STROK HABA (HEAT STROKE)

Semasa melakukan aktiviti sukan di sekolah terutamanya semasa cuaca panas,

murid boleh terdedah kepada haba yang melampau akibat cuaca yang tidak
menentu dan ini boleh menyebabkan strok haba. Maksud Heat Stroke atau definisi
Strok Haba adalah beberapa penyakit yang berkaitan dengan haba yang serupa
yang paling serius. Ia adalah satu kecemasan perubatan yang boleh mengancam
nyawa disebabkan daripada kegagalan peraturan suhu badan (thermoregulation)
mekanisme. Tidak seperti penyakit haba yang lain, strok haba disebabkan oleh
ketinggian melampau suhu badan (hyperthermia) dan berkaitan pusat disfungsi
sistem saraf dan disfungsi organ.
Biasanya, proses berpeluh dan penyejatan peluh memudahkan penyejukan
badan. Dalam suhu ekstrem yang melebihi 90F (32.2C), jumlah haba yang
dihasilkan melebihi kesan penyejukan penyejatan peluh. Begitu juga, jika
kelembapan mencapai 100%, penyejatan peluh tidak berlaku, dan badan kehilangan
keupayaan untuk menghilangkan haba. Akhirnya suhu badan meningkat, membawa
kepada penyahhidratan yang teruk, bengkak tisu otak, tekanan darah rendah,
kerosakan organ, dan mungkin kematian.
Strok haba terbahagi kepada jenis exertional dan klasik yang dibezakan oleh
etiologi asas. Strok haba Exertional biasanya berlaku pada individu yang lebih muda
sewaktu bersukan. Contohnya, bersenam dengan bersungguh-sungguh dalam haba
sehingga mekanisme penyejukan biasa badan terganggu. Klasik strok haba lebih
kerap berlaku pada individu yang lebih tua atau orang-orang dengan penyakit asas
yang terdedah kepada suhu melampau alam sekitar atau kelembapan. Satu lagi
jenis strok haba adalah terdedah kepada matahari secara langsung dan ini adalah

sesuatu yang boleh terjadi kepada murid-murid di sekolah yang terlibat dengan
sukan pada siang hari, samada sewaktu latihan mahupun pertandingan yang
dijalankan dalam cuaca panas yang ekstrem.
Antara tanda-tanda awalnya ialah sakit kepala (berdenyut), mual, kurang
berpeluh walaupun ketika suhu panas dan denyutan nadi yang pantas. Selain itu,
tanda tanda lain yang dikenalpasti ialah kejang dan lemah otot, muntah, kulit kering
dan kemerahan, pitam dan sawan. Halusinasi juga boleh berlaku dalam sesetengah
kes. Kesemua tanda strok haba boleh dirawat dengan mudah kecuali luka pada kulit
yang memerlukan penjagaan rapi dan rawatan lebih lama. Selain daripada cara
yang biasa mencegah masalah strok haba, terdapat juga ubat holistik dan produkproduk semulajadi yang amat bermanfaat untuk menanganinya.

PROSEDUR DAN RAWATAN KECEMASAN

Strok haba tidak sama seperti serangan strok, sebaliknya strok adalah istilah umum
digunakan untuk menggambarkan aliran oksigen berkurangan kepada kawasan
otak. Jika terdapat murid atau pelajar mengalami masalah ini hendaklah segera
memnghubungi ambulans.
Ketika sedang menunggu paramedik untuk datang, perlu diambil langkah
awal untuk membantu mangsa. Mangsa strok haba mesti menerima rawatan segera
untuk mengelakkan kerosakan organ kekal.

ANTARA RAWATAN AWAL YANG BOLEH DILAKUKAN

Pindah pesakit ke kawasan yang teduh.

Kipas mangsa untuk menggalakkan peluh dan penyejatan. Letakkan pek ais
tempat di bawah ketiak dan pangkal paha.

Pastikan tempat itu pengudaraan yang baik. Gunakan kipas untuk

menurunkan suhu badan

Jika mangsa mampu untuk minum cecair, berikannya minuman, tetapi

pastikan ia tidak mengandungi alkohol atau kafein.

Jangan sesekali beri pesakit apa-apa ubat-ubatan tahan sakit seperti

ibuprofen, aspirin atau acetaminophen (paracetamol, Tylenol).

Letakkan pesakit dalam tab bekas mandi yang sejuk.

Perlahan-lahan mengurut kulit mereka bagi menggalakkan peredaran darah.

RAWATAN PEMULIHAN

Mandi ais - mandi dipenuhi dengan ais dan air dan foilsithe direndam di dalamnya.

Penyejukan selimut dan ais - foilsithe yang dibalut dengan selimut dan penyejukan
pek ais diletakkan di bawah ketiak, di sekitar kepala dan leher, dan di pangkal paha.

