Anda di halaman 1dari 8

1.

PENGANTAR

Setiap orang yang akan melaksanakan perkawinan haruslah menyadari arti perkawinan itu
sendiri. Perkawinan adalah ikatan lahir batin antara seorang pria dengan seorang wanita
sebagai suami isteri dengan tujuan untuk membentuk keluarga (rumah tangga) yang
berbahagia dan kekal berdasarkan ke Tuhanan Yang Maha Esa (UU. No. 1 Tahun 1974).

Ikatan lahir batin antara seorang pria dengan seorang wanita itu sepatutnya mendapat restu
atau ijin dari kedua orang tua mereka. Hal ini untuk menghindari terjadinya kerenggangan
setelah menjalani hidup berumah tangga. Oleh karena itu pada perkawinan adat Bali orang tua
atau keluarga ke dua belah pihak ikut berperanan. Keluarga pihak pria (purusa) meminang anak
wanita (pradhana) untuk diperisteri oleh putra keluarga pria (purusa).

Karena ada kegiatan meminang/nyuwaka/memadik, mau tidak mau akan ada pembicaraan


diantara keluarga pihak pria (purusa) dengan keluarga pihak wanita (pradhana). Kendala yang
sering dihadapi adalah bahwa ada anggota keluarga pihak pria (purusa) yang menghindar
menjadi pembicara/juru bicara pada saat meminang/nyuwaka/memadik, kecuali dalam keadaan
terpaksa. Mereka lebih suka memilih menjadi peserta atau pendengar yang baik karena belum
atau tidak siap sebagai pembicara/juru bicara. Hal ini dikarenakan diantaranya : ada yang takut
berbicara di hadapan orang banyak, kurang memahami apa yang harus disampaikan, atau
kurang menguasai bertutur kata atau tata krama berbahasa khususnya berbahasa Bali halus.

Untuk mengatasi kendala tersebut saya rangkumkan contoh Percakapan Tentang Perkawinan
Adat Bali. Materi pada contoh percakapan ini adalah percakapan tentang perkawinan dengan
cara memadik. Dan, materi contoh percakapan ini dikhususkan untuk pembaca yang belum
berpengalaman atau pembaca yang ingin menjadi pembicara/juru bicara pada perkawinan adat
Bali. Percakapan ini hanya memuat pokok-pokoknya saja. Pengembangan lebih lanjut
tergantung kepada kepandaian si juru bicara, dresta atau tata cara setempat, serta
memperhatikan situasi dan kondisi setempat.

Saya menyadari bahwa, susunan materi pada contoh percakapan ini masih sangat kurang.
Sumbangan pemikiran dari pembaca yang sudah berpengalaman akan sangat berguna untuk
menyempurnakan materi contoh Percakapan Tentang Perkawinan Adat Bali agar bisa dipakai
pedoman oleh generasi muda yang ingin belajar menjadi pembicara/juru bicara pada
perkawinan adat Bali.

2. TAHAP PERSIAPAN

Setelah orang tua si pria (purusa) menerima pemberitahuan dari anak prianya bahwa ia akan
mengawini seorang wanita dan orang tua si pria menyetujui, maka orang tua si pria atau orang
yang ditunjuk dapat menanyakan hari baik (dewasa ayu) kepada orang yang memahami hari-
hari baik (padewasan). Selanjutnya orang tua pihak pria/orang yang ditunjuk mendatangi rumah
orang tua pihak wanita. Maksud kedatangannya adalah akan meminang anak wanita pihak
keluarga wanita untuk dikawinkan dengan anak pria dari keluarga pihak pria.

