CTU151/Pemikiran dan Tamadun Islam

BAB 5
ISLAM DI ALAM MELAYU
5.1 Teori Kedatangan Islam
5.1.1 Pengenalan
1. Tiada satu tarikh yang tepat mengenai kedatangan dan proses islamisasi di Alam Melayu dan pelbagai
andaian telah dikemukakan bila, dari mana dan bagaimana Islam datang ke Alam Melayu
2. Terdapat sejarawan yang mengatakan Islam dibawa ke Alam Melayu seawal abad pertama hijrah (abad ke
7M dan ke M! dan ke Tanah Melayu abad ke "M dan 1#M.
$. %endapat lain & Islam hanya bertapak di Alam Melayu pada abad ke 1#M.
'. Ada juga pendapat yang mengatakan Islam dibawa oleh pedagang(pedagang dari India, Arab(%arsi dan
)ina sekitar abad ke 1'M
5.1.2 Islam Datang dari India
1. %ijnappel, *nou+k ,ugronje, -. ,arisson, Thomas Arnold, Mor.uette dan /.0 1instedt antara pengkaji
-arat yang mengatakan Islam datang dari India menerusi akti2iti perdagangan +uma berbe3a pendapat dari
daerah mana ianya datang.
2. %ijnappel & Islam dari daerah 4ujerat dan Malabar yang dibawa oleh pedagang berbangsa Arab. -uktinya &
nama 4ujerat dan Malabar banyak disebut dalam sejarah awal kepulauan Melayu dan juga penemuan batu
nesan oleh Mor.uette di %asai bertarikh 1'2M dan di 4erisik bertarikh 1'1"M yang menyamai batu nesan
yang terdapat di 4ujerat.
$. /.0 1instedt & batu nesan di -ruas, %erak mempunyai persamaan batu nesan di 4ujerat.
'. *.5 6atimi & Islam di 7usantara datang dari -engal, )oromandel, India melului akti2iti perdagangan
8. Thomas Arnold (The Muslim 1orld! & Islam dibawa oleh pedagang India muslim dari Malabar di daerah
*elatan India berdasarkan persamaan ma3hab yang dianuti iaitu ma3hab *ya9ie sedangkan di 4ujerat
berma3hab ,ana9i.
:. Ibn -atutah (ahli pelayaran Islam! turut mengatakan bahawa Islam dibawa dari India berdasarkan pakaian
yang dipakai oleh raja(raja %asai menyamai pakaian raja(raja di India dan Merah *ilu (Malik al *alih! dulunya
adalah seorang hindu kemudian memeluk Islam dan mempunyai hubungan yang baik dengan orang(orang
-engal.
7. Menurut +atatan sejarah, kesultanan %asi telah menerima Islam pada tahun 1#'2M dan sultan Malik al(*alih
bukanlah raja pertama %asai tetapi sudah diperintah oleh raja sebelumnya, Meurah 4iri (Mahmud *hah!.
-atu nesan Malik al(*alih menunjukkan beliau meninggal pada 12"7M, sudah tentu beliau menerima Islam
lebih awal, sedangkan 4ujerat menerima Islam sekitar 1$#1M.
5.1.3 Islam datang dari !ina dan !am"a
1. )atatan Mar+o %olo (pengembara ;eni+e! telah merakamkan bahawa beliau telah singgah di %erlak selepas
menjelajah )hina pada akhir kurun 1$M dan mendapati sudah ada penempatan orang Islam di situ.
2. ,al ini disokong oleh %.< =e >osselin de >ong berdasarkan wujudnya hubungan perdagangan antara %asai
dengan )hina
$. 4ardener dan <mmanuel berpendapat bahawa Islam telah sampai ke )hina melalui jalan darat pada 3aman
?hali9ah @thman b A99an dan kemudian 3aman @mayyah dan Abbasiyah.
'. )atatan sejarah )hina juga menyebut tentang kewujudan pedagang(pedagang Arab dan kawasan
penempatan Arab di )anton
8. %ada tahun 7(7"M, ter+etus pemberontakan di )anton ekoran rasa tidak senang hati penduduk
tempatan terhadap kemajuan ekonomi pedagang(pedagang Arab. *ituasi ini mendorong mereka untuk
berhijrah men+ari tempat perlindungan dan antara tempat yang dituju ialah )hampa, ?edah dan %alembang.
