Anda di halaman 1dari 13

ANGGAH-UNGGUH BASA

BALI
BAB II
KELAS VIII
Kawentenan Anggah-ungguh basa Bali sangkaning wenten
pabinayan linggih
(perbedaan kedudukan masyrakat Bali)
• Krama Bali Purwa(tradisional) sane • Krama Bali anyar(modern)
metu saking pamijilan (berasal dari 1. Wenten krama Bali sane kabaos
keturunan)
sang singgih yadiastun nenten medue
• 1. Krama Bali Triwangsa (masyarakat Kasta nanging ipun pinaka
Bali yang Berkasta) sane pinaka sang
singgih sekadi: Prakangge/prayayi( pejabat/atasan)
• A. wangsa Brahmana Sekadi: Direktur, manajer, gubernur,
• B. wangsa Kesatrya Bupati, Camat, Kepala Sekolah, guru,
Msl.
• C. wangsa Wesia

• 2. Krama Bali biasa sane nenten 2. Sane pinaka sang sor ( bawahan)
makasta sane pinaka sang sor kabaos sekadi: pegawai, buruh, pembantu,
wangsa jaba. murid, msl.
Kruna-kruna basa Bali kepah dados
pitung soroh
1. Kruna andap ( Basa Biasa)
conto:
a. Suba (sudah) f. Ngenceh (kencing)
b. Mara (baru) g. Alih (cari)
c. Teka (datang) h. Ngeling ( menangis)
d. Dingeh (dengar) i. Ilang (hilang)
e. Panak (anak) a. Ngelah (punya)
Msl…
2. Kruna Alus Mider (Ami)
dados keanggen mideran nyinggihang miwah ngasorang
(memiliki 2 fungsi)
Conto:

Kruna Andap • Kruna Mider


a. Nawang ( tahu) • a. Uning
b. Engsap (lupa) • b. lali
c. Teka (datang) • C. rauh
d. Meli (membeli) • D. numbas

• Msl…
3. Kruna alus Madia (Ama)
Basa Menengah pantaraning alus singgih lan alus sor
conto:

Kruna Andap • Kruna Alus Madia


a. Ene (ini) a. Niki
b. Ento (itu) b. Nika
c. Suba (sudah) c. Ampun
d. Iang (saya) d. Tiang

Msl…
4. Kruna Alus singgih (Asi)
basa sane keanggen nyinggihang sang singgih/ menghormati lawan bicara
conto:

Kruna Andap Kruna Alus singgih


a. Ia (dia) a. Ida/ Dane
b. Madan (bernama) b. Mapesengan
c. Ningeh ( mendengar)c. Mireng
d. Mati (meninggal) d. Seda
e. Ngenceh (kencing) e. Mawarih

Msl..
5. Kruna alus Sor (ASO)
kaanggen ngasorang angga miwah ngasorang anak tios sane linggihne andapan/ digunakan untuk
merendah saat berbicara dengan lawan bicara yang kedudukannya lebih tinggi

• Kruna Andap • Kruna Alus sor


a. Mati (meninggal) a. Padem
b. Ngenceh (kencing) b. Mebanyu
c. Ningeh ( mendengar)c. Miragi
d. ia (dia) d. Ipun
e. Madan (bernama) e. Mawasta

Msl…
6. Kruna Mider
kruna sane nenten medue wangun alus lan basa siosan/ kata yang tidak memiliki
bentuk alus lainnya bisa di gunakan untuk berbahasa alus ataupun bahasa biasa
conto:

Kruna Mider g. Celana


a. Nyongkok (jongkok) h. Radio
b. Spidol (spidol) i. TV
c. Kija (kemana) j. Pulpen
d. Bunter ( bulat)
e. Sepatu Msl…
f. Tembok
7. Kruna Kasar
kruna sane wirasan ipun kaon kaanggen rikala brangti, merebat, utawi memisuh
(kata yang tidak sopan biasanya digunakan ketika marah atau mengumpat)

• Kruna Andap • Kruna Kasar


a. Mati (meninggal) a. Bangka
b. Madaar ( makan) b. Ngamah
c. Iang (saya) c. Ake, kai
d. Cai/nyai (kamu) d. Iba
e. Ngeraos (berbicara) e. Mapeta

Msl..
LATIHAN SOAL
1. Adungang kruna-kruna puniki tur
No Kruna
dagingin
andap
tanda
Ami
centang!
Ama Asi Aso K. kasa
Mider r

1 Mapesengan

2 Nawang

3 Mabanyu

4 Bunter

5 Tiang

6 Mapeta

7 Ampun
2. Nguwah( merubah) lengkara
NO
andap ke basa alus
BASA ANDAP
singgih !
BASA ALUS SINGGIH (ASI)

1 Ia suba teka uli jawa

2. Jajane kuangan gula

3. Ia nulis nganggo spidol

4 Bapane suba mati

Anda mungkin juga menyukai