Setelah mendengar maksud kedatangan orang tua/orang yang ditunjuk pihak keluarga pria,
orang tua pihak wanita (walau menerima pinangan tersebut) biasanya meminta waktu untuk
membicarakan lagi dengan pihak keluarganya yang lain.
Orang tua pihak pria/orang yang ditunjuk pun kemudian mengundang keluarga besarnya untuk
menyampaikan rencana perkawinan anaknya, hasil pembicaraan dengan pihak orang tua
wanita, dan hari baik yang telah ditentukan. Dibicarakan juga hari apa dan jam berapa akan
meminang/nyuwaka/memadik ke rumah orang tua pihak wanita, dan menunjuk siapa-siapa
nanti yang menjadi pembicara/juru bicara.
Keluarga pihak pria wajib memberitahukan hari dan jam kedatangan
meminang/nyuwaka/memadik kepada orang tua pihak wanita setidak-tidaknya tiga atau dua
hari sebelumnya.

3. MEMINANG/NYUWAKA/MEMADIK

Sebelum sampai pada pokok pembicaraan pada saat Meminang/Nyuwaka/Memadik, ada


baiknya orang yang ditunjuk sebagai juru bicara pihak keluarga laki-laki/purusa mengetahui:
lawan bicara, permasalahan, dan sasaran yang ingin dicapai.

Lawan bicara : keluarga pihak perempuan/pradana. Dapatkan informasi tentang kedudukan


sosial di masyarakat pihak keluarga perempuan/pradana.
Permasalahan : hubungan cinta antara seorang laki-laki dengan seorang perempuan yang akan
dibicarakan untuk dipinang.
Sasaran ; bagaimana caranya agar orang tua/keluarga pihak perempuan merestui/mengijinkan
anak perempuannya dikawini oleh anak laki-laki dari pihak keluarga laki-laki sehingga keduanya
bisa menjadi suami isteri.

Isi Pembicaraan

Setelah menghaturkan sesajen “canang pengerawos” pembicaraan sudah bisa dimulai. Inisiatif


memulai pembicaraan (pemahbah lan pangaksama) dapat dilakukan oleh keluarga pihak
perempuan/keswakang/kapadik.

Juru Bicara Keluarga Perempuan

“Inggih nawegang titiang, menawi wenten malih sane patut pacang jantos? Yening
nenten wenten bebawosan jagi kawitang titiang. (Bila tidak ada yang ditunggu lagi pembicaraan
bisa dilanjutkan)
“Inggih penglingsir sane wangiang titiang, titiang saking keluarga iriki nunas mangda ledang ugi
ngampurayang menawi wenten kirang langkung antuk titiang nyanggra pengerawuhe kadi
mangkin. Taler antuk genah melinggih wyakti kadi kosekan pisan, nenten wenten genah
melinggih”
“Sadurung ngelantur ring unteng bebawosan, lugrayang titiang ngaturang pangastungkara,
nunas ica ring Ida Hyang Parama Kawi dumogi Ida asung wara nugraha ngicenin kerahayuan
sareng sami. Om Swastyastu”.
“Inggih selantur ipun galahe mangkin pacang katur ring penglingsir saking ………(daerah asal
keluarga laki-laki), napi menawi wenten sane jagi bawosang. Inggih, durusang”.

Juru Bicara Pihak Laki-Laki

(Kalau tidak ada pemahbah lan pangaksama dari pihak keluarga perempuan, dari pihak
keluarga laki-laki dapat mengambil inisiatif memulai pembicaraan dengan : “Inggih, nawegang
titiang, menawi wenten malih sane patut pacang jantos ? Yening nenten wenten titiang
mapisarat pacang ngawit matur).

“Inggih nawegang titiang mantuka ring Pengelingsir saha semeton sinamian, nunas lugra,
riantuk titiang prasangga purun ngewentenang atur. Pinih riin titiang ngaturang suksma antuk
ledang ugi Pengelingsir sareng sami tangkilin titiang. Taler titiang nunas gung rena sinampura
sekirang langkung atur titiang. Inggih, sedurung titiang mahbah indik tetujon pengerawuh titiang
mangkin lugrayang titiang ngaturang pangastungkara, Om Swastyastu.