:. %enemuan batu nesan seorang keturunan Arab di %ekan, %ahang, batu nesan di Aeran, *urabaya dan
penemuan -atu -ersurat di ?uala -erang, Terengganu adalah antara bukti awal yang mengaitkan Islam
datang dari )hina atau )hampa
1
CTU151/Pemikiran dan Tamadun Islam
5.1.# Islam datang dari Ara$%Parsi
1. Antara mereka yang menyokong teori ini ialah >ohn )raw9ord, )aser Ajib Majul dan %ro9. *yed Muhammad
7a.uib al(Attas serta =r. ,amka. Teori mereka berasaskan bahawa telah wujud hubungan perdagangan di
antara orang(orang Arab(%arsi dengan penduduk Alam Melayu sejak 3aman >ahiliyah lagi.
2. Tahap kedatangan Islam dari Arab(%arsi ke Alam Melayu terbahagi kepada $ tahap & Tahap persinggahan,
tahap penempatan dan tahap penyebaran.
$. *umber )ina turut men+atatkan wujudnnya penempatan orang Arab di *umatera pada abad ke 7M di
bahagian barat pulau tersebut.
4. %emerintahan ?hali9ah *ulaiman Ab Malik (718(17M! dikatakan telah menghantar armada sebanyak $8
buah kapal ke muara *abak di >ambi
1
8. Islam turut berkembang dengan usaha yang dilakukan oleh golongan *yiah. ?esannya terdapat golongan
syiah di ?epulauan *ila di *ulu, *ulawesi dan ?alimantan.
6. %ro9. *yed Muhammad 7a.uib, berpendapatB
2
a. ,asil kesusasteraan keagamaan yang telah merujuk kepada sumber(sumber tulisan lama Islam
tiada suatu pun laporan, rujukan atau sebutan yang merujuk kepada penulis atau kepada kitab
yang berasal adri India atau digubah oleh orang India
b. Mubaligh(mubaligh lama Ilsam di daerah ini pun terdiri dari orang(orang Arab seperti yang ternyata
pada gaya nama dan gelaran mereka
+. ?andungan 9aham keagamaan yang dibawa oleh mereka adalah bersi9at Timur Tengah. Misalnya
kedudukan dan +ara penghuraian akidah pelbagai ma3hab ilmu tasawu9, peribentuk tulisan jawi
dan +oraj beberapa huru9, nama gelaran bagi hari(hari mingguan, +ara mela9a3kan al(5uran dan
lain(lain
7. =r. ,amka berhujjahB
a. %engislaman ke negeri(negeri Melayu adalah langsung dari sumbernya Mekah iaitu terutusnya
*yeikh Ismail dari Mekah yang singgah di Malabar untuk mengambil 6akir Muhammad
menyertainya ke 7usantara untuk mengislamkan Merah *ilu
b. %engislaman %arameswara oleh *yeikh Abdul A3i3 dari >eddah
+. %engislaman di A+heh dirintis oleh *yeikh Abdullah Ari9
d. %engislaman di *ukadana, ?alimantan dilakukan oleh *yeikh *hamsuddin dari Mekah
e. Tersangat dalamnya pengaruh ma3hab *ha9ie di Alam Melayu membuktikan bahawa mubaligh
utama ialah orang(orang Arab.
5.2 &a'tor Per'em$angan Islam
5.2.1 Keistime(aan A)aran Islam
1. Agama Islam yang memiliki keistimewaan telah menarik minat masyarakat 7usantara mudah menerimanya
tanpa sebarang kekerasan dan pertumpahan darah.
2. Antara sebab Islam mudah diterimaB
a. Islam adalam agama yang lebih rasional berbanding dengan 9aham ,indu dan animisma yang dianuti
oleh mejoriti masyarakat di 7usantara ketika itu.
b. Ajaran Islam menekankan konsep ketuhanan yang satu berbanding banyak tuhan dalam ajaran ,indu(
-uddha
+. Islam menegaskan +iri(+iri keadilan, hak indi2idu dan masyarakat, kehidupan harmoni, beradab dan
bertanggungjawab
d. Ajaran Islam mudah di9ahami, dihayati dan dipraktikkan
e. Islam mengutamakan persamaan hak, persaudaraan dan keadilan
9. Ajaran Islam merangkumi semua aspek kehidupan dan mengseimbangkan tuntutan dunia dan akhirat
g. Islam adalah agama yang menekankan tuntutan jasmani, rohani dan a.li.
h. *ikap taat rakyat terhadap pemerintah di mana apabila raja memeluk Islam maka rakyat tanpa banyak
soal akan turut memeluk Islam.
