PENGURUSAN DAN PENGELOLAAN PERTANDINGAN (SISTEM PERTANDINGAN)

BAB 6

BAB 6

PENGURUSAN DAN PENGELOLAAN PERTANDINGAN (SISTEM PERTANDINGAN)

Bab 1 : Pengenalan kepada Pengurusan Pendidikan Jasmani dan Sukan Bab 2 : Rekreasi dan Kesenggangan Bab 3 : Perancangan Organisasi dalam Pendidikan Jasmani dan Sukan Bab 4 : Agensi-agensi Sukan Nasional dan Antarabangsa Bab 5 : Proses Pengurusan dalam Pendidikan Jasmani Bab 6 : Pengurusan dan Pengelolaan Pertandingan Sukan Bab 7 : Undang-undang dan Peraturan Pertandingan Bab 8 : Pengurusan dan Pengelolaan Pertandingan Sukan Mini Bab 9 : Pengurusan dan Pengelolaan Pertandingan Permainan Tradisional Bab 10 : Pengurusan dan Pengelolaan Pertandingan Sukan Ragam

HASIL PEMBELJARAN: Setelah mengikuti bab ini, anda akan dapat: x x x Menyatakan dan mendefinisikan konsep sistem pertandingan Mengkategorikan dan sistem pertandingan mencirikan

Menyatakan langkah-langkah yang di perlukan dalam mengelola sistem pertandingan

6.0

PENGENALAN
RINGKASAN BAB 6.1 Pertandingan 6.2 Sistem Pertandingan 6.2.1 Pertandingan Berbentuk Kejohanan 6.2.2 Sistem Liga 6.2.3 Pertandingan Kalah Mati 6.2.4 Sistem Cabar-mencabar

Sistem pertandingan adalah merupakan perkara yang wajib di fikirkan oleh pengelola pertandingan sebelum menganjurkan pertandingan. Terdapat pelbagai faktor yang perlu di fikirkan sebelum memilih sistem pertandingan. Antaranya ialah objektif pertandingan, masa yang di peruntukan untuk menghabiskan kejohanan, jumlah peserta yang mengambil bahagian dan lainlain lagi.

90

OUM

BAB 6

PENGURUSAN DAN PENGELOLAAN PERTANDINGAN (SISTEM PERTANDINGAN)

6.1

PERTANDINGAN

Tujuan Pertandingan Pertandingan merupakan satu pelan permainan yang dirancang bertujuan untuk memilih pemenang yang merupakan individu atau pasukan terbaik dalam permainan. Di samping itu pertandingan juga membolehkan individu atau pasukan menghayati semangat kesukanan. Terdapat berbagai cara untuk pertandingan dilaksanakan sama ada: (a) (b) Melawan pencapaian individu atau pasukan dari segi skor atau skor purata contohnya olahraga, menembak, terjun renang dan lain-lain Melawan individu atau pasukan secara terus contohnya badminton, bola sepak, bola tampar, tenis dan lain-lain

Setiap kejohanan atau pertandingan tidak semestinya di kelolakan dengan cara yang sama. Dalam mengelola kejohanan atau pertandingan terdapat pelbagai sistem pertandingan. Terdapat berbagai faktor yang di tentukan untuk memilih sistem pertandingan. Antara faktor yang perlu diberi perhatian ialah: (a) (b) (c) (d) (e) (f) (g) (h) Jenis pertandingan Masa yang diperlukan Alatan, gelanggang dan kemudahan yang ada Agihan perlawanan yang adil Jumlah pegawai dan petugas-petugas yang mencukupi Sumber kewangan Bilangan penyertaan undang-undang dan peraturan pertandingan Penentuan pemenang dan pemain yang sah

6.2

SISTEM PERTANDINGAN

Secara amnya sistem pertandingan boleh di kategorikan kepada empat kategori iaitu
Jadual 6.1: Kategori Sistem Pertandingan Kategori Jenis Pertandingan Temasya Pertandingan berlapis Sekali Sekali bersagu hati Dua kali Ringkas Kumpulan Lombard Tangga Piramid Corong serombong

OUM

91

PENGURUSAN DAN PENGELOLAAN PERTANDINGAN (SISTEM PERTANDINGAN)