“Pengelingsir saha semeton sinamian, indik tetujon titiang rawuh sekadi mangkin boya sewos
ngetut pidabdab anak alit titiang sane mewasta …………… mantuka ring anak alit isteri
pengelingsir iriki, sane mewasta …………….
Anak alit titiang sampun mepitau ring titiang, ipun, anak alit titiang, sareng anak alit isteri iriki
kocap sampun pada tresna. Anak alit titiang kocap tresna ring anak alit isteri iriki, anak alit isteri
iriki kocap tresna ring anak alit titiang. Wentene tresna ketresnain punika anak alit titiang
memanah pacang nincapang ke grehasta asrama. Punika mawinan titiang nangkilin
pengelingsir iriki mapisarat nunas pikayun pengelingsire iriki ledang ngicenin panugrahan utawi
pamargi sane antar mangdane anake alit makekalih praside matemu alaki rabi.
Inggih, titiang ngelungsur pikayunan pengelingsir mangda ledang ugi nagingin pinunas titiang
matemuang anake alit makekalih.
Pengelingsir sane wangiang titiang, asapunika sane presida katur antuk titiang. Galah selantur
ipun katur ring pengenter bebawosan”.

Pembawa acara/Pengenter bebawosan kemudian memberi waktu kepada juru bicara pihak
perempuan untuk memberi tanggapan atas pembicaraan pihak keluarga laki-laki.

Juru Bicara Pihak Perempuan

“Inggih, pengelingsir sane wangiang titiang. Pangandikan pengelingsir wawu sampun kemanah
antuk titiang. Kewiaktiane titiang durung pisan pratiyaksa ring perindikan anake alit. Titiang
merasa nenten patut pacang nyogok utawi ngedetang kapitresnan anake alit. Sane mangkin
titiang nunas galah abosbos. Titiang jagi netes ipun mangda iriki ring ajeng kesaksinin sareng
sami".

Panggillah anak gadis yang dimaksud agar ikut bergabung bersama di tempat pembicaraan
sehingga bisa disaksikan oleh orang-orang yang hadir, lalu tanyakan sebagai berikut :

“Ih, cening ne ada pengelingsir uli ………… mapikarsa lakar ngidih anake buka cening lakar
petemuanga ajak anak alit idane ane madan ……………. apange presida cening ajak dadua
metemu alaki rabi. Aji/Bapa tonden bani ngisinin utawi tusing ngisinin pikarsan pengeligsir uli
……. setonden Aji/Bapa netes anake buka cening. Nah, jani edengang isin keneh ceninge ane
sujati. Yening cening tresna tur ada keneh cening lakar nganten dini orahin. Yening cening
tusing tresna tur tusing ada keneh cening lakar nganten dini orahin di ajeng pengelingsire ajak
mekejang. Pengidih Aji/Bapa, eda pesan cening ngapus. Cening sing tresna ngorahin tresna,
keto masih cening tresna ngorahin tusing tresna. Yening cening ngapus sing ja cening ngapus
ragan ceninge dogen, cening lakar ngapus pengelingsire ajak makejang ane ada di arep
ceninge. Ane jani Aji/Bapa metakon teken ragan ceninge :
Kapertama : ada keneh cening lakar nganten ?
Kedua : yen ada keneh ceninge lakar nganten, apa ulian cening tresna apa ulian kepaksa ?
Setelah mendapat jawaban dari si gadis dan jawabannya “ya” dan “ulian tresna” maka
pertanyaan dapat diteruskan ke anak pihak laki-laki, apakah betul yang dipinang adalah anak
gadisnya dan apakah betul ia mencintai anak gadisnya. Apabila jawabannya “ya” maka jawaban
atas permintaan juru bicara pihak laki-laki dapat disimpulkan.