1
A3har Mad Aros et. al. (2###!, TITA* 2, *hah AlamB 6ajar -akti, hal. 28'
2
Abdul /ahman ,aji Abdullah (1"'!, *ejarah dan %emikiran Islam, =amansara @tamaB %enerbit %ena, hal. $2#
2
CTU151/Pemikiran dan Tamadun Islam
5.2.2 Melal*i Perdagangan
1. Mengikut +atatan )hina pedagang(pedagang Islam telah ada diperaiaran Melayu sejak abad ke 7M. Mereka
sering berulang(alik antara Arab, %arsi dan India dengan )hina melalui kepulauan Melayu. *ambil
berdagang, mereka menjalankan kegiatan dakwah. Malah penghijrahan pedagang Islam dari )anton akibat
peristiwa pemberontakan ke beberapa pusat perdagangan seperti di ?edah dan %alembang turut
menyumbang kepada perkembangan Islam.
2. 4olongan pedagang juga merupakan golongan yang kaya dan dihormati oleh penduduk tempatan. Amalan
agama mereka mudah mempengaruhi penduduk tempatan dan ada diantaranya berkahwin dengan
penduduk tempatan yang se+ara tidak langsung agama Islam turut berkembang
$. Ada dikalangan pedagang yang membawa bersama mereka mubaligh Islam ketika melakukan urusan
perdagangan. *yeikh Abdul A3i3 dari >eddah dan *yeikh Ismail dari Mekah adalah antara mubaligh Islam
yang turut serta dalam misi perdagangan yang kemudiannya berjaya mengIslamkan beberapa pemerintah
kerajaan Melayu.
5.2.3 Peranan +a)a dan Pem$esar
1. /aja dan pembesar amat dihormati dan dipatuhi oleh rakyat. =alam hal agama juga, rakyat menuruti tindak(
tanduk raja dan pembesar. Misalnya, apabila %arameswara (Iskandar *yah! memeluk Islam rakyat turut
memeluk Islam tanpa banyak soal.
5.2.# Melal*i Per'a!(inan
1. %erkembangan Islam juga disumbang melalui proses perkahwinan yang melibatkan raja(raja Islam dengan
puteri(puteri raja negeri yang belum Islam
2. Melalui perkahwinan ini, raja dan keluarga raja negeri tersebut turut menganut Islam. Misalnya,
%arameswara berkahwin dengan puteri /aja %asai.
$. %ada masa pemerintahan kesultanan Melaka, *ultan Mansur *yah dan *ultan Mu3a99ar *yah telah
mengahwinkan puteri(puteri mereka dengan raja dari jajahan takluk Melaka seperti *iak, ?ampar, Inderagiri
dan >ambi serta termasuklah raja %ahang dan ?edah.
'. <koran dari perkahwinan diraja ini, kebanyakkan penduduk dibawah naungan empayar Melayu Melaka telah
memeluk Islam.
8. %erkawinan juga berlaku di kalangan saudagar Arab, )hina dan India dengan puteri(puteri golongan istana.
5.2.5 Pena'l*'an
1. Islam juga turut disebarkan melalui penaklukan . Misalnya Melaka telah menakluk %ahang dan mara hingga
ke %attani dan menewaskan kuasa *iam. =i seberang Melaka pula, termasuk Inderagiri, Aru dan ?ampar.
=alam melaksanakan misi penjajahan, kerajaan Melayu Islam ini biasanya akan melaksanakan
tanggungjawab dakwah ke atas raja dan rakyat di kawasan berkenaan.
5.2., Peranan P*sat Ke$*da-aan di .*santara
1. =i 3aman keagungan Melaka, lahir beberapa hasil kesusasteraan legenda(lagenda Islam yang
diterjemahkan ke -ahasa Melayu. Misalnya, *ejarah Melayu ada menyebut ,ikayat Muhammad Ali ,ana9iah
dan ,ikayat Amir ,am3ah
2. -ahasa Melayu yang merupakan bahasa lingua 9ran+a di Alam Melayu telah memudahkan penyebaran
Islam kerana menjadikan Islam mudah di9ahami.
