time graph
PBD
Masteri
KBAT
Jadual di bawah menunjukkan halaju kereta pada masa tertentu dalam suatu gerakan linear.
The table below shows the velocity of a car at certain times in a linear motion.
Masa (s)
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50
Time (s)
Halaju (m s–1)
0 7 15 15 15 20 25 19 12 6 0
Velocity (m s–1)
(a) Berdasarkan jadual di atas, lukiskan satu graf halaju-masa yang dilakukan oleh kereta itu.
Based on the table above, draw a graph of velocity-time performed by the car. TP3/KBAT
Halaju (m s–1)
Velocity (m s–1)
30
25
20
15
10
5
Masa (s)
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 Time (s)
(b) Tentukan halaju kereta pada masa 15 saat. TP2

Determine the velocity of the car at 15 seconds.
15 m s–1
(c) Hitung sesaran yang dilalui oleh kereta itu. TP3/KBAT

Calculate the displacement travelled by the car.
Sesaran = luas di bawah graf halaju-masa

Displacement = area under velocity-time graph
(i) Dari 0 hingga 10 saat (ii) Dari 10 saat hingga 20 saat

From 0 to 10 seconds From 10 seconds to 20 seconds
1 Sesaran = (20 – 10) s × 15 m s–1
Sesaran = × 10 s × 15 m s–1 Displacement = 150 m
2
Displacement
= 75 m
(d) H
Hitung pecutan kereta itu dari masa 30 saat hingga 50 saat. TP3/KBAT
Calculate the acceleration of the car from 30 seconds to 50 seconds.
C
BAB
Pecutan = kecerunan graf halaju-masa

11 Acceleration = gradient of velocity-time graph
Pe
Pecutan/Acceleration, a = v–u
t
(0 – 25) m s–1
=
(50 – 30) s
= –1.25 m s–2 (nyahpecutan/deceleration)
Praktis
Kendiri
124

Standard Kandungan
11.3 Pecutan graviti dan jatuh bebas Tarikh:
11.5 AKTIVITI
PERBINCANGAN
Pecutan graviti dan jatuh bebas
Gravitational acceleration and free fall
PBD
Masteri
KBAT
Kaji rajah di bawah./Study the diagram below.
Video
1 Semua objek yang mempunyai jisim di Bumi mengalami suatu daya tarikan yang bertindak ke arah
pusat Bumi. Namakan daya dan nyatakan unit S.I. daya itu. TP1
All objects with mass on Earth experience an attraction force that acts towards the centre of the Earth.
Name that force and state the S.I. unit of the force.
Daya/Force: Daya graviti Bumi/Earth's gravitational force Unit: Newton
2 (a) Objek yang jatuh di Bumi akan mengalami suatu pecutan. Pecutan ini dihasilkan oleh tindakan
daya di soalan 1 ke atas objek yang berjisim itu. Apakah pecutan itu? TP1
Objects that fall on Earth will experience an acceleration. This acceleration is produced by the force
in question 1 acting on the object which has a mass. What is the acceleration?
Pecutan graviti, g/Gravitational acceleration, g
(b) Apakah unit S.I. bagi pecutan di 2(a)?/What is the S.I. unit of the acceleration in 2(a)? TP1
m s–2
(c) Bulatkan pecutan graviti, g yang dihasilkan oleh tindakan daya graviti Bumi ke atas objek yang
berjisim./Circle the gravitational acceleration produced by the action of the Earth's gravitational
force on the object which has a mass. TP1
5.0 m s–2 10 m s–2 8 m s–2
3 Lengkapkan petikan di bawah tentang jatuh bebas dan bukan jatuh bebas. TP2
Complete the passage about free fall and non-free fall.
Praktis
Kurang/Less Kendiri
Jatuh bebas/Free fall
Bukan jatuh bebas/Non-free fall
Daya geseran/Frictional force
Pecutan graviti/Gravitational acceleration
Vakum/Vacuum
Jisim/Mass
Jatuh bebas ialah kejatuhan suatu jasad yang dipengaruhi oleh daya graviti Bumi sahaja. Jasad
itu mengalami pecutan graviti , g. Bukan jatuh bebas ialah gerakan suatu jasad yang dipengaruhi
aruhi
BAB
oleh daya graviti dan daya lain seperti daya geseran , rintangan udara dan rintangan air. Jasad
11
ini mengalami pecutan yang kurang daripada pecutan graviti, g. Objek yang jatuh bebas mempunyai
unyai
pecutan graviti yang sama tanpa mengira jisim . Jatuh bebas sebenarnya hanya berlaku dalam
keadaan vakum .
Free fall is the falling of a body influenced only by the gravity of the Earth. The body experiences
iences
the gravitational acceleration , g. Non-free fall is the movement of a body influenced by gravity
and other forces such as frictional force , air resistance and water resistance. These bodies have
accelerations less than the gravitational acceleration, g. Objects falling freely have the same acceleration
of gravity regardless of mass . Free fall actually only occurs in a vacuum .
125