“Inggih, pengelingsir sane wangiang titiang iwawu sami sampun miarsayang pesaut anake alit,
wantah jakti pada tresna asih maka kalih tur sampun kebuktiang iriki sareng sami ring ajeng.
Titiang ngaturang utawi nagingin sekadi pikarsan pengelingsire pacang matemuang anake alit
maka kalih”

Juru Bicara Pihak Laki-Laki

“Inggih, nawegang titiang matur suksma pisan riantukan sampun kedagingin pinunas titiang
mantuka ring anake alit iriki. Sane mangkin yening kepatutang saha kelugra titiang pacang
ngelanturang matur indik pengambilan anake alit saha pidabdab titiang pacang
ngelaksanayang pekala-kalaan miwah widhi widana”.
“Pengambilan anake alit pacang margiang titiang ring rahina ……… Sawatara dauh/jam ……..
anake alit pacang ajak titiang ke ……. Upakara awiwaha samkara (ngayab banten pekeraban)
manut pangerencana pacang kemargiang nemonin rahina …… kirang langkung dauh/jam
…….. Sesampunan wusan awiwaha samkara, sawatara dauh/jam ….. titiang malih pacang
nangkilin pengelingsire iriki. Taler titiang pacang muat ilen-ilen upakara merupa “ketipat bantal”
maka serana mepamit anake alit. Upakara punika wastanin titiang “jauman”. Inggih, asapunika
paweweh sane prasida katur antuk titiang”.

Setelah juru bicara pihak laki-laki selesai berbicara, pembawa acara akan mempersilahkan juru
bicara pihak perempuan memberi tanggapan.
Apabila tidak ada halangan, biasanya pihak keluarga perempuan mempersilahkan melanjutkan
apa yang telah direncanakan. Dan, apabila pembicaraan berjalan lancar, semua dapat diterima
dengan baik, maka isi pembicaraan sudah dianggap selesai.

Penutup Pembicaraan

Karena pembicaraan sudah selesai, pembawa acara dapat menutup pembicaraan diantara
kedua belah pihak.
“Inggih, pengelingsir sane wangiang titiang riantukan bebawosane sampun presida puput,
iwawu titiang sane ngungkap bebawosane sane mangkin titiang sane nyineb antuk nguncarang
paramasanti. Om, Shanti. Shanti, Shanti, Om.

4. MEJAUMAN ATAU MAKTA KETIPAT BANTAL

Mejauman atau makta ketipat bantal merupakan rangkaian dari upacara perkawinan. Mejauman


atau makta ketipat bantal dapat dilakukan setelah selesai upacara widhi widana. Upacara
mejauman atau makta ketipat bantal juga sering disebut dengan upacara mepamit.
Pada saat mejauman tidak terdapat lagi pembicaraan penting, sebab sudah dianggap selesai
pada saat Nyuwaka/memadik. Akan tetapi karena ada serah terima antara manggala
banjar/desa masing-masing yang bersangkutan, disamping beberapa nasehat dari para
orangtua atau keluarga kepada kedua mempelai tentang kramaning alaki rabhi, maka akan
terdapat pembicaraan sebagai berikut .
Pemahbah

Pemahbah lan pengaksama, sesudah menghaturkan canang pengerawos. Pengaksama ring


sang tamiu kedulurin antuk nyambat sara saha pengastungkara. Contoh dapat dibaca pada
pemahbah saat nyuwaka.

Isi/Daging Bebawosan

Setelah diberi kesempatan oleh pembawa acara, pembicaraan dapat dilakukan oleh pihak
keluarga laki-laki.
“Inggih nawegang titiang mantuka ring pengelingsir sane kusumayang titiang, semeton
sinamian sane wangiang titiang. Asapunika taler mantuka ring Manggala Adat, Manggala
Praja/Dinas, riantuk ledang rawuh sareng nyaksiang upacara mejauman/makta ketipat
bantal/mepamit, titiang ngaturang suksemaning manah. Kaping ajeng lugrahin titiang ngaturang
pengastungkara, Om Swastyastu”.

