Rencana Pelaksanaan Pembelajaran (RPP)
Rencana Pelaksanaan Pembelajaran (RPP)
Mengetahui Dalung,
Kepala SD No. 4 Dalung Guru Mata Pelajaran Bahasa Bali
I BELOG
Ada katuuran satua anak belog. Baan belogné ia adanina I Belog. Sedek dina anu tundéna
meli bébék ka peken. Bébéké ento lakar tampaha anggona banten. Lantas ia baanga pipis tekén
méméné. Ditu lantas ia nyemakin méméné pipis. Lantas buin méméné ngomong. Kema jani cai
énggal-énggal ka peken lantas meli bébék dadua di tongos dagang bébék.
Disubané I Belog neked di peken, kema mai ia ningalin dagang bébék, tur tepukina dagang
bébéké, lantas ia nyemak bébéké. I Belog tusing nakonang ajin bébéké, sakéwala ia ngenjuhang pipis
dasa tali rupiah. Jero niki jinah, tiang meli bébék dadua. Bébéké aukud aji Rp4.000. lantas dagang
bébéké ngemang I Belog susuk buin Rp2.000. Disubané maan bébék, lantas mulih.
PEDOMAN PENSKORAN
NILAI = JUMLAH SKOR DIPEROLEH
X 100
JUMLAH SKOR MAKSIMAL
RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN
(RPP) 2
Mengetahui Dalung,
Kepala SD No. 4 Dalung Guru Mata Pelajaran Bahasa Bali
LAMPIRAN
I BELOG
Kacarita jani ada anak cerik mayus nongos di Désa Dén Bukit. Ia tusing demen masekolah,
yadian timpal- timpalné makejang ngaukin ia I Belog. Kaukina kéto krana sai- sai telat nampi munyi.
Nuju dina Redité I Belog nyrucut ka peken tundéna meli bébék. Mara banga pipis selaé tali rupiah
ngéncolang ia majalan. Teked di peken ia nepukin dagang bébék.Bébéké ajina aji dasa tali
rupiah aukud.I Belog nyemak bébék duang ukud.Makejang pipisné enjuhanga,lantas ngénggalang
mulih.
Suba disisin tukadé bébéké mamunyi,gék-gék-gék.Kadéna bébékné bedak layah. Kenehné
bébékné baanga yéh di tukadé. Saget bébékné léb. Bébékné macebur laut ngalangi. Ditu I Belog
bengong nepukin bébékné kambang. Ia ngrimik sambilanga mapineh kéné,” Béh lacur bébék puyung
bakat beli” lantas ngéncolang ia mulih.
Teked jumah, I Belog maorahan tekén méméné. Ngorahang awakné uluk- uluk maan meli
bébék puyung. Suba genep satuané méméné masaut kéné,”Ihh, saja cening belog.Bébéké anak mula
bisa ngalangi. Pantes kambang duur yéhé, tusing ja puyung.Aduh déwa ratu, kéné suba dadine yén
cening tusing nyak masekolah sinah cening dadi anak belog. Ditu lantas I Belog nyeselin déwék.
Kunci Jawaban
1. I Belog
2. Bébék
3. Selaé tali rupiah
4. Di tukade
5. Belog
PEDOMAN PENSKORAN
NILAI = JUMLAH SKOR DIPEROLEH
X 100
JUMLAH SKOR MAKSIMAL
RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN
(RPP) 3
Mengetahui Dalung,
Kepala SD No. 4 Dalung Guru Mata Pelajaran Bahasa Bali
LAMPIRAN
Uraian Materi
Unsur-unsur intrinsik (tema, tokoh, latar, pesan) yang terdapat pada teks satua Bali Lumbrah.
Unsur intrinsik inggih punika saluir unteng karya sastra sané kamulan wénten ring jeroning teks
sastra punika. Sané sering katureksa maiketan ring unsur intrinsik minakadi: téma, alur cerita (plot),
tokoh cerita, penokohan, latar (setting), sudut pandang, miwah tetuek (amanat).
a. Téma inggih punika unteng pikayunan utawi idé pokok sané kajantenang antuk pengawi
ring jeroning karya sastra.
b. Alur cerita inggih punika lelintihan pamargin satua sané katlatarang saking pangawi
kantos nemuang wicara utawi konflik, raris presida kapuputang.
c. Tokoh cerita inggih punika jadma utawi beburonan sané kaceritayang kahuripannyané
ring karya sastra.
d. Penokohan inggih punika karakter, watak, utawi sifat/bikas para tokoh sané kaceritayang
ring karya sastra.
e. Latar (setting) inggih punika paindikan genah miwah galah sane kanggen negepin
pamargin cerita jeroning karya sastra. Latar kakepah dados tiga inggih punika, latar
(setting) genah, latar (setting) galah miwah latar (setting) suasana. Tiosan ring punika
wénten malih sané kawastanin latar (setting) sosial.
f. Sudut pandang inggih punika tata cara pangawi mahbahang para tokoh ring lelampahan
sané kawedar. Sudut pandang inggih punika tata cara paneges ritatkala ngenahang
angganida ring genah sané katuju ring daging lelampahan punika.
g. Tetuek (amanat) inggih punika indik sané pacang kauningin pangawi, sané pacang
kauningin majeng ring anggan para pangwacén karya sastra.