4 Tafsir graf gerakan untuk objek yang mengalami keadaan jatuh bebas. Pilih jawapan yang betul.
Interpret the motion graphs of objects experiencing free fall. Choose the correct answers.
(a) Melepaskan objek dari kawasan tinggi/Releasing an object from a high area TP3/KBAT
(i) Graf halaju-masa/Velocity-time graph
Halaju (m s–1) Halaju (berkurang , bertambah) secara seragam.
Velocity (m s–1) Kecerunan graf halaju-masa mewakili (sesaran ,
pecutan) yang dikenali sebagai (pecutan graviti ,
sesaran seragam).
The velocity (decreases , increases) uniformly. The
gradient of the velocity-time graph represents the
Masa (s)
(displacement , acceleration) known as the (gravitational
O
Time (s) acceleration , uniform displacement).
(ii) Graf sesaran-masa/Displacement-time graph

Sesaran (cm) Sebaik sahaja objek dilepaskan, objek itu bergerak
Displacement (cm) dengan halaju (kecil , besar). Keadaan ini diwakili
oleh kecerunan yang (kecil , besar) iaitu (P , Q).
Once the object is released, it moves at a (low , high)
Q velocity. This condition is represented by a (small , big)
gradient i.e. (P , Q).
sesaran
P
Kecerunan = = halaju
masa
displacement
0 Masa (s) Gradient = = velocity
Time (s) time
Ketika jatuh bebas, objek bergerak dengan halaju
yang lebih (kecil , besar). Keadaan ini diwakili oleh
kecerunan yang lebih (kecil , besar) iaitu (P , Q).
During free falling, the object moves at a (lower, higher)
velocity. This condition is represented by a (smaller ,
bigger) gradient i.e. (P , Q).
(b) Melontarkan objek ke atas/Throws objects upwards TP3/KBAT
(i) Graf halaju-masa/Velocity-time graph

Halaju (m s–1) Halaju (berkurang , bertambah) secara seragam.
Velocity (m s–1) Kecerunan adalah (positif , negatif). Pada ketinggian
(minimum , maksimum), halaju objek adalah (sifar ,
maksimum).
The velocity (decreases , increases) uniformly. The
gradient is (positive , negative). At (minimum ,
maximum) height, the velocity of the object is (zero ,
O Masa (s) maximum).
Time (s)
(ii) Graf sesaran-masa/Displacement-time graph
Sesaran (cm) Objek bergerak ke atas dengan halaju semakin
Displacement (cm) (berkurang , bertambah) iaitu R. Pada ketinggian
atau sesaran maksimum, halaju adalah (sifar ,
S maksimum). Objek akan (memecut , berhenti) buat
BAB
seketika sebelum jatuh semula ke bawah iaitu S.

The object moves upward with (decreasing , increasing)
11 R velocity i.e. R. At maximum height or displacement,
velocity is (zero , maximum). The object will
(accelerate , stop) for a moment before falling back
0 Masa (s) downwards i.e. S.
Time (s)
AKTIVITI HANDS-ON
Eksperimen Wajib 6 & 7: Pecutan graviti Bumi, g dan keadaan jatuh bebas dan bukan jatuh bebas (rujuk silang m.s. 173 – 176)
Compulsory Experiment 6 & 7: The gravitational acceleration, g of Earth and conditions of free fall and non-free fall (cross-reference pp. 173 – 176)
126