$. =i samping itu, Islam juga tersebar menurusi hasil tulisan karya(karya atau kitab(kitab yang berunsurkan
agama yang ditulis dalam bahasa Melayu dengan menggunakan tulisan >awi hasil pengaruh tulisan Arab.
'. Terdapat beberapa buah pusat kebudayaan Islam yang penting di Alam Melayu yang memainkan peranan
sebagai pusat intelektual dan keilmuan, antaranya *amudera(%asai, %erlak, Melaka, A+heh dan >ohor(/iau.
3
CTU151/Pemikiran dan Tamadun Islam
8. Antara karya dari A+heh yang terkenal & Tajul *alatin (Mahkota /aja(raja! dan -ustanul *alatin (Taman raja(
raja!. =an antara tokoh penulis A+hehB
a. ,am3ah 6ansuri ( %rosa puisi & Syarabul Asyikin dan Asrarul Arifin. %uisi & Syair Burung
Pungguk, Syair Burung Pingai, Syair Perahu, Syair Dagang dan sebagainya.
b. *yeikh 7urudin al(/aniri & Siratul Mustakim, Akhbar al-Akhirah fi Ahwal al-Kiamah dan Kitab Hilal
Zill
+. *yeikh *yamsuddin al(*umaterani & Syarah Rubai Hamah !ansuri, Miratul Mukminin dan Mirat
al-Muha""i"in
d. *yeikh Abdul /au9 al(*ingkel & Mirat al-#ullab, Durra al-Akkaid dan Ma$muk al-Masail
:. Tokoh agama dan penulis dari >ohor(/iau pula seperti /aja Ali ,aji, karyanya dalam bentuk prosa ialah
Salasilah Melayu dan Bugis, #uhfat al-%afis, dalam bentuk puisi & Hikayat Sultan Abdul Muluk, &urindam
Dua Belas dan Syair Sinar &emala.
5.2./ Penda'(a!
1. Mengikut setengah pendapat, ahli(ahli su9i telah datang ke 7usantara sejak awal lagi bersama(sama dengan
para pedagang. Mereka telah memainkan peranan penting dalam proses mengembangkan Islam.
2. -uku(buku sejarah lama seperti *ejarah Melayu, ,ikayat /aja(raja %asai dan ,ikayat al(,abib ,ussain al(
5adri ada menyebut beberapa nama pendakwah Arab yang berperanan mengIslamkan raja(raja Melayu
seperti pengIslaman /aja Melaka oleh *yeikh Abdul A3i3, raja %asai (Merah *ilu! oleh *yeikh Ismail, raja
A+heh oleh *yeikh Abdullah Ari9, raja >awa oleh *yeikh Malik Ibrahim. %enduduk kepulauan -orneo dan
Mindanao telah diIslamkan oleh tokoh agama keturunan *yeikh Alawiyyah dari ,adramaut, kepulauan *ulu
oleh Tuan *yari9 AwliyaC dan %ontianak oleh *ayid ,abib ,ussain al(5adri
$. %endidikan se+ara 9ormal dijalankan di masjid, istana dan rumah(rumah ulamaC. Ia kemudiannya
berkembang dengan mun+ulnya institusi pondok atau pesantren.
'. Ada di antara ulamaC dilantik menjadi penasihat kepada raja.
5.3 Pengar*! Islam di Alam Mela-*
5.3.1 As"e' Ke"er0a-aan 1A'ida!2
3
1. ?edatangan Islam telah mengubah masyarakat Islam di Alam Melayu daripada beragama ,indu(-uddha
kepada berakidah Islam iaitu mentauhidkan Allah.
2. ?esannya, pandangan semesta Melayu telah dibentuk berasaskan Dhablum minAllahE (berbuat baik kepada
Allah! dan Dhablum minannasE (berbuat baik kepada manusia!
$. %andangan mereka terhadap kehidupan menjadi benar iaitu semata(mata untuk beribadah kepada Allah dan
bukan untuk tujuan yang lain.
'. Akidah Islam disebarkan di Alam Melayu melalui ajaran meta9i3ik ahli su9i menerusi ilmu tasawu9.
8. =iperingkat awal penerimaan Islam, masyarakat di Alam Melayu masih terpengaruh dengan amalan ajaran
agama terdahulu, namun peringkat demi peringkat ianya mula terhakis apabila proses sinkretisme (usaha
men+ari penyesuaian! berlaku.