BAB 6

6.2.1

Pertandingan Berbentuk Kejohanan

Pertandingan berbentuk kejohanan membenarkan peserta bertanding dalam beberapa acara yang berlainan berdasarkan kepada undang-undang permainan dan peraturan am. Pertandingan berbentuk kejohanan biasanya boleh dikelolakan selama sehari atau beberapa hari sahaja. Kejohanan akan melibatkan pengurusan dan perancangan yang kemas dan rapi. Atur cara yang lengkap disediakan lebih awal dengan menetapkan masa bagi sesuatu acara yang dipertandingkan. Pengelolaan pertandingan ini melibatkan dua jenis pertandingan. Temasya Dalam temasya, peserta-peserta yang mengambil bahagian akan bertanding serentak dalam acara yang berbeza. Contohnya dalam acara olahraga pertandingan bagi acara 800 meter serentak dengan pertandingan dalam acara lompat tinggi. Acara yang dipertandingkan merupakan acara akhir jika jumlah peserta tidak ramai. Sebaliknya sekiranya melibatkan jumlah yang ramai acara saringan terpaksa di laksanakan. Dalam temasya yang kecil peserta-peserta biasanya bertanding terus ke peringkat akhir. Manakala dalam temasya yang besar biasanya peserta terpaksa bertanding beberapa acara saringan sebelum ke peringkat akhir. Contohnya dalam kejohanan olahraga peringkat sekolah biasanya setiap rumah pasukan akan menghantar dua peserta oleh itu acara akhir balapan boleh di langsungkan tanpa saringan. Dalam kejohanan olahraga Majlis Sukan Sekolah-Sekolah Daerah setiap sekolah menghantar wakil yang menyebabkan acara saringan terpaksa di lakukan sebelum acara akhir. Antara jenis sukan yang sesuai menggunakan jenis temasya ialah seperti olahraga, renang, menembak dan gimnastik. Selain daripada kemenangan individu, kemenangan atlet dari sesuatu pasukan akan menyumbang mata kepada pasukan yang diwakilinya. Pengiraan mata pasukan berdasarkan jumlah mata yang terkumpul dari hasil kemenangan atlet yang mengambil bahagian. Contoh mata yang di beri rujuk Jadual 6.2.
Jadual 6.2: Pembahagian Mata dalam Kejohanan Olahraga Individu Tempat Johan Naib Johan Ketiga Keempat Mata 5 3 2 1 Pasukan Tempat Johan Naib Johan Ketiga Keempat Mata 7 5 3 1

Terdapat juga kejohanan yang menggunakan sistem pengiraan jumlah pungutan pingat sebagai mata bagi pasukan contohnya 8 emas 3 perak 3 gangsa lebih baik dari 8 emas 2 perak 10 gangsa.

92

OUM

BAB 6

PENGURUSAN DAN PENGELOLAAN PERTANDINGAN (SISTEM PERTANDINGAN)

Pertandingan Berlapis Pertandingan ini berbentuk sistem kategori membezakan peserta berdasarkan umur, saiz, berat badan atau kedudukan. Contohnya dalam sukan anjuran Majlis Sukan SekolahSekolah Malaysia (MSSM) kategori pertandingan mengikut umur. Begitu juga dalam sukan tinju dan angkat berat contohnya peserta di kategorikan berdasarkan berat badan.

Rajah 6.1: Kejohanan MSSD olahraga merupakan satu contoh terbaik pertandingan dalam bentuk berlapis

Dalam pertandingan badminton berpasukan contohnya Piala Thomas kedudukan (rank) permain dalam pasukan masing-masing digunakan. Pemain perseorangan nombor satu dalam pasukan Malaysia contohnya akan bertanding dengan pemain perseorangan nombor satu dalam pasukan Indonesia. Sekiranya pemain perseorangan Malaysia menang maka pasukan Malaysia akan mendapat 1 mata. Dalam pertandingan seperti acara berpasukan tenis dan skuasy cara ini turut digunakan.

6.2.2

Sistem Liga

Pertandingan liga memberi ruang kepada permainan yang maksimum untuk setiap pasukan yang bertanding. Semua pasukan akan bertanding dengan setiap ahli dalam kumpulan pertandingan. Sistem liga di anggap lebih adil kepada pasukan yang bertanding dan dapat menghasilkan pasukan yang benar-benar baik bukan bernasib baik. Terdapat pasukan yang mempunyai prestasi lambat panas contohnya pasukan bola sepak Italy dalam Piala Dunia 2006. Pasukan ini memerlukan pertandingan dalam bentuk sistem liga untuk menunjukkan prestasi yang sebenar. Sistem ini membolehkan pasukan seperti ini menunjukkan prestasi yang cemerlang. Sistem liga sesuai untuk pertandingan yang mempunyai bilangan peserta atau pasukan yang tidak begitu banyak. Sistem Liga Biasa Sistem liga biasa atau juga di kenali liga ringkas melibatkan pertandingan dalam satu kumpulan. Sistem liga biasa akan memberi peluang kepada pasukan yang bertanding untuk melawan setiap pasukan dalam kumpulannya. Sistem liga biasanya di gunakan dalam pertandingan bola sepak dan hoki Contohnya pertandingan sistem liga ialah Liga utama English, Liga Super Malaysia dan Liga Hoki kebangsaan.

OUM

93

PENGURUSAN DAN PENGELOLAAN PERTANDINGAN (SISTEM PERTANDINGAN)

BAB 6

Bilangan perlawanan setiap pasukan yang menyertai pertandingan menentukan jenis liga. Contohnya jika pertandingan melibatkan perlawanan setiap lawannya sekali sahaja, pertandingan itu dikenali dengan liga satu pusingan. Jika pertandingan itu dalam setiap lawannya dua kali pertandingan liga dua pusingan. Liga Satu Pusingan
Jadual 6.3: Contoh Keputusan Liga Satu Pusingan P A B C D E 4 4 4 4 4 M 4 2 2 1 0 S 0 1 1 0 0 K 0 1 2 3 4 J 16 15 11 2 0 Ke 0 8 8 13 16 Mata 12 7 7 1 0

N = jumlah pasukan Mengira jumlah perlawanan satu pasukan menggunakan formula N-1 = 5 -1 =4 Mengira jumlah semua perlawanan yang melibatkan perlawanan di atas (N(N-1))/2 = (5(5-1))/2 = 10 Mengira jumlah pusingan
Jadual 6.4: Formula Mengira Jumlah Pusingan Untuk N = nombor genap Jumlah perlawanan suatu pusingan = N/2 Jumlah pusingan = N-1 Untuk N = nombor ganjil Jumlah perlawanan suatu pusingan = (N-1)/2 Jumlah pusingan = N