Standard Kandungan
11.4 Jisim dan Inersia Tarikh:
11.6 AKTIVITI Inersia PBD

PERBINCANGAN Inertia Penemuan
Inkuiri
2008 BHG. C, S12(b) 2015 BHG. C, S10
Jawab soalan di bawah tentang inersia.
Answer the questions below about inertia.
1 Apakah itu inersia? What is inertia? TP2
Inersia ialah sifat semula jadi suatu objek yang cenderung untuk menentang sebarang
perubahan keadaan asal objek dalam keadaan pegun atau sedang bergerak
.
Inertia is the natural tendency of an object to resist any change in its original
state, whether at rest or in motion .
2 Tandakan ( ✓ ) faktor yang mempengaruhi magnitud inersia. TP1

Tick ( ✓ ) the factor that affects the magnitude of inertia.
Luas permukaan
Halaju/Velocity ✓ Jisim/Mass
Surface area
3 Berikan inferens bagi situasi dalam kehidupan harian yang menunjukkan kewujudan inersia. TP1
Give inferences for the situations in everyday life that indicate the presence of inertia.
(a) Inferens/Inference:
Duit syiling Inersia duit syiling
Coin
mengekalkan kedudukan
Tarik
Pull asalnya.
Kad
Card The inertia of the
Gelas Gelas
Glass Glass coin maintains its original
Duit syiling position.
Coin
Duit syiling akan jatuh ke dalam gelas apabila kad ditarik.

The coin will fall into the glass when the card is pulled.
(b) Inferens/Inference:
Inersia cuba
mengekalkan gerakan
pemandu ke hadapan.
Brek ditekan The inertia attempts
Brake is pressed to maintain the forward motion
of the driver.
Apabila kereta berhenti secara mendadak, pemandu akan
terhumban ke depan.
When the car stops abruptly, the driver will be thrown forward.
(c)
BAB
11
Apabila buku di bahagian tengah ditarik keluar dengan cepat, buku lain akan jatuh ke bawah.
wah.
When the book in the middle is pulled out quickly, the other books will fall vertically.
Inferens/Inference:
Inersia buku-buku di atas akan menentang perubahan keadaan pegunnya.
The inertia of the books above tend to resist the changes to their stationary state.
127

4 Tandakan ( ✓ ) contoh-contoh lain inersia dalam kehidupan harian. Kemudian, berikan sebab bagi
jawapan anda./Tick ( ✓ ) other examples of inertia in daily life. Then, give a reason for your answers. TP1
(a) (b) (c)

✓ ✓ ✓
Seorang lelaki tidak dapat Kapal terbang memerlukan Memutarkan payung basah
menolak sebuah kereta. landasan yang panjang untuk dengan laju untuk membuang
A man is unable to push a car. berlepas dan mendarat. titisan hujan daripadanya.
Aircrafts require a long Spinning the wet umbrella
runway for taking off and quickly to remove the
landing. raindrops from it.
(d) (e) (f)
✓ ✓
Menghentak ke bawah unutk Timbul dan tenggelamnya Kapal besar perlu mematikan
mengetatkan kepala tukul kapal selam di dalam laut. enjin beberapa kilometer
yang longgar. The floating and sinking of daripada pelabuhan.
Banging downwards to tighten submarines in the sea. Large ships need to turn off
the loose head of a hammer. the engine a few kilometers
away from the port.
Inferens/Inference:
Semakin besar jisim sesuatu objek, semakin besar inersia untuk mengekalkan
keadaan asalnya./The larger the mass of an object, the greater the inertia to
maintain its original position.
5 Lengkapkan pernyataan tentang ciri-ciri keselamatan yang digunakan dalam kereta untuk
mengurangkan kesan negatif inersia. TP2
Complete the statement on the safety features used in the car to reduce the negative effect of inertia.
Terhumban Inersia Penyandar kepala Tali pinggang keselamatan Beg udara