5.3.2 As"e' Politi' dan Pemerinta!an
#
1. ?edatangan Islam juga telah membawa beberapa pembaharuan dalam sistem politik dan pentadbiran
2. Institusi kesultanan yang berdasarkan kerajaan Turki @thmaniyyah diperkenalkan. *istem ini berbe3a
daripada sistem =ewa(/aja kerajaan ,indu yang wujud sebelumnya
$. 4elaran raja ditukar kepada DsultanE yang digunakan oleh ketua kerajaan dan juga sebagai ketua agama
Islam. *ultan dihormati sebagai pemerintah dan bukan sebagai jelmaan dewa(dewa yang bersi9at
ketuhanan.
3
?ertas ?erja D%engaruh Islam di Alam MelayuE, -engkel %emantapan %engajaran )T@181, *hah AlamB @iTM, 1'(18 >un 2##:.
4
)hua ,ian )hong et. al (1"":!, *ejarah %eradaban =unia, %etaling >ayaB %ustaka =elta, hal.
4
CTU151/Pemikiran dan Tamadun Islam
'. *ultan dianggap sebagai pemegang amanah Allah di muka bumi dan bertanggungjawab memerintah dengan
adil dan menjaga kebajikan rakyat jelata.
8. ?etaatan rakyat kepada sultan telah digambarkan dalam ungkapan,Eraja adil raja disembah, raja 3alim raja
disanggahE. *ultan *ulu, Maulana al(*ultan *yari9 ,asyim adalah antara +ontoh sultan yang alim dan adil.
:. *emasa menjalankan pentadbiran, sultan dibantu oleh penasihat, ulama dan mu9ti
7. ?erajaan Islam menggunakan undang(undang *yariah yang meliputi pelbagai perkara seperti hukum
kesalahan jenayah iaitu men+uri, membunuh, ber3ina, jual beli, hal(hal perkahwinan, dan pembahagian harta
pesaka.
. ?erajaan Melaka dan -runei telah menjadikan Islam sebagai agama rasmi, Melaka menjadi pusat
penyebaran dan pusat pengajian Islam yang terkenal semasa pemerintahan *ultan Mu3a99ar *yah
". A+heh pula mun+ul seabagai pusat penyebaran Islam yang terkenal dengan gelaran *erambi Mekah pada
kurun ke 1:.
1#. Islam telah membawa perubahan nilai dan etika pemerintahan kepada raja(raja. )ontohnya, kitab Tajul
*alatin karya -ukhari al(>auhari, memperin+ikan tata susila dan kod etika yang harus dipakai oleh raja(raja
dan si9at(si9at yang harus dimiliki seperti amanah, adil dan kewajipan melaksanakan syariah.
11. Islam juga telah membangkitkan semangat jihad dan semangat kebangsaan di kalangan penduduk Melayu
menentang penjajahan ka9ir seperti penjajah -elanda, Inggeris, %ortugis dan *epanyol.
12. Terdapat golongan ulama yang terlibat dalam penentangan terhadap penjajah Inggeris dan -elanda. Mereka
ialah ,aji Abbas bin Muhmmad Taha, *yed *yeikh al(,adi, dan *heikh Tahir >alaluddin di Tanah Melayu.
,aji Abdul ?arim Amrullah (,AM?A!, ,aji Agus *alim, ,aji 0mar *aid Tjokroaminoto dan ,aji Abdullah
Ahmad di Indonesia.
5.3.3 As"e' Per*ndangan
1. ?edatangan Islam turut mempengaruhi pemakaian undang(undang tempatan di mana undang(undang
syariah telah menjadi sebahagian undang(undang yang wajib dikuatkuasakan di samping pemakaian
undang(undang adat.
2. ?erajaan Islam Melaka telah menguatkuasakan undang(undang syariah mengikut ma3hab *ya9ei yang
dikenalikan sebagaiB
a. ,ukum ?anun Melaka & merangkumi undang(undang jenayah, muamalat, munakahat dan
sebagainya. -entuk hukuman pula seperti hukum .isas, hukum hudud bagi kesalahan 3ina,
men+uri, dan sebagainya, hukum diat (denda!, hukum tak3ir (dera! dan lain(lain.
b. ,ukum Aaut Melaka & berkaitan dengan peraturan pelayaran dan peniagaan, kesalahan
perdagangan dan sebagainya.