“Inggih manut panomayan titiang sane …….(sebutkan bilangan hari, hari dan tanggal
pembicaraan sebelumnya) , sane mangkin titiang ngerahuin malih pengelingsir saha semeton
sinamian. Taler titiang muat upakara merupa “ketipat bantal” maka serana mepamit anake alit.
Upakara punika wastanin titiang “jauman”.
Mungguing mepamit anake alit, manut niskala lan sekala. Ring niskala, ngaturang sembah bakti
ring Merajan, mepamit ring Ida Betara Kawitan, ring Ida Dewa Hyang Guru, dumogi ledang Ida
nyaksinin saha ngicenin wara nugraha mangda sida pacang nemu kerahajengan.
Ring sekala, mepamit ring guru rupaka, ring semeton, bebanjaran, miwah sane siosan manut
ketah sane sampun memargi iriki.
Inggih ngiring sareng-sareng ngerastiti mangda anake alit maka kalih nemu kerahajengan, tur
petemon anake alit prasida ajeg kepungkur wekas.
Inggih, asapunika sane prasida katur antuk titiang”.

Setelah pembicara pihak keluarga laki-laki mengakhiri pembicaraannya, maka pembawa acara
dapat melanjutkan ke acara pemberian nasehat kepada kedua mempelai dan serah terima
antar Manggala banjar/desa. Apabila upacara mepamit di Merajan sudah selesai, maka kedua
mempelai diajak bergabung bersama pengelingsir keluarga kedua belah pihak.
Selanjutnya pembawa acara dapat memberi kesempatan kepada keluarga kedua belah pihak
secara bergiliran untuk memberi nasehat kepada kedua mempelai.

Disini dikemukakan contoh pokok-pokok nasehat yang terlebih dahulu dapat diberikan oleh
pihak keluarga laki-laki.

“Inggih riantuk wenten pikarsa mangda titiang ngewentenang piteket amatra mantuka ring
anake alit maka kalih, nanging titiang nunas ampura menawi wenten atur titiang nenten mantuk
ring pekayunan.
Petitis titiang ring sang kalih, sane mangkin janten sampun ngelarang “grhasta” inggih punika
kebawos “mepikurenan”. Sane lanang mewasta “Kepala Keluarga”, sane istri mewasta “Ibu
Rumah Tangga”.
Piteket titiang ring sane lanang, inggih punika :
Pertama, swadarmaning/tugas kewajiban sang kepala rumah tangga ane mebuat tuah patut
ngeruruh pengupa jiwa, ngeruruh pebuktian apang ada anggon ngemertanin raga, somah,
miwah pianak.
Kekalih, sayaga teken pidabdabe mesima karma (bermasyarakat), pemekasne teken sesame
pada manusa. Yan suba nyama braya makejang pada tresna sih, ento anggon kesugihan ane
pinih utama.
Ketiga, bakti teken sang Guru Rupaka (Meme Bapa), keto masih teken matua apang patuh
pelakuanne sekadi guru rupaka pagelahan. Tan patut melaksana kadi sesenggak Baline,
“nyandat di teba”, bungane sumpanngin/bungain punyane kiladin, artine pianakne ane jegeg
juang reramane lemenahang.

Sane mangkin piteket titiang ring sane istri, inggih punika:


Pertama, menawi wantah sangkaning jatu karma mawinan prasida ketemu mepikurenan.
Mawinan dados mesikian mepikuren janten sampun sangkaning tresna sane janten sampun
ketiba ring sang suami. Pemekas nyandang limbakang tresnane punika mantuka ring matua,
ipah, saha sane tios-tiosan. Taler tan dados lali ring Aji Biyang (Bapa Meme) maka guru rupaka
yadiastun pacang metinggal saking natah iriki riantuk tan sida pacang naur kepiutangan ring
rerama.
Kekalih, kasih sayang ring suami patut kedulurin antuk patibrata inggih punika setia dan jujur
kepada suami.

Inggih asapunika prasida antuk titiang mepiteket ring sang kalih dumadak wenten pikenoh ipun.

Selanjutnya kesempatan diberikan kepada keluarga pihak perempuan untuk memberikan


nasehat kepada kedua mempelai.
“Inggih riantuk wenten pikarsa mangda titiang ngewentenang piteket amatra pinaka bekel ipun
anake alit pacang mepikuren. Nanging petitis titiang kepertama, ketuju mantuka ring
pengelingsir pinaka peserah titiang saha metempahang anake alit.

