Zaman Logam

Merujuk kepada zaman di mana alat-alat logam digunakan. Boleh dibahagikan kepada 2 tahap; Zaman Gangsa Zaman Besi Walau bagaimanapun bagi keseluruhan Asia Tenggara
pembahagian zaman ini seakan tidak jelas.

i keban!akan tempat kedua-dua jenis alat mun"ul dalam

zaman !ang sama.

 #ada Zaman $ogam tersebut mas!arakatn!a sudah dapat

membuat beberapa jenis peralatan !ang diperbuat dari logam% !ang tern!ata lebih kuat dan lebih mudah dikerjakan berbanding dengan arti&ak !ang diperbuat daripada batu.

'leh kerana logam harus dileburkan terlebih dahulu

sebelum dapat dihasilkan atau digunakan sebagai peralatan% maka pada zaman tersebut jelas menunjukkan baha(a mas!arakatn!a sudah jauh lebih maju kebuda!aann!a berbanding mas!arakat !ang hidup di Zaman Batu.

 #erkembangan Zaman $ogam berlaku adalah hasil

daripada kemajuan teknologi Zaman )eolitik !ang telah membolehkan manusia meningkatkan suhu pembakaran *melebihi +2,, -./.

Mereka mulai men"ipta tembikar !ang boleh digunakan

dalam industri gangsa dan memanipulasi segala pengalaman berkaitan dengan reaksi bahan-bahan terhadap suhu pembakaran.

 0ungguhpun period perkembangan Zaman $ogam amat

singkat dari aspek tempoh masa jika dibandingkan dengan lain-lain period atau kebuda!aan sama ada #aleolitik% Mesolitik12oabinh atau )eolitik% namun jika ditinjau dari segi impakn!a kepada manusia tern!ata ia memba(a satu perubahan !ang ketara di dalam kehidupan sosialn!a.

Zaman Gangsa

Kebudayaan Zaman Logam

Zaman Besi

 Zaman Gangsa adalah berasaskan penemuan beberapa alat !ang

diperbuat daripada gangsa seperti gendang% lo"eng dan mangkuk gangsa. Arti&ak gangsa !ang paling popular di zaman ini ialah gendang gangsa.

3omposisi arti&ak gangsa !ang dihasilkan adalah terdiri daripada

beberapa komponen logam seperti 3uprum *.u/% timah *0n/ dan #lumbum *#b/.

Walau bagaimanapun% berdasarkan hasil dari beberapa pen!elidikan

didapati logam kuprum merupakan unsur utama !ang terdapat pada alat-alat "iptaan pada tahap 3ebuda!aan Gangsa.

Tahap Zaman Gangsa terbahagi kepada dua iaitu Zaman Gangsa A(al
dan Zaman Gangsa Akhir.

Zaman Gangsa

Zaman Gangsa Awal Kriteria objek gangsa yang dihasilkan adalah bersaiz kecil di antaranya mata beliung, belati, mata lembing dan kapak gangsa

Zaman Gangsa Akhir Kriteria objek gangsa yang dihasilkan adalah bersaiz besar sifatnya seperti gendang dan loceng gangsa

Zaman Gangsa Awal

Zaman Gangsa A(al dikatakan (ujud sebelum terdapatn!a
pengetahuan berkaitan dengan pertukangan besi. 0e"ara umumn!a% majoriti ahli arkeologi berpendapat baha(a pada peringkat permulaan Zaman Gangsa *zaman a(al/ !ang bermula kira-kira 24,, tahun dahulu% didapati han!a alat-alat ke"il sahaja !ang dihasilkan kerana logam gangsa ketika itu sukar diperolehi *$eong 0au 2eng *+565/.

'bjek !ang dihasilkan pada peringkat a(al ini biasan!a terdiri

daripada peralatan !ang tajam seperti mata beliong% mata kapak dan mata lembing serta barang-barang perhiasan diri seperti gelang.

Zaman Gangsa Akhir

Zaman Gangsa Akhir pula merujuk kepada &enomena !ang (ujud
setelah melihat kepada pen"apaian hasil kreati7iti dan meta&izika mas!arakat !ang kian maju.

#ada peringkat ini juga dikenali sebagai penghujung Zaman Gangsa

didapati objek !ang dihasilkan adalah bersaiz besar jika dibandingkan dengan di zaman a(al gangsa.

i antara hasil kreati7iti !ang utama ialah pen"iptaan gendang dan

lo"eng gangsa !ang kemudiann!a ban!ak ditemui di beberapa tapak arkeologi Zaman $ogam di serata Asia Tenggara% 8ietnam% .hina dan sebagain!a.

Zaman Besi
Zaman Besi pula adalah merujuk kepada ke(ujudan objek-objek !ang
diperbuat daripada besi seperti beliung dan "angkul. #ada zaman ini% mas!arakatn!a telah dapat melebur besi dari bijihn!a untuk dituang menjadi alat-alat !ang diperlukan.

#roses melebur besi memerlukan suhu !ang sangat tinggi *lebih

kurang 94,, .elsius/ berbanding takat suhu bagi melebur gangsa. :ni menunjukkan baha(a ga!a hidup mas!arakat Zaman Besi pula dikatakan lebih maju jika dibandingkan dengan Zaman Gangsa di mana mereka mempun!ai kemahiran di dalam mengolah atau mengadun beberapa sebatian logam sehingga menjadikann!a lebih kukuh dan kuat.

 i antara komposisi logam !ang penting dan digunakan di dalam

penghasilan alat-alat pada tahap kebuda!aan ini ialah Ferum (Fe) dan Manganese (Mn).

3emajuan diperolehi adalah hasil daripada eksperimen dan interaksi di

antara mas!arakat tempatan dengan dunia luar !ang (ujud ketika itu.

ari segi sejarah penggunaan besi bermula sekitar 9%,,, 0M dan

digunakan se"ara meluas pada 2%,,, 0M.

 Berdasarkan pen!elidikan !ang telah dilakukan oleh beberapa orang

pen!elidik adalah jelas menunjukkan baha(a terdapat berbagai-bagai peralatan !ang telah dihasilkan bagi me(akili Zaman Besi seperti kapak bersoket !ang berbagai saiz% pisau dan tulang ma(as.

i samping itu% sejenis arti&ak !ang ditemui juga dikatakan me(akili

Zaman Besi ialah ;#isau Tembeling< iaitu satu-satun!a jenis arti&ak !ang ditemui di rantau ini. i antara tapak kebuda!aan Besi di Mala!sia ialah di ka(asan 2ulu Tembeling% #ahang *3ampung Bantal% =eram 3oi dan Bukit 3omil/.

Alat-alat besi ialah Gua 2arimau di mana alat-alat besi ditemui berada
di atas lapisan alat-alat gangsa. $ain-lain tapak ialah Gua Agop Atas *0abah/% Gua 0ireh dan $obang Angin *0ara(ak/ di mana alat-alat besi !ang berasosiasi dengan kepingan tembikar% sisa rangka manusia% manik dan sisa &auna.

Ciri-ciri Zaman Logam

0ama dengan "iri-"iri Zaman )eolitik% "uma dari segi jenis
alat !ang digunakan adalah lebih maju ari segi saiz perusahaan lebih besar > .th? #ertanian% peternakan% perdagangan% pela!aran% pengkhususan dalam pekerjaan% petempatan !ang kekal% mas!arakat berstruktur dan berorganisasi #etempatan di ka(asan terbuka.