3. @ndang(undang Islam ini turut dikuatkuasakan di negeri(negeri di bawah jajahan kerajaan Islam seperti
%ahang dan >ohor di bawah jajahan kerajaan Melaka.
5.3.# As"e' Keilm*an
1. ?egiatan ilmu berkembang pesat di Alam Melayu selepas proses pengislaman berlaku. *etiap lapisan
masyarakat diberikan hak untuk menimba ilmu berbanding sebelum kemasukan Islam di mana hanya
golongan bangsawan sahaja yang berhak menimba ilmu.
2. ?edatangan Islam telah membawa trans9ormasi intelektual yang +ukup hebat di kalangan masyarakat
Melayu sehingga mampu membina masyarakat yang berbudaya ilmu, sainti9ik dan rasional.
$. Akti2iti keilmuan jelas berkembang pesat dengan lahirnya institusi pengajian pondok, pesantren dan
madrasah. Masjid juga memainkan peranan dalam pengembagan ilmu.
'. ?erajaan Islam Melaka dan ?erajaan Islam %asai pernah menjadi pusat pengembangan ilmu yang terkenal.
8. ,asil perkembangan ilmu yang pesat telah melahirkan tokoh(tokoh ilmuan seperti 7uruddin al(/aniri,
-ukhari al(>auhari, Abdul /au9 *ingkel, *hamsuddin *umaterani, Amir ,am3ah , ,am3ah 6ansuri dan lain(
lain. Mereka turut mengembangkan ilmu melalui penulisan.
5
CTU151/Pemikiran dan Tamadun Islam
5.3.5 As"e' T*lisan3 Ba!asa3 Kes*sasteraan dan Kesenian
1. *ebelum kedatangan Islam telah wujud tulisan %ala2a dan =ewanagari yang diperkenalkan oleh penganut
agama ,indu(-uddha.
2. @lama Islam dari Arab -arat telah memperkenalkan tulisan Arab kepada penduduk tempatan dan
disesuaikan dengan kaedah sebutan bahasa Melayu. Maka terbentuklah tulisan yang dikenali tulisan jawi.
$. Melalui tulisan jawi, bahasa Melayu berkembang pesat di ?epulauan Melayu sehingga menjadi bahasa ilmu
dan lingua(9ran+a.
'. %erkembangan tulisan jawi telah memperkembangkan kesusasteraan Melayu apabila banyak karya sastera
Arab dan parsi diterjemahkan ke dalam bahasa Melayu
8. Islam telah mengubah 9ungsi sastera tempatan daripada bersi9at hiburan semata(mata kepada pendidikan,
dakwah dan kritikan sosial.
:. )ontoh prosa yang ber+orak keislaman ialah ,ikayat 7abi Muhammad, ,ikayat %ara 7abi dan rasul, ,ikayat
%ara *ahabat 7abi dan lain(lain lagi.
7. Manakala +ontoh puisi Islam ialah *yair makri9at, *yair 7ur Muhammad, *yair 7abi Ayub dan lain(lain lagi
. ?esenian Islam dapat dilihat melalui seni bina masjid di mana banyak dipengaruhi seni bina dari Asia -arat
seperti kubah, penggunaan khat yang menghiasi masjid dan sebagainya.
". *eni ukiran Islam juga dapat dilihat pada batu(batu nisan.
1#. 1arisan kesenian Islam dapat dilihat pada hasil tenunan, sajadah dan barang(barang hiasan rumah.
11. *eni lagu dan mu3ik yang bersi9at dakwah yang dikenali sebagai nasyid dan .asidah mendapat tempat di
kalangan penduduk Alam Melayu. -egitu juga, penggunaan alat(alat mu3ik seperti rebana, kompang,
gambus dan sebagainya.
5.3., As"e' Sosial dan Kemas-ara'atan
1. Islam telah men+orak hidup sosial masyarakat Alam Melayu kepada konsep persamaan tara9 dan konsep
keadilan sesama manusia. *istem kasta yang diamalkan mula dihapuskan.
2. Islam telah menyatukan umat Melayu kepada satu akidah dan dianggap bersaudara.
$. ,asil pemahaman terhadap Islam, masyarakat Alam Melayu memahami konsep hak jiran, hak orang miskin,
saling hormat menghormati dan bantu membantu.