CADANGAN DAN LANGKAH-LANGKAH PENCEGAHAN

Sebagai seorang bakal guru, terutama guru Pendidikan Jasmani perlu peka dengan
keadaan cuaca semasa melakukan aktiviti sukan. Adakah ianya sesuai dijalankan
ataupun tidak. Jika suhu terlalu tinggi guru hendaklah melakukan pencegahan
samada untuk memberi maklumat kepada pelajar atau bertindak memindahkan
lokasi aktiviti.
Antara pencegahan yang boleh dilakukan adalah dengan menasihati muridmurid supaya meminum air secukupnya, sekurang-kurangnya 3 liter sehari bagi
menghadapi situasi ini. Pastikan mengurangkan pengambilan minuman yang bergas
dan juga berkafein terlalu banyak kerana boleh meningkatkan hidrasi badan.
Gantikan minuman berjus dari buah-buahan yang boleh menyegarkan dan minuman
isotonic bagi menggantikan garam dan mineral yang hilang dari badan akibat
berpeluh.
Selain itu, pastikan juga semasa melakukan aktiviti dalam cuaca atau suhu
panas pelajar tidak terdedah terlampau lama dalam situasi tersebut. Pakaian juga
hendaklah yang boleh menyerap peluh dan dari warna-warna terang bagi membantu
memantulkan cahaya matahari. Menjaga pemakanan juga adalah salah satu cara
bagi mengelak berlakunya strok haba, antaranya diet untuk meredakannya ialah;

Aam panna
Aam panna ialah ubat mujarab dalam mencegah strok haba untuk mereka
yang tinggal atau bekerja di luar dengan kerap. Ia adalah ubat yang biasa di
gunakan di Oman terutamanya di musim panas apabila suhu disana mencecah lebih
daripada 50 darjah Celcius. Apa yang anda perlukan ialah untuk memasak 3 biji
buah mangga yang bersaiz kecil dengan secawan air di dalam periuk selama 10
minit dan biarkan seketika untuk sejuk. Kemudian, buang kulit mangga dan lecek isi
buah. Kisar isi buah di dalam pengisar selama beberapa minit bersama gula,
ketulan ais, sedikit garam dan air. Minum sebelum dan selepas pulang daripada
persekitaran terbuka.
Bawang
Bawang

mempunyai

ciri-ciri

penyejukan

yang

dapat

membantu

membebaskan radiasi yang terhasil daripada badan. Seperti di kebanyakan Negaranegara Asian, bawang kebiasaannya juga digunakan di Omen dalam pelbagai jenis
bentuk kerana kebolehannya dalam melawan haba berkaitan keadaan atmosfera.
Adalah amat digalakkan untuk menyertakan bawang mentah di dalam salad
untuk melepaskan haba badan dan mengekalkan suhu. Jus bawang, walaupun
masam dan pahit rasanya ialah salah satu pertahanan yang baik melawan strok
haba.

Asam Jawa
Asam jawa ialah penawar terbaik
dalam menangani strok haba. Rebus
asam jawa di dalam air dan tapis.
Masukkan

gula

sesedap

rasa

dan

minum beberapa kali sehari.

Buah plum
Rendamkan buah plum di dalam air yang sejuk dan lenyekkan dalam air.
Kemudian, keringkan campuran tersebut dan minum dalam bentuk cecair. Hasil
daripada meminum minuman ini ialah penurunan suhu yang drastik disebabkan oleh
keadaan cuaca yang kurang baik seperti di Oman. Selain daripada kemampuannya
untuk melawan haba, ia juga merupakan minuman yang segar dan menyelerakan

Ketumbar
Jus ketumbar yang asli adalah sangat disarankan apabila keluar pada waktu
matahari terik. Ia adalah ubat mujarab yang telah digunakan pada zaman Iskandar
yang agung. Minum jus sebanyak dua kali sehari dimana ianya amat berkesan untuk
melindungi daripada strok haba.
Gooseberries
Gooseberries membantu dalam
melawan pening kerana ianya kaya
dengan vitamin C yang mempunyai

kandungan antioksida dan terbukti untuk merangsang lubang pori untuk perkumuhan
yang baik.

Mentega Susu
Mentega Susu atau lebih dikenali dengan nama Laban di Oman ialah
sumber terbaik untuk membebaskan haba badan. Ia diperbuat daripada susu dan
kultur yogurt yang dicampur bersama. Tambah sedikit garam ke dalam minuman.
Minum susu tersebut sebanyak 3 hingga ke 4 kali sehari. Mereka yang mengalami
hypertension harus mendapatkan nasihat doktor sebelum mengambil minuman.

Sirap ros
Pengambilan sirap ros yang banyak adalah sebagai penyembuh semulajadi
dan mempunyai ciri-ciri penyejukan. Walaupun kesemua produk yang di jelaskan
adalah amat baik untuk mengekalkan suhu badan namun produk semulajadi yang
penting ialah air. Tidak ada pengganti untuk air minuman yang tulen dan bersih
untuk melawan strok haba. Kajian mendapati bahawa air ialah cara paling efektif
untuk penghidratan dari cecair lain kerana kepekatan sempurna, kadar kalori yang
kosong, dan PH yang seimbang. Jadi minumlah air sebanyak mana yang mungkin
sewaktu musim panas kerana ianya dapat membantu dalam perkumuhan yang betul
untuk mengekalkan suhu badan dan untuk organ badan berfungsi dengan betul
untuk proses nyah toksin.