Dari jadual di atas N = nombor ganjil Jumlah pusingan = N = 5 pusingan Jumlah perlawanan suatu pusingan = (N-1)/2 = (5-1)/2 = 2 perlawanan

94

OUM

BAB 6

PENGURUSAN DAN PENGELOLAAN PERTANDINGAN (SISTEM PERTANDINGAN)

Pusingan 1 A lwn B C lwn E

Pusingan 2 D lwn E C lwn B

Pusingan 3 A lwn C B lwn D

Pusingan 4 A lwn D B lwn E

Pusingan 5 C lwn D A lwn E

Jika peserta atau pasukan menentang setiap lawannya sebanyak 2 kali, pertandingan itu dikenali dengan liga dua pusingan. Liga Dua pusingan
Jadual 6.5: Contoh Keputusan Liga Dua Pusingan P A B C D E 8 8 8 8 8 M 8 4 2 1 0 S 0 2 1 0 0 K 0 2 2 3 4 J 32 30 22 4 0 Ke 0 16 16 26 32 Mata 24 14 14 2 0

N = jumlah pasukan Mengira jumlah perlawanan satu pasukan menggunakan formula (N-1)x 2 = 2x(5-1) =8 Mengira jumlah semua perlawanan yang melibatkan pelawan di atas (N(N-1)) = (5(5-1)) = 20 Mengira jumlah pusingan
Untuk N = nombor genap Jumlah perlawanan suatu pusingan = N/2 Jumlah pusingan = (N-1) x2 Untuk N = nombor ganjil Jumlah perlawanan suatu pusingan = (N-1)/2 Jumlah pusingan = N x 2

Untuk jadual di atas N = nombor ganjil Jumlah pusingan = N x 2 = 10 pusingan Jumlah perlawanan suatu pusingan = (N-1)/2 = (5-1)/2 = 2 perlawanan

OUM

95

PENGURUSAN DAN PENGELOLAAN PERTANDINGAN (SISTEM PERTANDINGAN)

BAB 6

Pusingan 1 A lwn B C lwn E

Pusingan 2 D lwn E C lwn B

Pusingan 3 A lwn C B lwn D

Pusingan 4 A lwn D B lwn E

Pusingan 5 C lwn D A lwn E

Pusingan 6 A lwn B C lwn E

Pusingan 7 D lwn E C lwn B

Pusingan 8 A lwn C B lwn D

Pusingan 9 A lwn D B lwn E

Pusingan 10 C lwn D A lwn E

Rajah 6.2: English Premier League merupakan salah satu contoh pertandingan liga dua pusingan

Separa Liga Pertandingan separa liga melibatkan pertandingan sistem liga yang melibatkan kumpulan lebih dari satu di peringkat awal dan kemudian dikuti dengan sistem kalah mati. sistem Separa liga ini di gunakan dalam kejohanan Piala Dunia FIFA Separa Liga 4 Kumpulan Dalam liga separa 4 kumpulan kedudukan pasukan yang mengetuai kumpulan akan di tentukan melalui pilihan (seeded). Contohnya sekiranya Johan, Naib Johan, Tempat Ketiga dan Keempat dalam pertandingan tahun lalu mengambil bahagian pasukan itu akan ditempatkan dalam kumpulan seperti berikut:Jadual 6.6: Contoh Empat Kumpulan Separa Liga Kumpulan 1 Johan Undi Undi Undi Kumpulan 2 Naib Johan Undi Undi Undi Kumpulan 3 Ketiga Undi Undi Undi Kumpulan 4 Keempat Undi Undi Undi

96

OUM

BAB 6

PENGURUSAN DAN PENGELOLAAN PERTANDINGAN (SISTEM PERTANDINGAN)

Sekiranya pasukan yang diutamakan (seeded) tidak mengambil bahagian, maka pasukan terbaik hendaklah dipertimbangkan. Kedudukannya bagi memenuhi tempat yang kosong dalam kumpulan menggunakan sistem undian. Pusingan kedua (suku akhir) Johan dan Naib Johan dalam setiap kumpulan akan masuk ke pusingan suku akhir dan pertandingan akan dijalankan secara kalah mati. Menetapkan pasukan dalam perlawanan kalah mati adalah seperti berikut: (a) Empat pasukan Johan kumpulan akan didahulukan untuk ditempatkan di Kedudukan 1(johan Kumpulan A), 3 (Johan Kumpulan C), 5 (johan Kumpulan B) dan 7 (Johan Kumpulan D). (Rujuk rajah 6.1) Pasukan Naib johan kumpulan harus ditempatkan di kedudukan yang tidak akan bertemu dengan pasukan johan dalam kumpulan yang sama pada suku akhir dan separuh akhir. Oleh itu kedudukan 2 (Naib Johan Kumpulan D), kedudukan 4 (Naib Johan Kumpulan B), kedudukan 6 (Naib Johan Kumpulan C) kedudukan 8 (Naib Johan Kumpulan A) Pasukan-pasukan yang menang pada perlawanan separuh akhir akan memasuki perlawanan akhir bagi menentukan Johan dan Naib Johan, sementara pasukanpasukan yang kalah akan bermain untuk menentukan tempat Ketiga dan Keempat.