'. =alam aspek kekeluargaan, mereka memahami tanggangungjawab masing(masing sebagai seorang suami
atau isteri
8. ?edatangan Islam telah melahirkan konsep bangsa Melayu Islam. ?onsep bangsa Melayu akan terus kekal
selagi Islam tidak dipisahkan, tetapi sekiranya dipisahkan Islam maka hilanglah bangsa Melayu.
5.# Tamad*n Mela-* Se$agai Asas Pem$inaan Tamad*n Mala-sia
5.#.1 Se)ara! dan Asas Sistem Pemerinta!an
1. =ari segi sejarah terbukti bahawa wilayah politikFnegara(bangsa & Malaysia merupakan lanjutan dari
kemun+ulan politik(politikFkerajaan(kerajaan Melayu awal.
2. %olitik(politik Melayu ini juga merupakan kesinambungan dari beberapa buah kerajaan Melayu yang pernah
wujud sebelum ini seperti *ri2ijaya, Temasik, ?esultanan Melayu Melaka, >ohor /iau(Aingga dan
sebagainya.
$. ?eseluruhan politik ini terangkum dalam satu wilayah budaya yang dikenali & 4ugusan ?epulauan Melayu,
Alam Melayu atau 7usantara. =i wilayah(wilayah inilah tamadun Melayu wujud dan berkembang.
'. Malaysia kini merupakan negara(bangsa yang berbentuk persekutuan yang terdiri dari beberapa buah negeri
Melayu & Melaka, %erak, %. %inang, *elangor, 7egeri *embilan, ?edah, %erlis, ?elantan, Terengganu,
%ahang, >ohor, *abah dan *arawak
8. Aantaran itu, tamadun Melayu merupakan landasan pembinaan tamadun Malaysia
:. *etiap politik Melayu di atas diperintah oleh raja atau sultan atau Gang di(%ertua.
6
CTU151/Pemikiran dan Tamadun Islam
7. %erlembagaan %ersekutuan Malaysia (%%M! memaktubkan dua institusi beraja yang menjadi kompenan
penting dalam sistem pemerintahan demokrasi berparlimenB
a. Gang di(%ertuan Agong
b. Majlis /aja(raja Melayu
. Gang di(%ertuan Agong mempunyai kuasa dan hakB
a. memperkenankan undang(undang yang diluluskan oleh parlimen
b. melantik %erdana Menteri dan >emaah ?abinet, ?etua ,akim 7egara dan ,akim(hakim, =uta(duta
dan %esuruhjaya Tinggi ke luar negara
+. menerima nasihat daripada %erdana Menteri dan >emaah Menteri
d. mengampunkan setiap kesalahan sama ada di mahkamah si2il yang dilakukan di 1ilayah
%ersekutuan atau di mahkamah tentera.
e. sebagai %emerintah Tertinggi Angkatan Tentera Malaysia
9. sebagai ?etua Agama Islam di negeri(negeri yang tidak beraja
". Gang di%ertuan Agong tidak terlibat di dalam politik dan pemerintahan negara.
5.#.2 Sistem Per*ndangan Tradisional
1. -erdasarkan sejarah, negeri(negeri Melayu memiliki kanun perundangan yang berasaskan adat Melayu dan
hukum syariah.
2. Melaka memiliki ,ukum ?anun Melaka dan ,ukum Aaut MelakaH >ohor dengan @ndang(undang >ohor dan
kemudiannya, @ndang(undang Tubuh 7egeri >ohor, 1"8H %ahang dengan @ndang(undang %ahangH ?edah
dengan @ndang(undang ?edahH %erak dengan @ndang(undang "" %erak dan @ndang(undang ?eturunan
=aripada Turun 7egeri %erakH dan lain(lain lagi.
$. Tradisi pemerintahan berdasarkan perundangan dan perlembagaan ini telah dilanjutkan pula kepada entiti
politik Malaysia dalam %%M dan perlembagaan negeri.
5.#.3 Agama Islam dan Adat%Istiadat Mela-*
1. Islam dan adat Melayu, telah menjadi salah satu struktur terpenting kemelayuan dan saling melengkapi
dalam tamadun Malaysia.