Mengetahui Dalung,
Kepala SD No. 4 Dalung Guru Mata Pelajaran Bahasa Bali
LAMPIRAN
Unsur Intrinsik dalam satua :
Tema : Unteng babaosan ring satua
Tokoh : Sang sane kaceritayang ring satua
Latar : Genah utawi galah sane kaceritayang ring satua
Pesan : Piteket sane wenten ring satua
PEDOMAN PENSKORAN
Mengetahui Dalung,
LAMPIRAN
Uraian Materi
Pupuh Pucung
e , , u
Ke – las te – lu
, e u , u e o u
Se – leg – ang ma – la – jah ma – lu
e , e u e ,
Ma – la – jah ma – ma – ca
o o o u e e e ,
Ma – ngi – tung sam – bil ma – nu – lis
i e e u
Ne – ne tu – ut
u u e e i , e e
Pang nyak ce – ning eng – gal bi – sa
Pupuh Mijil
e u e o e u , e , u
Da – dong da – uh Nge – lah si - ap pu – tih
e e o e u o
Ba ma – ta – luh re – ko
u e o I , o I o e ,
Mi - nab a - da Li – mo - las ta – luh – ne
o I , o , I o e u e
Na - nging la - cur a- da nak ne – puk – in
u , u e o e
A - nak ce – rik ce – rik
, , , I e o
Ke – li - wat ru - sip I - pun
Mengetahui Dalung,
Kepala SD No. 4 Dalung Guru Mata Pelajaran Bahasa Bali
LAMPIRAN
Uraian Materi
Kunci Jawaban
1. Nilai-nilai sosial budaya ring pupuh pucung inggih punika nganinin indik
kebijakansanan welas asih nika sane dados anggen lan dasar sareng sami.
- Nilai pendidikan ring pupuh pucung inggih punika nganinin indik kawikan
anggen senjata mangda ten wenten malih katambetan.
Contoh:
- Bibi anu mateges semeton jadma sami
- Lamun payu luas manjus mateges yening ngarereh kasucian mangda mabersih
dumun/masiram
- Antenge tekekang mateges yening ngarereh kasucian mangda sadhana lan
disiplin
- Yatnain ngabe masui teges ipun mangda tetep waspada, santukan eseh punika
wenten ring angga sane mawasta sad ripu, sad atatayi miwah sane lianan
- Tiuk puntul teges ipun kawikannan nike anggen sanjata miwah meseh
- Bawang anggen pasikepan teges ipun kebijaksanaan lan welas asih punika
anggen dasar yening makarya.
2. Nilai-nilai sosial budaya sane wenten ring pupuh mijil inggih punika iraga dados
jadma mangda bijaksana, sabar, terampil lan bertanggung jawab. Nilai-nilai
pendidikan iraga dados jadma mangda nenten maeboh-ebohan mangda malarapan
parindikan sane sujati. Makna sane terkandung ring pupuh mijil inggih punika sebet
kantun wenten pangapati.
PEDOMAN PENSKORAN
Mengetahui Dalung,
LAMPIRAN
Uraian Materi
a. Pengertian pupuh
Pupuh inggih punika silih sinunggil tembang sane kawacen nganggen suara utawi
vokal manusa sane madue melodi saha uger-uger sane sampun katentuang. Uger-uger punika
mawasta pada lingsa, guru wilang,saha guru ding dong. Pada lingsa inggih punika akehnyane
baris ring siki bait pupuh, guru wilang inggih punika akehnyane suku kata ring tiap baris
pupuh, lan guru ding dong inggih punika huruf vokal sane wenten ring suku kata pinih
ungkur ring tiap baris pupuh.
b. Wastan Pupuh
Wenten dasa soroh wastan pupuh.