(b)

(c)

Rajah 6.3: Peringkat kalah mati dalam separa liga

Piala Dunia Fifa (Separa Liga 8 Kumpulan) Sistem pertandingan dalam piala dunia bola sepak FIFA adalah sistem separa liga lapan kumpulan. Pada peringkat awal pasukan yang mengambil bahagian di bahagikan kepada lapan kumpulan. Juara dan naib juara bagi kumpulan menjadikan 16 pasukan akan memasuki pusingan kalah mati.

OUM

97

PENGURUSAN DAN PENGELOLAAN PERTANDINGAN (SISTEM PERTANDINGAN)

BAB 6

KUMPULAN A

Match 1 2 17 18 33 34
KUMPULAN B

Date 9-Jun-2006 9-Jun-2006 14-Jun-2006 15-Jun-2006 20-Jun-2006 20-Jun-2006

Venue Munich Gelsenkirchen Dortmund Hamburg Berlin Hanover

Teams GER:CRC POL:ECU GER:POL ECU:CRC ECU:GER CRC:POL

Time/Score 4:2 (2:1) 0:2 (0:1) 1:0 (0:0) 3:0 (1:0) 0:3 (0:2) 1:2 (1:1)

Match 3 4 19 20 35 36
KUMPULAN C

Date 10-Jun-2006 10-Jun-2006 15-Jun-2006 15-Jun-2006 20-Jun-2006 20-Jun-2006

Venue Frankfurt Dortmund Nuremberg Berlin Cologne Kaiserslautern

Teams ENG:PAR TRI:SWE ENG:TRI SWE:PAR SWE:ENG PAR:TRI

Time/Score 1:0 (1:0) 0:0 2:0 (0:0) 1:0 (0:0) 2:2 (0:1) 2:0 (1:0)

Match 5 6 21 22 37 38
KUMPULAN D

Date 10-Jun-2006 11-Jun-2006 16-Jun-2006 16-Jun-2006 21-Jun-2006 21-Jun-2006

Venue Hamburg Leipzig Gelsenkirchen Stuttgart Frankfurt Munich

Teams ARG:CIV SCG:NED ARG:SCG NED:CIV NED:ARG CIV:SCG

Time/Score 2:1 (2:0) 0:1 (0:1) 6:0 (3:0) 2:1 (2:1) 0:0 3:2 (1:2)

Match 7 8 23 24 39 40

Date 11-Jun-2006 11-Jun-2006 16-Jun-2006 17-Jun-2006 21-Jun-2006 21-Jun-2006

Venue Nuremberg Cologne Hanover Frankfurt Gelsenkirchen Leipzig

Teams MEX:IRN ANG:POR MEX:ANG POR:IRN POR:MEX IRN:ANG

Time/Score 3:1 (1:1) 0:1 (0:1) 0:0 2:0 (0:0) 2:1 (2:1) 1:1 (0:0)

98

OUM

BAB 6

PENGURUSAN DAN PENGELOLAAN PERTANDINGAN (SISTEM PERTANDINGAN)

KUMPULAN E

Match 9 10 25 26 41 42
KUMPULAN F

Date 12-Jun-2006 12-Jun-2006 17-Jun-2006 17-Jun-2006 22-Jun-2006 22-Jun-2006

Venue Hanover Gelsenkirchen Kaiserslautern Cologne Hamburg Nuremberg

Teams ITA:GHA USA:CZE ITA:USA CZE:GHA CZE:ITA GHA:USA

Time/Score 2:0 (1:0) 0:3 (0:2) 1:1 (1:1) 0:2 (0:1) 0:2 (0:1) 2:1 (2:1)

Match 11 12 27 28 43 44

Date 13-Jun-2006 12-Jun-2006 18-Jun-2006 18-Jun-2006 22-Jun-2006 22-Jun-2006

Venue Berlin Kaiserslautern Munich Nuremberg Dortmund Stuttgart

Teams BRA:CRO AUS:JPN BRA:AUS JPN:CRO JPN:BRA CRO:AUS

Time/Score 1:0 (1:0) 3:1 (0:1) 2:0 (0:0) 0:0 1:4 (1:1) 2:2 (1:1)

KUMPULAN G

Match 13 14 29 30 45 46
KUMPULAN H

Date 13-Jun-2006 13-Jun-2006 18-Jun-2006 19-Jun-2006 23-Jun-2006 23-Jun-2006

Venue Stuttgart Frankfurt Leipzig Dortmund Cologne Hanover

Teams FRA:SUI KOR:TOG FRA:KOR TOG:SUI TOG:FRA SUI:KOR

Time/Score 0:0 2:1 (0:1) 1:1 (1:0) 0:2 (0:1) 0:2 (0:0) 2:0 (1:0)

Match 15 16 31 32 47 48

Date 14-Jun-2006 14-Jun-2006 19-Jun-2006 19-Jun-2006 23-Jun-2006 23-Jun-2006

Venue Leipzig Munich Stuttgart Hamburg Kaiserslautern Berlin

Teams ESP:UKR TUN:KSA ESP:TUN KSA:UKR KSA:ESP UKR:TUN

Time/Score 4:0 (2:0) 2:2 (1:0) 3:1 (0:1) 0:4 (0:2) 0:1 (0:1) 1:0 (0:0)

OUM

99

PENGURUSAN DAN PENGELOLAAN PERTANDINGAN (SISTEM PERTANDINGAN)