Thrown Inertia Headrest Safety belt Air bag
Beg udara
Penyandar kepala Air bag
Headrest
Praktis
Kendiri
Tali pinggang keselamatan
Safety belt
BAB
Semasa perlanggaran, tali pinggang keselamatan dan beg udara dapat menghalang pemandu
d
daripada terhumban ke hadapan kerana inersia . Penyandar kepala juga dapat
11 mengurangkan
m
During
D
kesan inersia.
a collision, the safety belt and the air bag prevent the driver from being
thrown forward due to inertia . Headrests can also reduce the effect of inertia.
AKTIVITI HANDS-ON
Eksperimen Wajib 8: Hubungan antara jisim dan inersia (rujuk silang m.s. 177 – 178)
Compulsory Experiment 8: The relationship between mass and inertia (cross-reference pp. 177 – 178)
128

Kertas 1
1 Seorang lelaki mengambil masa 4 Apakah yang dialami oleh troli 8 Rajah 2 menunjukkan carta
50 saat untuk berlari sejauh itu? pita detik bagi gerakan sebuah
200 m. Berapakah kelajuannya? What does the trolley undergo? troli yang menuruni landasan.
A man takes 50 seconds to run A Melakukan pecutan Diagram 2 shows a chart of the
a distance of 200 m. What is his Accelerates ticker tapes for the movement of
speed? B Melakukan nyahpecutan a trolley down a runway.
Jarak/Distance Decelerates Panjang pita detik (cm)
Laju/Speed =
Masa/Time C Bergerak dengan halaju Length of ticker tapes
A 2.5 ms–1 B 4.0 ms–1 seragam 12
C 10.0 ms–1 D 40.0 ms–1 Moves at a uniform velocity
10
KLON SPM 2007/2008/2010/2013/2017/2018 D Bergerak dengan halaju
yang semakin perlahan 8
2 Sebuah kereta mula bergerak Moves at a slowing velocity
dari keadaan pegun dan 6
mencapai 80 ms–1 dalam masa 5 Berapakah halaju troli itu? 4
5 saat. Berapakah pecutan What is the velocity of the trolley? 2 Bilangan
kereta itu? (Masa diambil dalam saat = detik
A car starts moving from a 0 Number
bilangan detik/50; Halaju = 5 15 25 35 45 55 65 75 85 95 105 of ticks
stationary state and reaches jarak/masa)
80 ms–1 in 5 seconds. What is Rajah 2/Diagram 2
(Time taken in seconds =
the acceleration of the car? Apakah jenis gerakan yang
number of ticks/50;
Pecutan/Acceleration dilakukan oleh troli itu?
Velocity = distance/time)
Halaju akhir/Final velocity – What is the type of motion
A 5 cm s–1
Halaju awal/Initial velocity performed by the trolley?
B 25 cm s–1
Masa/Time A Halaju tidak seragam
C 50 cm s–1
Non-uniform velocity
A 16 ms–1 B 40 ms–1 D 75 cm s–1
–1 B Pecutan seragam
C 62 ms D 85 ms–1
Uniform acceleration
3 Kipas siling elektrik akan terus 6 Apakah faktor yang mem-
C Nyahpecutan seragam
bergerak dengan perlahan pengaruhi inersia suatu objek?
Uniform deceleration
untuk seketika walaupun What factor affects the inertia of
D Halaju berkurang secara se-
suis telah dimatikan. Hal ini an object?
ragam/The velocity decreases
disebabkan oleh/An electric A Suhu/Temperature
uniformly
ceiling fan will continue to B Halaju/Velocity
move slowly for a while after it C Pecutan/Acceleration 9 Apakah jenis daya yang
is switched off. This is due to D Jisim/Mass mempengaruhi jatuh bebas
KLON SPM 2011 suatu objek?
A tujah ke atas/upthrust
B momentum/momentum What is the force that affect
ect the
7 Apakah alat pengukuran free fall of an object?
C tekanan udara/air pressure
yang boleh digunakan untuk A Daya rintangan udaraa dan
BAB
D inersia/inertia
mengukur panjang dan jarak? daya graviti/Air resistance
stance
KLON SPM 2004, 2008, 2012, 2018
What measurement tools can force and gravitationall force
Soalan 4 dan 5 adalah berdasarkan
Rajah 1.
be used to measure length and
distance?
B Daya rintangan udaraa dan
daya elastik/Air resistance
stance
11
Questions 4 and 5 are based on A Distance measuring wheels force dan elastic force
Diagram 1. B meter PH C Daya graviti dan daya
pH meter normal/Gravitational fforce
C Tolok skru mikrometer and normal force
Micrometer screw gauge D Daya elastik dan daya
5 cm D Angkup vernier normal/Elastic force and
Rajah 1/Diagram 1 Vernier calipers normal force
129

