ASAS PETA

Elemen terpenting di
dalam orienteering

Gambaran bentuk
mukabumi yg dilukis atas
Peta permukaan rata bagi
sesuatu kawasan -dari
udara

Mempunyai tajuk,kontur,
skala,petunjuk,garisan
melaras dan kod warna
 Kegunaan Peta
Merancang aktiviti atau pergerakan
dan melaksanakan aktiviti atau
pergerakan

Memberi maklumat: lokasi, tempat, jarak,

ketinggian bentuk muka bumi, halangan,
pembangunan, mercu tanda dan laluan –
laluan yang boleh digunakan
Jenis-jenis peta
Peta Topo

Peta Planimetri

Peta Khusus

Atlas

Peta Imejan Satelit

Peta Orienteering
 Jenis-jenis peta
Peta Topo
-mengandungi pelbagai jenis butiran
-mempunyai panduan grid

Peta Planimetri
-peta panduan jalanraya
-panduan pelancongan
 Jenis-jenis peta
Peta Khusus
-peta yg khusus bagi sesuatu butiran
-cth: peta taburan penduduk

Atlas
-peta berskala kecil yg dibukukan
-menggambarkan kaws yg luas
-kandungan butiran tidak terperinci
 Jenis-jenis peta

Peta Orienteering
-mendedahkan maklumat
lengkap dan terbaru

Peta Imejan Satelit

Kandungan peta orienteering
Tajuk peta
Skala – 1:5000, 1:10000, 1:15000
Petunjuk
Garisan melaras utara-selatan
Kredit –kerjaukur, kartografi,
tarikh cetakan,penaja dsb.
WARNA PETA -STANDARD IOF

HITAM Ciri-ciri buatan manusia dan batu

Kontor dan jalanraya PERANG

KUNING Keadaan tumbuhan :terbuka

WARNA PETA -STANDARD IOF

PUTIH Keadaan tumbuhan: boleh berlari

Keadaan tumbuhan: berjalan / redah HIJAU

BIRU
Ciri-ciri yang berkaitan dengan air seperti
sungai, laut, paya , tasik, tali air dan lain-lain
 Cara mendapatkan peta
•Dokumen yang dikelas sebagai “terhad”
•Boleh dimiliki dengan kebenaran pihak
berkuasa
•Permohonan jabatan kerajaan melalui Jabatan
Ukur dan Pemetaan Negeri dengan mengisi
Borang PPNM-A (81)
•Borang PPNM 1 jika permohonan dari
pihak awam dan badan-badan berkanun.
 KESELAMATAN PETA

Peta merupakan dokumen ‘terhad’, maka ia

hendaklah dijaga supaya tidak hilang atau
jatuh ke tangan orang yang tidak
dibenarkan.Oleh itu :

Jangan biarkan peta terbiar tanpa pengawasan

Jangan berikankan peta kepada sesiapa yang
tidak dibenarkan walaupun bagi maksud
melihatnya sahaja.
 KESELAMATAN PETA
Tentukan peta mempunyai bekas khas supaya
ia tidak tercicir ketika bergerak. Tentukan ia
terkunci di dalam saku anda jika tidak
memegangnya.
Jika peta itu hilang, segera untuk mencarinya
Jika tidak dijumpai, segera laporkan
kehilangan di balai polis yang berdekatan.
 MENJAGA PETA
Peta merupakan sekeping kertas, maka
ia hendaklah dijaga dengan cermat
supaya tidak rosak, koyak atau
terbakar.Oleh itu :

Setelah peta dilipat, masukkan ke

dalam plastik atau bekas lain yang
kalis air. Tutup mulut plastik itu
hingga air tidak dapat masuk.
 MENJAGA PETA

Jangan membuat sebarang tanda atau

tulisan di atas peta. Jika terpaksa juga,
gunakan pensel supaya dapat dipadamkan
semula.
Jangan menghisap rokok sewaktu peta
sedang dikendalikan di tangan anda.
Jauhkan peta daripada api. Gunakan lampu
suluh jika membaca peta pada waktu
malam.
MELIPAT PETA
 MELIPAT PETA
 Peta hendakalah dilipat kepada saiz kecil dan
dimuatkan ke dalam plastik kecil.
 Supaya peta boleh dibawa ketika bergerak
nanti.
 Cara melipat peta ialah seperti yang
ditunjukkan dalam Rajah.
 Dengan lipatan begini, bahagian peta yang
hendak dibaca dapat dilihat dengan cepat
tanpa terpaksa membuka keseluruhan lipatan
pada tiap-tiap kali peta hendak dibaca.
MELIPAT PETA

Rajah : Cara melipat peta

 MEMBACA PETA
• Membaca peta ialah mentafsir apa yang
tergambar di atas peta kepada maklumat
sebenar yang mewakilinya.
• Setiap lembar peta mengandungi dua
kategori catatan.
1. Pertama ialah catatan bagaimana peta
hendak dibaca. Catatan ini digelar
maklumat bingkai.
2. Kedua ialah gambaran tentang muka
bumi yang diwakili oleh peta itu sendiri.
MAKLUMAT BINGKAI
MAKLUMAT BINGKAI
Maklumat bingkai terdiri daripada
perkara-perkara seperti yang di bawah:
•Nama Lembar
•Nombor Lembar
•Unjuran Grid
•Amaran Terhad
•Nama Siri dan Skala
•Skala Garisan
•Catatan Kredit
•Tahun Cetakan
MAKLUMAT BINGKAI
Maklumat bingkai terdiri daripada
perkara-perkara seperti yang di bawah:

•Indeks (Peta Pandu)

•Jarak Kontur
•Ukuran Tinggi dari Aras Laut
•Kotak Rujukan Peta
•Kotak Petunjuk
•Rajah Perbezaan Sudut Utara
BENTUK MUKA BUMI
Garisan kontur dalam peta akan menerangkan maksud
seperti :
a. Susuh bukit (spur)
-sejalur tanah yang menganjur keluar
b. Ceruk (re-entrant) –berlawanan dengan susuh bukit
c. Permatang (ridge) – tanah tinggi yang memanjang
d. Pelana (Saddle) –lekukan di antara dua bukit
e. Knol –tanah yang lebih besar dari busut tetapi kecil
dari anak bukit
 GARISAN GRID
Utara

Selatan
GRID ENAM ANGKA
SKALA GRID
 KONTUR
Keadaan tinggi rendah muka bumi
di dalam peta
Ketinggian pada garisan kontur

Contoh:
Jarak kontur 20 meter
Ketinggian A
= 100 m(nilai kontur
Indeks)
+ 40(2 jarak kontur)
140 meter
Ketinggian B
= 200 m(nilai kontur
indeks)
- 20 (1 jarak kontur)
180 meter
Ketinggian pada jarak kontur

Contoh:
Jarak kontur 20 meter
Ketinggian titik K
ialah 610 meter
(600 + 20 =
610meter)
2
Mencari ketinggian bukit atau gunung

Contoh:
Jarak kontur 20 meter
Ketinggian Y ialah 510
meter
(500 + 20 = 510meter)
2
Mencari ketinggian lekuk

Contoh :
Jarak kontur 20 meter
Ketinggian titik L
(kawasan lekuk) ialah
490 meter.
(500 – 20 = 490meter)
2
Cerun curam dan landai

• Garisan kontor yang

rapat bererti cerun
curam
• Jarak garisan kontor
yang luar bererti cerun
landai
Cerun seragam
• Jarak antara garisan
kontur sama, ia
menggambarkan cerun
yang seragam
• Ia mempunyai darjah
kecuraman yang sama
dari mula hingga akhir
Cerun cekung dan cembung

• Jarak antara garisan

kontur rapat di atas dan
jarang di bawah
menunjukkan cerun
cekung
• Garisan kontur lebih
rapat di bawah daripada
ynag di atas
menggambarkan cerun
cembung
Bukit dan gunung
• Lingkaran garisan kontur
yang berturut-turut
• Ketinggian bukit di
bawah paras 600m
BANGGUL
• Bukit kecil serta rendah
yang berbentuk hampir
bulat
• Digambarkan oleh 1
atau 2 lingkaran garisan
kontur
GENTING
• Laluan sempit yang
biasanya terjadi di
kawasan tinggi
• Digambarkan oleh
garisan kontur dari 2
cerun yang berasingan
tetapi menurun ke
bawah ke arah yang
sama
LURAH
• Lekukan panjang terjadi
akibat hakisan sungai
• Digambarkan oleh
garisan kontur berbantuk
“V"
KOL
• Lekukan yang terdapat
antara 2 rabung bukit
atau gunung
PELANA
• Lekukan yang terdapat
antara 2 puncak
berketinggian lebih
kurang sama
• Digambarkan oleh 2
puncak yang berada
dalam lingkaran
garisan kontur yang
sama
PENARA
• Tanah tinggi yang rata
dan luas tetapi
mempunyai tebing
yang curam
• Lingkaran garisan
kontur yang rapat dari
bawah ke atas dan
diakhiri dengan ruang
yang luas yang tidak
mempunyai garisan
kontur
RABUNG
• Bahagian teratas muka
bumi yang menjulang
tinggi berbentuk
memanjang
• Bentuknya berbelok-
belok atau lurus
• Ruangnya ada yang
sempit dan ada yang luas
SUSUH BUKIT
• Bumi yang menganjur
keluar dari rabung
• Mempunyai cerun yang
berterusan dari bawah ke
atas
• Digambarkan oleh
garisan kontur berbentuk
“U”
Membuat profil bagi tujuan saling
tampak
• Membuat ujian sama
ada puncak A dapat
dilihat dari puncak C
atau tidak. Setelah
profil dibuat ternyata
A tidak dapat dilihat
dari C kerana
dilindungi oleh B.
 SIMBOL DALAM PETA
DAN GAMBARAN MUKA
BUMI YANG SEBENAR
CARA MELETAK PETA:
2 Cara:
1.Pemerhatian
2.Kompas
 Latihan Asas Orientasikan Peta
1. Buat garisan grid di atas kertas kosong.
2. Tentukan arah utama di atas kertas kosong ( garisan
lurus).
3. Buat titik permulaan dan titik kawalan yang anda
hendak tuju dan letakkan nombor pada titik kawalan
tersebut.
4. Buat garisan di antara titik kawalan supaya
berhubungkait.
5. Ambil kompas dan tentukan utara peta serta utara di
muka bumi adalah sama..
6. Ambil kompas dan letakkan di atas peta mengikut
urutan titik kawalan yang dicari.
7. Laraskan dial, supaya garisan grid kompas sama
selari dengan garisan grid di peta.
8. Angkat kompas dan masukkan jarum kompas ke
dalam perumah.
9. Mara kehadapan mengikut anak panah mara
kompas.
Latihan Asas Orientasikan Peta