BAB 6

Piala Dunia FiFA juga menggunakan format pertandingan separa liga Liga Lombard Sistem ini sesuai di laksanakan jika kita diperuntukkan masa pertandingan yang terhad. Sistem liga Lombard ini amat sesuai di gunakan dalam pertandingan mini permainan. Sebagai contohnya pertandingan mini bola keranjang, mini bola baling dan lain-lain. Contoh Terdapat empat pasukan yang bertanding Bilangan Pusingan = N-1 =3 Jumlah perlawanan satu pusingan = N/2 =2

Masa yang di peruntukan 30 minit Masa permainan dalam satu pusingan

= 30/ bil pusingan = 10 minit

Pusingan 3 5AX3D 3BX4C

Pusingan 1 5AX7B 6CX9D

Pusingan 2 3AX2C 4BX0D

Angka di hadapan menujukan jumlah gol yang di jaringkan

100

OUM

BAB 6

PENGURUSAN DAN PENGELOLAAN PERTANDINGAN (SISTEM PERTANDINGAN)

Contoh pengiraan skor

Perlawanan Gol jaring Mata A 5 (5-7) = -2 B 7 (7-5) = +2

Keputusan pertandingan
Pusingan Pasukan A B C D 1 -2 +2 -3 +3 2 +1 +4 -1 -4 3 +2 -1 +1 -2 Jum Skor 2 5 -3 -3 Kedudukan 2 1 4 3 (gol banyak)

6.2.3

Pertandingan Kalah Mati

Sistem pertandingan ini menyingkirkan peserta atau pasukan yang kalah. Proses pertandingan kalah mati akan berterusan sehingga hanya terdapat seorang atau satu peserta atau pasukan yang tinggal, peserta atau pasukan yang tinggal di isytihar sebagai pemenang. Terdapat dua variasi pertandingan kalah mati iaitu kalah mati sekali dan kalah mati dua kali. Sistem ini biasa digunakan dalam keadaan: (a) (b) (c) (d) Masa yang di peruntukan untuk pertandingan pendek Peruntukan kewangan yang di sediakan untuk pertandingan adalah terhad Penyertaan adalah besar dan memakan masa untuk mengelolakannya Bilangan kemudahan yang digunakan adalah terhad

Rajah 6.4: Badminton selalu menggunakan sistem pertandingan kalah mati disebabkan penyertaan individu atau pasukan yang banyak

OUM

101

PENGURUSAN DAN PENGELOLAAN PERTANDINGAN (SISTEM PERTANDINGAN)

BAB 6

Kalah Mati Sekali Pertandingan cara ini paling mudah dan ringkas dikelolakan. Pemenang akan terus bertanding manakala yang kalah akan tersingkir. Sistem ini sangat sesuai dalam mengelolakan pertandingan yang terdapat banyak penyertaan tetapi kekurangan masa, sumber kewangan, tempat, kemudahan, peralatan dan sumber manusia. Sistem ini bukan cara yang terbaik untuk mengukur keupayaan sesuatu pasukan atau peserta. Sistem Kalah Mati bagi Kes di atas 14 Pasukan yang Bertanding

Rajah 6.5: Susunan jadual sistem kalah mati bagi 14 pasukan yang bertanding

102

OUM

BAB 6

PENGURUSAN DAN PENGELOLAAN PERTANDINGAN (SISTEM PERTANDINGAN)

Bye Bilangan peserta yang mendapat bye boleh di kira dengan formula gandaan kuasa bagi angka 2 Bilangan penyertaan ialah 14 angka ganda dua yang terdekat ialah 2 Jadi bilangan bye = 16-14 = 2 Dua peserta yang mendapat bye akan di sebarkan kepada dua kumpulan atas dan kumpulan bawah. Sekiranya dua bye yang di peruntukan bye kan di beri kepada peserta pilihan pertama dan kedua Bilangan Pusingan Bilangan pusingan boleh di tentukan dengan melihat 2 yang terdekat dengan bilangan penyertaan. X = bilangan pusingan Oleh kerana 2
4 x 4

= 16

= sama atau lebih dari nombor

= 16, 16 ialah nombor gandaan 2 yang terdekat dengan 14

Kesimpulan bilangan pusingan bagi pertandingan ini ialah 4. Bilangan Perlawanan Bilangan perlawanan yang dijalankan dapat dikira dengan cara menolak angka 1 daripada jumlah penyertaan Oleh itu bilangan perlawanan = N-1 = 13 Penentuan Tempat Peserta atau Pasukan dalam Jadual Penempatan pilihan atau seeded Peserta-peserta pilihan hendaklah ditempatkan secara adil dengan sebaran yang menyeluruh. Panduan menempatkan peserta pilihan dalam pertandingan kalah mati adalah seperti berikut : Peserta pilihan sepatutnya ditempatkan secara simetrikal Jika terdapat 2 pilihan, satu ditempatkan di bawah sekali dan satu lagi di atas sekali

OUM

103

PENGURUSAN DAN PENGELOLAAN PERTANDINGAN (SISTEM PERTANDINGAN)

BAB 6

Rajah 6.6: Cara menyusun pilihan 1 dan 2 dalam pertandingan kalah mati

Jika terdapat 4 pilihan, aturan berikut perlu digunakan (a) (b) (c) (d) Pilihan pertama ditempatkan di atas sekali dalam kumpulan atas. Pilihan kedua ditempatkan di bawah sekali dalam kumpulan bawah. Pilihan 4 diletakkan di bawah dalam kumpulan atas dan Pilihan ke 3 diletakkan di atas dalam kumpulan bawah atas

Rajah 6.7: Cara menyusun pilihan 1 hingga 4 dalam pertandingan kalah mati

104

OUM

BAB 6

PENGURUSAN DAN PENGELOLAAN PERTANDINGAN (SISTEM PERTANDINGAN)

Kalah Mati Bersagu Hati Sistem kalah mati bersagu hati meliputi dua bahagian iaitu bahagian kumpulan yang menang dan bahagian kumpulan yang kalah. Tujuan pertandingan ini ialah untuk memberi peluang kepada pasukan yang kalah untuk memenangi kumpulan sagu hati. Pertandingan ini akan membangkitkan motivasi peserta. Walaupun kalah di peringkat awal tetapi peserta masih berpeluang memenangi pertandingan kumpulan sagu hati.

