LABORATORIUM FISIKA
UNIVERSITAS AHMAD DAHLAN
YOGYAKARTA
20
USAHA DAN DAYA
A. Tujuan Percobaan
1. Memahami Arti usaha dan Daya Kerja
2. Menentukan Usaha dan Daya pada kereta yang bergerak di bidang miring
B. Alat dan Bahan
1. Kereta
2. Masa masa beban pemberat
3. Timbangan
4. Penggaris
5. busur
6. stopwatch
7. kertas
8. bidang miring
C. Dasar Teori
Usaha adalah besarnya gaya yang bekerja pada suatu benda sehingga benda tersebut mengalami
perpindahan. Sedangkan Daya adalah kecepatan melakukan kerja. Daya sama dengan
jumlah energi yang dihabiskan per satuan waktu. Dalam sistem SI
Keduanya dapat di rumuskan sebagai berikut :
Dimana : P = Daya
W = Usaha
t = Waktu
s = Jarak
v = Kecepatan
D. Data Percobaan
No α (°) m (g) M (g) S = AB (cm) t (s)
1 246.4 118.2 91.4 0.99
2 246.4 118.2 91.6 1.13
3 15 ° 246.4 118.2 89.5 1.03
4 246.4 118.2 90.6 1.01
5 246.4 118.2 90.2 1.06
1 246.4 150.2 90.3 1.83
2 246.4 150.2 89.7 1.87
3 25 ° 246.4 150.2 91.6 1.76
4 246.4 150.2 91.2 1.78
5 246.4 150.2 90.7 1.84
Keterangan:
α: sudut bidang miring terbentuk, m: massa kereta/mobil, M: massa beban, AB: jarak lintasan
kereta/mobil, t: waktu yang diperlukan saat kereta/mobil melaju dari A-B
2
m=
Σm 1,232
n = 5
δ m̄=
√ Σ ( m−m )
n ( n−1 )
( 0−0 )
√
= 5 (5−1)
0
=0,2464 kg =
√ 20
= √ 0 = 0 kg 2
Massa beban
2
No. M (kg) M−M (kg) ( M−M ) (kg)2
1 0.1182 0.1182-0.1182=0 (0.1182-0.1182)2=0
2 0.1182 0.1182-0.1182=0 (0.1182-0.1182)2=0
3 0.1182 0.1182-0.1182=0 (0.1182-0.1182)2=0
4 0.1182 0.1182-0.1182=0 (0.1182-0.1182)2=0
5 0.1182 0.1182-0.1182=0 (0.1182-0.1182)2=0
∑ 0.591 0 0
2
M=
ΣM 0,591
n = 5
δ M̄ =
√
Σ ( M−M )
n ( n−1 ) √ (0−0)
= 5 (5−1)
0
=0,1182 kg =
√ 20
=√ 0 = 0 kg 2
2,992 x 10−4
√ 5(5−1)
=0,9066 m =0,00386782 m2
Waktu tempuh AB
2
No. t (s) t−t (s) (t−t ) (s)2
1 0.99 0.99-1.044= -0.054 2.916 x 10−3
2 1.13 1.13-1.044= 0.086 7.396 x 10−3
3 1.03 1.03-1.044= -0.014 1.96 x 10−4
4 1.01 1.01-1.044= -0.034 1.156 x 10−3
5 1.06 1.06-1.044= 0.016 2.56 x 10−4
∑ 5.22 0 1.192 x 10−2
2
t=
Σt 5,22
n = 5
δ ¯t =
√ Σ ( t−t )
n ( n−1 ) =
0,01192
√ 5(5−1)
= 1,004 s = 0,0244131 s2
Jadi, t = ((nilai t́ ) ± (nilai δ t ¿) sekon
t = (1,004 ± 0,0244131) sekon
2
No. F (N) F−F (N) ( F−F ) (N)2
1 0.533384 0.533384-0.533384=0 0
2 0.533384 0.533384-0.533384=0 0
3 0.533384 0.533384-0.533384=0 0
4 0.533384 0.533384-0.533384=0 0
5 0.533384 0.533384-0.533384=0 0
∑ 2,66692 0 0
2
F=
ΣF 2,66692
n = 5 √
δ F̄ =
Σ ( F−F )
n ( n−1 ) = 5
0
√
(5−1)
0
= 0,533384 N =
√ 20
= 0 N2
