BJW-3.2/ 4.

2/ 5/ 2/ 2

UKBM 2 BASA JAWA

SEMESTER 5

Hesti Mustika Sari, S. Pd

 SASTRA CINARITA

A. Identitas ( )
1. Nama Mata Pelajaran : Bahasa Jawa
2. Semester :5
3. Kompetensi Dasar :

3.2 Mengidentifikasi, memahami, dan menganalisis karya fiksi dan nonfiksi

secara lisan dan tulis.

4.3 Memproduksi dan mempublikasikan karya fiksi (naskah drama, cerita

pendek, karya terjemahan)

4. Materi Pokok : Cerita Cekak (Cerkak)

5. Alokasi Waktu : 3 pertemuan (6 x 45 menit)
6. Tujuan Pembelajaran :

UKBM 2 SEMESTER 5 | SMA NEGERI 1KEDUNGWARU 1

B. Peta Konsep ( )

C. Proses Belajar ( )

1.

UKBM 2 SEMESTER 5 | SMA NEGERI 1KEDUNGWARU 2

2.

Cobi panjenengan gatosaken gambar ing ngandhap menika!

1. Menapa ingkang panjenengan angen-angen saking gambar ing

nginggil?
2. Menapa ingkang dipunwastani CERKAK?

3.

Pasinaon 1

Wonten pasinaon setunggal menika panjenengan badhe nyinaoni strukturipun

cerita cekak. Supados langkung gampil anggen panjenengan sinau, cobi panjenengan
gatosaken pituduh pasinaon ing ngandhap menika!

UKBM 2 SEMESTER 5 | SMA NEGERI 1KEDUNGWARU 3

GLADHEN 1 : Mangga Panjenengan isi tabel ing ngandhap menika kanthi njumbuhaken
struktur cerita klawan cerita cekak ingkang panjenengan waos!
Struktur Cerita Katrangan
alur orientasi

komplikasi

resolusi

koda

paraga lan pamaragan (jenenge paraga) (watak)

piwulang

Pasinaon 2

Ing pasinaon kalih menika panjenengan badhe nyinaoni unsur kabasansalebetipun

teks cerita cekak, saengga wusananipun panjenengan saged nandhingaken basa
ingkang dipundamel salebetipun teks cerita cekak lan karya sastra sanesipun.
Gegambaran pasinaonipun kados mekaten:

UKBM 2 SEMESTER 5 | SMA NEGERI 1KEDUNGWARU 4

Cobi panjenengan gatosaken gegambaran ing ngandhap menika!

Suwe kabare ora keprungu, saiki uripe wis mubra-mubru. Saiki awake kuru semangka,
ora kaya biyen sing lemu biting. Pancen dheweke anake wong ora nduwe. Mula ora
mokal yen biyen uripe rekasa. Paribasan sedina mangan sepisan wae wis seneng atine.

Suwe ora keprungu kabare, saiki uripe wis sarwa kecukupan. Saiki awake lemu banget,
ora kaya biyen sing katon kuru banget. Pancen dheweke anake wong ora nduwe. Mula ora
mokal yen biyen uripe rekasa. Sauger bisa mangan saben dina wae wis seneng atine,
sanadyan mangane kuwi mung sepisan.

*Cathetan: Pada ingkang werninipun abrit menika, ngandhut lelewanipun basa.

Dene pada ingkang werninipun kembang terong menika mboten
ngandhut lelewanipun basa.

Dados, lelewane basa menika menapa?

Mangga dipunemut-emut! Tembung Entar

Purwakanthi

Wangsalan

Tembung Saroja

Parikan

Paribasan

Bebasan

Saloka

Menawi panjenengan sampun saged mangertos kanthi saestu ngengingi tuladhanipun

lelewane basa kasebut, samenika mangga panjenengan waos cerkak kanthi irah-irahan
Pasar Rakyat, ing website:

www.kawruhjawablog.blogspot.com

UKBM 2 SEMESTER 5 | SMA NEGERI 1KEDUNGWARU 5

GLADHEN 2 : Mangga panjenengan tandhingaken basa salebetipun teks
cerkak kasebut klawan teks geguritan ing ngandhap menika,
kanthi ngisi tabel ing ngandhapipun!