Rajah 6.8: Jadual pertandingan kalah mati sagu hati

Kalah Mati Dua Kali Sistem ini terbahagi kepada dua kumpulan yang kalah atau kumpulan yang menang. Sistem ini seperti sistem kalah mati sagu hati. Namun yang berlainan juara kumpulan kalah akan bertanding dengan juara bagi kumpulan yang menang bagi menentukan juara. Tujuan pertandingan ini ialah untuk memberi peluang kepada pasukan yang kalah untuk memenangi pertandingan. Sistem pertandingan ini akan membangkitkan motivasi peserta. Walaupun kalah di peringkat awal tetapi peserta masih berpeluang memenangi pertandingan. Johan kedua-dua kumpulan kiri atau kanan akan bertemu di dalam pertandingan akhir.

Rajah 6.9: Jadual pertandingan kalah dua kali

OUM

105

PENGURUSAN DAN PENGELOLAAN PERTANDINGAN (SISTEM PERTANDINGAN)

BAB 6

Sekiranya pemenang pertandingan datang dari kumpulan yang telah kalah (juara kumpulan kalah,kiri) sekali, maka pasukan yang tewas (juara kumpulan menang, kanan) boleh meminta satu lagi perlawanan (untuk menentukan juara). Jika dalam pertandingan ini 2 yang memenangi pertandingan akhir, maka 2 akan menyandang JUARA/ JOHAN, tetapi jika 1 yang memenangi pertandingan akhir, maka 2 berhak memohon untuk bertanding semula bagi menentukan JOHAN. Sistem Mueller-Anderson Playback Tujuan Sistem Mueller-Anderson Playback adalah bagi menentukan kedudukan peserta atau pasukan dalam pertandingan. Sistem ini telah di cipta oleh Pat Mueller dan Bruce Anderson daripada Universiti Minnesota. Sistem Mueller-Anderson Playback serupa dengan sistem permainan sistem kalah mati sagu hati tetapi sistem ini memberi nombor seeded kepada setiap peserta (rujuk Rajah 6.7)

Rajah 6.10: Sistem Mueller-Anderson Playback

Semak Kendiri 6.1

1. Apalah tujuan pertandingan dalam sukan dan pertandingan? 2. Berikan empat kategori yang terdapat dalam sistem pertandingan. 3. Berikan ciri penting temasya dalam pertandingan. 4. Definisikan dan berikan contoh pertandingan separa liga. 5. Nyatakan keadaan yang sesuai menggunakan sistem Lombard. 6. Huraikan sistem dan ciri-ciri sistem kalah mati sagu hati.

106

OUM

BAB 6

PENGURUSAN DAN PENGELOLAAN PERTANDINGAN (SISTEM PERTANDINGAN)

6.2.4

Sistem Cabar Mencabar

Sistem pertandingan cabar mencabar biasa di jalankan tanpa jadual formal. Sistem cabar mencabar merupakan sistem pertandingan yang memakan masa yang lama. Dalam sistem cabar mencabar tiada peserta atau pasukan yang akan tersingkir. Sistem ini sesuai di gunakan untuk kelas pendidikan jasmani. Selain daripada itu sistem ini sesuai untuk sukan mempertahankan diri seperti tinju, silat dan lain-lain.

Rajah 6.11: Sukan tinju menggunakan sistem pertandingan cabar mencabar

Sistem Tangga Dalam sistem ini peserta yang di bawah akan mencabar peserta yang berada di atasnya untuk memperbaiki kedudukannya. Peserta dalam sistem tangga ini di susun mengikut seeded terkini. Keistimewaan bentuk ini ialah setiap peserta ditempatkan mengikut kebolehan mereka di akhir pertandingan. Sistem ini digunakan dalam pertandingan tinju.
Peserta Amirul Haikal Denis Aiman Arif Atan Ahmad Abu Hafis Kedudukan 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Jika peserta yang mencabar peserta di atas menang, peserta mencabar akan mengambil alih kedudukan peserta yang dicabar. Peserta dicabar akan turun satu tangga ke bawah.

OUM

107

PENGURUSAN DAN PENGELOLAAN PERTANDINGAN (SISTEM PERTANDINGAN)

BAB 6

Terdapat pelbagai sistem tangga: (a) Sistem Satu Tangga Pemain dalam sistem ini hanya boleh mencabar pemain yang berada satu tangga di atas. Contohnya jika kita rujuk jadual di atas Aiman boleh mencabar Denis tetapi tidak boleh mencabar Haikal. Sekiranya Aiman menang di akan mengambil tempat Denis dan Denis akan turun satu tangga. Sistem Dua Tangga Pemain dalam sistem ini hanya boleh mencabar pemain yang berada satu tangga di atas. Contohnya jika kita rujuk jadual di atas Aiman boleh mencabar Haikal tetapi tidak boleh mencabar Amirul. Sekiranya Aiman menang di akan mengambil tempat Haikal dan Haikal dan Denis akan turun satu tangga. Sistem Tiga Tangga Pemain dalam sistem ini hanya boleh mencabar pemain yang berada tiga tangga di atas. Sistem Alternatif Tangga Pemain dalam sistem ini akan cabar mencabar pemain yang dalam kumpulan awal tangganya. Kemudian pasukan johan dan naib johan tangga awal ini akan masuk ke pusingan (Rajah 6.8).