Kertas 2
Bahagian B/Section B KLON SPM 2001, BHG. A, S2
1 Rajah 1 menunjukkan pita detik yang terlekat pada troli yang bergerak ke bawah di atas landasan.
Diagram 1 shows the ticker tape of the movement of a trolley down a runway.
Jalur/Strip Jalur/Strip Jalur/Strip Jalur/Strip Jalur/Strip
1 2 3 4 5
Arah gerakan/Direction of motion
Rajah 1/Diagram 1
Jadual di bawah menunjukkan ukuran panjang bagi setiap 5 detik potongan.

The table below shows the measurement of each 5-tick section.
Panjang jalur (cm)
Jalur/Strip 1 2 3 4 5 Length (cm)
Panjang/Length (cm) 1 2 3 4 5
5
(a) Daripada data di atas, lukiskan satu histogram
untuk setiap bahagian pita detik pada kertas 4
graf di sebelah. TP3/KBAT
From the data above, draw a histogram for each 3
section of ticker tape on the graph paper on the
right. 2
[1 markah/1 mark]
1
0 Jalur/Strip
1 2 3 4 5
(b) Nyatakan hubungan antara panjang pita detik dengan masa. TP2
State the relationship between the length of the ticker tape and time.
Apabila masa bertambah, panjang pita detik turut bertambah.
As the time increases, the length of the ticker tape also increases.
[1 markah/1 mark]
(c) Daripada histogram di 1(a), nyatakan jenis pergerakan troli. TP2
From the histogram in 1(a), state the type of motion experienced by the trolley.
Pecutan/Halaju bertambah secara seragam/Acceleration/Velocity increases uniformly.
[1 markah/1 mark]
(d) Ramalkan panjang pita detik yang ke-6. TP2
Predict the length of the 6th ticker tape.
6 cm
[1 markah/1 mark]
BAB
(e) Kirakan halaju awal dan halaju akhir bagi troli tersebut. Gunakan rumus:
(e TP3/KBAT
Calculate the initial velocity and final velocity of the trolley. Use the formula:
11 Halaju/Velocity =
Jarak/Distance
Masa/Time
(i) Halaju awal/Initial velocity (ii) Halaju akhir/Final velocity
1 cm 5 cm
= = 10 cm s–1 = = 50 cm s–1
0.1 s 0.1 s
[1 markah/1 mark]
130

(f) Hitungkan pecutan troli. Gunakan rumus: TP3/KBAT
Calculate the acceleration of the trolley. Use the formula:
Pecutan/Acceleration 50 – 10
Halaju akhir/Final velocity – Halaju awal/Initial velocity 0.1 × 4
=
Masa/Time 40
= = 100 cm s–2
0.4
[1 markah/1 mark]
2 Suatu jasad yang jatuh bebas mempunyai pecutan graviti yang sama tanpa mengira jisim dan bentuknya.
A free -falling body has the same gravitational acceleration regardless of its mass and shape.
(a) Apakah yang dimaksudkan dengan jatuh bebas? TP1
What is meant by free fall? [2 markah/2 marks]
(b) Rajah 2 menunjukkan satu aktiviti yang dijalankan untuk mengkaji keadaan jatuh bebas objek dalam
vakum. TP4/KBAT
Diagram 2 shows an activity carried out to study the free fall of objects in the vacuum.
Bulu burung
Batu kecil
Bird feather
Small stone
Vakum
Vacuum
Silinder Praktis
Cylinder SPM
Rajah 2/Diagram 2
Kaji maklumat dalam Rajah 2 dan bina konsep jatuh bebas.