- Inggih, ipun anak alit titiang kantun wimuda durung pisan pratyaksa ring tata caraning alaki
rabhi. Sane mangkin titiang nunas ring pengelingsir mangda ledang mepica pengajah ring
separi polahing mesima, medesa, mebebanjaran, mepikurenan, miwah sakaluir ipun, janten
sampun sewos desa sewos taler sima kramane.

- Asapunika taler ring sang Manggala, ledang ugi nerima ipun belog pacang misarengin
pidabdabe ring banjar/desa pekraman

- Pet prade pungkuran wenten wicara, ngiring puputang wicarane punika nganutin sekadi
pemargine mangkin mepengancan antuk arsa pada arsa

Selanturne petitis titiang kaping kalih ketiba ring anake alit maka kalih dumadak wenten
kewigunan ipun.

- Mapan suba lakar ninggal swadarmaning Brahmacari ngardi ane madan Grhastha (berumah
tangga), sing ja abedik gegodane. Gegodane ane paling utama tuah teka uli di deweke. Yen
sida baan ngutsahayang, gegodane ane wit saking pedewekan ento nyandang kelidin apan
ngerananyang tan rahayu pekurenane.

- Salinin laksanane. Eda nu ngaba laksana kadi nu bajang. Anutin laksanane kadi swa
dharmaning “grhastha” mapan suba madan mepikuren. Cara sesonggan Baline, yen goba
twara sida antuk ngesehin, nanging laksanane patut nganutin unduk.
- Nah, ene cening istri, sawireh cening lakar metilar uli jumah dini ene gisi pabesen Bapa/Aji: “
Dija ja cening megenah, tanahe ditu langkahin langite ditu sulubin”.

“Inggih pengelingsir sinamian, asapunika sida antuk titiang mapaungu atur. Pet wenten atur
titiang sane nenten mantuk ring pekayunan titiang nunas geng rena sinampura”.

Kini giliran para manggala diberi kesempatan berbicara secara bergiliran berkenaan dengan
serah terima antar manggala. Kesempatan pertama dapat diberikan kepada manggala dari
pihak perempuan.

Manggala Praja/Dinas

“Inggih nawegang titiang mantuka ring pengelingsir sane wangiang titiang, para manggala
dinas lan manggala adat sane wangiang titiang, titiang prajuru dinas saking banjar/desa …..
purun prasangga nyarengin bebawosan pengelingsir sinamian. Titiang nunas ampura antuk
tambet tan uning matur, janten sampun nenten mantuk ring sejeroning pikayun.
Indik bebawosan sane piragi titiang iwawu sampun becik pisan. Sotaning titiang dados prajuru
dinas, taler nyarengin mapaungu atur sapari indik anake alit istri warga banjar/desa titiange
sane keambil ke …………
Mantuka ring prajuru dinas ring banjar/desa…… ring rahina …… tanggal …….. titiang
melepas/nyerahang cacah jiwa warga titiang sane mewasta …….. ring manggala dinas
banjar/desa …… saha mepiteges, rikanjekan ngewilangan surat-surat titiang misadia pacang
ngelepas saking penduduk iriki saha ngewantu muputang surat-surat sane keperluang.
“Inggih pengelingsir sinamian, asapunika sida antuk titiang mapaungu atur.

Penyerahan oleh prajuru dinas banjar/desa dari pihak perempuan selanjutnya ditanggapi oleh
prajuru dinas banjar/desa pihak laki-laki setelah diberi kesempatan oleh pembawa acara.

“Inggih nawegang titiang mantuka ring pengelingsir sane wangiang titiang, para manggala
dinas lan manggala adat sane wangiang titiang, titiang prajuru dinas saking banjar/desa …..
purun prasangga nyarengin matur. Titiang nunas ampura pet prade wenten atur titiang nenten
mantuk ring sejeroning pikayun.
Sotaning titiang dados prajuru dinas, taler nyarengin mapaungu atur sapari indik penyerahan
cacah jiwa anake alit istri saking manggala dinas banjar/desa …..…………
Mantuka ring prajuru dinas banjar/desa…… ring rahina …… tanggal …….. titiang prajuru dinas
banjar/desa…….. nerima penyerahang jajah jiwa anak alit istri sane mewasta …….. saha jagi
unggahang titiang ring buku register kependudukan banjar titiang.
Taler titiang nunas ring prajuru dinas mangda ledang ngicenin “surat keterangan perpindahan
penduduk” sane kebuatang anggen ngerereh “surat/akte perkawinan”, “kartu keluarga”, miwah
sane tiosan nganutin uger-uger Guru Wisesa.
Inggih pengelingsir sinamian, asapunika sida antuk titiang mapaungu atur”.