(b)

(c)

(d)

Rajah 6.12: Sistem tangga alternatif 3 kumpulan

Pertandingan Bentuk Piramid Konsep sistem ini sama seperti sistem tangga tetapi bezanya sistem ini mempunyai ramai peserta atau pasukan dalam satu aras. Semakin ke bawah piramid semakin banyak

108

OUM

BAB 6

PENGURUSAN DAN PENGELOLAAN PERTANDINGAN (SISTEM PERTANDINGAN)

peserta atau pasukan dalam satu aras. Pertandingan bentuk ini boleh dijalankan dengan cara berlawan sesama sendiri mengikut tingkatnya pada peringkat awal. Peserta yang berjaya di kalangan mereka akan naik setingkat sehingga ke puncak piramid atau corong. Contohnya jika 2 ingin mencabar 1, pasukan 2 akan. Sistem piramid dibahagikan kepada dua artenatif (a) Sistem Piramid Aternatif Pertama Dalam sistem ini pemain boleh mencabar di kiri dan kanan kemudian mencabar kiri dan kanan atasnya. Contohnya 8 hanya boleh mencabar 7 dan 9 sebagai rakan searas. Kemudian sekiranya menang ia boleh mencabar 4 dan 5.

Rajah 6.13: Sistem piramid aternatif pertama

(b)

Sistem Piramid Aternatif Kedua Dalam sistem ini pemain boleh mencabar mana-mana sahaja pemain di aras yang sama kemudian mencabar mana pemain di atasnya. Contohnya 8 hanya boleh mencabar 7, 9 dan 10 sebagai rakan searas. Kemudian sekiranya menang ia boleh mencabar 4, 5 dan 6.

Rajah 6.14: Sistem piramid aternatif kedua

OUM

109

PENGURUSAN DAN PENGELOLAAN PERTANDINGAN (SISTEM PERTANDINGAN)

BAB 6

Pertandingan Bentuk Corong Pertandingan dalam bentuk corong merupakan gabungan tangga dan piramid. Pemain yang berada dalam kedudukan piramid akan mengikuti peraturan piramid dan peserta yang berkedudukan tangga akan mengikut peraturan tangga. Dalam bentuk corong peserta akan cuba menuju ke kedudukan paling rendah sekali. Contohnya Peserta pada kedudukan tempat ke 7 terpaksa mencabar 6 dan 8 sebelum mencabar pasukan di aras atas 4 atau 5 (sistem piramid). Peserta pada tempat ke 3 akan mencabar peserta pada tempat ke 2 untuk naik ke tempat ke 2 sekiranya menang (sistem tangga)

Rajah 6.15: Sistem bentuk corong

Pertandingan Bentuk Serombong Pertandingan juga di kenali sebagai sistem corong terbalik. Sama seperti sistem corong pertandingan ini merupakan gabungan tangga dan piramid. Pemain yang berada dalam kedudukan piramid akan mengikuti peraturan piramid dan peserta yang berkedudukan tangga akan mengikut peraturan tangga. Dalam bentuk corong peserta akan cuba menuju ke kedudukan paling rendah sekali. Contohnya Peserta pada kedudukan tempat ke 7 terpaksa mencabar 6 dan 8 sebelum mencabar pasukan di aras atas 4 atau 5 (sistem piramid). Peserta pada tempat ke 3 akan mencabar peserta pada tempat ke 2 untuk naik ke tempat ke 2 sekiranya menang (sistem tangga)

110

OUM

BAB 6

PENGURUSAN DAN PENGELOLAAN PERTANDINGAN (SISTEM PERTANDINGAN)

Rajah 6.16: sistem pertandingan serombong

Semak Kendiri 6.2

1. Definisikan dan huraikan sistem cabar mencabar dalam sistem pertandingan. 2. Bagaimana untuk melaksanakan peraturan sistem tangga? 3. Dalam sistem corong dan serombong terdapat dua sistem cabar mencabar terlibat. Nyatakan sistem tersebut.

RUMUSAN
x x x x Pertandingan merupakan satu pelan permainan yang dirancang bertujuan untuk memilih pemenang yang merupakan individu atau pasukan terbaik dalam permainan. Pertandingan juga membolehkan individu atau pasukan menghayati semangat kesukanan. Dalam mengelola pertandingan. kejohanan atau pertandingan terdapat pelbagai sistem

Pertandingan berbentuk kejohanan membenarkan peserta bertanding dalam beberapa acara yang berlainan berdasarkan kepada undang-undang permainan dan peraturan am. Kejohanan akan melibatkan pengurusan dan perancangan yang kemas dan rapi. Dalam temasya peserta-peserta yang mengambil bahagian akan bertanding serentak dalam acara yang berbeza.
111

x x

OUM

PENGURUSAN DAN PENGELOLAAN PERTANDINGAN (SISTEM PERTANDINGAN)