W =F s=...... Nm ( joule)
=0,533384 x 0,9066 = 0,483566365 Nm (joule)
= 0,484 Nm (joule)
Dengan ralatnya :
2 2
∂W
δW=
√( ∂F
δF +
∂W
)(
∂s )
δ S = ( s . δ F )2 + ( F . δ S )2
√
=√ (0,9066 . 0)2 +(0,451455231.0,0038678 )2
= √ 0+ ( 0,00000307776 )2
= 0,001754355 = 0,002 Nm
b. Daya kerja
W
Ρ=
Dari persamaan t , maka
W
P= =........ Watt
t
0,483566365
=
1,004
= 0,463186174 = 0,463 Watt
2 2 2 2
∂P δP 1 W
δP=
√( ∂W ) (
. δW +
δt
. δt =) √( t )(
. δW + − 2 . δt
t )
2 2
1
=
√( 1,044 )(
.0,045420623 +
−0,483566365
1,044
2
. 0,0244131
)
=√ 0,001892802+ 0,000117316
= 0,044834336 = 0,045 Watt
2
m=
Σm 1,232
n = 5
δ m̄=
√ Σ ( m−m )
n ( n−1 ) = 5 √ 0
(5−1)
0
= 0,2464 kg =
√ 20
= √ 0 = 0 kg 2
Massa beban
2
No. M (kg) M−M (kg) ( M−M ) (kg)2
1 0.1502 0.1502-0.1502=0 (0.1502-0.1502)2=0
2 0.1502 0.1502-0.1502=0 (0.1502-0.1502)2=0
3 0.1502 0.1502-0.1502=0 (0.1502-0.1502)2=0
4 0.1502 0.1502-0.1502=0 (0.1502-0.1502)2=0
5 0.1502 0.1502-0.1502=0 (0.1502-0.1502)2=0
∑ 0.751 0 0
2
M=
ΣM 0,751
n = 5
δ M̄ =
√
Σ ( M−M )
n ( n−1 ) √(0−0)2
= 5 (5−1)
0
= 0,1502 kg
√
=
20
= 0 kg 2
Σ ( s−s )2
s=
Σs 4,535
n = 5
δ s=
√
n ( n−1 ) =√(0,001122)❑
5 (5−1)
= 0,907 m = 0,000250887 m2
Jadi, s = ((nilai ś) ± (nilai δ s ¿) m
s = ( 0,907 ± 0,000250887) m
Waktu tempuh AB
2
No. t (s) t−t (s) (t−t ) (s)2
1 1.83 1.83-1.816 = 0.014 1,96 x 10−4
2 1.87 1.87-1.816 = 0.054 2,916 x 10−3
3 1.76 1.76-1.816 = -0.056 3,136 x 10−3
4 1.78 1.78-1.816 = -0.036 1,296 x 10−3
5 1.84 1.84-1.816 = 0.024 5,76 x 10−4
∑ 9.08 0 0,00812
2
t=
Σt 9,08
n = 5 √
δ ¯t =
Σ ( t−t )
n ( n−1 ) =
0,00812
√ 5(5−1)
= 1,816 s = 0,0201494 s2
2
No. F (N) F−F (N) ( F−F ) (N)2
1 0,451455 0,451455-0,451455=0 0
2 0,451455 0,451455-0,451455=0 0
3 0,451455 0,451455-0,451455=0 0
4 0,451455 0,451455-0,451455=0 0
5 0,451455 0,451455-0,451455=0 0
∑ 2,257275 0 0
2
F=
ΣF
n =
2,257275
5 √
δ F̄ =
Σ ( F−F )
n ( n−1 ) √ 0
= 5 (5−1)
= 0,451455 N = 0 N2
W =F s=...... Nm ( joule)
= 0,451455 x 0,907
= 0,409469685 = 0,410 Nm (joule)
Dengan ralatnya :
2 2
∂W ∂W
δ W=
√( ∂F
δF +)(
∂s )
δ S = ( s . δ F )2+ ( F . δ S )2
√
= √ (0,909 X 0)2 +¿(0,451455231 X 0,003886)2 ¿
= √ 0+0,00000307776
= 0,001754355 = 0,002 Watt
d. Daya kerja
W
Ρ=
Dari persamaan t , maka
W
P= =........ Watt
t
0,410372805
=
1,816
= 0,225976214 = 0,226 Watt
2 2 2 2
∂P δP 1 W
δP=
√( ∂W ) (
. δW +
δt
. δt = ) √( t )(
. δW + − 2 . δt
t )
2
1
= (
√ 1,816
. 0,001 754355) +¿ ¿
=√ 0,00000093326−0,00000628638
= 0,002686939 = 0,003 Watt
G. Daftar Pustaka