2. Islam terus menjadi 9aktor de9initi9 Melayu iaitu Melayu sebagai yang mengamalkan adat istiadat Melayu,
berbahasa Melayu dan beragama Islam seperti yang termaktub dalam %%M
$. Islam bukan sahaja menjadi 9aktor yang mentakri9kan Melayu, tetapi Islam juga sebagai agama bagi
persekutuan Malaysia (perkara $(1!, %%M!, dan setiap raja atau sultan adalah ketua agama bagi setiap
negeri.
'. Melalui peruntukan $(1! ini, membolehkan kerajaan pusat melalui >abatan ?emajuan Islam Malaysia
(>A?IM! dan kerajaan negeri melalui pihak berkuasa agama negeri melaksanakan pembangunan Islam
dalam pelbagai bidang.
8. 1alaupun Islam sebagai agama bagi persekutuan, tidak bermakna agama(agama lain tidak boleh dianuti
atau diamalkan oleh orang bukan Islam.
:. Menurut %%M, wujud kebebasan beragama tetapi bagi penganut agama Islam, kerajaan boleh menggubal
undang(undang untuk mengawal atau menyekat aliran atau 9ahaman yang menyeleweng.
5.#.5 Ba!asa Mela-* dan Islam
1. %enyebaran dan perkembangan Islam di Alam Melayu tidak boleh dipisahkan dari peranan yang dimainkan
oleh bahasa Melayu.
2. -ahasa Melayu melalui tulisan jawi bukan sahaja menjadi bahasa tulisan kitab(kitab agama dan
kesusasteraan Melayu, malahan menjadi bahasa pengantar komunikasi utama perkembangan Islam di Alam
Melayu.
$. -ahasa Melayu telah menjadi medium dakwah oleh para mubalighFpendakwah.
'. -ahasa Melayu juga menjadi lingua 9ran+a di kalangan para pedagang yang berdagang di kawasan ini dan
menjadi bahasa persatuan dan kesatuan Melayu.
8. -erdasarkan pernyataan sejarah ini, maka dimaktubkan di dalam %erkara 182 %%M bahawa bahasa Melayu
sebagai bahasa kebangsaan Malaysia.
7
CTU151/Pemikiran dan Tamadun Islam
:. Akta %endidikan (1":1! juga telah menetapkan bahawa bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar utama
dalam sistem pendidikan negara.
5.#., Ked*d*'an Istime(a 4rang Mela-* dan B*mi"*tera dan Undang%*ndang Adat
1. %ersetujuan melonggarkan syarat(syarat kewarganegaraan oleh pemimpin(pemimpin Melayu telah
membolehkan pemimpin(pemimpin bukan Melayu mengakui keduduka istimewa orang Melayu dan orang
Islam.
2. %embentukan gagasan %ersekutuan Malaysia pada 1: *eptember 1":$, tara9 kedudukan istimewa telah
diperluas kepada kaum bumiputera di *abah dan *arawak.
$. ?eistimewaan orang Melayu dan bumiputera dimaktubkan menurut %erkara 18$ %%M.
'. %%M juga mengiktira9 peranan undang(undang adat yang dapat dilaksnakan di kalangan orang Melayu dan
masyarakat pribumi. 7amun dari segi perlaksanaannya undang(undang tersebut tidak boleh mengatasi atau
bertentangan dengan peruntukan dalam %%M.
5.#./ Ke(arganegaraan Dan 5atidiri Ke$angsaan
1. *elepas kemerdekaan Malaysia berusaha mewujudkan satu jati diri kebangsaan bagi warganegaranya yang
mengandungi beberapa kompenan pelbagai kaum.
2. Asas(asas kebangsaan tersebut telah sedia ada seperti yang termaktub di dalam Akta %endidikan (1":1!
dan Akta -ahasa (1":7!
$. *elepas tragedi 1$ Mei 1":", =asar <konomi -aru diperkenalkan untuk digunakan sebagai instrumen
perpaduan kaum. -egitu juga =asar ?ebudayaan ?ebangsaan (1"71! dan /ukun 7egara (1"71!
'. =asar ?ebangsaan ?ebangsaan telah diterima sebagai dasar negara untuk mewujudkan jati diri. =asar ini
menyatakan bahawa kebudayaan kebangsaan negara hendaklah berasaskan kebudayaan masyarakat asal
rantau ini dan Islam menjadi teras kebudayaan kebangsaan dan nilai(nilai baik dari budaya lain akan diambil
kira.
8. =asar ini juga mengambil kira bahawa imej atau +itra kebangsaan mestilah +itra kemelayuan.
8