1. Pupuh maskumambang
2. Pupuh mijil
3. Pupuh pucung
4. Pupuh ginanti
5. Pupuh ginada
6. Pupuh durma
7. Pupu semarandana
8. Pupuh pangkur
9. Pupuh sinom
10. Pupuh dandang
PUPUH PUCUNG
Mengetahui Dalung,
LAMPIRAN
Uraian Materi
Pupuh Mijil Pupuh Pucung
Iya I Buyung buron liwat cenik, Eda ngapus
Musuh gede ento, Mapi-mapi pradang masuk
Tusing pesan jerih teken I dewek, Subane di jalan
Liu suba ngalap pati urip, Ngalingkung mengkeb nyelisib
Jadma agung alit, Singid kauh
Ring setra mapunduh. Mulih bareng ajak timpal
PEDOMAN PENSKORAN
NILAI = JUMLAH SKOR DIPEROLEH
X 100
JUMLAH SKOR MAKSIMAL
LAMPIRAN
Uraian Materi
PEDOMAN PENSKORAN
Rikala semeng ring sekolah, Ayu lan made mareraosan indik gending bali sane wenten ring
TV.
Ayu : De ibi tengai maan mabalih TV de ?
Made : Maan Yu, dibi tiang mebalih BALI TV, engken Yu ?.
Ayu : Aje De, ibi di BALI TV ada acara gending rare De, tiang demen sajan
ningehang.
Made : Tiang mase demen Yu, wenten gending rare sane judulne Bibirangda.
Tawang Yu gendingan to ?
Ayu : Ooh tawang tiang De, dibi tiang sampun ningehang ring BALI TV.
Made : Mai Yu raga magending ajak dua setonden masuk kelas!
Ayu : Ngiring De.
Made lan Ayu : Bibirangda, apang durus karyan bibi, bibi mejauman, kelod kangin, jumah
dane jegeg lengser, suba jani keto tiang ngaba aled munyi, sesanganan paon
jaja sirat, tetuluban bungan duren, duren-duren ijo semangkane kuning gading,
kanti lampa nguda salak nangka kaliasem mangaronce
Wusan Made lan Ayu magending bel masuk mamunyi, Made lan Ayu mabaris ring halaman.
Pengetahuan: Soal Tes Lisan dan Soal Penugasan
Daftar Pertanyaan Soal Tes Lisan
1. Ring dija Made lan Ayu mareraosan?
2. Siaran tv napi sane pabalihan teken Ayu lan Made?
3. Ajaka kuda mareraosan ring reraosane baduur?
4. Gending napi sane gendinganga sareng Made lan Ayu?
5. Sira sane ajaka mareraosan teken Made?
Kunci Jawaban Tes Lisan
1. Ring sekolah
2. Bali TV
3. Ajak kalih
4. Bibirangda
5. Ayu
PEDOMAN PENSKORAN
Putu : Dayu, dibi peteng mabalih acara tembang Bali di Bali TV?
Dayu : Tiang mabalih dayu, lung ditu acara ne liu ada gending anyar lan penyanyi anyarne.
Putu : Dayu gending apa ne demenan ditu?
Dayu : Tiang gending Ibu Ambu Suarga, ane gendingange ajak Dian Arsinta.
Putu : Oh… Dayu gending dian arsinta, tiang demen gending ayu mirah ne judulne
jagat Bali sane kaapti.
Dayu : Ye… liu ditu gending ne luung di acara tembang baline, tusing ento gen gendingne
dayu, gending melasti,nangun yadnya, nyujuh bintang, malajah ngigel lan sane
lianan.
Putu : Saja, bek gending lan penyanyine jegeg bagus di acarane, sai Dayu mabalih
acarane ento?
Dayu : Tusing tu, tiang ring rahina redite manten mabalih acarane ento.
Made : we…. Ajak dua apa to ka rembugin ditu?
Ketut : Ae… jeg rame san ortane, uli tuni tepuk tiang. Bareng sik nah!!
Putu : Mai.mai.. yang jak dayu ngorta gending Bali.
Made : Acara TV ane di Bali TV ento?
Ketut : Tiang mabalih acarane ento dibi, nanging sing kanti suud mabalih.
Made : tiang tusing demen mabalih acarane ento, liunan gending Bali, luungan mabalih
acara kartun, cara upin lan ipin.
Dayu : Ye made, nguda kartun gen babalih, sepatut nyane iraga mabalih acara gending
Baline ento.
Putu : Ae beneh saja cara orahin teken dayu, iraga dini sepatutnyane ngelestariang
gending-gending Bali, yen sing raga dadi anak Bali, yen buin ane ngelestariang.
Ketut : Saja beneh munyi putu lan dayu iraga sepatutne dados generasi muda sane
ngelestariang budaya iragane.
Made : Yeh… saja beneh cara raos putu, dayu lan ketut tiang nak Bali suba patutne
ngelestariang budaya. Nah yen keto tiang buin mani lakar mabalih ento.