Lelewane Basa ing Lelewane Basa ing

Jinis lan Teges Jinis lan Teges
Cerita Cekak Geguritan

Dudutan

Pasinaon 3

Menawi panjenengan sampun rampung nyinaoni lelewane basa salebetipun teks cerkak,
tegesipun samenika panjenengan sampun saged miwiti nyinaoni ndamel Cerita Cekak. Ing
ngandhap menika wonten pethikan saking salah setunggalipun cerkak. Ingkang kedah panjenengan
lampahi inggih menika:

UKBM 2 SEMESTER 5 | SMA NEGERI 1KEDUNGWARU 6

GLADHEN 3
..............................................................................

Bedhug masjidku swarane kepleg. Pangiraku, olehe kepleg kuwi merga klonthongane bedhug
kurang gedhe. Garis tengahe klonthongan 70 sentimeter. dawane ora ana semeter. Kelingan yen ing
kuburan ana wit jati gedhe, aku banjur rerasan karo lurah Bakir. Wose setengah usul yen dianggep
prayoga, apa jati gedhe ing kuburan iku kena dianggo ngganti bedhug? Lurah wangsulan yen arep
ngrungok-ngrungokake luwih dhisik awit sing duwe jati iku masyarakat. Yen masyarakat sarujuk lan
takmir masjid mathuk, Lurah lagi arep nganakake musyawarah antarane LKMD, tokoh masyarakat,
takmir masjid lan alim ulama.
Saka senengku duwe gagasan digatekake, gage takkojahake marang lik merbot Khomad. Lik
Khomad sing omahe cilik cedhak masjid iku paklikku cer, kepernah adhine ibuku. Wiwit taun 1960
lik Khomad enggone dadi merbot. Ayahane merbot, kejaba kuwajiban nabuh bedhug minangka
tandha wancine sholat, uga reresik njeron masjid tekan sakupenge pekarangan, mbukak nutup masjid
lan ngisi kolah.
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................

UKBM 2 SEMESTER 5 | SMA NEGERI 1KEDUNGWARU 7

D. Panutup ( )

Sasampunipun panjenengan nglampahi sedaya pasinaon, tamtu kemawon wonten

samubarang ingkang saged panjenengan pendhet minangka kaca pangilon tumrap dhiri
pribadi panjenengan. Cobi dipunwangsuli ugi dipunjangkepi ukara ing ngandhap menika!

Sasampunipun nyinaoni bab Cerita Cekak menika, kula ............................

...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................

Kaca Benggala
No. Kabisan Inggih mboten
1. Kula sampun saged nemtokaken struktur cerita cekak
2. Kula sampun saged negesi / nafsiraken lelewane basa
salebetipun cerkak
3. Kula sampun saged nandhingaken basa salebetipun
cerkak lan geguritan
4. Kula sampun saged ndamel cerkak saking pethikan cerkak
ingkang sumadhiya
5. Kula sampun saged ngunggah cerkak asil damelan kula
ing media sosial

Menawi wangsulan panjenengan “mboten” ing salah setunggalipun pitaken ing nginggil,
panjenengan kedah sinau malih materi kasebut ing Buku Teks Pelajaran (BTP) . Ampun
ngantos nglokro kagem mangsuli sinau malih. Upami wangsulan panjenengan “inggih”,
panjenengan saged nglajengaken pasinaon kanthi nyuwun furmatif dhumateng guru.

Mangga mbiji dhiri pribadi!

Ukur dhiri pribadi panjenengan. Sampun nguwasani materi cerita cekak ing antawisipun 0 –
100, serat ing kothak ingkang sumadhiya!

UKBM 2 SEMESTER 5 | SMA NEGERI 1KEDUNGWARU 8

Sasampunipun panjenengan nyerat anggen panjenengan nguwasani materi cerita cekak,
menika perangan pungkasan ing UKBM. Nyuwunna tes formatif dhumateng guru
saderengipun nglajengaken nyinaoni UKBM salajengipun.

Kondhiang cahhhh!!

AJINE DHIRI SAKA LATHI

AJINE RAGA SAKA BUSANA

UKBM 2 SEMESTER 5 | SMA NEGERI 1KEDUNGWARU 9

 DAFTAR PUSTAKA
Santosa, Rahmad., dkk. 2015. Sastri Basa kanggo SMA/SMA/MA/MAK kelas X. Surabaya:
Dinas Pendidikan Provinsi Jawa Timur.
Sukendro, Dhita Puspitasari dan Susanti, Triana Wahyu. 2014. Wiyata Basa kanggo
SMA/SMK/MA kelas X. Surabaya: Duta.

UKBM 2 SEMESTER 5 | SMA NEGERI 1KEDUNGWARU 10