BAB 6

x x x x x x x

Sebaliknya sekiranya melibatkan jumlah yang ramai acara saringan terpaksa di laksanakan. Manakala dalam temasya yang besar biasanya peserta terpaksa bertanding beberapa acara saringan sebelum ke peringkat akhir. Pertandingan ini berbentuk sistem kategori membezakan peserta berdasarkan umur, saiz, berat badan atau kedudukan. Pertandingan liga memberi ruang kepada penyertaan yang maksimum untuk setiap pasukan yang bertanding. jika pertandingan melibatkan perlawanan setiap pertandingan itu dikenali dengan liga satu pusingan. lawannya sekali sahaja,

Jika peserta atau pasukan menentang setiap lawannya sebanyak 2 kali, pertandingan itu dikenali dengan liga dua pusingan. Pertandingan separa liga melibatkan pertandingan sistem liga yang melibatkan kumpulan lebih dari satu di peringkat awal dan kemudian dikuti dengan sistem kalah mati Dalam liga separa 4 kumpulan kedudukan pasukan yang mengetuai kumpulan akan di tentukan melalui pilihan (seeded). Sekiranya pasukan yang diutamakan (seeded) tidak mengambil bahagian, maka pasukan terbaik hendaklah dipertimbangkan. Dalam separa liga kedudukan bagi memenuhi tempat yang kosong dalam kumpulan menggunakan sistem undian. Sistem pertandingan ini menyingkirkan peserta atau pasukan yang kalah. Proses pertandingan kalah mati akan berterusan sehingga hanya terdapat seorang atau satu peserta atau pasukan yang tinggal, peserta atau pasukan yang tinggal di isytihar sebagai pemenang. Pertandingan kalah mati ini paling mudah dan ringkas dikelolakan, pemenang akan terus bertanding manakala yang kalah akan tersingkir. Penempatan pilihan atau seeded Peserta-peserta pilihan hendaklah ditempatkan secara adil dengan sebarannya yang menyeluruh. Sistem kalah mati bersagu hati meliputi dua bahagian iaitu bahagian kumpulan yang menang dan bahagian kumpulan yang kalah. Sistem kalah mati dua kali juara kumpulan kalah akan bertanding dengan juara bagi kumpulan yang menang bagi menentukan juara. Dalam sistem cabar mencabar tiada peserta atau pasukan yang akan tersingkir. Dalam sistem ini peserta yang di bawah akan mencabar peserta yang berada di atasnya untuk memperbaiki kedudukannya. Semakin ke bawah piramid semakin banyak peserta atau pasukan dalam satu aras. Pertandingan dalam bentuk corong merupakan gabungan tangga dan piramid. Pemain yang berada dalam kedudukan piramid akan mengikuti peraturan piramid dan peserta yang berkedudukan tangga akan mengikut peraturan tangga.

x x x x x

x x x x x x x x

112

OUM

BAB 6

PENGURUSAN DAN PENGELOLAAN PERTANDINGAN (SISTEM PERTANDINGAN)

PERKATAAN PENTING
x x x x x x x x x x x x x x x Pelan permainan Menghayati semangat kesukanan Melawan pencapaian individu Melawan individu atau pasukan Pertandingan berbentuk kejohanan Pengurusan dan perancangan Bertanding serentak Temasya yang kecil Acara akhir Acara saringan Temasya yang besar Majlis sukan sekolah-sekolah daerah Hasil kemenangan atlet Sistem pengiraan jumlah pungutan pingat Berdasarkan umur, saiz, berat badan atau kedudukan x x x x x x x x x x x x x Majlis Sukan Sekolah-Sekolah Malaysia (MSSM) Piala Thomas Pemain perseorangan nombor satu permainan yang maksimum prestasi yang sebenar. menentang setiap lawannya pertandingan sistem liga pilihan (seeded). Pasukan yang diutamakan (seeded) Sistem liga Lombard peserta atau pasukan yang kalah. mengukur keupayaan mendapat bye

RUJUKAN
Asiah Abu Samah (1993). Panduan Penyeliaan Pendidikan Jasmani dan Kesihatan Sekolah Rendah dan Menengah. Kementerian Pendidikan Malaysia Bucher, C. A. (1979). Foundation of physical education. Toronto: The V. Mosby Company Colfer, G. R., Hamilton, K. E. & Magill, R. A. (1986). Contemporary physical education. Iowa: Wm. C. Brown Publisher Laman Web Kementerian Belia dan Sukan Laman Web Majlis Sukan Negara Mohd Taib Harun dan Norlena Salamuddin. Modul Program Pendidikan Rekreasi UKM: Satu kesinambungan. Pusat Perkembangan Kurikulum. Kementerian Pendidikan Malaysia. (1989). Rancangan kurikulum baru sekolah menengah. Kuala Lumpur. Pusat Perkembangan Kurikulum (2001) Huraian sukatan pelajaran Pendidikan Jasmani dan Kesihatan. PPK: Kuala Lumpur. Teng Boon Tong (1989). Pendidikan Jasmani & Pendidikan Kesihatan. Kuala Lumpur: Longman Malaysia. Teng Boon Tong (2001). Pendidikan Jasmani dan Pendidikan Kesihatan: Kursus Diploma Penguruan Malaysia. Selangor: Pearson Education. Wee Eng Hoe (2002). Pendidikan Jasmani & Pendidikan Kesihatan. Shah Alam: Karisma Production Sdn. Bhd.

OUM

113