Study the information in Diagram 2 and construct the concept of the free fall. [6 markah/6 marks]
(c) Dalam kejadian banjir besar, bekalan makanan dan ubat-ubatan ada kalanya perlu dijatuhkan dari
udara. Biasanya bekalan tersebut akan mengalami kerosakan disebabkan oleh halaju yang tinggi semasa
mencecah permukaan Bumi. Dengan menggunakan prinsip kerja payung terjun, terangkan bagaimana
kerosakan bekalan yang dijatuhkan dari udara dapat dikurangkan. TP4/KBAT
In the event of a major flood, supplies of food and medicine are sometimes necessary to be dropped from the
air. The supply will usually be damaged due to high velocity when it hits the surface of the Earth. Using the
working principle of a parachute, explain how the damage of the supplies dropped from the air can be reduced.
[4 markah/4 marks] BAB
11
131


SPS SAINS TG4 (NM) - Part3

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Judul Asli

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

SPS SAINS TG4 (NM) - Part3

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

Tumbuhan tidak berkayu (herba)/Non-woody plants (herbaceous)

Peria Pokok banyan Jagung

Batang teratai dan hidrila

© Sasbadi Sdn. Bhd.

dalam badan untuk me- C Jagung Sulur paut

© Sasbadi Sdn. Bhd.

X: Rangka dalam Y: Rangka luar

Pacat Z: Rangka hidrostatik

Rajah 1.1/Diagram 1.1

(ii) Bendalir badan mengenakan tekanan pada dinding badan. Benar

© Sasbadi Sdn. Bhd.

Nyatakan perbezaan antara haiwan X dengan haiwan Y.

Beluncas Cacing tanah

© Sasbadi Sdn. Bhd.

Sistem endokrin manusia dan fungsinya

Kesan penyalahgunaan dadah

APAKAH ITU KOORDINASI BADAN?

© Sasbadi Sdn. Bhd.

keguguran fetus jika mengandung miscarriage in pregnancy

7 • Merangsang penghasilan sperma • Stimulates the production of sperms

Jenis-jenis Dadah Types of Drug

Minda yang Sihat Healthy Mind

© Sasbadi Sdn. Bhd.

7.1 AKTIVITI Sistem endokrin manusia PBD

Buku teks m/s 144 – 148

Kelenjar adrenal Pankreas Otot Testis Ovari Kelenjar pituitari

P: Kelenjar pituitari/Pituitary gland S: Kelenjar tiroid/Thyroid gland

Merangsang penghasilan sperma Fungsi/Function:

2 Apakah itu kelenjar endokrin? What is an endocrine gland? TP2

© Sasbadi Sdn. Bhd.

Hormon Kelenjar endokrin Fungsi

© Sasbadi Sdn. Bhd.

Buku teks m/s 149 – 151

Hipoglisemia Diabetis melitus Diabetis insipidus Edema Goiter Kreatinisme

Kesan rembesan hormon/Effects of hormone secretion

Hipoglisemia Diabetes melitus

4 (b) Hipotiroidisme/Hypothyroidism 4 (c) Kreatinisme/Cretinism

© Sasbadi Sdn. Bhd.

Buku teks m/s 152 – 157

Perangsang/Stimulant Halusinogen/Hallucinogen Inhalan/Inhalant Penenang/Depressant

Jenis dadah Ciri-ciri Contoh

(b) Perangsang Mempercepat pergerakan impuls dalam Amfetamina, metamfetamin

✓ Mengakis dinding dalam perut dan menyebabkan gastrik atau ulser.

Menyebabkan mata dan hidung berair. MESTI BACA!

✓ Menyebabkan tekanan darah tinggi dan penyakit jantung.

© Sasbadi Sdn. Bhd.

Buku teks m/s 158 – 160

Berdikari Kurang yakin Sentiasa risau Berkasih sayang Bersikap positif

Minda yang sihat/Healthy mind Minda yang kurang sihat/Unhealthy mind

Berdikari/Independent Kurang yakin/Lacks confidence

2 Tandakan ( ✓ ) faktor-faktor yang menyebabkan minda menjadi kurang sihat. TP1

✓ Kecederaan otak Penuaan

Faktor-faktor Penyalahgunaan dadah/Drug abuse

© Sasbadi Sdn. Bhd.

A Mengawal tindakan refleks Activates the brain

© Sasbadi Sdn. Bhd.

Tiroid/Thyroid (a) (i) Namakan kelenjar X./Name gland X. TP1

Rajah 1/Diagram 1 [1 markah/1 mark]

© Sasbadi Sdn. Bhd.

8 Unsur dan Bahan

Bahan ion Bahan molekul

Isotop dan Pelbagai bentuk

Pembentukan ion Susunan elektron