Manggala Adat

Manggala/prajuru adat banjar/desa yang menyertai/menjadi saksi perkawinan adat Bali, pada
saat mejauman diberi juga kesempatan untuk berbicara. Terlebih dahulu kesempatan itu dapat
diberikan kepada manggala adat dari pihak perempuan.

“Inggih nawegang titiang mantuka ring pengelingsir sane wangiang titiang, para manggala
dinas lan manggala adat sane wangiang titiang, titiang prajuru adat saking banjar/desa …..
purun prasangga nyarengin bebawosan pengelingsir sinamian. Titiang nunas ampura antuk
tambet tan uning matur, janten sampun nenten mantuk ring sejeroning pikayun.
Titiang dados prajuru adat, taler nyarengin mapaungu atur sapari indik anake alit istri warga
banjar/desa adat titiange sane keambil ke …………
Mantuka ring prajuru adat ring banjar/desa…… ring rahina …… tanggal …….. titiang
melepas/nyerahang cacah jiwa warga titiang sane mewasta …….. ring manggala adat
banjar/desa …… saha metempahang anak alit istri warga titiang.
Sampunang waneh ngicenan pengajah ring anake alit istri mangda sida antuka nganutin tata
cara sane manggeh irika. Wenten sane kebawos desa mawa cara, janten sampun sewos desa
sewos sima kramane.
“Inggih pengelingsir sinamian, asapunika sida antuk titiang mapaungu atur.

Penyerahan oleh prajuru adat banjar/desa dari pihak perempuan selanjutnya ditanggapi oleh
prajuru adat banjar/desa pihak laki-laki setelah diberi kesempatan oleh pembawa acara.

“Inggih nawegang titiang mantuka ring pengelingsir sane wangiang titiang, para manggala
dinas lan manggala adat sane wangiang titiang, titiang prajuru adat saking banjar/desa …..
purun prasangga nyarengin matur. Titiang nunas ampura pet prade wenten atur titiang nenten
mantuk ring sejeroning pikayun.
Sotaning titiang dados prajuru adat, taler nyarengin mapaungu atur sapari indik penyerahan
cacah jiwa anake alit istri saking manggala adat banjar/desa …..…………
Mantuka ring prajuru adat banjar/desa…… ring rahina …… tanggal …….. titiang prajuru adat
banjar/desa…….. nerima penyerahang cacah jiwa anak alit istri sane mewasta …….. saha jagi
unggahang titiang ring buku register banjar adat titiang. Taler anak alit istri jagi iring titiang
nyarengin pidabdabe ring banjar pekraman, rawuh ring desa pekraman.
Inggih pengelingsir sinamian, asapunika sida antuk titiang mapaungu atur”.

Penutup

Setelah selesai pemberian nasehat kepada kedua mempelai maka pembicaraan sudah selesai,
dan pembawa acara dapat segera mengakhiri/menutup pembicaraan.
“Inggih pengelingsir sareng sami sane wangiang titiang, manggala dinas lan manggala adat
sane wangiang titiang, menawi bebawosan sampun puput. Dwaning titiang sane ngungkab
bebawosanne titiang taler sane nyineb. Sedurung kesineb, titiang nenten lali nunas sinampura
pet wenten atur titiang sane nenten munggah ring pikayun. Bebawosane jagi sineb titiang antuk
nguncarang paramashanti, Om Shanti, Shanti, Shanti, Om.

Anda mungkin juga menyukai