Putu, Dayu, Ketut, : Nah ento mara je luung.
LAMPIRAN
Uraian Materi
Teks percakapan
MALAJAH MAGENDING
Gede Agus sareng timpal nyane malajah kelompok wenten sareng 3 sane malajah kelompok.
Nyoman Lingga : Om Swastiastu………!!!!
Gede Agus : Om Swastiastu..!!! Oo nyoman mai dini laku.
Nyoman Lingga : Ampura tiang wawu. Om Swastiastu Putu Adi.
Putu Adi : Om Swastiastu…!!
Gede Agus : Tiang marasa seneng timpal-timpal suba nyak teka mai, sawireh masan
ujan, Biasane masan ujan-ujan kene anake ngekoh kija-kija.
Putu Adi : yening tiang tusing e keto…. Lamun masan malajah tiang pasti teka….
Sawireh majalan ento penting ten dados matunda-tunda, kenten nyen Gede
Agus.
Nyoman Lingga : Yakti sekadi raos Putu Adi….. Iraga dados sisya patut jemet
malajah…… Nah jani lan malajah malu apang tusing ngelantur.
Putu Adi : Nah jani cobak alih Bali TVne, alih siaran gending Baline, apa gene ada.
Gede Agus : Sane plajahin malunan indik gending Bali.
Siaran gending Bali “Putri Cening Ayu”.
PEDOMAN PENSKORAN
NILAI = JUMLAH SKOR DIPEROLEH
X 100
JUMLAH SKOR MAKSIMA
Mengetahui Dalung,
LAMPIRAN
Uraian Materi
Kunci Jawaban
Jawaban menyesuaikan
PEDOMAN PENSKORAN
NILAI = JUMLAH SKOR DIPEROLEH
X 100
JUMLAH SKOR MAKSIMA
RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN
(RPP) 2
Satuan Pendidikan : SD No. 4 Dalung
Kelas / Semester : III (Tiga) / I (Ganjil)
Mata Pelajaran : Bahasa Bali
Materi Pokok : Aksara Bali Wianjana Wreastra & Pangangge Suara
Alokasi Waktu : 2 x 35 menit (1 x pertemuan)
Mengetahui Dalung,
Kepala SD No. 4 Dalung Guru Mata Pelajaran Bahasa Bali
LAMPIRAN
Uraian Materi
Pengetahuan: Soal Essay
Indayang salin lengkara beten ene baan aksara Bali!
1. Made meli baju baru.
2. Bajune suba misi tali.
3. Nini nunu ubi.
4. Keladine gaenanga jaja.
5. Bapa mara teka uli ba daja.
Kunci Jawaban
Jawaban menyesuaikan
PEDOMAN PENSKORAN
NILAI = JUMLAH SKOR DIPEROLEH
X 100
JUMLAH SKOR MAKSIMA
Mengetahui Dalung,
Kepala SD No. 4 Dalung Guru Mata Pelajaran Bahasa Bali
LAMPIRAN
Uraian Materi
Kunci Jawaban
Jawaban menyesuaikan
PEDOMAN PENSKORAN
NILAI = JUMLAH SKOR DIPEROLEH
X 100
JUMLAH SKOR MAKSIMA
Mengetahui Dalung,
Kepala SD No. 4 Dalung Guru Mata Pelajaran Bahasa Bali
LAMPIRAN
Uraian Materi
Pengetahuan: Soal Essay
Tegarang salin antuk aksara Bali kruna beten ene!
1. Gogo
2. Tatu
3. Meme
4. Bubu
5. Ngega
6. Bunga
7. Tami
8. Tenga
9. Bemo
10. Gigi
Kunci Jawaban
Jawaban menyesuaikan
PEDOMAN PENSKORAN
NILAI = JUMLAH SKOR DIPEROLEH
X 100
JUMLAH SKOR MAKSIMA
RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN
(RPP) 1
Satuan Pendidikan : SD No. 4 Dalung
Kelas / Semester : III (Tiga) / I (Ganjil)
Mata Pelajaran : Bahasa Bali
Materi Pokok : Permainan Tradisional
Alokasi Waktu : 2 x 35 menit (1 x pertemuan)
Mengetahui Dalung,
Kepala SD No. 4 Dalung Guru Mata Pelajaran Bahasa Bali
Mengetahui Dalung,
Kepala SD No. 4 Dalung Guru Mata Pelajaran Bahasa Bali
Mengetahui Dalung,
Kepala SD No. 4 Dalung Guru Mata Pelajaran Bahasa Bali
Mengetahui Dalung,
Kepala SD No. 4 Dalung Guru Mata Pelajaran Bahasa Bali